MODUL GEOGRAFI T3 JAWAPAN

SKEMA GEOGRAFI TING 3

BAB 1 : JADUAL DAN GRAF

1.1 Menerangkan ciri serta kegunaan jadual dan graf
 Jadual adalah cara untuk mempersembahkan sesuatu data atau maklumat secara lebih
tersusun

 Graf adalah rajah yang terdiri daripada bar atau garisan untuk menunjukkan pertalian
antara komponen-komponen yang dikaji

1.2 Menjelaskan ciri serta kegunaan jadual dan graf
a) Graf bar mudah
- Ciri dan kegunaannya
- Terdiri daripada tajuk, petunjuk, paksi menegak dan mendatar.
- Bar boleh dilukis secara menegak atau mendatar
- Ketinggian bar mewakili kuantiti aspek yang diukur
- Digunakan untuk mempersembahkan data

b) Graf garisan mudah
- Ciri dan kegunaannya
- Dilukis menggunakan garisan yang mewakili nilai data
- Perbezaan nilai sama ada meningkat atau menurun boleh dilihat melalui garisan
yang dilukis
- Digunakan untuk menunjukkan sesuatu perubahan nilai
- Contohnya perubahan penduduk, keuntungan produk, pengeluaran hasil pertanian,
perbezaan suhu bulanan dan sebagainya

c) Graf gabungan
- Ciri dan kegunaannya
- Merupakan gabungan graf bar mudah dan graf garisan
- Terdapat dua maklumat yang berbeza di dalam satu graf
- Menunjukkan saling kaitan antara dua data yang dipamerkan
- Contohnya data suhu dan hujan pada setiap bulan

1.3 Membina jadual dan graf berdasarkan maklumat yang diberi

Jadual kekerapan Jadual mudah

Bil Jenis Kekerapan Bil Jenis Bilangan
makanan murid
makanan IIII
IIII IIII 1 Nasi lemak 9
1 Mee goreng IIII 2 Roti canai 5
2 Nasi lemak II 3 Mee goreng 4
3 Roti canai II 4 Mee rebus 2
4 Mee rebus 22 5 Nasi goreng 2
5 Nasi goreng 22
Jumlah
Jumlah

1.4 Mentafsir jadual dan graf yang dibina berdasarkan maklumat yang diberi
1.
Tajuk : Makanan Kegemaran Murid-murid Kelas 3 Amal SMK Penghulu Saat Pada
Bulan Januari 2018

Petunjuk:
Nasi Lemak
Roti canai
Mee Goreng
Mee rebus
Nasi goring

2. a) 22 orang
b) Makanan yang dimakan ialah nasi lemak, roti canai, mee goreng, mee rebus dan nasi
goreng
c) Mee rebus dan nasi goreng
d) kemungkinan rasanya yang kurang sedap atau harganya yang mahal
e) nasi lemak
f) rasanya yang enak, nutrisi makanan yang lengkap, harganya yang murah (boleh
terima apa-apa jawapan yang logik)

1.5 Memilih graf yang sesuai untuk dibina berdasarkan maklumat yang diperoleh

1. Tajuk : Keuntungan Syarikat Ternak Lembu pada bulan Januari hingga Jun pada tahun
2018

2. Tajuk : Jumlah hujan dan Suhu Tahunan pada tahun 2018 di Bandar X

1.6 Merumuskan pelbagai graf yang telah dihasilkan
Tafsiran Graf:
Graf di atas menunjukkan taburan hujan dan suhu tahunan pada tahun 2018 di Bandar X.
Daripada graf di atas, didapati taburan hujan di Bandar X adalah menunjukkan bacaan yang
tinggi di mana hujan turun pada setiap bulan. Namun, taburan hujan adalah lebih tinggi pada
akhir tahun sekitar November dan Disember. Bacaan hujan tertinggi adalah pada bulan
November iaitu 480 mm. Bacaan paling minimum pula dicatatkan pada bulan Mac sekitar 180
mm sahaja. Bacaan suhu di Bandar X pula adalah sederhana sekitar 16 ºC hingga 18 ºC
sahaja. Bacaan suhu di Bandar ini juga agak sekata dengan julat suhu bulanan yang rendah
sekitar 2ºC sahaja. Bacaan suhu ini mungkin dipengaruhi oleh faktor ketinggian ataupun
kedudukan kawasan Bandar X.

3. Contoh graf
Tajuk : Peratus jenis kenderaan yang dimiliki oleh penduduk Kg Ayer Hitam

Peratus jenis kenderaan (%)

BAB 2 : CARTA PAI

2.1 Menerangkan ciri dan kegunaan carta pai.

Carta Pai ialah Ciri-ciri  Setiap sektor mewakili satu maklumat
sejenis gambar  Setiap sector dinyatakan dalam bentuk
rajah atau
persembahan peratus
grafik yang  Perlu ada tajuk dan petunjuk yang mewakili
menunjukkan
maklumat dalam nilai data
bentuk bulatan  Saiz sektor mewakili nilai data
yang dibahagikan
kepada beberapa Kegunaan  Mempersembahkan data dalam bentuk yang
sektor lebih menarik

 Menunjukkan perbandingan data dengan
 jelas
 Memudahkan tafsiran dan rumusan dibuat

.

2.2 Membina carta pai berdasarkan jadual.

2.3 Mentafsir carta pai.

a) Kelebihan menggunakan carta pai ialah ia dapat memberikan persembahan grafik yang lebih menarik. Ini
akan memudahkan bacaan maklumat yang ada. Data juga dapat dipersembahkan melalui perbandingan
sudut yang membolehkan perbezaan nilai dapat dilihat melalui persembahan grafik.

b) Carta pai di atas menunjukkan peratus kedatangan pelancong dari negara ASEAN ke Malaysia
pada tahun 2009. Berdasarkan carta pai di atas, didapati jumlah pelancong ASEAN yang paling ramai
datang ke Malaysia adalah daripada Negara Singapura iaitu 64 peratus. Ini diikuti oleh pelancong
daripada Indonesia iaitu sebanyak 18 peratus. Kedatangan pelancong daripada Negara ASEAN yang
seterusnya adalah daripada Thailand iaitu 8 peratus dan diikuti dengan pelancong daripada Brunei iaitu
sebanyak 6 peratus. Selebihnya adalah daripada negara-negara lain sebanyak 4 peratus.
Daripada jumlah tersebut, didapati, pelancong daripada negara jiran iaitu Singapura
merupakan pelancong paling ramai yang datang ke Malaysia. Ini mungkin kerana jaraknya yang tidak
jauh daripada Malaysia dan kemudahan jalan pengangkutan darat yang meningkatkan ketersampaian
pelancong tersebut datang ke Malaysia.

Contoh jawapan murid

Daripada carta pai di atas, didapati pelancong yang paling ramai datang ke Pulau Idaman adalah
daripada negara-negara Eropah sebanyak 40%. Ini diikuti oleh pelancong daripada negara Jepun
iaitu sebanyak 30%, pelancong daripada negara Singapura seramai 15% serta pelancong daripada
China sebanyak 10%. Pelancong yang sedikit adalah daripada negara-negara lain iaitu sebanyak 5%
sahaja. Daripada jumlah ini didapati, Pulau Idaman agak terkenal di dalam kalangan pelancong
negara luar terutama di Eropah. Mereka mungkin datang ke Pulau Idaman untuk menikmati suasana
tepi pantai beriklim tropika. Pulau Idaman juga terkenal dikalangan pelancong dari negara-negara
timur seperti Jepun dan China.

BAB 3 : PENGARUH PERSEKITARAN FIZIKAL TERHDAPA KEPELBAGAIAN TUMBUH-
TUMBUHAN SEMULA JADI DAN HIDUPAN LIAR

3.1 Menyatakan faktor persekitaran fizikal yang mempengaruhi tumbuh- tumbuhan semula jadi dan
hidupan liar

1. a) betul
b) salah
c) salah
d) salah
e) betul
f) betul
g) betul

3.2 Menjelaskan faktor persekitaran fizikal yang mempengaruhi tumbuh- tumbuhan semula jadi
dan hidupan liar

Faktor persekitaran fizikal yang mempengaruhi kepelbagaian
tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar

a) Bentuk muka b) Saliran c) Tanih d) Iklim
bumi

Kawasan tanah pamah Kawasan bersaliran Terdapat pelbagai Iklim merupakan
sesuai dengan baik seperti tanah jenis tanih yang aspek utama yang
pelbagai spesies pamah dan cerun berbeza-beza mempengaruhi
tumbuh-tumbuhan bukit sesuai untuk seperrti latosol, taburan tumbuh-
manakala kawasan hutan seperti hutan chernozem dan terra tumbuhan semula jadi
pinggir pantai sesuai hujan tropika. rossa yang sesuai dunia. Iklim yang
dengan tumbuhan Kawasan bersaliran untuk jenis tumbuh- berbeza memberi
yang tahan air masin buruk untuk tumbuhan yang kesan kepada jumlah
serta angin kuat kawasan hutan paya berbeza hujan dan suhu

3.3 Menganalisis pengaruh bentuk muka bumi, saliran dan tanih terhadap jenis tumbuh-tumbuhan
semula jadi dan hidupan liar.

Analisis Faktor Bentuk Muka Bumi

Lembah Amazon, Brazil Banjaran Himalaya, Nepal

a) Huraian bentuk muka bumi a) Huraian bentuk muka bumi
Kawasan tanah pamah membolehkan Kawasan tanah tinggi yang mempunyai kawasan
pelbagai jenis tumbuh-tumbuhan dan batuan serta bertanih nipis kurang sesuai untuk
hidupan liar dapat hidup di situ. pertumbuhan pokok-pokok besar. Kawasan ini
hanya sesuai untuk pokok renek

b) Contoh tumbuhan semula jadi dan hidupan b) Contoh tumbuhan semula jadi dan hidupan liar
liar
- Paku pakis, kulumpair, lumut, oak, palma
- Pokok wimba, brazalian mahagoni, lapuna, - Kambing gurun, tupai ilama dan serigala
fikus dan getah

- Jaguar, puma, anaconda dan piranna

Analisis Faktor Saliran

Hutan Barmah, Australia Hutan Hujan Khatulistiwa, Malaysia

a) Huraian kawasan bersaliran buruk a) Huraian kawasan bersaliran baik
Kawasan bersaliran buruk ialah kawasan yang Kawasan yang bersaliran baik adalah kawasan
menakung air. Kawasan ini sentiasa berlecak yang tidak menakung air. Saliran air akan
dan tanihnya sentiasa basah. Ianya hanya sentiasa mengalir membolehkan tumbuhan
sesuai untuk spesies pokok tertentu sahaja mendapat bekalan air

b) Contoh tumbuhan semula jadi dan hidupan liar b) Contoh tumbuhan semula jadi dan hidupan liar
- Tumbuhan pokok bakau, pokok nipah - Pokok meranti, seraya, cengal
- Kanggaro, emu, koala, arnab dan musang - Rusa, harimau, gajah

Analisis Faktor Tanih

Tanih Latosol, Malaysia Tanih Chernozem, Ukraine

a) Huraian tanih Latosol a) Huraian tanih Chernozem
Ciri tanah latosol yang berpasir, liat atau Tanih hitam ini terdapat di kawasan padang
lembap membolehkan pelbagai spesis rumput dan sesuai untuk tumbuhan jenis
tumbuhan hidup dengan subur rumput, renek dan bunga-bungaan

b) Contoh tumbuhan semula jadi dan hidupan liar b) Contoh tumbuhan semula jadi dan hidupan liar
- Pokok cengal, meranti dan seraya - Big bluestem grass, switchgrass
- Gajah, harimau, tapir dan monyet - Bobcat, badger, coyote

Analisis Faktor Iklim

Iklim Laurentia, China Utara Iklim Gurun Panas, Iraq

a) Huraian iklim Laurentia a) Huraian iklim Gurun Panas
Mengalami suhu sekitar 20ºC iaitu sederhana Mengalami suhu yang panas pada waktu siang
panas pada musim panas dan suhu sangat sekitar 30-40ºC dan turun mendadak pada
sejuk ssehingga bawah takat bekupada musim waktu malam sekitar 5ºC. Jumlah hujan juga
sejuk sangat kurang kira-kira 250 mm sahaja

b) Contoh tumbuhan semula jadi dan hidupan liar b) Contoh tumbuhan semula jadi dan hidupan liar
- Maple, fir, beech - Ghaf, pokok caper, saltbushes
- Chipmunk, beaver, Canadian lynx - Musang fennec, tikus jerboa, oryx, unta

3.3 Menganalisis pengaruh iklim terhadap jenis tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar.

a) Kedudukan Malaysia yang terletak di berhampiran garisan khatulistiwa membolehkan negara ini
mengalami iklim khatulistiwa. Ciri iklim khatulistiwa adalah panas dan lembap sepanjang tahun yang
membolehkan taburan suhu yang tinggi sekitar 27ºC dan hujan tahunan yang tinggi sekitar 2600 mm
setahun. Ini membolehkan tumbuh-tumbuhan semula jadi hidup dengan subur dan malar hijau
sepanjang tahun.

b) Kepelbagaian biologi wujud kerana taburan suhu dan hujan yang bersesuaian menggalakkan
pertumbuhan banyak spesies pokok. Keadaan ini menjadikan kawasan hutan menjadi padat dengan
pelbagai spesies tumbuh-tumbuhan semula jadi kerana mendapat bekalan air dan cahaya yang
mencukupi. Ini juga menggalakkan pelbagai spesies fauna hidup di hutan hujan tropika kerana kaya
dengan pelbagai sumber makanan. Selain itu, lantai hutan yang terlindung, gelap dan
lembapmenggalakkan kewujudan pelbagai spesies fauna yang bersaiz kecil seperti serangga, cacing,
siput dan sebagainya.

BAB 4 : TUMBUH-TUMBUHAN SEMULA JADI DI MALAYSIA

4.1 Mengenal pasti jenis dan taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia.

1 a) i) hutan hujan tropika ii) meranti, seraya, cengal
b) i) hutan paya bakau air masin ii) bakau api-api
c) i) hutan paya bakau air tawar ii) pokok nipah, keladi
d) i) hutan pantai ii) kelapa, pokok rhu, tapak kuda
e) i) hutan gunung ii) periuk kera

2. a) salah
b) betul
c) betul
d) betul
e) salah
f) betul
g) betul
h) betul

3.
Taburan hutan semula jadi di Malaysia

Hutan Hujan Tropika
Hutan Paya Air Tawar
Hutan Paya Air Masin
Hutan Pantai
Hutan Gunung

4.2 Menghuraikan faktor yang mempengaruhi jenis dan taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia.

1. Hutan hujan tropika Hutan Gunung Hutan pantai Hutan paya air masin Hutan paya air tawar

Faktor-faktor Iklim khatulistiwa Iklim khatulistiwa Iklim khatulistiwa Iklim khatulistiwa Iklim khatulistiwa yang
yang yang panas dan yang panas dan yang panas dan yang panas dan panas dan lembap
mempengaruhi lembap sepanjang lembap sepanjang lembap sepanjang lembap sepanjang sepanjang tahun
taburan tumbuh- tahun tahun tahun tahun
tumbuhan
semula jadi

a) Iklim

b) Bentuk muka Kawasan tanah Kawasan Kawasan pinggir Kawasan muara Kawasan pedalaman
bumi pamah yang ketinggian melebihi pantai berpasir sungai yang yang sering
ketinggian kurang 1200 m terlindung ditenggelami air seperti
daripada 1200 m tasik dan paya

c) Saliran Bersaliran baik Bersaliran baik Bersaliran baik Bersaliran buruk Bersaliran buruk

d) tanih laterit laterit Berpasir berlumpur Gambut

2.

1K H A 3T U L I S T I W 4A
II
N 6P A S I R

G 8C M
A
9L 7G U N U N G S
I
AI R

TA

2L E B I H M N

R 5B U R U K
I
10T A W A R

4.3 Menjelaskan melalui contoh kepentingan tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia

Kepentingan : Kepentingan : Kepentingan :
Kawasan tadahan hujan Keseimbangan ekosistem Sumber perubatan

Huraian : Huraian : Huraian :
Hutan bertindak seperti span yang Komponen biotik dan abiotic di dalam Pelbagai spesies tumbuhan di dalam
menyerap air hujan dan hutan saling berinteraksi atau hutan berpotensi untuk digunakan
memperlahankan aliran air di berhubung diantara satu sama lain. sebagai bahan ubatan.
permukaan bumi Interaksi ini mewujudkan persekitaran Contonya senduduk, tongkat ali, petai
Contohnya di Taman Negara Royal yang seimbang
Belum (Atau mana-mana kawasan Mana-mana contoh taman negara
tadahan hujan yang lain)

Kepentingan : Kepentingan :
Habitat flora dan fauna Sumber bahan mentah

Huraian : Huraian :
Hutan merupakan habitat kepada Sumber seperti kayu balak, rotan dan
spesies fauna untuk mencari buluh digunakan untuk industry
makanan dan membiak. Ciri hutan perkayuan dan kraftangan
yang berbeza sesuai untuk fauna Contoh pokok seperti cengal, balau
yang berbeza dan keruing
Contoh mana-mana hutan simpan

4.4 Merumuskan kesan kegiatan manusia terhadap tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia

1. a) i) pembalakan
ii) pembinaan jalan raya
iii) pertanian/ pertanian pindah

b) i) habitat flora dan fauna musnah
ii) keseimbangan ekosistem terganggu
iii) kawasan tadahan air musnah
iv) pencemaran air/ mendapan masuk ke dalam sungai
v) kepupusan flora dan fauna

c) i) sumber bahan mentah kian berkurangan
ii) sumber perubatan akan terjejas
iii) banjir/banjir kilat berlaku
iv) bekalan oksigen berkurang

d) Penerokaan pembalakan haram boleh diatasi melalui
- penguatkuasaan undang-undang yang lebih tegas
- kawalan hutan yang ketat oleh jabatan yang bertanggungjawab
- penggunaan teknologi untuk pemantauan yang lebih berkesan
- kesedaran alam sekitar yang tinggi dalam kalangan masyarakat

2. a) pembalakan
b) mentah
c) perabot
d) pekerjaan
e) pembalak
f) pendapatan
g) eksport
h) Jepun
i) Tinggi
j) Khatulistiwa
k) Keras
l) Sandakan
m) Gua musang

3. Kesan negatif: Kesan positif:
 Pembangunan hutan
 Ketidakseimbangan ekosistem  Penghutanan semula
 Hakisan tanih  Taman negara
 Kemusnahan kawasan tadahan hujan  Hutan simpan kekal
 Kepupusan flora dan fauna

Mahir ICT

Nama spesies tumbuhan yang dipilih:

Nama tempatan : Bunga Pakma

Nama saintifik : Rafflesia arnoldii

Maklumat mengenai spesies ini :
Bunga Pakma atau Rafflesia merupakan genus sejenis tumbuhan berbunga dengan bunga yang besar.
Bunga Pakma spesies Rafflesia arnoldii merupakan yang terbesar di dunia dengan saiz 91 cm (3 kaki)
diameter, 1.9 cm (3/4 inci) tebal dengan berat 7 kilogram (15 lbs). Bunga Pakma yang pertama telah
direkodkan oleh Sir Stamford Raffles dan Dr Joseph Arnold pada tahun 1816. Bunga Pakma spesies itu diberi
nama Rafflesia arnoldii sempena nama mereka
Rafflesia ialah tumbuhan yang aneh. Pada hakikatnya, apabila ia sudah kembang, ia mengeluarkan bau yang
teramat busuk, dan tumbuhan ini juga agak berat. Tidak seperti tumbuhan lain, rafflesia tidak mempunyai
daun untuk memproses karbon dioksida dan cahaya matahari bagi menghasilkan gula dan oksigen.
Rafflesia juga tidak mempunyai akar untuk menyerap air dan mineral dari tanah untuk diproses
sebagai protein. Apa yang ada cumalah tisu-tisu yang kelihatan seperti tiub-tiub halus yang panjang
memasuki tumbuhan perumah. Hal ini menunjukkan bahawa rafflesia ialah sejenis parasit yang ia tidak perlu
menghasilkan nutrisinya sendiri. Ia hanya perlu menyerap nutrisi tersebut daripada perumahnya, yang mana
perumahnya juga ialah tumbuh-tumbuhan lain

Rujukan
https://ms.wikipedia.org/wiki/Bunga_Pakma

Potensi spesies tumbuhan ini
 Dipercayai Bunga Rafflesia berpotensi untuk dijadikan ubatan. Masyarakat orang asli menggunakan
bunga rafflesia sebagai ubat untuk mengecutkan Rahim selepas bersalin
 Sebagai tarikan ekopelancongan. Bunga ini menjadi tarikan kepada para pelancong untuk melihat
sendiri bunga terbesar di dunia. Spesies ini sangat unik dan sukar ditemui menjadikannya tarikan
kepada pencinta alam

BAB 5 : HIDUPAN LIAR DI MALAYSIA

5.1 Mengenal pasti hidupan liar di Malaysia
1. Hidupan liar bermaksud spesies haiwan liar atau burung liar, sama ada yang dilindungi sepenuhnya
atau yang dilindungi, vertebrata atau invertebrate, hidup atau mati, matang atau tidak matang dan sama
ada boleh dijinakkan atau dibiakkan dalam kurungan atau tidak.
2. Contoh jawapan
Nama hidupan liar : Orang utan
Nama saintifik : Pongo pygmaeus
Habitat : Hutan hujan tropika
Jumlah spesies yang ada : 12 300 ekor
Lokasi : kawasan kepulauan borneo
Ciri fizikal : berbulu merah gelap
Jangka hayat : 30 tahun
Sumber makanan : buah-buahan, tetapi ia juga makan daun,
kulit kayu, madu dan serangga
3. Contoh jawapan murid

Lapisan renjong

Lapisan kanopi

Lapisan tengah

Lantai hutan

5.2 Menghuraikan kepentingan hidupan liar di Malaysia
1. Kepentingan hidupan liar di Malaysia

Keseimbangan ekosistem Ekopelancongan Pendidikan

Spesies fauna menolong Spesies hidupan liar yang unik Pelbagai kawasan
mengekalkan keseimbangan juga telah membantu pemeliharaan dan
ekosistem melalui peranan perkembangan sector pemuliharaan hidupan liar
mereka menyebarkan bijih ekopelancongan di Malaysia diwujukan bagi memberi
benih, menghasilkan bahan apabila ramai pelancong yang kesedaran dan pendidikan
buangan dan membekalkan datang untuk melihat dan kepada murid dan orang
nutrient kepada pokok. berinteraksi dengan haiwan ramai tentang masalah
tersebut hidupan liar di Malaysia

5.3 Membahaskan kegiatan manusia yang mengancam hidupan liar di Malaysia

1. a) - Orang utan
- harimau Malaya
- gajah pygmy borneo

b) - Aktiviti pemburuan haram
– pembinaan jalan raya
– pembukaan kawasan pertanian
– pembukaan kawasan petempatan baru

c) – mengelakkan perbuatan seperti pemburuan haram terus berleluasa
- Mengelakkan hidupan liar yang terancam daripada pupus
- Memberikan kesedaran dan pengajaran kepada pemburu haram yang lain

d) – memberikan pendidikan alam sekitar
- Mengadakan kempen sayangi hidupan liar
- Menguatkuasakan undang-undang yang lebih tegas

5.4 Menjelaskan melalui contoh usaha pemeliharaan dan pemuliharaan hidupan liar di Malaysia.

1. Pemuliharaan
Pemeliharaan

 Undang-undang alam sekitar  Penghutanan semula

 Kempen kesedaran  Pusat konservasi

 Mewartakan hutan simpan  RnD

 Pendidikan alam sekitar

2. Pusat Santuari
Hidupan Liar Pusat Konservasi Gajah Kebangsaan Kuala Gandah, Pahang
a) Gajah Pusat Konservasi dan penerangan Penyu Rantau Abang, Terengganu
b) Penyu Pusat Konservasi Tuntung Bukit Pinang, Kedah
c) Tuntung Pusat Pemulihan Orang Utan Sepilok, Sabah
d) Orang utan Pusat Konservasi Hidupan liar Jenderak Selatan, Pahang
e) Seladang Pusat Konservasi Hidupan liar Sungai Dusun, Selangor
f) Tapir

Mahir ICT

BAB 6 : SUMBER SEMULA JADI DI MALAYSIA
6.1 Menamakan sumber semula jadi di Malaysia.

1.

Sumber Semula Jadi di Malaysia

Sumber boleh baharu Sumber tidak boleh baharu
Air
Logam Bukan logam
Hutan Logam __________ logam
suria Emas
tanih Bauksit
Bijih timah

Sumber bahan api Sumber bahan mentah
Petroleum Arang batu
Gas asli Granit

2.

Sumber boleh baharu Sumber Sumber tidak boleh
semula jadi baharu
ialah sumber semula jadi di Malaysia
yang tidak akan habis Ialah sumber semula jadi
walaupun diambil dan yang akan habis atau
digunakan secara pupus dalam jangka
berterusan
waktu yang tertentu jika
tidak dikawal

6.2 Mengenal pasti taburan sumber boleh baharu dan sumber tidak boleh baharu di Malaysia.

1. Bil Nama empangan
Bil Nama empangan 5 Batang Ai
1 Chenderoh

2 Temenggor 6 Bakun

3 Pergau 7 Murum

4 Kenyir 8 Tenom Pangi

2.

a) Hutan Hujan Tropika Lokasi Contoh sumber hutan

Bahagian tengah Semenanjung Cengal, meranti, jelutong, buluh, rotan,
Malaysia, Pedalaman Sabah dan paku pakis
Sarawak

b) Hutan Paya Air Tawar Sekitar Tasik Chini dan Tasik Bera Pokok mengkuang, nipah, keladi,
Kawasan Sabak Bernam, Sekitar palma
Sungai Lupar dan Sungai Rajang

c) Hutan Paya Air Masin Larut Matang, Perak, Sekitar Kuala Spesies pokok bakau seperti bakau

Selangor, Pantai Samarahan minyak, api-api dan perepat

d) Hutan Pantai Pantai penarik, Pantai Desaru, Pokok rhu, tapak kuda, mengkuang
Pantai Langkawi laut, pokok kelapa

e) Hutan Gunung Gurung Jerai, Gunung Tahan, Rafflesia, periuk kera, pokok renek dan
Gunung Kinabalu paku pakis

3.

Simbol Sumber Contoh kawasan
Luar persisir pantai Kelantan, Terengganu, Sabah dan Sarawak
Petroleum

Gas Asli Luar persisir pantai Kelantan, Terengganu, Sabah dan Sarawak
Emas Sekitar Raub dan Kuala Lipis, Bau di Sarawak dan Rusila di Terengganu

Arang batu Silimpopon dan Maliau di Sabah dan Bintulu, Mukah, Merit Pila di Sarawak

6.3 Menghuraikan sumber boleh baharu dan sumber tidak boleh baharu di Malaysia

Sumber boleh baharu Contoh sumber Lokasi sumber Kegunaan sumber
Hutan
Suria - Pedalaman semenanjung  Digunakan untuk membuat perabot,
Tanih Malaysia serta sabah dan papan lapis dan kraftangan
sarawak
Air  Digunakan untuk menghasilkan
Bijih timah - Di kawasan pulau seperti tenaga elektrik
pulau perhentian dan
Bauksit beberapa kawasan  Digunakan dalam aktiviti pertanian
pedalaman dan sebagai bahan mentah industri

- Tanih alluvium di kawasan  Menjanakan tenaga hidroelektrik,
tanah pamah dan laterit di membekalkan sumber air untuk
kawasan berbukit kegunaan domestik dan bahan
mentah industri
- Kawasan empangan
utama, sungai-sungai  Bahan mentah industri, digunakan
utama untuk menghasilkan produk kraf
seperti piuter
- Lembah kinta, lembah
klang dan sekitar negeri  Digunakan untuk menghasilkan
sembilan aluminium

- Teluk Ramunia (Johor),
Gambang (Pahang)

Sumber tidak boleh baharu Emas - Raub, kuala lipis  Digunakan untuk bahan perhiasan
Kaolin (Pahang), Rusila wanita, bahan konduktor untuk cip
Batu granit (Terengganu) komputer
Petroleum
- Langkawi, Kuala Kangsar,  Bahan mentah untuk industri
Ayer Hitam membuat tembikar, bahan
pembinaan dan perubatan
- Sekitar kawasan bukit di
lereng-lereng dan  Bahan pembinaan seperti jalan raya,
kawasan banjaran jambatan, benteng dan lain-lain lagi

- Luar persisir Terengganu  Bahan mentah industri petrokimia,
serta Sabah dan Sarawak bahan bakar kenderaan

Arang batu - Silantek, Merit Pila  Bahan tenaga untuk industri,
(Sarawak) dan Silimpopon
(Sabah)

2. Wajar kerana Tidak wajar kerana
- mesra alam - Kos mahal
- menjimatkan - Masih banyak sumber tenaga yang lain
- tenaga berterusan - Teknologi masih kurang
- tenaga boleh diperbaharui - Perlukan peruntukan yang besar

6.4 Merumuskan kepentingan sumber semula jadi dalam pembangunan ekonomi di Malaysia.

Kepentingan Huraian
a) Kata kunci : bahan mentah

Sumber semula jadi seperti bijih timah digunakan dalam industri
membuat piuter. Selain itu, bahan seperti petroleum banyak
digunakan untuk industri petrokimia seperti menghasilkan cat,
bahan kosmetik, tekstil dan lain-lain

b) Kata kunci : pekerjaan

Penemuan sumber semula jadi telah membuka banyak peluang
pekerjaan dalam pelbagai sektor ekonomi. Contohnya, banyak
peluang pekerjaan wujud di kawasan kerteh dan miri kerana
penemuan sumber petroleum

c) Kata kunci : infrastruktur

Melalui penerokaan sumber, pelbagai infrastruktur turut sama
dibangunkan seperti jalan raya, pelabuhan, serta kemudahan
awam yang lain. Bahan-bahan daripada sumber semula jadi
seperti granit dan petroleum digunakan untuk membina jalan
raya

d) Kata kunci : pendapatan

Sumber semula jadi seperti petroleum dan gas asli merupakan
antara hasil eksport utama negara. Ini akan memberikan
pendapatan kepada negara hasil daripada jualan sumber ini
kepada negara-negara lain.

e) Kata kunci : pembandaran

Penerokaan sumber juga turut sama membuka kawasan
petempatan yang baru. Contohnya, kawasan Lembah Klang
adalah sebuah petempatan yang berkembang hasil
perlombongan bijih timah

2. Pembinaan empangan
di Malaysia

 Kesan positif Kesan negatif
 Menjanakan pendapatan  Mengganggu ekosistem
 Membekalkan tenaga elektrik  Memusnahkan/ menenggelamkan
 Kawasan tadahan/ simpanan air
Ekopelancongan kawasan hutan
Membuka peluang pekerjaan  Flora dan fauna kehilangan habitat mereka
 Bahan mendapan kian berkurang

3. Contoh jawapan murid

Sumber tenaga baharu yang dipilih ialah tenaga solar

Alasan anda ialah

 Boleh digunakan dalam skala yang kecil
 Lebih murah berbanding tenaga alternatif yang lain
 Mesra alam dan tidak mencemarkan
 Menjimatkan dalam jangka masa panjang
 Boleh digunakan secara berterusan



BAB 7 : KEGIATAN EKONOMI DI MALAYSIA

7.1 Menjelaskan jenis kegiatan ekonomi primer, sekunder dan tertier

a) Jenis : Primer Kegiatan ekonomi : pertanian
b) Jenis : Tertier Kegiatan ekonomi : perdagangan
c) Jenis : Tertier Kegiatan ekonomi : perkhidmatan
d) Jenis : sekunder Kegiatan ekonomi : pembuatan/ perindustrian
e) Jenis : Primer Kegiatan ekonomi : perikanan
f) Jenis : Tertier Kegiatan ekonomi : pengangkutan

7.2 Menjelaskan dengan contoh taburan kegiatan ekonomi utama di Malaysia.

Bil Lokasi Bil Lokasi
1 Langkawi 16 Semareng
2 Alor Setar 17 Alor Gajah
3 Gurun 18 Larkin
4 Kulim 19 Pasir Gudang
5 Prai 20 Muazzam Shah
6 Batu kawan 21 Maran
7 Bayan Lepas 22 Peramu
8 Kemunting 23 Kerteh
9 Tasek 24 Gong Badak
10 Tg Malim 25 Pengkalan Chepa
11 Bukit Beruntung 26 Pending
12 Shah Alam 27 Kidurong
13 Selat Klang Utara 28 Limbang
14 Bangi 29 Sandakan
15 Nilai 30 Tawau

2. Taburan kawasan penanaman getah dan kelapa sawit

3. Bil Lokasi
P8 Pulau Tioman
Bil Lokasi P9 Taman Negara
P1 Langkawi P10 Rantau Abang
P2 Batu Feringgi P11 Pantai Irama
P3 Pulau Pangkor P12 Pantai Damai
P4 Cameron Highlands P13 Taman Negara Niah
P5 Genting Highlands P14 Gunung Kinabalu
P6 Port Dickson
P7 Pantai Klebang

7.3 Menghuraikan faktor yang mempengaruhi kegiatan ekonomi di Malaysia.

1.
Faktor fizikal yang mempengaruhi kegiatan ekonomi di Malaysia

 Bentuk muka  Tanih  Iklim  Saliran  Bahan Mentah
bumi
- Terdapat pelbagai - Iklim Khatulistiwa - Saliran yang baik - Terdapat pelbagai
- Kawasan tanah jenis tanih yang yang panas dan membolehkan sumber bahan
pamah sesuai digunakan untuk lembap sepajang pelbagai mentah seperti
untuk pertanian pelbagai jenis tahun penanaman sumber hutan, air,
padi dan getah tanaman. membolehkan ditanam di tanih yang boleh
pelbagai kegiatan Malaysia digunakan
- Kawasan pinggir - Contohnya tanih dijalankan sebagai bahan
laut sesuai untuk alluvium untuk sepanjang tahun mentah industri
perikanan penanaman padi

2.
Faktor manusia yang mempengaruhi kegiatan ekonomi di Malaysia

 Dasar kerajaan  Modal
- Kerajaan telah mengadakan dasar-dasar - Terdapat bantuan modal sama ada dari dalam
untuk menggalakkan perkembangan ekonomi negara dan luar negara menggalakkan
seperti Dasar Perindustrian Negara dan perkembangan kegiatan ekonomi di Malaysia
Dasar Pertanian Negara. - Bantuan modal ini dikenali sebagai modal
- Pelbagai agensi diwujudkan bagi membantu domestik dan pelaburan asing
petani dan pengusaha untuk
mengembangkan ekonomi mereka.  Pasaran
- Peningkatan kuasa beli oleh rakyat telah
 Infrastruktur menggalakkan pengeluaran produk yang
- Jaringan pengangkutan yang baik serta dihasilkan di kilang
kemudahan asas serta infrastruktur yang - Penghasilan produk bertaraf antarabangsa
lengkap membantu merancakkan lagi juga telah membolehkan produk negara ini
perkembangan kegiatan ekonomi di Malaysia dipasarkan ke luar negara
- Begitu juga dengan kemudahan
telekomunikasi yang meningkatkan pasaran  Buruh
dan aktiviti perdagangan - Terdapat tenaga buruh yang berkemahiran
kerana tahap pendidikan yang baik di
 Teknologi Malaysia
- Kepesatan teknologi juga telah membantu - Terdapat juga bekalan tenaga buruh asing
mempercepatkan dan meningkatkan yang diserap bagi menampung kekurangan
produktiviti kerja buruh di dalam sektor pembinaan dan
- Ia juga mmbantu menambahkan pengeluaran pertanian
hasil kilang

7.4 Menghuraikan kepentingan kegiatan ekonomi di Malaysia.

1.  Kepelbagaian kegiatan ekonomi yang wujud

membolehkan pelbagai peluang pekerjaan

Mewujudkan diwujudkan

 Ini akan mengurangkan pengangguran dan

peluang pekerjaan meningkatkan taraf hidup penduduk

Pemindahan  Pemindahan teknologi penting bagi
teknologi meningkatkan kualiti produk

Kepentingan  Pemindahan teknologi berlaku melalui
kegiatan perkongsian kepakaran dan kemahiran
dengan Negara maju
ekonomi di
Malaysia  Pemindahan teknologi boleh dilakukan melalui
latihan pekerja dan latihan sambil kerja
Kemajuan
ekonomi negara  Peningkatan pelbagai sektor ekonomi
membolehkan peningkatan pendapatan
negara

 Peningkatan pendapatan ini membolehkan
pihak kerajaan melaksanakan pelbagai
program pembangunan kepada rakyat seperti
penyediaan infrastruktur seperti sekolah,
hospital dan lebuh raya

Peningkatan taraf  Peningkatan taraf hidup berlaku apabila
hidup peluang pekerjaan bertambah

 Gaji yang diperolehi membolehkan penduduk
menikmati rumah, kesihatan, pendidikan yang
terbaik

 Kuasa membeli juga turut sama meningkat

Kajian Masa Depan

Panduan

i) Apakah jenis kegiatan ekonomi yang ingin anda majukan?
Saya ingin memajukan kegiatan ekonomi pertanian.

ii) Mengapakah anda berpendapat kegiatan ekonomi tersebut sesuai dimajukan di kawasan kediaman
anda?

Saya berpendapat bahawa masih banyak kawasan tanah yang masih kosong dan boleh diteroka untuk
penanaman jagung. Ini kerana kawasan tanih di sini sesuai untuk penanaman jagung. Saya melihat
banyak kawasan berhampiran juga membuat penanaman jagung.

iii) Apakah kemudahan atau kelebihan di sekitar kawasan kediaman anda yang boleh membantu kegiatan
ekonomi tersebut berkembang?
Saya mendapati kawasan kediaman saya dekat dengan jalan raya. Ini akan memudahkan hasil tanaman
diangkut untuk dijual di kawasan pasar berdekatan. Kawasan kediaman saya juga bertanah pamah sesuai
untuk aktiviti pertanian. Terdapat juga alur sungai yang kecil di kawasan ini. Alur sungai ini membolehkan
bekalan air boleh didapati dengan mudah

iv) Jika rancangan anda berjaya, apakah kesan positif dan negatif kepada penduduk dan kawasan
sekitarnya?

Jika rancangan saya berjaya, kegiatan ini akan memberi peluang pekerjaan kepada beberapa orang belia
yang tinggal di kampung saya. Ini juga boleh memberi pendapatan sampingan kepada keluarga saya.
Kawasan tanah kosong tersebut boleh dimanafaatkan untuk menjanakan ekonomi.

BAB 8 : TUMBUH-TUMBUHAN SEMULA JADI DAN HIDUPAN LIAR DI DUNIA

8.1 Mengenal pasti tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di Gurun Panas, Hutan Monsun Tropika,
Hutan Daun Luruh Sederhana dan Hutan Konifer.

1. a) hutan pokok tirus/ konifer/ taiga Contoh tumbuh-tumbuhan semula jadi dan
b) cicak hidupan liar
c) gajah
d) lynx Gajah
e) musang merah Kaktus prinkly pear
f) kaktus Musang merah
Pokok mapple
2. Unta
Jenis tumbuh-tumbuhan Pokok fir
semula jadi Lynx
Pokok jati
a) Gurun Panas

b) Hutan Monsun Tropika

c) Hutan Daun Luruh Sederhana

d) Hutan Konifer

3.

Kawasan Hutan Konifer Kawasan Hutan Monsun Tropika
Kawasan Hutan Daun Luruh Sederhana Kawasan Gurun Panas

8.2 Menjelaskan melalui contoh ciri tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di Gurun Panas, Hutan
Monsun Tropika, Hutan Daun Luruh Sederhana dan Hutan Konifer.

Jenis tumbuh-tumbuhan Ciri-ciri tumbuh-tumbuhan
semula jadi
a) Ciri-ciri tumbuhan gurun panas
 Pokok jenis xerofix
 Tumbuh secara jarang
 Berakar panjang
 Daun berkilat, liat dan berbulu

b) Ciri-ciri tumbuhan semula jadi monsun tropika
 Pokok berkayu keras
 Menggugurkan daun pada musim kering
 Lantai hutan yang padat

c) Ciri-ciri tumbuhan semula jadi hutan konifer
 Hanya terdapat beberapa spesies sahaja dalam satu-satu
kawasan
 Pokok berbentuk kon dan malar hijau
 Daun yang kecil dan berbentuk jarum
 Batang pokok berkulit tebal, lurus dan tinggi

d) Ciri-ciri tumbuhan semula jadi hutan daun luruh sederhana
 Berdaun nipis dan lembut
 Sesetengah spesies pokok bertukar warna pada musim
luruh dan mengugurkan daun pada musim sejuk
 Mempunyai cabang dahan yang banyak dan pokok
merimbun

2.

Hutan Daun Luruh Sederhana Perbandingan Hutan Konifer
Persamaan
 Spesies pokok yang sama dan tidak  Spesies pokok yang sama dan tidak
pelbagai dalam satu kawasan pelbagai dalam satu kawasan

 Batang pokok yang berkulit tebal  Batang pokok yang berkulit tebal
 Tahan suhu sejuk  Tahan suhu sejuk

 Menggugurkan daun pada musim Perbezaan  Malar hijau
sejuk  Pokok berbentuk kon
 Daun berbentuk jarum
 Mempunyai cabang dahan yang
banyak dan bentuk pokok yang
rendang dan merimbun

 Daun nipis dan lebar

8.1 Merumuskan kepentingan tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di Gurun Panas, Hutan Monsun
Tropika, Hutan Daun Luruh Sederhana dan Hutan Konifer.

Kepentingan tumbuh-tumbuhan semula jadi dan
hidupan liar di dunia

Pelancongan Penghalang hakisan

 Kawasan tumbuhan semula jadi  Tumbuh-tumbuhan semula jadi
dunia dijadikan kawasan tumpuan penting sebagai penghalang
pelancong. hakisan

 Contohnya Erawan National Park  Sebagai contoh, kawasan hutan
digunakan sebagai kawasan taiga yang luas boleh menghalang
petempatan gajah. Kawasan ini daripada runtuhan tanah dan
menjadi kawasan tumpuan runtuhan salji
pelancong

Sumber perubatan Sumber ekonomi

 Sejak dahulu lagi, manusia  Tumbuh-tumbuhan semula jadi
menggunakan tumbuh-tumbuhan mempunyai nilai dari segi
semula jadi sebagai bahan ekonomi.
perubatan
 Bahagian daun, batang, dahan,
 Kini sumber ini telah dikomersial akar digunakan untuk pelbagai
dan digunakan dalam perubatan tujuan
moden
 Batang pokok banyak digunakan
untuk industri perkayuan dan
perabot

BAB 9 : SUMBER SEMULA JADI UTAMA DAN KERJASAMA EKONOMI DI DUNIA

9.1 Mengenal pasti sumber semula jadi utama di dunia.

1. a) Gas asli di Amerika syarikat
b) Petroleum di Arab Saudi
c) Arang batu di Rusia
d) Tenaga suria di Jepun
e) Tenaga geoterma di Iceland
f) Tenaga hidroelektrik di China
g) Tenaga biomas di India
h) Tenaga angin Belanda
i) Tenaga ombak di Perancis

9.2 Menjelaskan taburan sumber semula jadi utama di dunia.

9.3 Menghuraikan krisis sumber semula jadi di dunia.

 Pendapatan negara tidak menentu kerana harga

bahan mentah yang sentiasa berubah-ubah

 Kenaikan harga petroleum dan gas asli di dunia
 Ini mempengaruhi ekonomi sesebuah negara

Ekonomi

Politik  Taburan sumber yang hanya terdapat di

sesetengah kawasan tertentu sahaja di dunia telah
menyebabkan kawasan tersebut menjadi rebutan

 Ini memnyebabkan konflik kepada negara tersebut

yang membawa kepada peperangan
 Pergolakan ini memberi kesan yang buruk dan

membawa kepada pelbagai krisis yang lain

Krisis
Sumber
Semula
Jadi di
Dunia

Masyarakat  Sesetengah kawasan yang miskin mengalami krisis
kekurangan makanan dan kebuluran yang serius

 Ramai kanak-kanak dan orang tua mati kerana
kekurangan sumber seperti bekalan air bersih

 Selain itu, wujud masalah kemiskinan yang serius
sehingga membawa kepada masalah jenayah

Alam Sekitar  Berlaku kerosakan kualiti alam sekitar semenjak
revolusi perindustrian pada awal abad ke 19

 Peningkatan suhu serta gas karbon dioksida di
udara yang membawa kepada masalah global iaitu
kesan rumah hijau

 Bekalan sumber semula jadi juga kian berkurangan
akibat ekploitasi yang berlebihan menyebabkan
gangguan ekosistem dan alam sekitar

9.4 Menjelaskan melalui contoh kerjasama ekonomi antarabangsa berkaitan sumber semula jadi.
1. a) Australia

b) i) Thaliland ii) Singapura iii) Indonesia

c) i) pendapatan negara
ii) membuka peluang pekerjaan
iii) membuka kawasan/Bandar baru
iv) meningkatkan infrastruktur
v) bahan mentah industri

4. Langkah yang berkesan untuk mengatasi krisis sumber tenaga ini
 Menggunakan tenaga alternatif
 Melakukan langkah-langkah penjimatan
 Menggalakkan penggunaan kenderaan hybrid

9.5 Merumuskan kepentingan kerjasama ekonomi antarabangsa.

1. a) i) ASEAN ii) China iii) Singapura iv) Kesatuan Eropah
iv) Brunei
b) i) Indonesia ii) Thailand iii) Filipina

c) Kepentingan kerjasama ekonomi

- mengurangkan cukai/ tarif
- pertukaran buruh asing
- pemindahan teknologi
- meningkatkan hubungan perdagangan
- meluaskan pasaran
- menggalakkan pelaburan
- perkongsian dan pertukaran bahan mentah

d) Pilihan murid
2. Contoh jawapan

Negara yang menjadi pilihan saya ialah Indonesia. Ini kerana negara Indonesia merupakan
negara jiran Malaysia. Negara ini juga mempunyai populasi penduduk yang tinggi. Ini
membolehkan pelbagai pasaran barangan boleh diteroka dan dieksport ke sini.

Bil Kerjasama Ekonomi Kepentingannya
1. Mendapatkan bekalan buruh asing
2. Menggalakkan pemindahan teknologi  Membolehkan bekalan tenaga buruh boleh
3. Meningkatkan pelaburan didapati dengan lebih mudah dan urusan permit
4. Meluaskan pasaran lebih longgar
5. Memperoleh bahan mentah
6. Membentuk hubungan perdagangan  Membolehkan tenaga buruh asing mahir
memindahkan kepakaran mereka kepada tenaga
buruh tempatan

 Menggalakkan usaha pelabur asing untuk
memilih Malaysia sebagai lokasi pelaburan
mereka

 Membolehkan pengusaha tempatan meneroka
pasaran asing bagi meluaskan dan meningkatkan
pengeluaran produk tempatan

 Membolehkan negara ini menampung
kekurangan bahan mentah yang ada di negara ini
melalui aktiviti import daripada negara terlibat

 Membolehkan usaha sama ekonomi berjalan
dengan baik melalui usaha sama antara
usahawan tempatan dan luar negara

Kajian Kes Masa Depan

a) Apakah pendapat anda mengenai penggunaan sumber air oleh penduduk Malaysia dan penduduk dunia
yang lain?

Penggunaan air oleh penduduk di Malaysia adalah tinggi berbanding kadar yang telah disyorkan oleh
pihak PBB. Kadar penggunaan air ini melebihi hampir separuh daripada kadar yang telah disyorkan.
Sumber air adalah antara sumber yang paling bernilai di dunia. Sumber ini menjadi rebutan diantara
beberapa buah negara di dunia. Nilai air bersih juga amat tinggi di sesetengah negara lain di dunia.
Walaupun sumber air ini masih banyak di Malaysia, ia bukanlah alasan yang membolehkan penduduk
negara ini boleh menggunakan air dengan sesuka hati. Penggunaan air secara tidak berhemah akan
menyebabkan sumber air akan kehabisan kerana sumber air juga boleh tercemar akibat tindakan
manusia yang tidak bertanggungjawab seperti tindakan membuang sampah ke dalam sungai atau laut.

b) Bincangkan bagaimana rakyat negara ini boleh mengurangkan penggunaan sumber air di dalam
kehidupan seharian mereka.

 Letakkan sebuah baldi berhampiran dengan pancuran ketika mandi untuk mengumpul air yang berlebihan. Air ini

boleh digunakan untuk mencurah tandas atau menyiram taman.

 Tutup pancuran mandian ketika bersabun.
 Jangan biarkan air mengalir ketika mencuci muka, menggosok gigi atau bercukur. Cara terbaik ialah menggunakan

air di dalam bekas.

 Baiki sebarang paip yang bocor atau yang sentiasa menitiskan air.
 Siram taman dan pokok bunga ketika senja atau awal pagi untuk mengelakkan kehilangan air melalui penyejatan

akibat daripada kepanasan.

 Jangan menyiram pokok bunga secara berlebihan dan elakkan penyiraman ketika musim hujan.
 Ubahsuai pemercik di taman supaya kadar air yang digunakan tidak berlebihan. Jika kawasan taman yang kecil,

gunakan baldi atau salur getah.

 Sentiasa memeriksa dan meugubah suai pemercik mengikut cuaca.
 Gunakan penyapu untuk membersihkan kawasan luar rumah dan tepi rumah serta elakkan daripada menjirus air

untuk membersihkan sampah sarap.

 Sebaik mungkin gunakan bekas tadahan bagi menyiram taman.
 Jangan gunakan air yang mengalir untuk mencuci pinggan dan mangkuk, gunakan air yang ditadahkan di dalam

sinki.

 Pastikan paip ditutup dengan ketat untuk mengelakkan air terus menitis.
 Simpan sebotol air di dalam peti sejuk atau gunakan ais jika memerlukan air sejuk.
 Cuci sayur- sayuran, buah- buahan atau makanan di dalam sinki yang berisi air dan elakkan air mengalir.
 Pastikan mesin basuh penuh muatan cucian kerana setiap cucian akan menggunakan air yang sama walaupun

pakaian hanya sedikit sahaja.

 Pastikan anda sentiasa menghadiri perjumpaan dan perbincangan mengenai air di kawasan anda.
 Sentisa melakukan pemeriksaan terhadap sistem paip dalaman di rumah untuk mengelakkan sebarang kebocoran.
 Maklumkan sebarang kerosakkan paip kepada pihak berkuasa dengan serta merta.
 Galakkan aktiviti- aktiviti kesedaran dan penjimatan air di sekolah yang berhampiran kawasan rumah anda.
 Bekerjasama dengan pihak kerajaan dalam penjimatan dan pemuliharaan air.
 Gunakan air tadahan hujan untuk kegunaan di garaj, ditaman dan sekiranya boleh untuk curahan tandas simbah.

Sumber : http://pmr.penerangan.gov.my/index.php/penafian/8691-30-cara-menjimatkan-air-di-dalam-dan-di-sekitar-rumah.html

BAB 10 : SUMBER HUTAN

10.1 Menjelaskan sumber hutan
1.

Sumber hutan bermaksud bermaksud kawasan yang ditumbuhi oleh flora dan fauna di dalam
kawasannya. Sumber hutan adalah sumber yang boleh diperbaharui. Hutan hujan khatulisitwa
merupakan sumber hutan yang sangat bernilai kerana hutan ini kaya dengan kepelbagaian spesies
flora dan fauna

10.2 Menghuraikan kepentingan pengurusan sumber hutan.

Kepentingan sumber hutan kepada manusia Manusia  Pendapatan negara
dan alam sekitar  Bahan mentah industri
 Sumber perubatan
 Membuka kawasan baru
 Peluang pekerjaan
 Ekopelancongan

Alam  Habitat flora dan fauna
sekitar  Menghalang hakisan tanah
 Menyederhanakan suhu
 Keseimbangan ekosistem
 Kawasan tadahan
 Menghasilkan oksigen

2. Keseimbangan ekosistem Keseimbangan ekosistem antara komponen biotik
dan abiotik penting kepada alam sekitar. Sekiranya
Kepentingan Keperluan masyarakat keseimbangan ini terganggu oleh kemusnahan
pengurusan setempat flora atau fauna, alam sekitar turut akan terjejas
sumber hutan Ekopelancongan
Persekitaran hutan penting kepada masyarakat
Bahan mentah setempat sebagai kawasan tempat tinggal,
mencari makanan dan hasil hutan untuk
mendapatkan pendapatan

Sumber hutan juga penting sebagai produk
ekopelancongan. Kawasan hutan lipur, air terjun,
pulau, dan kawasan taman negara menjadi
tumpuan pelancong dalam dan luar negara

Pengurusan yang cekap membolehkan
bahan mentah boleh dibekalkan secara
berterusan.

3.

Agensi-Agensi Terlibat
Dengan Pengurusan Hutan Di Malaysia

Jabatan Perlindungan Hidupan Institut Penyelidikan Jabatan Alam Sekitar
Liar dan Taman Negara Perhutanan Malaysia Malaysia
(PERHILITAN)

Peranannya Peranannya Peranannya

 Menjaga dan melindungi  Menjalankan penyelidikan dan  Menjalankan tugas-tugas
hidupan liar yang ada di pembangunan mengenai berkaitan penguatkuasaan
Malaysia spesies-spesies tumbuhan undang-undang alam sekitar
semula jadi di Malaysia
 Menjalankan RnD  Menjalankan kempen dan
berkaitan hidupan liar  Menjalankan kerja-kerja pendidikan berkenaan
yang ada pembiakan dan menghasilkan penjagaan alam sekitar
benih pokok yang rintang kepada masyarakat awam
penyakit dan cepat matang

10.3 Menjelaskan melalui contoh usaha pemeliharaan dan pemuliharaan sumber hutan

Pemeliharaan Pemuliharaan

 Mewartakan hutan simpan dan taman negara  Menebusguna kawasan lombong
 Menguatkuasakan undang-undang  Melakukan penanaman semula
 Pendidikan alam sekitar  Melakukan penyelidikan
 Kempen cintai hutan kita  Menguatkuasakan undang-undang
 Ladang hutan
 Aktiviti silvikultur

10.4 Membezakan peranan agensi yang berkaitan dengan pengurusan hutan di Malaysia

Agensi Peranan dan tanggungjawab
a) Jabatan Alam Sekitar
b) FRIM Menguatkuasakan undang-undang
c) PERHILITAN
d) Jabatan perhutanan Menjalankan penyelidikan dan pembangunan berkaitan sumber
e) Sabah Forest Department hutan
Menjaga dan melindungi hidupan liar di Malaysia

Menjaga dan membuat pemantauan mengenai pencerobohan
kawasan hutan
Menjalankan aktiviti menjaga dan melindungi hutan sekitar
kawasan negeri Sabah

Mahir ICT

Geopark, Langkawi

Langkawi UNESCO Global Geopark ialah satu-satunya geopark antarabangsa yang merangkumi hampir
keseluruhan Kepulauan Langkawi, Kedah dan merupakan geopark Global UNESCO ke-52 di dunia dan
pertama di Asia Tenggara
Langkawi UNESCO Global Geopark terletak di utara pantai barat Semenanjung Malaysia dan ditadbir sebagai
sebahagian Negeri Kedah. Langkawi Geopark merangkumi keseluruhan kawasan Kepulauan Langkawi
seluas 478 kilometer persegi termasuk 104 buah pulau termasuk 3 kawasan geoforest iaitu:

1. Machinchang Cambrian Geoforest Park
2. Dayang Bunting Marble Geoforest Park
3. Kilim Karst Geoforest Park
Langkawi Geopark mempunyai sekurang-kurangnya 27 geotapak dalam 3 kawasan utama iaitu Machinchang
Geoforest Park, Kilim Karst Geoforest Park dan Dayang Bunting Marble Geoforest Park.
Antara keunikan yang melayakkan Langkawi sebagai geopark ialah geologi sejarahnya yang terbentuk seawal
usia Kambria melalui pengendapan Formasi Machinchang yang kini merangkumi sebahagian Pergunungan
Machinchang.
Selain itu, terdapat juga penemuan batu jatuh atau 'dropstone' di Pulau Tepor, Pulau Ular dan Tanjung Mali
yang membuktikan glasiasi pernah berlaku di kawasan Langkawi suatu ketika dahulu.
Tasik Dayang Bunting dan sekitarnya juga unik dari segi geologi sejarah dan lanskapnya yang seolah-olah
membentuk wanita yang mengandung selain terdiri daripada marmar yang sebenarnya berkualiti tinggi
berbanding tempat lain di dunia.

Kilim Geoforest Park boleh dilawati menggunakan bot.
Pulau-pulau kecil di sekeliling Langkawi juga mempunyai tarikannya tersendiri dari segi lanskap seperti Pulau
Jong, Pulau Beras Basah, Pulau Rebak, Pulau Tuba dan Pulau Intan Besar.
Tarikan lain yang bersifat alam semulajadi di Langkawi ialah Pantai Pasir Tengkorak, Air Terjun Temurun,
Telaga Tujuh, Pantai Pasir Hitam, Gunung Raya, Kilim dan Teluk Datai.

Sumber : https://ms.wikipedia.org/wiki/Langkawi_Geopark

BAB 11 : KITAR SEMULA

11.1 Menerangkan elemen kitar semula (3R- Reduce, Reuse dan Recycle).

1.

Reduce – kurangkan
Amalan yang mengurangkan penggunaan sumber semula jadi melalui
pengurangan sisa pepejal

Reuse – guna semula
Penggunaan barangan secara berulang kali secara maksimum untuk
mengurankan penghasilan sisa pepejal

Recycle – kitar semula
Amalan yang mengasingkan barangan mengikut jenis untuk menghasilkan
produk baru daripada sumber yang sama

11.2 Menghuraikan kepentingan amalan kitar semula.  Menjanakan pendapatan
 Melahirkan individu dan masyarakat
Kepada manusia
 Mewujudkkan persekitaran yang sihat, yang prihatin terhadap alam sekitar
selesa dan bersih

Kepada alam sekitar  Memelihara sumber sedia ada
 Menjimatkan penggunaan sumber  Mengurangkan kewujudkan tapak
tenaga semula jadi
 Mengurangkan pencemaran pelupusan sampah yang baru
 Mengurangkan kesan rumah hijau

11.3 Menjelaskan melalui contoh aktiviti kitar semula.

Reduce – Mengurangkan

 Menukarkan tabiat menggunakan beg plastik  Membeli barangan pek isian semula
kepada beg kitar semula berbanding dengan membeli botol

Reuse – Menggunakan Semula

 Menggunakan semula tayar terpakai untuk  Mengjasilkan barangan baru menggunakan
dijadikan barangan yang boleh digunakan tin terpakai
semula

Recycle – Kitar Semula

 Mengitar semula botol plastik untuk  Mengitar semula barangan kertas untuk
digunakan semula bagi menghasilkan jersi dijadikan bahan guna pakai yang lain

11.4 Membandingkan amalan kitar semula di negara lain.
1.
Amalan kitar semula di negara lain

Jerman Denmark Sweden Taiwan

 Ordinan  Program  Pencegahan Akta pelupusan
pembungkusan affaldsbekendtgo sisa sisa
erelsen 1999
 Duales System  Pemulihan Garis panduan
Deutschland  Program tenaga kitar semula
GmBh pengembalian
deposit  Guna semula Kempen kitar
 Memungut  Pelupusan semula
bahan terbuang Program cukai  Kitar semula
untuk dikitar sisa Program 4 dalam
semula melalui 1
system green dot Program waste
21

Program subsidi
sisa

Program cukai
hijau

2. Pada pendapat saya, kerajaan Malaysia boleh memperkenalkan program kitar semula yang lebih
berkesan. Sebagai contoh, pengguna boleh terus mendapatkan pulangan hasil pengembalian bahan
boleh guna semula seperti botol minuman. Syarikat, pejabat dan sekolah boleh mempunyai tender
khas untuk program kitar semula kerana penggunaan kertas yang tinggi.

Projek kumpulan
Penilaian bergantung kepada guru

Borang Penilaian Guru
Nama kumpulan

Nama projek

Idea (30%)

Kreativiti (30%)

Kerjasama (20%)

Persembahan (20%)

Skema Pentaksiran Akhir Tahun

Bahagian A 11. D
12. B
1. A 13. D
2. C 14. D
3. B 15. A
4. A 16. C
5. C 17. C
6. C 18. C
7. C 19. B
8. B 20. A
9. A
10. D

Bahagian B

1. Soalan graf -1m
-1m
Tajuk -1m
Jejari -5m
Petunjuk
Sektor

Tajuk : Peratus buku yang dibaca mengikut kategori oleh murid Tingkatan 3 Intan pada bulan Jun 2018

2. Faktor yang mempengaruhi taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi di dunia
a) bentuk muka bumi
b) saliran
c) tanih
d) iklim

3. . Hutan hujan Hutan gunung Hutan pantai Hutan paya
tropika bakau
Contoh tumbuh- Bunga rafflesia, Mengkuang laut,
tumbuhan semula Seraya, meranti, periuk kera, pokok kelapa, Pokok bakau,
jadi cengal tumbuhan renek tapak kuda gelam, nibung
Contoh hidupan Beruang Biawak, ular,
liar Harimau, Gajah, matahari, lebah, siput, Monyet, burung,
monyet monyet buaya

4. Kepentingan tumbuh-tumbuhan semula jadi kepada manusia dan alam sekitar
a) menjadi kawasan tadahan air
b) mengekalkan keseimbangan ekosistem
c) sebagai sumber perubatan
d) menjadi habitat flora dan fauna

5. .

Hidupan Liar Pusat Santuari
a) Gajah Pusat Konservasi Gajah Kebangsaan Kuala Gandah, Pahang
b) Orang Utan Pusat Pemulihan Orang Utan Sepilok, Sabah
c) Penyu Pusat Konservasi dan penerangan Penyu Rantau Abang, Terengganu
d) Burung Pusat Konservasi Burung Kuala Gula, Krian Perak

6. Perbezaan Gurun Panas
Hutan Monsun Tropika - Tumbuhan tahan panas (Xerofit)
- Berdaun berkilat, liat dan berbulu
- Tumbuhan berkayu keras - Mempunyai akar yang panjang dan
- Daun lebar
- Menggugurkan daun pada musim kering merebak ke dalam tanah

untuk mengelakkan kehilangan air

7. Kesan aktiviti manusia dalam foto di atas terhadap alam sekitar
a) Kemusnahan kawasan tadahan air
b) Tanah runtuh
c) Pencemaran air
d) Peningkatan suhu setempat
e) Bekalan oksigen berkurangan
f) Gangguan siratan makanan
g) Ekosistem terjejas
h) Kehilangan habitat flora dan fauna
i) Kepupusan flora dan fauna

8. Langkah yang boleh diambil bagi mengurangkan masalah kesan aktiviti manusia
a) Kuatkuasa undang-undang
b) Menghadkan pengeluaran lesen pembalakan
c) Kempen kesedaran alam sekitar/ kempen cintai alam sekitar
d) Penghutanan semula

e) Mencari sumber alternatif
f) Kitar semula
g) Melakukan penyelidikan dan pembangunan
h) Mewartakan hutan simpan / taman negara
i) Pendidikan alam sekitar

9. Faktor yang menyebabkan fenomena krisis tenaga berlaku di Malaysia
a) Pertambahan penduduk
b) Permintaan tinggi terhadap bekalan tenaga
c) Pelbagai kegiatan ekonomi
d) Taraf hidup meningkat
e) Wujud banyak kawasan Bandar besar
f) Banyak kawasan perkilangan/ perindustrian

10. Sumber tenaga alternatif yang boleh dimajukan di Malaysia
a) Tenaga suria
b) Tenaga hidroelektrik
c) Tenaga ombak
d) Tenaga biomas

11. Tumbuh-tumbuhan semula jadi di dunia berdasarkan peta di sebelah
a) P – hutan konifer/ hutan taiga/ hutan pokok tirus
b) Q – hutan daun luruh

c) R – hutan monsun tropika
d) S – kawasan gurun panas

12. . Sumber mineral bukan logam
Sumber mineral logam

 Bijih besi  Gas asli
 Kuprum  Petroleum
 Bauksit  Arang batu
 Bijih timah  Pasir
 emas  Kaolin


13. Kerjasama antara bangsa penting kepada pertumbuhan ekonomi Malaysia kerana
a) Menggalakkan aktiviti perdagangan
b) Meluaskan pasaran
c) Menggalakkan pemindahan teknologi
d) Menarik pelaburan asing
e) Memperolehi bahan mentah industri
f) Mendapatkan bekalan tenaga buruh

14. Kepentingan pusat kitar semula ini diwujudkan kerana
a) Menggalakkan usaha mengitar semula
b) Mengelakkan pertambahan jumlah sisa pepejal
c) Memudahkan urusan pengumpulan bahan kitar semula
d) Menggalakkan penyertaan penduduk di kawasan setempat
e) Mengurangkan kos pengurusan pihak majlis perbandaran

15. Usaha yang boleh diambil bagi menggalakkan aktiviti kitar semula di kawasan kediaman anda
a) Mengadakan kempen kesedaran
b) Menguatkuasakan undang-undang
c) Mengadakan pendidikan alam sekitar
d) Menggalakkan penyertaan NGO untuk memberi khidmat nasihat
e) Mengadakan pertandingan kitar semula