นมัสการมาตาปิตุคุณและอาจริยคุณ

นมัสการมาตาปิตุคุณ
และนมัสการอาจริยคุณ

สมาชิก

นาย วัชรพงษ์ กากเพชร เลขที่ ๓ นางสาว ณภัทร อมรสิน เลขที่ ๑๙

นางสาว ธนาภา คำทองสุข เลขที่ ๒๐ นางสาว ภัทรวดี ทองอ่อน เลขที่ ๒๑

นางสาว จุฬาลักษณ์ เกษทอง เลขที่ ๒๓ นางสาว ปริตา เคนแสน เลขที่ ๓๑

ชั้น ม.๔/๒

ประวัติความเป็นมา

นมัสมาตาปิตุคุณและอาจริยคุณ เป็นบทร้อยกรองของ พระยาศรี
สุนทรโวหาร รวมอยู่ใน “คำนมัสการคุณานุคุณ”
โดย นมัสการมาตาปิตุคุณ มีเนื้อหาแสดงพระคุณบิดาและมารดา ส่วน
นมัสการจริยคุณ มีเนื้อหาแสดงการสรรเสริญพระคุณของครูอาจารย์

ผู้แต่ง

• พระยาสุนทรโวหาร นามเดิม อาจารยางกูร
• เกิด วันที่ ๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๕
• เป็นขุนนางชาวไทย ดำรงตำแหน่งเจ้ากรมพระอาลักษณ์ควบ

ตำแหน่งเจ้ากรมอักษรพิมการ ทั้งเป็นผู้แต่งตำราเรียนภาษา
ไทยชุดแรกสำหรับโรงเรียนหลวง และแต่งวรรณคดีและ
วรรณกรรมอีก หลายเรื่อง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง โคลงภาพ
พระราชพงศาวดาร เป็นต้น
• ถึงแก่อนิจกรรม วันที่ ๑๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๓๔
(อายุ ๗๐ ปี)

ลักษณะคำประพันธ์

นมัสการมาตาปิตุคุณ และนมัสการอาจริยคุณ แต่งด้วยอินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

แผนผังอินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑


ััุัั ุ ุ ั ุ ั ัั
ั ัุ ั ั ุุัุัั

อินทรวิเชียรฉันท์(อินทะวชิระฉันท์) บทหนึ่งมี ๒ บาท บาทหนึ่งมี ๒ วรรค
วรรคหน้ามี ๕ คำ วรรคหลังมี ๖ คำ คำสุดท้ายของวรรคหลังในบาทที่ ๑ จะสัมผัสกับคำ
สุดท้ายของคำ สุดท้ายของวรรคหน้าในบาทที่ ๒ และกำหนดคำครุ ลหุ ในแต่ละวรรคด้วย

เรื่องย่อ

บท"นมัสการมาตาปิตุคุณ"มีเนื้อหามุ่งแสดงความเหนื่อยยากของบิดา
มารดาที่เลี้ยงดูบุตรจนเติบใหญ่ เพื่อให้บุตรสำนึกพระคุณของบิดามารดา

บท"นมัสการอาจริยคุณ" มุ่งเน้นแสดงแสดงความมุ่งมั่นของอาจารย์ในการ
อบรมสั่งสอนศิษย์ เพื่อให้ศิษย์สำนึกพระคุณของอาจารย์

เนื้อหา
นมัสการมาตาปิตุคุณ

และ
นมัสการอาจริยคุณ

นมัสการมาตาปิตุคุณ

ข้าขอนบชนกคุณ ชนนีเป็นเค้ามูล
ผู้กอบนุกูลพูล
ผดุงจวบเจริญวัย
ฟูมฟักทะนุถนอม
แสนยากเท่าไรไร บ บำราศนิราไกล
บ คิดยากลำบากกาย
ตรากทนระคนทุกข์ ถนอมเลี้ยง ฤ รู้วาย
ปกป้องซึ่งอันตราย
จนได้รอดเป็นกายา
เปรียบหนักชนกคุณ ชนนีคือภูผา

ใหญ่พื้นพสุนธรา ก็ บ เทียบ บ เทียมกัน
จะสนองคุณานันต์
เหลือที่จะแทนทด อุดมเลิศประเสริฐคุณ
แท้บูชไนยอัน

ถอดความ

บทกวีนี้กล่าวว่า พระคุณของบิดามารดาที่เลี้ยงดูบุตรอย่างทะนุถนอม ปกป้องอันตรายที่จะ
เกิดต่อบุตรโดยไม่หนีห่างไปไหนนั้นเป็นพระคุณที่ยิ่งใหญ่ ต่อให้เอาแผ่นดินมาเทียบก็ไม่อาจ
เทียบได้ แม้ว่าจะตอบแทนบุญคุณนีี้ด้วยการบูชาที่เลิศล้ำสมบูรณ์แบบ ก็ไม่อาจทดแทนได้หมด

นมัสการอาจริยคุณ

อนึ่ งข้าคำนั บน้ อม ต่อพระครู ผู้การุ ณ
โอบเอื้อและเจือจุน อนุสาสน์ทุกสิ่งสรรพ์
ทั้งบาปบุญทุกสิ่งอัน
ยัง บ ทราบก็ได้ทราบ ขยายอัตถ์ให้ชัดเจน
ชี้แจงและแบ่งปัน และกรุณา บ เอียงเอน
ให้ฉลาดแหลมคม
จิตมากด้วยเมตตา
เหมือนท่านมาแกล้งเกณฑ์ หะจิตมืดที่งุนงม
ก็สว่างกระจ่างใจ
ขจัดเขลาบรรเทาโม- ถือว่าเลิศ ณ แดนไตร
กังขา ณ อารมณ์ จิตน้อมนิยมชม

คุณส่วนนี้ควรนับ
ควรนึกและตรึกใน

ถอดความ

บทกวีนี้กล่าวถึง พระคุณของครูอาจารย์ที่มอบความรู้ให้กับเรา ในด้านต่างๆ
ทั้งด้านคุณธรรม จริยธรรม อบรมสั่งสอนให้เราเป็นคนดีด้วยความเมตตาและยุติธรรม
พระคุณนี้ควรนับเป็นพระคุณที่เป็นเลิศใน ๓ โลก

สรุป

นมัสการมาตาปิตุคุณ และ "นมัสการอาจริยคุณ" เป็นผลงานของ
พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) แต่งด้วยอินทรวิเชียรฉันท์
๑๑ มีเนื้อหามุ่งแสดงให้"บุตร"และ"ศิษย์"เห็นถึงพระคุณของบิดา
มารดาและอาจารย์ และสำนึกในพระคุณของบิดามารดาและอาจารย์

ข้อสอบท้ายบท

๑. เนื้อหานมัสการมาตาปิตุคุณและนมัสการอาจริยคุณแต่งด้วย
คำประพันธ์ลักษณะใด

ก. กลอนดอกสร้อย ข. กาพย์ยานี ๑๑
ค. อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ ง. โคลงสี่สุภาพ

๒. อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ บทหนึ่งมีกี่บาท

ก. ๑ บาท ข. ๒ บาท ค. ๓ บาท ง. ๔ บาท

๓. พระยาสุนทรโวหารถึงแก่อนิจกรรมวันที่เท่าใด

ก. ๑๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๓๔ ข. ๑๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๓๔
ค. ๑๗ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๓๔ ง. ๑๕ ตุลาคม พ.ศ.๒๔๓๔

๔. พระยาสุนทรโวหารเกิดเมื่อวันที่เท่าใด

ก. ๒๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๕ ข. ๑๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๕
ค. ๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๕ ง. ๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๕

๕. ข้อใดกล่าวถูกต้อง

ก. นมัสการมาตาปิตุคุณและนมัสการอาจริยคุณมีเนื้อหาสอนการประพฤติตน

ข. นมัสการมาตาปิตุคุณและนมัสการอาจริยคุณมีเนื้อหากล่าวถึงพระคุณบิดามารดาและครู
อาจารย์
ค. นมัสการมาตาปิตุคุณและนมัสการอาจริยคุณมีเนื้อหากล่าวถึงบาปบุญ
คุณโทษ
ง. นมัสการมาตาปิตุคุณและนมัสการอาจริยคุณมีเนื้อหาสอนการใช้ชีวิตในทาง
ธรรม

เฉลย

๑. ค
๒. ข
๓. ก
๔. ง
๕. ข