เนื้อหาการมองภาพและการเขียนภาพฉาย

การเขียนแบบสั่งงานที่นิยมใชมากที่สุดชนิดหนึ่งในปจจุบัน คือการเขียนแบบภาพฉาย เนื่องจากแบบ สั่งงานชนิดนี้ สามารถใหรายละเอียดของชิ้นงานไดครบถวน ทั้งขนาดทางรูปทรงเรขาคณิต พิกัดความเพื่อและ คุณภาพของผิวงาน ฯลฯ ดั้งนั้นในหนวยนี้ผูเรียนจะไดศึกษารายละเอียดของการเขียนแบบภาพฉาย ประกอบดวย ความหมายของภาพฉาย หลักการพื้นฐานของการฉายภาพในงานเขียนแบบระนาบของภาพฉาย วิธีการฉายภาพ ทิศทางการมองภาพฉายจากชิ้นงาน การมองภาพฉายของชิ้นงานรูปทรงพื้นฐาน และวิธีการ เขียนแบบภาพฉาย 1. ความหมายของภาพฉายและการมองภาพฉาย 1.1 ความหมายของภาพฉาย 1.2 ระนาบของภาพฉาย 2. หลักกการการฉายภาพตามมาตรฐาน ISO 2.1 การฉายภาพใน มุมมองที่ 1 (ISO E-Method E) 2.2 การฉายภาพใน มุมมองที่ 3 (ISO E-Method A) 3. ทิศทางการมองภาพฉายจากชิ้นงาน 3.1 ทิศทางการมองภาพฉาย มุมมองที่ 1 (ISO E-Method E) 3.2 ทิศทางการมองภาพฉาย มุมมองที่ 3 (ISO E-Method A) 4. วิธีการเขียนแบบภาพฉาย 4.1 วิธีการเขียนแบบภาพฉาย มุมมองที่ 1 (ISO E-Method E) 4.2 วิธีการเขียนแบบภาพฉาย มุมมองที่ 3 (ISO E-Method A) 5. สรุป 1. บอกความหมายของภาพฉายและการมองภาพฉาย 2. อธิบายหลักกการการฉายภาพตามมาตรฐาน ISO 3. อธิบายทิศทางการมองภาพฉายจากชิ้นงาน 4. เขียนวิธีการเขียนแบบภาพฉาย การมองและการเขียนแบบภาพฉาย สาระการเรียนรู สาระการเรียนรู จุดประสงคเชิงพฤติกรรม

1 1.1 ความหมายของภาพฉาย ในงานชางอุตสาหกรรมจะนำแบบงานไปเปนแบบที่ใชสำหรับสรางชิ้นสวนเครื่องจักรกลหรือ ผลิตภัณฑตางๆซึ่งจะตองเปนแบบที่เขียนไดงายมีรายละเอียดของแบบงานครบถวนสมบูรณชัดเจนเพื่อให ผูปฏิบัติงานสามารถนำไปปฏิบัติตามแบบไดอยางถูกตองแบบงานที่นิยมจะเขียนเปนแบบภาพฉายเพราะ สามารถแสดงรายละเอียดตางๆ เชน รูปรางผิวงาน และกำหนดขนาดที่ชัดเจน ภาพฉายเปนภาพลายเสนที่บอกขนาดสัดสวนตางๆ ที่อานคาแลวเอามาทำงานไดภาพฉายสวนใหญจะ เขียนหรืออานมาจากภาพไอโซเมตริกหรือภาพของจริง มองแตละดานแลวเขียนออกมาตามภาพที่มองเห็น นั่นๆ ในแตละดานของชิ้นงานตามปกติชิ้นงานจะมีทั้งหมด 6 ดาน เหมือนลูกเตาแตภาพในการทำงานจริงจะ ใชเพียง 3 ดาน เทานั่นในสวนที่มองไมเห็นจะเขียนแสดงดวยเสนประดานของภาพที่ใชงานจะเปน ดานหนา (Front View : F) ดานขาง (Side View : S) และดานบน (Top View : T) รูปภาพที่ 1 การแสดงภาพฉายของแตละดานอยางอิสระ จากรูปภาพที่ 1 จะเปนการเขียนภาพแตละดานอยางไมมีเกณฑ ซึ่งทั้ง 3 ภาพ (A, B , C) จะไมมี ความสัมพันธกัน การมองภาพของแตละคนก็แตกตางกันไปทำใหเกิดความสับสนในการอานแบบ การที่จะทำ ใหภาพมีความสัมพันธกันอยางมีกฎเกณฑนั้นสามารถทำไดโดยการกำหนดวิธีการในการวางภาพ ภาพฉาย (Orthographic Drawing) หมายถึง ภาพที่มองจากชิ้นงานจริงฉายไปปรากฏรูปทรงบน ระนาบรับภาพ โดยทั่วไปในการเขียนแบบชิ้นสวนใดๆ ถาจะใหมองเห็นไดชัดเจนและดูเหมือนจริงนั้นสามารถ เขียนไดดวยภาพ 3 มิติ ซึ่งแสดงเพียงภาพเดียวก็สามารถมองไดชัดเจนทั้งสามารถกำหนดรายละเอียดตางๆ ไดและนำไปทำการผลิตไดดวย แตการเขียนภาพ 3 มิติ นั้นกระทำไดยากตองใชเวลาในการเขียนแบบงาน ตองมีเครื่องมือและอุปกรณชวยหลายอยาง จึงไมเหมาะสมที่จะนำวิธีการนี้มาเขียนแบบเพื่อสั่งงานผลิต A B C 1.ความหมายของภาพฉายและการมองภาพฉาย A C B

2 เพราะจะทำใหตนทุนการผลิตสูงขึ้น ภาพ 3 มิติ เหมาะสำหรับแสดงรูปรางและการประกอบกันอยูของ ชิ้นงานในคราวที่จำเปนมากกวาการที่จะเขียนงานใหงายและรวดเร็วขึ้นสามารถเขียนไดโดยวิธีการมองภาพ ทีละดานและนำเอาแตละดานมาเขียนลงบนกระดาษใหสัมพันธกัน จะทำใหการเขียนลงบนกระดาษให สัมพันธกันจะทำใหการเขียน ,การแสดงอัตราสวน ,การแสดงขนาด ,การใชอุปกรณตางๆ ชวยและสะดวก ยิ่งขึ้น ระนาบของภาพฉาย (Plane) มีลักษณะเปนกลองแกวใส (Glass Box) ที่มีสมบัติขึ้นตามจินตนาการ เทานั้นโดยที่การทำงานจริงจะไมมีใหเห็นแตการที่ไดยกเอารูปรางของกลองแกวขึ้นมาแสดงนี้ก็เพื่ออธิบายให เห็นถึงความสัมพันธกันของกันของการฉายภาพแตละดานและใหสามารถเขาใจถึงความเปนมาของการฉาย ภาพเทานั้น ระนาบการมองภาพฉายจะประกอบดวย 1.ระนาบดิ่ง คือ แนวแกน Y 2.ระนาบนอน คือ แนวแกน X 3.ระนาบขาง คือ แนวแกน Z การฉายภาพทุกระบบไมวาจะเปนระบบ ISO หรือระบบอังกฤษก็ตาม จะถือเอาระนาบนี้เปนหลักในการมอง ภาพ รูปภาพที่ 2 ระนาบของภาพฉายในแตละควอแดรนท 1.2ระนาบของภาพฉาย Z Y ระนาบนอน ระนาบขาง ระนาบดิ่ง 1 X 2 3

3 จากหัวขอเรื่องการมองภาพฉายของชิ้นงาน และระนาบของภาพที่ไดกลาวมาแลวในขางตน เพื่อให การมองภาพฉายที่มีรูปแบบที่เปนมาตรฐาน และมีความเขาใจตรงกันระหวางผูเขียนแบบและผูอานแบบจึงได มีการกำหนดวิธีการมองภาพฉาย โดยใชหลักการของระนาบรับภาพ คือ การนำระนาบดิ่ง (ระนาบYZ หรือ VP) และระนาบนอน (XZ หรือHP) มาวางตั้งฉากซึ่งกันและกันและในการเขียนแบบภาพฉายนี้จะยึดระนาบดิ่ง เปนหลักเสมอการเขียนแบบภาพฉายที่นิยมใชในปจจุบันแบงออกเปน 2 วิธีคือ วิธีฉายภาพมุมมองที่ 1 และวิธี ฉายภาพมุมมองที่ 3 ภาพฉายมุมมองที่ 1 (First Angle Projection) มุมที่เกิดขึ้นจากการแบงมุมรอบจุดศูนยกลางหรือมุมภายในของวงกลม คือ การแบงมุมทางการเขียน กราฟ สถิติเพื่อการสรางแกนสมมติอยางถูกตอง ซึ่งจะไดแกนภาพ 2 แกน คือ แกนตั้งและแกนนอน และแบง มุมภายในวงกลมออกเปน 4 สวน เทาๆ กัน เรียกวา “จตุภาค”(Quadrant) ในแตละสวนจะถูกกำหนดไวเปน คามาตรฐาน ภาพฉายมุมมองที่ 3 (Third Angle Projection) เปนลักษณะการเกิดภาพแบบธรรมชาติของการมองเห็น คือ เมื่อแสงกระทบวัตถุแลวแสงนั้นสะทอน เขาตาจึงทำใหเกิดเห็นภาพขึ้น แตกอนที่แสงจะสะทอนเขาตา ใหนำฉากรับภาพไปกั้นไวดานหนากอนที่ถาพ นั้นจะเขามาปรากฎในมานตาจึงเห็นเปนภาพดานนั้นๆของวัตถุ รูปภาพที่ 3 รูปการเกิดภาพฉายมุมมองที่ 1 และมุมมองที่ 3 2.หลักการการฉายภาพตามมาตรฐาน ISO First Quadrant Third Quadrant

4 ภาพฉายมุมมองที่ 1 คือ ภาพฉายที่อานและเขียนมาจากการสมมติ ใหเอาวัตถุไปวางไวในบริเวณ สวนที่ 1 ของสวนแบงมุมดังกลาว และสมมติแกนตั้งและแกนนอนในสวนมุมนั้นเปนฉากรับภาพ การเกิดภาพฉายมุมมองที่ 1 เกิดจากการที่เรามองภาพฉายในลักษณะของแสงเงาหรือแสงกระทบวัตถุ แลวเกิดภาพดานหลังของวัตถุ โดยการวางวัตถุไวในมุมมองที่ 1 และสมมติแกนของมุมนั้นเปนฉากรับภาพ และใหมีฉากอีกฉากหนึ่งมารับดานขวามือของวัตถุ จะไดแสงเงาไปปรากฏบนฉากรับภาพทั้งสามฉากนั้น และ เมื่อนำฉากรับภาพทั้งสามมาจัดอยูในระนาบเดียวกัน ก็จะไดภาพฉายทั้ง 3 ดาน ในระบบมุมมองที่ 1 ซึ่งจัดอยู ในมาตรฐานสากลระบบยุโรป (ISO Method E) จากภาพสามมิติของวัตถุจะมีดานอยู 6 ดาน ที่สามารถเขียนได แตในทางปฏิบัติเราจะเขียนเพียง 3 ดาน เทานั้นเพราะวาภาพที่ไดมาทั้ง 3 ดาน ก็ใหรายละเอียดที่ชัดเจนพอแลว หากมีบางแบบที่ไมชัดเจนก็ให เขียนภาพดานที่ตองการเนนเพิ่มเติมได รูปภาพที่ 4 การฉายภาพมุมมองที่ 1 E (E –Method) ชิ้นงานจะถูกสมมติใหวางลอยอยูในควอแดรนทที่ 1 เมื่อฉายเสนตางๆไปตกที่ระนาบ รับภาพของทั้ง 3 ดาน แลวคลี่ระนาบรับภาพทั้ง 3 ออกใหอยูในระนาบดิ่ง จะไดภาพดานบนอยูขางลางของ ภาพดานหนา ภาพที่มองดานซายจะอยูขวามือของดานหนา ดังรูปภาพที่ 4 ภาพฉายระบบมุมมองที่ 1 นั้นนิยมใชในประเทศแถบยุโรปโดยเฉพาะในประเทศเยอรมันการฉายภาพ วิธี E-Method ใชสัญลักษณมุมมองที่ 1 2.1 การฉายภาพมุมมองที่ 1 (ISO E-Method E)

5 ตัวอยางที่ 1 รูปภาพที่ 5 ภาพที่ปรากฎบนระนาบรับภาพตามวิธีการฉายมุมมองที่ 1 ตัวอยางที่ 2 รูปภาพที่ 6 ภาพที่ปรากฎบนระนาบรับภาพตามวิธีการฉายมุมมองที่ 1 ดานบน ดานหนา ดานขาง ดานหนา ดานขาง ดานบน

6 ตัวอยางที่ 3 รูปภาพที่ 7 ภาพที่ปรากฎบนระนาบรับภาพตามวิธีการฉายมุมมองที่ 1 ตัวอยางที่ 4 รูปภาพที่ 8 ภาพที่ปรากฎบนระนาบรับภาพตามวิธีการฉายมุมมองที่ 1

7 การฉายภาพระบบมุมมองที่ 3 เปนภาพฉายที่นิยมในประเทศอเมริกา เมื่อเสนในแนวนอนตัดกับเสน ในแนวตั้งที่จุดกึ่งกลาง จะแบงสวนออกเปน 4 ชอง ซึ่งแตละชองเปนตำแหนงของมุมตางๆ ทั้ง 4 มุม ซึ่งมุมที่ อยูมุมลาง ดานซายคือมุมมองที่ 3 วางชิ้นงานที่ตองการเขียนภาพฉายลงในตำแหนง ดังแสดงในรูปโดยจะมอง ผานระนาบเขาไปหาชิ้นงาน แลวเขียนภาพไวบนระนาบรับภาพจะไดภาพแตละดานรวม 3 ดาน ไดแก ดานหนา ดานบน และดานขางซาย ในการเกิดภาพฉายมุมมองที่ 3 นั้น จะเกิดในลักษณะการมองภาพดานหนาจากทางซายมือ และ ดานขางจากทางขวามือหรืออานเวียนขวา เพราะจะไดเห็นลักษณะของการมองเห็นหรือเห็นลักษณะโดย ธรรมชาติที่แสงกระทบกับวัตถุแลวสะทอนเขาตา ดังแสดงในรูปภาพที่ 6 สำหรับวิธีการใชภาพมุมมองที่ 3 เปนภาพดานหนา เปนองคประกอบหลักสำคัญของแบบรายละเอียด ของวัตถุและการจัดวางรูปแบบเพื่อทำใหอานเขาใจงายดังนั้นในการเขียนแบบมาตรฐาน JIS สำหรับวิศวกรรม ตางๆ โดยเฉพาะวิศวกรรมอุตสาหการ และวิศวกรรมเครื่องกล ซึ่งใชหลักการรางแบบในวิธีการใชภาพ องคประกอบที่ 3 กอนอันดับแรก แตในกรณีที่รูปภาพอานแลวเขาใจยากหรือเมื่อนำภาพมาใชลงในกระดาษ เขียนทุกภาพแลวไมสามารถสรางแบบในวิธีการฉายภาพที่ 3 ได อาจจำเปนตองใชวิธีการใชภาพมุมมองที่ 1 หรือสัญลักษณการมองภาพมาชวยสำหรับการเขียนแบบโดยวิธีการฉายภาพมุมมองที่ 3 นั้น มีการกำหนด สัญลักษณแทนการมองภาพมุมมองที่ 3 รูปภาพที่ 9 ภาพที่ปรากฎบนระนาบรับภาพตามวิธีการฉายมุมมองที่ 3 2.2 การฉายภาพระบบมุมมองที่ 3 (ISO E-Method A)

8 ตัวอยางที่ 1 รูปภาพที่ 10 ภาพที่ปรากฎบนระนาบรับภาพตามวิธีการฉายมุมมองที่ 3 ตัวอยางที่ 2 รูปภาพที่ 11 ภาพที่ปรากฎบนระนาบรับภาพตามวิธีการฉายมุมมองที่ 3 ดานบน ดานหนา ดานขาง ดานหนา ดานขาง

9 ตัวอยางที่ 3 รูปภาพที่ 12 ภาพที่ปรากฎบนระนาบรับภาพตามวิธีการฉายมุมมองที่ 3 ตัวอยางที่ 4 รูปภาพที่ 13 ภาพที่ปรากฎบนระนาบรับภาพตามวิธีการฉายมุมมองที่ 3 ดานบน ดานหนา ดานขาง

10 3 4 2 1 ภาพฉายเปนภาพลายเสนที่บอกขนาดสัดสวนตางๆ ที่อานคาแลวเอามาทางานไดภาพฉายสวนใหญจะ เขียนหรืออานมาจากภาพไอโซเมตริกหรือภาพของจริง มองแตละดานแลวเขียนออกมาตามภาพที่มองเห็นใน ดานนั้นๆ ในแตละดานของชิ้นงานตามปกติชิ้นงานจะมีทั้งหมด 6 ดาน เหมือนลูกเตาแตภาพในการทำงาน จริงจะใชเพียง 3 ดานเทานั้น ในสวนที่มองไมเห็นจะเขียนแสดงดวยเสนประของภาพที่ใชงานจะเปนดานหนา ดานขาง และดานบนเทานั้น ดั้งภาพที่ 8 หมายเลข 1 = ภาพดานหนา หมายเลข 2 = ภาพดานลาง หมายเลข 3 = ภาพดานขวา หมายเลข 4 = ภาพดานซาย หมายเลข 5 = ภาพดานหลัง หมายเลข 6 = ภาพดานบน รูปภาพที่ 14 ทิศทางการมองภาพฉายจากชิ้นงาน รูปภาพที่ 15 การวางตำแหนงภาพฉาย 6 ดาน รูปภาพที่ 16 สัญลักษณภาพฉายมุมมองที่ 1 3 2 5 1 4 6 3.ทิศทางการมองภาพฉายจากชิ้นงาน 3.1 ทิศทางการมองภาพฉายมุมมองที่ 1 (ISO E-Method E) 6 5

11 ภาพฉายมุมมองที่ 3 การมองชิ้นงานและการวางภาพฉาย 6 ดาน ตามวิธีการฉายมุมมองที่ 3 มีทิศทางการมองภาพฉาย จากชิ้นงานการวางตำแหนงภาพฉาย และสัญลักษณดังรูปภาพที่ 12 หมายเลข 1 = ภาพดานหนา หมายเลข 2 = ภาพดานบน หมายเลข 3 = ภาพดานซาย หมายเลข 4 = ภาพดานขวา หมายเลข 5 = ภาพดานหลัง หมายเลข 6 = ภาพดานลาง รูปภาพที่ 17 ทิศทางการมองภาพฉายจากชิ้นงาน รูปภาพที่ 18 การวางตำแหนงภาพฉาย 6 ดาน รูปภาพที่ 19 สัญลักษณภาพฉายมุมมองที่ 3 3.2 ทิศทางการมองภาพฉายมุมมองที่ 3 (ISO E-Method E) 2 5 4 6 3 3 2 1 4 6 1

12 การฉายภาพในงานเขียนแบบโดยทั่วไปแบงออกเปน 3 วิธี คือ 1. การฉายภาพโดยวิธีลากเสนตรงเอียง 45 องศา การฉายภาพดวยวิธีนี้ เปนการฉายภาพของชิ้นงานจากภาพหนึ่งไปอีกภาพหนึ่งดวยการใชเสนตรงที่ เอียง ทำมุม 45 องศา กับแนวระดับ โดยมีทิศทางพุงออกจากภาพดานหนาและเอียงไปทางดานที่ตองการ การ ฉายภาพวิธีนี้จะทำใหภาพแตละดานมีความสัมพันธกันเชนความกวางของภาพดานหนาจะ = ความกวางของ ภาพดานบนความยาวของภาพดานบนจะเทากับความยาวของภาพดานซายและมีความสูงของภาพดานหนา = ความสูงของภาพดานซายดังตัวอยางใน ดังรูปภาพที่ 14 รูปภาพที่ 20 การฉายภาพโดยวิธีลากเสนตรงเอียง 45 องศา 2. วิธีการใชเสนรัศมีสวนโคง การใชภาพดวยวิธีนี้คลายกับวิธีแรกเพียงแตใชวงเวียนในการถายขอมูลจากภาพดานซายไปยังภาพ ดานบนหรือภาพดานบนไปยังภาพดานซายเสนสวนที่ใชจากภาพดานหนาไปยังภาพดานซายหรือภาพดานหนา ไปที่ภาพดานบนจำเปนตองใชเสนตรงในแนวนอนหรือแนวดิ่งเชนเดิม ดังรูปภาพที่ 21 ภาพดานหนา ภาพดานขาง ภาพดานบน 4. วิธีการเขียนแบบฉายภาพ

13 รูปภาพที่ 21 วิธีการใชเสนรัศมีสวนโคง 3. การวัดระยะโดยตรงจากภาพฉาย การใชภาพดวยวิธีนี้ใชวิธีการวัดระยะโดยตรงจากภาพหนึ่ง เพื่อนำไปใชในอีกภาพหนึ่ง เชน จาก รูปภาพที่ 22 เปนการเขียนภาพดานซายซึ่งหลังจากเขียนภาพดานหนา และภาพดานบนแลวความยาวของ ภาพดานซายจะมีคาเทากับความยาวของภาพดานบน ดวยขนาดความยาวของชิ้นงานนี้ก็มีอยูแลว ในภาพ ดานบน (40 มม.) ดังนั้นจึงสามารถใชไมบรรทัดวัดขนาดความยาวจากภาพดานบนแลวนำขนาดดังกลาวไปใช กำหนดความยาวสำหรับเขียนภาพดานซายไดดังรูปภาพที่ 22 รูปภาพที่ 22 การวัดระยะโดยตรงจากภาพฉาย ภาพดานหนา ภาพดานขาง ภาพดานบน 40 มม. 30 มม. 0 1 2 3 4 0 1 2 3 4

14 4.1.1 แบบภาพฉายชิ้นงานรูปทรงสี่เหลี่ยมตัดตรง การเขียนแบบภาพฉายรูปทรงสี่เหลี่ยมตัดตรงจากภาพ 3 มิติในรูปภาพที่ 17 มีขั้นตอนดังนี้ การเขียนแบบภาพฉาย 3 ดาน และขั้นตอนใหปฏิบัติดังนี้ 1) วางแผนการเขียนแบบภาพฉายโดยพิจารณาขนาดของชิ้นงานเพื่อเลือกกระดาษเขียน แบบที่เหมาะสม 2) คำนวณพื้นที่ ที่ตองใชในการเขียนแบบแลวจัดใหพื้นที่วางฉายภาพทั้ง 3 ดาน ใหได ตำแหนงที่เหมาะสมบนกระดาษเขียนแบบ 3) เริ่มการเขียนภาพดานหนาตามขั้นตอน ดังตอไปนี้ รูปภาพที่ 23 ภาพชิ้นงาน 3 มิติ ที่ใชในการเขียนแบบ ก. การเขียนเสนอางอิงในแนวนอนและแนวดิ่งตัดกัน รูปภาพที่ 24 การเขียนเสนอางอิงในแนวนอนและแนวดิ่งที่ภาพดานหนา 4.1 วิธีการเขียนแบบภาพฉาย มุมมองที่ 1

15 รูปที่ 25 การวางภาพฉายในกระดาษ A4 ข. เขียนเสนรางเปนกรอบสี่เหลี่ยมของภาพดานหนาดานบน และดานขางตามขนาดของชิ้นงานจริง ที่มองเห็นจากภาพสามมิติโดยใหมีระยะหางกันพอประมาณพรอมกับเสนฉายเอียงทำมุม 45 องศา ดังรูปที่ 26 รูปภาพที่ 26 การเขียนเสนรางเปนกรอบสี่เหลี่ยมของภาพฉายทั้ง 3 ดาน ค.การเขียนเสนรางของภาพดานหนาตามขนาดของชิ้นงาน ดั้งรูปภาพที่ 27 Title Blocks

16 รูปภาพที่ 27 การเขียนเสนรางของภาพดานหนาตามขนาดของชิ้นงาน ง. เขียนภาพดานขางโดยใชขนาดจากภาพ 3 มิติ ที่มองเห็นหรือใชวิธีการถายขอมูลของภาพดานหนา ไปยังภาพดานขาง รูปภาพที่ 28 การเขียนเสนรางของภาพดานขางตามขนาดของชิ้นงาน จ. เขียนภาพฉายดานบนโดยใชขนาดจากภาพ 3 มิติ หรือใชวิธีการถายขอมูลภาพดานหนาดานขางไป ยังภาพดานบน

17 รูปภาพที่ 29 กาเขียนเสนรางของภาพดานบน 4. เมื่อไดเสนรางของรูปครบทุกสวนแลว จึงเขียนเสนหนาทับเสนที่มองเห็นในภาพฉายทั้ง 3 ดาน 5. เขียนเสนประทับกรอปรูปที่ถูกบัง 6. ลบเสนรางที่ไมตองการออกใหหมด 7. เขียนสัญลักษณภาพฉายเพิ่มเติมที่ดานลางของภาพฉายทั้ง 3 ดาน รูปภาพที่ 30 การเขียนภาพฉาย 3 ดาน จากชิ้นงาน 3 มิติ

18 การเขียนจากภาพ 3 มิติจากหัวขอขางตน สวนใหญจะเปนวิธีการเขียนแบบภาพฉายมุมที่ 1 ดั้งนั่น ในหัวขอนี้จะไดอธิบายขั้นตอนการเขียนแบบภาพฉายมุมที่ 3 เพื่อเปนตัวอยางในการศึกษาเบื้องตน ดั้งนี้ รูปภาพที่ 31 ตัวอยางชิ้นงาน 4.2.1 วิเคราะหจำนวนภาพฉายที่ตองเขียน ขั้นตอนนี้เปนการวิเคราะหชิ้นงานวาตองการภาพใชทั้งหมดกี่ภาพในการสื่อสารขอมูลที่เกี่ยวกับ ขนาดและรูปรางซึ่งอยางนอยที่สุดตองเขียนแบบภาพฉาย 2 ดานเพื่อใหไดขอมูลของขนาดที่ครบถวนสวนที่วา ตองการภาพฉายดานที่ 3 หรือไมนั้นตองพิจารณาแลวตอบคำถามตัวเองใหไดวาภาพฉายดานที่ 3 ที่จะเขียน เพิ่มนั้นใหขอมูลของรูปลางเพิ่มหรือไมสำหรับชิ้นงานใน รูปที่ 31 นี้ จะแสดงวิธีการฉายภาพ 2 ดาน โดยเลือก เขียนแบบภาพฉายดานหนาและดานบน ดังรูป 32 4.2 วิธีการเขียนแบบภาพฉาย มุมมองที่ 3

19 รูปภาพที่ 32 วิเคราะหจำนวนภาพฉายที่ตองเขียน 4.2.2 คำนวณขนาดของพื้นที่ ที่ตองการใชเพื่อเขียนภาพฉาย ขั้นตอนนี้เปนการคำนวณพื้นที่ในการเขียนแบบภาพฉาย สมมติใหชิ้นงานตัวอยางนี้มีขนาดเปน มิลลิเมตร ตามรูปที่ 33 จะทำใหผูเขียนแบบทราบวา ถาตองการเขียนภาพดานหนาตองใชพื้นที่อยางนอย เทากับสี่เหลี่ยมพื้นผาที่มีขนาดความกวางxสูง (ในกรณีที่เขียนภาพฉายสัดสวน 1:1 ) เทากับ 152x45 ตร.มม. สวนภาพดานบนก็ตองใชพื้นที่อยางนอยเทากับ 152x64 ตร.มม.และเพื่อพื้นที่ระหวางภาพไวอีกประมาณ 25 ตร.มม. ผูเขียนแบบสามารถกำหนดระยะหางระหวางภาพนี้ไดเองตามความเหมาะสม ดั้งนั้นพื้นที่รวมทั้งหมด ที่ตองใชในการเขียนแบบนี้คือ 152x134 ตร.มม.ดังแสดงรูปภาพที่ 34 จากนั่นใหลองทำพื้นที่ดังกลาวนี้ไปลอง จัดวางตำแหนงบนกระดาษเขียนแบบใหมีความสมดุลไมชิดขอบขางใดขางหนึ่งจนเกินไป ดังรูปภาพ 35 ด้านหน้า ด้านบน

20 รูปภาพที่ 35 การวางภาพฉายในกระดาษ A4 รูปภาพที่ 33 ขนาดชิ้นงาน รูปภาพที่ 34 พื้นที่ทั้งหมดในการเขียน 1:1 40 20 20 Title Blocks

21 4.2.3 เริ่มเขียนภาพฉายจากขนาดของชิ้นงานที่ภาพฉายทั้ง 3 ดานกอน โดยเขียนเสนรางของภาพ ดังรูปที่ 37 4.2.4 เขียนเสนเต็มหนาโดยเริ่มจากภาพดานหนากอน แลวรางภาพดานขาง และดานบน ดังรูปภาพ ที่ 37 รูปภาพที่ 36 รูปภาพที่ 37

22 4.2.5 เขียนเสนเต็มหนาในสวนที่เปนเสนตรงเริ่มจากภาพดานหนากอน แลวฉายภาพดานขาง และ รางภาพดานบน ดังรูปที่ 38 4.2.6 เขียนเสนเต็มหนาของภาพฉาย ทั้ง 3 ดาน และรายละเอียดอื่นๆ เชน บอกขนาดของภาพฉาย ทั้ง 3 ดาน ที่ใชซึ่งจะไดงานเขียนแบบที่สมบูรณรูปภาพที่ 39 รูปภาพที่ 38 รูปภาพที่ 39

23 สรุป ลักษณะของภาพในงานเขียนแบบภาพฉายแบงเปน ภาพสองมิติและภาพสามมิติ ภาพสองมิติเปนภาพ ประกอบดวย มิติหรือแกนภาพ 2 แกน คือ แกนตั้ง และแกนนอน เรียกวา ความกวาง ความยาว หรือความ กวาง ความสูง สวนภาพสามมิติเปนภาพที่เขียนแลวมีลักษณะคลายหรือเหมือนของจริงมากที่สุด คือ ภาพนั้นมี แกนเพิ่มขึ้นอีก 1 แกน คือ มีความกวาง ความยาว และความลึกหรือหนา การแสดงภาพฉายเปนการแสดงที่ เกิดขึ้นจากการมองชิ้นงาน ในทิศทางตั้งฉากกับหนางานซึ่งอาจมองไดเปน 6 ทิศทาง ตั้งฉากซึ่งกันและกัน ประกอบดวย ภาพดานบน ภาพดานหนา ภาพดานหลัง และภาพดานขางทั้งซายและขวา ในแบบงานทั่วไป นิยมแสดงภาพฉายเพียง 3 ดาน คือ ภาพดานบน (Top View) ภาพดานหนา (Front View) และภาพดานขาง (Right Side View) เพราะสามารถใหรายละเอียดของชิ้นงานไดชัดเจนพอแลว หากยังไมเพียงพอก็สามารถ เพิ่มภาพฉายดานที่ 4 หรือดานตอๆไปไดตามความจำเปน ภาพฉายเปนภาพที่ใชเปนใบสั่งงานในงาน อุตสาหกรรมทั่วไป ซึ่งเปนภาพที่แสดงลักษณะพื้นผิวของชิ้นงาน โดยจะแสดงรายละเอียดของรูปรางชิ้นงาน และขนาดของชิ้นงานไดชัดเจนที่สุด ภาพฉายจึงมีความสำคัญในงานเขียนแบบ เพื่อใชเปนแบบสั่งงานสำหรับ ใหชางเทคนิคนำไปใชในการผลิตชิ้นสวนตางๆ ใหเปนผลิตภัณฑที่มีคุณภาพ