แบบฝกึ ทักษะคณติ ศาสตร์ ค30201
เร่ือง ระบบจานวนจรงิ
ช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ 4
เล่มท่ี 5 การแก้สมการพหุนามตวั แปรเดยี ว
นางนภัสนนั ท์ เท่ียงโยธา
ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ชานาญการพเิ ศษ
********************************************************************************
กลุม่ สาระการเรยี นรู้คณติ ศาสตร์
โรงเรยี นพยคั ฆภูมวิ ทิ ยาคาร อาเภอพยคั ฆภมู ิพิสยั
จงั หวดั มหาสารคาม สานกั งานเขตพ้นื ทก่ี ารศกึ ษามัธยมศกึ ษา เขต ๒๖
คานา
แบบฝกึ ทกั ษะคณิตศาสตร์ เรอ่ื ง ระบบจานวนจรงิ ช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 4 เลม่ น้ี จดั ทาขึ้น
เพ่อื ใช้เป็นสอ่ื ประกอบการเรียนวิชาคณติ ศาสตร์ รายวิชาคณิตศาสตร์เพ่ิมเติม รหัสวชิ า ค30201
ระดับชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี 4 ใหเ้ ปน็ ไปตามหลักการและจุดม่งุ หมายของหลกั สตู ร โดยผ้จู ดั ทาได้
วเิ คราะห์ หลกั การ จดุ มงุ่ หมาย มาตรฐาน จุดประสงค์การเรียนร้ขู องหลกั สตู รแกนกลางการศึกษา
ขั้นพื้นฐาน พุทธศกั ราช 2551 ตลอดจนศึกษาแนวคดิ จิตวิทยาและทฤษฎีท่ีเกีย่ วขอ้ งในการสรา้ ง
แบบฝึกทกั ษะใหม้ คี วามเหมาะสมสอดคลอ้ งกบั ความรู้ ความสามารถและความสนใจเพื่อนาไปใช้
ให้เกิดประโยชนส์ งู สุด แบบฝึกทกั ษะคณติ ศาสตร์ เร่อื ง ระบบจานวนจรงิ ที่ผูจ้ ดั ทาได้สรา้ งข้นึ นี้
มที ง้ั หมด 10 เล่ม ประกอบด้วย
เลม่ ท่ี 1 จานวนจรงิ และสมบตั ขิ องจานวนจรงิ
เลม่ ที่ 2 สมบตั ิของจานวนจริง
เลม่ ท่ี 3 ทฤษฎบี ทเศษเหลือและการหารสังเคราะห์
เลม่ ท่ี 4 ทฤษฎีบทตวั ประกอบและทฤษฎีบทตัวประกอบจานวนตรรกยะ
เล่มท่ี 5 การแกส้ มการพหุนามตัวแปรเดยี ว
เลม่ ท่ี 6 สมบัติของการไมเ่ ท่ากันและการดาเนินการบนช่วง
เล่มที่ 7 ชว่ งและการแกอ้ สมการ 1
เลม่ ท่ี 8 ช่วงและการแก้อสมการ 2
เลม่ ท่ี 9 การแกส้ มการในรูปคา่ สมั บูรณ์
เลม่ ท่ี 10 การแก้อสมการในรูปคา่ สัมบรู ณ์
แบบฝกึ ทกั ษะคณิตศาสตร์ เรอื่ ง ระบบจานวนจรงิ แตล่ ะเลม่ มีองค์ประกอบครบถว้ น อาทิ
ผลการเรียนรู้ สาระสาคัญ จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน
แบบฝกึ ทักษะพร้อมเฉลย แบบทดสอบหลงั เรียน และเฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น
ผูจ้ ดั ทาหวังเปน็ อย่างยิ่งวา่ แบบฝึกทกั ษะคณิตศาสตร์เลม่ น้ี จะเปน็ ประโยชนต์ ่อนักเรียนและ
ผสู้ นใจนาไปใชใ้ นการจดั กิจกรรมการเรียนการสอนในเร่ือง ระบบจานวนจรงิ เพราะจะทาให้เขา้ ใจ
เนอ้ื หามากขน้ึ และได้ฝึกปฏิบัติในด้านทักษะ กระบวนการทางคณิตศาสตร์ไปพร้อมกัน
นภสั นันท์ เทย่ี งโยธา
สารบญั
เร่ือง หนา้
คาช้แี จง ........................................................................................................................... ก
วตั ถุประสงค์ของการใช้แบบฝึกทักษะ ............................................................................. ข
คาแนะนาการใช้แบบฝึกสาหรับนกั เรียน ......................................................................... ค
คาแนะนาการใช้แบบฝึกสาหรับครู ................................................................................. ง
ผลการเรียนรู้ / สาระสาคัญ / จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ ..…….………..….…….…………..…….. 1
แบบทดสอบกอ่ นเรียน เล่ม 5 ………………….……………………………..……………………..…. 2
แบบฝกึ ทักษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เรอ่ื ง การแก้สมการพหุนามตัวแประเดียว
ใบความรทู้ ่ี 1 เรื่อง การแก้สมการพหนุ าม ....................................................... 4
แบบฝกึ ทักษะท่ี 1 ............................................................................................... 6
แบบฝึกทกั ษะที่ 2 ............................................................................................... 7
ใบความรทู้ ่ี 2 เรอื่ ง การแก้สมการพหุนามโดยใช้ทฤษฎบี ทเศษเหลือ .............. 8
แบบฝึกทกั ษะที่ 3 ............................................................................................... 10
แบบฝึกทักษะท่ี 4 ............................................................................................... 12
ใบความรู้ที่ 3 เรอ่ื ง การแก้สมการพหุนามโดยใช้การหารสงั เคราะห์ .............. 14
แบบฝกึ ทักษะท่ี 5 ............................................................................................. 16
แบบฝกึ ทักษะท่ี 6 ............................................................................................... 18
แบบทดสอบหลังเรยี น เล่ม 5 ............................................................................ 20
เกณฑ์การให้คะแนน ........................................................................................................ 22
บรรณานุกรม ................................................................................................................... 25
ภาคผนวก ........................................................................................................................ 26
สารบญั (ต่อ)
เร่อื ง หน้า
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น เล่ม 5...................................................................... 27
เฉลยแบบฝึกทักษะท่ี 1 ....................................................................................... 28
เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 2 ....................................................................................... 29
เฉลยแบบฝึกทักษะท่ี 3 ....................................................................................... 30
เฉลยแบบฝึกทักษะท่ี 4 ....................................................................................... 32
เฉลยแบบฝึกทักษะท่ี 5 ....................................................................................... 34
เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 6 ....................................................................................... 36
เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน เลม่ 5 .................................................................... 38
แบบฝกึ ทกั ษะคณติ ศาสตร์ เล่ม 5 เรอื่ ง การแกส้ มการพหุนามตัวแปรเดยี ว ก
คาชแ้ี จง
แบบฝกึ ทักษะคณติ ศาสตร์ เรอื่ ง ระบบจานวนจริง สาหรับผู้เรยี นระดับช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ 4
แบง่ ออกเป็น 10 เลม่ แต่ละเลม่ มสี ว่ นประกอบ ดังนี้
1. คาชแ้ี จง
2. คาแนะนาในการใช้แบบฝึกทักษะของนกั เรยี น
3. คาแนะนาในการใชแ้ บบฝกึ ทักษะของครู
4. ผลการเรียนรู้ / สาระสาคญั / จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
5. แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
6. ส่วนเนื้อหา
7. แบบฝึกทกั ษะ
8. แบบทดสอบหลงั เรยี น
9. เกณฑ์การให้คะแนน
10. บรรณานุกรม
11. เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน
12. เฉลยแบบฝึกทักษะ
13. เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
แบบฝกึ ทักษะคณิตศาสตร์ เลม่ 5 เรื่อง การแกส้ มการพหุนามตวั แปรเดียว ข
วตั ถปุ ระสงค์ในการใชแ้ บบฝึกทกั ษะ
การใชแ้ บบฝึกทักษะคณติ ศาสตร์ เรอ่ื ง ระบบจานวนจริง ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 4
มีวตั ถปุ ระสงค์ เพ่อื
1. ให้ผู้เรียนมีความรคู้ วามเข้าใจในเนอ้ื หา เร่ือง ระบบจานวนจริง จากการศกึ ษาตวั อย่าง
และทาแบบฝึกอย่างต่อเนื่อง
2. เพื่อพัฒนาทกั ษะการคิดอย่างเปน็ ระบบมรี ะเบยี บแบบแผนและการตัดสินใจใหด้ ียิ่งข้นึ
3. เพ่ือให้ผู้เรยี นมีวนิ ัย มคี วามรับผดิ ชอบ มุ่งมั่นในการทางาน มีความซื่อสัตย์ ตระหนักใน
คณุ คา่ และมเี จตคติท่ีดีตอ่ วิชาคณติ ศาสตร์
4. เพือ่ ให้ผู้เรยี นสามารถนาความร้ทู ี่ไดศ้ กึ ษา ไปปรับใชใ้ นชีวิตประจาวันได้
แบบฝกึ ทักษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เรื่อง การแก้สมการพหุนามตัวแปรเดยี ว ค
เทา่ กัน
คาแนะนาสาหรบั นักเรียน
แบบฝกึ ทักษะคณติ ศาสตร์ เรื่อง ระบบจานวนจริง ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 4
เล่ม 5 เร่อื ง การแก้สมการพหนุ ามตัวแประเดยี ว นักเรียนควรปฏิบัติตามคาแนะนา ดังน้ี
1. ศกึ ษาจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ สาระสาคัญ ให้เข้าใจ
2. ทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน
3. ศกึ ษาทาความเข้าใจเนื้อหาจากใบความรู้
4. ทาแบบฝกึ ทักษะทกุ แบบฝกึ หากมีข้อสงสยั ใหป้ รึกษาเพอื่ น หรอื ครูผู้สอน
5. ตรวจแบบฝกึ ทกั ษะตามเฉลยทา้ ยเล่ม และรว่ มกนั สรุปองค์ความรูโ้ ดยครคู อยแนะแนวทาง
และอธบิ ายเพิ่มเติม
6. ทาแบบทดสอบหลังเรียน เพื่อดูความก้าวหนา้ ในการเรียนของนักเรียน
7. นักเรียนต้องมีความซ่ือสัตยต์ ่อตนเอง เปน็ คุณธรรมสูงสดุ ในการใชแ้ บบฝึกทักษะ
8. นกั เรียนจะตอ้ งทาแบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ถกู ต้องร้อยละ 80 ข้ึนไป ของจานวนข้อสอบ
ทั้งหมดของแตล่ ะแบบฝึก จึงถือว่าผ่านเกณฑ์การประเมิน
แบบฝึกทักษะคณติ ศาสตร์ เลม่ 5 เร่ือง การแกส้ มการพหนุ ามตัวแปรเดยี ว
ง
คาแนะนาสาหรบั ครู
การใชแ้ บบฝกึ ทักษะคณิตศาสตร์ เร่ือง ระบบจานวนจรงิ ช้นั มัธยมศึกษาปีท่ี 4
เลม่ 5 เร่อื ง การแกส้ มการพหนุ ามตัวแประเดยี ว ครูผู้สอนมบี ทบาทสาคัญที่จะชว่ ยใหก้ ารเรียนรู้ของ
นักเรยี นบรรลวุ ัตถุประสงค์ ครผู ้สู อนจงึ ควรศึกษารายละเอยี ดเกี่ยวกับการปฏบิ ตั ิตนกอ่ นที่จะใชแ้ บบฝึก
ทกั ษะ ดงั น้ี
1. ครูต้องศึกษาเน้ือหาของแบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ใหเ้ ข้าใจเป็นอย่างดี เพ่อื เป็นการเตรยี มตวั
ในการสอน
2. ครูต้องช้แี จงให้นักเรยี นเข้าใจเกยี่ วกบั การใช้แบบฝกึ ทกั ษะคณติ ศาสตร์ เพอ่ื ใหน้ กั เรียนรู้
บทบาทและหน้าทข่ี องนักเรียนและตอ้ งชแ้ี จงปลกู ฝงั คุณธรรมดา้ นความซ่ือสัตย์ ด้านการรักษาสง่ิ ของ
ส่วนรวมอยา่ งเคร่งครัด โดยไม่ขีดเขียนหรือทาใหแ้ บบฝึกทักษะคณิตศาสตรฉ์ ีกขาด
3. ครูต้องใหน้ กั เรยี นทาแบบทดสอบก่อนเรียน เพื่อสารวจความรู้พืน้ ฐานของนักเรยี น
4. แจ้งจดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ให้นกั เรยี นทราบ
5. จัดกิจกรรมการเรียนรโู้ ดยใชแ้ บบฝึกทักษะคณิตศาสตร์เลม่ นี้ควบคูก่ ับแผนการจดั การเรียนรู้
วชิ าคณติ ศาสตร์เพ่ิมเติม ค30201
6. หากนักเรียนมีข้อสงสัยในการใชแ้ บบฝกึ ทักษะคณิตศาสตร์ ครตู ้องให้คาแนะนาแกน่ ักเรียนทนั ที
7. เม่ือนกั เรียนทาแบบฝกึ ทักษะเสรจ็ แล้ว ใหช้ ่วยกันตรวจคาตอบจากเฉลย และรว่ มกันสรปุ
องค์ความรู้ โดยครแู นะแนวทาง และอธิบายเพิม่ เติม
8. หลังการเรยี นจบแล้ว ตอ้ งใหน้ ักเรียนทาแบบทดสอบหลังเรยี น
9. ตรวจแบบทดสอบหลงั เรียน และบันทกึ ผลคะแนนลงในแบบบันทกึ คะแนน
แบบฝกึ ทกั ษะคณติ ศาสตร์ เลม่ 5 เรือ่ ง การแกส้ มการพหนุ ามตวั แปรเดียว 1
ผลการเรยี นรู้
แกส้ มการและอสมการพหุนามตัวแปรเดียวดกี รีไมเ่ กนิ สี่ได้
สาระสาคัญ
สมการพหนุ ามตวั แปรเดียว หมายถงึ สมการทอ่ี ยู่ในรูป
anxn an1xn1 ... a1x a0 0
จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
1. ด้านความรู้ (K)
- สามารถหาคาตอบของสมการพหนุ ามกาลัง n เม่ือ an 1 โดยใช้ทฤษฏีบท 5 ได้
- สามารถหาคาตอบของสมการพหนุ ามกาลัง n เมอ่ื an 1 โดยใช้ทฤษฏีบท 5 ได้
- สามารถหาคาตอบของสมการพหนุ ามกาลัง n เมอ่ื an 1 โดยใช้ทฤษฏีบทเศษเหลือ
และการหารสงั เคราะห์ได้
- สามารถหาคาตอบของสมการพหนุ ามกาลงั n เม่อื an 1 โดยใชท้ ฤษฏีบทเศษเหลือ
และการหารสังเคราะห์ได้
2. ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (P)
- มีความสามารถในการใหเ้ หตผุ ล สือ่ สาร สอื่ ความหมายทางคณิตศาสตร์ การเชื่อมโยง
มคี วามคดิ สรา้ งสรรค์ และสามารถนาไปใชแ้ ก้ปัญหาได้
3. ดา้ นคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์ (A)
- ซ่อื สัตยส์ จุ ริต
- มุง่ มัน่ ในการทางาน
- มีระเบียบวนิ ัย
- มีจิตสาธารณะ
แบบฝึกทกั ษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เรอื่ ง การแก้สมการพหนุ ามตัวแปรเดยี ว
2
แบบทดสอบก่อนเรยี นเล่ม 5
คาชแ้ี จง ให้นักเรยี นเลอื กคาตอบท่ีถกู ต้องทีส่ ุดแลว้ ทาเคร่ืองหมาย × ลงในกระดาษคาตอบที่กาหนดให้
(5 นาท)ี
1. ขอ้ ใดเป็นผลบวกของคาตอบของสมการ x3 x2 12x 0
ก. 2
ข. 1
ค. 1
ง. 2
2. ขอ้ ใดเป็นผลบวกของคาตอบของสมการ x(3x 2) ( x 2)2
ก. 3
ข. 2
ค. 1
ง. 2
3. {3,2,1} เป็นเซตคาตอบของสมการใดต่อไปน้ี
ก. x3 6x2 11x 6 0
ข. x3 6x2 11x 6 0
ค. x3 5x2 11x 6 0
ง. x3 5x2 13x 6 0
4. ข้อใดเปน็ ผลบวกของคาตอบของสมการ x3 7x 6 0
ก. 3
ข. 1
ค. 0
ง. 1
5. ข้อใดเปน็ เซตคาตอบของสมการ 6x3 11x2 6x 1 0
ก. { 1 , 1 , 1 } ข. { 1 , 1 , 1}
3 2 3 2
ค. { 1 , 1 , 1} ง. { 1 , 1 , 1}
2 3 3 2
แบบฝึกทกั ษะคณิตศาสตร์ เลม่ 5 เร่อื ง การแก้สมการพหนุ ามตัวแปรเดยี ว 3
6. ขอ้ ใดคือเซตคาตอบของสมการ 2x3 3x2 11x 6 0
ก. { 1 , 2 , 3 }
2
1
ข. {3 , 2 , 2}
ค. {3 , 2 , 1 }
2
1
ง. { 3 , 2 , 2}
7. ขอ้ ใดคือคาตอบของสมการ x2 4x 21 0
ก. x 7 หรอื x 3
ข. x 7 หรอื x 3
ค. x 3 หรือ x 7
ง. x 7 หรือ x 3
8. ข้อใดคือเซตคาตอบของสมการ 4x4 25x2 36 0
ก. {2 , 1 , 1 , 1 }
2 2
3 3
ข. { 2 , 1 , 2 , 3}
ค. {2 , 3 , 3 , 2}
2 2
3 3
ง. {2 , 2 , 2 , 3}
9. ข้อใดคือเซตคาตอบของสมการ 2x4 10x2 8 0
ก. {2 , 1 , 0 , 2}
ข. {2 , 1 , 1 , 2}
ค. {2 , 1 , 2 , 3}
ง. {2 , 1 , 1 , 3}
10. ข้อใดคือเซตคาตอบของสมการ x3 x2 6x 0
ก. {3 , 0 , 1}
ข. {3 , 2 , 1}
ค. {2 , 0, 2}
ง. {2 , 0, 3}
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เรื่อง การแกส้ มการพหุนามตวั แปรเดียว 4
ใบความร้ทู ่ี 1
เร่อื ง การแกส้ มการพหนุ าม
พหุนามตัวแปร x เขียนในรูป anxn an1xn1 ... a1x a0 0 เมือ่ n เปน็ จานวนเตม็
บวก และ an , an-1 , … , a1 , a0 เป็นสัมประสทิ ธิข์ องพหุนามทเ่ี ป็นจานวนจริงโดยท่ี ถ้า an 0 จะ
เรียก
พหุนามน้วี ่า พหนุ ามดีกรี n
สญั ลักษณท์ ี่ใช้ p(x) แทนพหุนามที่อยู่ในรูปดังกลา่ ว และใช้ p(a) เปน็ คา่ ทไ่ี ดจ้ ากการแทน x
ในพหุนาม p(x) ดว้ ย a เช่น
ให้ p(x) x3 4x2 3x 2
p(1) คอื ค่าท่ีไดจ้ ากการแทนที่ x ใน p(x) ดว้ ย 1
ดังนนั้ p(1) 13 4(1)2 3(1)2
0
ทานองเดียวกัน p(2) (2)3 4(2)2 3(2) 2
28
สมการพหุนามตัวแปรเดียว คือ anxn an1xn1 ... a1x a0 0 และสามารถหาคาตอบ
ของสมการได้ โดยใชก้ ารแยกตวั ประกอบและอาศยั ทฤษฎีบท 5 ทีว่ า่ ผลคณู ของจานวนจริงสองจานวนเป็น
ศูนย์ แล้วจานวนจริงจานวนใดจานวนหนึง่ หรือทง้ั สองจานวนต้องเปน็ ศูนย์ ดงั แสดงในตัวอยา่ งต่อไปน้ี
(แสดงการคดิ แกป้ ัญหาตามขั้นตอนวธิ ขี องโพลยา)
ตัวอย่างที่ 1 จงหาเซตคาตอบของสมการ 3x3 2x2 12x 8 (ข้นั ที่ 1)
วธิ ีทา จาก 3x3 2x2 12x 8 (ข้นั ที่ 2)
จะได้ 3x3 2x2 12x - 8 0 (ขนั้ ท่ี 3)
ดงั น้นั (3x2 2x2) (12x 8) 0 (ขั้นที่ 4)
x2(3x 2)4(3x2) 0
(3x 2)(x 2)(x 2) 0
จะได้ 3x 2 0 หรือ x 2 0 หรือ x 2 0
หรอื x 2 หรอื x 2 หรอื x 2
3
2
เซตคาตอบของสมการ คือ { 2 , 3 , 2}
แบบฝกึ ทกั ษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เร่ือง การแก้สมการพหนุ ามตัวแปรเดยี ว
5
โดยทวั่ ไปในการแกส้ มการเม่ือไดเ้ ซตคาตอบแลว้ ควรจะตรวจคาตอบเสมอ ในกรณีแกส้ มการทาได้โดย
การแทนตวั แปรในสมการดว้ ยคาตอบ ซงึ่ สว่ นใหญจ่ ะไม่บงั คบั ว่าต้องเขยี นแสดงการตรวจคาตอบไว้ในการ
แสดงวธิ ีหาคาตอบ แตเ่ พ่ือใหเ้ กิดความมน่ั ใจจึงตรวจคาตอบก่อนทุกครงั้
ตัวยา่ งท่ี 2 จงหาเซตคาตอบของสมการ 2x3 3x2 18x 27 0
วิธที า จาก 2x3 3x2 18x 27 0 (ขัน้ ท่ี 1)
จะไดว้ ่า (2x3 3x2) (18x 27) 0 (ข้นั ที่ 2)
x2(2x 3) 9(2x 3) 0 (ขั้นท่ี 3)
(x2 9)(2x3) 0
(x 3)(x 3)(2x3) 0
ดงั น้ัน 2x 3 0 หรอื x 3 0 หรือ x 3 0
หรือ x 3
หรอื x 3 หรอื x 3
2
3
เซตคาตอบของสมการ คือ { 3 , 2 , 3} (ขน้ั ที่ 4)
วธิ ีการแก้สมการพหุนามขา้ งต้น ใช้ได้ในกรณีทีส่ ามารถจดั พจน์
ของพหนุ ามแล้วอาศยั สมบตั ิของจานวนจรงิ เพื่อแยกตัวประกอบ นอกจาก
วิธนี ีแ้ ล้วสามารถอาศยั ทฤษฎีบทเศษเหลือและการหารสังเคราะหช์ ว่ ย
ในการแยกตัวประกอบ ซ่งึ จะได้กลา่ วในลาดับถัดไป
.
แบบฝกึ ทักษะคณติ ศาสตร์ เลม่ 5 เรอ่ื ง การแก้สมการพหนุ ามตวั แปรเดยี ว
6
แบบฝึกทกั ษะท่ี 1
คาชแ้ี จง ใหแ้ สดงวิธหี าคาตอบ (ข้อละ 5 คะแนน) (ขั้นท่ี 1)
(แสดงการคดิ แกป้ ัญหาตามขั้นตอนวิธขี องโพลยา) (ข้ันท่ี 2)
(ขัน้ ที่ 3)
1. จงหาเซตคาตอบของสมการ x3 3x2 2x 6 0
วิธีทา จาก ________________________ 0 (ขั้นท่ี 4)
ดังนน้ั ________________________ 0 (ขัน้ ที่ 1)
________________________ 0 (ขน้ั ที่ 2)
________________________ 0 (ขั้นท่ี 3)
________________________ 0
จะได้ _________________________________________________ (ข้ันท่ี 4)
หรือ _________________________________________________
เซตคาตอบของสมการ คือ ______________________________
2. จงหาเซตคาตอบของสมการ y3 2y2 9y 18 0
วิธีทา จาก _________________________ 0
ดังนัน้ _________________________ 0
_________________________ 0
_________________________ 0
_________________________ 0
จะได้ ________________________________________________
หรือ ________________________________________________
เซตคาตอบของสมการ คือ ______________________________
แบบฝกึ ทักษะคณิตศาสตร์ เลม่ 5 เรื่อง การแกส้ มการพหนุ ามตวั แปรเดยี ว 7
แบบฝึกทกั ษะที่ 2
คาช้แี จง ให้หาเซตคาตอบของสมการ (ข้อละ 5 คะแนน)
(แสดงการคิดแก้ปัญหาตามขั้นตอนวธิ ขี องโพลยา)
1. จงหาเซตคาตอบของสมการ 4x3 3x2 64x 48
วธิ ีทา จาก ________________________ (ขัน้ ท่ี 1)
(ขั้นท่ี 2)
ดังนนั้ ________________________ 0 (ขั้นที่ 3)
________________________ 0 (ขั้นท่ี 4)
(ขน้ั ที่ 1)
________________________ 0 (ขน้ั ที่ 2)
(ขั้นที่ 3)
________________________ 0
(ขน้ั ที่ 4)
________________________ 0
จะได้ ________________________________________________
หรอื ________________________________________________
เซตคาตอบของสมการ คือ _____________________________
2. จงหาเซตคาตอบของ 4x3 27 12x2 9x 0
วธิ ที า จาก ______________________ 0
ดงั นนั้ ______________________ 0
______________________ 0
______________________ 0
______________________ 0
______________________ 0
จะได้ ________________________________________________
หรอื _________________________________________________
เซตคาตอบของสมการ คือ _____________________________
แบบฝกึ ทกั ษะคณติ ศาสตร์ เล่ม 5 เรอ่ื ง การแก้สมการพหนุ ามตวั แปรเดียว 8
ใบความรู้ท่ี 2
การแก้สมการพหุนามโดยใช้ทฤษฏีบทเศษเหลือ
การแก้สมการพหุนามโดยใช้ทฤษฏบี ทเศษเหลอื เมือ่ an 1 (ขน้ั ท่ี 1)
(แสดงการคิดแกป้ ัญหาตามข้ันตอนวธิ ขี องโพลยา) (ข้นั ที่ 2)
ตัวอย่างที่ 1 จงหาเซตคาตอบของสมการ x3 6x2 x 30 0 (ข้นั ท่ี 3)
วิธีทา ให้ p(x) x3 6x2 x 30
(ขั้นท่ี 4)
จานวนท่ีหาร 30 ลงตวั คอื 1 , 2 , 3 , 5 , 6 , 10 , 15 , 30
พิจารณา p(2) (2)3 6(2)2 (2) 30
8 24 2 30
0
จะได้ x 2 เป็นตวั ประกอบของ x3 6x2 x 30 0
นา x 2 ไปหาร x3 6x2 x 30 ไดผ้ ลหารคือ x2 8x 15
จาก x3 6x2 x 30 ( x 2)( x2 8x 15)
(x2)(x3)(x5)
ดังนั้น x2 0 หรอื x3 0 หรือ x 5 0
หรือ x 2 หรอื x 3 หรือ x 5
เซตคาตอบของสมการ คือ {2 , 3 , 5}
การแก้สมการพหนุ ามโดยใช้
ทฤษฏบี ทเศษเหลือ เมอ่ื an 1
อยใู่ นหน้าถดั ไปนะคะ
แบบฝึกทกั ษะคณติ ศาสตร์ เลม่ 5 เร่อื ง การแกส้ มการพหุนามตัวแปรเดยี ว
9
การแกส้ มการพหุนามโดยใช้ทฤษฏบี ทเศษเหลือ เมือ่ an 1
(แสดงการคิดแกป้ ญั หาตามขั้นตอนวิธีของโพลยา)
ตัวอย่าง 2 จงหาเซตคาตอบของสมการ 12x3 16x2 5x 3 (ทฤษฎีบทเศษเหลือ)
วิธีทา ให้ p(x) 12x3 16x2 5x 3 (ขั้นที่ 1)
เนื่องจากจานวนทห่ี าร 3 ลงตัวคอื 1 , 3
และจานวนทห่ี าร 12 ลงตวั คอื 1 , 2 , 3 , 4 , 6 , 12
จะได้ x k 1 , 3 , 1 , 1 , 1 , 1 , 1 , 3 , 3 (ขั้นท่ี 2)
m 2 3 4 6 12 2 4
จาก p(x) 12x3 16x2 5x 3
พจิ ารณา p( 1 ) 12( 21 )3 16( 1 )2 5( 21) 3 (ขั้นที่ 3)
2 2
12 16 5
8 4 2 3
1 0
2
จะได้ x เปน็ ตวั ประกอบของ 12x3 16x2 5x 3
นา x 1 ไปหาร p(x) จะไดผ้ ลหารเปน็ 12x2 22x 6
2
1
และ 12x3 16x2 5x 3 (x 2 ) (12x2 22x 6)
(x 1 ) (2) (6x2 11x 3)
2
(2x 1) (6x2 11x 3)
(2x 1)(3x 1)(2x 3)
ดงั น้ัน ตวั ประกอบของ 12x2 22x 6 คือ (2x 1)(3x 1)(2x 3)
หรอื 2x 1 0 หรอื 3x 1 0 หรือ 2x 3 0
หรือ x 1 หรอื x 1 หรือ x 3
2 3 2
1 3 1
เซตคาตอบของสมการ คอื { 3 , 2 , 2 } (ขนั้ ท่ี 4)
แบบฝกึ ทักษะคณติ ศาสตร์ เล่ม 5 เรอื่ ง การแกส้ มการพหุนามตวั แปรเดียว
10
แบบฝึกทกั ษะที่ 3
คาช้แี จง ให้แสดงวิธีทา (ข้อละ 5 คะแนน) (แสดงการคิดแกป้ ญั หาตามขั้นตอนวธิ ขี องโพลยา) (ข้ันที่ 1)
(ข้นั ที่ 2)
1. จงหาเซตคาตอบของสมการ x3 4x2 x 6 0 (ขัน้ ที่ 3)
วิธีทา ให้ p(x) _________________________________
จานวนที่หาร ____ ลงตัว คอื _____________________________ (ขน้ั ที่ 4)
พจิ ารณา p(1) _________________________________
_________________________________
0
__________ เปน็ ตัวประกอบของ x3 4x2 x 6
นา ................. ไปหาร x3 4x2 x 6 ไดผ้ ลหารคือ ______________
จาก x3 4x2 x 6 ____________________________
____________________________
ดงั นนั้ _______ 0 หรอื _______ 0 หรือ _______ 0
หรือ x ______ หรอื x ______ หรอื x _______
เซตคาตอบของสมการ คือ __________________________
แบบฝกึ ข้อที่ 2 อยู่ในหนา้ ถัดไปนะคะ
แบบฝึกทกั ษะคณติ ศาสตร์ เล่ม 5 เรอื่ ง การแก้สมการพหนุ ามตัวแปรเดยี ว 11
2. จงหาเซตคาตอบของสมการ x3 x2 14x 24 0
วธิ ที า ให้ p(x) __________________________________ (ข้ันที่ 1)
จานวนที่หาร ____ ลงตวั คือ _____________________________ (ขั้นที่ 2)
พิจารณา p(2) __________________________________ (ขนั้ ท่ี 3)
___________________________________
0
ดงั น้นั ______ เปน็ ตวั ประกอบ x3 x2 14x 24
นา นา ______ ไปหาร x3 x2 14x 24 ไดผ้ ลหารคอื ________________
จะได้ x3 x2 14x 24 _______________________
_______________________
ดงั น้ัน _______ 0 หรือ _______ 0 หรอื _______ 0
หรือ x ______ หรือ x ______ หรือ x ______
เซตคาตอบของสมการ คือ _______________________ (ขัน้ ท่ี 4)
แบบฝกึ ทกั ษะคณติ ศาสตร์ เล่ม 5 เรอื่ ง การแก้สมการพหนุ ามตวั แปรเดยี ว 12
แบบฝึกทักษะท่ี 4
คาช้แี จง ใหแ้ สดงวิธที า (ขอ้ ละ 5 คะแนน) (แสดงการคิดแกป้ ัญหาตามข้นั ตอนวธิ ีของโพลยา)
1. จงหาเซตคาตอบของสมการ 3x3 2x2 19x 6 0
วธิ ที า ให้ p(x) 3x3 2x2 19x 6 (ขั้นที่ 1)
เนือ่ งจากจานวนทหี่ าร ______ ลงตัว คือ ________________________
และจานวนท่ีหาร ______ ลงตวั คอื ___________________________
จะได้ x k ________________________________________ (ขัน้ ที่ 2)
m
จาก p(x) 3x3 2x2 19x 6
พจิ ารณา p(__) _____________________________ (ขั้นที่ 3)
_____________________________
0
จะได้ ________ เป็นตวั ประกอบ 3x3 2x2 19x 6
นา นา _________ ไปหาร 3x3 2x2 19x 6 ไดผ้ ลหารคอื ___________________
และ 3x3 2x2 19x 6 ___________________________
___________________________
ดังน้ัน _________ 0 หรือ _________ 0 หรอื ________ 0
หรอื x _____ หรอื x ______ หรอื x ______
เซตคาตอบของสมการ คอื ....................................... (ขัน้ ที่ 4)
แบบฝึกทักษะคณติ ศาสตร์ เลม่ 5 เรอื่ ง การแกส้ มการพหุนามตวั แปรเดียว
13
2. จงหาเซตคาตอบของสมการ 2x3 3x2 7x 6 0
วธิ ีทา ให้ p(x) 2x3 3x2 7x 6 (ขน้ั ท่ี 1)
เน่อื งจากจานวนที่หาร _____ ลงตัว คอื __________________________
และจานวนทห่ี าร ______ ลงตวั คอื _____________________________
จะได้ x k __________________________________________ (ขน้ั ท่ี 2)
m
จาก p(x) 2x3 3x2 7x 6
พิจารณา p(___) ___________________________ (ข้นั ท่ี 3)
___________________________
จะได้ ________ เป็นตัวประกอบของ 2x3 3x2 7x 6
นา ________ ไปหาร 2x3 3x2 7x 6 ได้ผลหารคือ ___________________
และ 2x3 3x2 7x 6 _________________________________
เน่ืองจาก ________________________ แยกตัวประกอบไม่ได้
ใช้สูตร x 3 32 4 (2) (2) ; b2 4ac 0
2(2)
จาก ax2 bx c 0
a _________ , b _________ , c _________
จะได้ x ____________________________________
และ x ________________________ ; ไมม่ ีคา่ x ทท่ี าใหส้ มการเป็นจรงิ
เซตคาตอบของสมการ คือ _______________ (ขั้นที่ 4)
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เรอื่ ง การแก้สมการพหุนามตัวแปรเดยี ว 14
ใบความร้ทู ี่ 3
เรื่อง การแกส้ มการพหุนามโดยใช้การหารสงั เคราะห์
การแก้สมการพหุนามโดยใช้การหารสังเคราะห์ เมื่อ an 1
(แสดงการคิดแกป้ ญั หาตามขัน้ ตอนวธิ ีของโพลยา)
ตวั อย่าง 3 จงหาเซตคาตอบของสมการ x4 2x3 13x2 14x24 0
วิธที า ให้ p(x) x4 2x3 13x2 14x 24
จานวนทหี่ าร 24 ลงตัว คอื 1 , 2 , 3 , 4 , 6 , 8 , 12 , 24
พจิ ารณา (x 1) 1 1 2 13 14 24
1 3 10 24 +
พิจารณา (x 2) 2 1 3 10 24 0
2 2 24 +
1 1 12 0
จะได้ x 1 และ x2 เป็นตัวประกอบของ x4 2x3 13x2 14x 24
และไดผ้ ลหาร คอื x2 x 12
และ x4 2x3 13x2 14x 24 (x 1) (x 2) (x2 x 12)
(x 1)(x 2)(x 4)(x 3)
น่ันคอื ตวั ประกอบของ x4 2x3 13x2 14x 24 (x 1)(x 2)(x 4)(x 3)
หรือ x 1 0 หรอื x 2 0 หรือ x 4 0 หรอื x 3 0
หรือ x 1 หรอื x 2 หรอื x 4 หรอื x 3
เซตคาตอบของสมการ คือ {3 , 1 , 2 , 4}
แบบฝึกทกั ษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เร่อื ง การแก้สมการพหนุ ามตัวแปรเดยี ว
15
การแกส้ มการพหุนามโดยใช้การหารสงั เคราะห์ เมื่อ an 1
(แสดงการคิดแกป้ ัญหาตามข้นั ตอนวธิ ขี องโพลยา)
ตัวอย่างที่ 4 จงหาเซตคาตอบของสมการ 3x3 10x2 9x 2 0
วธิ ที า ให้ p(x) 3x3 10x2 9x 2
เน่อื งจากจานวนที่หาร 2 ลงตวั คือ 1 , 2
และจานวนท่ีหาร 3 ลงตวั คือ 1 , 3
จะได้ x k 1 , 2 , 2
m 3
จาก p(x) 3x3 10x2 9x 2
พิจารณา (x 1) 1 3 10 9 2 +
3 7 2
3 7 2 0
จะได้ x 1 เป็นตวั ประกอบของ 3x3 10x2 9x 2 ไดผ้ ลหาร คอื 3x2 7x 2
และ 3x3 10x2 9x 2 (x 1) (3x2 7x 2)
(x 1)(3x 1)(x 2)
น่ันคอื ตวั ประกอบ ของ 3x3 10x2 9x 2 (x 1)(3x 1)(x 2)
หรอื x 1 0 หรอื 3x 1 0 หรือ x 2 0
จะได้ x 1 หรอื x 1 หรือ x 2
3
1
เซตคาตอบของสมการ คือ { 3 , 1 , 2}
แบบฝกึ ทักษะคณติ ศาสตร์ เลม่ 5 เร่ือง การแก้สมการพหุนามตวั แปรเดยี ว 16
แบบฝกึ ทักษะท่ี 5
คาช้แี จง ใหแ้ สดงวธิ ีทา (ข้อละ 5 คะแนน)
1. จงหาเซตคาตอบของสมการ x3 x2 14x 24 0
วธิ ที า ให้ p(x) x3 x2 14x 24 (ข้นั ที่ 1)
(ขน้ั ที่ 2)
จานวนที่หาร ______ ลงตวั คอื _______________________________ (ข้นั ท่ี 3)
พจิ ารณา _______ .... 1 1 14 24
+
จะได้ _______ เปน็ ตัวประกอบของ x3 x2 14x 24 ไดผ้ ลหาร คอื ____________
และ p(x) x3 x2 14x 24 ___________________________
___________________________
ดงั น้นั ________ 0 หรอื ________ 0 หรือ ________ 0
หรือ x _______ หรอื x ______ หรอื x _______
เซตคาตอบของสมการ คือ ______________________ (ขั้นท่ี 4)
แบบฝึกทกั ษะคณติ ศาสตร์ เล่ม 5 เร่ือง การแกส้ มการพหุนามตัวแปรเดยี ว 17
2. จงหาเซตคาตอบของสมการ 2x4 10x2 8 0
วิธีทา ให้ p(x) 2x4 10x2 8 (ขนั้ ที่ 1)
(ขน้ั ท่ี 2)
จานวนทห่ี าร ____ ลงตัว คือ _______________________ (ขน้ั ที่ 3)
จาก p(x) 2x4 10x2 8
พจิ ารณา _______ 1 2 0 10 0 8
+
พจิ ารณา _______ 1 2 2 8 8 0
2 0 8
จะได้ ______ และ _____ เป็นตัวประกอบของ 2x4 10x2 8 ได้ผลหารคอื ________
และ 2x4 10x2 8 ______________________________
______________________________
น่ันคอื ตัวประกอบ ของ 2x4 10x2 8 คือ _______________________________
ดังน้นั ______ 0 หรอื ______ 0 หรอื _______ 0 หรือ _____ 0
หรือ x _____ หรอื x _____ หรือ x _____ หรอื x _____
เซตคาตอบของสมการ คือ ______________________ (ขัน้ ท่ี 4)
แบบฝกึ ทกั ษะคณติ ศาสตร์ เลม่ 5 เรอื่ ง การแก้สมการพหนุ ามตวั แปรเดยี ว 18
แบบฝกึ ทักษะที่ 6
คาชี้แจง ให้แสดงวิธีทา (ขอ้ ละ 5 คะแนน)
1. จงหาเซตคาตอบของสมการ 2x3 5x2 2x 5 0
วิธีทา ให้ p(x) 2x3 5x2 2x 5 (ขัน้ ที่ 1)
เนอ่ื งจากจานวนทหี่ าร 5 ลงตัว คือ ________________________ (ขัน้ ท่ี 2)
(ขน้ั ที่ 3)
และจานวนท่หี าร 2 ลงตวั คอื ____________________________
จะได้ x k _____________________________________
m
จาก p(x) 2x3 5x2 2x 5
พจิ ารณา _______ 1 2 5 2 5
+
2
จะได้ ________ เปน็ ตวั ประกอบของ 2x3 5x2 2x 5 ได้ผลหารคือ ______________
และ 2x3 5x2 2x 5 ________________________________
________________________________
น่ันคอื ตวั ประกอบ ของ 2x3 5x2 2x 5 คือ _________________________
ดังนนั้ _______ 0 หรือ______ 0 หรือ ________ 0
หรือ x _______ หรอื x _______ หรือ x ________
เซตคาตอบของสมการ คือ _________________________ (ขนั้ ท่ี 4)
แบบฝกึ ทกั ษะคณติ ศาสตร์ เล่ม 5 เร่ือง การแกส้ มการพหนุ ามตัวแปรเดยี ว
19
2. จงหาเซตคาตอบของสมการ 3x4 8x3 x2 8x 4 0
วธิ ีทา ให้ p(x) 3x4 8x3 x2 8x 4 (ข้นั ที่ 1)
เนื่องจากจานวนท่หี าร 4 ลงตัว คือ ____________________________ (ข้นั ท่ี 2)
(ขั้นท่ี 3)
และจานวนทห่ี าร 3 ลงตวั คือ _______________________________
จะได้ x k _________________________________________
m
จาก p(x) 3x4 8x3 x2 8x 4
พิจารณา (x 1) 1 3 8 1 8 4
+
พจิ ารณา (x 1) 1 3
+
จะได้ ______ และ_______ เปน็ ตวั ประกอบของ 3x4 8x3 x2 8x 4
ไดผ้ ลหารคอื _________________________________
และ 3x4 8x3 x2 8x 4 ____________________________
____________________________
น่ันคอื ตวั ประกอบ ของ 3x4 8x3 x2 8x 4 คอื _______________________
ดงั นั้น x – 1 0 หรอื x + 1 0 หรือ 3x – 2 0 หรือ x – 2 0
จะได้ x _____ หรอื x _____ หรือ x _____ หรอื x _____
เซตคาตอบของสมการ คือ _____________________ (ข้ันที่ 4)
แบบฝกึ ทกั ษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เร่อื ง การแกส้ มการพหุนามตวั แปรเดียว
20
แบบทดสอบหลังเรยี นเล่ม 5
คาชแ้ี จง ใหน้ ักเรียนเลือกคาตอบท่ีถูกต้องที่สดุ แล้วทาเคร่ืองหมาย × ลงในกระดาษคาตอบท่ีกาหนดให้
(10 นาท)ี
1. ข้อใดคือเซตคาตอบของสมการ 2x3 3x2 11x 6 0
ก. { 1 , 2 , 3 }
2
1
ข. { 3 , 2 , 2 }
ค. { 3 , 2 , 1 }
2
1
ง. {3 , 2 , 2}
2. ขอ้ ใดคือคาตอบของสมการ x2 4x 21 0
ก. x 7 หรอื x 3
ข. x 7 หรอื x 3
ค. x 3 หรอื x 7
ง. x 7 หรือ x 3
3. ขอ้ ใดคือเซตคาตอบของสมการ 4x4 25x2 36 0
ก. {2 , 1 , 1 , 1 }
2 2
3 3
ข. { 2 , 1 , 2 , 3 }
ค. {2 , 3 , 3 , 2}
2 2
3 3
ง. {2 , 2 , 2 , 3}
4. ข้อใดคือเซตคาตอบของสมการ 2x4 10x2 8 0
ก. {2 , 1 , 0 , 2}
ข. {2 , 1 , 1 , 2}
ค. {2 , 1 , 2 , 3}
ง. {2 , 1 , 1 , 3}
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เร่อื ง การแกส้ มการพหนุ ามตวั แปรเดยี ว 21
5. ข้อใดคือเซตคาตอบของสมการ x3 x2 6x 0
ก. {3 , 0 , 1}
ข. {3 , 2 , 1}
ค. {2 , 0, 2}
ง. {2 , 0, 3}
6. ข้อใดเป็นผลบวกของคาตอบของสมการ x3 x2 12x 0
ก. 2
ข. 1
ค. 1
ง. 2
7. ข้อใดเป็นผลบวกของคาตอบของสมการ x(3x 2) ( x 2)2
ก. 3
ข. 2
ค. 1
ง. 2
8. {3,2,1} เป็นเซตคาตอบของสมการใดตอ่ ไปนี้
ก. x3 6x2 11x 6 0
ข. x3 6x2 11x 6 0
ค. x3 5x2 11x 6 0
ง. x3 5x2 13x 6 0
9. ขอ้ ใดเปน็ ผลบวกของคาตอบของสมการ x3 7x 6 0
ก. 3
ข. 1
ค. 0
ง. 1
10. ขอ้ ใดเป็นเซตคาตอบของสมการ 6x3 11x2 6x 1 0
ก. { 1 , 1 , 1 } ข. { 1 , 1 , 1}
3 2 3 2
ค. { 1 , 1 , 1} ง. { 1 , 1 , 1}
2 3 3 2
แบบฝกึ ทกั ษะคณิตศาสตร์ เลม่ 5 เรอ่ื ง การแกส้ มการพหุนามตวั แปรเดยี ว 22
เกณฑ์การให้คะแนน/เกณฑ์การตดั สิน
1. เกณฑ์การใหค้ ะแนน
แบบทดสอบก่อนเรียน (คะแนนเตม็ 10 คะแนน)
ข้อที่ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน เกณฑ์การให้คะแนน
1 - 10 การตอบคาถาม 1 คาตอบถกู ต้อง
0 คาตอบไม่ถูกต้อง
แบบฝึกทกั ษะท่ี 1 ระดับคะแนน เกณฑ์การให้คะแนน
(คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 1 บอกวธิ ขี น้ั ที่ 1 ถูกตอ้ ง
1 แสดงวิธีขน้ั ที่ 2 ถูกต้อง
ขอ้ ท่ี รายการประเมนิ 2 แสดงวธิ ขี น้ั ที่ 3 ถูกต้อง
1 ข้นั ท่ี 4 คาตอบถูกตอ้ ง
1-2 การแสดงวธิ ที า
และหาคาตอบ
แบบฝึกทักษะที่ 2 (คะแนนเต็ม 10 คะแนน)
ข้อท่ี รายการประเมนิ ระดบั คะแนน เกณฑ์การให้คะแนน
บอกวิธขี ้นั ท่ี 1 ถูกต้อง
1 แสดงวิธีขน้ั ที่ 2 ถกู ต้อง
แสดงวิธีขั้นที่ 3 ถูกต้อง
1-2 การแสดงวิธที า 1 ขัน้ ท่ี 4 คาตอบถูกตอ้ ง
และหาคาตอบ 2
1
แบบฝกึ ทักษะที่ 3 ระดบั คะแนน เกณฑ์การให้คะแนน
(คะแนนเตม็ 10 คะแนน) 1 บอกวิธีขัน้ ที่ 1 ถูกต้อง
1 แสดงวธิ ขี นั้ ท่ี 2 ถกู ต้อง
ข้อที่ รายการประเมนิ 2 แสดงวิธีขนั้ ท่ี 3 ถูกต้อง
1 ขน้ั ท่ี 4 คาตอบถูกต้อง
1-2 การแสดงวิธีทา
และหาคาตอบ
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เลม่ 5 เร่ือง การแก้สมการพหนุ ามตวั แปรเดยี ว
23
แบบฝึกทกั ษะท่ี 4 ระดบั คะแนน เกณฑ์การให้คะแนน
(คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 1 บอกวิธขี ั้นที่ 1 ถูกตอ้ ง
1 แสดงวิธขี นั้ ท่ี 2 ถูกต้อง
ข้อท่ี รายการประเมิน 2 แสดงวิธขี ัน้ ที่ 3 ถกู ต้อง
1 ข้นั ท่ี 4 คาตอบถกู ตอ้ ง
1-2 การแสดงวธิ ที า
และหาคาตอบ
แบบฝึกทกั ษะท่ี 5 ระดบั คะแนน เกณฑ์การให้คะแนน
(คะแนนเตม็ 10 คะแนน) 1 บอกวิธีขน้ั ท่ี 1 ถูกตอ้ ง
1 แสดงวธิ ขี นั้ ที่ 2 ถกู ต้อง
ขอ้ ท่ี รายการประเมิน 2 แสดงวิธขี ั้นท่ี 3 ถูกต้อง
1 ขน้ั ท่ี 4 คาตอบถูกตอ้ ง
1-2 การแสดงวธิ ที า
และหาคาตอบ
แบบฝกึ ทกั ษะที่ 6 ระดบั คะแนน เกณฑ์การให้คะแนน
(คะแนนเตม็ 10 คะแนน) 1 บอกวิธขี ้นั ที่ 1 ถูกต้อง
1 แสดงวธิ ีขัน้ ที่ 2 ถูกต้อง
ขอ้ ที่ รายการประเมิน 2 แสดงวิธีขัน้ ที่ 3 ถกู ต้อง
1 ขั้นท่ี 4 คาตอบถูกตอ้ ง
1-2 การแสดงวิธีทา
และหาคาตอบ
แบบทดสอบหลังเรยี น (คะแนนเตม็ 10 คะแนน)
ข้อที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน เกณฑ์การให้คะแนน
คาตอบถูกต้อง
1 - 10 การตอบคาถาม 1 คาตอบไม่ถูกต้อง
0
แบบฝกึ ทกั ษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เรอื่ ง การแก้สมการพหนุ ามตัวแปรเดยี ว 24
2. เกณฑ์การตดั สนิ
แบบฝกึ ทกั ษะ
- แบบฝึกทกั ษะท่ี 1 และ 2 คะแนนเต็ม 20 คะแนน (ประกอบแผนการจัดการเรยี นรู้ท่ี 11 )
- แบบฝึกทักษะที่ 3 และ 4 คะแนนเต็ม 20 คะแนน (ประกอบแผนการจดั การเรยี นรูท้ ่ี 12 )
- แบบฝกึ ทกั ษะที่ 5 และ 6 คะแนนเต็ม 20 คะแนน (ประกอบแผนการจดั การเรียนรทู้ ่ี 13 )
- คะแนนรวมทุกแบบฝกึ เต็ม 60 คะแนน ต้องไดค้ ะแนนร้อยละ 80 หรือ 48 คะแนน
ขนึ้ ไป จึงจะถือวา่ ผา่ นเกณฑ์การประเมนิ
แบบทดสอบหลังเรยี น
- คะแนนเต็ม 10 คะแนน
- ได้คะแนนร้อยละ 50 หรือ 5 คะแนน ข้นึ ไป จงึ จะถือว่าผ่านเกณฑ์
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เรื่อง การแกส้ มการพหุนามตัวแปรเดยี ว 25
เดยี ว
บรรณานกุ รม ตรรกยะ
กนกวลี อษุ ณกรกุลและรณชัย มาเจรญิ ทรัพย.์ แบบฝึกหัดและประเมนิ ผล การเรยี นร้คู ณติ ศาสตร์
ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 4-6 เลม่ 1. กรงุ เทพมหานคร : เดอะบคุ ส์, 2553.
กมล เอกไทยเจริญ. คณิตศาสตรม์ ธั ยมศกึ ษาปีท่ี 4 เล่ม 1. กรงุ เทพมหานคร : ไฮเอด็ พับลชิ ชงิ่ ,
2551.
กระทรวงศึกษาธกิ าร. หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้นื ฐาน พทุ ธศักราช 2551. กรงุ เทพมหานคร :
กระทรวงศกึ ษาธิการ, 2551.
จกั รินทร์ วรรณโพธิ์กลาง. คมู่ ือประกอบการเรยี นรายวชิ าเพ่มิ เตมิ คณิตศาสตร์ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 4-6
เลม่ 1. กรุงเทพมหานคร : โรงพมิ พ์ธนธชั การพิมพ์, 2553.
ทรงวิทย์ สุวรรณธาดา. ระบบจานวนจริงระดบั มัธยมปลาย. กรุงเทพมหานคร : แมค็ , 2542.
_______. หนงั สือเรยี นเสริมคณิตศาสตร์เพ่ิมเติม มัธยมศกึ ษาปีที่ 4 ภาคเรียนที่ 1.
กรุงเทพมหานคร : แม็ค, 2555.
ธนวัฒน์ สนทราพรพล. แบบฝกึ หดั และเทคนคิ คดิ โจทย์เร็ว คณิตศาสตรเ์ พิม่ เติม มัธยมศึกษาปีท่ี 4
เล่ม 1. กรงุ เทพมหานคร : SCIENCE CENTER, ม.ป.ป.
นพพร แหยมแสง. คณติ ศาสตร์มธั ยมศึกษา 4. กรุงเทพมหานคร : สถาบนั พฒั นาคุณภาพวิชาการ
(พว.). 2546.
รณชัย มาเจรญิ ทรพั ย์. คมู่ ือเตรยี มสอบคณติ ศาสตร์เพ่ิมเตมิ เล่ม 1. ม. 4-6 กลุ่มสาระการเรยี นรู้
คณิตศาสตร์. กรงุ เทพมหานคร : ภูมิบัณฑิต, ม.ป.ป.
สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลย.ี คู่มือครสู าระการเรียนรู้เพม่ิ เตมิ คณิตศาสตร์
เลม่ 1. ช้ันมัธยมศึกษาปที ่ี 4. กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพ์ครุ ุสภาลาดพรา้ ว, 2547.
_______. หนังสือเรยี นรายวิชาคณติ ศาสตร์เพ่มิ เติมเล่ม 1. ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 4-6 พมิ พ์ครง้ั ท่ี 3
กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ครุ สุ ภาลาดพร้าว, 2554.
สมัย เหลา่ วานชิ ย.์ คู่มอื เตรียมสอบคณิตศาสตร์ ม. 4-6 เล่ม 1. (พืน้ ฐานและเพิม่ เติม).
กรุงเทพมหานคร : ไฮเอด็ พับลิชช่งิ จากัด, 2557.
แบบฝึกทกั ษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เรื่อง การแก้สมการพหนุ ามตวั แปรเดียว 26
เดียว
ตรรกยะ
ตรรกยะ
เดียว
ภาคผนวก
แบบฝกึ ทักษะคณติ ศาสตร์ เลม่ 5 เรอ่ื ง การแกส้ มการพหุนามตัวแปรเดยี ว
27
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียนเลม่ 5
คาชี้แจง ใหน้ ักเรียนเลอื กคาตอบที่ถกู ต้องที่สุดแลว้ ทาเครื่องหมาย × ลงในกระดาษคาตอบท่ีกาหนดให้
ขอ้ ที่ คาตอบ
1 ข. 1
2 ค. 1
3 ก. x3 6x2 11x 6 0
4 ค. 0
5 ง. {1 , 1 , 1 }
2 3
6 ข. { 3 , 1 , 2}
2
7 ค. x 3 หรอื x 7
8 ค. { 2 , 3 , 3 , 2}
2 2
9 ข. {2 , 1 , 1 , 2}
10 ง. {2 , 0 , 3}
แบบฝกึ ทักษะคณิตศาสตร์ เลม่ 5 เร่อื ง การแก้สมการพหนุ ามตวั แปรเดยี ว
28
เฉลยแบบฝกึ ทักษะที่ 1
คาชี้แจง ให้แสดงวิธีหาคาตอบ (ข้อละ 5 คะแนน) (ขั้นท่ี1)
1. จงหาเซตคาตอบของสมการ x3 3x2 2x 6 0 (ข้นั ที่ 2)
วิธที า จาก x3 3x2 2x 6 0 (ขั้นท่ี 3)
จะไดว้ า่ (x3 3x2) (-2x 6) 0
x2(x 3) 2(x 3) 0 (ข้นั ท่ี 4)
(x 3)(x2 2) 0
(x 3)(x 2)(x 2) 0
ดงั น้นั x 3 0 หรอื x 2 0 หรือ x 2 0
หรือ x 3 หรือ x 2 หรือ x 2
เซตคาตอบของสมการ คอื {3 , 2 , 2}
2. จงหาเซตคาตอบของสมการ y3 2y2 9y 18 0
วธิ ที า จาก y3 2y2 9y 18 0 (ขน้ั ที่ 1)
(ข้ันที่ 2)
จะไดว้ า่ (y3 2y2) (9y 18) 0 (ข้ันที่ 3)
y2(y 2) 9(y 2) 0 (ขนั้ ที่ 4)
(y 2)(y2 9) 0
(y 2)(y 3)(y 3) 0
ดงั นั้น y 2 0 หรอื y 3 0 หรอื y 3 0
หรือ y 2 หรอื y 3 หรือ y 3
เซตคาตอบของสมการ คอื {3 , 2 , 3}
แบบฝกึ ทักษะคณิตศาสตร์ เลม่ 5 เร่อื ง การแกส้ มการพหุนามตัวแปรเดยี ว 29
เฉลยแบบฝึกทักษะท่ี 2
คาช้แี จง ใหห้ าเซตคาตอบของสมการ
1. จงหาเซตคาตอบของสมการ 4x3 3x2 64x 48
วธิ ีทา จาก 4x3 3x2 64x 48 (ขั้นท่ี 1)
(ขั้นท่ี 2)
จะได้ 4x3 3x2 64x 48 0 (ข้ันท่ี 3)
(4x3 3x2) (64x48) 0 (ขั้นที่ 4)
(ขน้ั ที่ 1)
x2(4x3)16(4x3) 0 (ขั้นท่ี 2)
(ขั้นท่ี 3)
(x2 16)(4x3) 0
(ขน้ั ท่ี 4)
(x 4)(x 4)(4x3) 0
ดงั นน้ั 4x 3 0 หรอื x 4 0 หรอื x 4 0
จะได้ x 3 หรือ x 4 หรอื x 4
4
3
เซตคาตอบของสมการ คือ {4 , 4 , 4}
2. จงหาเซตคาตอบของ 4x3 27 12x2 9x
วธิ ีทา จาก 4x3 27 12x2 9x
จะได้ 4x3 12x2 9x 27 0
(4x3 12x2) (9x 27) 0
4x2(x 3) 9(x 3) 0
(x 3)(4x2 9) 0
(x 3)(2x 3)(2x 3) 0
ดงั นนั้ x 3 0 หรือ 2x 3 0 หรอื 2x 3 0
จะได้ x 3 หรือ x 3 หรอื x 3
2 2
3 3
เซตคาตอบของสมการ คือ { 2 , 2 , 3 }
แบบฝึกทักษะคณติ ศาสตร์ เล่ม 5 เรื่อง การแก้สมการพหุนามตัวแปรเดียว
30
เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 3
คาชี้แจง ให้แสดงวิธีทา (ข้อละ 5 คะแนน) (แสดงการคิดแกป้ ญั หาตามข้นั ตอนวธิ ขี องโพลยา)
1. จงหาเซตคาตอบของสมการ x3 4x2 x 6 0 (ขน้ั ที่ 1)
วธิ ีทา ให้ p(x) x3 4x2 x 6 (ขน้ั ท่ี 2)
จานวนท่หี าร 6 ลงตวั คอื 1 , 2 , 3 , 6 (ขั้นที่ 3)
พิจารณา p(1) (1)3 4(1)2 (1) 6
(ขั้นท่ี 4)
1416
0
x 1 เปน็ ตัวประกอบของ x3 4x2 x 6
นา x 1 ไปหาร x3 4x2 x 6 ไดผ้ ลหารคือ x2 5x 6
จาก x3 4x2 x 6 (x 1)(x2 5x 6)
(x 1)(x 2)(x 3)
ดังน้ัน x 1 0 หรอื x 2 0 หรอื x 3 0
หรือ x 1 หรอื x 2 หรือ x 3
เซตคาตอบของสมการ คือ {3 , 2 , 1}
แบบฝกึ ทักษะคณติ ศาสตร์ เลม่ 5 เร่ือง การแก้สมการพหนุ ามตวั แปรเดยี ว
31
2. จงหาเซตคาตอบของสมการ x3 x2 14x 24 0 (ขน้ั ที่ 1)
วิธที า ให้ p(x) x3 x2 14x 24 (ขนั้ ที่ 2)
จานวนทห่ี าร 24 ลงตวั คอื 1 , 2 , 3 , 4 , 6 , 8 , 12 , 24
พิจารณา p(2) (2)3 (2)2 14(2) 24 (ข้นั ที่ 3)
8 4 28 24
0
ดังน้ัน x 2 เป็นตัวประกอบ x3 x2 14x 24
นา x 2 ไปหาร x3 x2 14x 24 ไดผ้ ลหารคอื x2 x 12
จะได้ x3 x2 14x 24 (x 2)(x2 x 12)
(x 2)(x 3)(x 4) (ขั้นที่ 4)
ดงั นั้น x 2 0 หรือ x 3 0 หรือ x 4 0
หรือ x 2 หรือ x 3 หรือ x 4
เซตคาตอบของสมการ คือ {4 , 2 , 3}
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เลม่ 5 เร่อื ง การแกส้ มการพหุนามตวั แปรเดียว
32
เฉลยแบบฝกึ ทักษะท่ี 4
คาชแ้ี จง ใหแ้ สดงวิธที า ( 10 คะแนน)
1. จงหาเซตคาตอบของสมการ 3x3 2x2 19x 6 0
วธิ ีทา ให้ p(x) 3x3 2x2 19x 6 (ข้นั ที่ 1)
เน่ืองจากจานวนท่ีหาร 6 ลงตวั คือ 1 , 2 , 3 , 6 (ขน้ั ที่ 2)
(ขัน้ ที่ 3)
และจานวนที่หาร 3 ลงตัว คือ 1 , 3
จะได้ x k 1 , 2 , 3 , 6 , 1 , 2
m 3 3
จาก p(x) 3x3 2x2 19x 6
พจิ ารณา p(2) 3(2)3 2(2)2 19(2) 6
24 8 38 6
0
จะได้ x 2 เปน็ ตัวประกอบ 3x3 2x2 19x 6
นา นา x 2 ไปหาร 3x3 2x2 19x 6 ไดผ้ ลหารคือ 3x2 8x 3
และ 3x3 2x2 19x 6 ( x 2)(3x2 8x 3)
(x2)(3x1)(x3)
ดงั นน้ั x 2 0 หรอื 3x 1 0 หรือ x 3 0
หรอื x 2 หรอื x 1 หรอื x 3
3 (ขน้ั ที่ 4)
1
เซตคาตอบของสมการ คอื {3 , 3 , 2}
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่ม 5 เรอ่ื ง การแกส้ มการพหุนามตวั แปรเดยี ว 33
2. จงหาเซตคาตอบของสมการ 2x3 3x2 7x 6 0
วธิ ีทา ให้ p(x) 2x3 3x2 7x 6 (ข้ันท่ี 1)
เนอ่ื งจากจานวนท่หี าร 6 ลงตัว คือ 1 , 2 , 3 , 6
และจานวนท่หี าร 2 ลงตวั คอื 1 , 2
จะได้ x k 1 , 2 , 3 , 6 , 3 (ขั้นท่ี 2)
m 2 (ข้นั ที่ 3)
จาก p(x) 2x3 3x2 7x 6
พจิ ารณา p(3) 2 (3)3 3( 3 )2 7(3) 6
0
จะได้ x – 3 เปน็ ตัวประกอบของ 2x3 3x2 7x 6
นา x – 3 ไปหาร 2x3 3x2 7x 6 ได้ผลหารคอื 2x23x 2
และ 2x3 3x2 7x 6 ( x 3 ) ( 2x2 3x 2 )
เนอ่ื งจาก 2x23x 2 แยกตัวประกอบไมไ่ ด้
ใช้สูตร x b b2 4ac ; b2 4ac 0
2a
จาก ax2 bx c 0
a2 , b3 , c2
จะได้ x 3 32 4 (2) (2)
2(2)
และ x 3 7 ; ไม่มีคา่ x ที่ทาให้สมการเปน็ จรงิ
4
เซตคาตอบของสมการ คือ {3} (ขั้นที่ 4)
แบบฝกึ ทกั ษะคณิตศาสตร์ เลม่ 5 เร่อื ง การแก้สมการพหนุ ามตวั แปรเดยี ว 34
เฉลยแบบฝึกทักษะท่ี 5
คาช้แี จง ใหแ้ สดงวิธีทา (ขอ้ ละ 5 คะแนน)
1. จงหาเซตคาตอบของสมการ x3 x2 14x 24 0
วธิ ที า ให้ p(x) x3 x2 14x 24 (ข้ันที่ 1)
จานวนทีห่ าร 24 ลงตวั คือ 1 , 2 , 3 , 4 , 6 , 8 , 12 , 24 (ขั้นท่ี 2)
พจิ ารณา (x 2) 2 1 1 14 24 (ข้นั ที่ 3)
2 2 24 +
1 1 12 0
จะได้ x 2 เปน็ ตวั ประกอบของ x3 x2 14x 24 ได้ผลหารคือ x2 x 12
และ p(x) x3 x2 14x 24 (x 2)(x2 x 12)
(x 2)(x 4)(x 3)
ดังนนั้ x 2 0 หรอื x 4 0 หรือ x 3 0
หรือ x 2 หรอื x 4 หรือ x 3
เซตคาตอบของสมการ คือ {4 , 2 , 3} (ขนั้ ที่ 4)
แบบฝึกทกั ษะคณิตศาสตร์ เลม่ 5 เรอ่ื ง การแกส้ มการพหนุ ามตัวแปรเดยี ว
35
2. จงหาเซตคาตอบของสมการ 2x4 10x2 8 0 (ขน้ั ท่ี 1)
วิธีทา ให้ p(x) 2x4 10x2 8
เน่ืองจากจานวนท่หี าร 8 ลงตวั คือ 1 , 2 , 4 , 8
และจานวนทห่ี าร 3 ลงตัว คอื 1 , 3
จะได้ x k 1 , 2 , 4 , 8 , 1 , 2 , 4 , 8 (ขั้นท่ี 2)
m 3 3 3 3 (ขน้ั ท่ี 3)
จาก p(x) 2x4 10x2 8
พจิ ารณา (x 1) 1 2 0 10 0 8
2 2 8 8 +
พิจารณา (x 1) 1 2 2 8 8 0
2 0 8 +
2 0 8 0
จะได้ x – 1 และ x + 1 เปน็ ตัวประกอบของ 2x4 10x2 8 ได้ผลหารคือ 2x2 8
และ 2x4 10x2 8 ( x 1) ( x 1) (2x2 8 )
(x 1)(x 1)(x 2)(x 2)
นั่นคือ ตัวประกอบ ของ 2x4 10x2 8 คอื ( x 1)( x 1)( x 2)( x 2)
ดังนนั้ x 1 0 หรอื x 1 0 หรอื x 2 0 หรอื x 2 0
หรือ x 1 หรอื x 1 หรือ x 2 หรือ x 2
เซตคาตอบของสมการ คือ {2, 1 , 1 , 2} (ขนั้ ท่ี 4)
แบบฝกึ ทกั ษะคณิตศาสตร์ เลม่ 5 เร่อื ง การแก้สมการพหนุ ามตวั แปรเดยี ว 36
เฉลยแบบฝกึ ทักษะที่ 6
คาช้แี จง ให้แสดงวิธที า (ข้อละ 5 คะแนน)
1. จงหาเซตคาตอบของสมการ 2x3 5x2 2x 5 0
วธิ ที า ให้ p(x) 2x3 5x2 2x 5 (ข้นั ท่ี 1)
เนือ่ งจากจานวนทีห่ าร 5 ลงตวั คือ 1 , 5
และจานวนทหี่ าร 2 ลงตัว คอื 1 , 2
จะได้ x k 1 , 5 , 1 , 5 (ขน้ั ท่ี 2)
m 2 2
จาก p(x) 2x3 5x2 2x 5
พิจารณา (x 1) 1 2 5 2 5 (ขนั้ ท่ี 3)
2 7 5 +
2 7 5 0
จะได้ x + 1 เปน็ ตวั ประกอบของ 2x3 5x2 2x 5 ไดผ้ ลหารคือ 2x2 7x 5
และ 2x3 5x2 2x 5 (x 1)(2x2 7x 5)
(x 1)(x 1)(2x5)
น่ันคือ ตวั ประกอบ ของ 2x3 5x2 2x 5 คือ (x 1)(x 1)(2x5)
ดงั นนั้ (x 1) 0 หรอื x 1 0 หรอื 2x 5 0
หรือ x 1 หรอื x 1 หรือ x 5
2
5
เซตคาตอบของสมการ คือ {1 , 1 , 2 } (ขั้นท่ี 4)
แบบฝึกทักษะคณติ ศาสตร์ เลม่ 5 เรือ่ ง การแก้สมการพหุนามตัวแปรเดียว
37
2. จงหาเซตคาตอบของสมการ 3x4 8x3 x2 8x 4 0
วธิ ที า ให้ p(x) 3x4 8x3 x2 8x 4 (ข้นั ที่ 1)
เนื่องจากจานวนท่หี าร 4 ลงตัว คอื 1 , 2 , 4 (ข้นั ที่ 2)
(ข้นั ท่ี 3)
และจานวนที่หาร 3 ลงตัว คือ 1 , 3
จะได้ x k 1 , 2 , 4 , 1 , 2 , 4
m 3 3 3
จาก p(x) 3x4 8x3 x2 8x 4
พจิ ารณา (x 1) 1 3 8 1 8 4 +
3 5 4 4
พจิ ารณา (x 1) 1 3 5 4 4 0
3 8 4 +
3 8 4 0
จะได้ x1 และ x 1 เปน็ ตัวประกอบของ 3x4 8x3 x2 8x 4
ได้ผลหารคือ 3x2 8x 4
และ 3x4 8x3 x2 8x 4 (x 1)(x1)(3x2 8x 4)
(x 1)(x 1)(3x 2)(x 2)
น่ันคอื ตัวประกอบ ของ 3x4 8x3 x2 8x 4 คือ (x 1)(x 1)(3x 2)(x 2)
ดงั น้ัน x1 0 หรอื x 1 0 หรอื 3x2 0 หรอื x2 0
จะได้ x 1 หรอื x 1 หรือ x 2 หรอื x 2
3 (ข้นั ท่ี 4)
2
เซตคาตอบของสมการ คอื {1 , 3 ,1 , 2}
แบบฝกึ ทกั ษะคณติ ศาสตร์ เล่ม 5 เร่ือง การแก้สมการพหนุ ามตวั แปรเดยี ว
38
เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี นเล่ม 5
คาชี้แจง ให้นักเรียนเลอื กคาตอบที่ถูกต้องที่สุดแล้วทาเคร่ืองหมาย × ลงในกระดาษคาตอบที่กาหนดให้
ข้อ คาตอบ
1 ข. {3 , 1 , 2}
2
2 ค. x 3 หรอื x 7
3 ค. { 2 , 3 , 3 , 2}
2 2
4 ข. {2 , 1 , 1 , 2}
5 ง. {2 , 0 , 3}
6 ข. 1
7 ค. 1
8 ก. x3 6x2 11x 6 0
9 ค. 0
10 ง. {1 , 1 , 1 }
2 3