พื้นที่ปฏิบัติการทางสังคม (Social Lab) ตำบลขุนทะเล อำเภอลานสกา จังหวัดนครศรีธรรมราช

เล่ำเรื่อง

ตำบลขนุ ทะเล

ปี 2563

ตำบลแห่งกำรเรยี นรู้ ตำมรอยพอ่ แบบพอเพียง เกษตรอินทรยี ์
มีวฒั นธรรมดี เป็ นมิตรกบั ส่ิงแวดลอ้ ม

จำนวนหมู่บ้ำน ตำบลขุนทะเลเป็นหน่งึ ใน 5 ตำบลของ ประทบั อยู่ทห่ี น้ำถ้ำชีหรอื ถ้ำปู่ชี โดยสำรวจ
อำเภอลำนสกำ ที่ตงั้ อยู่ทำงทิศตะวนั ออกของ พื้นทท่ี ีเ่ ป็นที่รำบในหุบเขำท่ีกว้ำงใหญ่ ขนำด
บำ้ นบ่อนำ้ ซับ หมทู่ ่ี 1 ท่วี ่ำกำรอำเภอลำนสกำประมำณ 9 กิโลเมตร หลำยพันไร่ ซงึ่ มีลำคลองไหลผ่ำนกลำงท่ีรำบ
เปน็ ตำบลท่ีมปี ระวัติ ควำมเป็นมำ ท่ียำวนำน ทีม่ ีหบุ เขำเขำ้ ลอ้ มรอบ คลองน้เี กิดจำกน้ำตก
บำ้ นลุม่ เตย หมทู่ ี่ 2 เล่ำกันวำ่ กอ่ นพุทธศตวรรษท่ี 17 ซ่งึ ก่อนท่ี เทวดำบนเขำวงั แต่ทีน่ ่ำแปลกคือนำ้ ในคลอง
พระเจำ้ ศรีธรรมโศกรำชไดส้ ร้ำงพระธำตุตรงท่ี ไมส่ ำมำรถไหล เปน็ ลำคลองสู่พ้นื ดนิ ทร่ี ำบได้
บ้ำนสอ หมทู่ ี่ 3 หำดทรำยแก้ว นับเปน็ เวลำหลำยรอ้ ยปี น้ำจงึ ไหลเข้ำสใู่ ต้ถ้ำชีลอดใต้จอมเขำในหลำย
สันเขำออกมำที่ถ้ำน้ำคลงุ้ ที่บ้ำนในลำพระเจ้ำ
บำ้ นใหมท่ อน หม่ทู ่ี 4 ปัจจบุ นั ยงั เป็นพื้นท่ีต้นน้ำ ตดิ กับทะเล ศรีธรรมโศกรำช ทรงสงสัยในควำมอัศจรรย์
อำ่ วไทยทำงตะวนั ออก และทำงทิศตะวันตก ของน้ำที่ไหลเข้ำใต้ภูผำน้ันเป็นอนั มำก จงึ ได้
บ้ำนนำกง หมู่ท่ี 5 ติดต่อกบั เขำวัง เม่ือกำลเวลำลว่ งเลย นำนวนั นำทหำรลงมำสำรวจทีถ่ ำ้ น้ำดังกลำ่ วและทรง
เขำ้ มีกำรเปลี่ยนแปลง ทำงระบบนิเวศวทิ ยำ เชื่อมนั่ ว่ำ นำ้ ท่ีออกจำกถ้ำน้ำคลุ้งนัน้ มำจำก
บำ้ นตำหมอ หมทู่ ี่ 6 ทำให้น้ำทะเลสว่ นน้ตี ้นื เขนิ เป็นหำดทรำยแก้ว น้ำบนเขำวัง ไหลออกสู่ทรี่ ำบบริเวณทตี่ ดิ กับ
ทอดยำวเป็นเนิน ตง้ั แต่ในอำเภอเมืองนครศรี ถ้ำนำ้ ท้งั หมด จึงเรียกพ้นื ที่น้ันว่ำ “ขุนทะเล”
บำ้ นรำษฎร์บำรุง หมู่ท่ี 7 ธรรมรำชไปจนถงึ อำเภอหวั ไทร และพระเจำ้ ซึ่งแปลวำ่ “ตน้ น้ำ” ตรงตำมควำมหมำย
ศรธี รรมโศกสรำ้ งเมือง “ตำมพรลงิ ค์” ไวท้ ่ี
บำ้ นสำนักใหม่ หมู่ท่ี 8 หำดทรำยแกว้ และได้สร้ำงพระบรมธำตเุ จดยี ์
แต่ยงั สรำ้ งไมท่ ันเสรจ็ ไดเ้ กดิ โรคหำ่ ข้นึ มำก่อน
บ้ำนคดศอก หมทู่ ี่ 9 พระเจำ้ ศรีธรรมโศก จึงนำไพรพ่ ลหนีไขห้ ่ำขึ้น
ไปอย่บู นเขำวังชัว่ ครำว ซ่งึ ในตอนนนั้ พน้ื ที่ใน
บ้ำนนำทอน หมทู่ ี่ 10 สว่ นท่ีเป็นตำบลขนุ ทะเลปจั จบุ นั ยังเป็นทำง
นำ้ หรอื แมน่ ้ำทก่ี วำ้ งใหญไ่ พศำลมำก มำจำก
บ้ำนศำลำข้ีเหลก็ หมู่ท่ี 11 ริมเชิงเขำวงั ไปสู่อ่ำวไทย กระแสนำ้ ท่เี กดิ จำก
เขำวัง เขำลำนสกำใน เขำแก้ว นำ้ ตกกระโรม
บ้ำนหนองอำ่ ง หมู่ที่ 12 มำรวมกันทซี่ อกเขำเชงิ ผำบำนตุมปนั ซ่งึ ดวู ำ่
เหมอื นเป็นต้นนำ้ ทงั้ หมดท่ีเกิดออกจำกเขำวัง
วสิ ัยทศั น์ ซงึ่ พระเจ้ำศรีธรรมโศกรำช ไดเ้ สด็จขน้ึ ไปยัง
เขำวังโดยผ่ำนถำ้ นำ้ คลุ้ง-บ้ำนในลำ ขนึ้ ไป
“นอ้ มนำเศรษฐกจิ พอเพียง
คเู่ คยี งกำรศึกษำ
รู้คุณค่ำส่งิ แวดล้อม

เพยี บพร้อมแหลง่ ท่องเที่ยว”

คำขวญั :

ตำนำนเมอื งศรีธรรมโศก โลกมังคดุ หวำน ธำรนำตกหรู เคียงคู่ฝำยนำลน้
ผู้คนมีอัธยำศยั ย่ิงใหญ่ตำขนุ พล เปยี่ มล้นวฒั นธรรม เลศิ ลำขุนทะเล

ตำบลขนุ ทะเลมีพ้นื ทท่ี ัง้ หมด 65 ตำรำงกโิ ลเมตร เพรำะอทิ ธิพลของลมมรสมุ ตะวันตกเฉยี งเหนือและมฝี น
หรือ 40,625 ไร่ มจี ำนวน 3,597 ครัวเรือน ประชำกร ตกหนำแนน่ ในระยะเดอื นพฤศจิกำยน – มกรำคม ซง่ึ ใน
ทั้งหมด10,275 คน ชำย 5,024 คน หญงิ 5,251 คน ระยะนี้จะเป็นสำเหตุใหน้ ำ้ หลำกเกือบทุกปี
ขอ้ มลู ณ สงิ หำคม 2563 ซ่ึงถือว่ำมีพ้ืนที่และประชำกร
มำกท่ีสุดของอำเภอลำนสกำ กำรประกอบอำชพี ของประชำชน พบว่ำสว่ นใหญ่
ประกอบอำชพี เกษตรกรรม รอ้ ยละ 70 อำชีพคำ้ ขำย
ลกั ษณะภมู ิประเทศ พบว่ำส่วนใหญ่เป็นท่รี ำบพ้นื ท่ี ร้อยละ 10 อำชพี รบั จำ้ ง ร้อยละ 8 และอุตสำหกรรมใน
ลูกคลนื่ ลำดทำงตอนใต้ของตำบล มีเทอื กเขำและอ่ำงเกบ็ ครวั เรอื น ร้อยละ 5 มสี ถำนกำรณใ์ นพน้ื ทด่ี ้ำนผู้สงู อำยุ
น้ำทำงตอนบน ลกั ษณะเปน็ ทีร่ ำบลกู คล่นื เปน็ แอ่งกระทะ 1,785 คน โดยเปน็ ผสู้ งู อำยุติดสงั คม 1,455 คน ตดิ บ้ำน
มคี ลองสง่ นำ้ ชลประทำนผำ่ นตลอดแนว สำมำรถทำกำร
เกษตรไดด้ ี เช่นปลกู มงั คุด ทุเรียน เงำะลำงสำด ยำงพำรำ 291 คน และตดิ เตยี ง 39 คน ผทู้ ่มี ภี ำวะพึง่ พงิ จำนวน 50 คน
ไมผ้ ล เปน็ ต้น ลักษณะทัว่ ไปของภูมิอำกำศตำบลขุนทะเล
จัดอยูใ่ นประเภทที่อยภู่ ำยใต้อทิ ธิพลของมรสุมตะวันออก เป็นผูส้ งู อำยุ 39 คน บุคคลอ่นื 11 คน และผ้พู ิกำร 522 คน
เฉยี งเหนอื และมรสุมตะวันตกเฉยี งใตท้ ำให้มีฤดกู ำลเพยี ง ทนุ ทำงสังคมและศกั ยภำพในพืน้ ที่ ประกอบดว้ ย
2 ฤดูเท่ำนั้น คอื ฤดรู ้อน ฤดูฝน โดยรำวเดือนกมุ ภำพนั ธ์
ถงึ มิถนุ ำยนจะเป็นฤดรู อ้ นฝนฟ้ำจะไมต่ ก อำกำศค่อนขำ้ ง สินค้ำหรือผลติ ภัณฑท์ นี่ ำ่ สนใจและมีช่อื ปรำชญ์ชำวบ้ำน
ร้อนระหวำ่ งเดือนกรกฎำคมถึงมกรำคมฝนตกค่อนข้ำงชุก ประเพณี วัฒนธรรม องค์กรทำงศำสนำ แหลง่ ท่องเทยี่ ว
แหล่งนำ้ สำคญั ฯลฯ ดงั ภำพที่ 1

ภำพท่ี 1 ทุนทำงสังคมและศักยภำพตำบลขนุ ทะเล อำเภอลำนสกำ จังหวดั นครศรีธรรมรำช
หน้ำ 2 ตำบลขุนทะเล

ตำบลขนุ ทะเล หนำ้ 3

กำรขบั เคล่ือนพ้ืนท่ีปฏบิ ตั ิกำรพฒั นำสงั คม (Social Lab)

ตำบลขนุ ทะเล อำเภอลำนสกำ จงั หวดั นครศรธี รรมรำช

กระทรวงกำรพฒั นำสงั คมและควำมมนั่ คงของ นอกจำกน้ีสถำนกำรณ์และควำมท้ำทำยท่สี ำคัญ
มนุษย์ (พม.) มยี ุทธศำสตร์กระทรวงกำรพัฒนำสงั คม ในกำรดำเนนิ งำนกำรพัฒนำสังคมและกำรจัดสวสั ดิกำร
และควำมมน่ั คงของมนุษย์ 20 ปี (พ.ศ. 2560-2579) สงั คม คือกำรเปล่ยี นแปลงโครงสรำ้ งประชำกรประเทศ
เปำ้ หมำยเพื่อให้สังคมมีควำมม่นั คง คือ มหี ลักประกัน ไทย เริ่มเขำ้ สสู่ งั คมผูส้ ูงอำยุตั้งแต่ปี พ.ศ.2546 และจะ
ทำงสังคม ประชำชนมคี ุณภำพ คือ ประชำชนไดร้ ับกำร เปน็ สังคมสูงอำยอุ ย่ำงสมบูรณใ์ นปี พ.ศ.2564 สง่ ผลให้
พัฒนำทุกมติ ิ มคี ณุ ภำพชีวิตท่ีดี และมีควำมรบั ผดิ ชอบ ผู้สงู อำยมุ จี ำนวนเพ่ิมมำกขึน้ วัยแรงงำนมีจำนวนลดลง
ต่อสังคมและควำมเหลอื่ มลำ้ ลดลงคือเข้ำถงึ หลกั ประกนั ทำให้ผู้สูงอำยุต้องอำศยั อยู่ตำมลำพังมำกขึน้ เน่อื งจำก
รำยไดแ้ ละบริกำรข้นั พืน้ ฐำนในกำรดำรงชวี ติ มีควำม บุตรหลำนทำงำนต่ำงถน่ิ ไม่มผี ูด้ แู ล หรอื ถกู ทอดท้งิ
เสมอภำคเท่ำเทียม โดยมีวสิ ยั ทศั น์ “สงั คมมีควำมม่ันคง ถูกละเมิดสิทธิ ถูกกระทำด้วยควำมรนุ แรง นอกจำกน้ี
ประชำชนลดกำรพง่ึ พำจำกรัฐ”ตำมประเด็นยุทธศำสตร์ สถำนกำรณ์ควำมไมเ่ ข้มแขง็ ของสถำบันครอบครวั และ
จำนวน 5 ข้อไดแ้ ก่สร้ำงระบบสวสั ดิกำรสงั คมทส่ี มบูรณ์ ปญั หำควำมรุนแรงภำยในและภำยนอกครอบครวั ไมว่ ำ่
ส่งเสรมิ กลุม่ เป้ำหมำยให้มีกำรเรยี นรู้ พฒั นำในทุกมติ ิ จะเป็นปัญหำครอบครวั หยำ่ รำ้ ง ครอบครัวผ้ทู ตี่ ้องคดี
และพึ่งพำตนเองได้ ปลกู ฝังสำนกึ ควำมรบั ผดิ ชอบต่อ ครอบครัวยำกไร้ ครอบครวั เลีย้ งเดยี่ ว ครอบครวั วัยรนุ่
สังคมส่งเสรมิ ควำมรว่ มมือระหว่ำงรัฐ เอกชน ประชำชน ครอบครวั ผู้พิกำร เป็นต้น
และระหว่ำงประเทศ และสร้ำงระบบบรหิ ำรจดั กำรทำง
สงั คมท่เี อือ้ ตอ่ กำรพัฒนำสังคม

สำนักงำนส่งเสริมและสนับสนุนวิชำกำร 10 ร่วมกับทีม One Home พม. จังหวัดนครศรีธรรมรำช ขับเคลื่อน
ดำเนนิ งำนพนื้ ทปี่ ฏบิ ตั ิกำรพฒั นำสงั คม (Social Lab) เพื่อศึกษำสภำพปญั หำ ร่วมดำเนินงำน ติดตำมและถอดบทเรียน
ส่งเสริมให้เกิด กำรมีส่วนร่วมของประชำรัฐเพื่อสังคม โดยมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นเจ้ำภำพระดับชุมชน
ส่งเสริมให้เกิดชุมชนจัดกำรตนเอง เริ่มท่ีกำรจัดกำรข้อมูล ช่วยเหลือ คุ้มครอง ป้องกัน แก้ไข นำสู่กำรจัดสวัสดิกำร
สังคมและพัฒนำสังคมอย่ำงเป็นระบบ โดยมีเป้ำหมำยมุ่งสร้ำงครอบครัวอบอุ่น ชุมชนเข้มแข็ง สู่ต้นแบบชุมชนแห่ง
ควำมสุข และสอดรับกับโครงกำร / ภำรกิจสำคัญ (Flagship Projects) ของกระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำม
ม่ันคงของมนุษย์ ปีงบประมำณ 2562 ท่ีกำหนดให้ทุกจังหวัดมีตำบลต้นแบบด้ำนสังคม (Social Smart city) โดยมี
แนวคิดกำรจัดสวัสดิกำรในพ้ืนท่ีเชื่อมโยงกับสภำพปัญหำหลักหรือลักษณะเฉพำะพ้ืนที่ เป็นพื้นที่ต้นแบบและ
จัดสวสั ดิกำรสวัสดกิ ำรแบบครบวงจร ตำมแนวทำง “ประชำรัฐ” โดยน้อมนำหลักปรัชญำเศรษฐกิจพอเพียงเป็นกลไก
กำรขับเคลอ่ื น เพ่ือจะเสริมสร้ำงชมุ ชนตน้ แบบครอบครัวอบอุ่นและชุมชนเข้มแข็ง เป็นพ้ืนท่ีรูปธรรมที่สร้ำงควำมย่ังยืน
ใหก้ ับคนในชมุ ชนในทุกมติ ิ รวมทัง้ บรู ณำกำรงำนร่วมกบั ทุกภำคสว่ นอย่ำงเป็นรูปธรรม โดยใช้หลัก 2 เตรียม 5 รู้ นั่นคือ
เตรียมคน และเตรียมพ้ืนที่ โดยต้องรู้ชุมชน รู้ปัญหำ รู้วิธีกำร รู้งำน และรู้ติดตำม ร่วมกับภำคีเครือข่ำย เพื่อนำสู่
เป้ำหมำย “ครอบครัวอบอุ่น ชุมชนเข้มแข็ง สู่ต้นแบบชุมชนแห่งควำมสุข” โดยชุมชนสำมำรถจัดกำรตนเองได้
โดยมกี ำรดำเนินงำนดังภำพท่ี 2

ปี 2562 ศึกษำชมุ ชน วิเครำะหป์ ัญหำและควำมตอ้ งกำรของพ้ืนที่

สำนกั งำนสง่ เสรมิ และสนับสนุนวชิ ำกำร 10 ได้เขำ้ ร่วมประชมุ เชิงปฏบิ ัติกำรเพื่อศึกษำชุมชน ขอ้ มูลพ้ืนฐำน
สถำนกำรณ์ทำงสงั คม แผนชุมชน/แผนท้องถนิ่ ทุนทำงสงั คม รวมถงึ วิเครำะหส์ ภำพปญั หำ และควำมต้องกำรของ
พ้นื ท่ี รว่ มกับ One Home พม.จงั หวดั นครศรธี รรมรำช ผลกำรวเิ ครำะห์มดี ังน้ี

ปัญหำและควำมต้องกำร แนวทำงกำรแกไ้ ข

1.ผู้สูงอำยมุ แี นวโน้มเพิ่มข้ึน ทำให้กำรดูแล 1.จดั ต้ังศนู ย์ดูแลผสู้ ูงอำยุ เด็ก ผพู้ กิ ำร ผู้ป่วยเรอ้ื รงั ใหอ้ ยู่ในควำม

ไม่ท่ัวถงึ เนื่องจำกจิตอำสำมีจำนวนจำกัด ควบคุมดแู ลของผู้ท่มี ีควำมรู้ เพ่อื ให้มคี ุณภำพชีวติ ทดี่ ี

2.กำรส่งเสรมิ สขุ ภำพประชำชนไม่ทั่วถึง 2.ออกตรวจเย่ียมครวั เรอื นท่ีพิกำร ด้อยโอกำส พร้อมจดั หำวัสดุ /

3.กำรปอ้ งกันและควบคมุ โรค ไม่ครอบคลุม อุปกรณ์ช่วยเหลือ

4.มีผู้ปว่ ยเบำหวำนควำมดันโลหิตสูงมำกข้นึ 3.ประสำนหน่วยงำนภำคีดแู ลส่งเสรมิ ผู้สูงอำยุ เด็ก ผูพ้ ิกำร ผูป้ ่วยเรื้อรงั

5.ขำดกำรดูแลฟ้นื ฟูสมรรถภำพทำงร่ำงกำย 4.ใหค้ วำมรแู้ กป่ ระชำชนในด้ำนกำรส่งเสริมและรักษำสุขภำพ และ

6.ปัญหำดำ้ นยำเสพตดิ รณรงค์ให้ควำมรู้แก่ประชำชนเกีย่ วกับกำรป้องกันโรคตำ่ ง ๆ

7.ปัญหำควำมปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน 5.ส่งเสรมิ สนบั สนุนกจิ กรรมกำรออกกำลงั กำย

แผนกำรดำเนนิ กำร ปี 2563 6.รณรงคส์ ง่ เสรมิ ใหค้ วำมรู้แก่เยำวชนเก่ียวกบั พษิ ภยั ของยำเสพติด
1. จดั ทำฐำนขอ้ มูลผู้ยำกลำบำกในชุมชน เพอ่ื ให้เยำวชนห่ำงไกลยำเสพตดิ
7.จัดกจิ กรรมเข้ำค่ำยสถำบนั ครอบครวั เพ่ือเสรมิ สร้ำงควำมเข้มแข็ง
เพื่อเป็นข้อมูลประกอบกำรวำงแผน ของสถำบนั ครอบครวั
พัฒนำคณุ ภำพชวี ติ อย่ำงท่ัวถึง 8.จัดกิจกรรมสง่ เสริมคณุ ธรรม จริยธรรมและประเพณที ี่ดงี ำมแก่เยำวชน
2. พฒั นำระบบกำรช่วยเหลือและพฒั นำ 9.ประสำนหน่วยงำนภำคี รณรงค์ป้องกันปรำบปรำมยำเสพตดิ
คุณภำพชวี ิตคนในชุมชน อำทิ ผู้สูงอำยุ

ผพู้ ิกำรและกล่มุ เปรำะบำง

หนำ้ 4 ตำบลขุนทะเล

ตำบลขนุ ทะเล หน้ำ 5

ปี 2563 จดั ทำฐำนขอ้ มลู กลำงดว้ ย iMed@home

กำรขับเคลอื่ นพ้นื ท่ีปฏบิ ตั ิกำรทำงสังคม (Social Lab) ปี 2563 โดยกำรมสี ว่ นร่วมของคณะอนุกรรมกำร
เขตสขุ ภำพเพอื่ ประชำชน เขต 11 (กขป.11) ประเดน็ ผู้สูงอำยุ และทีม One Home พม. จังหวัดนครศรีธรรมรำช
โดยมกี ำรดำเนนิ กำร ดังนี้

วำงแผนกำรดำเนนิ งำนจดั ทำฐำนขอ้ มลู กลำงด้วย iMed@home โดยกำรแลกเปล่ียนเรยี นรู้ ปัญหำ
และอปุ สรรคกำรทำงำนของหนว่ ยงำนในพื้นท่ี พบวำ่ แต่ละหนว่ ยงำนมกี ำรจัดเกบ็ ขอ้ มูลเพื่อทำงำนในภำรกจิ ตนเอง
แต่ไม่ได้มีกำรแลกเปลย่ี นหรอื เผยแพร่ข้อมูลใหห้ นว่ ยงำนอื่นเขำ้ มำใช้งำน และต้องได้รบั อนุญำตจำกเจ้ำของขอ้ มูล
อยำ่ งเป็นทำงกำร รวมถึงแบบฟอร์มกำรเกบ็ ข้อมลู มลี ักษณะคลำ้ ยกนั แตต่ ้องเก็บหลำยครัง้ เนอ่ื งจำกแตล่ ะหน่วยงำน
มกี ำรออกแบบกำรเก็บไมเ่ หมือนกัน ทำใหเ้ กดิ ควำมซำ้ ซ้อนในกำรปฏบิ ตั งิ ำนของพ้ืนท่ี

ขอ้ เสนอแนะของผู้เขำ้ รว่ มประชมุ ควรมีกำรเชอ่ื มโยงข้อมูลระหวำ่ งหนว่ ยงำนสำธำรณสขุ สำนกั งำนพัฒนำ
สงั คมและควำมมั่นคงของมนุษย์ และกระทรวงศึกษำธิกำร โดยนำข้อมูลทแี่ ต่ละหน่วยจดั เกบ็ ไว้มำใชร้ ่วมกนั และ
ร่วมกบั พ้นื ที่เพ่ือเป็นข้อมลู เร่ิมตน้ ในกำรจัดเกบ็ พร้อมท้งั จัดเกบ็ ข้อมูลเพิ่มเตมิ จำกเครอื ข่ำยกำรทำงำน เพื่อนำมำสู่
กำรพัฒนำแผนปฏิบตั ิงำนร่วมกนั เป็นแผนระดับตำบล นอกจำกนี้ควรพฒั นำกำรจดั เก็บข้อมูลจำก Application :
iMed@home เพอ่ื พัฒนำเป็นฐำนขอ้ มลู กลำง โดยสร้ำงกระบวนกำรมสี ่วนรว่ มกบั กลุม่ ผู้สงู อำยุ ใหส้ ำมำรถจดั เกบ็
ขอ้ มลู และใช้ข้อมลู ในกำรพัฒนำคุณภำพชวี ติ ตวั เอง รวมท้ังเชื่อมโยงกับโรงเรยี นผูส้ ูงอำยุในตำบล เช่น กำหนดเปน็
หลกั สูตรในกำรพัฒนำคณุ ภำพชีวติ ของโรงเรียนผสู้ งู อำยุ เป็นต้น

กำรพัฒนำศักยภำพกำรใช้งำนระบบฐำนข้อมูลกลำงด้วย iMed@home โดยวิทยำกรท่ีมีควำม
เช่ียวชำญด้ำนกำรจัดทำฐำนข้อมูลกลำงด้วย Application : iMed@home นำยชำคริต โภชะเรือง ผู้จัดกำรมูลนิธิ
ชุมชนสงขลำ และคณะกรรมกำรเขตสขุ ภำพเพือ่ ประชำชนเขต 12 เพ่ือเป็นเครื่องมือทำงำนร่วมกับหน่วยงำนต่ำง ๆ
ในพ้ืนท่ี เช่น ระบบกำรดูแลกลุ่มคนเปรำะบำงรำยบุคคล เพ่ือวำงแผนกำรช่วยเหลือร่วมกัน มีระบบเยี่ยมบ้ำน และ
กำรตดิ ตำมประเมนิ ผล โดยระบบจะเปน็ ขอ้ มลู รำยบคุ คล ประกอบดว้ ยอำกำรเจ็บป่วย ควำมต้องกำร กำรเยี่ยมบ้ำน
และภำพถ่ำย สำมำรถเห็นข้อมูลที่ชัดเจนและเป็นปัจจุบันมำกข้ึน ช่วยในกำรตัดสินใจเพื่อกำรช่วยเหลือได้ง่ำยขึ้น
และเป็นข้อมูลในกำรวำงแผนกำรช่วยเหลือตำมลำดับควำมเร่งด่วน อำทิ กำรวัดสัญญำณชีพ และดัชนีบำร์เทล
(คัดกรองผู้สูงอำยุ) และหำกต้องกำรคัดกรองอะไร เช่น ภำวะซึมเศร้ำ สมองเสื่อม กำรติดบุหรี่ สำมำรถพัฒนำฐำน
กำรเกบ็ ข้อมลู ข้ึนมำได้ดว้ ยกำรประสำนผู้พัฒนำระบบโดยมลู นธิ ชิ ุมชนสงขลำ

สร้ำงระบบกำรทำงำนฐำนข้อมูลกลำง โดยมีกำรจัดต้ังคณะทำงำนกลำง เพื่ออำนวยควำมสะดวกใน
กำรทำงำนร่วมกันระหว่ำงเทศบำลตำบลขุนทะเล สำนักงำนส่งเสริมและสนับสนุนวิชำกำร 10 คณะกรรมกำรเขต
สุขภำพเพ่ือประชำชนเขต 11 และคณะกรรมกำรเขตสุขสุขภำพเพ่ือประชำชนเขต 12 และมูลนิธิชุมชนสงขลำ
จำนวน 2 ชุด ประกอบด้วย คณะทำงำนผู้ดูแลระบบข้อมูลกลำง (Admin) และคณะทำงำนจัดทำข้อมูลกลำงเพ่ือดูแล
คณุ ภำพชีวติ ผู้สงู อำยแุ ละกลุ่มเปรำะบำงตำบลขุนทะเล อำเภอลำนสกำ จงั หวดั นครศรธี รรมรำช

หนำ้ 6 ตำบลขุนทะเล

ตำบลขุนทะเล หน้ำ 7

ลงพื้นท่จี ัดเกบ็ ขอ้ มูลและวางแนวทางการใช้ประโยชนข์ ้อมูล โดยคณะทำงำนจดั ทำขอ้ มลู กลำง
เพ่ือดูแลคุณภำพชีวิตผู้สูงอำยุ คนพิกำร และกลุ่มเปรำะบำง ลงพ้ืนท่ีเยี่ยมบ้ำนและจัดเก็บข้อมูลกลุ่มเปรำะบำง
ในพื้นที่ เพื่อเพิม่ เติมขอ้ มูลและแลกเปลีย่ นปัญหำ อุปสรรคกำรทำงำนด้ำนกำรจัดเก็บข้อมูล และคณะทำงำนผดู้ แู ล
ระบบขอ้ มลู กลำง (Admin) วำงแนวทำงกำรพฒั นำขอ้ มลู และกำรนำขอ้ มลู ไปใชป้ ระโยชน์

 ปรบั ปรุงระบบฐำนข้อมูล iMed@home โดยผดู้ แู ลระบบจำกมูลนธิ ชิ มุ ชนสงขลำ เปน็ เครอื ข่ำย
สำนกั งำนเขตสุขภำพเพ่ือประชำชน เขตพนื้ ท่ี 12 และคณะทำงำนผดู้ ูแลระบบฐำนขอ้ มลู กลำงเพอื่ ดแู ลคณุ ภำพชวี ติ
ผสู้ งู อำยุ คนพกิ ำร และกลมุ่ เปรำะบำง

ถอดบทเรียนกำรทำงำนฐำนข้อมูลกลำงด้วย Application : iMed@home กำรขับเคลื่อนพื้นที่
ปฏิบัติกำรทำงสงั คม (Social Lap) จำนวน 4 ประเดน็ มดี ังน้ี

ผลกำรดำเนนิ งำนประจำปี 2563 ปัญหำ อุปสรรค
1. พฒั นำศกั ยภำพคณะทำงำนผดู้ แู ลระบบ และจัดทำข้อมูล 1. เกิดสถำนกำรณ์กำรแพร่ระบำดโรคโควิด-19 ทำให้
กลำง ด้วย Application บน Smartphone และนำข้อมลู ขำดควำมต่อเน่ืองของกำรเย่ียมบ้ำน และบันทึกข้อมูล
ไปใชป้ ระโยชนใ์ นกำรใหค้ วำมชว่ ยเหลือ และกำรรำยงำน 2. ญำติหรือผดู้ แู ลผู้ปว่ ยติดเตยี งบำงคนไม่ให้ควำมร่วมมอื
ผลกำรดำเนนิ กำรเยย่ี มบำ้ น เน่ืองจำกไม่เข้ำใจ มองเปน็ เรื่องส่วนตวั และมคี วำมเครียด
2. มีระบบฐำนข้อมลู กลำงของผูส้ ูงอำยุ ผพู้ กิ ำร และกลุม่ 3. กลมุ่ เปำ้ หมำยบำงส่วนยงั ขำดควำมเข้ำใจเกีย่ วกับกำร
เปรำะบำงในพืน้ ท่ี รำยงำนกำรเยีย่ มบ้ำน ปัญหำ และควำม กำรเก็บข้อมูลโปรแกรม iMed@home และไม่ให้ควำม
ต้องกำรตำมลำดบั ควำมเรง่ ด่วนของปัญหำ ร่วมมือใหใ้ นกำรใหข้ ้อมูล
3. ลงพืน้ ท่เี ย่ยี มบำ้ นผ้ปู ่วยติดเตยี ง ผ้สู ูงอำยุ ผพู้ กิ ำร เพอ่ื ทำ 4. คณะทำงำน และอำสำสมัคร อำทิ อสม. อพม. ฯลฯ
กิจกรรมฟืน้ ฟูบำบดั เช่น นวดเทำ้ ทำกำยภำพ ทำควำม ส่วนใหญเ่ ป็นกล่มุ ผู้สูงอำยุ ทำใหม้ ีขอ้ จำกัดในเรือ่ งกำรใช้
สะอำดร่ำงกำย ผำ้ ปูทีน่ อน ทำควำมสะอำดบ้ำน ซ่อมแซม เคร่ืองมือสื่อสำรและกำรเกบ็ ขอ้ มลู
บ้ำนผูส้ ูงอำยุ ผู้พิกำร และแจกถุงยังชีพ เป็นต้น 5. ขำดกำรเช่อื มโยงและกำรใช้ประโยชน์ข้อมลู ในระดบั
4. ประชุม และวำงแผนกำรพัฒนำคณุ ภำพชีวติ รำยบุคคล อำเภอ เชน่ กำรมอบของกำชำด กำรช่วยเหลือ ผู้ประสบ
กำรชว่ ยเหลือให้ตรงตำมควำมต้องกำร ปญั หำทำงสังคม เปน็ ต้น
6. ช่วงฤดกู ำรเก็บเกีย่ วผลผลิต ทำใหต้ อ้ งชะลอกำรเกบ็
ควำมสำเรจ็ ของพืนทแ่ี ละปัจจัยที่ทำให้เกดิ ควำมสำเรจ็ ข้อมูลกลมุ่ เปรำะบำง
1. จิตสำธำรณะและควำมต้ังใจในกำรทำงำนของอำสำสมัคร 7. คนทำงำนในพื้นท่ีส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอำยุ ส่วนกลุ่มเด็ก
และบุคลำกรในพื้นทีม่ ีควำมรู้ ควำมสำมำรถ และกลุม่ วยั ทำงำนจะมนี อ้ ย
2. ควำมตอ่ เนอื่ งกำรทำงำนและต่อยอดกำรทำงำนใหส้ ำเรจ็ 8. ขำดเจ้ำภำพหลักในกำรเช่อื มโยงประสำนกำรทำงำน
ตำมเป้ำหมำย ข้อมูลกับกำรดุแลคุณภำพชีวิตผู้สูงอำยุ คนพิกำร
3. หนว่ ยงำนภำยนอกสนับสนนุ เช่น เทศบำลตำบลขนุ ทะเล และกลุ่มเปรำะบำงในพื้นที่
โรงพยำบำลส่งเสรมิ สขุ ภำพตำบล กระทรวงกำรพัฒนำสงั คม 9. ขำดกำรระดมทนุ ทำงสงั คมจำกหนว่ ยงำนในพน้ื ทแี่ ละ
และควำมม่นั คงของมนุษย์ กองทนุ สวสั ดกิ ำรชุมชน ฯลฯ แผนปฏิบตั ใิ นระดบั ตำบลของทุกหน่วยงำน
4. ทนุ ทำงสงั คมในพ้ืนท่ี เช่นผูน้ ำชมุ ชน จติ อำสำ อำสำสมัคร
หน่วยงำนและภำคเี ครอื ขำ่ ยในพื้นที่ และภำคเอกชน ฯลฯ ขอ้ เสนอแนวทำงกำรพฒั นำพืนทปี่ ฎิบัติกำรทำงสังคม
5. ควำมร่วมมอื ของกลุ่มเปำ้ หมำยในกำรให้ข้อมูล 1.เพิ่มศักยภำพผดู้ แู ลผู้สูงอำยุ ผพู้ ิกำร ทั้งดำ้ นร่ำงกำย
6. กำรประชำสัมพนั ธ์ เสยี งตำมสำยอย่ำงทวั่ ถึง และดำ้ นจติ ใจ
7. กำรทำงำนแบบบูรณำกำร เชื่อมโยง ครอบคลุม ได้แก่ วัด 2. ดงึ ภำคเอกชนในพนื้ ทเี่ ข้ำมำมีสว่ นร่วมพัฒนำชุมชน
โรงเรียน ชุมชน กลุ่มองค์กร รพ.สต. สถำบนั และหน่วยงำน 3. เพิม่ อุปกรณ์และกิจกรรมศูนย์ฟ้นื ฟสู ุขภำพให้เพียงพอ
8. อปท.มีแผนงำนโครงกำรที่ชัดเจนและบรรจุในแผน และพฒั นำเปน็ ศนู ยร์ วมอุปกรณ์ และมรี ะบกำรให้ยืมได้
พฒั นำท้องถิน่ โดยผำ่ นกำรประชำคมหมู่บำ้ น ตำบล 4. ปรับปรุงข้อมูลในระบบฐำนข้อมูล iMed@home
9. มีกำรสนับสนนุ งบประมำณจำกหนว่ ยงำนท่เี กีย่ วข้อง ใหส้ มบรู ณอ์ ยำ่ งตอ่ เน่อื ง
10.เป็นตำบลต้นแบบในกำรพัฒนำคณุ ภำพชวี ิตคนในชุมชน 5.เช่ือมข้อมูลในระบบ iMed@home กับหน่วยงำน
11.มีสถำนทีจ่ ดั กิจกรรมในพื้นทีเ่ ฉพำะ สำมำรถเดนิ ทำงไป ทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง
มำได้สะดวก 6. ทำงำนแบบ Buddy เด็กและผสู้ ูงอำยุ

หนำ้ 8 ตำบลขุนทะเล

ตำบลแห่งกำรเรยี นรู้ ตำมรอยพอ่ แบบพอเพียง
เกษตรอินทรยี ์ มีวฒั นธรรมดี เป็ นมิตรกบั สง่ิ แวดลอ้ ม

ตำบลขนุ ทะเล

ผนู้ ำดี
แกนนำเดน่
บรู ณำกำรเครอื ขำ่ ย
นอ้ มนำเศรษฐกิจพอเพียง
ชมุ ชนเขม้ แข็ง

พ้ื น ที่ ป ฏิ บั ติ ก ำ ร ท ำ ง สัง ค ม

ครอบครวั อบอ่นุ ชมุ ชนเขม้ แข็ง ทีม่ ำ : เทศบำลตำบลขุนทะเล อำเภอลำนสกำ จังหวัดนครศรีธรรมรำช

ปี 2563

จัดทำโดย

กลุ่มนโยบำยและยทุ ธศำสตร์

สำนกั งำนสง่ เสรมิ และสนับสนุนวิชำกำร 10

ทปี่ รึกษำ นำยกเทศมนตรีตำบลขนุ ทะเล
นำยโสภณ พรหมแกว้ รองนำยกเทศมนตรตี ำบลขุนทะเล
นำยจรัญ ชหู นู ปลดั เทศบำลตำบลขนุ ทะเล
นำยดนัย รำพึงนติ ย์ ผอู้ ำนวยกำรสำนักงำนส่งเสรมิ และสนับสนนุ วชิ ำกำร 10
นำงสำวมนิดำ ลิ่มนจิ สรกุล คณะกรรมกำรเขตสุขภำพเพ่ือประชำชน เขตพื้นที่ 11
ดร.จิรำพร วัฒนศรีสนิ ผู้จดั กำรมูลนิธิชมุ ชนสงขลำ
นำยชำครติ โภชะเรอื ง นักพฒั นำชุมชนชำนำญกำร
นำงสำรภี สทุ ธิธรรม นกั สังคมสงเครำะห์ปฏบิ ตั ิกำร
นำยจำลอง ศรจี ำรสั นกั พัฒนำสังคมชำนำญกำรพิเศษ
นำยพงษภัทร แสงพิทูร นกั พัฒนำสงั คมชำนำญกำรพเิ ศษ
นำงสำวนพรตั น์ กอวัฒนำกลุ

คณะผจู้ ัดทำ นักพัฒนำสังคมชำนำญกำร
นำงสำวพวงทพิ ย์ พลู สวัสดิ์ นักพัฒนำสงั คมชำนำญกำร
นำงสำวอรุณำภรณ์ สุขศรีมล นกั พฒั นำสงั คมชำนำญกำร
นำงสำวพนิดำ แซต่ ัง้