สร้างบทเรียนออนไลน์ง่าย ๆ ด้วย Google Forms ธรรมรัตน์ พรหมพิงค์ สำนักงนคณะกรรมกรกรศึกษขั้นพื้นฐน เอกสร ศน. หมยเลข 02/2566 สำนักงนเขตพื้นที่กรศึกษประถมศึกษน่น เขต 1 กลุ่มนิเทศ ติดตมและประเมินผลกรจัดกรศึกษ กลุ่มงนส่งเสริมและพัฒนสื่อ นวัตกรรมและเทคโนโลยีทงกรศึกษ
คำนำ สร้างบทเรียนออนไลน์ง่าย ๆ ด้วย Google Forms เป็นการนำเสนอการประยุกต์ใช้ Google Forms มาใช้ ในการสร้างบทเรียนออนไลน์ง่าย ๆ ให้กับครูหรือผู้ที่สนใจนำไปใช้ในการสร้างสื่อการเรียนรู้ออนไลน์ โดยประกอบด้วย เนื้อหา 4 ส่วน ได้แก่ 1) บทเรียนออนไลน์บน Google Forms 2) การสร้างเนื้อหาบน Google Forms ด้วยโปรแกรม นำเสนอ 3) สร้างวีดีโอบรรยายบน YouTube และ 4) สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Forms ในการจัดทำคู่มือในครั้งนี้ได้รับการสนับสนุนจากนางสาวรุ่งนภา ธิศรี ผู้อำนวยการสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1 นายนิวัฒน์ ไชยเลิศ รองผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1 นายไชยยศ คำสังวาลย์ ผู้อำนวยการกลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผล การจัดการศึกษา และความร่วมมือจากศึกษานิเทศก์ เจ้าหน้าที่ในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่านเขต 1 เป็นอย่างดี จึงขอขอบคุณมา ณ โอกาสนี้ กลุ่มงานส่งเสริมและพัฒนาสื่อ นวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษา กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
สรบัญ หน้า คำนำ...................................................................................................................................................... ก สารบัญ................................................................................................................................................... ข บทเรียนออนไลน์บน Google Forms ………………………………………………………………………………………. 1 การสร้างเนื้อหาบน Google Forms ด้วยโปรแกรมนำเสนอ ……………………………………………………….. 4 สร้างวีดีโอบรรยายบน YouTube .………….……………….………………….…….………...…...….…….………….… 9 สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Forms..….….….….….….…...…...….……..….…...….….….…...….……... 16
1 บทเรียนออนไลน์บน Google Forms Google Forms ถูกใช้งานอย่างแพร่หลายในการสร้างแบบสอบถาม แบบทดสอบ ซึ่งหลายคนคงเคยผ่าน การใช้งาน Google Forms มาไม่มากก็น้อยทั้งในฐานะผู้ตอบแบบสอบถามหรือสร้างแบบสอบถามเอง จึงเป็นเรื่อง ง่ายในการสร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Forms เนื่องจาก Google Forms มีความสามารถในการสร้างแบบทดสอบที่เราสามารถแทรกเนื้อหา ที่เป็น รูปภาพ หรือวีดีโอ (YouTube) เราจึงสามารถสร้างแบบทดสอบก่อนเรียน การเรียนเนื้อหาผ่านข้อความ รูปภาพ หรือวีดีโอ และทำแบบทดสอบหลังเรียนและเก็บคะแนนผ่าน Google Sheets รวมถึงสามารถออกวุฒิบัตรใน การเรียนได้ด้วย แต่กระนั้นการสร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form ไม่เหมาะกับเนื้อหาที่ซับซ้อน และใช้ ระยะเวลาในการเรียนเป็นระยะเวลานาน (ไม่เกิน 1-2 ชั่วโมง) หากเป็นเช่นนั้นอาจต้องใช้ Google Sites หรือ Google Classroom ในการสร้างบทเรียนออนไลน์แทน ดังภาพตัวอย่างของบทเรียนออนไลน์บน Google Forms ต่อไปนี้ ภาพ ตัวอย่างบทเรียนออนไลน์บน Google Forms ภาพ การเก็บข้อมูลผู้เรียน สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
2 ภาพ แบบทดสอบ ภาพ การเรียนเนื้อหาผ่านวีดีโอ YouTube สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
3 ภาพ การเรียนเนื้อหาผ่านรูปภาพ จากภาพจะเห็นลักษณะของบทเรียนออนไลน์บน Google Forms ไม่ได้ต่างจากแบบสอบถามหรือแบบ ทดสอบออนไลน์บน Google Forms เลย เพียงแต่เป็นการเพิ่มเติมในส่วนของเนื้อหาเข้าไปในแบบทดสอบนั้นด้วย แทนที่จะเป็นการใช้ Google Forms สร้างแบบทดสอบเพียงอย่างเดียวจึงกลายมาเป็นบทเรียนออนไลน์นั่นเอง สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
4 กรสร้งเนื้อหบน Google Forms ด้วยโปรแกรมนำเสนอ การสร้างเนื้อหาเพื่อนำไปใช้ใน Google Forms ให้สวยงามสามารถใช้โปรแกรม PowerPoint หรือ โปรแกรมนำเสนออื่นในการออกแบบเนื้อหาให้สวยงามและบันทึกเป็นไฟล์รูปภาพเพื่อนำไปใช้ใน Google Forms ภาพการออกแบบเนื้อหาโดยใช้ PowerPoint ภาพการออกแบบเนื้อหาโดยใช้ LibreOffice Impress โดยการออกแบบเนื้อหาสามารถเพิ่มเติมรูปภาพ และข้อความให้มีขนาดเหมาะสมและง่ายต่อการอ่าน เนื่องจากเมื่อนำไปใช้ใน Google Forms เนื้อหาจะมีขนาดเล็กลง ดังภาพ สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
5 ภาพเนื้อหาที่สร้างด้วย LibreOffice Impress บน Google Form โดยเนื้อหาที่สร้างจาก PowerPoint หรือ LibreOffice Impress จะนำมาใช้ในรูปแบบไฟล์ภาพ โดยการ บันทึกดังนี้ 1) โปรแกรม PowerPoint คลิกที่เมนู File เลือกคำสั่ง Save As แล้วคลิกคำสั่ง Browse คลิกตำแหน่งที่เก็บไฟล์ภาพ (แนะนำ Desktop) เลือก Save as type เป็น JPEG (*.jpg) แล้วคลิกปุ่ม Save สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1 1 2 3 4 5 6
6 จะปรากฏกล่องคำถามสไลด์ที่ต้องการส่งออก ให้คลิกปุ่ม All Slides เพื่อส่งออกสไลด์ทั้งหมด จะได้ไฟล์ ภาพใน Folder ดังรูป 2) โปรแกรม LibreOffice Impress คลิกที่เมนู File เลือกคำสั่ง Export… คลิกตำแหน่งที่เก็บไฟล์ (แนะนำ Desktop) เลือก Save as type เป็น HTML (*.html,*.htm) แล้วคลิกปุ่ม Save สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1 7 1 2 3 4 5
7 จะปรากฏหน้าต่าง ส่งออก HTML Export ดังภาพ ให้เลือก New design แล้วคลิก Next คลิกเลือก Standard HTML format แล้วคลิก Next เลือก Save Image As เป็น jpg (หรือ png) เลือก Mornitor Resolution เป็น High (1024x768 Pixels) เพื่อให้ ได้ไฟล์ภาพขนาดใหญ่ที่สุด แล้วคลิกปุ่ม Create สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
8 เมื่อปรากฏกรอบให้ตั้งชื่อการออกแบบ ให้กด Cancel หรือพิมพ์ชื่อแล้วคลิก OK เพื่อบันทึกรูปแบบที่ตั้งค่าไว้ จะได้ไฟล์ภาพร่วมกับไฟล์ HTML ดังรูป โดยการสร้างเนื้อหาจาก PowerPoint หรือ LibreOffice Impress จะทำให้ได้รูปภาพที่จะนำไปใช้ใน Google Form เพื่อเป็นเนื้อหาให้ผู้เรียนได้ศึกษาในบทเรียนออนไลน์ต่อไป สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
9 สร้างวีดีโอบรรยายบน YouTube การใช้วีดีโอประกอบการบรรยายเนื้อหา หรือนำเสนอเนื้อหาจะทำให้บทเรียนออนไลน์มีความน่าสนใจ และทำให้ผู้เรียนเข้าใจเนื้อหาได้มากยิ่งขึ้น ซึ่งบทเรียนออนไลน์บน Google Form สามารถแทรกไฟล์วีดีโอจาก YouTube เข้ามาแสดงได้ โดยในการสร้างไฟล์วีดีโอประกอบในบทเรียนออนไลน์นั้นในที่นี้จะนำเสนอวิธีการง่าย ๆ ด้วยการสร้างวีดีโอนำเสนอใน PowerPoint โดยในโปรแกรม PowerPoint จะมีเมนู Record ให้คลิกที่ปุ่ม Record จะปรากฏหน้าต่างบันทึกตามภาพ ให้คลิกปุ่ม RECORD แล้วเริ่มบันทึกเสียงตามแต่ละสไลด์ หลังจากบันทึกวีดีโอในแต่ละสไลด์แล้ว ทำการส่งออกเป็นไฟล์วีดีโอโดยคลิกที่ปุ่ม Export to Video ซึ่งในการ Export to Video นั้น ในส่วนของ Privacy Setting ต้องเปิด Connected experience ก่อนจึงจะ สามารถใช้งานได้ สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1 1 2 เปิ ด/ปิ ด วีดีโอผู้บรรยาย
10 เลือกความละเอียด Full HD และ Use Recorded Timing and Narrations แล้วคลิก Create Video เลือกตำแหน่งเก็บไฟล์วีดีโอ แล้วคลิกปุ่ม Save จะได้ไฟล์วีดีโอดังภาพ สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
11 หรือสามารถบันทึกวีดีโอประกอบการบรรยายด้วยโปรแกรม camera ใน Windows โดยเปลี่ยนโหมดเป็นการ บันทึกวีดีโอ แล้วคลิกที่ปุ่ม Take video ดังภาพ โดยไฟล์วีดีโอที่บันทึกจะเก็บอยู่ในช่อง pictures -> camera roll ดังภาพ การอัพโหลดไฟล์วีดีโอขึ้น YouTube ให้ไปที่ YouTube โดยพิมพ์ URL youtube.com ดังรูป เข้าสู่ระบบของ YouTube โดยคลิกที่ปุ่ม Sign in กรอก gmail และรหัสผ่านเพื่อเข้าสู่ระบบของ YouTube สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
12 เมื่อเข้าสู่ระบบแล้วจะปรากฏสัญลักษณ์มุมบนขวา ดังรูป คลิกที่ไอคอนบวก เลือกคำสั่ง Upload video ลากไฟล์ หรือคลิกที่ปุ่ม SELECT FILES เพื่อเลือกไฟล์ที่จะทำการอัพโหลด คลิกเลือกไฟล์ที่ต้องการอัพโหลด แล้วกดปุ่ม Open สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
13 พิมพ์รายละเอียดของวีดีโอ แล้วคลิกปุ่ม Next เลือกข้อกำหนดวีดีโอที่ไม่ได้สร้างมาเพื่อเด็ก แล้วคลิกปุ่ม Next สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
14 คลิกปุ่ม Next ทันทีหรือเพิ่มส่วนต่าง ๆ ของวีดีโอตามหัวข้อ ขั้นตรวจสอบลิขสิทธิ์ ซึ่งในการใช้ภาพหรือไฟล์เสียงต้องคำนึงถึงการละเมิดลิขสิทธิ์ด้วย สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
15 กำหนดให้เปิดวีดีโอเป็นสาธารณะ คนทั่วไปสามารถดูได้ แล้วคลิกปุ่ม PUBLISH เมื่ออัพโหลดวีดีโอเสร็จแล้วสามารถคัดลอกลิงก์ไปใช้ในบทเรียนออนไลน์ได้ทันที สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1 คลิกเพื่อคัดลอกลิงก์
16 สร้งบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Forms สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Forms มีขั้นตอนเช่นเดียวกับการสร้างแบบทดสอบทั่วไปเพียงแค่เพิ่ม เติมในส่วนของเนื้อหาให้ผู้เรียนได้ศึกษาในระหว่างทำแบบทดสอบไปด้วย โดยมีขั้นตอนดังนี้ 1) สร้าง Google Forms เข้าสู่ระบบของ Google โดยคลิกที่ปุ่ม Sign in กรอก gmail และรหัสผ่านเพื่อเข้าสู่ระบบของ Google ที่ปุ่มแอป คลิกเลือก Drive ใน Drive คลิกปุ่ม New เลือกคำสั่ง New folder เพื่อสร้างช่องเก็บข้อมูลบทเรียนออนไลน์ พิมพ์ชื่อช่องเก็บข้อมูล แล้วคลิกปุ่ม Create สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
17 จะปรากฏช่องเก็บข้อมูลที่สร้าง ดังภาพ ดับเบิลคลิกเข้าไปในช่องข้อมูลที่สร้าง คลิกปุ่ม New เลือก Google Forms -> Blank quiz หรือ ฺBlank form จะปรากฏหน้า Form ดังรูป พิมพ์หัวเรื่องของบทเรียนออนไลน์ จากนั้นคลิกที่ชื่อ Form หัวเรื่องจะถูกกกำหนดให้เป็นชื่อ Form โดยอัตโนมัติ หรือกำหนดได้ตามต้องการ สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
18 จะได้ไฟล์ 2 การตั้งค่า Google Forms คลิกที่ Settings กำหนดให้เป็นแบบทดสอบ Make this a quiz เปิดหรือปิดการแสดงผลคะแนน กำหนดให้มีการเก็บรวบรวม Email (หากบทเรียนจะมีการส่งผลคะแนนหรือวุฒิบัตร) ปิดการแสดงแบบทดสอบเฉพาะองค์กร เพื่อให้คนทั่วไปสามารถเข้าใช้งานได้ ปิดหรือเปิด กำหนดให้ตอบได้แค่หนึ่งครั้ง 3) เพิ่มเนื้อหา ในบทเรียนออนไลน์ โดยใน Google Forms จะมีเครื่องมือดังนี้ สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1 เพิ่มข้อคำถาม นำเข้าข้อคำถาม ข้อความ รูปภาพ YouTube แบ่งส่วน
19 3.1) สร้างแบบทดสอบ โดยการคลิกเพิ่มข้อความ พิมพ์ข้อความระบุแบบทดสอบก่อนเรียน เพิ่มข้อคำถามคลิกที่เครื่องหมายบวก พิมพ์ข้อคำถามกับตัวเลือก คลิก Answer Key คลิกเลือกตัวเลือกที่ถูก กำหนดคะแนน เป็น 0 สำหรับข้อสอบก่อนเรียนที่ไม่คิดคะแนน และ เป็น 1 คะแนนหากต้องการเก็บคะแนน กำหนดให้ต้องตอบ ในการสร้างข้อคำถามข้อถัดไปให้คลิกปุ่ม Duplicate สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
20 3.2) เพิ่มเนื้อหาที่เป็นรูปภาพ คลิกปุ่ม Add image จะปรากฏหน้าต่าง Insert image ให้ลากภาพมาวางหรือคลิกปุ่ม Browse เพื่อเลือกรูปภาพ คลิกเลือกรูปภาพเนื้อหาที่สร้างจากโปรแกรมนำเสนอแล้วกดปุ่ม Open เนื้อหาที่สร้างขึ้นจะปรากฏดังภาพ สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
21 3.3) เพิ่มเนื้อหาจาก YouTube คลิกปุ่ม Add video จะปรากฏหน้าต่าง Select video สามารถนำลิงก์ YouTube วีดีโอที่สร้างขึ้น ใส่ในช่อง Video search หรือ URL เพื่อให้มันค้นหาวีดีโอที่ต้องการ คลิกเลือกวีดีโอ แล้วคลิกปุ่ม Select จะปรากฏ วีดีโอ ดังรูป โดยสามารถปรับขยายขนาดได้โดยคลิกลากจุดสีน้ำเงินตรงมุมทั้งสี่ของวีดีโอ สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
22 4) ส่งลิงก์บทเรียนออนไลน์ โดยกำหนดให้เปิดรับการตอบ คลิกที่ปุ่ม Send จะปรากฏหน้าต่าง Send form คลิกแบบลิงก์ แล้วคลิก Copy หรือคลิกที่ Shorten URL หากต้องการให้ลิงก์สั้นลง สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1 1 2
23 5) การตรวจผลการเรียนผ่านบทเรียนออนไลน์ผ่าน Google Sheets ให้คลิกที่ Link to Sheets เลือก Create a new spreadsheet แล้วคลิกปุ่ม Create จะปรากฏ Google Sheets ที่แสดงผลการเรียนผ่านบทเรียนและคะแนนในช่อง Score ดังภาพ สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1
24 นางสาวรุ่งนภา ธิศรี ผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1 นายนิวัฒน์ ไชยเลิศ รองผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1 นายไชยยศ คำสังวาลย์ ผู้อำนวยการกลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา นายสุวิทย์ ผูกจิต ศึกษานิเทศก์ชำนาญการพิเศษ นางพัชรี ทานะ ศึกษานิเทศก์ชำนาญการพิเศษ นายธรรมรัตน์ พรหมพิงค์ ศึกษานิเทศก์ชำนาญการพิเศษ นายธรรมรัตน์ พรหมพิงค์ ศึกษานิเทศก์ชำนาญการพิเศษ สร้างบทเรียนออนไลน์ด้วย Google Form สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1 คณะผู้จัดทำ ที่ปรึกษ คณะกรรมกรดำเนินงน ผู้เขียน