งานวิจัยในสถานีวิจัยและฝึกนิสิตวนศาสตร์วังน้ำเขียว และพื้นที่ใกล้เคียง

Abstract
Wild pig is an important invasive alien species causing ecosystem destruction and

economic lost in agriculture worldwide. This study aimed to determine wild pig distribution in
Sakaerat Environmental Research Station (SERS) and its impact on forest ecosystems and
agriculture near SERS. We set up camera traps and walked line transects in SERS and
interviewed farmers nearby from November 2012 to September 2013. From camera traps, we
recorded 21 wild animals including 15 mammals, 4 birds and 2 reptiles. Wild pig was found in
forest plantation, dry evergreen forest and dry dipterocarp forest. From transect walks, we
found 241 wild pig signs/km2. The most environmental factors affecting wild pig habitat choices
was distance from manmade water well (40.3%), followed by forest type (24.7%) and human
presence (16.2%), respectively. The most disturbed forest area by wild pig was found in forest
plantation (20%), followed by dry evergreen forest (11%) and dry dipterocarp forest (5%). From
interviews, approximately 7.2 hectare of agriculture field was destroyed by wild pig. Cassava
was the most affected crop and the lost was 10.6% of total yearly income from agriculture
during 2012-2013. Therefore, SERS should set up some management measure to prevent
income loss of nearby farmers and human-wildlife conflict in the future.

45

การรับรูผ้ ลกระทบทางการท่องเท่ียวของผูม้ าเยือน ตำบลไทยสามคั คี
อำเภอวงั นำ้ เขียว จังหวดั นครราชสีมา

Visitors’ Perceptions of Tourism Impacts: Thai-Samakki Subdistrict,
Wang Nam Keaw District, Nakorn Ratchasima Province
รวนิ นั ทน์ โพธะ, แสงสรรค์ ภมู ิสถาน และ นันทชยั พงษ์พัฒนานรุ กั ษ์ (2558)

บทคัดย่อ
การทำความเข้าใจเกี่ยวกับการรับรู้ผลกระทบ ทางการท่องเที่ยวของผู้มาเยือนเป็นข้อมูลสำคัญท่ีช่วย

ให้นักจัดการพื้นที่สามารถกำหนดแนวทางใน การจัดการผลกระทบได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น การศึกษา
คร้งั น้ีมีวัตถุประสงคเ์ พอื่ ศึกษาการ รับรแู้ ละปัจจยั ทีส่ ่งผลต่อการรับรผู้ ลกระทบทางการ ทอ่ งเท่ียวของผู้มาเยือน
ในตำบลไทยสามัคคี ซึ่งเป็น แหล่งท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงแห่งหนึ่งโดยตั้งอยู่ใน พื้นที่มรดกโลกทางธรรมชาติดง
พญาเย็น-เขาใหญ่ โดยใช้แบบสอบถามในการเก็บข้อมูลจากผู้มาเยือน ชาวไทย จำนวน 800 ตัวอย่าง
ทำการศึกษาในช่วง เดือนสิงหาคม-เดือนธันวาคม พ.ศ. 2556 ผลการ ศึกษาพบว่า โดยภาพรวม ผู้มาเยือนมี
การรับรู้ ผลกระทบจากการท่องเที่ยวทางด้านบวกมากกว่า ด้านลบ ผู้มาเยือนมีการรับรู้ผลกระทบทางการ
ท่องเที่ยวด้านบวกที่เกิดขึ้นในระดับมาก โดยผลกระทบ ที่มีระดับการรับรู้มากที่สุด ได้แก่ การสร้างรายได้ ให้
กับคนในชุมชนและภาครฐั การสร้างโอกาสในการ จ้างงาน สร้างอาชีพ และส่งเสรมิ ให้นักท่องเที่ยวมี จิตสำนึก
ด้านการอนุรักษ์ ตามลำดับ ในส่วนผลกระทบ ทางด้านลบ ผู้มาเยือนมีการรับรู้ในระดับปานกลาง โดย
ผลกระทบด้านลบทมี่ ีระดบั การรับรู้มากทส่ี ุด ไดแ้ ก่ การบุกรุกทด่ี นิ เพื่อสร้างรีสอร์ท การสูญเสยี พื้นท่ีธรรมชาติ
เพอ่ื เปลยี่ นไปเปน็ พื้นทเ่ี พ่ือการ ทอ่ งเท่ยี ว และทัศนอจุ าดจากแผ่นปา้ ยโฆษณาต่างๆ ตามลำดับ สำหรับปัจจัยที่
มีผลต่อการรบั รู้ผลกระทบ ทางดา้ นลบ ผลการศกึ ษาพบว่า ระดับการศกึ ษา จำนวนแหลง่ ท่องเท่ยี วทไี่ ดไ้ ปเยือน
ฤดกู าลท่มี า เยอื นพ้นื ที่ และความตระหนักตอ่ คุณคา่ มรดกโลก มี อิทธิพลต่อการรับร้ผู ลกระทบอยา่ งมีนัยสำคัญ
ทาง สถิติ ดังนั้น ในการจัดการผู้มาเยือน ทางภาครัฐควร ใช้วิธีที่สร้างความตระหนักและเห็นคุณค่าของมรดก
โลกให้แก่ผมู้ าเยอื นเพ่ือนำไปสกู่ ารเปลี่ยนแปลง พฤตกิ รรมที่เปน็ มติ รกับสิ่งแวดลอ้ มต่อไป

46

Abstract
Understanding visitors’ perceptions of tourism impacts at tourism destinations can

underpin proactive impact management strategies. The purposes of this study were to examine
the tourism impact perceptions of visitors to Thai Samakki Subdistrict, one of the popular
tourism destinations located in Dong Phayayen-Khao Yai, a natural world heritage site, and to
determine the factors affecting their perceptions. In total, 800 questionnaires were distributed
to domestic visitors. Fieldwork was conducted during August–December 2013. Overall, visitors
recognized the positive impacts brought by tourism activities more than the negative side.
Visitors perceived positive impacts at the high level. Increasing the income and revenue of
local people and government, improving employment opportunities, and promoting visitors’
conservation awareness were the most positive perceived impacts, respectively. On the other
hand, visitors perceived negative impacts at the moderate level. The most negative perceived
impacts were trespassing on national park area by resorts, changing the natural landscape to
tourism, and visual pollution from billboards, respectively. The results of ordinal regression
analysis indicated that the negative impact perceptions of visitors were significantly influenced
by their level of education, the number of sites that they visited, the season of travel, and
awareness of world heritage value. Based on the study, it is recommended that management
by the government sector needs to raise visitors’ awareness and appreciation of the world
heritage site to improve their behavior to be more respectful of the natural area. Keywords:
tourism impact, impact perceptions, Thai-Samakki Subdistrict, natural world heritage site

47

ปัจจัยที่มอี ิทธพิ ลต่อการตดั สินใจของนักท่องเท่ียวไทยในการเลอื กทพ่ี กั แรมเขตอำเภอวงั น้ำเขียว

จงั หวดั นครราชสีมา

FACTORS INFLUENCE THE DECISION OF THAI TOURISTS IN SELECTING THE HOTEL IN

AMPHOE WANG NAM KHIAO, NAKHON RATCHASIMA PROVINCE

ชดากร สถติ ย์ (2558)

บทคดั ย่อ

การศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจของนักท่องเที่ยวไทยในการเลือกที่พักแรมเขตอำเภอ
วังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาส่วนประสมทางการตลาดบริการ 7Ps ด้านผลิตภัณฑ์
ด้านราคา ด้านการจัดจำหน่าย ด้านการส่งเสริมการตลาดด้านบุคคล ด้านลักษณะทางกายภาพ และด้าน
กระบวนการ รวมถงึ การศึกษาปจั จยั ดา้ นแรงจูงใจและปัจจัยด้านภาพลักษณ์ ท่ีมอี ทิ ธิพลตอ่ การตัดสินใจเลอื ก ท่ี
พกั แรมของนักท่องเทยี่ วชาวไทยในอำเภอวงั นาเขียว จงั หวดั นครราชสมี า กลมุ่ ตวั อย่างในการศึกษาคร้ังน้ี ได้แก่
กลุ่มนักท่องเที่ยวชาวไทยที่เดินทางมาท่องเที่ยวพักแรมในอำเภอวังน้ำเขียวในปี 2556 โดยการสุ่มตัวอย่างใช้
หลักทฤษฎีความไม่น่าจะเป็น (Non-Probability Sampling) ด้วยวิธีการเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบบังเอิญ
(Accidental Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถาม แบ่งออกเป็น 5 ระดับ
วิเคราะห์ข้อมูลด้วยโปรแกรม SPSS หาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การใช้สถิติแบบการวิเคราะห์ความ
ถดถอยเชิงพหุ ( Multiple Regression Analysis) ผลการศึกษาปัจจัยส่วนประสมทางการตลาดบริการ 7Ps
พบวา่ ปัจจัยด้านสถานท่ี และด้านบุคลากรโดยรวมมอี ิทธพิ ลตอ่ การตัดสนิ ใจเลือกที่พกั แรมอย่ใู นระดบั มาก โดย
มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.98 และ 3.64 ส่วนปัจจัยด้านผลิตภัณฑ์ ด้านลักษณะทางกายภาพ ด้านราคา ด้าน
กระบวนการในการให้บริการ และด้านการตลาด และ โดยรวมมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจเลือกที่พักแรมอยู่ใน
ระดับปานกลาง โดยมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.33, 3.30, 3.18, 3.16 และ 2.99 ตามลาดับ ปัจจัยด้านแรงจูงใจพบว่า
ปัจจัยด้านแรงจูงใจทางด้านสถานภาพและชื่อเสียง และทางด้านกายภาพ โดยรวมมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจ
เลือกที่พักแรมอยู่ในระดับปานกลาง โดยมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.30 และ 3.05 ปัจจัยด้านแรงจูงใจทางด้าน
วัฒนธรรม และแรงจูงใจระหว่างบุคคลโดยรวมมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจเลือกที่พักแรมอยู่ในระดับน้อย โดยมี
ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 2.02 ปัจจัยดา้ นภาพลักษณ์พบวา่ ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อม ด้านความประทบั ใจ ด้านทัศนคติ
และชอ่ งทางในการรบั ขอ้ มลู ขา่ วสาร และ โดยรวมมีอทิ ธิพลต่อการตัดสนิ ใจเลือกท่ีพักแรมอยู่ในระดับปานกลาง
โดยมคี า่ เฉลีย่ เท่ากับ 3.22, 3.17, 2.92 และ 2.74ตามลาดบั ระดับการตดั สนิ ใจเลอื กท่ีพกั แรมของนักท่องเที่ยว

48

ชาวไทยในการอำเภอวังนำ้ เขียว จงั หวดั นครราชสมี า พบว่า กลุ่มตวั อย่างตัดสินใจเลือกท่ีพักแรมจากด้านสถาน
ที่ตั้ง โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด โดยมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.33 ด้านสภาพห้องพัก ด้านอัตราที่พักแรม และการ
ต้อนรับของพนักงาน โดยรวมอยู่ในระดับมาก โดยมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.30, 3.72 และ 3.53 ด้านระบบความ
ปลอดภัย และชื่อเสียงของท่ีพกั อย่ใู นระดับปานกลาง โดยมีค่าเฉลี่ยเทา่ กับ 3.02 และ 2.93 และด้านสิ่งอำนวย
ความสะดวกภายในท่ีพักอย่ใู นระดบั นอ้ ย โดยมีคา่ เฉล่ียเทา่ กบั 1.95

Abstract

Factors that influence the decision of Thai tourists in selecting Hotel in Amphoe Wang
Nam Khiao, NakhonRatchasima Province. The purpose is to study the marketing mix of product,
price, place, promotion, people, physical evidence and process to influence the decision to
selecting the hotel amphoe wangnamkhiao, nakhonratchasima province. To study the image
of amphoe wangnamkhiao to influence the decision to selecting the hotel. To study the
motivations that influenced of amphoe wangnamkhiao to influence the decision to selecting
the hotel.

The factors of the marketing mix of place and people to influence the decision to
selecting Hotel at a high the average value at 3.98 and 3.64 And the factors of the marketing
mix of product, physical, price, process and promotion to influence the decision to selecting
Hotel at moderate the average value at 3.33, 3.30, 3.18, 3.16 and 2.99.The factors of motivation
of physical and status people to influence the decision to selecting Hotel at moderate the
average value at 3.30 and 3.05. The factors of cultural and individual to influence the decision
to selecting Hotel at a low level the average value at 2 . 0 2 . The factors of image of the
environment, impression, attitude and channels of information to influence the decision to
selecting Hotel at moderate the average value at 3.22, 3.17, 2.92 and 2.74. The representative
samples decision to selecting the hotel from location at a high level the average value at 4.33.
Room condition, room rate and hospitality of the staff at moderate the average value at 4.30,
3.72 and 3.53. Security, reputation of the hotel at moderate the average value at 3.02 and
2.93 and accommodation at low level the average value at 1.95

49

การจัดการเพ่อื การพึ่งตนเองและพ่ึงพากนั เองของสมาชิกกลมุ่ ส่งเสริมกสกิ รรมไรส้ ารพษิ วงั น้าํ เขยี ว
Management for Self and Mutual Help of Wang Namkhiao Chemical-Free
Vegetable Group Members
พชั รินทร์ นิลโคตร และ สมนึก ปัญญาสงิ ห์ (2558)

บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มวี ัตถปุ ระสงค์ เพอ่ื ศกึ ษา การจดั การเพื่อการพ่ึงตนเองและพ่ึงพากันเองของสมาชิกกลุ่ม

ส่งเสริมกสิกรรมไร้สารพิษวังน้ำเขียว โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการศึกษาพบว่า การจัดการเพื่อการ
พง่ึ ตนเองทางสังคมของสมาชิก ใช้ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ ผสมผสานกับวชิ าการเพ่ือเพิ่มผลผลิต สมาชิกกลุ่มถ่ายทอด
การทำเกษตรไร้สารพิษให้กับสมาชิกใหม่ วางแผนการจัดการการผลิต ครอบครัวมีความสมัครสมานสามัคคี
การจัดการเพื่อการพ่ึงตนเองทางเศรษฐกิจของสมาชิก คือ มีอาชีพ รายได้ พยายามใชแ้ รงงานภายในครอบครัว
ไมใ่ ชส้ ารเคมีเพ่อื ลดตน้ ทุนการผลิต ทำบัญชคี รัวเรอื น บันทึกขอ้ มลู การปลูกผกั และการจำหนา่ ย การจัดการเพ่ือ
การพึ่งพากันเองทางสังคมของสมาชิก คือ การเรียนรู้ แลกเปลี่ยนและพัฒนากลุ่ม มีความสามัคคี ช่วยเหลือ
เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ซึ่งกันและกัน ลงแขกแลกเปลี่ยนแรงงาน เป็นแหล่งศึกษาดูงานและเป็นต้นแบบการรวมกลุ่ม
ปลูกผักไร้สารพิษ การจัดการเพื่อการพึ่งพากันเองทางเศรษฐกิจของสมาชิก คือ สร้างงานสร้างรายได้ให้กับ
ครอบครัว ลดการอพยพแรงงาน แบ่งปันที่ดินให้สมาชิกเพื่อทำกสิกรรมไร้สารพิษ สมาชิกที่มีหนี้สินมี
ความสามารถชำระหนี้คืนได้ จำหน่ายผักไร้สารพิษอย่างมีคุณธรรม สมาชิกมีความซื่อสัตย์ต่อลูกค้า สมาชิก
จัดการตลาดและขายผกั ร่วมกัน

50

Abstract
The purpose of this research was to study: management for self and mutual help of

Wang Namkhiao chemical-free vegetable group members. It was conducted by means of
qualitative methodology. The research outcome appeared that they managed self-help as for
social aspect by local knowledge integrated with technical implementation to increase
productivity. Old members transferred their experience to the new ones. They had provided
production management plan. Their families were harmonious. As for self-help on economical
aspect, they had run their own career to earn income with family labour, using no chemical
fertilizer to lessen production cost, providing household accounting,
recording production and purchasing details. As for mutual help on social aspect, they got
learned, exchanging, developing, harmonizing, assisting, sharing free laboring, being educational
resource, and being prototype of organic farming aggregation. As for mutual help on economical
aspect, they created jobs for their families, lessening labor migrating, apportioning plot of land
to members for organic farming, , ones with debt affordable to return, purchasing organic crops
morally, being honest to customers, and cooperatively managing market place and crop selling.

51

การศึกษาขอ้ มูลเพือ่ จัดทำเส้นทางทอ่ งเทย่ี ว อำเภอวงั น้ำเขยี ว จังหวดั นครราชสมี า
The Study Data To Prepare a Tourist Route Wang Nam Kheo Nakhon Ratchasima

มัทรี ยูมนิ (2558)
บทคัดย่อ

โครงงานการศึกษาขอ้ มูลเพือ่ จดั ทำเส้นทางท่องเที่ยว อำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา จัดทำขึน้
เพื่อเพิ่มช่องทางการจัดจำหน่าย เส้นทางภายในประเทศไทย (Domestic) ให้กับบริษัท I Dream Journey
และเพื่อสำรวจพื้นที่ ศึกษาข้อมูลด้านเส้นทางการท่องเที่ยวในพื้นที่ อำเภอวังน้ำเขียว เพื่อจัดทำเส้นทางการ
ทอ่ งเท่ยี วให้ตรงตามความต้องการแกน่ กั ท่องเท่ียว

วังน้ำเขยี วเป็นอำเภอหนึ่งที่อยู่ตอนใต้ของจงั หวัดนครราชสีมา เป็นสถานทีท่ ี่มโี อโซนติดอันดับ 1 ใน 7
ของโลก จนมีสมญานามวา่ "สวติ เซอร์แลนดแ์ ดนอสี าน” ทีม่ าของชอ่ื วังน้ำเขียวน้ัน ได้มาจากสภาพภูมิประเทศ
ของทนี่ ่ีเพราะพ้ืนที่ในแถบน้ีมวี งั นำ้ ทีใ่ สสะอาดงดงามเป็นธรรมชาตซิ ่ึงสายน้ำน้ันใสจนมองเห็นเงาสะท้อนสีเขียว
ของตน้ ไม้จึงเรยี กพืน้ ทีน่ ้ีว่า วังน้ำเขยี ว ซึ่งวังนำ้ เขียวเป็นสถานทท่ี ่องเท่ียวที่มีแหลง่ โอโซนตดิ อันดบั 1 ใน 7 ของ
โลก ในช่วงฤดูหนาวจะมีหมอกปกคลุมหนาแน่นเหมาะแก่การท่องเที่ยวเชิงนิเวศเป็นอย่างมากเนื่องจากความ
อุดมสมบูรณ์ของผืนป่าและสภาพอากาศที่เหมาะสมแก่การเจริญของพรรณไม้ที่หลากหลายแล้วยังมีน้ำตกท่ี
สวยงามและจุดชมวิวที่สามารถมองเห็นผืนป่าอุทยานแห่งชาติทับลานที่กลับคืนสู่ความสมบูรณ์ของผืนป่าดง
พญาไฟในอดีตอีกทั้งยังมีผลไม้นานาชนิดให้เลือกสรร เช่น องุ่น กระท้อน ลิ้นจ่ี ลำไย และผลไม้เมืองหนาวอีก
มากมาย รวมทั้งยังมีสวนไม้ดอก-ไม้ประดับที่สวยงาม การปลูกผักปลอดสารพิษ และการเพาะเห็ดหอมซึ่งเป็น
จุดดงึ ดูดใหน้ กั ท่องเทยี่ วมาเทยี่ วในพื้นท่ีอีกด้วยจึงเหมาะสาหรบั นักท่องเท่ียวทต่ี ้องการจะมาพักผ่อนเพื่อสัมผัส
ธรรมชาตพิ ร้อมๆ กับการศกึ ษาหาความรไู้ ปดว้ ย

โครงงานที่ได้จัดทำขึ้นมานั้น ทำให้ทางบริษัท I Dream Journey ได้นำโปรแกรมนำเที่ยว วังน้ำเขียว
ไปเพิ่มยอดขายให้กับบริษัท และทำให้ได้ข้อมูลด้านเส้นทางการท่องเที่ยวใหม่ๆในพื้นที่ อำเภอวังน้ำเขียว
จังหวดั นครราชสมี า ไปเปน็ แนวทางในการจัดทำเส้นทางการทอ่ งเทย่ี วในโอกาสตอ่ ไป

52

Abstract
Project studies to prepare travel route. Wang Nam Kheo Nakhon Ratchasima Prepared

to increase its distribution channels. Routes within Thailand (Domestic) I Dream Journey to the
company and to explore the area. Information on tourist routes in the area. Wang Nam
KheoTravel to prepare them to meet the needs of tourists.

Wang Nam Kheo is a district of the southern province of Nakhon Ratchasima. Ozone is
a place that has ranked first in seven of the world that has a nickname. "Switzerland of the
East", the source of the Wang Nam Kheo. Derived from the terrain here, because the area in
this region has the palace crystal clear water spectacular natural streams that enter and see
the reflection of green trees, therefore, known as the Wang Nam Kheo is green is the place.
Travel with ozone ranked first in seven of the world. During winter, dense fog, perfect for eco-
tourism. Is very much due to the abundance of forests and climate suitable for growing a
variety of plants, there are waterfalls and scenic points overlooking the forest ThapLan National
Park to restore its integrity. Phaya Fai in the past, the property also has a selection of fruits,
such as grapes, lychees, longans and Sentul many temperate fruits. A flower garden - a
beautiful ornamental. Growing vegetables Mushroom and onion, which is the center of
attraction for tourists visiting the area as well, making it ideal for travelers who want to stay to
experience nature together. To learn with.

Projects that have been prepared for it. I Dream Journey makes the company has led
tours of Wang Nam Kheo to increase sales for the company. And give information on new
tourist routes in the area. Wang Nam Kheo Nakhon Ratchasima to guide the preparation of the
tourist route in the future.

53

การศึกษาภูมปิ ญั ญาการแพทย์พนื้ บ้านในเขตอำเภอวังนำ้ เขยี ว จังหวัดนครราชสีมา

A study of Folk Medicine Wisdom in Wang Nam Khiao district, Nakhon Ratchasima

พรทิพย์ แก้วชิณ และ นฤทธ์ิ พลสงู เนนิ (2558)

บทคดั ยอ่

งานวจิ ัยเชิงคณุ ภาพ เร่อื งนี้มวี ตั ถุประสงค์เพ่ือศึกษาและวเิ คราะห์ สถานการณ์ ภูมิปัญญาชาวบ้านด้าน
การแพทย์พื้นบ้านในเขตอำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา เพื่อถอดความรู้และรวบรวมองค์ความรู้ด้าน
การแพทย์พื้นบ้านจากปราชญช์ าวบ้านในเขตอำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา และเพื่อศึกษาความย่งั ยนื
ขององค์ความรู้ด้านการแพทย์พื้นบ้านจากปราชญ์ชาวบ้านในเขตอำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา
ประชากรและกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้เป็น แพทย์พื้นบ้าน ซึ่งอาศัยอยู่ในเขตพื้นที่ อำเภอวังน้ำเขียว
จังหวัดนครราชสีมา โดยการเลือกตัวอย่างแบบเจาะจง 23 คน เครื่องมือที่ใช้สำหรับการวิจัยได้แก่ แบบ
สัมภาษณ์เชิงลึกที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น นำเครื่องมือไปเก็บข้อมูลจากแพทย์พื้นบ้านในชุมชน และนำข้อมูลที่ได้มา
วิเคราะห์เชงิ เนอ้ื หา

ผลการวิจัยพบว่า แพทย์พื้นบ้านที่ให้การรักษาสุขภาพของประชาชนในเขตอำเภอวังน้ำเขียว จำนวน
23 คน เสียชีวิตแล้ว 1 คน และย้ายถิ่นฐานจำนวน 3 คน ส่วนใหญ่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป อายุมากที่สุด 90 ปี
แพทย์พื้นบ้านที่พบเป็นหมอสมุนไพร หมอมนต์หรือหมอเป่า หมอธรรม หมอสู่ขวัญ หมอมอหรือหมอดู และ
หมอนวดแผนไทย มีประสบการณ์ในการรักษามากกวา่ 30 ปี เหตุจูงใจสำคัญทีท่ ำให้มาเป็นแพทยพ์ ื้นบ้านและ
ลักษณะความรู้ที่ได้รับมาจากการสืบทอดจากบรรพบุรุษและเร่ิมจากความสนใจ การสังเกต ประสบการณ์จาก
ครูผู้มีประสบการณ์ การอบรมจากชมรมและแหล่งเรียนรู้ด้านการแพทย์พ้ืนบ้าน ประกอบกับศึกษาด้วยตนเอง
จากตำราการแพทย์พ้ืนบ้าน สว่ นใหญไ่ ดใ้ ห้บริการทางด้านการแพทยพ์ นื้ บา้ นแกค่ นในชุมชนและชมุ ชนใกล้เคียง
โดยไม่เรียกค่าตอบแทน หรือแล้วแต่ผู้ป่วยจะให้แพทย์พื้นบ้านมีแนวคิดในการดูแลสุขภาพโดยเริ่มต้นจากการ
การนำความรดู้ ้านการแพทย์พนื้ บ้านและการใชส้ มุนไพรมาใช้ในการดูแลตนเองและนำภูมิปญั ญาไปใชใ้ นการทำ
ผลิตภณั ฑ์เพ่อื แจกจ่าย จำหน่ายแก่ผูท้ ส่ี นใจ

แพทย์พื้นบ้านส่วนใหญ่มีความเชื่อและความศรัทธาเกี่ยวกับความสมดุลของธาตุ ความเชื่อเกี่ยวกับผี
ความเชื่อด้านไสยศาสตร์ ความเชื่อทางด้านกรรมส่งผลต่อการเกิดโรค การรักษามีการผสมผสานความรู้
การแพทย์พื้นบ้านและการแพทย์สมัยใหม่ ใช้การซักประวัติ ตรวจดวงซะตา ตรวจร่างกายผู้ป่วย และจ่ายยา
สมุนไพร ใช้วิธกี ารรักษาทางกายและมุ่งเน้นการรักษาทางจติ เพ่ือเป็นขวัญและกำลังใจใหผ้ ูป้ ่วย เช่นการไหว้ครู

54

บูชาครู ในขณะให้การรักษาจะมีการใชค้ าถาต่างๆ กำกับ ร่วมกับการใช้สมุนไพร ซึ่งการใช้ยาสมุนไพรเป็นส่วน
หนึ่งของกระบวนการรักษาผู้ป่วย มีทั้งการรักษาด้วยสมุนไพรเดี่ยว การใช้สูตรหรือตำรับ ยาสำเร็จรูป มีทั้งสด
และแหง้ การเตรียมยามีทง้ั การต้ม การนำมาบด การฝนร่วมกบั การรักษาโดยการเป่า พน่ การใช้นำมนั ทา การ
บีบนวด การประคบสมุนไพร

ปัญหาด้านการแพทย์พื้นบ้านในชุมชนที่พบคือ การใช้บริการด้านการแพทย์พื้นบ้านลดน้อยลง ผู้ที่มา
รับการรักษาส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุและมีความเชื่อความศรัทธาในการรักษาหรือโรคที่แพทย์แผนปัจจุบันรักษา
ไม่หาย แพทย์พื้นบ้านจึงมีจำนวนลดลงและหันไปประกอบอาชีพอื่นเป็นหลัก ประกอบกับแพทย์พื้นบ้านส่วน
ใหญ่มีอายุมาก ยังไม่มีผู้สนใจสืบทอดอย่างจริงจัง และความรู้ส่วนใหญ่อยู่ในความทรงจำ ยังไม่ได้มีการจด
บันทึกไว้ ทำให้องค์ความรสู้ ูญส้นิ ไปกบั ตวั แพทย์พ้ืนบ้านเอง และขาดความย่งั ยนื ขององค์ความรู้ภูมิปัญญาด้าน
การแพทย์พื้นบ้าน จากการวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยเห็นว่าองค์ความรู้ดังกล่าวควรมีการรักษาและอนุรักษ์ไว้ให้มีความ
ยั่งยนื และสืบทอดให้คนรนุ่ หลังได้นำมาใช้ในการดแู ลสขุ ภาพต่อไป

Abstract

The objectives of this qualitative study were to examine and analyze situations and folk
medicine wisdom in Wang Nam Khiao district, Nakhon Ratchasima to paraphrase and gather
the knowledge and to study knowledge sustainability of folk medicine from folk scholars in
Wang Nam Khiao district, Nakhon Ratchasima. Population and sample of interest used in this
research is specific selecting 23 folk doctors who is the residents of the Wang Nam Khiao district
Nakhon Ratchasima. Instrument used in this study was in-depth questionnaire interview
established by researcher to collect the data from folk doctor in the district and the collected
data were later used for content analysis.

The results demonstrated that out of 23 folk doctors, aged 60 to 90 years of age who
commonly practice folk medicine to the residences of Wang Nam Khiao, one has passed away
and three of them had relocated. Most common interviewed folk doctors are herbal doctor,
fairly magical healers, local theological healers, fortune tellers and Thai traditional masseuses
who experienced in the treatment of more than 30 years. The motive of practicing folk
medicine and the knowledge derived from the legacy and their ancestry began from the
interests, attention to observe and experience gathered from experienced teachers, training of

55

community and learning resources together with the self-study texts of folk medicine. Most
medical services to the local community and neighboring communities were free of charge or
from patient’s donation. Medical concept of folk medicine started from applying the
knowledge of local folk medicine and the use of herbs in self-care and making products for
distribution and selling to interested groups.

Majority of folk doctors have faith on the balance of the elements, spirits and
superstitious beliefs and the karma that causes the diseases. The treatment is a combination
of folk medicine and modern medicine knowledge, including medical interviewing and history
taking, fortune telling, physical examination and herbal medicine. Various treatments are to
encourage patient’s physical and mental such as using different teacher respect ceremonies
and casting spells with the use of herbs during the treatment. The use of herbal medicine is a
part of the treatment process for patients, including the herbal therapy alone, both fresh and
dried formulated herbs and pills. Herbal pill preparations are boiling, grinding, spreading,
spraying, blowing and applying massage and herbal ointment.

Folk medicine issue in the local community has found to be decreasing number of
patients. Majority of patients nowadays are elderly who have faith in the treatment and those
whose diseases are incurable to modern medicine. Number of folk doctors has declined and
turned to other occupations as well. Another issue is that the majority of folk doctor are elderly
and no apprentice who is seriously interested in this knowledge. Therefore, most knowledge is
in the memory of their minds and has not been recorded. The knowledge may be lost with
folk doctor himself and result in the lack of knowledge and wisdom sustainability. From the
results of this research, we suggest that such knowledge should be maintained and preserved
for sustainability and succession to future generations to be used in health care.

56

การศึกษาสภาพสงั คมพืชบริเวณสถานฝี กึ นสิ ิตวนศาสตร์ อำเภอวังน้ำเขียว จังหวดั นครราชสมี า

สุรเดช โชตวิ ุฑฒากร (2558)

สรุปผลการศกึ ษา

• จากการศึกษาสังคมพืชบริเวณสถานีฝึกนิสิตวนศาสตร์ อำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา พบ
ชนิดพืช 53 วงศ์ 146 สกุล 218 ชนิด แบ่งเป็น 1.ป่าดิบแล้ง (47 วงศ์ 129 สกุล 189 ชนิด) 2.ป่าเต็งรัง (39
วงศ์ 61 สกุล 78 ชนิด) 3.ป่าเบญจพรรณ (22 วงศ์ 39 สกุล 51 ชนิด) และ 4.ป่าฟื้นฟู (31 วงศ์ 60 สกุล 72
ชนดิ )

• การจำแนกสังคมพืชด้วยวิธี Cluster Analysis โดยวิธี Relative Euclidean ร่วมกับ Ward’s
linkage พบว่าสถานีฝึกนิสิตวนศาสตร์สามารถจำแนกได้ 4 สังคมพืช ได้แก่ สังคมป่าดิบแล้ง สังคมป่าเต็งรัง
สงั คมปา่ เบญจพรรณ และสงั คมปา่ ฟ้ืนฟู

• ลักษณะโครงสร้างสังคมพืชมีความหนาแน่นเฉลี่ย และพื้นที่หน้าตัด ได้แก่ สังคมป่าดิบแล้ง
(1,081.58 ต้น/เฮกแตร์, 14.37 ตร.ม./เฮกแตร์) สังคมป่าเต็งรัง (571.56 ต้น/เฮกแตร์, 13.09 ตร.ม./เฮกแตร์)
สังคมป่าเบญจพรรณ (682.86 ต้น/เฮกแตร์, 16.03 ตร.ม./เฮกแตร์) สังคมป่าฟื้นฟู (1,341.43 ต้น/เฮกแตร์,
15.78 ตร.ม./เฮกแตร์)

• การเปรียบเทียบของพนื้ ทท่ี ้ัง 3 ส่วน ของสถานฝี ึกนสิ ติ วนศาสตร์ ดังน้ี
- ป่าดิบแล้ง ส่วนที่ 1 มีความหนาแน่นน้อยที่สุดเท่ากับ 1,016.19 ต้น/เฮกแตร์ แต่มี

พน้ื ทห่ี นา้ ตัดสงู ท่ีสดุ เท่ากบั 17.28 ตารางเมตร/เฮกแตร์
- ป่าเต็งรัง พบวา่ มีความหนาแนน่ และพื้นทหี่ นา้ ตัดเฉลี่ยใกลเ้ คยี งกนั
- ป่าเบญจพรรณ ส่วนท่ี 3 มีความหนาแนน่ และพ้ืนทีห่ นา้ ตัดเฉล่ียสูงทีส่ ุดมีค่าเทา่ กบั 825.71

ตน้ /เฮกแตร์ และ 18.93 ตารางเมตร/เฮกแตร์ ตามลำดบั
- ป่าฟื้นฟู ส่วนที่ 1 มีความหนาแน่นต่ำกว่าและมีพ้ืนที่หน้าตัดสูงกว่า ส่วนที่ 3 เท่ากับ

1,196.00 ตน้ /เฮกแตร์ และ 17.55 ตารางเมตร/เฮกแตร์ ตามลำดบั
• ปัจจัยแวดล้อมมีทั้งหมด 14 ปัจจัย พบว่า ปัจจัยด้านปริมาณ ฟอสฟอรัส(P) ปริมาณอินทรียวัตถุ
(OM) ปริมาณทราย (Sand) ปริมาณทรายแป้ง (Silt) ปริมาณดินเหนียว (Clay) และพื้นที่หน้าตัด (BA) มี
คา่ เฉล่ยี ทแี่ ตกตา่ งกันอย่างไม่มีนยั สำคัญทางสถติ ิ

57

• ขณะท่ปี ัจจัยอ่ืนๆ มีความแตกต่างกันของค่าเฉล่ียอย่างมีนัยสำคัญ ดังนี้ ความหนาแน่นรวมของดิน
(BD) ความเปน็ กรดเป็นด่าง (pH) โพแทสเซยี ม (K) แคลเซยี ม (Ca) แมกนเี ซยี ม (Mg) ความหนาแนน่ (Density)
และการปกคลุมเรอื นยอด (Canopy cover)

• จากการวิเคราะห์เนื้อดิน (soil texture) พบว่าพ้ืนที่สถานีฝึกนิสิตวนศาสตร์มีสัดส่วนเปอร์เซ็นต์
ของ sandy clay loam สงู สดุ ในทุกประเภทปา่
ข้อเสนอแนะ

• จากผลการศึกษาดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าพื้นที่สถานีฝึกนิสิตวนศาสตร์ อำเภอวังน้ำเขียว จังหวัด
นครราชสีมา เมื่อเปรียบเทียบกับสถานีวิจัยสิ่งแวดล้อมสะแกราช ที่มีงานวิจัยในเชิงลึก พบว่า สังคมป่า
ธรรมชาติ มคี วามเสอื่ มโทรมอย่างเหน็ ไดช้ ัด จงึ จำเป็นต้องมีการวางแผนการจดั การในพื้นทใ่ี นเชิงลกึ ตอ่ ไป

• เมื่อมีการเปรียบเทียบกันของประเภทป่าในพื้นที่สถานีฝึกนิสิตวนศาสตร์ พื้นที่ที่ควรได้รับการ
จัดการในเรื่องของการฟื้นฟู ปรับปรุงระบบนิเวศ และการป้องกันรักษา คือ พื้นที่ในบ้านซับเต่า ควรเร่งให้พืช
เกิดการปกคลุมหน้าดิน และวิธีการปฏิบัติในการเลือกชนิดพันธุ์ มีวิธีการปลูกที่ถูกต้อง และควรดำเนินงาน
ร่วมกบั คนในทอ้ งถน่ิ อยา่ งประสิทธิภาพ

• จากการศกึ ษาด้านโครงสร้าง องค์ประกอบชนิดพันธุ์ และปจั จยั แวดล้อม พบวา่ ป่าดิบแล้ง และป่า
ฟื้นฟู มีความสอดคล้องกัน แสดงให้เห็นว่าสังคมป่าดิบแล้ง และสังคมป่าฟื้นฟู มีโอกาสเป็นป่าชนิดเดียวกัน
หรอื ปา่ ดบิ แล้งเป็นป่าเสอื่ มโทรมทกี่ ำลังมีการทดแทนโดยธรรมชาติ

58

Planting of Five Tree Species for Rehabilitation in Wang Nam Khieo Training Camp,
Nakhon Rachasima Province, Thailand

Somporn Maelim and Wathinee Suanpaga (2015)

Abstract

The area of Wang Nam Khieo Training Camp has been degraded by shifting cultivation and is fully
covered by Imperata grass and other weeds. Kasetsart University’s Faculty of Forestry planted Eucalyptus
camaldulensis, a fast growing species, to control weeds and improve soil quality for future regeneration.
The use of native species is important for the area to promote forest rehabilitation. Tree growth and
survival of seedlings of five native species, Xylia xylocarpa, Pterocarpus macrocarpus, Afzelia xylocarpa,
Albizia lebbeck and Syzygium cumini were observed and some selected soil properties were studied.
The experiment employed a randomized complete block design with two different treatments:(1) stump
with sprout, and (2) stump without sprout (stump killed). Each treatment consisted of six replications for
each of the five native species. At one year after planting, the results showed that the survival rates of
five native species ranged from 21.88±18.01% to 88.54±8.31% in Treatment 1 and from 26.04±10.01% to
86.46±10.77% in Treatment 2. ANOVA showed highly significant differences among species in both
treatments for survival. In Treatment 1, diameter growth rate (DGR) of five species varied from -0.71
mm/year (S. cumini) to 0.21 mm/year (P. macrocarpus) and DGR in Treatment 2 ranged from 0.18
mm/year (A. xylocarpa) to 1.20 mm/year (Albizia lebbeck). Highly significant differences were found in
DGR for both treatments. Height growth rate (HGR) ranged from -0.24 cm/year (S. cumini) to 0.81 cm/year
(Albizia lebbeck) and 0.14 cm/year (S. cumini) to 1.44 cm/year (Albizia lebbeck) in Treatment 1 and
Treatment 2, respectively. The difference in ANOVA results for HGR were found to be highly significant in
both Treatment 1 and Treatment 2. Soil texture was sandy clay loam (sand 62.26%, silt 13.34%, clay
24.47%). Average bulk density, particle density, soil porosity and moisture content were 1.28±0.10 g/cm3,
2.78±0.11 g/cm3, 40.18±5.99% and 10.53±2.01%, respectively. We observed that there were no significant
differences in all soil properties within the site. The results showed that nurse trees such as E.
camaldulensis with sprout caused higher mortality and poorer growth performance of the seedlings.
However, clear cutting which killed the Eucalyptus stump was found to be more suitable for rehabilitation
by increasing survival and growth of the native species studied.

59

ภาวะผนู้ ำท่ีเหมาะสมเพ่ือการพัฒนาชมุ ชนพนื้ ท่ีอ่อนไหวในอำเภอวังนำ้ เขียว
อำเภอปากช่อง จังหวดั นครราชสีมา และอำเภอนาดี จังหวดั ปราจีนบรุ ี

THE APPROPRIATE LEADERSHIP FOR SENSITIVE AREA COMMUNITY DEVELOPMENT IN
WANG NAM KHIAO DISTRICT, PAK CHONG DISTRICT NAKORNRATCHASIMA PROVINCE

AND NADI DISTRICT PRACHINBURI PROVINCE

สมพล ชวี ะประเสรฐิ , บุญทัน ดอกไธสง และบญุ เรอื ง ศรเี หรัญ (2558)

บทคัดยอ่

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาภาวะผู้นำที่เหมาะสมเพื่อการพัฒนาชุมชนพื้นที่อ่อนไหว 2) ศึกษา
ปัจจัยที่มีอิทธพิ ลต่อภาวะผู้นำทีเ่ หมาะสมเพือ่ การพัฒนาพ้ืนทีอ่ ่อนไหว และ 3) เสนอตัวแบบภาวะผู้นำที่เหมาะสมเพอื่
การพัฒนาชุมชนพื้นที่อ่อนไหว ใช้การวิจัย แบบผสานวิธี โดยการวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 450 คน
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถามภาวะผู้นำที่เหมาะสมเพื่อการพัฒนาชุมชนพื้นที่อ่อนไหว สถิติที่ใช้ในการ
วเิ คราะห์ประกอบดว้ ย ค่าเฉลี่ย คา่ ร้อยละ ค่าส่วนเบีย่ งเบนมาตรฐาน และใชส้ ถติ กิ ารถดถอยแบบข้นั ตอน การวิจัยเชิง
คุณภาพ ตัวอย่างจากสัมภาษณ์กลุ่มผู้นำบริหารปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้นำชุมชน ผู้นำศาสนา และปราชญ์ชาวบ้าน
จำนวน 43 คน เครอื่ งมือการสัมภาษณแ์ บบมีโครงสรา้ ง วิเคราะหข์ อ้ มูลจากการตคี วามเชงิ เนื้อหาของข้อมลู ผลการวจิ ยั
พบว่า 1) ภาวะผู้นำที่เหมาะสมเพื่อการพัฒนาชุมชนพื้นที่อ่อนไหว พบว่า โดยส่วนรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก และ
รายด้านทุกด้านมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก 2) ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะผู้นำที่เหมาะสมเพื่อการพัฒนาพื้นที่อ่อนไหว
โดยรวม พบว่า ตัวแปรอสิ ระทุกตัวมีความสัมพนั ธ์กบั ตวั แปรตาม อยา่ งมนี ยั สำคัญทางสถิติทรี่ ะดบั 0.01 และ 3) เสนอ
ตวั แบบภาวะผนู้ ำที่เหมาะสมเพื่อการพฒั นาชมุ ชนพ้นื ที่อ่อนไหว โดยตวั แบบภาวะผนู้ ำในดา้ นการพัฒนาพื้นท่ี ด้านการ
หยุดยั้งการบุกรุกพื้นที่ป่า และด้านพัฒนาพื้นที่ของประชาชน ได้ค่าร้อยละเทา่ กับ 39.60 (R2 = 0.396), (F= 97.48) มี
นยั สำคัญทางสถิตทิ ร่ี ะดับ 0.01

60

Abstract

The objectives of this research were 1) to study the appropriate leadership of sensitive area
community development, 2) to study the factors affecting the appropriate leadership of sensitive area
community development, 3) to propose the leadership model for sensitive area community
development. The mixed research method was quantitatively and qualitatively applied. The quantitative
research was done by using a questionnaire relative to the appropriate leadership of sensitive area
community development with 450 samples. The statistical data analysis was done by using percentage,
average, standard deviation, and stepwise multiple regression. The qualitative research was done by
structurally interviewing 43 samples consisted of sub-district administrative executives, community
leaders, religion leaders, and indigenous philosophers. The data analysis was the content interpretation.

The research results were found that: 1) the appropriate leadership of sensitive area community
development was entirely at the high level of the average, 2)all factors as independent variables
influenced the appropriate leadership of sensitive area community development as the dependent
variable at the 0.01 level of the statistical significance, and 3) the leadership model for sensitive area
community development was consisted of the aspect of area development, the aspect of forest intrusion
restriction, and the aspect of resident area development, with the predicted capability was 39.60% (R2 =
0.396, F = 97.48) at the 0.01 level of the statistical significance.

61

Structural geology in Amphoe Wang Nam Khiao area, Changwat Nakhon Ratchasima
Tirawut Na Lampang (2015)

Abstract
Tectonic evolution in study area all along had been effected to bring about the apparent geological
structure in Amphoe Wang Nam Khiao Area, where situated between the Sibumasu terrane, the
Sukhothai-Chanthaburi terrane and the Indochina terrane. The rocks stratigraphy in study area in term of
age form older to younger can be recognized to be five groups, including the Permian sedimentary rocks,
the Permo-Triassic volcanic rocks, the Triassic Intrusive rocks in NE part of the study area, the Triassic
hornblende granite and the Mesozoic in the Khorat group. Structural geology studies by measuring the
orientations of apparent structure in outcrops such as foliations, bedding which plotted in stereonet
diagrams and complied with stratigraphy, suggests two groups of trend. The first group includes the
Permian sedimentary rocks, the Permo-Triassic volcanic rocks, some part of the Triassic intrusive rocks and
the hornblende granite illustrated trend ENE-WSW to ESE-WNW and NE-SW. The second group consists
of the Triassic intrusive rocks in SW part of the study area illustrated NW-SE orientation trends.
Microstructures study further show evidence of brittle and ductile deformation mechanism. The
orientations analysis of structural geology obtain and stratigraphy from the study area are indicated two
deformations, as a result the former deformation (D1) generated first fold (F1) in ENE-WSW to ESE- WNW
and NE-SW directions. The first fold was superimposed by the later deformation (D2) generated second
fold (F2) in NW-SE direction. The resulting of two deformations caused structure like dome and basin
apparent in Amphoe Wang Nam Khiao Area.

62

นเิ วศวทิ ยาและความหลากหลายของไลเคนในสถานวี ิจัยสงิ่ แวดล้อมสะแกราช
Ecology and Diversity of Lichens in Sakaerat Environmental Research

หนเู ดอื น เมืองแสน และคณะ (2558)
บทคดั ย่อ

การศึกษาความหลากหลายของไลเคนในสถานีวิจัยสิ่งแวดล้อมสะแกราช โดยการเก็บตัวอย่าง 2 ประเภทป่า
ได้แก่ ป่าดิบแล้ง และป่าเต็งรัง เก็บรวบรวมตัวอย่างไลเคนบนเปลือกไม้และบนพื้นป่าได้จำนวน 387 ตัวอย่าง นำมา
จำแนกชนิดไลเคนได้ 38 ชนิด 28 สกุล 14 วงศ์ วงศ์ที่มีความหลากหลายชนิดมากที่สุด 4 วงศ์ได้แก่ Graphidaceae,
Physciaceae, Parmeliaceae และ Trypetheliaceae ป่าดิบแลง้ มคี วามหลากหลายของชนดิ ไลเคนจำนวน 21 ชนิด 15
ส กุ ล 8 ว ง ศ ์ ไ ด ้ แ ก ่ Cladoniaceae, Coccocarpiaceae, Graphidaceae, Lecanoraceae, Malmideaceae,
Parmeliaceae, Pyrenulaceae และ Ramalinaceae วงศ์ที่มีจำนวนชนดิ ของไลเคนมากท่สี ดุ คอื วงศ์ Graphidaceae
ซึ่งชนิดของไลเคนที่พบมากคือ Hemithecium laubertianum (Fée) Staiger., Pyrenula kurzii A. Sing & Upreti.,
Cladonia submultiformis Asahina., Pyrenula kurzii A. Sing & Upreti แ ล ะ Bacidia manilensis var. siamensis
Vain. เป็นต้น ป่าเต็งรังมีความหลากหลายของชนิดไลเคนจำนวน 31 ชนิด 23 สกุล 11 วงศ์ ได้แก่ Arthoniaceae,
Chrysothricaceae, Graphidaceae, Lecanoraceae, Letrouitiaceae, Parmeliaceae, Physciaceae, Pyrenulaceae,
Ramalinaceae, แ ล ะ Thelotremataceae วงศ์ที่มีจำนวนชนิดของไลเคนมากที่สุดคือ วงศ์ Graphidaceae ซึ่งชนิด
ของไลเคนท่ีพบมากคือ Pyxine cocoes (Swartz) Nyl., Letrouitia domingensis (Pers.) Hafellner & Bellem.,
Laurera benguelensis (Mull. Arg.) Zahlbr., Graphis pinicola Zahlbr.และ Chrysothrix xanthina (Vain.) Kalb
เป็นต้น โดยมีค่าดัชนีความคล้ายคลึงเท่ากับ 53.85 อาจเนื่องจากสภาพป่าทั้งสองมีความคล้ายคลึงกันของลักษณะ
สภาพภมู อิ ากาศ จากการศกึ ษาครั้งน้พี บว่าความหลากหลายของไลเคนในสถานวี จิ ัยส่งิ แวดลอ้ มสะแกราชพบในปา่ เตง็ รัง
มากกวา่ ในป่าดิบแล้ง

63

Abstract
The study on lichen diversity at Sakaerat Environmental Research Station by laying out the survey

and data collecting sampling in two forest types: dry evergreen forest (DEF) and dry deciduous dipterocarp
forest (DDF) . It revealed that 387 samples of lichen were found on bark and the forest floor. All specimens
were identified into 38 species, 28 genera, 14 families, which four most frequent families are Graphidaceae,
Physciaceae, Parmeliaceae and Trypetheliaceae. In dry evergreen forest was found lichen diversity 21
species, 15 genera, 8 families; Cladoniaceae, Coccocarpiaceae, Graphidaceae, Lecanoraceae,
Malmideaceae, Parmeliaceae, Pyrenulaceae and Ramalinaceae. The highest lichen diversity in family was
Graphidaceae; species diversity were Hemithecium laubertianum (Fée) Staiger., Pyrenula kurzii A. Sing &
Upreti., Cladonia submultiformis Asahina., Pyrenula kurzii A. Sing & Upreti and Bacidia manilensis var.
siamensis Vain. In dry evergreen forest was found lichen diversity 31 species 23 genera 11 families;
Arthoniaceae, Chrysothricaceae, Graphidaceae, Lecanoraceae, Letrouitiaceae, Parmeliaceae, Physciaceae,
Pyrenulaceae, Ramalinaceae, and Thelotremataceae. The high lichen diversity in family was
Graphidaceae; species diversity were Pyxine cocoes (Swartz) Nyl., Letrouitia domingensis (Pers.) Hafellner
& Bellem., Laurera benguelensis (Mull. Arg.) Zahlbr. , Graphis pinicola Zahlbr. and Chrysothrix xanthina
(Vain. ) Kalb etc. The high Sorensen index 53.85, The DDF had the most variety of lichen species more
than DEF.

64

แนวทางในการพัฒนาศกั ยภาพการจดั การทอ่ งเท่ียว อำเภอวงั นำ้ เขียว จงั หวดั นครราชสีมา

Guidelines for Effective Development in Tourism Management of Wang Nam Khiao District,
Nakhon Ratchasima Province

ศริ ินันทน์ พงษ์นริ นั ดร, โอชัญญา บวั ธรรม, ชชั ชญา ยอดสวุ รรณ (2559)

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มผี ลต่อการดึงดูดใจให้นกั ท่องเที่ยวเดนิ ทางมาท่องเที่ยวในพื้นที่
วิเคราะห์ศักยภาพในการพัฒนางานด้านการท่องเที่ยว และเสนอแนวทางการจัดการท่องเที่ยวของอำเภอวังน้ำเขียว
จังหวัดนครราชสีมา โดยทำการศึกษาจากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ลงพื้นที่สังเกตการณ์ สำรวจทรัพยากร
ท่องเที่ยว สัมภาษณ์แบบก่ึงโครงสร้างจากตวั แทน กลุ่มตัวอยา่ งเฉพาะที่ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 16 คน และจัดประชุม
เชิงปฏิบัติการกับผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ประชาชนในท้องถิ่น และนักท่องเที่ยว ประกอบกับการใช้
แบบสอบถามเปน็ เครอ่ื งมอื ในการสอบถามผู้ทม่ี ีสวนเกยี่ วขอ้ ง รวมทัง้ สน้ิ 300 คน ไดแ้ ก่ 1. สอบถามผู้ใหบ้ ริการด้านการ
ทอ่ งเทย่ี วจำนวน 200 คน เพือ่ หาขอ้ มูลความคดิ เห็นเก่ยี วกบั การบริหารจัดการและใหบ้ รกิ ารด้านการทอ่ งเทีย่ ว อำเภอ
วังน้ำเขยี วในปจั จบุ ัน และ 2. สอบถามนักทอ่ งเที่ยวจำนวน 100 คน เพือ่ หาข้อมูลด้านพฤติกรรมด้านการท่องเท่ยี ว รวม
ไปถึงความพึงพอใจจากการใช้บริการด้านการท่องเที่ยวของอำเภอวังน้ำเขียว การวิเคราะห์ข้อมูลแบ่งออกเป็น 2 ส่วน
คือ 1. การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เนื้อหาจากเอกสารท่ีเกี่ยวข้อง ลงพื้นที่สังเกตการณ์ สัมภาษณ์
และจัดประชุม และ 2. การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณจากแบบสอบถาม โดยใช้สถิติเบื้องต้น ได้แก่ ค่าร้อยละ และ
คา่ เฉล่ยี

ผลการวิจัย พบว่า 1) สิ่งดึงดูดใจด้านทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งอำนวยความสะดวกที่มีให้บริการอย่างเพียงพอ
และการเขา้ ถงึ แหล่งท่องเทีย่ วไดอ้ ย่างรวดเร็วและสะดวก เปน็ ปจั จัยทดี่ งึ ดูดใหน้ ักทอ่ งเที่ยวเดนิ ทางมาทอ่ งเท่ียวในพื้นท่ี
2) ศักยภาพการจัดการท่องเที่ยวในปัจจุบันมีทรัพยากรท่องเที่ยว 2 ประเภท ได้แก่ ทรัพยากรท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ
และทรพั ยากรทอ่ งเทยี่ วเชงิ เกษตร มสี ิ่งอำนวยความสะดวกครบ คือ ทพี่ กั แรม ร้านอาหาร และธุรกิจนำเท่ียว แต่
รถรับจ้าง/รถโดยสารมีให้บริการค่อนข้างน้อย อีกทั้งในขณะนี้พื้นที่มีปญั หาเกี่ยวกับการบุกรุกที่ดินโดยภาคเอกชนแต่
นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่กลับมีความพึงพอใจต่อการให้บริการ ด้านทางท่องเที่ยวในระดับมาก 3) แนวทางในการจัดการ
ท่องเที่ยวแบบมีส่วนร่วมทั้งหมด 6 ด้านได้แก่ ด้านทรัพยากรท่องเที่ยวควรออกระเบียบข้อบังคับเพื่อเน้นการอนุรักษ์
ทรัพยากรท่องเที่ยว ด้านการเข้าถึงแหล่งท่องเที่ยว ควรจัดระบบคมนาคมและการสัญจรให้ชัดเจน พร้อมกับทำป้าย

65

บอกทางให้ถูกต้องและติดตั้งเป็นระยะ ด้านสิ่งอำนวยความสะดวก ควรจัดให้มีการบริการทีค่ รอบคลุมและทั่วถึง ด้าน
ความปลอดภัยควรจัดระบบรักษาความปลอดภยั ในแต่ละแหล่งท่องเท่ียว ด้านความสามารถในการรองรับของพ้ืนที่ควร
ทำการศึกษาขีดความสามารถในการรองรับของแหลง่ ท่องเท่ียวแต่ละแห่งเพ่ือใหง้ ่ายต่อการบริหารจดั การ และด้านการ
มสี ว่ นรว่ มของชุมชนควรใหป้ ระชาชนเข้ามามสี ว่ นร่วมในการเป็นส่วนหน่ึงของการจดั การแหลง่ ท่องเทย่ี ว โดยการจัดตั้ง
เป็นคณะกรรมการดำเนินการวางแผน การกำหนดแนวปฏิบตั ิ การติดตามและประเมนิ ผลการดำเนินการตา่ งๆ เกี่ยวกับ
การท่องเท่ยี วในพื้นท่ี

Abstract

The research objectives were to study attractive factors that involved tourists’ determination for
visiting Wang Nam Khiao District, Nakhon Ratchasima province, to analysis potential for tourism, and to
present management guidelines for the area. The semi-structure interview had been conducted with 16
people, a workshop was organized for tourism-related stakeholders (state agencies, private sectors, local
people and tourists), 200 copies of questionnaire were send out to tourism service providers, and 100
tourists were interviewed. Those were done to gain primary data about tourist behavior, as well as
satisfaction which tourists might have paid to service providers. The analysis was separated into two parts;
1) Analyzing qualitative data, via former researches, observations, interviews and workshop, and 2)
Analyzing quantitative data, via questionnaire and statistics.

The findings revealed that 1) Natural resources were the main attractive factor of potential
tourists, supported by rapid and convenience means for reaching to the area. 2) Abundance of agricultural
resources made “agro tourism” evolved, becoming a specific kind of tourism which was a great reputation
for Wang Nam Khiao to be another outstanding destination, with many types of accommodation and
adequate amount of room to reserve for. However, there were relatively few public transportation and
few taxi service within the area. The other incident was illegal invasion of forest area for commercial
purposes. 3) The guidelines for effective tourism management in the 6 aspects consisted of tourism
resources, access to attractions, facilities, security, capability of the area, and community participation.

66

การศกึ ษาความสมั พันธท์ างนิเวศวิทยาระหว่างงูเขียวหางไหม้ทอ้ งเหลอื งและ
งเู ขยี วหางไหม้ตาโต ในสถานวี จิ ัยสงิ่ แวดลอ้ มสะแกราช นครราชสีมา
Ecological relationship between white lipped pit viper

(Trimeresurus albolabris) and large eyed pit viper (Trimeresurus macrops)
at Sakaerat environmenantal research station, Nakhon Ratchasima
พงศ์เทพ, สุวรรณวารี และคณะ (2559)

บทคัดยอ่
งูเขียวหางไหม้เป็นงูขนาดเล็กในวงศ์ย่อย Crotalinae ที่ชอบอาศัยอยู่ตามต้นไม้ซึ่งพบมากในสถานีวิจัย

สิ่งแวดล้อมสะแกราช แต่ยังไม่มีผู้ทำการศึกษาวิจัยเรื่องนิเวศวิทยาเชิงพื้นที่ของงูเขียวหางไหม้ในระยะยาวมาก่อน
วตั ถุประสงคข์ องการวิจยั คร้ังนเี้ พือ่ ศึกษาการใชพ้ ้นื ท่ีของงูเขียวหางไหมแ้ ตล่ ะชนิดในสถานีวิจยั ส่ิงแวดล้อมสะแกราช ใช้
เวลาเก็บขอ้ มูลจากเดือนมนี าคม พ.ศ. 2555 ถึงเดอื นมิถนุ ายน พ.ศ. 2557 จากการออกสำรวจและได้รบั แจ้งจาชาวบ้าน
และเจ้าหน้าท่ี ทำให้จับงูเขียวหางไหม้ได้ทั้งหมด 176ตัว จำแนกได้เป็น 3 ชนิด คือ งูเขียวหางไหม้ตาโต
(Trimeresurus macrops) 164 ตัว งูเขียวหางไหม้ท้องเหลือง (T. albolabris) 11 ตัวและงูเขียวไผ่หางเขียว
(T. vogeli) 1 ตวั ได้ผ่าตัดฝงั เครอื่ งสง่ สัญญาณวทิ ยใุ นงเู ขียวหางไหมต้ ัวเมยี 22 ตวั และตัวผู้ 5 ตวั (T. macrops 25 ตวั
, T. albolabris 1 ตัว และ T. vogeli 1 ตัว) และติดตามการเคลื่อนที่ของงูกลุ่มนี้เป็นระยะเวลา 10-193 วัน ผล
การศึกษาพบว่า แหล่งที่อยู่อาศัยของชนิดงูแต่ละชนิด โดยวิธี Minimum Convex Polygon มีขนาดไม่แตกต่างกัน
เน่อื งจากมจี ำนวนตวั อย่างไม่เพยี งพอ งเู ขียวหางไหมต้ าโตมีท่อี ยู่อาศยั ขนาดเล็ก (เฉลย่ี 0.55) และมีการย้ายท่ีอยู่อาศัย
น้อยมากจำนวนย้ายที่มากทีส่ ุด 27 ครั้ง (ค่าเฉลี่ย 8 ครั้ง) การศึกษาถิ่นที่อยู่อาศัยของงูเขยี วหางไหม้พบว่า งูเขียวหาง
ไหม้ชอบซุ่มรอเหยื่อตามแหล่งที่มีซากไม้และกองใบไม้จำนวนมาก และมักอาศัยอยู่ใกล้แหล่งหลบซ่อนแม้ในบริเวณท่ี
ถูกรบกวนโดยมนุษย์อยู่เสมอ แสดงให้เห็นว่างูเขียวหางไหม้บางชนิด คือ งูเขียวหางไหม้ตาโต สามารถปรับตัวให้อาศัย
อย่บู ริเวณเดยี วกนั กับมนษุ ย์ไดเ้ ปน็ อย่างดี

67

Abstract
The Green Pit Viper (GPV) group is composed of small crotaline snakes with arboreal lifestyles.

The GPV are the most common snakes found in Sakaerat Environmental Research Station (SERS) but no
long term spatial ecology work has been performed before. We conducted the research from March 2012
to June 2014, aimed at elucidating the space use of different green pit viper species in SERS. With active
searches and opportunistic methods we captured a total of 176 GPV, and confirmed three species present
in SERS: Trimeresurus macrops (164 captures), T. albolabris (11 captures) and T. vogeli (1 capture). We
selected 22 female and 5 male GPV (25 T. macrops, 1 T. albolabris and 1 T. vogeli) for implantation with
radio transmitters and tracked for a period of 10-193 days. There appeared to be no difference between
home range sizes of the different species, however small sample sizes minimize the inferences that can
be made. Minimum Convex Polygon home ranges were small (mean 0.55 ha) for T. macrops, and the
snakes rarely moved with a maximum of 27 relocations (mean 8) . Microhabitat data were collected using
a novel vertically designed stratified quadrat. GPV prefer sites with more woody dead vegetation and leaf
litter. Although tracked snakes preferred well sheltered sites, they were often found within disturbed
microhabitats. We suggest that some GPV species, e.g., T. macrops, may thrive in human settlement.

68

กายวิภาคศาสตรแ์ ผน่ ใบของเฟริ ์นบริเวณนำ้ ตกถำ้ จงอาง สถานีวิจยั ส่ิงแวดล้อมสะแกราช
อำเภอวงั น้ำเขยี ว จงั หวัดนครราชสมี า

Leaf Blade Anatomy of Ferns at Tham Jong Ang Waterfall, Sakaerat Environmental
Research Station, Wang Nam Khieo District, Nakhon Ratchasima Province

อนษิ ฐาน ศรีนวล และ วโิ รจน์ เกษรบวั (2560)

บทคัดยอ่

ศกึ ษากายวภิ าคศาสตร์แผน่ ใบของเฟริ ์นบริเวณน้ำตกถ้ำจงอาง สถานีวจิ ยั สง่ิ แวดล้อมสะแกราช อำเภอ
วังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา ระหว่างเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2558 ถึงเดือนเมษายน พ.ศ. 2559 จำนวน 18
ชนิด จำแนกเป็น 14 สกุล 8 วงศ์ เพื่อนำลักษณะกายวิภาคศาสตร์ที่ได้ไปใช้ในการระบุพืชที่ศึกษา โดยการ
เตรียมสไลด์ถาวรพืชด้วยวิธีการลอกผิวใบ หรือการทำให้แผ่นใบใส และตัดตามขวางแผ่นใบด้วยกรรมวิธี
พาราฟิน ศกึ ษาลักษณะกายวภิ าคศาสตรด์ ้วยกล้องจลุ ทรรศน์แบบใช้แสง พบลักษณะทว่ั ไปของพืชที่ศึกษาดังนี้
1) เซลล์ในเนือ้ เยอ่ื ชัน้ ผวิ จากการลอกผิว มีรูปรา่ งคล้ายจกิ ซอว์หรือรูปรา่ งหลายเหลีย่ ม ผนงั เซลลด์ ้านต้ังฉากกับ
ผิวใบเรยี บ เรียบและโคง้ เล็กน้อย ค่อนข้างขรุขระ หรอื โค้งเว้า 2) เนือ้ เยอื่ ชน้ั ผิวในภาคตัดขวาง มี 1-2 ช้ัน เซลล์
มีรูปร่างสี่เหลี่ยมผืนผ้า รูปร่างไม่แน่นอน หรือรูปร่างกลม 3) ปากใบอยู่ในระดับเดียวกนั กับเนื้อเยื่อชั้นผิว ส่วน
ใหญพ่ บบรเิ วณเนื้อเยื่อชั้นผิวด้านล่าง มคี ่าดัชนขี องปากใบ 9.45-28.57 รปู แบบของปากใบเป็นแบบพาราไซติก
เพอริไซตกิ ไดอะไซติก แอนไอโซไซติก และแอนอโมไซติก 4) ขนเป็นแบบขนเซลลเ์ ดียวหรือหลายเซลล์ 5) บาง
ชนิดมีโพรงอากาศในชั้นมีโซฟิลล์ 6) ชั้นมีโซฟิลล์ของพืชส่วนใหญ่ประกอบด้วยเซลล์แพลิเซดและสปองจีท่ีมี
รูปร่างคล้ายกัน เซลล์มีรูปร่างไมแ่ น่นอนหรือ กลม มีจำนวนมากกว่า 1 ชั้นเซลล์ 7) รูปร่างของเส้นกลางใบโค้ง
ทั้งด้านบนและด้านล่าง ตรงทั้งสองด้าน ด้านบนตรงส่วน ด้านล่างโค้ง ด้านบนเว้าเป็นรูปตัววดี ้านล่างโค้ง และ
ด้านบนรูปหัวใจด้านล่างโค้ง 8) มัดท่อลำเลียงที่เส้นกลางใบเป็นแบบโฟลเอ็มล้อมรอบไซเล็ม (amphicribal
bundle) มีรูปร่างกลม รูปสามเหลี่ยม รูปรี และรูปกากบาท มีจำนวน 1-3 มัด และ 9) มีสารสะสมเป็นแทน
นินหรือเป็นเม็ดติดสีย้อมสีแดง ลักษณะดังกล่าวสามารถนำไปใช้สร้างรูปวิธานสำหรับการระบุชนิดของพืชที่
ศึกษาได้ อย่างไรกต็ าม เนอื่ งจากไม่มลี กั ษณะร่วมของวงศ์จงึ ไม่สามารถนำไปใชใ้ นการสนบั สนนุ
การจัดจำแนกได้

69

Abstract

Leaf blade anatomical study of ferns at Tham Jong Ang Waterfall in Sakaerat
Environmental Research Station, Wang Nam Khieo District, Nakhon Ratchasima Province were
conducted from May 2015 to April 2016. Eighteen species including fourteen genera and eight
families were studied. The purpose of this research was to determine the vegetative anatomy
for the identification of ferns. The specimens were investigated by leaf epidermal peeling or
clearing and transverse sectioning of lamina and examination by light microscope. The
generalized anatomical characteristics in all species studied are as follow: 1) epidermal cells
are jigsaw-like or polygonal, anticlinal walls are straight, straight and slightly curve, rough and
concave; 2) shapes of epidermal cell in transverse section are quadrangular or irregular, with
1-2 layers; 3) stomata are typical type, usually presence in the abaxial, stomatal index are 9.45-
28.57 and the patterns of stoma are paracytic, pericytic, diacytic, anisocytic and anomocytic
stomata; 4) trichomes are unicellular or multicellular trichomes; 5) some species are presence
air space in the mesophyll; 6) mesophyll of most species studied consist of similarly palisade
and spongy cells which presence more than one layer of irregular or globose in shapes; 7)
shapes of main veins are curve on both sides, straight on both sides, straight on the upper and
curve on the lower, v-shaped on the upper and curve on the lower and heart-shaped on the
upper and curve on the lower; 8) vascular bundles in main veins are amphicribal bundle which
phloem surrounding by xylem. Vascular bundle shapes are circular, triangular, oval and x-
shaped with 1-3 vascular bundles; and 9) inclusions are red staining body and tannin. Using
these characteristics an anatomical key was constructed to assist identification of the species.
However, these anatomical characteristics are not shared between species in the family which
cannot be used to support the classification.

70

ทัศนคตขิ องชุมชนตอ่ การพัฒนาการท่องเที่ยวภายในพื้นทีป่ า่ สงวนแห่งชาติ
ปา่ วงั น้ำเขียว-ปา่ เขาภหู ลวงจังหวัดนครราชสีมา

Attitude of the Community to the Tourism Development for the Wang Nam
Khiao-Pha Khao Phu Lung Forest Reserve, Nakhon Ratchasima Province

สมหมาย อุดมวทิ ติ และ วรานันต์ ตันติเวทย์ (2560)

บทคัดย่อ

การวจิ ัยครั้งนม้ี งุ่ วิเคราะห์ผลกระทบของการพัฒนาการท่องเที่ยวภายในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่า วัง
นำ้ เขยี ว - ปา่ เขาภหู ลวง จงั หวัดนครราชสีมา โดยศกึ ษาผลกระทบทางดา้ นสังคมและสิ่งแวดล้อมต่อชุมชน ผ่าน
การสัมภาษณ์ครัวเรือนที่อาศัยอยูใ่ นพื้นที่ซ่ึงเป็นผู้ได้รับผลกระทบโดยตรงจากการพัฒนาการท่องเที่ยวจำนวน
ทั้งสิ้น 157 ครัวเรือน ผลการศึกษาพบว่าผลของการพัฒนาการท่องเที่ยวได้ส่งผลกระทบต่อชุมชนในท้องถิ่น
โดยผลกระทบมีทั้งด้านบวก ได้แก่ ท้าให้ประชาชนในชมุ ชนไดร้ ับผลประโยชน์ด้านรายได้ การลดลงของปัญหา
การบุกรุกพื้นที่ป่า การกระจายรายได้ภายในชุมชนที่ดีขึ้น สำหรับผลกระทบทางด้านลบสะท้อนถึงความกังวล
ของกลุ่มตัวอย่างต่อปัญหาขยะ และราคาสินค้าอุปโภคบริโภคภายในชุมชนที่จะเพิ่มขึ้น ซึ่งการศึกษาครั้งนี้มี
ข้อเสนอแนะ คือ ภาครัฐควรส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในชุมชนในการบริหารจัดการการท่องเที่ยว
เพื่อใหก้ ารพฒั นาการท่องเทย่ี วไมบ่ ิดเบอื นวัฒนธรรม และความเป็นอยขู่ องประชาชนในชุมชน และหน่วยงานที่
เกี่ยวข้องในพื้นที่ควรมีการกำหนดมาตรการเพื่อรองรับ และแก้ไขปัญหาที่จะเกิดขึ้นจากการพัฒนาการ
ท่องเท่ียว เชน่ ปัญหาขยะ ปญั หาการบกุ รุกพน้ื ที่ เป็นต้น

Abstract

This research aims to analyze impact on the community of the tourism development
for the Wang Nam Khiao-Pha Khao Phu Lung Forest Reserve, Nakhon Ratchasima Province. The
impact on the community of the tourism development consists of social site and
environmental site. The research draws samples from households in Wang Nam Khaio collected
by 157 questionnaires. The study results found that developed tourism has impacts on local
communities, not only positive impacts which are increase in income, decrease of trespass

71

forest area and better income distribution, but also negative impacts which are reflect to
anxiety in garbage and price of goods in local communities. This study suggest that the
government should promote the participation of communities in the tourism management to
tourism development does not to change culture and being of the community and the relevant
authorities in the region should be established to support the measures and solving problems
will arise from the tourism Development such as wastrel problems Intrusion problems etc.

72

การศึกษาขอบเขตและแหลง่ ท่ีอยู่อาศัยของหมูปา่ ในสถานีวิจยั สง่ิ แวดลอ้ มสะแกราช

Home Range and Habitat Use of Wild Pig (Sus scrofa) in
Sakaerat Environmental Research Station

พงศ์เทพ สุวรรณวารี และคณะ (2560)

บทคดั ยอ่

ในประเทศไทยหมูป่าจัดเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ที่มีการแพร่กระจายมากที่สุด หมูป่ากิน
อาหารหลากหลายทั้งพืชและสัตว์ และพืชผลทางการเกษตร โดยเฉพาะพื้นที่ป่าที่มีแนวเขตติดต่อกับพื้นท่ี
เกษตรกรรม ด้วยเหตุนี้จึงต้องมีการศึกษาวิจัยการแพร่กระจายและการเลือกใช้พ้ืนที่อยู่อาศัยของหมูป่า เพื่อ
เปน็ ข้อมลู พ้ืนฐานในการแก้ไขปัญหาในอนาคต การศึกษามีวตั ุประสงค์เพ่ือศึกษาการแพร่กระจายของหมูป่าใน
แตล่ ะประเภทปา่ และพืน้ ท่ีทตี่ ิดกบั พนื้ ที่เพาะปลกู พชื ผลทางการเกษตรโดยการเก็บขอ้ มลู จากร่องรอย และเพื่อ
ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการเลือกใช้พื้นที่ของหมูป่าในแต่ดูกาล ณ สถานีวิจัยสิ่งแวดล้อมสะแกราช โดย
วิธกี ารศึกษาใช้การเดินสำรวจร่องรอยบนเสน้ สำรวจ จำนวน 60 เสน้ กระจายทัว่ พืน้ ทีส่ ถานีวจิ ัยฯ นอกจากน้ัน
ยังบนั ทึกปจั จัยต่างๆ ท่คี าดวา่ จะมีผลต่อการเลือกใช้พื้นท่ีของหมูป่าในแต่ละเส้นสำรวจด้วย ผลการวิจัยสรุปได้
วา่ หมปู ่ามีขนาดพื้นที่ครอบครองในฤดูฝนเท่ากับ 89% (95% CI 67-99%) และเหลือเพียง 51% (95% CI 27-
79%) ในฤดูแล้ง โอกาสพบรอ่ งรอยมีค่า 41% (95% CI 35-49%) ท้งั นี้การเลอื กใช้พนื้ ท่ขี ึน้ อยู่กบั ปัจจัยหลักคือ
สภาพความซับซ้อนของโครงสร้างป่าที่มีไม้พื้นล่างข้ึน มากกว่าป่าที่มีไม้พื้นล่างหนาแน่นต่ำ นอกจากนั้นส่วน
ใหญ่จะพบร่องรอยในป่าดิบแล้งมากกว่าป่าชนิดอื่นๆ สิ่งสำคัญจากการศึกษาในครั้งนี้ยังพบว่าการรบกวนของ
มนุษย์ในปา่ ส่งผลกระทบต่อการเลือกใช้พื้นทีข่ องหมูปา่ แตร่ ปู แบบการแพร่กระจายของหมูป่าท้ังสองฤดูกาลไม่
สัมพันธ์กับพื้นที่เกษตรกรรม ทั้งนี้การที่เกษตรกรปลูกพืชติดแนวเขตสถานวี ิจัยฯ จึงทำให้หมูป่าเดินออกไปหา
กินในพื้นที่เกษตรกรรมได้ง่าย ดังนั้นการลดผลกระทบในเรื่องนี้ควรสนับสนุนให้มีพื้นที่กันชนระหว่างป่าและ
พนื้ ทีป่ ลกู พชื หรือแนะแนวทางการปลูกพืชทางเลอื กซึ่งไมส่ ามารถเป็นอาหารของสตั วป์ ่าได้

73

Abstract
In Thailand, Wild pig (Sus scrofa) was the most widely distributed mammal species. The

dietary are diverse including plants and animals. Thus, the study of the distribution and habitat
selection are important to provided baseline information for conservation and management of
wild pig. We estimated the probability of wild pig occurrence in different forest types and the
areas close to agriculture land by using sign surveys, and studied habitat selection of pigs in
dry and wet season at Sakaerat Environmental Research Station. We surveyed 60 strip transects
throughout Sakaerat, and measured environmental variables that might affect the habitat
selection and detection probability of wild pig at a transect level. Based on the final inferential
model, the distribution of wild pigs occupied 89% (95% CI 67–99%) in the wet season and 51%
(95% CI 27–79%) in the dry season and probability of detection 41% (95% CI 35–49%). Habitat
selection of pigs was strongly based on complex forest structure with a high density of ground
cover. Moreover, the frequency of habitat used indicating high in the evergreen forest than the
other forest type. Our results suggest that the distribution of pigs was effected from the human
present in the forest. However, the distribution in different seasons was not related to the
distance to agriculture land. Nevertheless, the wild pig was damaged crop due to the agriculture
land are adjacent to the park boundary, which animals easily moved through the cropland
where the movement of animals near the park edge. Forest buffer is important for management
implication to reduce the human-animals conflict in the area. The alternative, the non-edible
plant may help reduce the problem of crop damaged.

74

การทดสอบถิ่นกำเนดิ ของไม้กระถินเทพาอายุ 1 ปี
ที่สถานวี จิ ัยและฝกึ นิสิตวนศาสตร์วังนำ้ เขยี ว จงั หวดั นครราชสมี า

Provenance Trials of 1-year old Acacia mangium Willd. at Wang Nam Khiew Forestry
Research and Training Station, Nakhon Ratchasima Province

สมพร แม่ล่ิม และคณะ (2560)

บทคดั ย่อ

กระถินเทพาเป็นไม้ต่างถิ่นที่เติบโตได้ดีในประเทศไทย สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย เช่น
ทำเฟอร์นิเจอร์ ไม้แปรรูป เยอ่ื และกระดาษ เช้ือเพลงิ ชีวมวลอัดเม็ด การทดลองนีไ้ ด้นำเมล็ดพันธ์จุ ากถ่ินกำเนิด
ต่างๆ จำนวน 14 แหล่ง มาทำการปลูกที่สถานีวิจัยและฝึกนิสิตวนศาสตร์วังน้ำเขียว เพื่อทำการทดสอบความ
ผันแปรและเปรียบการเติบโตของถิ่นกำเนิด ค่าสภาวะถ่ายทอดพันธุกรรม ผลการทดลองพบว่ากระถินเทพามี
อัตราการรอดตายอยู่ระหว่าง 76.39-97.22 เปอร์เซนต์ ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางที่ระดับชิดดินมีค่าอยู่ระหว่าง
4.97-6.12 เซนติเมตร ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางเพียงอกมีค่าระหว่าง 3.45-4.51 เซนติเมตร และความสูงมีค่า
ระหว่าง 3.65-4.62 เมตร เมื่อทดสอบความแปรปรวนพบวา่ มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญในทุกลักษณะ ค่า
สภาวะถ่ายทอดพันธุกรรมของ ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางที่ระดับชิดดิน ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางเพียงอก และ
ความสูง มีค่าเท่ากับ 50.41 49.93 และ 60.93% ตามลำดับ เมื่อจัดลำดับเพื่อหาถิ่นกำเนิดที่ดีที่สุดพบว่าถิ่น
กำเนิด 8 จาก Upper Aramia, PNG มีค่าการเติบโตดีที่สุด จากผลการศึกษาในเบื้องต้นพอสรุปได้ว่าการปลกู
สร้างสวนป่ากระถินเทพาควรเลือกถน่ิ กำเนดิ จากประเทศปาปัวนิวกินจี ะให้การเตบิ โตท่ีดที ่สี ดุ

75

Abstract
In Thailand, Acacia mangium Willd. as an exotic and fast-growing tree can be used to

the wide range, such as, furniture, sawn wood, pulp and paper, and wood pellets. This
experiment brought seeds from 14 different provenances to be planted at Wang Nam Khiew
Forestry Research and Training Station. The studies aimed to test variation and comparative
growth and heritability of those provenances. The results showed that A. mangium Willd. had
survival rate between 76.39 - 97.22 percent. Diameter at ground level (D0) was between 4.97 -
6.12 cm, diameter at breast height (DBH) was between 3.45 - 4.51 cm and height (Ht) was
between 3.65 - 4.62 m. There were a significant difference in all traits when tested for variability.
Heritability for D0, DBH and Ht were 50.41, 49.93 and 60.93%, respectively. When ranked scores
to find the best provenances, it was found that provenance code no. 8 from Upper Aramia,
PNG presented the best growth. At this early stage, it could be recommended that the most
suitable provenance for planting is that from Upper Aramia (Papua New Guinea).

76

การประยุกต์ระบบสารสนเทศภมู ิศาสตรเ์ พ่ือประเมนิ ความเหมาะสมการใช้ประโยชน์ท่ดี ินเพือ่ การปา่ ไม้
อำเภอวงั น้ำเขียว จังหวดั นครราชสมี า

Assessment of Land Suitability by Using GeoInformatics Technology in Wang Nam Khiao
District, Nakhon Ratchasima Province
เกศนิ ี นงโพธ์ิ, วนั ชยั อรณุ ประภารตั น์ และ วรี ะภาส คณุ รัตนสิริ (2561)

บทคดั ยอ่
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อจำแนกการใช้ประโยชน์ที่ดิน บริเวณอำเภอวังน้ำเขียว จังหวัด

นครราชสีมา ด้วยขอ้ มูลภาพดาวเทียมไทยโชต ปี พ.ศ. 2556 โดยจำแนกออกเปน็ 8 ประเภท ได้แก่ พ้ืนที่ป่าไม้
ไม้ยืนต้น สวนผลไม้พืชไร่ นาข้าว พื้นที่ชุมชน แหล่งน้ำ และพื้นที่อื่นๆ ตามลำดับ และประเมินความเหมาะสม
การใชป้ ระโยชน์ท่ีดินตามหลักเกณฑ์ขององค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ

ผลการจำแนกสภาพการใช้ประโยชน์ที่ดินจากข้อมูลดาวเทียมปี พ.ศ. 2556 ซึ่งในพื้นที่ศึกษา
ครอบคลุมด้วยพื้นที่ป่าไม้มากที่สุด รองลงมาเป็นพืชไร่ และพื้นที่อื่นๆ ตามลำดับ โดยมีเนื้อที่ 567.87 ตร.กม.
(53.36%) 287.81 ตร.กม. (27.04%) และ 52.30ตร.กม. (4.91%) และผลการประเมินความถูกต้องโดยรวม
ของการจำแนกการใช้ประโยชน์ที่ดิน มีเท่ากับร้อยละ 85 และค่าสถิติแคปป้า เท่ากับ 0.8242 การประเมิน
ความเหมาะสมของการใช้ประโยชน์ท่ีดิน ด้วยระบบสารสนเทศภูมิศาสตรส์ ามารถจำแนกระดับความเหมาะสม
ของการใช้ประโยชน์ที่ดิน ได้ 4 ระดับ ได้แก่ พื้นที่ที่มีความเหมาะสมมาก 120.29 ตร.กม. (11.30%) พื้นที่ที่มี
ความเหมาะสมปานกลาง 220.73 ตร.กม. (20.74%) พื้นที่ที่มีความเหมาะสมน้อย 304.59 ตร.กม. (28.62%)
และพ้นื ทท่ี ไี่ มเ่ หมาะสมหรือเหมาะสมตอ่ พืน้ ทปี่ ่าไม้เท่านั้น 418.58 ตร.กม. (39.33%)

77

Abstract
The objective of the study was to assess the suitability of land use in Wang Nam Khiao

district, Nakhon Ratchasima province, which the criteria of land suitability was followed FAO in
1 9 8 3 . The Geoinformatics technology was applied for the physical of soil and the land use
classification was derived from Satellite imageries in 2013.

The total area can be classified into 8 land use categories: forest area, perennial,
orchard, crop land, paddy field, urban, water bodies and other area. The percentage is 53.36,
3.07, 3.79, 27.04, 2.11, 4.74, 0.96 and 4.91 km2 respectively. The overall accuracy
assessment of image classification was about 85% and the Kappa coefficient of 0.8242.

The land suitability classes in the study were classified into 4 levels which consisted
of highly suitable with 120.29 km2 (11.30%), moderately suitable 220.73 km2 (20.74%), Marginal
suitable 304.59 km2 (28.62%) and non-suitable about 418.59 km2 (39.33%).

78

โปรแกรมส่ือความหมายธรรมชาติในพนื้ ทสี่ ถานวี ิจัยและฝกึ นสิ ติ วนศาสตร์วงั นำ้ เขยี ว จงั หวัดนครราชสีมา

Nature Interpretation Program at Wang Nam Khiao Forestry Research and Student
Training Station, Nakhon Ratchasima Province

แสงสรรค์ ภมู สิ ถาน และคณะ (2561)

บทคดั ยอ่

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อออกแบบโปรแกรมสื่อความหมายธรรมชาติบนพื้นฐานขอ ง
ทรัพยากรป่าไม้ที่มีอยู่บริเวณเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติขุนดง ในพื้นที่สถานีวิจัยและฝึกนิสิตวนศาสตร์วัง น้ำ
เขียว จังหวดั นครราชสมี า โดยมรี ะยะทางรวมประมาณ 1.9 กโิ ลเมตร ความลาดชนั เฉลี่ยตลอดเส้นทางน้อยกว่า
5 องศา การศึกษาคร้ังนี้มขี ั้นตอนในการศกึ ษาทัง้ หมด 2 สว่ นหลกั คอื 1) การออกแบบโปรแกรมส่ือความหมาย
ธรรมชาติ โดยพิจารณาจากลักษณะทั่วไปของเส้นทาง และศักยภาพของทรัพยากรนันทนาการ เพื่อให้การ
ออกแบบโปรแกรมสอื่ ความหมายสอดคล้องกับทรัพยากรทางธรรมชาติในพ้ืนที่ และ 2) การทดสอบประสิทธผิ ล
ของโปรแกรมสื่อความหมายธรรมชาติ โดยใช้แบบประเมินที่ออกแบบขึ้นมาทดสอบกับกลุ่มตัวอย่างจำนวน
220 คน ผลการศกึ ษาพบว่า เสน้ ทางเดนิ ศึกษาธรรมชาตขิ ุนดงมศี กั ยภาพสูงในการพัฒนาเปน็ เส้นทางเดินศึกษา
ธรรมชาติ มลี ักษณะเปน็ เส้นทางเดินวนเปน็ วงรอบ สำหรับการออกแบบโปรแกรมส่ือความหมายธรรมชาติ เมื่อ
พิจารณาจากฐานทรัพยากรที่โดดเด่นในพื้นที่สามารถกำหนดเค้าโครงเรื่องหลัก คือ พลวัตของป่าดิบแล้ง
ภูมิภาคอีสาน ซึ่งมีทั้งหมด 10 จุดสื่อความหมาย โดยใช้รูปแบบสื่อความหมายเป็นวีดิทัศน์บรรยายข้อมูล
เพือ่ ใหเ้ หมาะกับพฤติกรรมของผมู้ าเยอื นในปจั จุบนั ในสว่ นของผลการทดสอบประสิทธิผลในด้านการให้ความรู้
เกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศ พบว่าค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้หลังการฟังวีดิทัศน์บรรยา ยข้อมูล
(x = 9.49, SD = 1.718) มีค่ามากกว่าค่าเฉลี่ยคะแนนกอ่ นฟังวีดิทัศน์บรรยายข้อมูล (x = 6.69, SD = 1.697)
(จากคะแนนเต็ม 12 คะแนน) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = 18.049, P-value = 0.000 ) แสดงให้เห็นว่า
โปรแกรมสื่อความหมายธรรมชาติในเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติขุนดงท่ีจัดทำขึ้นเกิดประสทิ ธผิ ล โดยสามารถ
สร้างความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศแก่ผู้มาเยือนได้มากขึ้น ในส่วนของ
ข้อเสนอแนะควรมีการจำกัดจำนวนคนที่เข้าไปใช้เส้นทาง เนื่องจากการนำเสนอการสื่อความหมายในรูปแบบ
วีดิทัศน์บรรยายข้อมูลจำเป็นต้องนำเสนอในพื้นที่ที่มีความเงียบ และควรมีการพัฒนาโปรแกรมส่ือความหมาย
อน่ื ๆเพอ่ื ส่งเสริมการเรยี นรู้ทางดา้ นนเิ วศมากข้ึน

79

Abstract
This study aimed to 1 ) assess recreation resource potential for designing nature

interpretation program and 2) design a nature interpretation program of Kundong nature trail,
located at Wang Nam Khiao Forestry Research and Student Training Station, Nakhon Ratchasima
Province. This trail was approximately 1.9 kilometers long and the average slope was less than
< 5o. The process of study comprised of two main parts. The first part, a nature interpretation
program was designed based on physical characteristics and recreational resource potential.
The second part, the effectiveness of nature interpretation program was designed as pretest –
posttest experimental study conducting by questionnaire survey of 220 samples.

Based on the set of indicators and standards for tourism potential, the results showed
that the Kundong nature trail was ranked in high potential for developing nature interpretative
trail. Based on the forest resources, nature interpretation was created under the theme
“dynamics of dry evergreen forest in the northeastern region of Thailand” with 10 interpretive
stations. According to the behavior of visitors, video has been applied for nature interpretation
media. On the part of the effectiveness of nature interpretation program in increasing the
knowledge on natural resources and ecosystem, the study indicated that the interpretation
program contributed significantly to respondents’ knowledge. The average posttest score
( ̅= 9 . 4 9 , SD = 1 . 7 1 8 ) was significantly higher than pretest score ( ̅ = 6 . 6 9 , SD = 1 . 6 9 7 )
(t = 18.049, P-value = 0.000) (the maximum score of 12). For recommendation, in order to
achieve the objectives of interpretation, group size should be controlled for good quality of
viewing experience. Additionally, new ecology-based nature education program should be
developed to promote nature education in the future.

80

ลกั ษณะโครงสร้างสงั คมไมป้ ่าและการทดแทนกล้าไม้ในแปลงปลูกป่าฟืน้ ฟู
ณ สถานวี จิ ยั และฝกึ นิสติ วนศาสตรว์ ังนำ้ เขยี ว จังหวดั นครราชสมี า

Tree Communities Structure and Seedling Succession in Rehabilitation
Area at Wang Nam Khiao Forestry Research and Training Station,
Nakhon Ratchasima Province

จันทรจ์ ริ า มูลแก้ว และคณะ (2561)

บทคัดยอ่

ผลการศึกษา พบว่า ความหนาแน่นของไม้ใหญ่ ไม้รุ่น และกล้าไม้ ของป่าดิบแล้ง เท่ากับ 1,333,
2,933 และ 2,233 ต้นตอ่ เฮกตาร์ แปลงปลกู ป่าฟนื้ ฟูอายุ 14 ปี เทา่ กบั 1,725, 650 และ 3,933 ตน้ ต่อเฮกตาร์
แปลงปลูกป่าฟื้นฟู อายุ 12 ปี เท่ากับ 853, 2,833 และ 3,066 ต้นต่อเฮกตาร์ แปลงปลูกป่าฟื้นฟูอายุ 6 ปี
เท่ากับ 1,150, 1,883 และ 1,800 ต้นต่อเฮกตาร์ และแปลงปลูกป่าฟื้นฟูอายุ 4 ปี เท่ากับ 300, 2,125 และ
1,000 ต้นต่อเฮกตาร์ ส่วนพื้นที่หน้าตัดของไม้ใหญ่ป่าดิบแล้งมีค่ามากที่สุด 28.47 ตารางเมตรต่อเฮกตาร์
รองลงมาคือ แปลงปลูกป่าฟื้นฟูอายุ 14 ปี, อายุ 6 ปี, อายุ 12 ปี และอายุ 4 ปี 16.36, 7.00, 3.28 และ 2.68
ตารางเมตรต่อเฮกตาร์ตามลำดับ ซึ่งมีแนวโน้มเช่นเดียวกับมวลชีวภาพเหนือพื้นดิน เท่ากับ 192.32, 91.38,
19.33, 14.52 และ 11.84 ตันต่อเฮกตาร์ ความคล้ายคลึงในระดับไม้ใหญ่และไม้รุ่น พื้นที่แปลงปลูกป่าฟื้นฟู
อายุ 14 ปีมีความคล้ายคลึงกับปา่ ดิบแล้งสูงทีส่ ุด และเมื่อพิจารณาถึงการทดแทนของกล้าไม้พบว่า แปลงปลูก
ป่าฟื้นฟู ทั้ง 4 แปลงยังมีความคล้ายคลึงกับป่าดิบแล้งน้อย ชนิดกล้าไม้ที่พบส่วนมากจัดเป็น ไม้เบิกนำ
(Pioneer species) ซึ่งเป็นชนิดพันธุ์ที่ขึ้นในพื้นที่เพียงชั่วคราวในขั้นตอนของการทดแทนและการปลูกฟื้นฟู
ในช่วงเริ่มต้น เมื่อพิจารณาจากชนิดพันธุ์ในพื้นที่ที่มีช่วงความทนทานทางนิเวศวิทยาสูง เพื่อให้บรรลุ
วัตถุประสงค์ของการฟน้ื ฟู

81

Abstract
The result showed that dry evergreen forest (DEF), 14 years rehabilitation area (14 YRA),

12 years rehabilitation area (12 YRA), 6 years rehabilitation area (6 YRA) and 4 years rehabilitation
area (4 YRA) had densities of trees (1,333, 1,725, 853, 1,150 and 300 individual ha-1,respectively),
sapling (2,933, 650, 833, 1,883 and 2,125 individual ha-1,respectively), seedling (2,233, 3,933,
3,066, 1,800 and 1,000 individual ha-1,respectively). The highest tree basal area was in DEF
(28.47 m2ha-1) followed by 14YRA (16.36 m2ha-1), 6YRA (7.00 m2ha-1), 12 YRA (3.28 m2ha-1) and
4 YRA (2.68 m2ha-1). The same trend was apparent for the aboveground biomass with 192.32,
91.38, 19.33, 14.52 and 11.84 ton ha-1, respectively. The similarity index (SI) of tree and sapling
in 14YRA was more like DEF than others. Seedling succession showed that rehabilitation area
was dissimilarity more than similarity. The most seedling species were pioneer species, which
are temporary species in succession stage. Considering to species that having wide range of
ecological amplitude to achieve the purpose of rehabilitation.

82

การพัฒนาป่านคิ มเศรษฐกจิ พอเพยี ง อำเภอวงั นำ้ เขยี ว จังหวดั นครราชสีมา
เพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูฐานทรัพยากรสมุนไพรอย่างยง่ั ยืน

Development of community forest of Sufficiency Estate
Amphur Wangnumkaew, Nakhon Ratchasima for Sustainable

Conservation of Herbs and their Resource Base

สันติ วฒั ฐานะ และคณะ (2562)

บทคดั ยอ่

การพัฒนาป่าเพื่อเป็นแหล่งอนุรักษ์พืชสมุนไพรในธรรมชาติเป็นสิ่งจำเป็นในยุคที่มนุษย์ครองโลก
เนื่องจากพื้นที่ป่าธรรมชาติกำลังลดลง และต้องการการทำงานแบบบูรณาการโดยมีชุมชนเป็นส่วนร่วม ซึ่งต้อง
อาศยั ขอ้ มูลพนื้ ฐาน ได้แก่ บญั ชีรายชือ่ พืชสมุนไพรและภูมิปัญญาในท้องถิน่ และการสร้างความตระหนักให้กับ
คนในท้องถิ่นหวงแหนทรัพยากรของตนเองและใช้อย่างยั่งยืน การศึกษาครั้งนี้ให้ความสำคัญกับพื้นที่ป่าเสื่ อม
โทรมที่ชุมชนร่วมกันรักษา และพื้นที่ป่าวนเกษตรที่เกษตรกรสนใจพืชสมุนไพร โดยทำการสำรวจชนิดพืช
สมุนไพรที่พบ และภูมิปัญญาจากปราชญ์ในท้องถิ่น รวมถึงการทดลองรวบรวมพืชสมุนไพรมาปลูกรวบรวม
ร่วมกับชุมชน และการทำเส้นทางศึกษาสมุนไพรและพรรณไม้ในพื้นที่หย่อมป่า ในนิคมเศรษฐกิจพอเพียง
อำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา ผลการศึกษาพบว่า ในพื้นที่ป่า 80 ไร่ สำรวจพบพันธุ์ไม้ 136 ชนิด พืช
วงศ์เด่นได้แก่ วงศ์ถั่ว (Fabaceae: 23 ชนิด) รองลงมาคือ วงศ์เข็ม (Rubiaceae: 7 ชนิด) เป็นพืชสมุนไพรโดย
การนำช่ือวทิ ยาศาสตรต์ รวจสอบกับเอกสารทางวิชาการพชื สมนุ ไพรที่มชี ื่อวทิ ยาศาสตร์ พบพืชสมนุ ไพรในพ้ืนท่ี
น้ี 114 ชนิด (83.8%) ชนดิ ที่เปน็ สมนุ ไพรโดยภูมปิ ัญญาของปราชญ์พน้ื บ้านมจี ำนวน 69 ชนดิ สังคมพืชเป็นป่า
เบญจพรรณผสมปา่ ดิบแล้ง มีโมกมันเป็นพชื เด่น แตพ่ บบรเิ วณทีเ่ ป็นป่าดิบแล้งท่ีค่อนขา้ งสมบูรณ์อยู่เป็นหย่อม
ในพื้นที่ (แปลงที่ 3) ส่วนการสำรวจพืชสมุนไพรในแปลงวนเกษตรจำนวน 6 ไร่ พบพืชสมุนไพร 152 ชนิด
เนื่องจากเกษตรกรเป็นผู้สนใจพืชสมุนไพร จึงนำมาปลูกในพื้นที่วนเกษตรของตน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งที่สนับสนุน
การอนรุ กั ษ์พันธุกรรมพืชสมนุ ไพรโดยชมุ ชน ส่วนการทดลองรวบรวมพชื สมุนไพรปลูก 47 ชนดิ พบว่าในปีแรก
มีอัตราการรอด 80-100% และการทดลองทำเส้นทางศึกษาพืชสมุนไพรในพื้นที่ 80 ไร่ ผู้ทดลองใช้เส้นทางมี
ความพึงพอใจในระดับดีถึงดีมาก ข้อมูลเหล่านี้จะเป็นข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาธนาคารพืชสมุนไพรระดับ
ชมุ ชนตอ่ ไป

83

Abstract
Forest development for in situ medicinal plant conservation is needed in

Anthropocene, due to deforestation. The integrated activities from relevant sectors especially
community is also needed. Indeed, it requires the basic information such as inventory list of
medicinal plants and educated local people to sustainably conserve their natural resources.
This study focuses on destroyed forest fragments which local community is interested and
their agroforestry areas by checking species occurrence, gathering local wisdom knowledge and
cultivating selected medicinal plant species in the common area of community, as well as
providing natural trail for medicinal plant study in the conserved area. There are 136 plant
species, dominated by Fabaceae (23 spp.) and Rubiaceae (7 spp.) in the 80 Rais conserved area.
Among those, 114 spp. (83.8%) were recorded as medicinal plants referring from previous
reports and 69 spp. were included local wisdom knowledge of local medicinal plant
knowledgeable people. The plant community is dry evergreen-mixed deciduous forest with
Wrightia arborea as dominant species. However, there was a rather abundant dry evergreen
forest as clump in the area (studied plot 3). For medicinal plant listing, there are 152 spp.
because the farmers have been interesting in medicinal collection. Indeed, it is a kind of ex
situ conservation in the community. Moreover, a try on medicinal garden for species collection
with 47 selected species had 80-100% survival rate in the first monitored year. While, the
natural trail for medicinal plants in conserved area was well satisfied by users. The information
of this study could be used to develop the community biobank in the future.

84

การวิจัยการศึกษาถน่ิ ท่ีอยู่อาศัยและการหาอาหารของงจู งอาง ในสถานวี ิจัยสิ่งแวดล้อมสะแกราช
King cobra (Ophiophagus hannah) habitat utilization and foraging ecology
in Sakaerat Environmental Station
พงศ์เทพ, สุวรรณวารี และคณะ (2562)

บทคัดย่อ
งูจงอางจัดเป็นผู้ล่าขั้นสูงสุดของงูทั้งหลายในระบบนิเวศ การศึกษานิเวศวิทยาของงูจงอางโดยใช้วิทยุ

ติดตามในสภาพธรรมชาติมีน้อยมาก เพื่อให้ได้ข้อมูลที่อยู่อาศัยและการเคลื่อนที่เพื่อหาอาหารหรือคู่ครอ ง
คณะผู้วิจัยได้ติดตามงูจงอางจำนวน 7 ตัว (เพศผู้5 ตัว เพศเมีย 2 ตัว) จากงูจงอางที่จับได้ทั้งหมด 13 ตัว ใน
สถานีวิจยั สงิ่ แวดล้อมสะแกราช ตัง้ แตเ่ ดือนมนี าคม พ.ศ. 2556 ถงึ กนั ยายน พ.ศ. 2557 สามารถติดตามงูได้ 46
ถึง 224 วัน การติดตามกระท า 4 ครั้ง/วัน และวิเคราะห์หาขนาดที่อยู่อาศัยด้วยวิธี Minimum Convex
Polygons (MCP) และ Fixed kernel ผลการศกึ ษาพบวา่ งจู งอางแต่ละตวั มีการ เคลอ่ื นท่เี ฉลี่ย 51-177 เมตร/
วัน การเคลื่อนที่มีความแตกต่างกันตามฤดูกาล งูเพศผู้มีระยะการเคลื่อนที่ต่อวันในฤดูร้อนมากกว่าในฤดูฝน งู
จงอางมีขนาดท่ีอยู่อาศัย 112 – 977 เฮกแตร์ มขี นาดประชากร 30-71 ตัว วยั ของงูไม่มีผลต่อขนาดท่ีอยู่อาศัย
แต่เพศมีผล โดยงูเพศผู้มีขนาดที่อยู่อาศัยใหญ่กว่าเพศเมียประมาณ 2 เท่า งูแต่ละตัวเลือกชนิดที่อยู่อาศัยท่ี
แตกต่างกันแต่มีการหากินทับซ้อนกัน งูส่วนมากถูกพบในป่าดิบแล้ง (ร้อยละ 52) บางตัวอาศัยในพื้นท่ี
เกษตรกรรม ในขณะทปี่ ่าปลกู พบนอ้ ยท่สี ดุ นอกจากนัน้ การศกึ ษานี้ยงั พบการกินตะกวดและกินถงุ พลาสติกของ
งจู งอางเปน็ ครั้งแรกในโลกอีกดว้ ย

85

Abstract
King Cobra is a top predator of all snakes in ecosystem. There are only few research to

study its spatial ecology using radiotelemetry in natural habitats. In order to gain insight of
home range and movement for food and mates, we radiotracked 7 king cobras (5 males and 2
females) from March 2013 to September 2014. We tracked each snake locations 4 times/day
for 46 to 224 days, and calculated the home range by Minimum Convex Polygons (MCP) with
fixed kernel methods. The reults showed that king cobras moved from 51 to 177 m/ day. They
also traveled differently between seasons. Adult males moved longer distance in hot season
more than those in rain season. The home range size of this snake also varied from 112 to 977
ha. The population is between 30 and 71 snakes. Home range size did not depend on age but
gender. Adult males had 2 times home range size more than those of females. Each snake
selected different types of habitat but they were also overlapped. Snakes were mainly found
in dry evergreen forest (52%). Some snakes were found in agriculture but least in forest
plantation. This study also revealed the first record that king cobras some times ate monitors
and even plastic bags.

86

ความชุกชุมและการแพร่กระจายของงูพิษในพนื้ ที่ชุมชนใกล้สถานวี ิจัย สง่ิ แวดล้อมสะแกราช
Abundance and spatial ecology of venomous snakes in

human dominated landscapes near Sakaerat Environmental Research Station
พงศเ์ ทพ สุวรรณวารี และคณะ (2563)

บทคดั ย่อ
การถูกงูกัดเป็นปัญหาสำคัญที่ถูกละเลยในเขตชนบทของประเทศไทย การศึกษานิเวศวิทยาและ

พฤติกรรมของงูจะทำให้เราสามารถป้องกันกาฐเกิดปัญหานี้ได้ โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจและศึกษา
นิเวศวิทยาเชิงพื้นที่ของงูพิษ ในพื้นที่เกษตรกรรมและเขตชุมชนในพื้นที่สงวนชีวมณฑลส ะแกราช จังหวัด
นครราชสีมา จากการทำโครงการเป็นเวลา 2 ปี 2558 ถึง 2560 นักวิจัยสำรวจพบงูพิษทั้งสิ้น 7 ชนิด จำนวน
100 ตัว ใน งูที่จับได้มากที่สุดคืองูเขียวหางไหม้ตาโต รองลงมาคือ งูเห่าพ่นพิษสยาม งูจงอาง งูเขียวหางไหม้
ท้องเหลือง งูเห่าหม้อ งูสามเหลี่ยม และงูทับสมิงคลา ตามลำดับ จากการติตตามงูพิษ 6 ชนิด งูที่มีขนาดที่อยู่
อาศยั เฉสยี่ ใหญท่ ่ีสุดคืองจู งอางมีขนาด 524 เฮกแตร์ (n = 12) รองลงมาคือ งสู ามเหลีย่ ม 63 เฮกแตร์ (n = 4)
งเู หา่ พน่ พิษสยาม 22 เฮกแตร์ (n = 14) งูทบั สมิงคลา 19 เฮกแตร์ (n = 1) งเู ขยี วหางไหมท้ อ้ งเหลือง 0.21 เฮก
แตร์ (n= 2) และงูเชียวหางไหม้ตาโต 0.16 เฮกแตร์ (n = 9) ตามลำดับ การเลือกที่อยู่อาศัยของงูแต่ละชนิด
และแต่ละตัวมีความแตกต่างกัน ส่วนมากชอบอาศัยอยู่ในพื้นที่เกษตร สวนป่า และเขตชุมชน มีบางชนิดคืองู
จงอางที่ชอบอาศัยอยู่ในป่าอนุรักษ์แต่ก็ออกมาหาอาหารในพื้นที่เกษตรและแหล่งชุมชนเช่นกัน ในระหว่าง
โครงการไม่พบผู้คนที่ถูกงูกัดแล้วถึงตาย แต่งูที่ทำการติดตาม 12 ตัว ตายจากการถูกฆ่าและจากกิจกรรมของ
มนุษย์ การให้ความรู้ความเข้าใจกับชุมชนและการช่วยจับงูออกจากอาคารบ้านเรือน สามารถช่วยชีวิตงูไว้ได้
มาก

87

Abstract
Snake bite is important but neglected problem in rural area of Thailand. The ecological

and behavioral study of snakes can help us prevent this problem. This project aimed to survey
and study spatial ecology of poisonous snakes in human dominated areas of Sakaerat
Biosphere Reserve, Nakhon Ratchasima province. From 2 years study, 2015 - 2017, we found
100 poisonous snakes of 7 species. The most abundant is Cryptelytrops macrops, followed by
Naja siamensis, Ophiophagus hannah, C. albolabris, Naja kaouthia, Bungarus fasciatus and
B. candidus, respectively. From 6 species we followed, O. hannah has the biggest mean home
range of 524 ha (n = 12), followed by B. fasciatus 63 ha (n = 4), N. siamensis 22 ha (n = 14),
B. candidus 1.9 ha (n = 1) , C. albolabris 0.21 ha (n = 2) and C. macrops 0.16 ha (n = 9) ,
respectively. Each individual snake of each species chooses different habitat types. Most of
them prefer agricultural, forest plantation and human community areas. Only O. hannah lives
in protected forest but forages in agricultural and village areas. In our project period, we found
no fatal case of human snake bite but our 12 studied snakes were killed for food and from
human activities. However, the activity to promote awareness of local people and the free
snake rescue service from households can save many lives of snakes during our project period.

88

การใช้พนื้ ทแี่ ละถ่ินทีอ่ ยอู่ าศัยของงเู ห่าหม้อ (Naja kaouthia) และงูเห่าพ่นพิษสยาม
(Naja siamensis) ในสถานวี จิ ัยสิง่ แวดล้อมสะแกราช จงั หวัดนครราชสีมา

Habitat use and home range of Naja kaouthia and Naja siamensis in Sakaerat
Environmental Research Station, Nakhon Ratchasima

พงศ์เทพ, สวุ รรณวารี และคณะ (2563)

บทคดั ย่อ

งูเห่าจัดเป็นงูพิษที่มีอันตรายร้ายแรงและอยู่ในอันดับต้นๆ ของสาเหตุการถูกงูกัดในประเทศไทย
เนื่องจากไม่เคยมีการศึกษานิเวศวิทยาของงูเห่าโดยใช้วิทยุติดตามในสภาพธรรมชาติมาก่อน งานวิจัยนี้จึงมี
วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเลือกที่อยู่อาศัยและการเคลื่อนที่เพื่อหาอาหารหรือคู่ครองของงูเห่า ในพื้นที่สงวน
ชีวมณฑลสะแกราช จังหวัดนครราชสีมา นักวิจัยได้ติดตามงูเห่าหม้อ จำนวนทั้งสิ้น 7 ตัว (ตัวผู้ 6, ตัวเมีย 1)
และติดตามงูเห่าพน่ พิษสยาม จำนวนทงั้ สิ้น 12 ตวั (ตัวผู้ 7, ตัวเมยี 5) เปน็ เวลา 65 – 1,184 วนั ผลการศึกษา
พบว่างูแต่ละตัวมีความหลากหลายในการเลือกที่อยู่อาศัย ขนาดของที่อยู่อาศัย และรูปแบบการเคลื่อนที่เป็น
อย่างยิ่ง โดยทั่วไป งูเห่าหม้อ มีขนาดของที่อยู่อาศัยทั้งแบบ MCP และ KDE มากกว่า มีระยะทางในการ
เคลื่อนที่ไกลกว่า และมีจำนวนครั้งมากกว่างเู ห่าพ่นพิษสยาม นอกจากนั้น งูเห่าหม้อส่วนมากเลอื กอาศัยอยู่ใน
ปา่ ภายในสถานวี จิ ัยสง่ิ แวดลอ้ มสะแกราช โดยจะเลือกอย่ใู นป่าดิบแล้งและรอยต่อระหว่างปา่ ดบิ แล้งและป่าเต็ง
รัง แต่หลีกเลี่ยงป่าเต็งรัง ขณะที่งูเห่าพ่นพิษสยามเลือกอาศัยในเขตชุมชนและพื้นที่เกษตร โดยเลือกอาศัย
บริเวณรอยต่อของพื้นที่เกษตร ป่าเต็งรัง และป่าเบญจพรรณ ใกล้กับหมู่บ้าน ที่น่าสนใจคืองูเหา่ ทัง้ สองชนิดไม่
กลวั บรเิ วณทีพ่ ักอาศัยของคนเนอื่ งจากพ้ืนทบี่ ริเวณนี้มีอาหารจำพวกหนู มนี ้ำ และมที หี่ ลบภยั อยา่ งดี

89

Abstract
Cobra is very poisonous and one of the top snakes causing snake bite in Thailand. There

is no radiotelemetry study of cobras in the wild before. This study aims to reveal habitat use
and movement pattern for food or mate of cobras in the Sakaerat Biosphere Researve in
Nakhon Ratchasima province. We followed 7 Naja kaouthia (6 males, 1 female) and 12
Naja siamensis (7males, 5 females) for 65 – 1,184 days. The results show that each cobra has
diverse habitat choices, home range sizes and movement patterns. In general, N. kaouthia has
MCP and KDE home range size, movement distance, and movement frequency more than
those of N. siamensis. Moreover, N. kaouthia chooses to stay in Sakaerat Environmental Station
especaily dry evergreen forest and ecotone but avoids dry dipterocarp forest. In contrast,
N. siamensis lives in the village and agriculture areas especaily agricultural margin, dry
dipterocarp and mixed deciduous forest near the village. Interstingly, both cobras do not fear
human households because there are plenty of rodent, water and good shelter.

90

ปจั จัยที่มีผลต่อการตัดสินใจของนกั ทอ่ งเท่ียวในการท่องเที่ยวเชิงเกษตร
อำเภอวังนำ้ เขียว จงั หวัดนครราชสีมา

Factors influencing tourists’ decision making on agro-tourism in
Wang Nam Khiao district, Nakhon Ratchasima province

วัฒนกิ า มะลาหอม, ไกรเลิศ ทวีกุล และ ฝากจิต ปาลนิ ทร (2564)

บทคดั ยอ่

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการตัดสินใจท่องเที่ยวเชิงเกษตรของนักท่องเที่ยวในอำเภอ
วังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา จากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 120 ราย โดยการสอบถามสุ่มตัวอย่างแบบบังเอิญ
หรือตามความสะดวก เครื่องมือที่ใช้รวบรวมข้อมูลคือแบบสอบถาม ผลการศึกษาพบว่า พบว่า ปัจจัยเกี่ยวกบั
การท่องเที่ยวเชิงเกษตร 8 ด้าน ในภาพรวมมีผลต่อการตัดสินใจในระดับมาก ดังนี้ 1) ด้านแผนทรัพยากรรม
ชาติ (ค่าเฉล่ีย2.66) 2) ด้านความต้องการส่วนบุคคล (ค่าเฉลี่ย 2.52) 3) ด้านสิง่ อำนวยความสะดวก (ค่าเฉลย่ี
2.48) 4) ด้านที่พัก (ค่าเฉลี่ย 2.42) 5) ด้านคมนาคม (ค่าเฉลี่ย 2.40) 6) ด้านภาวะเศรษฐกิจของนักท่องเทีย่ ว/
ครอบครัว(คา่ เฉล่ีย 2.35) 7) ด้านสนิ ค้าและบริการ(ค่าเฉลี่ย 2.33) และ8) ด้านการประชาสมั พันธ์และเผยแพร่
ข้อมูลข่าวสาร (ค่าเฉลี่ย 2.14) ชี้ให้เห็นว่าอำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา มีทรัพยากรธรรมชาติและสิ่ง
อำนวยความสะดวกทางการท่องเที่ยวอย่างที่ดี เป็นที่ดึงดูดนักท่องเที่ยว และสามารถให้บริการด้านการ
ท่องเที่ยวได้เป็นอย่างดี จนสร้างความพึงพอใจให้แก่นักท่องเที่ยวได้ในระดั บมาก ส่วนปัจจัยด้านการ
ประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารในภาพรวมมีผลต่อการตัดสินใจท่องเที่ยว ในระดับปานกลาง
(คา่ เฉล่ยี 2.14) ผลการเปรียบเทียบปัจจัยท่ีมีผลต่อการตัดสนิ ใจท่องเท่ยี วเชิงเกษตรของนักท่องเที่ยวพบว่าเพศ
และรายได้ที่แตกต่างกัน มีผลต่อการตัดสินใจท่องเที่ยวเชิงเกษตรที่แตกต่างกันในประเด็นดังต่อไปนี้
1) นักท่องเที่ยวที่มีเพศแตกต่างกันมีการตัดสินใจท่องเที่ยวเชิงเกษตรแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่
ระดับ .001 จำนวน 2 ประเด็น ได้แก่ถนนหนทางสะดวก และแหล่งท่องเที่ยวที่สวยงามบรรยากาศดี และ
แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ.05 จำนวน 1 ประเด็น คือ มีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติและ
กิจกรรมการเกษตรที่นา่ สนใจ 2) นักท่องเที่ยวที่มีรายได้แตกต่างกันมีการตัดสินใจทอ่ งเท่ียวเชิงเกษตรแตกตา่ ง
กันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 จำนวน 2 ประเด็น ได้แก่ มีแผนที่ปรากฏใน google map และ
ต้องการเห็นวิถีชีวิตที่แปลกใหม่ไม่ซ้ำคนอื่น แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .01 จำนวน 1
ประเด็น คือ มีจุดพักรถ และแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001 จำนวน 1 ประเด็น คือ ที่พัก
สะอาด และสวยงาม ซง่ึ ชีใ้ ห้เห็นว่านักท่องเทีย่ วให้ความสำคัญกับโครงสร้างพื้นฐานและส่ิงอำนวยความสะดวก

91

จึงควรมกี ารเพื่อรองรบั นักท่องเทย่ี วทม่ี าในพื้นท่ี และทสี่ ำคัญปัจจยั ที่มผี ลต่อการตัดสินใจของนักท่องเที่ยวมาก
ที่สุดคือปัจจัยด้านทรัพยากรธรรมชาติ ดังนั้นควรสร้างมีการวางแผนอนุรักษ์ทรัพยากรร่วมกับผู้ประกอบการ
และชุมชนเพือ่ ให้เป็นแหล่งทอ่ งเทีย่ วเชิงเกษตรได้อย่างยง่ั ยนื

Abstract

The objective of this research was to study the factors influencing decisions making on
the agro-tourism of tourists in Wang Nam Khiao District, Nakhon Ratchasima Province. The
sample consisted of 120 people by accidental random sampling. The data were collected
by questionnaires. The results revealed that 8 topics of agricultural tourism had a high
impact on decision-making as follows: 1 ) natural resources (mean 2 . 6 6 ) 2 ) personal needs
(mean2.52) 3) facilities (mean2.48) 4) accommodation (mean2.42) 5) transportation (mean
2.40) 6) economic conditions of tourists/families (mean 2.35) 7) products and services
(mean 2.33) and 8) public relations and information dissemination (mean 2.14). The result
was indicated that Wang Nam Khiao District, Nakhon Ratchasima Province has abundant natural
resources and facilities that provided tourists, created satisfaction for tourists at a very high
level. The factors of public relations and dissemination of information was affected tourist
decisions at a medium level (mean 2 . 1 4 ) . The comparison of the factors influencing the
decision-making of agricultural tourism of tourists was found that gender and income were
statistically different. There were statistically significant differences in agricultural tourism
decisions asfollowing: 1 ) Tourists of different gender had statistically significant differences in
agricultural tourism decisions at the .001 level, namely convenient road and beautiful tourist
attractions, and a good atmosphere. There was a statistically significant difference at the .0 5
level, there were natural tourist attractions and interesting agricultural activities. 2) The tourists
with different incomes had significantly different agricultural tourism decisions statistically
significance at the .05 level of 2 issues, namely, the area show on google map and tourist are
required to visit a unique lifestyle and pleasant atmosphere unlike any other. There was a
statistically significant difference at the .01 level, 1 issue, there were enough car rest stop and
a statistically significant difference at the .001 level, 1 issue, there was clean and beautiful
accommodation which indicated that there was still need for infrastructure and facilities

92

development to accommodate tourists coming to the area.Therefore, a resource
conservation plan should be established with entrepreneurs and communities to be
sustainable agricultural tourism destinations.

93

ผลการจัดการดา่ นชุมชนเพ่ือป้องกันการเกิดอุบัตเิ หตทุ างถนน
อำเภอวงั นำ้ เขยี ว จังหวัดนครราชสีมา

Results of Community Checkpoint Management to Road Accident Prevention, Wang
Nam Khiao District, Nakhon Ratchasima Province

สมบรู ณ จิตตพิมาย (2564)

บทคัดยอ่

การวิจยั คร้ังนเ้ี ป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมสี ว่ นรว่ ม มีวตั ถุประสงค์เพ่ือพัฒนาแนวทาง การจัดการ
ด่านชุมชน และศึกษาผลการจัดการด่านชุมชนในการป้องกันการเกิดอุบัติเหตุทางถนนในชุมชน ดำเนิ นการ
ระหว่างเดือนเมษายน ถึง เดือนสิงหาคม พ.ศ. 2563 ในพื้นที่ 5 ตำบล เก็บข้อมูลวิจัยตามเวลา 4 ช่วงของ
วันหยุดยาวต่อเนื่อง แบ่งกลุ่มเป้าหมายเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มผู้ปฏิบัติงาน และกลุ่มผู้ขับขี่ยานพาหนะ
เครื่องมือที่ใช้เป็นทั้งเครื่องมือเชิงกระบวนการ และเคร่ืองมือในการเก็บข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิง
พรรณนา

ผลการวิจัยพบวา่ แนวทางการจัดการด่านชุมชนในการป้องกันอุบัตเิ หตทุ างถนน คือ หลัก “4S” และ
“SARIME” พบว่า ทั้ง 5 พนื้ ที่มีการเตรยี มความพร้อมอยู่ในระดบั ดีมาก และดา้ นผลการจดั ตั้งด่านชุมชนพบว่า
มีจำนวนการเกิดอุบัติเหตุทั้งหมด 180 ครั้ง มีผู้บาดเจ็บทั้งหมด 187 คน ยานพาหนะที่เกิดอุบัติเหตุ ส่วนใหญ่
เปน็ จกั รยานยนต์ ซ่ึงพบถงึ รอ้ ยละ 82.8 ดา้ นพฤติกรรมผ้ขู ับข่ีและผ้โู ดยสารพบว่า ผขู้ บั ข่ีรอ้ ยละ 17.8 มีอาการ
เมาสุราเช่นเดียวกับผู้โดยสาร ผู้ร่วมเดินทางซึ่งพบร้อยละ 27.5 นอกจากนี้ยังพบว่า ผู้ขับขี่ร้อยละ 23.3 และ
ผู้โดยสารร้อยละ 38.0 ไม่คาดเข็มขัดนิรภัยหรือสวมหมวกนิรภัยขณะขับขี่ และร้อยละ 40.3 ขับรถเร็วหรือมี
พฤตกิ รรมขบั ข่ีที่อนั ตราย อยา่ งไรก็ตาม ประชาชนทีถ่ ูกเรียกตรวจและมีพฤติกรรมเสีย่ งต่อการเกิดอุบัติเหตุ ได้
ถูกดำเนินการทงั้ ในรูปแบบมาตรการทางสงั คม และมาตรการทางกฎหมาย

อย่างไรก็ตาม การจัดการดา่ นชมุ ชนใหม้ ีประสิทธิภาพและประสิทธผิ ล เกิดจากปัจจยั หลายประการ ซึ่ง
การสร้างพฤติกรรมการขับขี่ที่ถูกต้องของผู้ขับขี่และผู้โดยสารยังคงเป็นแนวทางสำคัญในการป้องกันอุบัติเหตุ
ทางถนน ทั้งนี้ การวิจัยครั้งต่อไปจำเป็นต้องมีการคิดค้นนวัตกรรมในการพัฒนาพฤติกรรมการขับขี่ที่ดีของ
ประชาชนในอนาคต

94