สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

สมเดจ็ พระนางเจาสิรกิ ติ ์ิ พระบรมราชินนี าถ
พระบรมราชชนนีพนั ปหลวง

วนั ท่ี 12 สงิ หาคม ของทกุ ป
วนั คลา ยวันพระราชสมภพของ

สมเดจ็ พระนางเจา สริ กิ ิต์ิ
พระบรมราชินีนาถ

พระบรมราชชนนพี ันปหลวง
และวันแมแหง ชาติ

สมเดจ็ พระนางเจา้ สริ กิ ิติ พระบรมราชินนี าถ
พระบรมราชชนนพี ันปหลวง ทรงมีพระนาเดมิ
ว่า หมอ่ มราชวงศ์สิริกติ ิ กิตยิ ากร ซึงพระนาม
"สิริกิต"ิ ไดร้ ับพระราชทานจากพระบาทสมเดจ็
พระปกเกลา้ เจา้ อยู่หวั มีความหมายว่า"ผู้เปน
ศรีแหง่ กิตยิ ากร" พระราชสมภพเมือ วนั ที 12
สิงหาคม พ.ศ. 2475

วนั ที 5 ธนั วาคม พ.ศ. 2499 อนั เปนปที
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลย
เดชมพี ระราชประสงค์จะผนวชเปน พระภกิ ษุ
ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตังสมเดจ็
พระนางเจ้าสริ กิ ติ ิ พระบรมราชินีเปนผู้สําเรจ็
ราชการแทนพระองค์ในระหวา่ งทผี นวชและ
ทรงพระราชดํารวิ า่ สมเด็จพระนางเจ้าสิรกิ ิติ
พระบรมราชนิ ไี ด้ทรงดาํ รงตาํ แหน่งผูส้ าํ เรจ็
ราชการแทนพระองค์ในระหวา่ งทผี นวชและได้
ปฏบิ ัตพิ ระราชภารกจิ แทนพระองคด์ ้วยพระ
ปรีชาสามารถ สนองพระราชประสงค์เปนที
เรียบร้อย จงึ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้
เฉลิมพระนามาภไิ ธย สมเดจ็ พระนางเจ้าสิริกติ ิ
พระบรมราชนิ ีวา่ สมเด็จพระนางเจ้า สิรกิ ิติ
พระบรมราชินีนาถ

วันที 5 พฤษภาคม พ.ศ.2562 พระบาทสมเดจ็ พระ
วชิรเกลา้ เจ้าอยูห่ วั ทรงมีบรมราชโองการโปรด
เกล้าโปรดกระหมอ่ มเฉลมิ พระนามาภิไธยว่า
“สมเด็จพระนางเจา้ สิริกติ ิ พระบรมราชินนี าถ
พระบรมราชชนนีพันปหลวง” ดงั ปรากฏเนือความ
ในประกาศเฉลมิ พระนามาภไิ ธยวา่ “...โดยทีทรงพระ
ราชดําริดว้ ยพระราชหฤทยั ประกอบดว้ ยพระ
กตัญ กู ตเวทิตา ระลกึ ถึงพระเดชพระคณุ สมเดจ็
พระบรมราชชนนี อนั ไดม้ ีมาเปนล้นพ้นยงิ กวา่ ผอู้ นื
และทรงพระราชดําริวา่ พระบรมราชชนนีเปนผู้ทรง
พระคณุ อันประเสริฐ ไดท้ รงบําเพญ็ พระราช
กรณียกจิ อันได้บงั เกิดประโยชน์แกช่ าตบิ า้ นเมอื ง
และพสกนกิ รเปนอเนกปรยิ าย มีพระราชหฤทัย
เปยมด้วยพระเมตตากรุณาธิคุณ เสด็จออกสอด
ส่องดูแลทุกขส์ ขุ ของราษฎรทวั ทุกแหง่ หนแม้ ใน
พืนทหี า่ งไกลทรุ กนั ดาร ด้วยพระวริ ิยอุตสาหะอย่าง
ยิงยวด โดยทรงดําเนนิ พระราชจรยิ วตั รดว้ ยพระ
ราชปณิธานแห่งธรรมราชนิ ี ในศุภสมัยอันเปนมหา
มงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษกนี สมควรจะ
เฉลิมพระเกียรติยศสนองพระคณุ ตามโบราณราช
ประเพณี อันจะอํานวย สิรสิ วัสดิพิพัฒนมงคล
แดพ่ ระองค์ และสยามรฐั สีมาอาณาจักร จึงมี
พระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหมอ่ มให้
เฉลิมพระนามาภิไธย สมเด็จพระบรมราชชนนี ตาม
ทีจารกึ ในพระสพุ รรณบัฏวา่ สมเด็จพระนางเจา้ สิ
ริกิติ พระบรมราชินนี าถ พระบรมราชชนนีพันป
หลวง...”

พระราชกรณยี กจิ ที่สาํ คญั

ศิลปาชีพ

ในขณะทีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
รชั กาลท9ี ทรงริเรมิ กอ่ ตังโครงกาหลวง
ตา่ งๆ สมเด็จพระนางเจ้าสิรกิ ิติ พระบรม
ราชินนิ าถ พระบรมราชชนนพี ันปหลวง
จึงทรงรเิ ริมโครงการใหร้ าษฎรโดย
เฉพาะชาวนาในท้องถินชนบททําอาชพี
เสริมโดยใช้เวลาว่างจากการทาํ นาทาํ ไร่
มาทาํ งานศิลปาชีพ จนราษฎรเหลา่ นันมี
ความร้คู วามสามารถในงานผลติ งาน
ศิลปหตั ถกรรม จนเปนทียอมรับใน
ประเทศไทยและระดับสากล

ความมั่นคงของชาติ

สมเดจ็ พระนางเจา้ สิริกิติ พระบรมราชนิ นิ าถ พระบรมราชชนนี
พันปหลวง ทรงหว่ งใยความมนั คงของชาตแิ ละทรงปฏบิ ัติพระ
ราชกรณยี กิจทุกวิถที างทีจะชว่ ยทะนบุ ํารุงและปกปองรกั ประเทศ
ชาติ ทรงพระกรณุ าเสดจ็ พระราชดําเนนิ ไปทรงเยยี มทหาร
ตํารวจ ราษฎรอาสาสมคั ร จนถงึ ฐานปฏิบตั ิการ ไม่ว่าจะอยูใ่ น
พืนทอี นั ตรายเพียงใดก็ตามได้พระราชทานถงุ ของขวญั ประกอบ
ด้วยเครอื งอุปโภคบริโภคทจี าํ เปน เพือพระราชทานกาํ ลังใจแกผ่ ู้
ปฏบิ ตั ิงานด้านความมันคงของชาติตลอดมา

การสาธารณสขุ

ในดา้ นการสาธารณสขุ นอกจากทรงช่วยเหลอื ผทู้ ีไดร้ ับ
ความเดือดรอ้ นโดยจัด “หนว่ ยแพทยพ์ ระราชทาน” ตาม
เสด็จไปรกั ษาพยาบาลราษฎรในถนิ ทุรกนั ดารแลว้ ยงั ทรง
ช่วยเหลอื กลุ่มผปู้ ระสบภัยธรรมชาติ ทรงชว่ ยเหลอื ทหาร
ตาํ รวจ และราษฎรอาสาสมัครตามชายแดน ทรงรเิ รมิ จัดตัง
มลู นธิ ิสายใจไทย ในพระบรมราชปู ถมั ภ์ ในกรณีทที รงพบ
ราษฎรเจบ็ ปวยก็จะทรงรบั ไว้เปนคนไข้ในพระบรมราชานุ
เคราะห์ ทรงอุปถัมภอ์ งค์กรการกุศล สมาคม มูลนิธติ า่ งๆ
เปนจํานวนมาก

การสงเสรมิ อนุรักษธรรมชาติ

ด้านการส่งเสริมอนรุ กั ษธ์ รรมชาติ พระทรงมพี ระ
ราชดาํ รใิ ห้จัดตัง “โครงการปารกั นาํ ” ทงั นีเพือให้
ราษฎรมสี ว่ นร่วมในการร่วมกนั ปลูกปา หลังจากนัน
ยงั มีโครงการตามพระราชดาํ ริทีปรากฏขนึ เพือส่ง
เสริมการอนุรกั ษธ์ รรมชาติ อาทิ โครงการสวนสัตว์
ปาเปดภเู ขียวตามพระราชดาํ ริ โครงการอนุรักษแ์ ละ
ขยายพันธ์เุ ตา่ ทะเล โครงการเพาะเลียงและขยายพันธุ์
สตั วป์ า โครงการปลกู ปาเสรมิ ธรรมชาติ โครงการ
พระราชดําริสวนหาดทรายใหญ่ เปนต้น