โรงเรียนคุณธรรม ระดับ 2 ดาว โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล โรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ประจ าปีการศึกษา 2564 ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษายโสธร เขต 2 ส านักงานการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ นางกมลรัตน์ ส าราญสุข ผู้อ านวยการโรงเรียน
1 แบบรายงานการดำเนินกิจกรรมโครงการโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. สำนักงานเขตพื้นการศึกษาประถมศึกษายโสธร เขต 2 ********************************** ข้อมูลทั่วไป ชื่อโรงเรียน ป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ยโสธร เขต 2 ตำบล โพธิ์ไทรยโสธร อำเภอ ป่าติ้ว จังหวัด ยโสธร 35150 ระดับดาวดวงที่ 2 ประจำปีการศึกษา 2563 1. จำนวนนักเรียน 1. ระดับประถมศึกษา 146 คน 2. จำนวนบุคลากร 1. ข้าราชการครู (ครู+ ผอ.) 9 คน 2. พนักงานราชการ 1 คน 3. ครูอัตราจ้าง 1 คน 4. พี่เลี้ยงเด็กพิการ 1 คน 5. อื่นๆ (ธุรการ) 1 คน 6. ลูกจ้างประจำ 2 คน รวมทั้งหมด 15 คน 3. ชื่อผู้อำนวยการโรงเรียน นางกมลรัตน์ สำราญสุข 4. ชื่อครูแกนนำโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ของโรงเรียน - นางสาวกัณฑิมา สว่างวงษ์ นางพิกุล อยู่เย็น นางสาวเพ็ญศรี มีเจริญ นางสาวพัชรินทร์ สิงค์ครุป ผลการดำเนินงานเชิงปริมาณ ข้อมูลด้านบริบทเบื้องต้น ชื่อสถานศึกษา โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ตั้งอยู่หมู่ที่ 4 ตำบลโพธิ์ไทร อำเภอป่าติ้ว จังหวัด ยโสธร รหัสไปรษณีย์ 35150 โทรศัพท์ 084 - 9604191 สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษายโสธร เขต 2 สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ URL: https://data.bopp obec.info/emis/schooldata-view.php?School_ID=1035430210 การเปิดสอน เปิดสอนตั้งแต่ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ถึง ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เขตพื้นที่บริการ มีเขตพื้นที่บริการ 3 หมู่บ้าน ได้แก่ หมู่ที่ 4 บ้านป่าติ้ว, หมู่ที่ 5 บ้านโพธา, หมู่ที่ 12 ร่มโพธิ์ ตำบลโพธิ์ไทร อำเภอป่าติ้ว จังหวัดยโสธร 35150
2 ประวัติโรงเรียน โรงเรียนโรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 3 มิถุนายน 2480 โดยเปิดเป็น สาขาโรงเรียนบ้านโพธิ์ไทร เดิมชื่อโรงเรียนประชาบาลตำบลโพธิ์ไทร 7 (ศาลาวัดป่าสุริยาลัย) โดยมี นายดี กุลวงษ์ เป็นหัวหน้าสถานศึกษาและเป็นครูผู้สอนด้วย เมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2482 พระครูปัชฌา (พระครูโพธาภินันท์นุกูล) เจ้าคณะตำบลโพธิ์ไทร ต่อมาได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าคณะอำเภอป่าติ้ว (รูปแรก) ได้สร้างอาคารเอกเทศถาวร ขนาดกว้าง 4 เมตร ยาว 21 เมตรทรงปั้นหยา 2 ชั้น ในที่ดินของวัดแล้วมอบอาคารเรียนพร้อมที่ดินให้เป็นสมบัติของทางราชการ มีเนื้อที่ จำนวน 22 ไร่ 2 งาน ซึ่งเป็นที่ดินปัจจุบันของโรงเรียน ในระยะแรกโรงเรียนมีหลายชื ่อเช ่นโรงเรียนมัธยมโพธาภินันท์ โรงเรียนสามัญบ้านป ่าติ้ว โรงเรียนบ้านป่าติ้ว (โพธาภินันท์นุกูล) และมี นายทอง ไวว่อง ดำรงตำแหน่งครูใหญ่เป็นคนแรกของโรงเรียน จนกระทั่งวันที่ 15 กุมภาพัน์ พ.ศ. 2543 โรงเรียนบ้านป่าติ้ว (โพธาภินันท์นุกูล) ได้เปลี่ยนชื่อเป็นโรงเรียนอนุบาล ป่าติ้ว (โพธาภินันท์นุกูล) ตามนโยบายโรงเรียนในโครงการสหวิทยาเขต ได้โอนนักเรียนชั้นอนุบาลให้เทศบาลตำบล ป่าติ้ว ตามนโยบายกระจายอำนาจให้แก่ท้องถิ่น ในปัจจุบันโรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูลเปิดทำการสอนตั้งแต่ชั้นประถมศึกษา ปีที่ 1 ถึงชั้น ประถมศึกษาปีที ่ 6 โดยมี นางกมลรัตน์ สำราญสุข เป็นผู้อำนวยการโรงเรียน มีครูผู้สอน จำนวน 7 คน พนักงานราชการ 1 คน ครูวิกฤต 1 คน ครูพี่เลี้ยงเด็กพิการ 1 คน ลูกจ้างประจำ 1 คน และได้เปลี่ยนชื่อใหม่เพื่อ ความเหมาะสมกับสภาพปัจจุบัน โดยเปลี่ยนชื่อเป็นโรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2555 สถานการณ์เสี่ยง /ปัญหาคุณธรรมของโรงเรียน โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล กำหนดคุณธรรมอัตลักษณ์ไว้ว่า ความรับผิดชอบและจิตอาสา เพื่อส่งเสริมความรับผิดชอบและจิตอาสาของ ผู้บริหาร ครู และนักเรียนโรงเรียนบ้านหนองสนวนให้สามารถ ประพฤติปฏิบัติตนได้ตาม กฎหมาย จารีต ประเพณี และวัฒนธรรมอันดีงาม
3 การดำเนินงานโครงการโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ตามเกณฑ์ระดับดาว 2 ดาว 1. โรงเรียนสมัครเข้ารับการยกระดับเป็นโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ระดับ 2 ดาว โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูลดำเนินการประชุมปรึกษาหารือ และเตรียมความพร้อมสมัคร เข้ารับการยกระดับเป็นโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ระดับ 2 ดาว 2. โรงเรียนรายงานผลการจัดกิจกรรมการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูลดำเนินจัดทำรายงานผลการจัดกิจกรรมการพัฒนาโรงเรียน คุณธรรม สพฐ. ผ่านกระบวนการ PDCA ดังนี้ • โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูลมี การก าหนดให้มีการประเมินการ ปฏิบัติงาน ทั้ง 3ระยะ คือ ก่อน ด าเนินการระหว่างการด าเนินการ และหลังเสร็จสิ้นการด าเนินการ เพื่อให้สามารถด าเนินการพัฒนาให้ เต็มตามศักยภาพ • โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูลน า ผลที่ได้จากการประเมินกลับมา พัฒนา ปรับปรุง ในการด าเนินการ ครั้งต่อไป • โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ด าเนินการตามแผนที่วางไว้ ในแผนปฏิบัติการประจ าปี เพื่อให้การด าเนินงานเกิด ประสิทธิภาพ และประสิทธิผลสูงสุด • โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ด าเนินการวางแผน จัดท าแผนการ ปฏิบัติการประจ าปี โดยให้ทุกส่วนมี ส่วนร่วมในการจัดท า แผนปฏิบัติการ ประจ าปี ให้ทุกผ่ายจัดท าโครงการ บูรณาการกิจกรรมด้านคุณธรรมเข้าสู่ โครงการต่างๆ ในแผนปฏิบัติการของ โรงเรียนและการท างานปกติของ โรงเรียน มีการประชุมชี้แจงให้ครู ทุกคนรับทราบ การวางแผน Plan (P) การด าเนินการ Do (D) การ ตรวจสอบ Check (C) การปรับปรุง Act (A)
4 3. โรงเรียนดำเนินการยกระดับโดยจัดกิจกรรมในระดับ 1 ดาว ครบทุกข้อ โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ดำเนินกิจกรรมในระดับ 1 ดาว ดังนี้ 1. โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล จัดทำแผนปฏิบัติการประจำปี/โครงการ/กิจกรรม ด้านคุณธรรมที่เป็นระบบต่อเนื่อง 2. โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ดำเนินการค้นหาปัญหา สาเหตุ กำหนดพฤติกรรม บ่งชี้เชิงบวกและคุณธรรมในการแก้ปัญหา กำหนดกิจกรรมอย่างสร้างสรรค์ ผู้บริหาร ครู บุคลากร และนักเรียนต้องปฏิบัติตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนหรือกรอบแนวคิดโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. 3. โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล มีการจัดค่ายยุวชนคนคุณธรรม 4. โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล จัดกิจกรรมคืนคุณธรรมสู่ห้องเรียน 5. โรงเรียนป ่าติ้วร ่มโพธาภินันท์นุกูล ประพฤติปฏิบัติตนตามคุณธรรมอัตลักษณ์หรือ กรอบแนวคิดโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. 6. ครูโรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล มีแผนการจัดการเรียนรู้ที่บูรณาการคุณธรรม อัตลักษณ์หรือตามกรอบแนวคิดโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. โดยผ่านโครงงานคุณธรรมและกิจกรรม อื่น ๆ 7. โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล จัดให้มีผลงานโครงงานคุณธรรม ระดับห้องเรียน 8. โรงเรียนป ่าติ้วร ่มโพธาภินันท์นุกูล จัดสภาพแวดล้อม บริบทให้มีความสะอาด บรรยากาศร่มรื่น สวยงาม ปลอดภัย มีสถานที่ในการปลูกฝังปฏิบัติด้านคุณธรรม 9. นักเรียนโรงเรียนป ่าติ้วร ่มโพธาภินันท์นุกูล มีพฤติกรรมที ่พึ ่งประสงค์ตามคุณธรรม อัตลักษณ์หรือตามกรอบแนวคิดโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ไม ่น้อยกว ่าร้อยละ 60 ของนักเรียน ทั้งหมด (ของปีที่ขอรับการตรวจสอบ) 4. โรงเรียนมีนวัตกรรม สร้างสรรค์คนดี โรงเรียนป ่าติ้วร ่มโพธาภินันท์นุกูล คัดเลือกนวัตกรรมที ่เกิดขึ้น จากการขับเคลื ่อนโรงเรียน คุณธรรมของ สพฐ. ซึ่งผลการคัดเลือกได้แก ่นวัตกรรม “คำสอนพ่อ ส่งต่อความคิด ปลูกจิตคุณธรรม” รายละเอียดเพิ่มเติมในภาคผนวก 5. โรงเรียนจัดทำโครงงานพัฒนาจริยคุณ โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล จัดโครงการอบรมคุณธรรมนักเรียน โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธา ภินันท์นุกูล ประจำปี 2562 เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนเกิดความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับคุณธรรมพื้นฐานของ นักเรียน 6. ครูมีการสร้างเครือข่ายในโรงเรียน • โรงเรียนป ่าติ้วร ่มโพธาภินันท์นุกูล ดำเนินการสร้างเครือข ่ายในโรงเรียนผ ่านการประชุม การดำเนินการวางแผน จัดทำแผนการปฏิบัติการประจำปี โดยให้ทุกส ่วนมีส ่วนร ่วมในการจัดทำ
5 แผนปฏิบัติการประจำปี ให้ทุกผ่ายจัดทำโครงการบูรณาการกิจกรรมด้านคุณธรรมเข้าสู่โครงการต่างๆ ใน แผนปฏิบัติการของโรงเรียนและการทำงานปกติของโรงเรียน มีการประชุมชี้แจงให้ครูทุกคนรับทราบ 7. ครูมีแผนการจัดการเรียนรู้ที่เสริมสร้างคุณธรรมอัตลักษณ์ หรือตามกรอบแนวคิดโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล สนับสนุน ส่งเสริม ให้ครูดำเนินการจัดทำแผนการจัดการ เรียนรู้ที ่เสริมสร้างคุณธรรมอัตลักษณ์ ตลอดจนคุณธรรมอันดีงามที ่ส ่งเสริมให้ผู้เรียนเป็นคนที ่มีความ พอเพียง กตัญญู ซื่อสัตย์สุจริต รับผิดชอบ และมีอุดมการณ์คุณธรรม 8. ผู้บริหาร ครู บุคลากร และนักเรียน ปฏิบัติตามคุณธรรมอัตลักษณ์ ของโรงเรียน หรือกรอบแนวคิด โรงเรียนคุณธรรม สพฐ. โรงเรียนป ่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ดำเนินการตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนที่กำหนด คุณธรรม อัตลักษณ์ “ความรับผิดชอบ และ จิตอาสา” อย่างต่อเนื่อง 9. นักเรียนจัดตั้งกลุ่ม / ชุมนุม / ชมรมตามความสมัครใจ ปฏิบัติกิจกรรมด้านคุณธรรม นักเรียนโรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ร่วมกันจัดตั้งกลุ่มเพื่อทำโครงงานคุณธรรมในโรงเรียน เพื่อแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ภายในโรงเรียนโดยที่ นักเรียนเป็นผู้คิดหาปัญหา และเข้าสู่กระบวนการโครงงาน คุณธรรมตลอดจนนำผลการดำเนินงานดังกล่าวไปเผยแพร่ให้กับผู้อื่นอยู่เสมอ 10. นักเรียนสามารถนำเสนอ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ และสรุปองค์ความรู้จากโครงงานคุณธรรมขยายผลภายใน โรงเรียน นักเรียนโรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ร่วมกันแลกเปลี่ยนวิธีการแก้ปัญหาต่างๆ เพื่อเป็นการ นำเสนอแนวคิดที่หลากหลาย และเกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ตลอดจนเกิดองค์ความรู้ที่สามารถนำไปใช้ใน ชีวิตประจำวันได้ 11. โรงเรียนมีการประเมินและสรุปผลการดำเนินงานตามโครงการด้านคุณธรรม / กิจกรรมด้านคุณธรรม โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ได้มีการประเมินผลการดำเนินการตามโครงการด้านคุณธรรม กิจกรรมด้านคุณธรรม ตามกระบวนการ PDCA ที่กำหนดไว้ตามแผนการดำเนินงาน
6 12. นักเรียนมีพฤติกรรมที่พึงประสงค์ ตามคุณธรรมอัตลักษณ์หรือตามกรอบแนวคิดโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ไม่น้อยกว่าร้อยละ 70 ของนักเรียนทั้งหมด (ของปีที่ขอรับการตรวจสอบ) นักเรียนโรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล มีพฤติกรรมที่พึงประสงค์ ตามคุณธรรมอัตลักษณ์หรือ ตามกรอบแนวคิดโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ร้อยละ 93.96 ดังตาราง • โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล มีการก าหนดให้มีการประเมินการ ปฏิบัติงาน ทั้ง 3 ระยะ คือ ก่อนด าเนินการ ระหว่างการ ด าเนินการ และหลังเสร็จสิ้นการ ด าเนินการ เพื่อให้สามารถ ด าเนินการพัฒนาให้เต็มตาม ศักยภาพ • โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล น าผลที่ได้จากการประเมินกลับมา พัฒนา ปรับปรุง ในการด าเนินการ ครั้งต่อไป • โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ด าเนินการตามแผนที่วางไว้ ในแผนปฏิบัติการประจ าปี เพื่อให้ การด าเนินงานเกิดประสิทธิภาพ และประสิทธิผลสูงสุด • โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ด าเนินการวางแผน จัดท า แผนการปฏิบัติการประจ าปี โดย ให้ทุกส่วนมีส่วนร่วมในการจัดท า แผนปฏิบัติการประจ าปี ให้ทุก ผ่ายจัดท าโครงการบูรณาการ กิจกรรมด้านคุณธรรมเข้าสู่ โครงการต่างๆ ในแผนปฏิบัติการ ของโรงเรียนและการท างานปกติ ของโรงเรียน มีการประชุมชี้แจง ให้ครูทุกคนรับทราบ การวางแผน Plan (P) การด าเนินการ Do (D) การ ตรวจสอบ Check (C) การปรับปรุง Act (A)
7 สรุปผลการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ปีการศึกษา 2562 โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล อำเภอป่าติ้ว จังหวัดยโสธร ร้อยละของนักเรียนที่มีผลการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ในระดับดีขึ้นไประดับชั้นประถมศึกษา ปีที่ 1 ถึงระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ปีการศึกษา 2563 ระดับชั้น จำนวน นักเรียน ผลการประเมิน ระดับดี ขึ้นไป ร้อยละ ไม่ผ่าน ผ่าน ดี ดีเยี่ยม ป.1 25 - - - 25 25 100 ป.2 33 - - - 33 33 100 ป.3 30 - - - 30 30 100 ป.4 14 - - - 14 14 100 ป.5 18 - - - 18 18 100 ป.6 23 - - - 23 23 100 รวม 143 - - - 142 142 100 ลงชื่อ (นางสาวกัณฑิมา สว่างวงษ์) หัวหน้าวิชาการ ลงชื่อ (นางกมลรัตน์ สำราญสุข) ผู้อำนวยการโรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล
8 การกำหนดเป้าหมายพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. (ตารางคุณธรรมอัตลักษณ์) คุณธรรมเป้าหมาย พฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก ผู้บริหาร ครู นักเรียน 1.ความรับผิดชอบ 1. ประพฤติปฏิบัติ ตนตามกฎหมาย จารีต ประเพณี และวัฒนธรรม อันดีงามของ บ้านเมือง 2. เสียสละ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่เห็น ประโยชน์ส่วนร่วม สุภาพ อ่อนโยน มีสัมมาคาราวะ 1. ประพฤติปฏิบัติตนตาม กฎหมายจารีต ประเพณี และ วัฒนธรรม อันดีงามของบ้านเมือง 2. เสียสละเอื้อเฟื้อแผ่เห็น ประโยชน์ ส่วนร่วม สุภาพ อ่อนโยน มีสัมมาคาราวะ 3. พัฒนาศักยภาพและ สมรรถภาพของตนตลอดเวลา 4. รักษาชื่อเสียงภาพพจน์ที่ดี ให้แก่โรงเรียนและไม่กระทำการ ใด ๆ ที่ เป็นการทำลายชื่อเสียง ของโรงเรียน 5. เอาใจใส่ต่องานด้านการจัดการ เรียนการสอนและทำงานที่ได้ รับผิดชอบทันเวลาที่กำหนด 6. ปลูกจิตสำนึกให้นักเรียนด้าน คุณธรรม จริยธรรม 1. ประพฤติปฏิบัติตนให้สมกับสภาพ การเป็นนักเรียน ไม่สูบบุหรี่ ไม่ดื่มสุรา ไม่เสพสิ่งเสพติดให้โทษ ไม่เล่นการ พนัน และไม่มั่วสุมอบายมุขทั้งปวง 2. ประพฤติปฏิบัติตนตามกฎระเบียบ ของโรงเรียนและกฎหมาย จารีต ประเพณีและวัฒนธรรมอันดีงามของ บ้านเมือง 3. สุภาพอ่อนโยน มีสัมมาคาราวะ ต่อผู้อื่น และปฏิบัติตนเหมาะสมตามวัย 4. เสียสละ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เห็นแก่ ส่วนรวม รักษาทรัพย์สมบัติของ โรงเรียน และมีส่วนร่วม 5. สร้างชื่อเสียงภาพพจน์ที่ดีให้แก่ โรงเรียน และไม่กระทำการใดๆ ที่เป็น การทำลายชื่อเสียงของโรงเรียน 6. ทำงานเสร็จตามกำหนดที่ครู มอบหมาย 2. จิตอาสา 1. เสียสละ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่เห็น ประโยชน์ส่วนรวม รักษาทรัพย์สมบัติ ของโรงเรียน ของส่วนรวม 2. เป็นผู้ให้ไม่หวังผล 3. ปฏิบัติงานเต็ม ความสามารถ เต็มที่ เต็มเวลา 1. รู้จักเสียสละ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เห็นประโยชน์ส่วนรวม รักษาทรัพย์สมบัติของโรงเรียน ของส่วนร่วม 2. เป็นผู้ให้ไม่หวังผล 3. จัดกิจกรรมการเรียนการสอน ให้นักเรียนรู้จักการเป็นผู้ให้ รู้จัก เสียสละ 4.ร่วมกิจกรรมต่างๆ โดยความ เต็มใจและไม่ต้องรอคำสั่ง 5. ปฏิบัติงานเต็มความสามารถ เต็มที่ เต็มเวลา 1. เป็นผู้ให้ไม่หวังผล 2. กิจกรรมทำความสะอาดบริเวณ โรงเรียนโดยครูไม่ต้องสั่ง 3. บำเพ็ญประโยชน์สู่สังคม ชุมชน บ้าน วัด โรงเรียน 4. ช่วยเหลือ ผู้อื่นด้วยความเต็มใจ 5. เยี่ยมเยือนให้กำลังใจ ผู้อื่น เวลา เจ็บป่วย
9 วิธีการกำหนดคุณธรรมอัตลักษณ์ 1. การสื่อสารสร้างความเข้าใจ การสร้างการรับรู้เป็นขั้นตอนแรกของกระบวนการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม จัดว่าเป็นขั้นตอนที่สำคัญ มาก เพราะการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมตามแนวทางของมูลนิธิยุวสถิรคุณ ต้องทำทั้งโรงเรียน ดังนั้น จำเป็น ต้องให้ทุกคนเข้าใจกระบวนการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม เข้าใจให้กระจ่างในวิธีการทำ ส่วนเนื้อหาสาระใน การปรังปรุงหรือสร้างเสริมพฤติกรรมนักเรียนและผู้เกี่ยวข้องในโรงเรียนเป็นไปตามความต้องการของแต่ละ ห้องเรียน ซึ่งจะแตกต่างกันตามบริบท สภาพแวดล้อม โดยขึ้นอยู่กับ ความตั้งใจจริงและการมีส่วนร่วมของ ทุกคนในโรงเรียน ประการสำคัญในการสื่อสารเพื่อสร้างการรับรู้และการยอมรับนั้นควรชี้ให้เห็นถึงความ จำเป็นในการพัฒนาคุณธรรม และผลดีที่จะเกิดจากการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม ทั้งผลดีที่จะเกิดกับนักเรียน ครู ผู้บริหารโรงเรียน และชุมชน วิธีการ 1. โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล จัดให้มีการประชุมร่วมกันระหว่างผู้บริหาร ครู-อาจารย์ นักเรียน ผู้มีส่วนได้เสียและผู้เกี่ยวข้องอื่นๆ เพื่อสร้างความตระหนักและความเข้าใจเรื่องโรงเรียนคุณธรรม และสมัครใจร่วมกัน ดำเนินงานพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมให้ประสบความสำเร็จ โดยน้อมนำศาสตร์พระราชา “เข้าใจ เข้าถึง และพัฒนา” ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร มาใช้ซึ่ง หลัก “เข้าใจ เข้าถึง และพัฒนา” นี้พระองค์ใช้เป็นหลักการทรงงานของพระองค์ในการช่วยเหลือประชาขน ในเรื่องต่างๆ ทรงศึกษาให้เข้าใจความเดือดร้อนของประชาชนอย่างแท้จริง เสด็จพระราชดำเนินไปถึงพื้นที่ จริงเพื่อทรงฟังจากปากของประชาชน และทรงให้ความสำคัญกับการสร้างการรับรู้และยอมรับของประชาชน เป็นอย่างมาก ทรงอธิบายให้ประชาชนเข้าใจผลที่คาดว่าจะเกิดขึ้นอีกด้วย ดังนั้น ในการพัฒนาโรงเรียน คุณธรรม ศาสตร์เรื่อง “เข้าใจ” จึงต้องเข้าใจจุดมุ่งหมายของโรงเรียน ต้องเข้าใจกระบวนการพัฒนาโรงเรียน คุณธรรมตามแนวทางมูลนิธิยุวสถิรคุณอย่างชัดเจน ศาสตร์เรื่อง “เข้าถึง” คือ การเข้าถึงข้อมูลสำคัญของ โรงเรียน สภาพที่เป็นความจริงของโรงเรียน ครู นักเรียน และผู้ปกครอง ฯลฯ ศาสตร์เรื่อง “พัฒนา” คือ การลงมือปฏิบัติตามแนวทางที่ได้ศึกษามาและอาจดำเนินการต่อยอดเป็นนวัตกรรมขึ้น โดยต้องชี้แจงอธิบาย ให้ครู นักเรียน และผู้มีส่วนได้เสียกับโรงเรียนได้รับรู้แนวทางดำเนินงาน แผนปฏิบัติของโรงเรียน และผลที่ คาดว่าจะเกิดขึ้น เพื่อให้ทุกคนเกิดความตระหนัก และยอมรับในการร่วมมือกันพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม เพื่อความสุขของทุกคนในโรงเรียน 2. โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล กระตุ้นการสร้างการรับรู้ตลอดเวลา ตั้งแต่เริ่มต้นชี้แจง กระบวนการดำเนินการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมให้ทุกคนรับรู้ และให้ดำเนินการอย ่างต่อเนื่อง ให้ทุกคน รับทราบนโยบาย เป้าหมายที่โรงเรียนจะร่วมกันดำเนินการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมอย่างต่อเนื่อง และผลที่ คาดว่าจะเกิดขึ้น โดยใช้การสื่อสารด้วยวิธีการและช่องทางที่หลากหลาย ทั้งในแนวดิ่ง แนวนอน และแนวไขว้ (ความสัมพันธ์ต ่างกลุ่มกัน) การสื่อสารทั้งแบบเป็นทางการและไม่เป็นทางการ ให้ทำอย่างต่อเนื่อง เป็น ระยะๆ อย่างสม่ำเสมอ โดยเน้นให้ข้อมูลที่แสดงให้เห็นถึงคุณค่าความสำคัญและประโยชน์ที่เกิดกับนักเรียน ครู ผู้บริหาร และชุมชน เช่น
10 2.1 จัดให้มีการประชุมทุกภาคส ่วน ทั้งผู้บริหาร ครู นักเรียน คณะกรรมการสถานศึกษา ผู้ปกครอง และชี้แจงกระบวนการดำเนินการพัฒนาโรงเรียนเข้าสู่โรงเรียนคุณธรรม ให้ชี้แจงอย่างต่อเนื่อง ทั้งในการประชุมประจำเดือน หรือ ประชุมวาระอื่น ๆ อย่างสม่ำเสมอ เช่น ประชุมคณะกรรมการสถานศึกษา ประชุมผู้ปกครอง ประชุมวางแผนการดำเนินงานโครงการโรงเรียนคุณธรรม เป็นต้น 2.2 กิจกรรมเข้าแถวหน้าเสาธงทุกเช้า มอบหมายให้ครูพูดเรื ่องคุณธรรม หรือมีกิจกรรมให้ นักเรียน นำเสนอความก้าวหน้าของโครงงานที่มุ่งบรรลุคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน 2.3 ประชาสัมพันธ์ให้นักเรียน นักศึกษา ได้ทราบการดำเนินงานของโรงเรียนด้วยวิธีการต่างๆ อย่างสม่ำเสมอ เช่น กิจกรรมหน้าเสาธง เสียงตามสาย ทำป้ายประชาสัมพันธ์ในสถานศึกษา ทำป้ายนิเทศ และ เน้นสอนคติธรรมสั้นๆ เช่นต้นไม้พูดได้เป็นต้น 3. ปลูกฝังจิตสำนึก โดยการน้อมนำพระราชดำรัส ภาพ เรื่องราว พระราชกรณียกิจ ศาสตร์ พระราชา หลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร มา ถ ่ายทอดให้บุคลากรทุกภาคส ่วน รวมทั้งนักเรียน นักศึกษา เพื ่อให้ตระหนักถึงพระราชประสงค์ในการ “ช่วยกันสร้างคนดีให้บ้านเมือง” และ นำมาใช้เป็นแบบอย่างในการดำเนินชีวิตประจำวัน 4. สร้างความตระหนัก โดยชี้แจงหน้าที ่ความรับผิดชอบที ่โรงเรียนต้องดำเนินงานพัฒนา คุณธรรมให้เยาวชนไทยตามรัฐธรรมนูญ นโยบายรัฐบาล นโยบายกระทรวงศึกษาธิการ การประกันคุณภาพ การศึกษา และสร้างภาพลักษณ์ที่ดีขององค์กร 5. ใช้การสื่อสารแบบไม่เป็นทางการ (ทางอ้อม) เช่น สื่อสารผ่านครูแกนนำ นักเรียนแกนนำยก เหตุการณ์ตัวอย่าง เช่น เล่าเรื่องเกณฑ์การรับคนเข้าทำงานและการให้คนออกจากงานขององค์กรต่าง ๆ ว่า ต่อให้เก่งแค่ไหน แต่ถ้านิสัยไม่ดี ก็ไม่มีใครต้องการให้ทำงานด้วย เป็นต้น 6. ควรแทรกการสร้างการรับรู้และตระหนักในการดำเนินงานอย่างมีคุณภาพไว้ในทุกขั้นตอน ของงาน โดยคำนึงถึงระยะเวลาที่เหมาะสม ภาระงานของผู้รับผิดชอบ และจัดประเมินความก้าวหน้าของงาน เป็นระยะๆ เพื ่อนำข้อมูลมาเป็นตัวอย ่างเหตุผลของการสร้างความตระหนักในการปฏิบัติงานให้บรรลุ เป้าหมาย ซึ่งจะเป็นการกระตุ้นให้ผู้ที่ทำงานตื่นตัว เข้าใจกระบวนการทำงานชัดเจนและให้ความร่วมมือมาก ยิ่งขึ้น 7. ศึกษาดูงานแหล่งเรียนรู้โรงเรียนคุณธรรม เพื่อให้มีประสบการณ์ในพื้นที่จริง จะช่วยสร้าง ความเข้าใจความตระหนักและแรงบันดาลใจเพิ่มขึ้นได้ 8. สร้างการรับรู้ให้แก่บุคคลภายนอก (ผู้ปกครอง ชุมชน เขตพื้นที่) โดยเชิญผู้ปกครองเข้ามา มีส่วนร่วมโครงการโรงเรียนคุณธรรม ประชาสัมพันธ์โครงการโรงเรียนคุณธรรมทุกครั้งในการประชุมระดับ จังหวัด เป็นต้น 2. การสร้างแกนนำ ผู้อำนวยการโรงเรียนให้ความสำคัญกับการคัดเลือกแกนนำ ให้มั ่นใจว ่าเมื ่อแกนนำได้รับการอบรม กระบวนการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมตามแนวทางของ มูลนิธิยุวสถิรคุณ แล้ว จะสามารถทำหน้าที่แกนนำได้ อย ่างดีแกนนำจะเป็นทั้งครูวิทยากรของโรงเรียน เพื ่อจัดอบรมเพื ่อนครู และนักเรียนแกนนำ และเป็น
11 คณะทำงานของโรงเรียน ที ่ช ่วยให้การดำเนินงานตามกระบวนการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมสำเร็จตาม เป้าประสงค์ของโรงเรียนได้ วิธีการ 1. ผู้อำนวยการโรงเรียนพิจารณาความเหมาะสมของผู้ที่จะรับคัดเลือกเป็นแกนนำ และเมื่อแกนนำได้รับ การอบรมตามหลักสูตรของมูลนิธิยุวสถิรคุณแล้ว ต้องมอบหมายงาน ให้โอกาสในการปฏิบัติงานตามที่ได้รับ การอบรมมา มีการพัฒนาความรู้ ความสามารถและทักษะในการปฏิบัติงานตามความจำเป็นเพิ่มเติม ได้รับการเสริมแรงบวก และกำลังใจในการทำงานจากผู้บริหาร ร ่วมวางแผนปฏิบัติงาน ประเมิน ความก้าวหน้าของงานในแต่ละช่วง และประเมินผลงานร ่วมกัน การได้รับมอบหมายงานซึ ่งเป็นนโยบาย สำคัญของโรงเรียนที่ต้องการดำเนินงานให้บรรลุวัตถุประสงค์ ถือว่าเป็นการได้รับเกียรติ ได้รับการยอมรับ จากผู้บริหาร และเพื่อนร่วมงาน จึงเป็นกลไกในการพัฒนาแกนนำอย่างต่อเนื่อง ช่วยให้งานพัฒนาโรงเรียน คุณธรรมประสบผลสำเร็จ 2. การคัดเลือกแกนนำควรพิจารณาจากผู้ที่มีภาวะผู้นำ มีทัศนคติที่ดีต่อการพัฒนาคุณธรรม มีมนุษย์สัมพันธ์ เป็นแบบอย่างที่ดี และสมาชิกในโรงเรียนให้การยอมรับ 3. พยายามสร้างทีมทำงานพัฒนาคุณธรรมของโรงเรียนให้กว้างขวาง แบ่งภาระรับผิดชอบงานให้ทั่วถึง สร้างการมีส่วนร่วม และผู้บริหารต้องติดตามให้คำปรึกษาแนะนำ และเสริมแรงอย่างสม่ำเสมอ 4. เตรียมสร้างแกนนำรุ่นต่อไป เพื่อส่งต่อภารกิจการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมไปยังรุ่นต่อรุ่นอย่างต่อเนื่อง 5. นักเรียนแกนนำควรแสวงหาโอกาสในการปฏิบัติงาน เพื่อพัฒนาตนเองด้านคุณธรรมอยู ่เสมอควร พัฒนาความรู้ความสามารถ และสร้างแรงจูงใจให้ตนเองในการเข้าร่วมงาน ประเมินความก้าวหน้าของงานที่ ได้ปฏิบัติ สร้างทีมทำงานให้เข้มแข็ง แบ่งภาระรับผิดชอบงานให้ทั่วถึง ส่งต่อภารกิจให้แกนนำรุ่นต่อไปและ ร่วมแสดงผลงานความสำเร็จ เพื่อสร้างความภาคภูมิใจให้โรงเรียน 3. ประชุมระดมสมอง -การกำหนดพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก การกำหนดพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกต้องมีความชัดเจนสอดคล้องกับปัญหา สามารถนำไป ปฏิบัติได้จริงและประเมินผลการเปลี่ยนแปลงได้ ประการสำคัญ ต้องมุ่งแก้ไขปัญหาของนักเรียนเพื่อช่วย เปลี ่ยนแปลงพฤติกรรมของนักเรียนเป็นหลัก โดยมีคุณธรรมเป้าหมายเป็นตัวกำกับทิศทางการปฏิบัติ พฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก - การกำหนดคุณธรรมเป้าหมาย คุณธรรมอัตลักษณ์ที่สามารถนำไปแก้ปัญหาในโรงเรียนได้จริง จะต้องได้มาจากการ ประชุมระดมความคิดของแต่ละกลุ่มบุคคล ได้แก่ กลุ่มนักเรียน กลุ่มครู และกลุ่มผู้บริหาร ทุกกลุ่มมุ่งแก้ไข ประเด็นปัญหาที่กลุ่มได้ค้นพบจากการระดมความคิด คุณธรรมอัตลักษณ์จึงประกอบด้วย คุณธรรมเป้าหมาย ของโรงเรียนและพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกของทั้ง 3 ฝ่าย (นักเรียน ครู ผู้บริหาร) หลักสำคัญของการกำหนด คุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนคุณธรรม คือ การแปลงคุณธรรมเป้าหมายให้เป็นจริยธรรมหรือพฤติกรรม บ่งชี้เชิงบวก กระบวนการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมตามแนวทาง มูลนิธิยุวสถิรคุณ จึงใช้ตารางคุณธรรม
12 อัตลักษณ์เป็นเครื่องมือแสดงเป้าหมายในการปฏิบัติงานเพื่อพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม วิธีการ 1. จัดประชุมระดมความคิดเฉพาะกลุ่ม กลุ่มครู กลุ่มนักเรียน และกลุ่มผู้บริหาร เพื่อค้นหาคุณธรรม เป้าหมาย และพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกของแต่ละกลุ่ม 2. ในการระดมสมองเพื่อค้นหา “พฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก” จะพิจารณาจากปัญหาสำคัญของโรงเรียนที่ ต้องแก้ไข หรือพิจารณาจากพฤติกรรมบ ่งชี้เชิงบวกที ่ต้องการส่งเสริมให้เกิดขึ้นในโรงเรียน และกำหนด “คุณธรรมเป้าหมาย” เช่น ความซื่อสัตย์ ความมีวินัย ความรับผิดชอบ เป็นต้น คุณธรรมเป้าหมายที่มีการ ระบุพฤติกรรมบ ่งชี้เชิงบวกไว้ด้วย จะเรียกรวมว่า “คุณธรรมอัตลักษณ์” โรงเรียนอาจกำหนดคุณธรรม เป้าหมายไว้ 3 ประการ/รอบปี เพื่อความกระชับในการปฏิบัติโครงงานคุณธรรมให้บรรลุเป้าหมาย และ ประเมินผลสำเร็จได้สะดวก ช่วยให้เห็นภาพการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของนักเรียนชัดเจนง่ายมากขึ้น คุณลักษณะของพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก ควรมี ดังนี้ 1) สอดคล้องกับคุณธรรมเป้าหมาย 2) พฤติกรรมต้อง มีความชี้เฉพาะให้ชัดเจน 3) พฤติกรรมต้องสอดคล้องกับปัญหาที่ค้นพบ 4) พฤติกรรมต้องนำไปปฏิบัติได้จริง และ 5) พฤติกรรมต้องสามารถวัดและประเมินผลได้ วิธีการการกำหนดพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก ดังนี้ 1) ระดมความคิดโดยแต่ลุกลุ่มแยกกันทำ 2) กำหนดจากปัญหาและสาเหตุ 3) จัดลำดับความสำคัญของ ปัญหา 4) เลือกปัญหาที่สำคัญที่สุดมาจำนวนหนึ่ง 5) กำหนดพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกที่ต้องการให้เกิดขึ้นและ มีความสอดคล้องกับปัญหาและสาเหตุ
13 4. การจัดทำตารางคุณธรรมอัตลักษณ์ “ตารางคุณธรรมอัตลักษณ์” หมายถึง การระบุพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกของคุณธรรมเป้าหมายแต่ละ ด้านที่โรงเรียนได้คัดเลือกไว้แล้ว โดยจำแนกตามกลุ่มเป้าหมาย เช่น กลุ่มผู้บริหารโรงเรียน กลุ่มครู และกลุ่ม นักเรียน เพื่อให้แต่ละกลุ่มทราบว่าต้องปฏิบัติตนอย่างไรบ้างในแต่ละด้าน เช่น ความซื่อสัตย์ของครู ได้แก่ ไม่เบียดเบียนเวลาราชการ เข้าสอนตรงเวลา ความซื่อสัตย์ของนักเรียน ได้แก่ การไม่ลอกการบ้าน เป็นต้น เมื่อสรุปคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนได้แล้ว ให้จัดทำตารางคุณธรรมอัตลักษณ์ แล้วประกาศให้ ทุกฝ่ายรับทราบและดำเนินการให้บรรลุพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกที่กำหนดไว้ การกำหนดวิธีการบรรลุเป้าหมาย 1. การวางแผน/การจัดทำโครงงานคุณธรรม (การจัดทำแผนพัฒนาคุณธรรมโรงเรียน หรือ แผนปฏิบัติการ ประจำปี) โรงเรียนจะร่วมกันกำหนดวิธีการปฏิบัติงานให้บรรลุคุณธรรมเป้าหมายและพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก โดยใช้ “โครงงานคุณธรรม” เป็นเครื่องมือในการปฏิบัติงานเรียนรู้การสร้างคุณธรรมความดี ประการสำคัญ คือ ต้องเป็นโครงการที ่เด็กคิด เด็กเลือก เด็กทำให้ทุกคนมีส ่วนร ่วมลงมือปฏิบัติจริงอย่างเต็มที่โดยอาจ ดำเนินการเป็นแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม ภายใต้แผนงานหลักของโรงเรียน ตามความต้องการและบริบท ของโรงเรียน วิธีการ 1. ในการออกแบบโครงงานคุณธรรมให้สอดคล้องกับคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน ต้องคำนึงถึงปัญหาที ่โรงเรียนต้องการปรับปรุงแก้ไข และวิธีการแก้ไขต้องสอดคล้องกับสาเหตุที ่เกิดขึ้น เพื่อให้เกิดผลต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของนักเรียนตามที่กำหนดไว้ในคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน โครงงานคุณธรรมจึงจะสามารถแก้ไขปัญหาของโรงเรียนได้ นอกจากนี้ ควรน้อมนำหลักการทรงงานของ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร มาใช้ในการจัดทำโครงงาน กล่าวคือ ควรคำนึงถึงการประหยัด เรียบง่าย และเกิดประโยชน์สูงสุด 2. วิธีการที ่กำหนดในโครงงานคุณธรรม ควรพิจารณาจากพฤติกรรมที ่โรงเรียนต้องการ ปรับเปลี่ยนแก้ไขอย่างเร่งด่วน วิธีการที่ใช้เพื่อแก้ไขต้องเป็นวิธีการเชิงบวก และมีแนวทางป้องกันพฤติกรรม เชิงลบไม่ให้เกิดขึ้น อีกทั้ง ส่งเสริมพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกที่ต้องการพัฒนาให้ดียิ่งขึ้นไป เมื่อกำหนดวิธีการให้ นักเรียนกำกับควบคุมตนเองในการทำกิจกรรมใด ให้คำนึงถึงกิจกรรมต่อเนื่องเพื่อกำกับควบคุมสิ่งเร้ารอบตัว นักเรียนด้วย ทั้งนี้ เพื ่อการเสริมสร้างแรงจูงใจและลดสิ ่งเร้าในเชิงลบ เช ่น การแก้ปัญหานักเรียนอ้วน โครงงานมีกิจกรรมควบคุมสิ่งเร้า แต่โรงอาหารของโรงเรียนขายขนมกรุบกรอบ อาหารรสหวาน-มัน ไม่มีประโยชน์ต่อนักเรียน หรือการแก้ปัญหานักเรียนมาสาย ไม่ควรคิดกิจกรรมให้เฉพาะนักเรียนที่มาสาย ควรทำกิจกรรมกับนักเรียนทุกคน เป็นต้น 3. โครงงานคุณธรรมที่ให้ผลต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของนักเรียน ต้องเป็นโครงการที่เด็กคิด เด็กเลือก มีกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้นักเรียนได้ค้นคว้าและฝึกปฏิบัติด้วยตนเอง ควรเป็นโครงการที่ตรงตาม
14 ความสามารถ ความถนัด ความสนใจของนักเรียน สามารถปฏิบัติได้จริง และต้องยึดหลักการมีส ่วนร ่วม รวมทั้ง ไม่ก่อให้เกิดผลกระทบทางลบต่อคุณภาพชีวิต 4. การออกแบบโครงงานคุณธรรม ควรคำนึงถึงความสำคัญของโครงงานคุณธรรม ซึ่งต้องมีคุณลักษณะสามารถแก้ไขปัญหาของโรงเรียนได้ องค์ประกอบของโครงงาน ควรประกอบด้วย 1) ปัญหา 2) สาเหตุของปัญหา 3) วัตถุประสงค์ 4) กำหนดเป้าหมายของปัญหา 5) วิธีแก้ไขปัญหา 6) หลักธรรม/พระราชดำรัส/พระราชดำริ/คำสอนที่นำมาใช้ 7) คุณธรรมเป้าหมายและพฤติกรรมบ่งชี้เชิง บวก ที่ต้องการบรรลุ 8) ตัวชี้วัดความสำเร็จของโครงงานและวิธีการประเมินผล 9) ชื่อโครงงาน 10) คณะ ผู้รับผิดชอบ และ 11) ที่ปรึกษา 5. ทุกโครงงานของโรงเรียนสามารถใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาคุณธรรมได้ทั้งสิ้น ทั้งโครงงานทาง วิชาการในชั้นเรียน กิจกรรมในการพัฒนาผู้เรียน กิจกรรมในชมรมต่าง ๆ เป็นต้น โรงเรียนควรบูรณาการ โครงงาน/กิจกรรมที่โรงเรียนเคยทำอยู่แล้ว เข้ากับโครงงานตามแนวทางการดำเนินงานของ มูลนิธิยุวสถิรคุณ เพราะจะทำให้งานสำเร็จไปด้วยกัน และอาจออกแบบโครงงานคุณธรรมใหม่เพิ่มเติมตามความจำเป็น เพื่อให้นักเรียนมีโอกาสฝึกฝนคุณลักษณะที่ดีให้ครบตามที่กำหนดไว้ในคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน 6. โรงเรียนควรกำหนดตัวชี้วัดของแต ่ละโครงงานย ่อย เพราะผลผลิตของโครงงานย ่อยหลาย ๆ โครงงานจะนำไปสู่ความสำเร็จของโครงงานหลักของโรงเรียน 2. การเป็นแบบอย่างที่ดี การพัฒนาคุณธรรมของนักเรียน ครู และผู้บริหารจำเป็นต้องกระทำตลอดเวลา ต่อเนื่องเป็นประจำ สม่ำเสมอ การเป็นแบบอย่างที่ดีซึ่งกันและกันจึงเป็นอีกวิธีการที่ช่วยให้บรรลุคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน วิธีการ 1. การเป็นแบบอย่างที่ดีในโรงเรียนคุณธรรม เป็นกิจกรรมที่ทำทั้งในการปฏิบัติงานและการปฏิบัติตน ทั้งผู้บริหาร ครู และนักเรียน ต้องมีความรับผิดชอบตามบทบาทหน้าที่และวินัยของโรงเรียน เช่น เข้าห้องเรียนตรงเวลา แต่งกายเป็นระเบียบเรียบร้อย และเป็นแบบอย่างที่ดีทั้งกาย วาจา ใจ ทั้งต่อหน้าและ ลับหลัง มีความกตัญญูกตเวทีต่อบิดามารดา มีสัมมาคารวะต่อผู้สูงอายุ มีจิตอาสาในชุมชน เป็นต้น 2. กลไกสำคัญที่ช่วยสร้างแบบอย่างที่ดีในโรงเรียน คือ การสร้างแรงจูงใจและการสร้างแรงกระตุ้น ได้แก่ 1) การสร้างแรงจูงใจให้ทุกคนมีพลังที่จะช่วยกันสร้างคนดีให้บ้านเมือง โดยให้ทุกคนมีส่วนร่วมในงาน พัฒนาโรงเรียนคุณธรรม โดยต้องรับฟังความคิดเห็นจากผู้อื ่น เคารพซึ ่งกันและกัน ให้โอกาส ให้ความ ช่วยเหลือ ยกย่อง ชื่นชม และมีมิตรภาพที่ดีต่อกัน มีความเป็นธรรมเท่าเทียมกัน 2) การสร้างแรงกระตุ้น โดยส่งเสริมสนับสนุนให้ทุกคนรู้สึกว่า การสร้างแบบอย่างที่ดีเป็นความรับผิดชอบให้ปฏิบัติตนมีความสุข สนุกกับงานของโรงเรียน โดยให้กำลังใจ จริงใจ เอาใจใส่และให้คำปรึกษา 3) การคัดสรรเลือกแบบอย่างที่ดี มีการประกาศยกย่อง ชื่นชม ให้แรงเสริม 4) กระตุ้นให้เกิดการเป็นแบบอย่างที่ดีด้วยการส่งเสริม สนับสนุน เชิดชู ยกเป็นตัวอย่างให้สาธารณชนรับรู้การทำดี 3. โรงเรียนควรส่งเสริมให้เกิดแบบอย่างที่ดีเพิ่มขึ้นอยู่เสมอ เช่น กำหนดให้ทุกคนร่วมกิจกรรมของ โรงเรียนคุณธรรมอย่างพร้อมเพรียง และกำหนดกิจกรรมการสร้างแบบอย่างที่ดีไว้ในแผนปฏิบัติงาน เป็นต้น
15 4. การเสริมแรงทางบวกของผู้บริหาร ครู เจ้าหน้าที่ นักเรียนแกนนำ จะช่วยกระตุ้นให้ผู้ปฏิบัติเห็น ความสำคัญและปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง จนเกิดเป็นวัฒนธรรมองค์กร เช่น การยกย่อง ชมเชย ผ่านช่องทางสื่อ ต่าง ๆ ต่อสาธารณชนเพื่อสร้างความภาคภูมิใจ และเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับสังคม 3. การพัฒนาสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการพัฒนาคุณธรรม สภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมมีความสำคัญต่อจิตใจของนักเรียน ครูผู้สอน และผู้ที่ เข้ามาในโรงเรียน สภาพแวดล้อมที่สะอาด ร่มรื่น ช่วยทำให้จิตใจแจ่มใส มีทัศนคติเชิงบวก เกิดสัมพันธภาพที่ ดีระหว่างครูกับนักเรียน และผู้เกี่ยวข้องที่เข้ามาในโรงเรียนจะรับรู้บรรยากาศของโรงเรียนคุณธรรมที่ส่งผลให้ เกิดความชื่นชมและยอมรับโรงเรียน วิธีการ 1. จัดสภาพแวดล้อมทางด้านจิตใจ โดยน้อมนำพระราชกระแสรับสั่งของพระบาทสมเด็จ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ที่ว่า “ครูรักเด็ก เด็กรักครู” “ให้นักเรียนมีน้ำใจ ช่วยเหลือกัน” “นักเรียนมีความสามัคคีต่อกัน” มาเป็นแนวทางในการปฏิบัติ 2. จัดสภาพแวดล้อมทางกายภาพภายในโรงเรียน ให้มีบรรยากาศให้ร ่มรื ่น สะอาด สวยงาม ปลอดภัย มีป้ายแสดง “คุณธรรมอัตลักษณ์” ของโรงเรียนอย่างชัดเจน และควรจัดกิจกรรมให้นักเรียนมีส่วน ร่วมในการเสนอความคิดเห็นและมีส่วนร่วมในการพัฒนาสิ่งแวดล้อมในโรงเรียน 3. จัดห้องเรียนให้เป็นระเบียบ สะอาดน่าอยู่ และมีบรรยากาศที่เอื้อต่อการเรียนรู้ร่วมกัน 4. จัดสภาพแวดล้อมทางสัมพันธภาพ โดยสร้างปฏิสัมพันธ์ที่ดีระหว่างครูและผู้เรียน ครูรักและ เมตตานักเรียน นักเรียนรักและเคารพครู เพื่อนรักและสามัคคีกัน รุ่นพี่-รุ่นน้องมีสัมมาคารวะ บุคลากรใน องค์กรมีสัมพันธภาพที่ดีต่อกัน ผู้บริหารใช้หลักธรรมาภิบาล เพื่อให้ครูทำงานร่วมกันอย่างมีความสุข และ โรงเรียนมีความสัมพันธ์ที่ดีกับครอบครัวและชุมชน 5. ติดป้ายประชาสัมพันธ์ ทั้งแนวทางและผลงานของการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม พระราชดำรัส ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร พระบรมราโชบายของพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัววชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว การใช้เสียงตามสาย การใช้วีดิทัศน์เสนอเรื่องเด่น ๆ ที่ประสบความสำเร็จ เพื่อเผแพร่ เป็นต้น 4. การบูรณาการคุณธรรมในการเรียนการสอน / ในชั้นเรียน / กิจกรรมพัฒนาคุณภาพผู้เรียน โครงงานของโรงเรียนทุกโครงงานสามารถใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาคุณธรรมได้ทั้งสิ้น โดยเฉพาะ อย่างยิ่ง โครงงาน/กิจกรรมในชั้นเรียนมีความสำคัญที่สุด การบูรณาการคุณธรรมในการเรียนการสอนจะช่วย ให้กิจกรรมในการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมมีความต่อเนื่อง เป็นการฝึกอุปนิสัยที่ดีให้กับนักเรียนได้ตลอดเวลา ได้ฝึกจนติดเป็นนิสัย เมื่อจบการศึกษาแล้วยังมีอุปนิสัยที่ดีติดตัวไปตลอด และทำให้การพัฒนาโรงเรียน คุณธรรมเกิดความยั่งยืน มีโอกาสฝึกนักเรียนรุ่นต่อรุ่นอย่างไม่ขาดตอน ถือเป็นความสำเร็จของโรงเรียนอย่าง ยั่งยืน
16 วิธีการ 1. สร้างความตระหนักให้ครูผู้สอน เห็นความสำคัญของการบูรณาการคุณธรรมในการจัดการเรียนรู้ นอกจากการสอนเนื้อหาสาระวิชาแล้ว ครูผู้สอนทุกคนต้องอบรมสร้างนิสัยให้นักเรียนเป็นคนดีควบคู ่กันไป ด้วยเสมอ ไม่สามารถแยกส่วนได้ ดังนั้น ในการเขียนแผนการจัดการเรียนรู้ ครูผู้สอนสามารถที่จะกำหนด คุณธรรมเป้าหมายที่ต้องการให้เกิดกับผู้เรียนไว้ในหัวข้อใหญ่ ๆ 4 หัวข้อ ซึ่งมีอยู่แล้วในแผนการจัดการเรียนรู้ คือ 1) คุณลักษณะที ่พึงประสงค์ 2) จ ุดประสงค์การเรียนรู้ 3) การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ และ 4) การประเมินผลการเรียนรู้ ซึ่งสามารถที่จะบูรณาการคุณธรรมไว้ได้ในทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ และในกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน 2. การบูรณาการคุณธรรมในการจัดการเรียนรู้ ทำได้หลายลักษณะ ได้แก ่ 1) การนำคุณธรรม จริยธรรมไปเป็นสาระการเรียนรู้ 2) การบูรณาการเชิงเนื้อหาสาระเชื่อมโยงกัน เช่น การสอนเรื่อง ความซื่อสัตย์ในวิชาคณิตศาสตร์เรื่องการทอนเงินผิด หรือการสอนเรื่องความซื่อสัตย์ในวิชาพลศึกษา เรื่องการเคารพและยอมรับกติกา รู้แพ้ รู้ชนะ รู้อภัย 3) การบูรณาการความรู้ แนวคิดกับคุณธรรม เช่น การเล่านิทานคุณธรรม ความเชื่อ แนวคิดหลักธรรมคำสอนทางศาสนา 4) การบูรณาการคุณธรรมกับ การปฏิบัติ เช่น กิจกรรมส่งเสริมการสร้างสื่อสารสนเทศต่าง ๆ โดยสอดแทรกเรื่องราวเกี่ยวกับการพัฒนา คุณธรรมไว้5) การบูรณาการคุณธรรมกับชีวิตจริงของผู้เรียน เช่น การฝึกประสบการณ์วิชาชีพ การฝึกหัด กิจกรรมในชมรม/ชุมนุมของโรงเรียน ชมรมวิชาชีพในวิทยาลัย การจัดทำแผนของโครงการพัฒนาคนดี 5 และคนเก่ง 5 ขององค์การนักวิชาชีพในอนาคตแห่งประเทศไทย (อวท.) เป็นต้น 3. ขั้นตอนง่าย ๆ ของการการบูรณาการคุณธรรมเข้าไว้ในการจัดการเรียนรู้ โรงเรียนสามารถ บูรณาการคุณธรรมไว้ในโครงการ/โครงงาน/กิจกรรมต่าง ๆ ของโรงเรียน ที่โรงเรียนกำลังทำอยู่แล้วก็ได้ เนื่องจากโครงการ/โครงงาน/กิจกรรมต่าง ๆ ย่อมมีการวัดและประเมินผลผลิตที่เกิดขึ้นอยู่แล้ว เมื่อโรงเรียนเพิ่มตัวชี้วัดด้านคุณธรรมเข้าไป เช่น เพิ่มคำถามว่า “ทำโครงงานนี้สำเร็จ ใช้คุณธรรมอะไรบ้าง” โครงการ/โครงงาน/กิจกรรมต่าง ๆ เหล่านั้น ก็เป็นโครงงานคุณธรรม สามารถช่วยในการประเมินผลการ เปลี ่ยนแปลงพฤติกรรมของนักเรียนได้ เช ่น นักเรียนที ่ฝึกกีฬาอย ่างสม ่ำเสมอ เป็นการฝึกคุณธรรมเรื่อง อะไรบ้าง (ความมีวินัยในตนเอง ความอดทน) เป็นต้น ขั้นตอนที่ 5 ลงมือปฏิบัติเพื่อบรรลุเป้าหมายการเปลี่ยนแปลง (ตามคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน) การลงมือปฏิบัติเป็นขั้นตอนที่สำคัญที่สุด หลังจากที่ได้คุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนแล้ว โรงเรียนต้อง เร่งลงมือปฏิบัติทันที และต้องกระตุ้นสร้างการมีส่วนร่วมจากทุกฝ่าย เพื่อให้เกิดการปฏิบัติทั้งโรงเรียน วิธีการ 1. น้อมนำหลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร มาใช้ เช่น “ทำอย่างมีความสุข” “ทำตามลำดับขั้นตอน” เพื่อเป็นหลักคิดในการลงมือปฏิบัติ 2. นำหลักการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมมาใช้ ได้แก่ 1) ส่งเสริมให้มีการทำทั้งโรงเรียน
17 2) ให้ทั้งโรงเรียนทำอย ่างมีส่วนร ่วมโดยร ่วมมือกันทำ 3) ทำจากล ่างขึ้นบน โดยให้ความสำคัญกับความ ต้องการของนักเรียนเป็นหลัก และ 4) โรงเรียนต้องทำอย่างต ่อเนื่อง สม่ำเสมอ จึงจะประสบความยั ่งยืน ตลอดไป 3. ประกาศเจตนารมณ์ในการร่วมมือกันพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม เมื่อจัดทำคุณธรรมอัตลักษณ์ของ โรงเรียนแล้ว ให้ประกาศตารางคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนให้รู้ทั่วกัน และแบ่งงานความรับผิดชอบทั่วกัน 4. วางแผนสร้างการมีส ่วนร ่วมจากทุกฝ ่าย โดยใช้แผนพัฒนาโรงเรียน และแผนปฏิบัติการเป็น เครื่องมือกำกับการปฏิบัติการ เพื่อช่วยให้เกิดความร่วมมือกันในโรงเรียน 5. จัดทำโครงงานคุณธรรม บูรณาการการสร้างเสริมคุณธรรมจริยธรรมในชั้นเรียน กิจกรรมพัฒนา ผู้เรียน ปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดีแก่กันและกัน และพัฒนาสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการพัฒนาคุณธรรม 6. สร้างกลไกการขับเคลื่อนสู่เป้าหมายด้วยวิธีการต่าง ๆ ตามความเหมาะสม
18 ผลของการดำเนินโครงงานคุณธรรมของนักเรียน ในปีการศึกษา 2562 คุณธรรม เป้าหมาย ชื่อโครงงาน ชื่อครูที่ปรึกษา จำนวน นักเรียน เป้าหมาย จำนวน นักเรียนที่ เปลี่ยนแปลง พฤติกรรมเชิง บวก สรุปผลการดำเนินงาน สิ้นสุด โครงงาน ปี 2561 ยัง ดำเนิน การต่อ ในปี 2562 คุณธรรมที่ 1 ความรับผิดชอบ โครงงานเด็กดีมีเงินออม นางสาวกัณฑิมา สว่งวงษ์ 25 25 / โครงงานเด็กดี รองเท้าเป็นระเบียบ นางสาวเพ็ญศรี มีเจริญ 16 16 / โครงงานโรงเรียนดี ไม่มีขยะ นางสาวมัลลิกา ใจเร็ว 17 17 / โครงงานรู้รัก พืชผักสวนครัว นางพัชรี แก้วประภา 20 20 / โครงงานธนาคารขยะหรรษา นางสาวสุภิญญา จันทร์สาขะ 11 11 / โครงงานมองซ้าย มองขวา ขาขยับ น.ส.กาญจนาภรณ์ โสมาบุตร 10 10 / โครงงานตักข้าวดี มีเวลาเยอะ นางสาวจีราภรณ์ ศรีวะโสภา 11 11 / คุณธรรมที่ 2 จิต อาสา โครงงานน้องจ๋า พี่มาช่วย นายจิตประเสริฐ อยู่เย็น 16 16 / โครงงานนิทานธรรม นำปัญญา นางพิกุล อยู่เย็น 22 22 / โครงงานรู้รัก พืชผักสวนครัว นางสาวกัณฑิมา สว่งวงษ์ 20 20 / โครงงานธนาคารขยะหรรษา นางสาวมัลลิกา ใจเร็ว 11 11 / โครงงานมองซ้าย มองขวา ขาขยับ น.ส.กาญจนาภรณ์ โสมาบุตร 10 10 / โครงงานตักข้าวดี มีเวลาเยอะ นางสาวกัณฑิมา สว่งวงษ์ 11 11 / คุณธรรมที่ 3 ความสุภาพ โครงงาน ยิ้มง่าย ไหว้สวย ทักทายสวัสดี นางสาวเพ็ญศรี มีเจริญ 20 20 / คุณธรรมที่ 4 มี วินัย โครงงานขยะจ๋า หนูๆขอลาก่อน นางพิกุล อยู่เย็น 22 22 / โครงงานเด็กดี รองเท้าเป็นระเบียบ นางสาวพัชรินทร์ สิงค์ครุป 16 16 / รวมจำนวนโครงงานคุณธรรม 11 โครงงาน คิดเป็นร้อยละของนักเรียนที่มีพฤติกรรมเชิงบวก 100 เครื่องมือสำคัญที่ใช้ขับเคลื่อนสู่เป้าหมาย การสื่อสารสร้างความเข้าใจทั้งโรงเรียน เพื่อให้เป้าหมายและทิศทางการดำเนินงาน 1. ประชุมคณะทำงาน เพื่อชี้แจงความเป็นมา และวัตถุประสงค์ ของการดำเนินงาน 2. ขออนุมัติคำสั่งที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงาน 3. ดำเนินกิจกรรมให้สอดคล้องกับความเป็นมา และวัตถุประสงค์ 4. ประเมินผลการดำเนินงาน สรุปผล และรายงานผล การสร้างแกนนำ (ครู-นักเรียน) เพื่อเป็นหัวขบวนในการขับเคลื่อนสู่เป้าหมาย -
19 การนิเทศภายใน และการนิเทศติดตามโดยผู้นิเทศ การส่งเสริมสนับสนุนและการเสริมแรงในรูปแบบต่าง ๆ - การส่งเสริมให้แต่ละโครงงานประกวดผลการดำเนินงานให้ประสบผลสำเร็จ การสร้างกลไกแบบมีส่วนร่วม 1. ประชุมคณะทำงาน เพื่อชี้แจงความเป็นมา และวัตถุประสงค์ ของการดำเนินงาน 2. ขออนุมัติคำสั่งที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงาน 3. ดำเนินกิจกรรมให้สอดคล้องกับความเป็นมา และวัตถุประสงค์ 4. ประเมินผลการดำเนินงาน สรุปผล และรายงานผล การทบทวนหลังการปฏิบัติงาน (After Action Review : AAR) - โรงเรียนบ้านหนองสนวนมีกระบวนการทบทวนหลังการปฏิบัติงาน ตามหัวข้อดังนี้ o ทบทวนเป้าหมาย o ผลการปฏิบัติ / ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจริง o งาน/ขั้นตอนที่ทำได้ดี การนิเทศภายใน และการติดตาม โดยผู้นิเทศ การ ด าเนินการท า โครงงาน การนิเทศ เยี่ยมเยียน ด าเนินการ แลกเปลี่ยน เรียนรู้ การเสริมแรง ทางบวก
20 o งาน/ขั้นตอนที่ทำได้ไม่ดี o อุปสรรค / ข้อจำกัด / ที่พบในระหว่างการปฏิบัติงาน o ประเด็นที่ได้เรียนรู้ o ข้อปฏิบัติในการทำงานครั้งต่อไป การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ โรงเรียนได้จัดกิจกรรมนำเสนอโครงงานคุณธรรมในแต่ละระดับชั้น เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กิจกรรม ตามโครงงานที่แต่ละระดับชั้น ได้ดำเนินการเพื่อนำมาปรับปรุงพัฒนาให้เกิดประโยชน์สูงสุดทั้งแก่ตัวผู้เรียน คณะ ครู ผู้บริหาร และโรงเรียน การประเมินผลและการนำเสนอผลการประเมินไปพัฒนาการดำเนินงาน โรงเรียนได้ประเมินผลโครงงานคุณธรรม จากการนำเสนอผลงานของนักเรียน ในแต่ละระดับชั้น ตาม วัตถุประสงค์ของแต่ละโครงงาน นอกจากนั้นได้ทบทวนผลการดำเนินงานโครงงานคุณธรรม โดยใช้กระบวนการ Action After Review (AAR) การประชาสัมพันธ์ - ได้นำผลงานการทำโครงงานเผยแพร่ในสื่อสังคมออนไลน์ที่เป็นช่องทางของโรงเรียนป่าติ้วร่ม โพธาภินันท์นุกูล เช่น Facebook Fanpage โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ผลการดำเนินงาน (ทั้งผลทางตรงและผลพลอยได้) ผลที่เกิดกับนักเรียน - นักเรียนมีความรับผิดชอบ - นักเรียนมีจิตอาสา เกิดพฤติกรรมที่มีการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น ผลที่เกิดกับครูผู้บริหาร โรงเรียน และชุมชน - บุคลากรภายในโรงเรียน นักเรียน ชุมชน เกิดการสร้างต้นแบบด้านจิตอาสา และส่งผลให้กระตุ้น และตระหนักถึงความรับผิดชอบ ต่อตนเอง ครอบครัว ชุมชน สังคม และประเทศชาติ ผลที่เกิดขึ้นกับครอบครัวของนักเรียน - ครอบครัวของนักเรียนได้บุตรหลานที่มีความรับผิดชอบและมีจิตอาสา องค์ความรู้ นวัตกรรมและบทเรียนที่เกิดจากการดำเนินงาน - ผลที่เกิดพฤติกรรมที่พึงประสงค์เพิ่มขึ้น สภาพโรงเรียน น่าดู น่าอยู่ น่าเรียน นักเรียนมีความสุข
21 ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จ คุณธรรม เป้าหมาย ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จ ผู้บริหาร ครู นักเรียน 1.ความ รับผิดชอบ 1. ผู้บริหารประพฤติ ปฏิบัติตนให้เป็น แบบอย่าง เช่น รักษา กฎหมาย จารีต ประเพณี และวัฒนธรรม อันดีงามของบ้านเมือง เป็นต้น 2. ผู้บริหารเสียสละ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่เห็น ประโยชน์ส่วนร่วม สุภาพ อ่อนโยน มีสัมมาคาราวะ 1. ครูประพฤติปฏิบัติตนแบบอย่าง ตามกฎหมายจารีต ประเพณี และ วัฒนธรรม อันดีงามของบ้านเมือง 2. ครูเสียสละเอื้อเฟื้อแผ่เห็น ประโยชน์ ส่วนร่วม สุภาพอ่อนโยน มีสัมมาคาราวะ 3. ครูพัฒนาศักยภาพและ สมรรถภาพของตนตลอดเวลา 4. ครูรักษาชื่อเสียงภาพพจน์ที่ดี ให้แก่โรงเรียนและไม่กระทำการใด ๆ ที่ เป็นการทำลายชื่อเสียงของ โรงเรียน 5. ครูเอาใจใส่ต่องานด้านการ จัดการเรียนการสอนและทำงานที่ ได้รับผิดชอบทันเวลาที่กำหนด 6. ครูปลูกจิตสำนึกให้นักเรียนด้าน คุณธรรม จริยธรรม 1. นักเรียนประพฤติปฏิบัติตนให้สมกับ สภาพการเป็นนักเรียน ไม่สูบบุหรี่ ไม่ ดื่มสุรา ไม่เสพสิ่งเสพติดให้โทษ ไม่เล่น การพนัน และไม่มั่วสุมอบายมุขทั้งปวง 2. นักเรียนประพฤติปฏิบัติตนตาม กฎระเบียบของโรงเรียนและกฎหมาย จารีต ประเพณีและวัฒนธรรมอันดีงาม ของบ้านเมือง 3. นักเรียนสุภาพอ่อนโยน มีสัมมาคา ราวะ ต่อผู้อื่น และปฏิบัติตนเหมาะสม ตามวัย 4. นักเรียนเสียสละ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เห็นแก่ส่วนรวม รักษาทรัพย์สมบัติของ โรงเรียน และมีส่วนร่วม 5. นักเรียนสร้างชื่อเสียงภาพพจน์ที่ดี ให้แก่โรงเรียน และไม่กระทำการใดๆ ที่เป็นการทำลายชื่อเสียงของโรงเรียน 6. นักเรียนทำงานเสร็จตามกำหนดที่ ครูมอบหมาย 2.จิตอาสา 1. ผู้บริหารเสียสละ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่เห็น ประโยชน์ส่วนรวม รักษา ทรัพย์สมบัติของโรงเรียน ของส่วนรวม 2. ผู้บริหารเป็นผู้ให้ไม่ หวังผล 3. ผู้บริหารปฏิบัติงาน เต็มความสามารถ เต็มที่ เต็มเวลา 1. ครูรู้จักเสียสละ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เห็นประโยชน์ส่วนรวม รักษาทรัพย์ สมบัติของโรงเรียน ของส่วนร่วม 2. ครูเป็นผู้ให้ไม่หวังผล 3. ครูจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ให้นักเรียนรู้จักการเป็นผู้ให้ รู้จัก เสียสละ 4.ครูร่วมกิจกรรมต่างๆ โดยความ เต็มใจและไม่ต้องรอคำสั่ง 5. ครูปฏิบัติงานเต็มความสามารถ เต็มที่ เต็มเวลา 1. นักเรียนเป็นผู้ให้ไม่หวังผล 2. นักเรียนกิจกรรมทำความสะอาด บริเวณโรงเรียนโดยครูไม่ต้องสั่ง 3. นักเรียนบำเพ็ญประโยชน์สู่สังคม ชุมชน บ้าน วัด โรงเรียน 4. นักเรียนช่วยเหลือ ผู้อื่นด้วยความ เต็มใจ 5. นักเรียนเยี่ยมเยือนให้กำลังใจ ผู้อื่น เวลาเจ็บป่วย
22 ปัญหา อุปสรรคและข้อเสนอแนะ ปัญหาอุปสรรค ข้อเสนอแนะของผู้นิเทศ 1. คณะครูและผู้เรียนขาดความเข้าใจเกี ่ยวกับ คุณธรรมเป้าหมายและพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก 1. ควรให้คณะครูและนักเรียนแกนนำที ่มีความรู้ ความสามารถจัดกิจกรรมเสริมสร้างความรู้เกี่ยวกับ คุณธรรมเป้าหมายและพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก 2. ผู้เรียนสามารถปฏิบัติงานตามโครงงานคุณธรรม ของตนเองได้ แต่ขาดความเข้าใจในการจัดทำโครงงาน ตามโครงสร้างรูปแบบที่กำหนด 2. คณะครูและนักเรียนแกนนำจัดกิจกรรมส ่งเสริม แนวทางในการจัดทำโครงงานคุณธรรมให้ถูกต้องตาม โครงสร้างคุณธรรมที่กำหนด การดำเนินการของโรงเรียนตามข้อเสนอแนะของผู้นิเทศ จากข้อเสนอแนะของคณะกรรมการผู้นิเทศภายในโรงเรียนเกี่ยวกับโครงงานคุณธรรม คณะครูและ นักเรียนแกนนำได้ดำเนินกิจกรรมตามข้อเสนอแนะดังนี้ 1. จัดกิจกรรมเสริมสร้างความรู้เกี่ยวกับคุณธรรมเป้าหมายและพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกโดยจัดใน รูปแบบโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการ แบ่งกลุ่มระดมความคิด และนำเสนอผลงานของแต่ละกลุ่ม 2. จัดกิจกรรมส่งเสริมแนวทางในการจัดทำโครงงานคุณธรรม เพื่อให้เกิดความเข้าใจและสามารถทำ โครงงานคุณธรรมได้ถูกต้องตามโครงสร้างรูปแบบที่กำหนดให้ โดยจัดในรูปแบบโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการ แบ่งกลุ่มตามระดับสายชั้น ระดมความคิด และนำเสนอผลงานของแต่ละสายชั้น ความก้าวหน้าที่เกิดขึ้น 1. คณะครูและนักเรียนมีความเข้าใจเกี่ยวกับคุณธรรมเป้าหมายและพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวก สามารถนำมา กำหนดเป็นคุณธรรมอัตลักษณ์เป้าหมายในระดับชั้นของตนเองได้ 2. คณะครูและนักเรียนสามารถจัดทำโครงงานคุณธรรมได้ถูกต้องตามโครงสร้างรูปแบบของโครงงาน คุณธรรม และสามารถนำเสนอโครงงานในชั้นของตนเองได้ ลงชื่อ ผู้รายงาน (นางสาวกัณฑิมา สว่างวงษ์) ครู โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ลงชื่อ ผู้รับรองข้อมูล (นางกมลรัตน์ สำราญสุข) ผู้อำนวยการโรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกุล
23 ภาคผนวก
รูปแบบ (Model) ในการขับเคลื่อนโรงเรียนคุณธ สพป.ยโสธร 2
24 ธรรม สพฐ. ของโรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล
นวัตกรรมที่เกิดขึ้น จากการขับเคลื่อนโรงเรียนคุณธ (ชื่อนวัตกรรม วัตถุประสงค์ วิธีการดำเนินการ ผล ชื่อนวัตกรรม วัตถุประสงค์ วิธีการดำเนินการ โครงงาน คำสอนพ่อ ส่งต่อความคิด ปลูกจิต คุณธรรม 1. เพื่อน้อมนำพระ ราชดำรัสในหลวง รัชกาลที่ 9 มาปรับใช้ ในการดำเนินชีวิต 2. เพื่อปลูกฝัง คุณธรรมจริยธรรม คุณธรรมพื้นฐาน 8 ประการโดยผ่าน กระบวนการเล่า นิทาน 3. เพื่อปฏิบัติตนเป็น แบบอย่างที่ดี ในด้าน การเป็นจิตอาสา และหน้าที่ชาวพุทธที่ ดี โครงงานคุณธรรมคำสอนพ่อ ส่งต่อความคิด ปลูกจิตคุณธรรมมีขั้นตอนการดำเนินการดังนี้ 1.ประชุมปรึกษาและหาข้อสรุปเพื่อทำโครงงาน 2.ประชุมเพื่อเตรียมความพร้อมและวางแผน กำหนดแนวทางในการดำเนินงานในการทำ กิจกรรม 3. แบ่งหน้าที่ มอบหมายงาน และจัดหาวัสดุ อุปกรณ์ – ค้นคว้าหาข้อมูลเกี่ยวกับนิทานที่มีเนื้อ เรื่องเกี่ยวกับด้านความขยัน ประหยัด ซื่อสัตย์ สะอาด สุภาพ สามัคคี และมีน้ำใจ จากหนังสื นิทานชุดคุณธรรมพื้นฐาน 8 ประการ 4. เตรียมความพร้อมเล่านิทาน -ฝึกซ้อมเล่านิท 5. ติดต่อประสานงานกับครูประจำชั้นและ เจ้าอาวาส วัดบ้านหนองสนวน เพื่อทำกิจกรรม ของกลุ่มต้นกล้าคุณธรรม กิจกรรมเล่านิทาน กิจกรรมทำความสะอาดลานธรรม 6. กำกับดูแลและติดดามการดำเนินงาน 7. ประเมินผลและสรุปผลการดำเนินงาน 8. รายงานผลการดำเนินงาน
25 ธรรมของ สพฐ.ของโรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล ลการดำเนินการ การเผยแพร่ผลงาน) 1 นวัตกรรม ผลการดำเนินการ การเผยแพร่ผลงาน อ อ าน 1. การทำกิจกรรมต่างๆ ได้รับความร่วมมือจากนักเรียน ครู ผู้ปกครอง และพระภิกษุสงฆ์ ได้ร่วมเป็นที่ปรึกษาในการดำเนินงาน ทำให้นักเรียนมีกำลังใจ มีความรอบรู้และมีประสบการณ์ 2. การทำงานแบบโครงงาน เป็นการใช้กระบวนการกลุ่มได้มีการ วิเคราะห์ปัญหาและหาแนวทางในการแก้ปัญหา 3. ผลการนำหลักคุณธรรมพื้นฐาน 8 ประการ และพระราชดำรัส ของในหลวง มาใช้ในการทำกิจกรรม พวกเราได้รับ ประสบการณ์ เกิดการเรียนรู้อย่างหลากหลาย มีการพัฒนาการทำงานทั้งด้าน ความคิดและการปฎิบัติกิจกรรมอย่างดี มีขั้นตอน มีการระดม สมอง จากผู้มีความรู้ ความสามารถ ดังนั้นการที่พวกเราได้ร่วม กิจกรรมเล่านิทาน จึงได้รับการพัฒนาตนเอง ทั้งด้านร่างกายและ จิตใจ รู้จักการดำเนินชีวิตอย่างมีคุณธรรม จริยธรรม มีความ พอประมาณ มีความพอดี ความมีเหตุผล มีภูมิคุ้มกันในตัว โดยมีรากฐานเงื่อนไข ความรู้ในประสบการณ์ ความรอบคอบ รู้จักระมัดระวังตัวในการดำเนินชีวิต นอกนั้นยังได้รับการฝึกฝน การเป็นคนดี มีคุณธรรม จริยธรรม 4. พวกเราได้ร่วมกันทำกิจกรรมนอกเวลาเรียน คือ ดำเนินงาน โดยใช้เวลาว่างในการทำกิจกรรม จึงเป็นการฝึกให้พวก เรารู้จักใช้ เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ งานศิลปหัตถกรรม นักเรียนครั้งที่ 69
9. รับข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะจากผู้เกี่ยวข้อง เป็นแนวทางในการดำเนินงาน และพัฒนางาน ต่อไป
26 ง 5. เกิดการผลักดันให้เด็กทั่วไปสนใจนิทานที่เป็นประโยชน์และการ เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของเด็กและเยาวชน รวมถึงการสนับสนุน การทำกิจกรรมเล่านิทานต่อไป
27 ตัวอย่างรูปภาพประกอบการดำเนินงานขับเคลื่อนโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ของโรงเรียนบ้านหนองสนวน โครงงาน " ยิ้มง่าย ไหว้สวย ทักทายสวัสดี"
28 โครงงาน "ขยะจ๋า หนู ๆ ขอลาก่อน"
29 โครงงาน “เด็กดีมีเงินออม ”
30 กิจกรรมเด่น
31 \\\\
32
33
34 กิจกรรมถอดบทเรียน บูรณาการกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
35
36
37
38
39
โรงเรียนป่าติ้วร่มโพธาภินันท์นุกูล โรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ประจ าปีการศึกษา 2564 โรงเรียนคูรธรรมระดับ 2 ดาว ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษายโสธร เขต 2 ส านักงานการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ