ความรู้เบื้องต้น

วชิ วาชิ ธารุสกงั จิ คแมลศะกกึ าษราเปม็นผ.๕้ปู ระกอบการ

ความรู้เบ้ืองตน้ เก่ียววกบ ปวช.

การประกอบธุรกิจ

หลกั สูตรประกาศนียบัตรวิชาชพี

วิทยาลยั เทคนคิ สงขลา
สานกั งานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา

ความหมายของธรุ กจิ

การดาเนินชีวติ ของมนุษยวใ์ นสมยวโบราณ มีความแตกต่างกบ
การดาเนินชีวิตของมนุษยวใ์ นปจจุบน เน่ืองจากจานวนประชากรของ
มนุษยวใ์ นสมยวโบราณมีจานวนนอ้ ยว แตล่ ะคนและแต่ละครอบครวจะ
ดารงชีวติ อยวดู่ ว้ ยวตนเองตามลาพง โดยวสร้างท่ีพกอาศยว ทา
เครื่องนุ่งห่ม เพาะปลูกพชื และล่าสตวเ์ พ่ือเล้ียวงชีพของตนเองตาม
ความสามารถของแตล่ ะคน เมื่อสงคมของมนุษยวข์ ยวายวข้ึน และความ
ถนดของมนุษยวม์ ีไม่เหมือนกน บางคนถนดในการล่าสตว์ บางคน
ถนดในการเพาะปลูก บางคนถนดในการทาเครื่องนุ่งห่ม จึงเกิด
ระบบการแลกเปล่ียวน โดยวการใชข้ องแลกของ (Barter System) กน
ข้ึน เช่น นาขา้ วแลกเน้ือสตวน์ าไขแ่ ลกเส้ือผา้ เป็นตน้ แตก่ ารนาของ
แลกของกม็ ีปญหาบางอยวา่ งเกิดข้ึน เพราะสิ่งของบางอยวา่ งแบ่งแยวก
ไดย้ วาก เช่น ขา้ ว 3 ถงแลกววได้ 1 ตว แตถ่ า้ คนที่มีขา้ ว 1 ถงตอ้ งการ
แลกกบวว 1 ตวไม่ได้ ตอ้ งมีการแบ่งแยวกววซ่ึงทาไดย้ วาก หรือ
บางคร้งความตอ้ งการของคนที่นามาแลกไม่ตรงกน เช่น คนที่มีไข่
ตอ้ งการแลกกบเส้ือผา้ แตค่ นท่ีมีเส้ือผา้ ตอ้ งการขา้ วเป็นตน้ ดงน้น
ระบบการแลกเปล่ียวนของต่อของจึงเปลี่ยวนไป โดยวใชส้ ่ือกลางใน
การแลกเปลี่ยวน ส่ิงที่แต่ละยวคุ นามาใชเ้ ป็นส่ือกลางในการ
แลกเปล่ียวนข้ึนอยวกู่ บความพอใจของคนในแต่ละยวคุ น้น เช่น เปลือก
หอยว ทองคา ฯลฯ ซ่ึงไดม้ ีการพฒนาเปลี่ยวนแปลงอยวตู่ ลอดเวลาสิ่ง
ตา่ ง ๆ เหลา่ น้ีเป็นจุดเริ่มตน้ ของธุรกิจนน่ เอง จากความเป็นมาของ
การดาเนินชีวติ ดงกล่าวสามารถสรุปความหมายวของธุรกิจไดด้ งน้ี

ความสาคญั ของธุรกจิ

มนุษยวท์ ุกคนมีความตอ้ งการที่เหมือนกนอยวู่ 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ
ประเภทแรกเป็นความตอ้ งการที่จาเป็นข้นพ้ืนฐานตอ่ การดารงชีวติ
(Needs) ไดแ้ ก่ปจจยว 4 คือ อาหาร เคร่ืองนุ่งห่ม ที่อยวอู่ าศยว และยวา
รกษาโรค ส่วนความตอ้ งการอีกประเภทหน่ึงน้นเป็นสิ่งที่มนุษยว์
อยวากมี (Wants) แต่ถา้ ไม่มีสิ่งเหล่าน้ี มนุษยวก์ ย็ วงสามารถดารงชีวิตอยวู่
ได้ ตวอยวา่ งเช่น รถยวนต์ โทรทศน์ เคร่ืองปรบอากาศ เป็นตน้ ดงน้น
ธุรกิจจึงมีวามสาคญตอ่ การดาเนินธุรกิจของมนุษยว์ เพราะธุรกิจเป็น
แหล่งผลิตสินคา้ และบริการ เพือ่ สนองความตอ้ งการของมนุษยวท์ ้ง2
ประเภทดงท่ีกลา่ วมาแลว้
สินคา้ คือส่ิงของท่ีมีตวตน สามารถมองเห็นและจบตอ้ งได้ เช่น
รถยวนต์ อาหาร เส้ือผา้ เป็นตน้ ตวอยวา่ งของธุรกิจที่เป็นแหล่งผลิต
สินคา้ เช่นโรงงานผลิตรถยวนต์ โรงงานผลิตเส้ือผา้ เป็นตน้ สาหรบ
การใหบ้ ริการน้น หมายวถึง สิ่งที่ไม่มีตวตน ไม่สามารถมองเห็นหรือ
จบตอ้ งได้ แต่สามารถกาหนดราคาเพือ่ ซ้ือขายวกนได้ ตวอยวา่ งเช่น
การใหบ้ ริการของสถานเริงรมยว์ บริการเสริมสวยว บริการซกรีด
บริการขนส่ง บริการดา้ นการสื่อสารของสถานที่ใหบ้ ริการเฉพาะน้น
ๆ เป็นตน้

วตั ถุประสงค์ของธุรกจิ

การประกอบธุรกิจต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็ นธุรกิจประเภทใดก็ตาม
สิ่งท่ีผปู้ ระกอบธุรกิจตอ้ งการ คือ กาไร แต่นอกเหนือจากกาไรแลว้
ยวงมีสิ่งอื่นอีกที่ธุรกิจจะต้องคานึงถึงเช่น ความรบผิดชอบต่อ
ผูบ้ ริโภค ความรบผิดชอบต่อสงคมความรบผิดชอบต่อลูกจ้าง
พนกงาน ฯลฯ
วตถุประสงคข์ องธุรกิจ (Business Goals) ที่สาคญมีดงน้ี

1. เพ่ือความม่นคงของกิจการ เมื่อธุรกิจเร่ิ มดาเนินการข้ึน
เจา้ ของธุรกิจกม็ ีความประสงคจ์ ะผลิตสินคา้ หรือบริการเพื่อสนอง
ความตอ้ งการของผบู้ ริโภคต่อไปอยวา่ งต่อเนื่องโดยวไม่มีที่สิ้นสุด

2. เพื่อความเจริญเติบโตของธุรกิจ นอกจากความม่นคงของ
กิจการแลว้ ธุรกิจยวงตอ้ งการที่จะเจริญเติบโตข้ึนเรื่อยว ๆ โดยวการ
ขยวายวกิจการให้ใหญ่ข้ึน มีสาขาเพิ่มข้ึน มีพนกงานเพิ่มข้ึนเพื่อให้
เกิดความมน่ คงท้งทางการเงินและฐานะทางสงคม

3. เพื่อผลประโยวชน์หรือกาไร สิ่งที่จูงใจใหเ้ จา้ ของธุรกิจดาเนิน
ธุรกิจต่อไป คือกาไร ถา้ ธุรกิจไม่มีกาไรกิจการน้นก็ไม่สามารถ
ดาเนินต่อไปได้ การท่ีธุรกิจจะมีกาไรไดน้ ้นคือ ตอ้ งจาหน่ายวสินคา้
หรือไดร้ บค่าบริการในราคาสูงกวา่ ค่าใชจ้ ่ายว หรือตน้ ทุนท่ีไดเ้ สียว
ไปในการผลิตสินคา้ หรือบริการน้น

4. เพื่อความรบผิดชอบต่อสงคม การดาเนินธุรกิจจะต้อง
คานึงถึงจารีตประเพณีศีลธรรมอนดีงามของสงคมด้วยว ธุ รกิจ
จะต้องไม่ดาเนินการที่ขดต่อกฎหมายวหรื อขดต่อประเพณี
ศีลธรรมอนดีงามของสงคม ธุรกิจจะต้องคานึงถึงผู้บริ โภค
คานึงถึงสภาพแวดลอ้ มตอ้ งช่วยวพฒนาชีวิตและความเป็ นอยวูข่ อง
สงคมให้ดีข้ึน เช่น การไม่ปล่อยวน้าเสียวลงในแม่น้า ลาคลอง การ
ไม่ผลิตสินคา้ ท่ีมีสารพิษตกคา้ ง การไม่ตดไมท้ าลายวป่ า การไม่
ก่อใหเ้ กิดมลพิษ ฯลฯ

จากวตถุประสงค์ของธุรกิจดงกล่าว จดว่าเป็ นวตถุประสงค์
ส่วนใหญ่ของธุรกิจเอกชน แต่ยวงมีการประกอบธุรกิจบางประเภท
ท่ีไม่ไดห้ วงผลกาไร ( Social Prestige ) ไดแ้ ก่ กิจการประเภท
สาธารณูปโภค (Public Utilities) ต่าง ๆ เช่น การดาเนินกิจการ
ของการไฟฟ้า การประปา การส่ือสารแห่งประเทศไทยว เป็ นตน้
กิจการดงกล่าวดาเนินการโดยวรฐบาล ซ่ึงมีวตถุประสงค์เพ่ือให้
ประชาชนกินดีอยวดู่ ี มีความสะดวกสบายว

ปัจจยั ในการดาเนินธุรกจิ

การดาเนินธุรกิจตอ้ งอาศยวหลายว ๆ ปจจยวประกอบกน จึงจะเกิด
กิจกรรมในการประกอบธุรกิจ จะขาดปจจยวใดปจจยวหน่ึงไม่ได้
โดยวทว่ ไปปจจยวพ้นื ฐานในการดาเนินธุรกิจมี 4 ประเภท ท่ีเรียวกวา่
4 M ไดแ้ ก่

1. คน (Man) ถือวา่ เป็นปจจยวท่ีสาคญท่ีสุด เพราะธุรกิจต่าง ๆ
เกิดข้ึนไดต้ อ้ งอาศยวความคิดของคน มีคนเป็นผดู้ าเนินการหรือเป็น
ผจู้ ดการ จึงจะทาใหเ้ กิดกิจกรรมทางธุรกิจหลายวรูปแบบ ซ่ึงใน
วงจรธุรกิจมีคนหลายวระดบ หลายวรูปแบบ ท้งระดบผบู้ ริหาร ผใู้ ช้
แรงงานร่วมกนดาเนินการ จึงจะทาใหป้ ระสบความสาเร็จในการ
ประกอบธุรกิจ

2. เงิน (Money) เงินทุนเป็นปจจยวในการดาเนินธุรกิจอีกชนิด
หน่ึงท่ีตอ้ งนามาใชใ้ นการลงทุนเพอื่ ใหเ้ กิดการประกอบธุรกิจโดยว
ธุรกิจแตล่ ะประเภทใชป้ ริมาณเงินทุกที่แตกต่างกน ธุรกิจขนาด
ใหญ่ยวอ่ มใชเ้ งินทุนสูงกวา่ ธุรกิจขนาดเลก็ กวา่ ดงน้น ผปู้ ระกอบ
ธุรกิจจึงตอ้ งมีการวางแผนในการใชเ้ งินทุน และการจดหาเงินทุน
อยวา่ งมีประสิทธิภาพ เพอ่ื ทาใหก้ ารดาเนินธุรกิจไม่ประสบปญหา
ดา้ นเงินทุน และก่อใหเ้ กิดผลตอบแทนสูงสุดคุม้ กบเงินท่ีนามา
ลงทุน

3. วสดุหรือวตถุดิบ (Material) ในการผลิตสินคา้ ตอ้ งอาศยว
วตถุดิบในการผลิตค่อนขา้ งมาก ผบู้ ริหารจึงตอ้ งรู้จกการ
บริหารวตถุดิบใหม้ ีประสิทธิภาพ เพือ่ ใหเ้ กิดตน้ ทุนดา้ น
วตถุดิบต่าสุด อนจะส่งผลใหธ้ ุรกิจมีผลกาไรสูงสุดตามมา

4. วธิ ีปฏิบติงาน (Method) เป็นวธิ ีการในการปฏิบติงานใน
แต่ละข้นตอนของการดาเนินธุรกิจ ซ่ึงตอ้ งมีการวางแผนและ
ควบคุม เพอ่ื ใหก้ ารปฏิบติงานมีประสิทธิภาพ เกิดความ
คล่องตว สอดคลอ้ งกบสภาพแวดลอ้ มท้งภายวในและภายวนอก
กิจการ

ประโยชน์ของธุรกจิ

ประโยวชนข์ องธุรกิจจาแนกได้ ดงน้ี
1. ธุรกิจผลิตสินคา้ และบริการเพ่อื สนองความตอ้ งการของมนุษยว์
ในสงคม
เน่ืองจากความตอ้ งการของคนเราแตกต่างกน และมีความตอ้ งการไม่
มีท่ีสิ้นสุด โดยวความตอ้ งการของคนเราจะเพม่ิ ข้ึนตลอดเวลา เพื่อสร้าง
ความพงึ พอใจและความสะดวกสบายวแก่ตนเอง ธุรกิจจึงมีหนา้ ที่ใน
การจดหาสิ่งตา่ ง ๆ มาบริการสนองความตอ้ งการดงกล่าว
2. ธุรกิจช่วยวกระจายวสินคา้ จากผผู้ ลิตไปสู่ผบู้ ริโภค
เมื่อธุรกิจประเภทผผู้ ลิตสินคา้ เช่น โรงงานอุตสาหกรรมผลิต
สินคา้ ออกมาแลว้ การที่สินคา้ จะกระจายวไปสู่ผบู้ ริโภคไดน้ ้น
จาเป็นตอ้ งอาศยวธุรกิจประเภทอื่นช่วยวกระจายวสินคา้ ไปสู่ผบู้ ริโภค
เป็นตน้ วา่ ธุรกิจการขนส่ง ท้งทางบก ทางน้า ทางอากาศพอ่ คา้ คน
กลาง การประชาสมพนธ์ การบริการดา้ นการเงินของธนาคาร การ
ส่ือสาร ฯลฯ
3. ธุรกิจเป็นแหล่งตลาดแรงงาน
ในการดาเนินการธุรกิจมีความจาเป็นตอ้ งใชแ้ รงงาน เพอ่ื ทาการผลิต
สินคา้ หรือบริการ ดงน้นการดาเนินธุรกิจจึงทาใหค้ นมีงานทา
สามารถหารายวไดเ้ พ่ือเล้ียวงตวเองและครอบครวได้ ทาใหช้ ีวติ ความ
เป็นอยวขู่ องคนในสงคมดีข้ึน นอกจากน้นการท่ีธุรกิจกระจายวไปอยวู่
ตามส่วนตา่ ง ๆ ของประเทศ กเ็ ป็นการกระจายวรายวไดแ้ ละ
ตลาดแรงงานไปสู่ทอ้ งถ่ินอีกดว้ ยว

4. ธุรกิจเป็นแหลง่ เพ่มิ รายวไดใ้ หแ้ ก่รฐบาล
เมื่อการดาเนินธุรกิจมีผลกาไร ผูป้ ระกอบธุรกิจมีหนา้ ที่เสียวภาษี

ให้รฐบาลตามที่กฎหมายวกาหนด ทารายวไดข้ องรฐเพิ่มข้ึนและ
รายวไดด้ งกล่าวรฐบาลนาไปใชใ้ นการพฒนาประเทศ ไดแ้ ก่ การ
สร้างโรงพยวาบาล สร้างถนน สร้างโรงเรียวน ซ่ึงสิ่งเหล่าน้ีเป็นการ
สร้างคุณภาพชีวติ ใหเ้ กิดแก่ประชาชน

5. ธุรกิจช่วยวพฒนาเศรษฐกิจของประเทศ
ในการผลิตสินคา้ และบริการของธุรกิจในระยวะแรก ๆ ก็เพ่ือ

สนองความต้องการของประชาชนในท้องถิ่น จงหวดและ
ประเทศ แต่เม่ือธุรกิจขยวายวตวเติบโตข้ึนสามารถผลิตสินคา้ และ
บริการไดม้ าก จนเกิดความตอ้ งการของคนในประเทศ จึงตอ้ งส่ง
สินคา้ ออกไปจาหน่ายวยวงต่างประเทศ ทาให้รายวไดเ้ ขา้ สู่ประเทศ
เป็นการพฒนาเศรษฐกิจของประเทศไดอ้ ีกทางหน่ึง

ประเภทของธุรกจิ

การแบ่งประเภทของธุรกจิ ตามลกั ษณะของกจิ กรรมท่ธี ุรกจิ กระทา
แบ่งออกได้ ดงั นี้

1. ธุรกจิ การเกษตร (Agriculture) การประกอบธุรกจิ การเกษตร ได้แก่
การทานา การทาไร่ การทาสวน การทาป่ าไม้ การทาปศุสัตว์ ฯลฯ

2. ธุรกจิ อุตสาหกรรม (Manufacturing) การประกอบธุรกจิ
อุตสาหกรรม ได้แก่ ธุรกจิ ผลติ สินค้าเพื่ออุปโภค แบ่งเป็ น 2 ลกั ษณะ ดงั นี้

2.1 อตุ สาหกรรมในครัวเรือน จดั เป็ นอตุ สาหกรรมขนาดเลก็ ใช้
แรงงานเฉพาะสมาชิกในครอบครัว ลงทุนไม่สูงนักส่วนใหญ่เป็ นการใช้
เวลาว่างจากการประกอบอาชีพหลกั คือ การทานาทาไร่ ขณะทร่ี อเกบ็
เกยี่ วพืชผลกใ็ ช้เวลาว่างมาทาอุตสาหกรรมในครัวเรือน ได้แก่
อุตสาหกรรมทอผ้า อุตสาหกรรมเครื่องป้ันดนิ เผา อุตสาหกรรมทาเครื่อง
เขิน อตุ สาหกรรม ทาเครื่องจักสาน ฯลฯ

2.2 อุตสาหกรรมโรงงาน เป็ นอุตสาหกรรมทผ่ี ู้ผลติ สินค้ามโี รงงาน มี
เคร่ืองจกั รทใ่ี ช้ในการผลติ สินค้าได้คร้ังละจานวนมาก มีการจ้างแรงงาน
จากบุคคลภายนอก ได้แก่ โรงงานผลติ รถยนต์ โรงงานผลติ เฟอร์นิเจอร์
โรงงานผลติ อาหารสาเร็จรูป โรงงานผลติ พลาสตกิ ฯลฯ

3. ธุรกจิ เหมืองแร่ (Mineral) การประกอบธุรกจิ เหมืองแร่ ได้แก่ การ
ทาเหมืองแร่ชนิดต่าง ๆ การขุดเจาะถ่านหิน การขุดเจาะนา
ทรัพยากรธรรมชาติต่าง ๆ มาใช้

4. ธุรกจิ การพาณิชย์ (Commercial) เป็ นธุรกจิ ทที่ าหน้าท่ีกระจาย
สินค้าท่ีผลิตจากอุตสาหกรรมต่าง ๆ ไปสู่ผู้บริโภค ทาให้ผู้บริโภค
ได้อุปโภคบริโภคสินค้าตามความต้องการ ได้แก่ ธุรกิจพ่อค้าคน
กลาง ผ้คู ้าส่ง ผ้คู ้าปลกี ตวั แทนจาหน่ายสินค้าต่าง ๆ

5. ธุรกิจการก่อสร้าง (Construction) เป็ นธุรกิจที่ทาหน้าที่ใน
การนาวสั ดุต่าง ๆ ได้แก่ อฐิ หิน ปูน ทราย มาใช้ในการก่อสร้าง เช่น
การสร้างถนน สร้างอาคาร สร้างเขื่อน ก่อสร้างโรงพยาบาล เป็ น
ต้น

6. ธุรกิจการเงิน (Finance) เป็ นธุรกิจที่ทาหน้าที่ส่ งเสริมให้
ธุรกจิ อื่นทางานได้คล่องตวั ขึน้ เนื่องจากในการทาธุรกจิ จะต้องเริ่ม
จากการลงทุน ซ่ึงต้องใช้เงินในการลงทุน เช่น นามาซื้อที่ดิน ปลูก
สร้างอาคาร จ้างคนงาน ซื้อวัตถุดิบ ซื้อเครื่องจักร ฯลฯ ซ่ึงถือว่า
ธุรกิจการเงินเป็ นแหล่งที่ธุรกิจอื่นสามารถติดต่อในการจัดหาทุน
ได้ นอกจากน้ันในการส่ังซื้อสินค้าจากต่างประเทศหรือส่งสินค้า
ไปขายต่างประเทศ ธุรกิจการเงินจะทาหน้าที่เป็ นตัวกลางในการ
ติดต่อซื้อขายชาระเงินระหว่างกัน ธุรกิจที่จัดเป็ นธุรกิจการเงิน
ได้แก่ ธุรกจิ ประเภทธนาคาร บริษทั ประกนั ภัย บริษัทการเงนิ

7. ธุรกิจให้ บริ การ (Service) เป็ นธุรกิจท่ีอานวยความ
สะดวกสบายให้แก่ผู้บริโภค ได้แก่ ธุรกิจการขนส่ ง ธุรกิจการ
สื่อสาร ธุรกจิ การท่องเทยี่ ว ธุรกจิ การโรงแรม ฯลฯ

8. ธุรกิจอ่ืน ๆ เป็ นธุรกิจที่นอกเหนือจากธุรกิจประเภทที่กล่าว
มาแล้วข้างต้น ได้แก่ ผู้ประกอบธุรกิจ อาชีพอิสระต่าง ๆ เช่ น
วศิ วกร แพทย์ สถาปัตย์ ช่างฝี มือ ประตมิ ากรรม ฯลฯ

หน้าทใ่ี นการประกอบธุรกจิ

ธุรกิจทุกประเภท ตา่ งมีหนา้ ที่ในการตอบสนองความตอ้ งการของ
ผบู้ ริโภคในดา้ นต่าง ๆ เพอื่ ใหผ้ บู้ ริโภคไดร้ บ ความพอใจสูงสุด เกิด
อรรถประโยวชน์สูงสุด สามารถบาบดความตอ้ งการของผบู้ ริโภคไดอ้ ยวา่ ง
สมบูรณ์ หนา้ ที่ดงกล่าว ไดแ้ ก่

1. การผลิต (Production) เป็นกิจกรรมในการแปรรูปวตถุดิบใหเ้ ป็น
สินคา้ หรือบริการ เพือ่ ตอบสนองความตอ้ งการของผบู้ ริโภค ทาให้
ผบู้ ริโภคเกิดความพึงพอใจในการบริโภค กระบวนการผลิตสินคา้ หรือ
บริการมีหลายวข้นตอน จึงจะไดส้ ินคา้ หรือบริการตามท่ีผบู้ ริโภคตอ้ งการ
ผปู้ ระกอบธุรกิจจะตอ้ งมีความรู้ในการผลิตเป็นอยวา่ งดี จึงจะทาใหไ้ ด้
สินคา้ หรือบริการท่ีมีคุณภาพดี มีตน้ ทุนที่เหมาะสม ซ่ึงปจจยวสาคญที่ผู้
ประกอบธุรกิจตอ้ งพจิ ารณา ไดแ้ ก่

1.1 การเลือกทาเลที่ต้ง
1.2 การวางผงโรงงาน
1.3 การออกแบบสินคา้
1.4 การกาหนดตารางเวลาการผลิต
1.5 การตรวจสอบสอนคา้
2. การจดหาเงินทุน (Capital) เงินทุนถือวา่ เป็นปจจยวท่ีมีความสาคญใน
การประกอบธุรกิจ ผปู้ ระกอบธุรกิจจึงตอ้ งมีการบริหารเงินทุนอยวา่ งมี
ประสิทธิภาพ ท้งการจดสรรเงินทุนในการดาเนินงานใหเ้ กิดประโยวชน์
สูงสุด และการจดหาเงินทุนมาใชใ้ นการประกอบธุรกิจ ซ่ึงมีแหลง่ เงินทุน
2 แหลง่ ดงน้ี

2.1 แหลง่ เงินทุนภายวใน (Internal Sources) เป็นเงินทุนท่ีไดจ้ าก
เจา้ ของกิจการ อนไดแ้ ก่เงินท่ีนามาลงทุน และจากกาไร

2.2 แหลง่ เงินทุนภายวนอก (External Sources) เป็นเงินทุนที่ได้
จากการกยู้ วมื จากสถาบนการเงินภายวนอกกิจการ เช่น ธนาคารพาณิชยว์
บริษทเงินทุนและหลกทรพยว์ บรรษทบริหาร ธุรกิจขนาดยวอ่ ยว (บอยว.)
บริษทประกนภยว เป็นตน้

3. การจดหาทรพยวากรดา้ นกาลงคน คนถือเป็นปจจยวพ้ืนฐานท่ี
สาคญมากท่ีสุดในการประกอบธุรกิจ ผปู้ ระกอบธุรกิจจะตอ้ งจดหา
บุคคลท่ีมีคุณภาพ และเหมาะสมกบตาแหน่งงาน โดยวใชห้ ลกการ “จด
คนใหเ้ หมาะกบงาน” (Put the right man in the right job) รวมท้งเมื่อ
ไดบ้ ุคลากรท่ีมีคุณภาพและเหมาะสมกบงานแลว้ ผปู้ ระกอบธุรกิจยวง
ตอ้ งรกษาบุคลากรดงกล่าวใหป้ ฏิบติงานอยวกู่ บองคก์ รตลอดไปอยวา่ งมี
ความสุข ในการจดหาทรพยวากรดา้ นกาลงคน ผปู้ ระกอบธุรกิจควร
พจิ ารณา
3.1 การวางแผนกาลงคน ดา้ นจานวน คุณภาพและหนา้ ที่ความ
รบผดิ ชอบ

3.2 การสรรหากาลงคน
3.3 การคดเลือกและการบรรจุ
3.4 การฝึกอบรม
3.5 การประเมินผลการปฏิบติงาน

4. การบริหารการตลาด เป็นกระบวนการที่ทาใหส้ ินคา้ หรือบริการถึง

มือผบู้ ริโภค เพือ่ ตอบสนองความตอ้ งการและสร้างความพงึ พอใจ
สูงสุดแก่ผบู้ ริโภค ซ่ึงการบริหารการตลาด ผปู้ ระกอบธุรกิจตอ้ งอาศยว
ส่วนผสมทางการตลาด (Marketing mix)หรือเรียวกวา่ 4 P’s เป็น
เคร่ืองมือที่ทาใหผ้ บู้ ริโภคเกิดความพึงพอใจ ไดแ้ ก่

4.1 ผลิตภณฑ์ (Product) คือ ส่ิงที่ธุรกิจเสนอขายวเพือ่ สนองความ
ตอ้ งการของผบู้ ริโภคใหพ้ ึงพอใจ ผลิตภณฑอ์ าจจะมีตวตนหรือไม่มี
ตวตนกไ็ ด้ ผลิตภณฑจ์ ึงประกอบดว้ ยวสินคา้ บริการ ความคิด สถานที่
องคก์ รหรือบุคคล ซ่ึงตอ้ งมีอรรถประโยวชน์(Utility) มีมูลค่า (Value)

ในสายวตาของผบู้ ริโภคจึงจะขายวได้
4.2 ราคา (Price) คือ มูลคา่ ผลิตภณฑใ์ นรูปตวเงิน ผปู้ ระกอบธุรกิจ

ตอ้ งกาหนดราคาใหเ้ หมาะสม เป็นที่ยวอมรบของผบู้ ริโภค จึงจะสามารถ
จาหน่ายวผลิตภณฑด์ งกลา่ วใหแ้ ก่ผบู้ ริโภคได้ ซ่ึงการกาหนดราคาข้ึนอยวู่
กบตวผลิตภณฑ์ กลุ่มตลาดเป้าหมายว การแข่งขน บทบญญติตาม

กฎหมายว เป็นตน้

4.3 การจดจาหน่ายว (Place) คือ กิจกรรมการเคล่ือนยวา้ ยว
ผลิตภณฑจ์ ากธุรกิจไปยวงตลาดเป้าหมายว ผปู้ ระกอบธุรกิจ
ตอ้ งเลือกช่องทางการจดจาหน่ายวใหเ้ หมาะสมกบประเภทของ
ผลิตภณฑ์ และจะตอ้ งจดจาหน่ายวใหท้ นกบความตอ้ งการของ
ผบู้ ริโภค จึงจะทาใหผ้ ลิตภณฑจ์ าหน่ายวได้

4.4 การส่งเสริมการตลาด (Promoting) คือ การติดต่อส่ือสาร
เกี่ยววกบขอ้ มูลระหวา่ งผขู้ ายวกบผซู้ ้ือ เพอ่ื สร้างทศนคติและ
พฤติกรรมการซ้ือ โดยวมีวตถุประสงคท์ ่ีจะชกจูงใหเ้ กิดการซ้ือ ผู้
ประกอบธุรกิจจาเป็นตอ้ งเลือกการส่งเสริมการตลาดใหเ้ หมาะสม
กบผลิตภณฑแ์ ละกลุ่มตลาดเป้าหมายว ซ่ึงเคร่ืองมือในการส่งเสริม
การตลาดมีหลายวประเภท อาทิเช่น การโฆษณาการใหส้ ่วนลด

การใหข้ องแถม เป็นตน้

คุณสมบตั ขิ องผู้ประกอบธุรกจิ

ผปู้ ระกอบธุรกิจหรือนกธุรกิจ (Businessman) คือ บุคคลผจู้ ดต้ง
ธุรกิจและบริหารจดการธุรกิจใหเ้ กิดความสาเร็จตามเป้าหมายวท่ีต้ง
ไว้ ซ่ึงผปู้ ระกอบธุรกิจจะตอ้ งติดต่อกบบุคคลอ่ืนตลอดเวลาไม่วา่ จะ
เป็นลูกคา้ พนกงานในองคก์ ารหรือหน่วยวงานตา่ ง ๆ ท้งภาครฐและ
เอกชน เพ่ือผลประโยวชนต์ ่อธุรกิจตน ดงน้น ผปู้ ระกอบธุรกิจจึงตอ้ ง
มีคุณสมบติดงน้ี

1. มีความเชื่อมน่ ในตนเอง คือ มีความรู้สึกวา่ สามารถทาทุกอยวา่ ง
ท่ีตอ้ งการหรือที่อยวากทาได้ หากยวงิ่ ประสบความสาเร็จกจ็ ะรู้สึกมี
ความเชื่อมน่ ในตนเองมากข้ึน ซ่ึงการมีความเชื่อมน่ ในตนเองน้ีทา
ใหน้ กธุรกิจสามารถทางานทุกอยวา่ งดว้ ยวความมน่ ใจ มีความอยวากทา
และมีความต้งใจในการทา อนทาใหเ้ กิดผลงานออกมาดีตามที่
ตอ้ งการได้

2. มีความซื่อสตยวต์ ่อลูกคา้ ท้งดา้ นคาพูดและการกระทา
สร้างสรรคผ์ ลงานที่ดีมีคุณภาพใหล้ ูกคา้ ไดบ้ ริโภคแต่ส่ิงท่ีดีและมี
ความปลอดภยวตอ่ ชีวติ

3. มีความกตญญูต่อลูกคา้ และผมู้ ีบุญคุณอื่น ๆ โดยวการมอบแต่สิ่ง
ดี ๆ ใหแ้ ก่ลูกคา้ และพฒนาคุณภาพของผลิตภณฑใ์ หด้ ีอยวา่ งตอ่ เนื่อง

4. มีความยวุติธรรมในการบริหารงานและตดสินปญหาต่าง ๆ ดว้ ยว
ความยวตุ ิธรรมในการใหโ้ อกาสแก่ทุก ๆ ฝ่ ายวเท่าเทียวมกน

5. มีประสบการณ์ดา้ นธุรกิจ การมีประสบการณ์จะทาใหม้ ีขอ้ มูลใน
การนามาวางแผนและบริหารงานให้มีประสิทธิภาพได้เป็ นอยว่างดี
เพราะรู้วา่ ส่ิงใดควรปฏิบติและสิ่งใดควรละเวน้ จึงจะทาให้การดาเนิน
ธุรกิจบรรลุตามวตถุประสงคท์ ่ีต้งไว้

6. มีความม่นใจในตนเอง สามารถตดสินใจได้ทนเวลา ทนกบ
เหตุการณ์ต่าง ๆ และสามารถแกป้ ญหาต่าง ๆ ไดด้ ี ยว่อมทาให้ไม่เสียว
โอกาสทองในการดาเนินธุรกิจ

7. มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ท้งดา้ นการบริหารและการจดการทา
ให้ธุรกิจมีวิธีการใหม่ ๆ หรือผลงานใหม่ ๆ ท่ีมีคุณภาพดีข้ึนหรือมี
ประสิทธิผลมากข้ึน

8. มีความรอบรู้เก่ียววกบสภาพของตลาด เพราะเป็ นแหล่งขอ้ มูล
สาคญในการนามาตดสินใจใน กระบวนการผลิตและการจดจาหน่ายว
เพื่อธุรกิจจะไดป้ ฏิบติหรือดาเนินธุรกิจให้สอดคลอ้ งกบสภาวะตลาด

และสงคม

9. มีจรรยวาบรรณในวิชาชีพ มีคุณธรรม จริยวธรรม และมีความ
รบผดิ ชอบต่อองคก์ ารและสงคม รวมถึงปฏิบติต่อบุคคลและหน่วยวงาน
ท่ีเกี่ยววขอ้ งดว้ ยวการมีจรรยวาบรรณที่ดี

นอกจากคุณสมบติดงกลา่ วแลว้ ผปู้ ระกอบธุรกิจยวงตอ้ งพฒนา

คุณสมบติดงต่อไปน้ีจึงจะส่งผลใหป้ ระสบผลสาเร็จในการทางานได้
เป็นอยวา่ งดี ไดแ้ ก่

1. มีความอดทนและขยวนหมน่ เพยี วรในการทางาน
2. มีความละเอียวด รอบคอบในการทางาน
3. มีหลกการและเหตุผลท่ีดีในการตดสินใจ
4. มีความต่ืนตวและติดตามความเคล่ือนไหวในทุก ๆ ดา้ นของ
สงคม
5. มีจิตสานึกดี มีคุณธรรม
6. มีสุขภาพดี ร่างกายวแขง็ แรง สดช่ืนแจ่มใสในการปฏิบติงาน
7. มีความฉลาดและรอบรู้ในทุก ๆ ดา้ น โดยวการศึกษาเพิ่มเติม
อยวตู่ ลอดเวลาเพ่ือพฒนาความรู้ของตนเอง

กิจการเจา้ ของคนเดียวว

กิจการเจา้ ของคนเดียวว คือ กิจการท่ีมีบุคคลคนเดียววเป็นเจา้ ของหรือ
ลงทุนคนเดียวว ควบคุมการดาเนินเองท้งหมด เมื่อกิจการประสบ
ผลสาเร็จมีผลกาไรกจ็ ะไดร้ บผลประโยวชนเ์ พยี วงคนเดียวว ใน
ขณะเดียววกนกย็ วอมรบการเส่ียวงภยวจากการขาดทุนเพียวงคนเดียววเช่นกน
กิจการประเภทน้ีมีอยวทู่ ว่ ประเทศจานวนมาก ไดร้ บความนิยวมสูงสุด
และเป็นธุรกิจที่เก่าแก่ที่สุด การดาเนินงานไม่สลบซบซอ้ น มีความ
คล่องตวสูงในการตดสินใจดาเนินงาน กิจการมีขนาดเลก็ กวา่ ธุรกิจ
ประเภทอ่ืน ตวอยวา่ งกิจการประเภทน้ี เช่น หาบเร่แผงลอยว ร้านคา้ ปลีก
ร้านคา้ ส่ง ร้านเสริมสวยว ร้านตดเยวบ็ เส้ือผา้ การทาไร่ การทานา เป็นตน้
ลกษณะของกิจการเจา้ ของคนเดียวว

1. มีเจา้ ของกิจการเพยี วงคนเดียวว ใชเ้ งินลงทุนนอ้ ยว
2. เจา้ ของกิจการมีความรบผดิ ชอบในหน้ีสินท้งหมดไม่จากด
จานวน เจา้ หน้ีมีสิทธิเรียวกร้องเอาทรพยวส์ ินของเจา้ ของได้
3. เจา้ ของกิจการไดร้ บผลตอบแทนจากการลงทุนท้งผลกาไรและ
ผลขาดทุนเพยี วงคนเดียวว
4. การควบคุมการดาเนินงานโดยวเจา้ ของกิจการคนเดียวว

ขอ้ ดีและขอ้ เสียวของกิจการเจา้ ของคนเดียวว

ขอ้ ดี
1. จดต้งง่ายวใชเ้ งินทุนนอ้ ยว
2. มีอิสระในการตดสินใจดาเนินงานโดยวเจา้ ของกิจการเพียวง

คนเดียวว ทาใหเ้ กิดความรวดเร็วคล่องตวในการดาเนินงาน
3. ผปู้ ระกอบการไดร้ บผลกาไรท้งหมดเพยี วงคนเดียวว
4. รกษาความลบของกิจการไดด้ ี เพราะผรู้ ู้มีเพยี วงคนเดียวว
5. มีขอ้ บงคบทางกฎหมายวนอ้ ยว
6. การเลิกกิจการทาไดง้ ่ายว

ขอ้ เสียว
1. การขยวายวกิจการใหใ้ หญ่ข้ึนทาไดย้ วาก เพราะเงินทุนมีจากด

และถา้ ตอ้ งการกยู้ วมื เงินจากภายวนอกจะทาไดย้ วาก
2. การตดสินใจโดยวเจา้ ของกิจการเพียวงคนเดียววอาจมี

ขอ้ ผดิ พลาดไดง้ ่ายว
3. ถา้ มีผลขาดทุน ผปู้ ระกอบการรบผลขาดทุน และรบผิดชอบ

ในหน้ีสินของกิจการไม่จากดจานวนเพียวงคนเดียวว
4. ระยวะเวลาดาเนินงานมกไม่ยวนื ยวาว ข้ึนอยวกู่ บเจา้ ของกิจการ

ถา้ เจา้ ของกิจการป่ วยวหรือเสียวชีวิตอาจหยวดุ ชะงก
5. ความสามารถในการคิดและบริหารงานมีจากด เพราะเกิด

จากเจา้ ของเพียวงคนเดียวว

หา้ งหุน้ ส่วน
ตามประมวลกฎหมายวแพง่ และพาณิชยว์ มาตรา 1012 บญญติวา่

“หา้ งหุน้ ส่วน คือ สญญา
ซ่ึงบุคคลต้งแต่สองคนข้ึนไปตกลงเขา้ กน เพื่อกระทากิจการ
ร่วมกน ดว้ ยวประสงคจ์ ะแบ่งปนกาไรอนจะพึงไดแ้ ก่กิจการที่ทา
น้น” จากบทบญญติดงกลา่ วสามารถสรุปไดว้ า่ กิจการหา้ งหุน้ ส่วน
คือ กิจการท่ีมีบุคคลต้งแต่2 คนข้ึนไปร่วมกนลงทุนและดาเนิน
กิจการ โดยวมีวตถุประสงคเ์ พอ่ื แบ่งผลกาไรท่ีไดจ้ ากการดาเนินงาน
ซ่ึงธุรกิจประเภทน้ีสืบตอ่ มาจากธุรกิจเจา้ ของคนเดียวว เมื่อกิจการ
ดาเนินงานกา้ วหนา้ ข้ึน ตอ้ งการเงินทุนและการจดการเพิ่มข้ึน จึง
ตอ้ งหาบุคคลท่ีไวว้ างใจไดเ้ ขา้ มาเป็นหุน้ ส่วนร่วมดาเนินงาน ทา
ใหก้ ิจการมีขนาดใหญ่ข้ึน การบริหารงานมีประสิทธิภาพที่สูง
กวา่ เดิม

ลกษณะของกิจการหา้ งหุน้ ส่วน
1. มีผรู้ ่วมเป็นหุน้ ส่วนต้งแต่ 2 คนข้ึนไป ตกลงทาสญญา

ร่วมกนดาเนินงาน ซ่ึงอาจกระทาดว้ ยววาจาหรือเป็นลายวลกษณ์
อกษร

2. มีการร่วมกนลงทุน โดยวนาเงินสด ทรพยวส์ ินหรือแรงงาน
มาลงทุนตามขอ้ ตกลง

3. มีการกระทากิจการอยวา่ งเดียววกนร่วมกน
4. มีความประสงคแ์ บ่งผลกาไรกนตามขอ้ ตกลง

ประเภทกิจการหา้ งหุน้ ส่วน

ตามประมวลกฎหมายวแพง่ และพาณิชยว์ แบ่งหา้ งหุน้ ส่วนออกเป็น
2 ประเภท ดงน้ี

1. หา้ งหุน้ ส่วนสามญ
หา้ งหุน้ ส่วนสามญ คือ หา้ งหุน้ ส่วนที่ผเู้ ป็นหุน้ ส่วนทุกคนตอ้ ง
รบผดิ ในหน้ีสินท้งหมดของหา้ งหุน้ ส่วนโดยวไม่จากดจานวน
ดงน้น ผเู้ ป็นหุน้ ส่วนทุกคนจึงมีสิทธิดาเนินกิจการในนามหา้ ง
หุน้ ส่วนได้ ซ่ึงหา้ งหุน้ ส่วนสามญจะจดทะเบียวนหรือไม่กไ็ ด้ จึง
แบ่งหา้ งหุน้ ส่วนสามญไดเ้ ป็น 2 ประเภท คือ

1.1 หา้ งหุน้ ส่วนสามญจดทะเบียวนหรือหา้ งหุน้ ส่วนสามญนิติ
บุคคล มีสภาพเป็นนิติบุคคล จะตอ้ งใชค้ าวา่ หา้ งหุน้ ส่วนสามญนิติ
บุคคลประกอบหนา้ ชื่อหา้ งเสมอ หา้ งหุน้ ส่วนประเภทน้ีจะตอ้ ง
ระบุชื่อผเู้ ป็นหุน้ ส่วนผจู้ ดการไวช้ ดเจน ซ่ึงจะมีคนเดียววหรือหลายว
คนกไ็ ด้ และหุน้ ส่วนผจู้ ดการเท่าน้นท่ีมีสิทธิเขา้ จดการงานของ
หา้ งหุน้ ส่วน และทานิติกรรมต่าง ๆ ในนามหา้ งหุน้ ส่วนได้

1.2 หา้ งหุน้ ส่วนสามญไม่จดทะเบียวน มีฐานะเป็นบุคคล
ธรรมดา ถา้ ผเู้ ป็นหุน้ ส่วนไม่ไดต้ กลงกนไวใ้ นสญญาของหา้ ง
หุน้ ส่วน กฎหมายวใหถ้ ือวา่ ผเู้ ป็นหุน้ ส่วนทุกคนมีสิทธิเขา้ จดการ
งานของหา้ งหุน้ ส่วนได้

2. หา้ งหุน้ ส่วนจากด

หา้ งหุน้ ส่วนจากด คือ หา้ งหุน้ ส่วนท่ีตอ้ งจดทะเบียวนเป็นนิติบุคคล

ตามกฎหมายว หา้ งหุน้ ส่วนประเภทน้ี ตอ้ งใชค้ าวา่ “หา้ งหุน้ ส่วน
จากด” ประกอบหนา้ ช่ือของหา้ งหุน้ ส่วนเสมอ หา้ งหุน้ ส่วนจากด

ประกอบดว้ ยวผเู้ ป็นหุน้ ส่วน 2 ประเภท คือ

2.1 หุน้ ส่วนประเภทจากดความรบผดิ ชอบ เป็นหุน้ ส่วนประเภท

ท่ีจากดความรบผดิ ชอบในหน้ีสินของหา้ งหุน้ ส่วนเพียวงไม่เกินจานวน
เงินที่ตนรบจะลงทุนในหา้ งหุน้ ส่วน หุน้ ส่วนประเภทน้ีไม่มีสิทธิเขา้
จดการงานของหา้ งหุน้ ส่วน มีสิทธิเพยี วงออกความเห็น รบเป็นท่ี

ปรึกษาและทุนที่นามาลงทุนตอ้ งเป็นเงินหรือทรพยวส์ ินเท่าน้น จะเป็น
แรงงานไม่ได้

2.2 หุน้ ส่วนประเภทไม่จากดความรบผดิ ชอบ เป็นหุน้ ส่วน

ประเภทท่ีตอ้ งรบผิดชอบร่วมกนในหน้ีสินของหา้ งหุน้ ส่วนโดยวไม่
จากดจานวน กฎหมายวระบุวา่ ตอ้ งมีหุน้ ส่วนไม่จากดความรบผดิ ชอบ

อยวา่ งนอ้ ยว 1 คน ในหา้ งหุน้ ส่วนจากด หุน้ ส่วนประเภทน้ีมีสิทธิเขา้
จดการงานของหา้ งหุน้ ส่วนและทุนท่ีนามาลงทุนเป็นเงิน ทรพยวส์ ิน

หรือแรงงานกไ็ ด้

บริษทจากด

ตามประมวลกฎหมายวแพง่ และพาณิชยว์ มาตรา 1096 บญญติวา่

“บริษทจากด คือ บริษท

ประเภทซ่ึงต้งข้ึนดว้ ยวแบ่งทุนเป็นหุน้ มีมูลค่าหุน้ เท่า ๆ กน โดยวผู้
ถือหุน้ ต่างรบผดิ จากดเพยี วงไม่เกินจานวนเงินท่ีตนยวงส่งใชไ้ ม่

ครบมูลคา่ ของหุน้ ท่ีตนถือ” จะเห็นไดว้ า่ ปจจุบนน้ี การประกอบ
กิจการในรูปแบบบริษทจากดน้ีเป็นท่ีนิยวมมาก เพราะการ
ประกอบธุรกิจส่วนใหญ่มกตอ้ งใชเ้ งินทุนจานวนมาก การระดม

เงินทุนกิจการในรูปแบบน้ีจดทาไดง้ ่ายวและไดจ้ านวนมาก
นอกจากเงินทุนท่ีไดจ้ ะไดจ้ ากเจา้ ของกิจการผเู้ ร่ิมก่อต้งแลว้ ยวงมี
การระดมเงินทุนจากบุคคลทว่ ไปดว้ ยว รวมท้งการบริหารงานท่ีมี
ประสิทธิภาพโดยวผบู้ ริหารท่ีมีความสามารถร่วมกนดาเนิน

กิจการ ส่งผลใหเ้ ป็นกิจการท่ีมีความมน่ คงและน่าเช่ือถือมาก
ประเภทหน่ึง

ลกษณะของบริษทจากด

ตามบทบญญติของประมวลกฎหมายวแพง่ และพาณิชยว์ บรรพ 3
มาตรา 1096 ไดบ้ ญญติวา่ บริษทจากด คือบริษทประเภทที่จดต้งข้ึน
ดว้ ยวการแบ่งทุนเป็นหุน้ มีมูลค่าเท่า ๆ กน ผถู้ ือหุน้ ตา่ งรบผดิ ชอบ
จากดไม่เกินจานวนเงินที่ตนส่งใชใ้ หค้ รบมูลค่าหุน้ ท่ีตนถือ

1. ความเป็นเจา้ ของ เนื่องจากลกษณะของบริษทมีการแบ่งทุน
ออกเป็นหุน้ ผซู้ ้ือหุน้ ของบริษทเรียวกวา่ “ผถู้ ือหุน้ ” จะมีฐานะเป็น
เจา้ ของหุน้ ไม่ใช่เจา้ ของกิจการ แต่มีสิทธิไดร้ บประโยวชนต์ อบแทน
จากบริษท คือ “เงินปนผล” ผเู้ ป็นเจา้ ของกิจการกค็ ือนิติบุคคลที่เป็น

บริษทจากดนน่ เอง
2. การก่อต้ง บริษทจากดมีข้นตอนในการก่อต้งตามกฎหมายว

ดงน้ี
1.1 มีบุคคลอยวา่ งนอ้ ยว 7 คน มารวมกนจดต้ง บุคคลกลุ่มน้ี

เรียวกวา่ “คณะผกู้ ่อการ”
1.2 ทาหนงสือบริคณห์สนธิ ซ่ึงมีรายวละเอียวดตา่ ง ๆ เก่ียววกบ

บริษทท่ีจดต้งข้ึน ไดแ้ ก่ ซื่อบริษท สถานที่ต้งวตถุประสงค์ ชื่อ
ผกู้ ่อการ อาชีพผกู้ ่อการ ชนิดของหุน้ ที่ออกจาหน่ายว จานวนหุน้
มูลค่าหุน้ และนาหนงสือบริคณห์สนธิไปจดทะเบียวนท่ีกรมการคา้

กระทรวงพาณิชยว์
1.3 คณะผกู้ ่อการจะตอ้ งทาหนงสือช้ีชวน เพื่อใหม้ ีผสู้ นใจมา

ซ้ือหุน้ ของบริษทและจะตอ้ งดาเนินการใหม้ ีผมู้ าจองหุน้ ของบริษท
จนครบจานวนหุน้ ท่ีขอจดทะเบียวน

1.4 เม่ือมีผจู้ องหุน้ จนครบทุกหุน้ แลว้ บริษทเรียวกผจู้ องหุน้ ทุกคน
ประชุมจดต้งบริษท โดยวในที่ประชุมจะตอ้ งเลือกต้งกรรมการบริหาร
บริษทอยวา่ งนอ้ ยว 1 คน และกาหนดอานาจหนา้ ที่ของกรรมการในการ
กระทาการแทนบริษท และดาเนินการเรียวกเกบ็ ค่าหุน้ คร้งแรกอยวา่ ง
นอ้ ยว 25% ของมูลค่าหุน้

1.5 หลงจากเรียวกเกบ็ คา่ หุน้ คร้งแรกแลว้ จึงไปขอจดทะเบียวน
เป็นบริษทจากดเพอื่ ใหม้ ีสภาพเป็นนิติบุคคลตามกฎหมายว โดยวนา
สาเนาการประชุม หนงสือบริคณห์สนธิระเบียวบขอ้ บงคบไปขอจด
ทะเบียวน

1.6 ตอ้ งมีผสู้ อบบญชีรบอนุญาตเป็นผสู้ อบบญชีของบริษท

จากด
1.7 ตอ้ งมีสานกงานใหญ่ต้งอยวภู่ ายวในราชอาณาจกร

3. จานวนเงินทุนท่ีตอ้ งใช้ ทุนของบริษทจากดจะไดม้ าเน่ืองจาก
การนาใบหุน้ ออกจาหน่ายว กฎหมายวระบุวา่ มูลคา่ หุน้ จะตอ้ งมีมูลค่า
หุน้ ละเท่า ๆ กน เงินทุนของบริษท แบ่งไดด้ งน้ี

3.1 ทุนจดทะเบียวน (Authorized Capital) คือ จานวนทุนท้งสิ้น
ที่ไดร้ ะบุไวใ้ นหนงสือบริคณห์สนธิ

3.2 ทุนชาระแลว้ (Paid – up Capital) คือ จานวนเงินท่ีผถู้ ือหุน้ ได้
ชาระคา่ หุน้ ใหแ้ ก่บริษทตามท่ีบริษทไดเ้ รียวกร้องใหช้ าระแลว้ หุน้ ของ
บริษทจากด แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ

1. หุน้ สามญ (Common Stock) คือ หุน้ ท่ีมีผลู้ งจองหุน้ ดว้ ยวเงิน เมื่อ
เริ่มต้งแต่มีการใหจ้ องหุน้ ผถู้ ือหุน้ สามญมีสิทธิออกเสียวงในที่ประชุม
ทุกเรื่อง มีสิทธิไดเ้ งินปนผล และไดร้ บคืนทุนเม่ือบริษทเลิกดาเนิน
กิจการ

2. หุน้ บริมสิทธิ (Preferred Stock) คือ หุน้ ท่ีมีสิทธิพิเศษเหนือหุน้
สามญโดยวมีสิทธิไดเ้ งินปนผลและคืนทุนก่อนหุน้ สามญ แต่ผถู้ ือหุน้
บุริมสิทธิไม่มีสิทธิออกเสียวงในท่ีประชุม

4. ความรบผดิ ชอบและการบริหารงาน ในท่ีประชุมจดต้งบริษท ที่
ประชุมใหญ่จะตอ้ งออกเสียวงเลือกต้งคณะกรรมการของบริษทซ่ึง
จะตอ้ งมีจานวนไม่นอ้ ยวกวา่ 3 คน โดยวท่ีประชุมผถู้ ือหุน้ เป็นผมู้ ีสิทธิ
แตง่ ต้งและถอดถอนคณะกรรมการได้ โดยวแต่งต้งกรรมการคนใดคน
หน่ึงเป็นกรรมการผจู้ ดการ

หนา้ ที่และความรบผดิ ชอบของกรรมการตามกฎหมายว มีดงน้ี
1. ดาเนินงานเพ่อื ใหบ้ รรลุวตถุประสงคข์ องบริษท
2. ควบคุมการชาระเงินค่าหุน้ ของผจู้ องหุน้
3. จดทาบญชีและจดเกบ็ รกษาบญชีและเอกสารตามท่ีกฎหมายว

กาหนด
4. จ่ายวเงินปนผลและดอกเบ้ียว
5. ปฏิบติตามมติของท่ีประชุมใหญ่ผถู้ ือหุน้

6. การควบคุมการบริหารงาน การบริหารงานของบริษทจะอยวใู่ นรูป
ของคณะกรรมการ ซ่ึงจะมีการบริหารงานที่กระจายวงานตามหน้าที่
และความรบผดิ ชอบเป็นระบบและมีข้นตอนท่ีถูกตอ้ ง โดยวกฎหมายว
กาหนดใหจ้ ะตอ้ งมีการตรวจสอบบญชีของบริษทปี ละคร้ง โดยวมี
ผสู้ อบบญชีรบอนุญาตรบรองงบดุล และบญชีกาไรขาดทุน ยวน่ื ตอ่
นายวทะเบียวนบริษท

7. การประเมินผลการดาเนินงาน บริษทจะทาการประเมินผลการ
ดาเนินงานโดยวดูจากงบการเงิน คือ งบกาไรขาดทุน และงบดุลของ
บริษท

8. การขยวายวกิจการ บริษทสามารถขยวายวกิจการไดด้ ว้ ยวการขอจด
ทะเบียวนเพิ่มทุนหรือกยู้ วมื จากธนาคารหรือสถาบนการเงินอ่ืน

9. การเลิกกิจการ บริษทจาเป็นตอ้ งเลิกกิจการเน่ืองจากสาเหตุ
ดงต่อไปน้ี

1. ถา้ ในการจดต้งบริษทระบุเพอื่ ทากิจการอยวา่ งใดอยวา่ งหน่ึง
โดยวเฉพาะ เม่ือเสร็จสิ้นกิจการน้นแลว้ บริษทกต็ อ้ งเลิกกิจการ

2. ถา้ ในการจดต้งบริษทกาหนดระยวะเวลาของการดาเนินงาน
ไว้ เมื่อครบกาหนดระยวะเวลาท่ีระบุ บริษทกต็ อ้ งเลิกกิจการ

3. ถา้ ในขอ้ บงคบของบริษทระบุเหตุที่บริษทตอ้ งเลิกไว้ เม่ือ
เกิดเหตุน้นบริษทกต็ อ้ งเลิกกิจการ

4. เมื่อมีมติพเิ ศษจากผถู้ ือหุน้ ใหเ้ ลิกบริษท
5. เม่ือบริษทจดทะเบียวนต้งบริษทมาแลว้ 1 ปี โดยวบริษทไม่ได้
เริ่มดาเนินกิจการ หรือหยวดุ ดาเนินการมาเป็นระยวะเวลา 1 ปี

6. เมื่อผถู้ ือหุน้ ของบริษทลดลงจนเหลือไม่ถึง 7 คน
7. เม่ือบริษทลม้ ละลายว
ขอ้ ดีของบริษทจากด
1. สามารถจดหาเงินทุนไดจ้ านวนมากตามที่ตอ้ งการ โดยวการ
ออกหุน้ จาหน่ายวเพ่ิม หรือจดหาโดยวกยู้ วมื จากสถาบนการเงิน
2. การดาเนินกิจการบริษทไม่จากดระยวะเวลาตามอายวขุ องผถู้ ือ
หุน้ ดงน้นระยวะเวลาในการดาเนินกิจการจึงยวาวกวา่
3. ผถู้ ือหุน้ รบผดิ ชอบเฉพาะมูลคา่ หุน้ ส่วนที่ยวงชาระค่าหุน้ ไม่
ครบเท่าน้น โดยวไม่ตอ้ งรบผดิ ชอบต่อหน้ีสินใด ๆ ของบริษท
4. การบริหารงานสามารถหาผทู้ ่ีมีความรู้ ความสามารถ และมี
ประสบการณ์จดการแทนได้ เพอื่ ใหม้ ีประสิทธิภาพในการบริหาร
5. ผถู้ ือหุน้ ของบริษทสามารถโอนหรือขายวหุน้ ใหผ้ ูใ้ ดกไ็ ด้ โดยว
ไม่ตอ้ งขอความเห็นชอบจากบริษทก่อน
ขอ้ จากดของบริษทจากด
1. การจดต้งบริษทมีข้นตอนตามกฎหมายวท่ียวงุ่ ยวาก
2. กิจการบริษทเน่ืองจากตอ้ งเปิ ดเผยวขอ้ มูลใหผ้ ถู้ ือหุน้ และ
บุคคลภายวนอกทราบจึงไม่อาจรกษาความลบได้
3. เนื่องจากในการดาเนินการของบริษทจากด มีผถู้ ือหุน้
คณะกรรมการ บริษทและพนกงาน ดงน้นในการปฏิบติงาน
อาจจะมีบางส่วนที่ขาดความต้งใจในการทางานเพราะไม่ไดเ้ ป็น
เจา้ ของกิจการเอง

บริษทมหาชนจากด

ตามพระราชบญญติบริษทมหาชนจากด พ.ศ. 2511 บริษทมหาชน
จากดมีโครงสร้างเหมือนกบบริษทจากด คือ มีผลู้ งทุนเรียวกวา่ ผถู้ ือหุน้
รบผดิ ชอบจากดไม่เกินจานวนเงินค่าหุน้ ที่ยวงไม่ชาระมีคณะกรรมการ
เป็นผบู้ ริหาร แตม่ ีลกษณะบางประการท่ีแตกต่างจากบริษทจากด คือ

1. มีกลุ่มผกู้ ่อการเป็นบุคคลธรรมดาต้งแต่ 15 คนข้ึนไป และมี
กรรมการต้งแต่ 5 คนข้ึนไป

2. มีผถู้ ือหุน้ ต้งแต่ 100 คนข้ึนไป โดยวผถู้ ือหุน้ คนหน่ึงถือหุน้ ไดไ้ ม่
เกินร้อยวละ 0.6 ของจานวนหุน้ ท่ีจาหน่ายวท้งหมดรวมกน และไม่นอ้ ยว
กวา่ ร้อยวละ 50 ของจานวนหุน้ ที่จาหน่ายวไดท้ ้งหมด ส่วนหุน้ จานวนที่
เหลือบุคคลใดบุคคลหน่ึงจะถือไวไ้ ดร้ ายวละไม่เกินร้อยวละ10

3. ตอ้ งมีทุนท่ีชาระดว้ ยวตวเงินไม่นอ้ ยวกวา่ 5 ลา้ นบาท โดยวมีมูลค่าหุน้
ละเท่า ๆ กนและจะตอ้ งมีมูลคา่ ไม่ต่ากวา่ หุน้ ละ 20 บาท และไม่เกินหุน้
ละ 100บาท

สหกรณ์

พระราชบญญติสหกรณ์ พ.ศ.2511 ไดใ้ หค้ วามหมายวของ
สหกรณ์ไวด้ งน้ี “สหกรณ์ หมายวความวา่ คณะบุคคลซ่ึงรวมกน
ดาเนินกิจการเพ่ือช่วยวเหลือซ่ึงกนและกน และไดจ้ ดทะเบียวนตาม
พระราชบญญติน้ี”
จากความหมายวของสหกรณ์ตามพระราชบญญติสหกรณ์ จะเห็น
ไดว้ า่ สหกรณ์ คือธุรกิจรูปแบบหน่ึงที่จดต้งและดาเนินการโดยว
กลุม่ บุคคลที่มีความประสงคอ์ ยวา่ งเดียววกนร่วมกนจดต้งลงทุน
ดาเนินการและเป็นเจา้ ของร่วมกนดว้ ยวความสมครใจ ทาหนา้ ที่ใน
ธุรกิจเพ่อื ช่วยวเหลือสมาชิก โดยวมีจุดมุ่งหมายวเพอ่ื ขจดปญหาความ
เดือดร้อนทางเศรษฐกิจและสงคมในหมู่สมาชิก รวมท้งรกษาและ
ส่งเสริมผลประโยวชน์ของสมาชิกใหด้ ีข้ึน

ลกั ษณะของกจิ การสหกรณ์

1. เป็นการร่วมทุนของบุคคลต้งแต่ 10 คนข้ึนไป โดยวไม่จากด
จานวน

2. เป็นการร่วมมือกนเพื่อแกไ้ ขความเดือดร้อนของบุคคลที่มี
ปญหาทางดา้ นเศรษฐกิจและสงคม โดยวไม่คานึงถึงสินทรพยว์

3. ผสู้ มครเขา้ เป็นสมาชิกตอ้ งเป็นไปดว้ ยวความสมครใจ ไม่ใช่
การบงคบ เพราะสหกรณ์ดาเนินงานในรูป

4. สมาชิกทุกคนมีสิทธิเท่าเทียวมกนในการดาเนินงานสหกรณ์
เพราะการดาเนินงานเป็ นไปในรู ปแบบประชาธิปไตยวสมาชิกแต่
ละคนมีสิทธิออกเสียวงได้

ประเภทของสหกรณ์

กิจการสหกรณ์มีหลายวประเภท แต่ละประเภทมีลกษณะการก่อต้ง
และการดาเนินงานแตกต่างกนโดยวในประเทศไทยวไดแ้ บ่งประเภท
ของสหกรณ์ตามประกาศของนายวทะเบียวนสหกรณ์เก่ียววกบเร่ืองการ
จดประเภทสหกรณ์ตามกฎกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ออกตาม
ความในพระราชบญญติสหกรณ์ พ.ศ. 2511 เมื่อวนที่ 28 พฤศจิกายวน
2516 กาหนดประเภทสหกรณ์ท่ีรบจดทะเบียวนรวมมี 6 ประเภท ดงน้ี

1. สหกรณ์การเกษตร เป็นสหกรณ์ที่มีสมาชิกประกอบดว้ ยว
เกษตรกร มีหนา้ ที่ในการจดหาและใหบ้ ริการแก่สมาชิกในดา้ นการ
ผลิตการเกษตร เช่น การจดหาเงินทุน การจดหาวสดุ เครื่องมือและ
อุปกรณ์ต่าง ๆมาจาหน่ายวใหส้ มาชิกในราคาถูก การรวบรวมผลิตผล
ออกจาหน่ายว และการแปรรูปผลิตผลออกจาหน่ายวใหไ้ ดร้ าคาดี

2. สหกรณ์การประมง จดต้งข้ึนในกลุ่มผปู้ ระกอบอาชีพประมง ซ่ึง
ส่วนใหญ่อยวใู้ นจงหวดชายวทะเลทาหนา้ ท่ีเก่ียววกบการส่งเสริมและ
ประกอบอาชีพดา้ นการประมง รวมถึงการจดหาเงินทุนแลอุปกรณ์
เกี่ยววกบการประมงจาหน่ายวใหแ้ ก่สมาชิกในราคาถูก และการจดการ
ดา้ นการตลาดเพือ่ ใหส้ ามารถจาหน่ายวผลิตผลใหไ้ ดร้ าคาดี จดต้งข้ึน
คร้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2492 ที่อาเภอพรหมพราม จงหวดพิษณุโลก มีชื่อ
วา่ “สหกรณ์ประมงพิษณุโลก จากด” เป็นสหกรณ์ประมงน้าจืด เดิม
สหกรณ์ประมงไดร้ วมอยวกู่ บสหกรณ์การเกษตร
ปจจุบนไดแ้ ยวกสหกรณ์ประมงออกจากสหกรณ์การเกษตร เพราะวา่
เป็นอาชีพท่ีแตกตา่ งกน นบวา่ เป็นการใหค้ วามสาคญแก่อาชีพประมง
เป็นอยวา่ งมาก

3. สหกรณ์นิคม เป็นสหกรณ์ที่มีหนา้ ท่ีเกี่ยววกบการจดหาหรือ
จดสรรที่ดินใหแ้ ก่สมาชิกในการประกอบอาชีพ รวมถึงการจดหาและ
อานวยวความสะดวกในการประกอบอาชีพใหแ้ ก่สมาชิก เช่น การ
จดหาเงินทุนอุปกรณ์การผลิตและเครื่องมือการผลิตมาจาหน่ายว

ตลอดจนการจดหาน้าและการจดการดา้ นการตลาดใหอ้ ีกดว้ ยว
4. สหกรณ์ร้านคา้ เป็นสหกรณ์ท่ีจดต้งข้ึนเพ่ือใหบ้ ริการดา้ นการ

จดหาสินคา้ อุปโภคบริโภคจาหน่ายวใหแ้ ก่สมาชิกในราคายวตุ ิธรรม
ส่วนใหญ่จะต้งอยวใู่ นเขตชุมชนที่มีประชาชนหนาแน่น ในสถาบน
ศึกษา และหน่วยวงานอ่ืน ๆ

5. สหกรณ์บริการ เป็นสหกรณ์ที่ใหบ้ ริการแก่สมาชิกในดา้ น
สาธารณูปโภคตา่ ง ๆ เช่น สหกรณ์ไฟฟ้า สหกรณ์ แทก็ ซี่ รถรบจา้ ง

สหกรณ์การเคหสถาน เป็นตน้ โดยวมีวตถุประสงคเ์ พ่อื จดหาบริการ
อยวา่ งใดอยวา่ งหน่ึงที่สมาชิกตอ้ งการ และจะเรียวกเกบ็ ค่าบริการท่ี
สหกรณ์จดน้น จากสมาชิกตามส่วนที่แตล่ ะคนใชป้ ระโยวชน์ เม่ือ
สมาชิกหมดความจาเป็นที่จะใชบ้ ริการอาจเลิกได้ เช่น สหกรณ์การ
ไฟฟ้า เมื่อใดทอ้ งท่ีน้นมีไฟฟ้าใช้ สมาชิกกห็ มดความจาเป็นท่ีจะใช้
บริการของสหกรณ์ สหกรณ์กจ็ ะเลิกได้

6. สหกรณ์ออมทรพยวห์ รือสหกรณ์ธนกิจ เป็นสหกรณ์ท่ีสมาชิก
ร่วมกนจดต้งข้ึนเพื่อส่งเสริมการออมเงินในหมู่สมาชิก เพื่อใหส้ มาชิก
ไดก้ ยู้ วมื เงินในยวามจาเป็นดว้ ยวอตราดอกเบ้ียวต่า ตลอดจนใหบ้ ริการ
ทางการเงินแก่สมาชิก โดยวมีเงินปนผลคืนตามส่วนใหอ้ ีดว้ ยว สหกรณ์
ประเภทน้ีไดร้ บความนิยวมและจดต้งข้ึนในหมู่ผมู้ ีรายวไดป้ ระจาเช่น
ขา้ ราชการ ครู ตารวจ รฐวสิ าหกิจตา่ ง ๆ

รัฐวสิ าหกจิ

รฐวสิ าหกิจ หมายวถึง องคก์ ารของรฐบาล หน่วยวงานธุรกิจท่ีรฐบาล
เป็นเจา้ ของหรือบริษท หา้ งหุน้ ส่วนนิติบุคคลที่ส่วนราชการหรือ
หน่วยวงานธุรกิจของรฐบาลมีทุนรวมอยวดู่ ว้ ยวเกินกวา่ ร้อยวละ 50 มีการ
บริหารงานอยวรู่ ะหวา่ งระบบราชการและระบบธุรกิจ
สาเหตุที่รฐบาลเขา้ ดาเนินงานรฐวสิ าหกิจ

1. เพ่อื ประโยวชนข์ องส่วนรวม กิจการบางประเภทเป็นส่ิงจาเป็นและมี
ความสาคญต่อส่วนรวม ถา้ เอกชนดาเนินการอาจทาใหป้ ระชาชนไม่ได้
รบการบริ การท่ีดีและเป็ นธรรม

2. เพ่อื ป้องกนการผกู ขาด การใหเ้ อกชนดาเนินการโดยวใหม้ ีการ
แขง่ ขนเสรี ผผู้ ลิตรายวยวอ่ ยวอาจสู้ผผู้ ลิตรายวใหญ่ไม่ไดท้ าใหเ้ กิดการผกู ขาด
ทาใหป้ ระชาชนถูกเอาเปรียวบได้

3. กิจการบางประเภทตอ้ งอาศยวการลงทุนที่สูงมาก เช่น การผลิต
ไฟฟ้าตอ้ งลงทุนสร้างเข่ือน อ่างเกบ็ น้าเคร่ืองมือเคร่ืองจกร และกาลงคน
จานวนมาก ซ่ึงเอกชนไม่สามารถดาเนินการได้

4. เพื่อหารายวไดเ้ ขา้ รฐ รฐบาลจาเป็นตอ้ งหารายวไดเ้ ขา้ รฐนอกจากการ
เกบ็ ภาษีอากรเพ่อื นาไปใชจ้ ่ายวในการทานุบารุง และพฒนาประเทศชาติ

5. เพอ่ื ความมน่ คงของประเทศ ในยวามสงครามสินคา้ บางชนิดมีความ
จาเป็นต่อส่วนรวม เพ่อื เป็นการป้องกนการขาดแคลนในยวามฉุกเฉิน รฐ
จาเป็นตอ้ งเขา้ มาดาเนินการเอง ไดแ้ ก่ กิจการเก่ียววกบการผลิตเช้ือเพลิง
ยวารกษาโรค เป็นตน้

6. เพือ่ เป็นการส่งเสริมเอกลกษณ์ วฒนธรรมและเผยวแพร่ช่ือเสียวงของ
ประเทศชาติ เช่น การท่องเท่ียววแห่งประเทศไทยว

การจัดต้งั

การจดต้งรฐวสิ าหกิจทาได้ 4 ลกษณะ คือ
1. จดต้งโดยวพระราชบญญติ โดยวมีทุนท้งสิ้นเป็นของรฐ เช่น
องคก์ ารโทรศพทแ์ ห่งประเทศไทยว การรถไฟแห่งประเทศไทยว การ
ท่าเรือแห่งประเทศไทยว ฯลฯ
2. จดต้งโดยวพระราชกฤษฎีกา โดยวมีทุนท้งสิ้นเป็นของรฐ เช่น
องคก์ ารอุตสาหกรรมป่ าไม้ องคก์ ารสวนยวาง องคก์ ารสวนสตว์
3. จดต้งตามประมวลกฎหมายวแพง่ และพาณิชยว์ โดยวรฐบาลเป็น
เจา้ ของท้งสิ้น หรือถือหุน้ เกินกวา่ ร้อยวละ 50 เช่น บริษทการบินไทยว
บริษทไมอ้ ดไทยว บริษทขนส่ง จากด ฯลฯ
4. จดต้งตามมติคณะรฐมนตรี เช่น สานกงานสลากกินแบ่งรฐบาล
โรงงานยวาสูบ สถานธนาคารนุเคราะห์ ฯลฯ