นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด ระบำหนมา(หอยราก) 23-08-2564

1

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

1

นาฏศิลป์ พืน้ เมืองสร้างสรรค์ ชุด “ระบาหนมลา (หอยราก)”

ทองพูล มุขรักษ์

คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
มหาวิทยาลยั ราชภัฏนครศรีธรรมราช

2564

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

ก

คานา

หนมลำ หรือ ขนมลำ เป็นชื่อของขนมพ้นื ถิ่นทำงภำคใต้ สนั นิษฐำนวำ่ น่ำจะมำจำกกะลำ
(กะลำมะพร้ำว) เพรำะในสมยั ก่อนยงั ไม่มีกระป๋ องใส่แป้ง ขนมลำจึงใชก้ ะลำ ซ่ึงชำวใต้ เรียกว่ำ
“พรก” ในกำรทอด จะนำกะลำมำเจำะรูเลก็ ๆ หลำยรู เม่ือตกั แป้งใส่แลว้ จึงแกว่งหรือส่ำย เรียกว่ำ
ทอดลำ และเรียกตำมกรรมวธิ ีกำรทำ เพรำะทุกคร้ังที่โรยแป้งลงกระทะ จะตอ้ งทำดว้ ยน้ำมนั ผสมไข่แดง
ทุกคร้ัง เพ่ือไม่ให้แป้งติดกระทะนนั่ เอง กำรทำน้ำมนั ภำษำถิ่นใตเ้ รียกวำ่ “ลำมนั ” คนใตเ้ รียกส้ัน ๆ
ว่ำ “หนมลำ” เน่ืองจำกแปลกท้งั ชื่อและรูปแบบเพรำะเป็ นของทอ้ งถ่ิน อำจจะรู้จกั กนั เพียงภำคใต้
โดยเฉพำะ จงั หวดั นครศรีธรรมรำช เป็นแหล่งที่ทำขนมลำกนั มำกต้งั แต่อดีตจนถึงปัจจุบนั ซ่ึงมีช่ือเสียง
รสชำติดี อร่อยท่ีสุด คือ “ขนมลำบำ้ นหอยรำก” ซ่ึงปัจจุบนั เรียกกนั ว่ำ ชุมชนศรีสมบูรณ์ เดิมชื่อ
บำ้ นหอยรำก อำเภอปำกพนงั จงั หวดั นครศรีธรรมรำช

ดว้ ยขนมลำเป็นขนมประจำพ้ืนถิ่นทำงภำคใต้ และเป็นขนมที่ใชใ้ นงำนประเพณีสำรทเดือนสิบ
ของจงั หวดั นครศรีธรรมรำช ซ่ึงในงำนประเพณีสำรทเดือนสิบจะตอ้ งจดั หมรับไปทำบุญที่วดั ในแรม
15 ค่ำเดือน 10 ซ่ึงเป็ น “วนั สำรท” หัวใจสำคญั ของหมรับ ในพิธีงำนบุญสำรทเดือนสิบจะต้องมี
ขนม 5 อย่ำง คือ ขนมพอง ขนมกง (ขนมไข่ปลำ) ขนมดีซำ ขนมบำ้ และขนมลำ ปัจจุบนั ขนมลำ
บำ้ นศรีสมบรู ณ์ (บำ้ นหอยรำก) ไดม้ ีกำรแปรรูปหลำกหลำยรูปแบบ เช่น ขนมลำแผน่ ขนมลำงู ขนม
ลำน้ำผ้ึง ขนมลำพบั ขนมลำมว้ น ขนมลำหนำ้ หมูหยอง ขนมลำอบตะไคร้ ผสู้ ร้ำงสรรคจ์ ึงมีแนวคิด
ท่ีจะสร้ำงสรรคช์ ุดกำรแสดงเพ่ือ เล่ำควำมเป็นมำของขนมลำ กรรมวิธีกำรทำขนมลำ ประเพณีและ
วฒั นธรรมของชำวใต้ ผำ่ นกำรแสดงนำฏศิลป์ พ้ืนเมือง โดยมีช่ือกำรแสดงสร้ำงสรรคว์ ่ำ “ระบำหนมลำ
(หอยรำก)” หนมลำ คอื ขนมลำ เป็นกำรเรียกช่ือส้ัน ๆ ของชำวใต้ หอยรำก คือ ชื่อหมบู่ ำ้ น ปัจจุบนั
เรียกกันว่ำ ชุมชนศรีสมบูรณ์ อำเภอปำกพนัง จังหวดั นครศรีธรรมรำช กอปรกับผูส้ ร้ำงสรรค์
ไดเ้ ขำ้ ร่วมทำโครงกำรวิจยั “กำรพฒั นำสื่อสมยั ใหม่เล่ำเร่ืองขนมลำและช่องทำงกำรตลำดออนไลน์
เพอื่ ส่งเสริมกำรตลำดและสร้ำงมูลคำ่ เพิม่ ขนมลำ จงั หวดั นครศรีธรรมรำช ภำยใต้ flagship 21 มหำวทิ ยำลยั
เพื่อพฒั นำพ้ืนท่ี”จำกกระทรวงกำรอุดมศึกษำวิทยำศำสตร์ วิจยั และนวตั กรรมกำรแสดงจึงไดเ้ ป็นส่วนหน่ึง
ในโครงกำรวจิ ยั นน่ั เอง

ผูส้ ร้ำงสรรคจ์ ึงไดจ้ ดั ทำรำยงำนฉบบั น้ีข้ึน เพ่ือเป็นส่วนหน่ึงของกำรนำเสนอนำฏศิลป์
พ้ืนเมืองสร้ำงสรรค์ ชุด “ระบำหนมลำ (หอยรำก)” โดยมีกำรวิพำกษจ์ ำกผูท้ รงคุณวุฒิเพื่อกำรแกไ้ ข
ปรับปรุงงำนให้มีควำมสมบูรณ์และมีคุณภำพย่ิงข้ึน ผูส้ ร้ำงสรรค์ขอขอบพระคุณผูท้ รงคุณวุฒิ

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

ข
วิพำกษผ์ ลงำน ผบู้ ริหำร และผูม้ ีส่วนร่วมในกำรสนบั สนุนให้กำรนำเสนอคร้ังน้ีไดส้ ำเร็จลลุ ่วงไปดว้ ยดี
กำรแสดงชุดน้ียงั เป็ นส่วนหน่ึงของโครงกำรวิจยั “กำรพฒั นำส่ือสมัยใหม่เล่ำเรื่องขนมลำและ
ช่องทำงกำรตลำดออนไลน์เพ่ือส่งเสริมกำรตลำดและสร้ำงมูลค่ำเพิ่มขนมลำ จงั หวดั นครศรีธรรมรำช
ภำยใต้ flagship 21 มหำวิทยำลยั เพื่อพฒั นำพ้ืนท่ี” จำกกระทรวงกำรอุดมศึกษำ วิทยำศำสตร์ วิจยั
และนวตั กรรม จึงทำใหก้ ำรแสดงชุดน้ีมีควำมสมบูรณ์และเป็นท่ีประจกั ษต์ ่อสำยตำสำธำรณชนต่อไป

ทองพลู มุขรักษ์
ผสู้ ร้ำงสรรค์

มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

ค

สารบญั

เร่ือง หน้า

คานา.................................................................................................................................................ก
สารบัญ .............................................................................................................................................ค
สารบัญภาพ...................................................................................................................................... ง

1. แนวคดิ ในกำรสร้ำงสรรคผ์ ลงำน ................................................................................. 1
2. วตั ถุประสงคข์ องกำรสร้ำงสรรค์.................................................................................. 2
3. วธิ ีดำเนินกำร................................................................................................................ 2
4. กำรออกแบบเน้ือหำกำรแสดง...................................................................................... 3
5. กำรออกแบบท่ำรำ........................................................................................................ 3
6. กำรออกแบบดนตรีประกอบกำรแสดง ...................................................................... 14
7. กำรออกแบบเคร่ืองแตง่ กำยประกอบกำรแสดง ......................................................... 16
ภาคผนวก....................................................................................................................................... 35
รำยช่ือผทู้ รงคณุ วุฒิวพิ ำกษผ์ ลงำน .................................................................................... 36
แบบประเมินกำรแสดงนำฏศิลป์ พ้นื เมืองสร้ำงสรรค์........................................................ 37
ภำพกำรลงพ้นื ที่หำขอ้ มลู และกำรดำเนินงำน.................................................................... 41

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

ง

สารบญั ภาพ

ภาพที่ หน้า
1 กำรแสดงประกอบบทร้อง “พอเขำ้ ช่วงวนั สำรทไทย” .................................................... 4
2 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ชำวใตส้ ่วนใหญ่” ................................................................ 4
3 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ทำขนม”.............................................................................. 4
4 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นำแป้งมำทอดเป็นยอดนิยม” .............................................. 5
5 กำรแสดงประกอบบทร้อง “เรียกช่ือขนมลำ”.................................................................. 5
6 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ถำ้ ยอ้ นรอย” ........................................................................ 5
7 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นบั ร้อยปี ” ........................................................................... 6
8 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ทอ้ งถ่ินท่ีมีช่ือมำก แถวบำ้ นหอยรำกปำกนงั ” ..................... 6
9 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ชื่อเสียงเขำดงั ฉำ”................................................................ 6
10 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นำกะลำมำร่อนแป้ง”........................................................... 7
11 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ช่ือจึงแสดงต่อมำ”............................................................... 7
12 กำรแสดงประกอบบทร้อง “เคำ้ เรียกทอดลำวิธีกำร” ....................................................... 7
13 กำรแสดงประกอบบทร้อง “จะเลำ่ ใหท้ ่ำนฟัง”................................................................ 8
14 กำรแสดงประกอบบทร้อง “แลว้ นำขำ้ วพนั ธุพ์ ้ืนบำ้ นขนำนแท”้ ..................................... 8
15 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นำมำแปรรูปรสบดเป็นผง”................................................. 9
16 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นำมำลำ้ งน้ำสะอำดผำดผดุ ผ่องผำ้ ขำวกรองสองช้นั สำคญั ใหญ่” ... 9
17 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ผำ้ ห่อใส่แลว้ หีบแป้งใหแ้ หง้ พอดี”.................................... 10
18 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นำแป้งมำเขำ้ สมำนกบั น้ำตำลจำก”................................... 10
19 กำรแสดงประกอบบทร้อง “เอำน้ำมนั เคลือบกระทะเคลือบไฟร้อน”............................ 11
20 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นำแป้งร่อนลงใหง้ ำมตำมสดั ส่วน”................................... 11
21 กำรแสดงประกอบบทร้อง “แลว้ จึงมว้ นใหส้ วยงำมตำมนิยม”...................................... 11
22 กำรแสดงประกอบบทร้อง“ขนมลำสะทอ้ นเห็นควำมเป็นใต้รักษำไวซ้ ่ึงเอกลกั ษณ์และศกั ด์ิศรี”.... 12
23 กำรโรยแป้ง ................................................................................................................... 12
24 กำรมว้ นขนมลำ............................................................................................................... 13
25 แห่หมรับ พร้อมผลิตภณั ฑแ์ ปรรูปจำกขนมลำ .............................................................. 13

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

จ

ภาพที่ หน้า

26 กำรแตง่ กำยผชู้ ำย (ช่วงกำรทำขนมลำ) ดำ้ นหนำ้ ........................................................... 17
27 กำรแตง่ กำยผชู้ ำย (ช่วงกำรทำขนมลำ) ดำ้ นหลงั ........................................................... 17
28 กำรแตง่ กำยผชู้ ำย (ช่วงกำรแห่หมรับ) ดำ้ นหนำ้ ............................................................ 18
29 กำรแต่งกำยผชู้ ำย (ช่วงกำรแห่หมรับ) ดำ้ นหลงั ............................................................ 18
30 กำรแต่งกำยผหู้ ญิงแขนส้ัน (ช่วงกำรทำขนมลำ) ดำ้ นหนำ้ ............................................ 19
31 กำรแต่งกำยผหู้ ญิงแขนส้ัน (ช่วงกำรทำขนมลำ) ดำ้ นหลงั ............................................. 19
32 กำรแตง่ กำรผหู้ ญิง แขนยำว (ช่วงกำรทำขนมลำ) ดำ้ นหนำ้ ........................................... 20
33 กำรแต่งกำยผหู้ ญิง แขนยำว (ช่วงกำรทำขนมลำ) ดำ้ นหลงั ........................................... 20
34 กำรแต่งกำยผหู้ ญิง (ช่วงกำรแห่หมรับ) ดำ้ นหนำ้ .......................................................... 21
35 เคร่ืองแตง่ กำยผหู้ ญิง (ช่วงกำรแห่หมรับ) ดำ้ นหลงั ....................................................... 21
36 กำรแตง่ กำยของกลุ่มเพลงบอก (ช่วงแรก)..................................................................... 22
37 ดอกไมต้ ิดผม................................................................................................................. 23
38 ขนมลำที่ทำจำกผำ้ (ติดผม)............................................................................................. 23
39 ต่ำงหู.............................................................................................................................. 23
40 สร้อยคอ......................................................................................................................... 24
41 กำไลขอ้ มือ .................................................................................................................... 24
42 ดอกไมป้ ระดิษฐ์ติดผม................................................................................................... 24
43 ดอกไมเ้ พชรติดผม......................................................................................................... 25
44 ต่ำงหูเพชร ..................................................................................................................... 25
45 สร้อยคอเพชร ................................................................................................................ 25
46 กำไลเพชร...................................................................................................................... 26
47 สำยรัดเอวเพชร.............................................................................................................. 26
48 เขม็ กลดั เพชรติดเส้ือ...................................................................................................... 26
49 กำรทำผมนกั แสดงชำยในช่วงแรกและช่วงกำรทำขนมลำ ............................................ 27
50 กำรทำผมของนกั แสดงชำยในช่วงกำรแห่หมรับ........................................................... 27
51 กำรทำผมนกั แสดงหญิงในช่วงแรกและช่วงกำรทำขนมลำ........................................... 27
52 กำรทำผมนกั แสดงหญิงในช่วงกำรแห่หมรับ................................................................ 28
53 กระทะใบบวั .................................................................................................................. 28

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

ฉ
ภาพที่ หน้า

54 ขนมลำแผน่ ................................................................................................................... 29
55 ขนมลำมว้ น ................................................................................................................... 29
56 ขนมลำมว้ นงำดำ ........................................................................................................... 29
57 ขนมลำกรอบแดง .......................................................................................................... 30
58 ขนมลำงู......................................................................................................................... 30
59 ขนมลำพบั ..................................................................................................................... 30
60 หมรับ (ใชถ้ ือ)................................................................................................................ 31
61 หมรับ (แบกในขบวนแห่) ............................................................................................. 31
62 กะลำโรยแป้งขนมลำ..................................................................................................... 32
63 ขนมลำแผน่ (ทำจำกผำ้ ).................................................................................................. 32

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

1

นาฏศิลป์ พืน้ เมืองสร้างสรรค์ ชุด “ระบาหนมลา (หอยราก)”

1. แนวคดิ การสร้างสรรค์งาน

บำ้ นศรีสมูรณ์ (หอยรำก) เป็นหมู่บำ้ นที่มีชื่อเสียงในกำรทำขนมลำมำนำนกว่ำ 100ปี โดยอำศยั
ภูมิปัญญำทอ้ งถ่ินที่สืบทอดกันมำ เดิมมีกำรทำขนมลำเฉพำะช่วงเทศกำลบุญสำรทเดือนสิบเท่ำน้ัน
เพรำะมีข้นั ตอนทำที่ยุ่งยำกใช้เวลำ ใช้แรงงำนและอุปกรณ์เป็ นจำนวนมำกแต่ปัจจุบันชำวบ้ำน
ไดร้ วมกลุ่มกนั ข้ึนเพื่อผลิตและจำหน่ำยขนมลำสร้ำงรำยไดใ้ ห้กบั ชำวบำ้ นและยดั เป็ นอำชีพหลกั
ตลอดท้งั ปี

บุญสำรทเดือนสิบเป็ นประเพณีประจำจงั หวดั นครศรีธรรมรำช ชำวบำ้ นจะจดั หมรับ
ไปทำบญุ ท่ีวดั ในวนั แรม 15 ค่ำ เดือน 10 หวั ใจของหมรับ คอื ขนม 5 อยำ่ ง ไดแ้ ก่ ขนมลำ ขนมพอง
ขนมกง ขนมดีซำ และขนมบำ้ โดยขนมลำเป็นหัวใจสำคญั ของประเพณีเป็นสัญลกั ษณ์แทนแพรพรรณ
เครื่องนุ่งห่มของบรรพบุรษท่ีขำดไม่ได้

คำว่ำ “ขนมลำ” สันนิษฐำนว่ำน่ำจะมำจำกกะลำ (กะลำมะพร้ำว) เพรำะในสมยั ก่อนยงั ไม่มี
กระป๋ องใส่แป้ง ในกำรทอดลำใชก้ ะลำ ชำวใต้ เรียกวำ่ “พรก” นำมำเจำะรูเลก็ ๆ หลำยรู เม่ือตกั แป้งใส่แลว้
จึงแกวง่ ส่ำย ชำวบำ้ นใชเ้ รียกวำ่ ทอดลำ แกวง่ เป็นวงกลมไปตำมรูปกระทะ และเรียกตำมกรรมวธิ ีกำรทำ
เพรำะทุกคร้ังท่ีโรยแป้งลงกระทะ จะตอ้ งทำดว้ ยน้ำมนั ผสมไข่แดงทุกคร้ังเพอื่ ไม่ใหแ้ ป้งติดกระทะ
น่ันเอง กำรทำน้ำมนั ภำษำถ่ินภำษำใตเ้ รียกว่ำ “ลำมนั ” คนใตเ้ รียกส้ันๆว่ำ “หนมลำ” ขนมลำหอยรำก
ในสมยั ก่อน ทำขนมลำแบบโบรำณ โดยใช้ครกใช้สำกตำแป้ง ไมค้ ันชง่ั หีดแป้ง ใช้กะลำเจำะรูไว้
โรยแป้ง ใชเ้ ตำดิน ใชถ้ ำ่ นเป็นเช้ือเพลิง เป็นตน้

จำกประวตั ิควำมเป็ นมำ กรรมวิธีกำรทำขนมลำ ประเพณีและวฒั นธรรมทอ้ งถิ่น ที่ปรำกฏ
ขำ้ งตน้ ผูส้ ร้ำงสรรค์จึงมีแรงบนั ดำลใจที่จะสร้ำงสรรค์กำรแสดง ชุด “ระบำหนมลำ (หอยรำก)”
หนมลำ คือขนมลำ เป็ นกำรเรียกชื่อส้ัน ๆ ของชำวใต้ หอยรำก คือ ชื่อหมู่บำ้ น ปัจจุบนั เรียกกนั วำ่

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

2

ชุมชนศรีสมบูรณ์ อำเภอปำกพนงั จงั หวดั นครศรีธรรมรำช เพื่อใชเ้ ป็นส่ือนำเสนอเรื่องรำวของขนมลำ
ผ่ำนทำงกำรแสดงพ้ืนเมืองให้เป็นที่รู้จกั ในวงกวำ้ งท้งั สำยอำชีพและสำยวิชำกำร กำรออกแบบกำรแสดง
โดยกำรนำท่ำทำงจำกกรรมวิธีกำรทำขนมลำ ใชภ้ ำษำทำงกำยส่ือสำร (ภำษำท่ำ) แลว้ ปรับให้สวยงำม
ตำมแบบนำฏศิลป์ พ้ืนเมืองทำงภำคใต้ ส่วนดนตรีประกอบกำรแสดงเป็ นกำรผสมผสำนเครื่องดนตรี
พ้ืนเมืองภำคใตแ้ ละเครื่องดนตรีสำกล ประพนั ธ์บทร้องข้ึนใหม่โดยใช้เพลงบอกในกำรเล่ำเร่ือง
เครื่องแตง่ กำยสร้ำงสรรคจ์ ำกวฒั นธรรมกำรแต่งกำยของชำวใต้ (ไทยพุทธ)

นอกจำกน้ีผสู้ ร้ำงสรรคไ์ ดเ้ ขำ้ ร่วมทำโครงกำรวิจยั “กำรพฒั นำสื่อสมยั ใหม่เลำ่ เรื่องขนมลำ
และช่องทำงกำรตลำดออนไลนเ์ พอื่ ส่งเสริมกำรตลำดและสร้ำงมลู คำ่ เพม่ิ ขนมลำ จงั หวดั นครศรีธรรมรำช
ภำยใต้ flagship 21 มหำวิทยำลยั เพื่อพฒั นำพ้ืนท่ี” จำกกระทรวงกำรอุดมศึกษำ วิทยำศำสตร์ วิจยั
และนวตั กรรม กำรแสดงดงั กล่ำวได้เป็ นส่วนหน่ึงในโครงกำรวิจยั น้ี จึงเกิดกำรแสดงพ้ืนเมือง
ส ร้ ำ ง ส รรค์ใ นรู ป แบ บ สั ม ม ำ ชี พ อี ก ชุ ดหน่ึ ง ที่ มี ค วำ ม ส วย ง ำ ม แล ะ บ่ ง บ อก ถึ ง วิ ถี ชี วิ ตท้อ ง ถ่ิ น
อยำ่ งชดั เจน

2. วัตถปุ ระสงค์

1. เพ่ือศึกษำควำมเป็ นมำ กรรมวิธีกำรทำขนมลำ แล้วนำมำสร้ำงสรรค์กำรแสดง
นำฏศิลป์ พ้นื เมือง ชุด “ระบำหนมลำ (หอยรำก)” และนำไปเผยแพร่ตอ่ สำธำรณชน

2. เพื่อใช้ในแสดงในประเพณีบุญสำรทเดือนสิบประจำปี อำเภอปำกพนัง จงั หวดั
นครศรีธรรมรำช และใชเ้ ป็นส่ือกำรเรียนกำรสอนในหลกั สูตรทอ้ งถ่ิน

3. เพ่ือเป็ นช่องทำงในกำรสื่อสำรประชำสัมพนั ธ์ ส่งเสริมกำรตลำดออนไลน์และ
สร้ำงมลู ค่ำเพ่มิ ขนมลำ จงั หวดั นครศรีธรรมรำช

3. วิธีการดาเนินการ

ในกำรแสดงนำฏศิลป์ พ้ืนเมืองสร้ำงสรรค์ ชุด “ระบำหนมลำ (หอยรำก)” ไดค้ น้ ควำ้ และ
ดำเนินกำรตำมลำดบั ต่อไปน้ี

1. ข้นั ตอนกำรสำรวจและศึกษำเอกสำรท่ีเก่ียวขอ้ ง ผูส้ ร้ำงสรรค์ได้ศึกษำเอกสำร
บทควำมวิชำกำร งำนวิจยั ท่ีเกี่ยวขอ้ ง และส่ือออนไลน์ท่ีเกี่ยวกบั ขนมลำ หนงั สือและตำรำทำงดำ้ น
ดนตรี-นำฏศิลป์ ไทย

2. ข้นั ตอนเก็บรวบรวมขอ้ มูล ผูส้ ร้ำงสรรคเ์ ก็บรวบรวมขอ้ มูลเกี่ยวกบั ประวตั ิควำม
เป็ นมำขนมลำ กำรสัมภำษณ์ข้นั ตอนกำรทำขนมลำ และจำกเอกสำรท่ีเก่ียวขอ้ งขำ้ งตน้ แลว้ นำมำ
เรียบเรียงเพ่ือเป็นขอ้ มลู พ้ืนฐำนในกำรสร้ำงสรรคก์ ำรแสดงชุดน้ี

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

3

3. ข้นั ตอนกำรออกแบบกำรแสดง ผูส้ ร้ำงสรรค์ได้ออกแบบเน้ือหำกำรแสดง ท่ำรำ
ดนตรี และเครื่องแต่งกำยให้ออกมำในรูปแบบของกำรแสดงพ้ืนเมืองภำคใต้ ประพนั ธ์บทร้องข้ึน
ใหม่โดยกำรนำเองเพลงบอก ซ่ึงเป็นเพลงพ้นื บำ้ นทำงภำคใตใ้ นกำรเลำ่ เร่ืองในกำรแสดงคร้ังน้ี

4. การออกแบบเนื้อหาการแสดง

ผสู้ ร้ำงสรรคไ์ ดน้ ำเอำวตั ถปุ ระสงคม์ ำเป็นแนวทำงในกำรสร้ำงสรรคก์ ำรแสดงนำฏศิลป์
พ้ืนเมืองสร้ำงสรรค์ ชุด “ระบำหนมลำ (หอยรำก)” โดยศึกษำควำมเป็ นมำ กรรมวิธีและข้นั ตอน
กำรทำขนมลำ ประเพณีและวฒั นธรรมทอ้ งถิ่น อำเภอปำกพนงั จงั หวดั นครศรีธรรมรำช เพื่อนำมำ
ออกแบบสร้ำงสรรค์ โดยแบง่ กำรออกแบบไวท้ ้งั หมด 4 ช่วง ดงั น้ี

ช่วงที่ 1 : เล่าเร่ืองหนมลา บทร้องส่ือถึงควำมเป็นมำของขนมลำโดยถ่ำยทอดผ่ำนเพลง
พ้ืนเมือง คือ เพลงบอกโดยนักแสดงแบ่งออกเป็ น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มดำ้ นขวำมือของผูช้ มเป็ นกลุ่ม
วฒั นธรรมเพลงบอก กลุ่มดำ้ นซำ้ ยมือของผชู้ มเป็นกลุ่มผคู้ นในอดีตกำลงั นง่ั ทำขนมลำ

ช่วงที่ 2 : ช่วยกันหล่าว (ช่วยกนั ทำ) บทร้องบอกถึงกรรมวิธีในกำรทำขนมลำ เริ่มจำก
กำรเลือกพนั ธุ์ขำ้ วที่มีคุณภำพ บดแป้งใหล้ ะเอียด แลว้ นำมำลำ้ ง กำรหมกั แป้งแลว้ หีบแป้ง (กำรนำน้ำ
ออกจำกแป้ง) นำแป้งมำผสมกับน้ำตำลจำก ต้ังกระทะ ทำด้วยน้ำมัน แลว้ โรยแป้งลงกระทะ
แลว้ มว้ นใหส้ วยงำม แลว้ นำขนมลำไปร่วมประเพณีแห่หมรับประจำปี จงั หวดั นครศรีธรรมรำช

ช่วงท่ี 3 : ร่อนให้หรอย (สนุกสนำนในกำรโรยแป้งแลว้ มว้ นขนมลำ) สื่อถึงกรรมวิธี
ที่เป็นเอกลกั ษณ์ของกำรทำขนมลำคือกำรโรยแป้งลงกระทะ และกำรมว้ นขนมลำ

ช่วงที่ 4 : แห่หมรับ กำรบรรเลงดนตรีช่วงสุดทำ้ ย เป็นกำรนำเอำผลิตภณั ์ท่ีแปรรูปจำก
ขนมลำ เช่น ขนมลำแผน่ ขนมลำงู ขนมลำน้ำผ้งึ ขนมลำพบั ขนมลำมว้ นออกมำโชวใ์ นขบวนแห่หมรับ

5. การออกแบบท่ารา

ผูส้ ร้ำงสรรค์ไดก้ ำหนดรูปแบบกำรกำรแสดงพ้ืนเมืองสร้ำงสรรค์ ชุด “ระบำหนมลำ
(หอยรำก)” ให้เป็ นกำรแสดงประเภทระบำที่เก่ียวกบั สัมมำชีพตำมแบบนำฏศิลป์ พ้ืนเมืองภำคใต้
ผสมผสำนควำมเป็ นนำฏศิลป์ ไทยแสดงควำมถึงควำมนุ่มนวลในท่วงท่ำ ลีลำกำรแสดง และกล่ินอำย
ควำมเป็นใตท้ ี่แสดงออกถึงควำมแขง็ แรงกระฉับกระเฉง แสดงท่ำท่ำตำมบทร้องและทำนองเพลง
ซ่ึงไดอ้ อกแบบทำ่ รำตำมกำรออกแบบเน้ือหำกำรแสดงออกเป็น 4 ช่วง ดงั ตอ่ ไปน้ี

ช่วงที่ 1 : เล่าเรื่องหนมลา บทร้องส่ือถึงควำมเป็นมำของขนมลำโดยถ่ำยทอดผำ่ นเพลง
พ้ืนเมือง คือ เพลงบอกโดยนักแสดงแบ่งออกเป็ น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มดำ้ นขวำมือของผูช้ มเป็ นกลุ่ม
วฒั นธรรมเพลงบอก กล่มุ ดำ้ นซำ้ ยมือของผชู้ มเป็นกลุ่มผคู้ นในอดีตกำลงั นง่ั ทำขนมลำ

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

4

ภาพที่ 1 กำรแสดงประกอบบทร้อง “พอเขำ้ ช่วงวนั สำรทไทย”
ที่มา : นำยทองพลู มุขรักษ์

ภาพท่ี 2 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ชำวใตส้ ่วนใหญ่”
ทม่ี า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ภาพท่ี 3 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ทำขนม”
ที่มา : นำยทองพูล มุขรักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

5

ภาพที่ 4 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นำแป้งมำทอดเป็นยอดนิยม”
ที่มา : นำยทองพลู มุขรักษ์

ภาพท่ี 5 กำรแสดงประกอบบทร้อง “เรียกช่ือขนมลำ”
ท่มี า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ภาพที่ 6 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ถำ้ ยอ้ นรอย”
ทม่ี า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

6

ภาพที่ 7 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นบั ร้อยปี ”
ทม่ี า : นำยทองพูล มุขรักษ์

ภาพท่ี 8 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ทอ้ งถ่ินที่มีชื่อมำก แถวบำ้ นหอยรำกปำกนงั ”
ท่ีมา : นำยทองพลู มุขรักษ์

ภาพท่ี 9 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ชื่อเสียงเขำดงั ฉำ”
ท่ีมา : นำยทองพลู มุขรักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

7

ภาพท่ี 10 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นำกะลำมำร่อนแป้ง”
ทม่ี า : นำยทองพูล มุขรักษ์

ภาพท่ี 11 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ช่ือจึงแสดงตอ่ มำ”
ทม่ี า : นำยทองพลู มุขรักษ์

ภาพที่ 12 กำรแสดงประกอบบทร้อง “เคำ้ เรียกทอดลำวิธีกำร”
ทมี่ า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

8

ท่าท่ี 13 กำรแสดงประกอบบทร้อง “จะเล่ำใหท้ ่ำนฟัง”
ท่มี า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ช่วงท่ี 2 : ช่วยกันหล่าว (ช่วยกนั ทำ) บทร้องบอกถึงกรรมวิธีในกำรทำขนมลำ เร่ิมจำก
กำรเลือกพนั ธุ์ขำ้ วท่ีมีคุณภำพ บดแป้งใหล้ ะเอียด แลว้ นำมำลำ้ ง กำรหมกั แป้งแลว้ หีบแป้ง (กำรนำน้ำ
ออกจำกแป้ง) นำแป้งมำผสมกับน้ำตำลจำก ต้งั กระทะ ทำด้วยน้ำมัน แล้วโรยแป้งลงกระทะ
แลว้ มว้ นใหส้ วยงำม แลว้ นำขนมลำไปร่วมประเพณีแห่หมรับประจำปี จงั หวดั นครศรีธรรมรำช

ภาพที่ 14 กำรแสดงประกอบบทร้อง “แลว้ นำขำ้ วพนั ธุ์พ้นื บำ้ นขนำนแท”้
ท่ีมา : นำยทองพูล มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

9

ภาพท่ี 15 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นำมำแปรรูปรสบดเป็นผง”
ที่มา : นำยทองพลู มุขรักษ์

ภาพท่ี 16 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นำมำลำ้ งน้ำสะอำดผำดผดุ ผอ่ ง ผำ้ ขำวกรองสองช้นั สำคญั ใหญ่”
ที่มา : นำยทองพลู มุขรักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

10

ภาพท่ี 17 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ผำ้ ห่อใส่แลว้ หีบแป้งใหแ้ หง้ พอดี”
ท่มี า : นำยทองพูล มขุ รักษ์

ภาพที่ 18 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นำแป้งมำเขำ้ สมำนกบั น้ำตำลจำก”
ทมี่ า : นำยทองพลู มุขรักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

11

ภาพที่ 19 กำรแสดงประกอบบทร้อง “เอำน้ำมนั เคลือบกระทะเคลือบไฟร้อน”
ท่มี า : นำยทองพูล มุขรักษ์

ภาพท่ี 20 กำรแสดงประกอบบทร้อง “นำแป้งร่อนลงใหง้ ำมตำมสัดส่วน”
ท่ีมา : นำยทองพลู มุขรักษ์

ภาพท่ี 21 กำรแสดงประกอบบทร้อง “แลว้ จึงมว้ นใหส้ วยงำมตำมนิยม”
ทม่ี า : นำยทองพูล มุขรักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

12

ภาพที่ 22 กำรแสดงประกอบบทร้อง “ขนมลำสะทอ้ นเห็นควำมเป็นใต้ รักษำไวซ้ ่ึงเอกลกั ษณ์และศกั ด์ิศรี”
ท่ีมา : นำยทองพูล มขุ รักษ์

ช่วงที่ 3 : ร่อนให้หรอย (สนุกสนำนในกำรโรยแป้งแลว้ มว้ นขนมลำ) ส่ือถึงกรรมวิธี
ที่เป็นเอกลกั ษณ์ของกำรทำขนมลำคือกำรโรยแป้งลงกระทะ และกำรมว้ นขนมลำ

ภาพท่ี 23 กำรโรยแป้ง
ทมี่ า : นำยทองพูล มุขรักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

13

ภาพที่ 24 กำรมว้ นขนมลำ
ทมี่ า : นำยทองพูล มุขรักษ์
ช่วงท่ี 4 : แห่หมรับ กำรบรรเลงดนตรีช่วงสุดทำ้ ย เป็นกำรนำเอำผลิตภณั ์ท่ีแปรรูปจำก
ขนมลำ เช่น ขนมลำแผน่ ขนมลำงู ขนมลำน้ำผ้งึ ขนมลำพบั ขนมลำมว้ นออกมำโชวใ์ นขบวนแห่หมรับ

ภาพท่ี 25 แห่หมรับ พร้อมผลิตภณั ฑแ์ ปรรูปจำกขนมลำ
ที่มา : นำยทองพูล มุขรักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

14

6. การออกแบบดนตรีประกอบการแสดง

ดนตรีประกอบกำรแสดงเป็ นกำรผสมผสำนเคร่ืองดนตรีพ้ืนเมืองภำคใตแ้ ละเคร่ืองดนตรี

สำกล มีโครงสร้ำงของสำเนียงเพลงท้งั จงั หวะชำ้ และจงั หวะเร็วที่มีกล่ินอำยของสำเนียงเพลงภำคใต้

ผูส้ ร้ำงสรรค์ไดป้ ระพนั ธ์บทร้องข้ึนใหม่โดยใช้เพลงบอกในกำรเล่ำเรื่องประกอบกำรแสดงใช้

ประกอบท่ำรำที่มีกำรสอดประสำนกนั อย่ำงลงตวั และเหมำะสม โดยไดก้ ำหนดรูปแบบของช่วงดนตรี

ดงั น้ี

ช่วงที่ 1 : เล่าเร่ืองหนมลา บทร้องสื่อถึงควำมเป็นมำของขนมลำโดยถ่ำยทอดผ่ำนเพลง

พ้ืนเมือง คือ เพลงบอก (จงั หวะชำ้ )

พอเขำ้ ช่วงวนั สำรทไทย ชำวใตส้ ่วนใหญ่ ทำขนม

นำแป้งมำทอดเป็ นยอดนิยม เรียกช่ือขนมลำ

ถำ้ ยอ้ นรอยนบั ร้อยปี ทอ้ งถ่ินที่มีชื่อมำก

แถวบำ้ นหอยรำกปำกนงั ช่ือเสียงเขำดงั ฉำ

นำกะลำมำร่อนแป้ง ช่ือจึงแสดงตอ่ มำ

เคำ้ เรียกทอดลำวธิ ีกำร จะเล่ำใหท้ ่ำนฟัง

ช่วงท่ี 2 : ช่วยกนั หล่าว (ช่วยกนั ทำ) บทร้องบอกถึงกรรมวิธีในกำรทำขนมลำ เริ่มจำก

กำรเลือกพนั ธุ์ขำ้ วท่ีมีคุณภำพ บดแป้งให้ละเอียด แลว้ นำมำลำ้ ง กำรหมกั แป้งแลว้ หีบแป้ง (กำรนำน้ำ

ออกจำกแป้ง) นำแป้งมำผสมกับน้ำตำลจำก ต้ังกระทะ ทำด้วยน้ำมนั แล้วโรยแป้งลงกระทะ

แลว้ มว้ นให้สวยงำม แลว้ นำขนมลำไปร่วมประเพณีแห่หมรับประจำปี จงั หวดั นครศรีธรรมรำช

(จงั หวะปำนกลำง)

แลว้ นำขำ้ วพนั ธุ์พ้ืนบำ้ นขนำนแท้ นำมำแปรรูปรสบดเป็ นผง

ใชข้ ำ้ วหนกั บดเป็นแป้งอยำ่ งบรรจง จึงไดผ้ งแป้งละเอียดละเมียดละมยั

(นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ มนั ละเมียดละมยั )

นำมำลำ้ งน้ำสะอำดผำดผดุ ผ่อง ผำ้ ขำวกรองสองช้นั สำคญั ใหญ่

สิงสองชวั่ โมงเพียงพอรอกนั ไป ผำ้ ห่อใส่แลว้ หีบแป้งใหแ้ หง้ พอดี

(นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ ให้แห้งพอดี)

นำแป้งมำเขำ้ สมำนกบั น้ำตำลจำก ซ่ึงมีมำกในปำกนงั นครศรี

เสน้ น่ิมสวยสะอำดรสชำติดี ผสมแป้งตีกบั น้ำตำลหวำนพอควร

(นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ หวำนพอควร)

เอำน้ำมนั เคลือบกระทะเคลือบไฟร้อน นำแป้งร่อนลงใหง้ ำมตำมสดั ส่วน

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

แป้งที่โรยควำมหนำดูวำ่ สมควร 15

ทำขนมตอ้ งใจเยน็ เป็นวถิ ี แลว้ จึงมว้ นใหส้ วยงำมตำมนิยม
ท้งั ผทู้ อดผมู้ ว้ นชวนช่ืนชม
(นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ ตำมนิยม)
ขนมลำดีตอ้ งสีสวยและสะอำด
รสสมั ผสั น่ิมนวลชวนรับทำน จะตอ้ งมีทกั ษะดำ้ นขนม
ตอ้ งสง่ั สมใหค้ รบดว้ ยประสบกำรณ์
ขนมลำสะทอ้ นเห็นควำมเป็นใต้
แห่หมรับอยคู่ ู่คนใตไ้ ปทุกปี (นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ ดว้ ยประสบกำรณ)์

ท้งั รสชำติ กลมกล่อมกลิ่นหอมหวำน
ท้งั ควำมหวำนแบบธรรมชำติกำลงั ดี

(นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ กำลงั ดี)

รักษำไวซ้ ่ึงเอกลกั ษณ์และศกั ด์ิศรี
ค่ปู ระเพณี วนั สำรท ของชำติไทย

(นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ ของชำติไทย)

ช่วงท่ี 3 : ร่อนให้หรอย (สนุกสนำนในกำรโรยแป้งแลว้ มว้ นขนมลำ) สื่อถึงกรรมวิธี

ที่เป็นเอกลกั ษณ์ของกำรทำขนมลำคือกำรโรยแป้งลงกระทะ และกำรมว้ นขนมลำ (จงั หวะเร็วไม่มีบทร้อง)

ช่วงท่ี 4 : แห่หมรับ กำรบรรเลงดนตรีช่วงสุดทำ้ ย เป็นกำรนำเอำผลิตภณั ์ท่ีแปรรูปจำก

ขนมลำ เช่น ขนมลำแผ่น ขนมลำงู ขนมลำน้ำผ้ึง ขนมลำพบั ขนมลำมว้ นออกมำโชวใ์ นขบวนแห่หมรับ

(จงั หวะเร็วไมม่ ีบทร้อง)

เพลงระบาหนมลา (หอยราก)

-เพลงบอก -

พอเขำ้ ช่วงวนั สำรทไทย ชำวใตส้ ่วนใหญ่ ทำขนม

นำแป้งมำทอดเป็ นยอดนิยม เรียกช่ือขนมลำ

ถำ้ ยอ้ นรอยนบั ร้อยปี ทอ้ งถ่ินที่มีช่ือมำก

แถวบำ้ นหอยรำกปำกนงั ชื่อเสียงเขำดงั ฉำ

นำกะลำมำร่อนแป้ง ช่ือจึงแสดงต่อมำ

เคำ้ เรียกทอดลำวิธีกำร จะเลำ่ ใหท้ ่ำนฟัง

แลว้ นำขำ้ วพนั ธุ์พ้นื บำ้ นขนำนแท้ นำมำแปรรูปรสบดเป็ นผง

ใชข้ ำ้ วหนกั บดเป็นแป้งอยำ่ งบรรจง จึงไดผ้ งแป้งละเอียดละเมียดละมยั

นำมำลำ้ งน้ำสะอำดผำดผดุ ผอ่ ง (นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ มนั ละเมยี ดละมยั )

ผำ้ ขำวกรองสองช้นั สำคญั ใหญ่

สิงสองชว่ั โมงเพียงพอรอกนั ไป ผำ้ ห่อใส่แลว้ หีบแป้งใหแ้ หง้ พอดี

(นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ ให้แห้งพอดี)

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

16

นำแป้งมำเขำ้ สมำนกบั น้ำตำลจำก ซ่ึงมีมำกในปำกนงั นครศรี
เสน้ น่ิมสวยสะอำดรสชำติดี ผสมแป้งตีกบั น้ำตำลหวำนพอควร

เอำน้ำมนั เคลือบกระทะเคลือบไฟร้อน (นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ หวำนพอควร)
แป้งท่ีโรยควำมหนำดูวำ่ สมควร
นำแป้งร่อนลงใหง้ ำมตำมสดั ส่วน
ทำขนมตอ้ งใจเยน็ เป็นวิถี แลว้ จึงมว้ นใหส้ วยงำมตำมนิยม
ท้งั ผทู้ อดผมู้ ว้ นชวนช่ืนชม
(นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ ตำมนิยม)
ขนมลำดีตอ้ งสีสวยและสะอำด
รสสมั ผสั น่ิมนวลชวนรับทำน จะตอ้ งมีทกั ษะดำ้ นขนม
ตอ้ งส่งั สมใหค้ รบดว้ ยประสบกำรณ์
ขนมลำสะทอ้ นเห็นควำมเป็นใต้
แห่หมรับอยคู่ คู่ นใตไ้ ปทุกปี (นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ ดว้ ยประสบกำรณ)์

ท้งั รสชำติ กลมกลอ่ มกล่ินหอมหวำน
ท้งั ควำมหวำนแบบธรรมชำติกำลงั ดี

(นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ กำลงั ดี)

รักษำไวซ้ ่ึงเอกลกั ษณ์และศกั ด์ิศรี
ค่ปู ระเพณี วนั สำรท ของชำติไทย

(นอ้ งเฮอ้ นอ้ งเหอ ของชำติไทย)

คาร้อง โดย นำยทองพูล มขุ รักษ์
เรียบเรียงทานองเพลง โดย นำยนภดล พนิ ิจ (StudioDon)

7. การออกแบบเครื่องแต่งกายประกอบการแสดง

กำรออกแบบเครื่องแต่งกำย ผูส้ ร้ำงสรรค์ไดแ้ นวคิดมำกจำกกำรแต่งกำยของชำวใต้
(ไทยพุทธ) แลว้ มำสร้ำงสรรคใ์ หเ้ ขำ้ กบั กำรแสดง โดยผสู้ ร้ำงสรรคไ์ ดอ้ อกแบบเคร่ืองแต่งกำยเป็ น
6 ลกั ษณะ คอื

1. กำรแตง่ กำยผชู้ ำย (ช่วงกำรทำขนมลำ)
2. กำรแต่งกำยผชู้ ำย (ช่วงกำรแห่หมรับ)
3. กำรแตง่ กำยผหู้ ญิงแขนส้นั (ช่วงกำรทำขนมลำ)
4. กำรแต่งกำรผหู้ ญิง แขนยำว (ช่วงกำรทำขนมลำ)
5. กำรแตง่ กำยผหู้ ญิง (ช่วงกำรแห่หมรับ)
6. กำรแตง่ กำยของกล่มุ เพลงบอก (ช่วงแรก)

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

17
1. กำรแต่งกำยผูช้ ำย (ช่วงกำรทำขนมลำ) ประกอบดว้ ย ผำ้ ขำวมำ้ มดั ศีรษะ เส้ือแขนกุด
สีดำ ผำ้ ขำวมำ้ มดั เอว และกำงเกงขำส้นั สีดำ

ภาพท่ี 26 กำรแตง่ กำยผชู้ ำย (ช่วงกำรทำขนมลำ) ดำ้ นหนำ้
ทม่ี า : นำยทองพลู มุขรักษ์

ภาพที่ 27 กำรแต่งกำยผชู้ ำย (ช่วงกำรทำขนมลำ) ดำ้ นหลงั
ทม่ี า : นำยทองพลู มุขรักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

18
2. กำรแตง่ กำยผชู้ ำย (ช่วงกำรแห่หมรับ) ประกอบ ดว้ ยเส้ือแขนยำวคอต้งั ผำ้ ขำวมำ้ มดั เอว
ส่วนเส้ือดำ้ นในเป็นเส้ือตวั เดียวกบั กำรแตง่ กำยช่วงกำรทำขนมลำ กำงเกงตวั เดียวกนั กบั กำรแตง่ กำย
ช่วงกำรทำขนมลำโดยพบั มว้ นข้ึนไวพ้ อถึงช่วงแห่หมรับคอ่ ยปลอ่ ยลงมำเป็นกำงเกงขำยำว

ภาพที่ 28 กำรแตง่ กำยผชู้ ำย (ช่วงกำรแห่หมรับ) ดำ้ นหนำ้
ท่ีมา : นำยทองพลู มุขรักษ์

ภาพที่ 29 กำรแต่งกำยผชู้ ำย (ช่วงกำรแห่หมรับ) ดำ้ นหลงั
ท่ีมา : นำยทองพลู มุขรักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

19
3. กำรแตง่ กำยผหู้ ญิงแขนส้ัน (ช่วงกำรทำขนมลำ) ประกอบดว้ ย เส้ือแขนกดุ สีดำ ผำ้ ถงุ
ลำยดอกไมพ้ บั ทบเก็บผำ้ ไวด้ ำ้ นซำ้ ย

ภาพท่ี 30 กำรแต่งกำยผหู้ ญิงแขนส้ัน (ช่วงกำรทำขนมลำ) ดำ้ นหนำ้
ทม่ี า : นำยทองพลู มุขรักษ์

ภาพท่ี 31 กำรแตง่ กำยผหู้ ญิงแขนส้นั (ช่วงกำรทำขนมลำ) ดำ้ นหลงั
ทม่ี า : นำยทองพูล มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

20
4. กำรแต่งกำรผูห้ ญิง แขนยำว (ช่วงกำรทำขนมลำ) ประกอบดว้ ย เส้ือแขนยำวลูกไม้
สีเหลืองผ่ำอกเส้ือดำ้ นในเป็ นเส้ือตวั เดียวกบั กำรแต่งกำยช่วงกำรทำขนมลำ ผำ้ ถุงตวั เดียวกันกบั
กำรแตง่ กำยช่วงกำรทำขนมลำ

ภาพท่ี 32 กำรแตง่ กำรผหู้ ญิง แขนยำว (ช่วงกำรทำขนมลำ) ดำ้ นหนำ้
ท่ีมา : นำยทองพูล มุขรักษ์

ภาพที่ 33 กำรแต่งกำยผหู้ ญิง แขนยำว (ช่วงกำรทำขนมลำ) ดำ้ นหลงั
ทม่ี า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

21
5. กำรแต่งกำยผูห้ ญิง (ช่วงกำรแห่หมรับ) ประกอบดว้ ย เส้ือลูกไมแ้ ขนยำวผ่ำอกสีขำว
ยำวปกสะโพก ผำ้ ถุงปำเต๊ะเกบ็ หนำ้ นำงไวด้ ำ้ นซำ้ ย

ภาพท่ี 34 กำรแต่งกำยผหู้ ญิง (ช่วงกำรแห่หมรับ) ดำ้ นหนำ้
ท่ีมา : นำยทองพูล มขุ รักษ์

ภาพท่ี 35 เคร่ืองแต่งกำยผหู้ ญิง (ช่วงกำรแห่หมรับ) ดำ้ นหลงั
ท่ีมา : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

22
6. กำรแต่งกำยของกลุ่มเพลงบอก (ช่วงแรก) ประกอบดว้ ย นักแสดงผูช้ ำยจะใช้ผำ้ ขำวมำ้
มัดศีรษะ พำดบ่ำ และมัดเอว ส่วนเส้ือและกำงเกงเหมือนกับกำรแต่งกำรช่วงกำรทำขนมลำ
นกั แสดงผูห้ ญิงใส่เส้ือแขนกระบอกสีเขียว ส่วนเส้ือดำ้ นในและผำ้ ถุงเหมือนกบั กำรแต่งกำยช่วง
กำรทำขนมลำ

ภาพที่ 36 กำรแตง่ กำยของกลุ่มเพลงบอก (ช่วงแรก)
ท่มี า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

กำรออกแบบเครื่องประดบั ผสู้ ร้ำงสรรคอ์ อกแบบเครื่องประดบั ผชู้ ำยจะไม่มีเคร่ืองประดบั
ผูห้ ญิงในช่วงของกำรแสดงกรรมวิธีหรือข้นั ตอนกำรทำขนมลำใส่เคร่ืองประดบั ให้น้อยชิ้นเพื่อให้
ผแู้ สดงเคล่ือนไหวคล่องตวั ส่วนช่วงแห่หมรับผูแ้ สดงหญิงในชุดสีขำวเครื่องประดบั มีทุกส่วนต้งั แต่
ดอกไมต้ ิดผมเพชร ต่ำงหูเพชร สร้อยคอเพชร สำยรัดเอวเพชร กำไลขอ้ มือเพชร เพรำะใส่ ในช่วง
ขบวนแห่เทำ่ น้นั ผสู้ ร้ำงสรรคจ์ ึงแบง่ เครื่องประดบั ออกเป็นชุดดงั น้ี

- เคร่ืองประดบั ผหู้ ญิง (ช่วงกำรทำขนมลำ)

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

23

ภาพที่ 37 ดอกไมต้ ิดผม
ทมี่ า : นำยทองพลู มุขรักษ์

ภาพที่ 38 ขนมลำที่ทำจำกผำ้ (ติดผม)
ท่ีมา : นำยทองพลู มุขรักษ์

ภาพที่ 39 ต่ำงหู
ท่มี า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

24

ภาพท่ี 40 สร้อยคอ
ทม่ี า : นำยทองพูล มขุ รักษ์

ภาพที่ 41 กำไลขอ้ มือ
ท่ีมา : นำยทองพูล มุขรักษ์
- เคร่ืองประดบั ผหู้ ญิง (ช่วงกำรแห่หมรับ)

ภาพท่ี 42 ดอกไมป้ ระดิษฐ์ติดผม
ทมี่ า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

25

ภาพท่ี 43 ดอกไมเ้ พชรติดผม
ทม่ี า : นำยทองพูล มุขรักษ์

ภาพที่ 44 ต่ำงหูเพชร
ทีม่ า : นำยทองพูล มขุ รักษ์

ภาพท่ี 45 สร้อยคอเพชร
ที่มา : นำยทองพูล มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

26

ภาพที่ 46 กำไลเพชร
ท่มี า : นำยทองพูล มุขรักษ์

ภาพท่ี 47 สำยรัดเอวเพชร
ทม่ี า : นำยทองพูล มขุ รักษ์

ภาพที่ 48 เขม็ กลดั เพชรติดเส้ือ
ที่มา : นำยทองพลู มขุ รักษ์
- กำรออกแบบทรงผม
แบ่งออกเป็ นกลุ่ม 4 กลุ่ม คือ กลุ่มนกั แสดงชำยในช่วงแรกและช่วงกำรทำขนมลำ
กลุ่มนกั แสดงชำยในช่วงกำรแห่หมรับ กลุ่มนกั แสดงหญิงในช่วงแรกและช่วงกำรทำขนมลำ และ
กลุ่มนกั แสดงหญิง ในช่วงกำรแห่หมรับ
กลุ่มที่ 1 กลุ่มนักแสดงชำยในช่วงแรกและช่วงกำรทำขนมลำ เก็บผมให้เรียบร้อย
แลว้ ใชผ้ ำ้ ขำวมำ้ มดั ท่ีศีรษะ

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

27

ภาพที่ 49 กำรทำผมนกั แสดงชำยในช่วงแรกและช่วงกำรทำขนมลำ
ที่มา : นำยทองพูล มุขรักษ์

กลุ่มท่ี 2 กลุ่มนักแสดงชำยในช่วงกำรแห่หมรับ เก็บผมให้เรียบร้อย ตำมทรงผม
ของแต่ละคน

ภาพท่ี 50 กำรทำผมของนกั แสดงชำยในช่วงกำรแห่หมรับ
ทมี่ า : นำยทองพลู มุขรักษ์

กลุ่มที่ 3 กลุ่มนกั แสดงหญิงในช่วงแรกและช่วงกำรทำขนมลำ เก็บผมให้เรียบตึง
แลว้ รวบผมไปมว้ นไวด้ ำ้ นซำ้ ย ติดดอกไมป้ ระดิษฐ์และแผน่ ขนมลำที่ทำจำกผำ้

ภาพท่ี 51 กำรทำผมนกั แสดงหญิงในช่วงแรกและช่วงกำรทำขนมลำ
ทมี่ า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

28
กลมุ่ ที่ 4 กลุม่ นกั แสดงหญิงในช่วงกำรแห่หมรับ เก็บผมใหเ้ รียบตึง แลว้ รวบ
ผมไปมว้ นไวด้ ำ้ นซำ้ ย ติดดอกไมเ้ พชร และดอกไมป้ ระดิษฐ์

ภาพท่ี 52 กำรทำผมนกั แสดงหญิงในช่วงกำรแห่หมรับ
ทีม่ า : นำยทองพลู มุขรักษ์

8. อปุ กรณ์ประกอบการแสดง

ผสู้ ร้ำงสรรคไ์ ดน้ ำอุปกรณ์ประกอบกำรแสดงมำเป็ นส่วนหน่ึงขององค์ประกอบกำรแสดง
เพื่อให้เกิดควำมสมบูรณ์ของกำรแสดง โดยกำรนำเอำอุปกรณ์จริง ได้แก่ กระทะใบบวั ขนมลำ
รูปแบบต่ำง ๆ และอุปกรณ์ที่ทำข้ึนเพื่อประกอบกำรแสดงเฉพำะ ได้แก่ หมรับ (ใช้ถือ) หมรับ
(แบกในขบวนแห่) กะลำโรยแป้งขนมลำ ขนมลำแผน่

- อปุ กรณ์จริง ไดแ้ ก่ กระทะใบบวั ขนมลำรูปแบบตำ่ ง ๆ

ภาพที่ 53 กระทะใบบวั
ทีม่ า : นำยทองพูล มุขรักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

29

ภาพท่ี 54 ขนมลำแผน่
ที่มา : นำยทองพูล มุขรักษ์

ภาพท่ี 55 ขนมลำมว้ น
ทมี่ า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ภาพท่ี 56 ขนมลำมว้ นงำดำ
ทีม่ า : นำยทองพูล มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

30

ภาพที่ 57 ขนมลำกรอบแดง
ท่ีมา : นำยทองพูล มขุ รักษ์

ภาพท่ี 58 ขนมลำงู
ที่มา : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ภาพท่ี 59 ขนมลำพบั
ที่มา : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

31
- อุปกรณ์ที่ทำข้ึนเพ่ือประกอบกำรแสดงเฉพำะ ไดแ้ ก่ หมรับ (ใชถ้ ือ) หมรับ (แบกใน
ขบวนแห่) กะลำโรยแป้งขนมลำ ขนมลำแผน่

ภาพที่ 60 หมรับ (ใชถ้ ือ)
ทม่ี า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ภาพที่ 61 หมรับ (แบกในขบวนแห่)
ทมี่ า : นำยทองพูล มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

32

ภาพท่ี 62 กะลำโรยแป้งขนมลำ
ที่มา : นำยทองพลู มุขรักษ์

ภาพที่ 63 ขนมลำแผน่ (ทำจำกผำ้ )
ทมี่ า : นำยทองพลู มขุ รักษ์

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

33

บรรณานุกรม

กิตติชยั รัตนพนั ธ.์ (2549). ดนตรี-นาฏศิลป์ พื้นบ้านภาคใต้. กรุงเทพมหำนคร: โอ.เอส.พริ้นติ้ง เฮำ้ ส์.
คณะกรรมกำรฝ่ ำยประมวลผลเอกสำรและจดหมำยเหตุในคณะกรรมกำรอำนวยกำรจดั งำนเฉลิมพระ

เกียรติพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัว. (2544). วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์
เอกลักษณ์และภูมิปัญญา จังหวัดนครศรีธรรมราช. กรุงเทพมหำนคร: โรงพิมพค์ รุสภำ
ลำดพร้ำว. (กระทรวงมหำดไทย กระทรวงศึกษำธิกำร กรมศิลปำกร จดั พิมพเ์ ผยแพร่
เนื่องในโอกำสพระรำชพิธีมหำมงคลเฉลิมพระชนมพรรษำ 6 รอบ 5 ธนั วำคม 2542).
จงพิศ สิริรัตน์. (2534). ปัญหาการว่างงานและการมีงานทา: การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและ
สังคม-ภาคใต้ ผลกระทบต่อการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ในทศวรรษหน้า (พ.ศ.2534-2543).
กรุงเทพมหำนคร: สถำบนั ทรัพยำกรมนุษย์ มหำวิทยำลยั ธรรมศำสตร์.
จิตตนำ หนูณะ. (2524). ถกู ทกั ทินยมขนั ธ.์ สารานุกรมวัฒนธรรมภาคใต้, 6, 3001.
ชวน เพชรแกว้ . (2538). เพลงบอก และ นักเล่นเพลงบอกรุ่นเก่าของนครศรีธรรมราช. พิมพค์ ร้ังท่ี 2.
จงั หวดั นครศรีธรรมรำช: ศูนยว์ ฒั นธรรมนครศรีธรรมรำช วิทยำลยั ครู นครศรีธรรมรำช.
ฉนั ทนำ เอี่ยมสกลุ . (2553). ศิลปะการออกแบบท่ารา (นาฏศิลป์ ไทยสร้างสรรค์) ทุนสนับสนุนเขียน
ตารา. กรุงเทพมหำนคร: มหำวิทยำลยั ธรรมศำสตร์.
ณรงค์ ศรีสวสั ด์ิ. (2544). มานุษยดนตรีวิทยาดนตรีพื้นบ้านภาคใต้. นครปฐม: วทิ ยำลยั ดุริยำงคศิลป์
มหำวทิ ยำลยั มหิดล.
นภสั นนั ท์ พุ่มสุโข. บรรณำธิกำร. (2548). การละเล่นพื้นบ้าน 4 ภาค ภาคใต้. กรุงเทพมหำนคร:
สำนกั พมิ พบ์ ำ้ นหนงั สือ 19.
บุษกร บิณฑสันต์. (25245). ดนตรีภาคใต้ : ศิลปิ น การถ่ายทอดความรู้ พิธีกรรมและความเช่ือ.
พิมพค์ ร้ังท่ี 1. กรุงเทพมหำนคร: สำนกั พมิ พแ์ ห่งจุฬำลงกรณ์มหำวทิ ยำลยั .
บุษกร สำโรงทอง และคณะ. (2550). รายงานวิจัยวัฒนธรรมดนตรีภาคใต้. ทุนวิจยั งบประมำณ
แผน่ ดิน พ.ศ. 2550.
พอตำ แก่นแกว้ . (2528). ความเปลยี่ นแปลงทางเศรษฐกจิ และสังคมของชุมชนปากพนงั พ.ศ. 2539-
2525. วิทยำนิพนธป์ ริญญำมหำบณั ฑิต จุฬำลงกรณ์มหำวทิ ยำลยั .
พิชยั แกว้ ขำว และสุธิวงศ์ พงศไ์ พบลู ย.์ (2542). เรียกผีตำยำย: พธิ ีกรรม. สารานุกรมวฒั นธรรมไทย-
ภาคใต้, 13, 6585-6597.

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

34

พิชญำดำ เจริญจิต. (2561).ขนมลา เมืองนครศรีธรรมราช. [Online]. Available: https://www.technologychaoban.
com/bullet-news-today/article_73625, [2563, มิถนุ ำยน 31].
มณีรัตน์ กำลงั เก้ือ และวรรณนะ หนูหม่ืน. (2560). บุญสำรทเดือนสิบกบั กำรปรับเปลี่ยนเป็ นประเพณี

ประดิษฐ์. วารสารวจิ ัยและพฒั นา มหาวิทยาลยั ราชภัฏเลย, 12(41), 35-46.
วฒั นธรรม, กระทรวง. สำนกั งำนวฒั นธรรมจงั หวดั นครศรีธรรมรำช. (2549). เพลงบอกสมใจ อ่ทู อง.

เอกสำรเล่มน้ีเป็นส่วนหน่ึงของกำรตดั เก็บขอ้ มูลดำ้ นศิลปะกำรแสดงตำมโครงกำรภูมิบำ้ น
ภมู ิเมือง พ.ศ. 2549 ของสำนกั งำนคณะกรรมกำรวฒั นธรรมแห่งชำติ.
สนน่ั ชุมวรฐำย.ี (2542). เพลงบอก: ชุมพร. สารานุกรมวฒั นธรรมไทยภาคใต้, 11, 5534-5535.
สืบพงศ์ ธรรมชำติ. (2540). ควำมเชื่อเก่ียวกบั ลทั ธิและศำสนำ. ใน ชีวิตไทยชุดสมบัติตายาย, 170-177,
กรุงเทพมหำนคร: สำนกั งำนคณะกรรมกำรวฒั นธรรมแห่งชำติ กระทรวงศึกษำธิกำร.
สุธิวงศ์ พงศไ์ พบลู ย.์ (2539). คราบนา้ ตาบนทางชีวติ และงานของสุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์. กรุงเทพมหำนคร:
อมั รินทร์พริ้นติ้งแอนดพ์ บั ลิชช่ิง
. (2544). โครงการและพลวัตวัฒนธรรมภาคใต้กับการพัฒนา.กรุงเทพมหำนคร: เอม่ี
เทรดด้ิง.
อุดม หนูทอง. (2541). เพลงบอก. ใน คึกฤทธ์ิ ปรำโมช (บรรณำธิกำร), ลักษณะไทย, 235-238.
กรุงเทพมหำนคร: โรงพมิ พไ์ ทยวฒั นำพำนิช.
. (2542). เพลงบอก. สารานุกรมวฒั นธรรมไทยภาคใต้, 11, 5531-5534.

สัมภาษณ์

กลุ่มอำชีพทำขนมลำบำ้ นศรีสมบูรณ์. สนทนำกลุ่ม. (2563, สิงหำคม 23) และ (2564, สิงหำคม 3).
สัมภำษณ์.

กฤตยำ นำคสิงห์. (2564, มิถุนำยน 7). หวั หนำ้ กลุม่ อำชีพทำขนมลำบำ้ นศรีสมบูรณ์. สัมภำษณ์.
นฤมล นำคปลดั . (2564, พฤษภำคม 5). ครูชำนำญกำรพเิ ศษ (นำฏศิลป์ ). สมั ภำษณ์.
พรเทพ เซ่งรักษำ. (2564, มิถุนำยน 7). ประธำนสภำวฒั นธรรม. สัมภำษณ์.
เสถียร เพง็ เพชร. (2564, พฤษภำคม 6). ครูชำนำญกำร. สัมภำษณ์.
เสำวนิจ ปำกบำรำ. (2564, มิถนุ ำยน 7). สัมภำษณ์.

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

35

ภาคผนวก

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

36

ผู้ทรงคุณวฒุ วิ ิพากษ์นาฏศิลป์ พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด “ระบาหนมลา (หอยราก)”

1. ผชู้ ่วยศำสตรำจำรย์ ดร.ศิริเพญ็ อตั ไพบลู ย์ ผทู้ รงคณุ วุฒิดำ้ นนำฏศิลป์ ไทย

2. ผชู้ ่วยศำสตรำจำรย์ วรำงคณำ วฒุ ิช่วย ผทู้ รงคณุ วุฒิดำ้ นนำฏศิลป์ ไทย

3. ผชู้ ่วยศำสตรำจำรย์ ทศั นียำ คญั ทะชำ ผทู้ รงคณุ วุฒิดำ้ นนำฏศิลป์ ไทย

4. ดร.พรเทพ บญุ จนั ทร์เพชร ผทู้ รงคณุ วุฒิดำ้ นนำฏศิลป์ ไทย

5. รองศำสตรำจำรย์ พชั ธรกรณ์ เอ้ือจิตรเมศ ผทู้ รงคุณวุฒิดำ้ นดนตรี

6. ผชู้ ่วยศำสตรำจำรย์ กฤตษพิ ฒั น์ เอ้ือจิตรเมศ ผทู้ รงคณุ วุฒิดำ้ นดนตรี

7. ผชู้ ่วยศำสตรำจำรย์ ดร.กรกฎ จำเนียร ผทู้ รงคณุ วุฒิดำ้ นกำรส่ือสำร

8. ผชู้ ่วยศำสตรำจำรย์ ดร.เมธำวี จำเนียร ผทู้ รงคุณวุฒิดำ้ นกำรสื่อสำร

9. นำยพรเทพ เซ่งรักษำ ประธำนสภำวฒั นธรรม อำเภอปำกพนงั

จ.นครศรีธรรมรำช

10. คุณครูเสถียร เพง็ เพชร โรงเรียนเทศบำลวดั ศรีสมบูรณ์

ต.หูล่อง อ.ปำกพนงั จ.นครศรีธรรมรำช

(หลกั สูตรทอ้ งถิ่นขนมลำ)

11. คุณครูนฤมล นำคปลดั ครูชำนำญกำรพเิ ศษ (นำฏศิลป์ )

โรงเรียนปำกพนงั อ.ปำกพนงั

จ.นครศรีธรรมรำช

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

37

แบบประเมนิ การแสดงนาฏศิลป์ พืน้ เมืองสร้างสรรค์
ชุด “ระบาหนมลา (หอยราก)”

กำรแสดงนำฏศิลป์ พ้ืนเมืองสร้ำงสรรค์ ชุด “ระบำหนมลำ (หอยรำก) ผสู้ ร้ำงสรรค์ ไดม้ ี
กำรจดั ทำแบบแบบประเมินกำรแสดง เพอ่ื นำแบบประเมินมำวเิ ครำะหแ์ ละแปลผล แลว้ นำมำแกไ้ ข
และพฒั นำกำรแสดงในคร้ังต่อไป

แบบประเมิน แบ่งออกเป็น 3 ตอน ดงั น้ี
ตอนที่ 1 ขอ้ มลู ทวั่ ไปของผกู้ รอกแบบประเมิน
ตอนท่ี 2 แบบประเมินกำรแสดงนำฏศิลป์ พ้ืนเมืองสร้ำงสรรค์ ชุด “ระบำหนมลำ (หอยรำก)”
ตอนท่ี 3 ขอ้ เสนอแนะ

ตอนที่ 1 ข้อมูลทั่วไปของผ้ตู อบแบบประเมนิ

- ชำย
- หญิง
- อำยุ

- 18-25 ปี
- 26-35 ปี
- 36-45 ปี
- 46-60 ปี
- 60 ปี ข้ึนไป
- สถำนภำพ
นกั เรียน/นกั ศึกษำ

ประชำชนทวั่ ไป

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

38

ตอนท่ี 2 แบบประเมินการแสดงนาฏศิลป์ พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด “ระบาหนมลา (หอยราก)”
เกณฑ์ทใ่ี ช้ในการวิเคราะห์ระดบั คะแนนและแปลผลข้อมูล ดังนี้

คำ่ เฉลี่ย 4.50-5.00 หมำยถึง มีควำมเห็นดว้ ยในระดบั มำกที่สุด
ค่ำเฉลี่ย 3.50–4.49 หมำยถึง มีควำมเห็นดว้ ยในระดบั มำก
คำ่ เฉล่ีย 2.50–3.49 หมำยถึง มีควำมเห็นดว้ ยในระดบั ปำนกลำง
ค่ำเฉล่ีย 1.50–2.49 หมำยถึง มีควำมเห็นดว้ ยในระดบั นอ้ ย
คำ่ เฉลี่ย 1.00–1.49 หมำยถึง มีควำมเห็นดว้ ยในระดบั นอ้ ยท่ีสุด

ระดบั คะแนน
ที่ ประเดน็ ในกำรประเมิน มำกท่ีสุด มำก ปำนกลำง นอ้ ย นอ้ ยท่ีสุด

(5 คะแนน) (4คะแนน) (3คะแนน) (2คะแนน) (1 คะแนน)

1 เคร่ืองดนตรีและทำนองเพลง มีอิทธิพล
ต่อกำรถ่ำยทอดอำรมณ์ต่ำง ๆ ไปสู่ผชู้ ม

2 บทร้องคำประพนั ธต์ ำ่ งๆท่ีใชใ้ นกำรขบั ร้อง
ประกอบกำรแสดง มีลีลำทำงกำรแสดง
ที่สอดคลอ้ งกบั บทร้องและอำรมณ์ของ
เพลง และทำใหผ้ ชู้ มเขำ้ ใจควำมหมำยได้
ชดั เจน

3 กำรขบั ร้องในบทเพลงที่ประพนั ธข์ ้ึน
ประกอบกำรแสดง ผขู้ บั ร้องร้องได้
สอดคลอ้ งกบั อำรมณ์ของบทเพลงที่
บรรจลุ งในกำรแสดง

4 กำรประดิษฐล์ ีลำท่ำทำงกำรแสดง
สวยงำม สอดคลอ้ งกบั บทร้องและจงั หวะ

5 เส้ือผำ้ เคร่ืองประดบั ที่สวยงำมเหมำะสม
กบั ชุดกำรแสดง

6 อปุ กรณป์ ระกอบกำรแสดงมีควำมเหมำะสม
7 สำมำรถสื่อสำรอตั ลกั ษณ์และเร่ืองรำว

ของขนมลำหอยรำกผำ่ นชุดกำรแสดง

ตอนท่ี 3 ข้อเสนอแนะ
-

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

39

แบบประเมินการแสดงนาฏศิลป์ พืน้ เมืองสร้างสรรค์
ชุด “ระบาหนมลา (หอยราก)”

กำรแสดงนำฏศิลป์ พ้นื เมืองสร้ำงสรรค์ ชุด “ระบำหนมลำ (หอยรำก)” ผสู้ ร้ำงสรรค์ ไดม้ ี
กำรจดั ทำแบบแบบประเมินกำรแสดง เพ่ือนำแบบประเมินมำวเิ ครำะหแ์ ละแปลผล แลว้ นำมำแกไ้ ข
และพฒั นำกำรแสดงในคร้ังตอ่ ไป

แบบประเมิน แบง่ ออกเป็น 3 ตอน ดงั น้ี
ตอนที่ 1 ขอ้ มลู ทวั่ ไปของผปู้ ระเมิน (ผทู้ รงคุณวุฒิ)
ตอนที่ 2 แบบประเมินกำรแสดงนำฏศิลป์ พ้นื เมืองสร้ำงสรรค์ ชุด “ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ตอนท่ี 3 ขอ้ เสนอแนะ

ตอนท่ี 1 ข้อมูลทว่ั ไปของผ้ปู ระเมิน (ผู้ทรงคุณวุฒิ)
ชื่อ-สกุล
ตำแหน่ง
สถำนที่ทำงำน

ตอนที่ 2 แบบประเมินการแสดงนาฏศิลป์ พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด “ระบาหนมลา (หอยราก)”

เกณฑ์ท่ใี ช้ในการวเิ คราะห์ระดับคะแนนและแปลผลข้อมูลดังนี้
คำ่ เฉล่ีย 4.50-5.00 หมำยถึง มีควำมเห็นดว้ ยในระดบั มำกท่ีสุด
ค่ำเฉล่ีย 3.50–4.49 หมำยถึง มีควำมเห็นดว้ ยในระดบั มำก
ค่ำเฉลี่ย 2.50–3.49 หมำยถึง มีควำมเห็นดว้ ยในระดบั ปำนกลำง
ค่ำเฉลี่ย 1.50–2.49 หมำยถึง มีควำมเห็นดว้ ยในระดบั นอ้ ย
ค่ำเฉล่ีย 1.00–1.49 หมำยถึง มีควำมเห็นดว้ ยในระดบั นอ้ ยที่สุด

ท่ี ประเดน็ ในกำรประเมิน มำกท่ีสุด ระดบั คะแนน นอ้ ยท่ีสุด
(5 คะแนน) (1 คะแนน)
1 เครื่องดนตรีและทำนองเพลง มี มำก ปำนกลำง นอ้ ย
อทิ ธิพลตอ่ กำรถ่ำยทอดอำรมณ์ตำ่ ง ๆ (4 คะแนน) (3 คะแนน) (2 คะแนน)
ไปสู่ผชู้ ม

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสงั คมศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

40

ระดบั คะแนน
ที่ ประเด็นในกำรประเมิน มำกท่ีสุด มำก ปำนกลำง นอ้ ย นอ้ ยที่สุด

(5 คะแนน) (4 คะแนน) (3 คะแนน) (2 คะแนน) (1 คะแนน)

2 บทร้อง คำประพนั ธต์ ่ำง ๆ ที่ใชใ้ น

กำรขบั ร้องประกอบกำรแสดง มลี ีลำ

ทำงกำรแสดงท่ีสอดคลอ้ งกบั บทร้อง

และอำรมณ์ของเพลง และทำใหผ้ ชู้ ม

เขำ้ ใจควำมหมำยไดช้ ดั เจน

3 กำรขบั ร้องในบทเพลงที่ประพนั ธข์ ้ึน

ประกอบกำรแสดง ผขู้ บั ร้องร้องได้

สอดคลอ้ งกบั อำรมณ์ของบทเพลงท่ี

บรรจุลงในกำรแสดง

4 กำรประดิษฐ์ลีลำทำ่ ทำงกำรแสดง

สวยงำม สอดคลอ้ งกบั บทร้องและ

จงั หวะ

5 เส้ือผำ้ เครื่องประดบั ที่สวยงำม

เหมำะสมกบั ชุดกำรแสดง

6 อปุ กรณ์ประกอบกำรแสดงมีควำม

เหมำะสม

7 สำมำรถส่ือสำรอตั ลกั ษณ์และเร่ืองรำว
ของขนมลำหอยรำกผำ่ นชุดกำรแสดง

ตอนท่ี 3 ข้อเสนอแนะ

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

41

ภาพการลงพื้นทหี่ าข้อมูลและการดาเนินงาน

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพูล มขุ รักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช

42

สมั ภำษณ์และศึกษำข้นั ตอนกำรทำขนมลำ

ระบำหนมลำ (หอยรำก)
ทองพลู มุขรักษ์ คณะมนุษยศำสตร์และสังคมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั นครศรีธรรมรำช