หน่วยที่ 1 ความรู้พื้นฐานวงจรไฟฟ้า

ตารางที่ 1.6 แสดงหนว่ ยของความต้านทานไฟฟ้า

ชื่อ สญั ลกั ณ์ ค่าเปน็ โอห์ม ()
1 มลิ ลโิ อห์ม m
10-3 = 1 = 0.001
1,000

1 โอห์ม  100 = 1
1 กิโลโอห์ม
1 เมก โอห์ม k 103 = 1,000
1 ิก โอห์ม M
G 106 = 1,000,000

109 = 1,000,000,000

หนว่ ยที่ 1 สปั ดาห์ที่ 2 ลาดับที่ 51

4 แถบสี 5 แถบสี

ตวั ต้งั ตัวตงั้ ตัว % ตวั ต้งั ตวั ตั้ง ตวั ตั้ง ตัว % ความคลาด
ท1่ี ท2่ี คณู ความคลาด ท1่ี ท2่ี ท3ี่ คูณ เคลื่อน

เคลื่อน

ความคลาดเคล่อื น = 5 % ความคลาดเคล่อื น = 2 %
หรือมากกว่า หรอื น้อยกว่า
ทอง ± 5 %
เงนิ ± 10 % แดง ± 2 %
ไม่มสี ี ± 20 % นา้ ตาล ± 1 %
เขยี ว ± 0.5 %
น้าเงนิ ± 0.25 % 52

ม่วง ± 0.1 %

ตารางท่ี 1.7 แสดงคา่ ของ แถบสี ตัวต้ัง แล ตวั คณของคา่ แถบสขี องตัวต้านทาน

แถบสี ตวั ตง้ั ตวั คูณ จานวนเลขศนู ย์ หนว่ ยตัวคณู
1
ดา 0 1- 10
100
น้าตาล 1 10 1 1k
10 k
แดง 2 100 2
100 k
สม้ 3 1,000 3 1M
10 M
เหลือง 4 10,000 4
1/100
เขยี ว 5 100,000 5 1/10

นา้ เงิน 6 1,000,000 6

ม่วง 7 10,000,000 7

เทา 8 - -

ขาว 9 - -

เงิน - 10-2 หรอื 0.01 -

ทอง - 10-1 หรอื 0.1 -

หน่วยท่ี 1 สัปดาหท์ ่ี 2 ลาดับที่ 53

ตวั อยา่ งท่ี1.11 ากรป งแสดงวิ ีอ่านคา่ แถบสีของตวั ตา้ นทาน

ก)

แถบท่ี 1 เหลอื ง ตัวต้ัง
แถบที่ 2 ม่วง ตัวต้ัง
แถบที่ 3 ดา ตวั คณ
แถบที่ 4 ทอง
4 7 x1
= 47  ความคลาดเคล่อื น = ±5 %

หน่วยท่ี 1 สัปดาห์ที่ 2 ลาดบั ท่ี 54

ตวั อย่างท่ี1.11 ากรป งแสดงวิ ีอ่านคา่ แถบสีของตัวต้านทาน

ข)

แถบท่ี 1 แดง ตวั ต้งั
แถบที่ 2 แดง ตัวต้งั
แถบท่ี 3 น้าเงิน ตวั คณ
แถบที่ 4 เงิน
2 2 x 1,000,000 = 22,000,000 
= 22 M ความคลาดเคล่อื น = ±10 %

หน่วยท่ี 1 สปั ดาหท์ ่ี 2 ลาดบั ที่ 55

ตวั อยา่ งท่ี1.11 ากรป งแสดงวิ ีอ่านคา่ แถบสีของตัวตา้ นทาน

ค)

แถบท่ี 1 นา้ ตาล ตวั ต้ัง
แถบที่ 2 เทา ตัวตง้ั
แถบที่ 3 ดา ตัวตั้ง
แถบที่ 4 ส้ม ตัวคณ
แถบที่ 5 แดง
1 8 0 x 1,000 = 180,000 
= 180 k ความคลาดเคล่ือน = ±2 %

หน่วยที่ 1 สปั ดาห์ที่ 2 ลาดับที่ 56

ตวั อยา่ งท่ี1.11 ากรป งแสดงวิ อี ่านคา่ แถบสีของตัวตา้ นทาน

ง)

แถบที่ 1 ส้ม ตัวต้ัง
แถบที่ 2 เขยี ว ตวั ตง้ั
แถบท่ี 3 ดา ตัวตั้ง
แถบท่ี 4 เหลือง ตวั คณ
แถบท่ี 5 ม่วง
3 5 0 x 10,000 = 3,500,000 
= 3.5 M ความคลาดเคลื่อน = ±0.1 %

หนว่ ยท่ี 1 สปั ดาหท์ ่ี 2 ลาดับที่ 57

1.6.5.1 การอา่ นคา่ โดยตรง อา มีตวั อักษรตัว R, K แล 
อ่านตัวเลข ตัวอักษรท่ีพิมพ์ติดไว้ได้เลย ซ่ึง มีค่า อย่ นกลมุ่ ตัวเลข ถ้ามีตัวอักษรน้ีอย่ค่า
ความตา้ นทานที่อ่านได้ มี ุดท นิยม
ความต้านทานไฟฟ้า ค่ากาลังไฟฟ้า แล ค่าความ เช่น
คลาดเคลื่อน นส่วนของค่าความคลาดเคล่ือน ้
ตัวอักษรภาษาองั กฤษ แตล่ ตัวมคี วามหมายดังนี้ 56KJ = 56 k ± 5 %
3K5J = 3.5 k ± 5 %,
F มคี า่ ความคลาดเคล่อื น ± 1 % 39M = 3.9  ± 20 %
G มีค่าความคลาดเคลอ่ื น ± 2 % เปน็ ตน้
J มคี า่ ความคลาดเคล่ือน ± 5 %
K มีค่าความคลาดเคลอ่ื น ± 10 % หนว่ ยท่ี 1 สปั ดาหท์ ่ี 2 ลาดับที่ 58
L มคี า่ ความคลาดเคลื่อน ± 15 %
M มีคา่ ความคลาดเคลือ่ น ± 20 %

ตวั อย่างท่ี 1.12 ากรป งอา่ นคา่ ความตา้ นทานไฟฟ้า ากตวั ต้านทานตอ่ ไปนี้

คา่ ความต้านทานได้ 20 

ก) อัตราทนกาลงั ไฟฟ้า 10 W

ความคลาดเคล่ือน ± 5 %

คา่ ความตา้ นทานได้ 0.22 

ข) อัตราทนกาลงั ไฟฟ้า 5 W

ความคลาดเคลือ่ น ± 10 %

ค่าความตา้ นทานได้ 2.2 

ค) อตั ราทนกาลังไฟฟา้ 3 W

ความคลาดเคลอ่ื น ± 15 %

คา่ ความตา้ นทานได้ 4.7 k

ง) อตั ราทนกาลังไฟฟ้า 4 W

ความคลาดเคล่ือน ± 1 %

จ) คา่ ความตา้ นทานได้ 120 
ความคลาดเคล่อื น ±5%

หน่วยที่ 1 สปั ดาหท์ ่ี 2 ลาดบั ที่ 59

1.6.5.2 การอ่านค่าจากรหสั ตวั เลข ตวั อกั ษร

พบมากทสี่ ดุ มี 2 แบบ คอื แบบตวั เลข 3 หลัก แล แบบตวั เลข 4 หลัก หลกั การอา่ น
ค่าเบ้อื งต้น

1. ตวั เลขหลักสดุ ท้าย จะบอกจานวนเลขศูนยท์ ี่ตอ่ ทา้ ย หรือ ตัวคณู 10 ยกกาลัง

2. ตวั เลขขา้ งหนา้ ท่เี หลอื 2 หรือ 3 ตวั เป็นตวั ตง้ั มีข้อยกเวน้ อย่ว่า แต่จะใช้ตัวอักษร
R เข้ามาปนด้วยและจะเปล่ียนวิธกี ารอา่ นใหมโ่ ดยอา่ นเรียงตวั เลขท้ังหมดตรงตัว R ให้แทนดว้ ย
จดุ หรอื อ่านวา่ จุด แทน นนั่ คือ ตวั เลขก่อนตัวอักษร R เปน็ เลขหน้าจดุ ทศนยิ ม ตัวเลขหลงั
ตัวอักษร R เปน็ ตัวเลขหลังจุดทศนยิ ม

หน่วยท่ี 1 สัปดาห์ที่ 2 ลาดับที่ 60

1.6.5.2 การอ่านค่าจากรหสั ตวั เลข ตวั อกั ษร

กกาารรออา่ ่านนแแบบบบเเลลขข33หหลลกั ัก การอา่ นแบบเลข 4 หลกั

123 J 4702 SMD Resistor

ตวั ต้งั ท่ี 1 ความคลาดเคล่ือน ตัวต้งั ที่ 1 ตัวคณ
ตวั ต้งั ที่ 2 ตัวตั้งท่ี 2 ( านวนของ นย์)
ตวั คณ ตัวตง้ั ที่ 3
( านวนของ นย์) หน่วยท่ี 1 สปั ดาห์ท่ี 2 ลาดับท่ี 61

รปที่ 1.31 การอ่านคา่ ความตา้ นทาน ากรหัสตวั เลข ตัวอกั ษร

ตวั อย่างท่ี 1.13 ากรป งอ่านค่าความตา้ นทานไฟฟ้า ากตวั ตา้ นทานตอ่ ไปนี้

68 เป็นตวั ต้งั , 0 บอกวา่ มีศูนย์ตอ่ ท้าย ศูนยต์ ัว ดังคือ
ก) 680 โอหม์ หรือ 68 x 100 = 68 โอห์ม

ความคลาดเคลื่อน ± 1 %

Trimpot Potentiometer 10 เปน็ ตวั ตงั้ , 3 บอกวา่ มศี นู ยต์ อ่ ท้าย 3 ตัว
SMD Resistor ข) คือ 10 000 โอหม์ หรอื 10 x 103 = 10,000 โอห์ม

ดังนัน้ คา่ คือ 10 กิโลโอหม์ (1 k)

10 เป็นตัวตั้ง, 2 บอกวา่ มีศูนย์ตอ่ ท้าย 2 ตัว
ค) คือ 10 00 โอหม์ หรือ 10 x 102 = 1,000 โอหม์

ดังนัน้ ค่าคอื 1 กิโลโอหม์ (1 k)

ง) R คือ จดุ กอ็ า่ นเรียงไปเปน็ 3 จุด 3
ดงั นน้ั ค่าคือ 3.3 โอหม์

R คอื จดุ กอ็ ่านเรียงไปเป็น จดุ 47

จ) ดังนั้นค่าคอื 0.47 โอหม์

ความคลาดเคลื่อน ± 1 % หนว่ ยที่ 1 สัปดาหท์ ่ี 2 ลาดบั ที่ 62

ตวั อย่างท่ี 1.14 ากรป งอา่ นคา่ ความต้านทานไฟฟา้ ากตัวตา้ นทานตอ่ ไปนี้

4702 470 เป็นตัวต้งั , 2 บอกว่ามีศูนยต์ อ่ ท้าย 2 ตัว
SMD Resistor ก) คือ 47000 หรือ 470 x 102 = 47,000 โอหม์

0R10 ดังนน้ั คา่ คอื 47 กิโลโอหม์ (47 k)
SMD Resistor
R คือ จุด กอ็ ่านเรยี งไปเป็น 0 จดุ 10
ข) ดังนั้นคา่ คือ 0.1 โอห์ม

หนว่ ยที่ 1 สัปดาหท์ ี่ 2 ลาดับท่ี 63

แบตเตอรี่ สายไฟฟา้
(แหล่ง ่ายไฟฟา้ ) (ตวั นา)

วงจรไฟฟา้ ประกอบไปด้วย 3 สว่ นสาคัญ กร แสไฟฟ้า
❑ แหลง่ ่ายไฟฟา้
❑ ตวั นาไฟฟา้ หลอดไฟฟา้
❑ ภาร ทางไฟฟา้ หรือทเี่ รยี กกันวา่ “โหลด” (โหลด)

โหลด หมายถงึ เครอ่ื งใชไ้ ฟฟา้ ใดๆ ทเี่ ปลยี่ นพลังงานไฟฟา้ ก) ตัวอยา่ งวงจรไฟฟ้า
เป็นพลังงานรูปแบบอื่น เ น่
• เตารดี เปล่ยี นพลงั งานไฟฟ้าเป็นพลงั งานความร้อน I
• หลอดไฟฟ้าเปล่ียนพลังงานไฟฟ้าเป็นพลังงานแสงสว่าง E+

เปน็ ตน้ วง รไฟฟ้า แสดงดังรปที่ 1.32 -

ข) วงจรไฟฟ้าแสดงโดยใช้สญั ลักณ์
รปู ที่ 1.32 วงจรไฟฟา้

หนว่ ยท่ี 1 สัปดาห์ที่ 2 ลาดบั ที่ 64

On Switch

แบตเตอรี่
(แหล่ง า่ ยไฟฟ้า)

กร แสไฟฟา้

ถา้ เปิ ดสวิตช์ (On Switch) หลอดไฟฟ้า
(โหลด)
กระแสไฟฟ้ าไหลในวงจรไดท้ าใหโ้ หลดทางานได้
ลกั ษณะนเ้ี รียกว่า “วงจรปิ ด” สวิต อ์ ย น
ตาแหน่งปดิ
(Closed Circuit)

E+
-

ก) วงจรเปดิ ไมม่ ีกระแสไฟฟา้ ไหลในวงจร

หนว่ ยท่ี 1 สปั ดาหท์ ี่ 2 ลาดบั ที่ 65

แบตเตอร่ี Off Switch
(แหล่ง า่ ยไฟฟ้า)

ถา้ ปิ ดสวิตช์ (Off Switch) กระแสไฟฟ้ าไม่ หลอดไฟฟา้
(โหลด)
สามารถไหลในวงจรไดท้ าใหโ้ หลดไมท่ างานได้
ลกั ษณะนเี้ รียกว่า “วงจรเปิ ด” สวติ ์อย น
ตาแหนง่ เปดิ
(Open Circuit)
E+
-

ก) วงจรปิด มกี ระแสไฟฟา้ ไหลในวงจร

หน่วยท่ี 1 สปั ดาหท์ ี่ 2 ลาดบั ที่ 66

มัลตมิ เิ ตอร์ (Multimeter) สามารถวัดค่า แรงดนั ไฟฟา้ ก) มลั ติมิเตอร์แบบแอนะลอก
กระแสไฟฟ้าและความตา้ นทานไฟฟา้ ได้
ข) มัลตมิ ิเตอร์แบบดจิ ิตอล
มัลตมิ ิเตอร์ท่ีใชอ้ ยู่ทั่วไปมี 2 แบบ รูปที่ 1.34 มัลตมิ ิเตอร์
➢ มลั ตมิ เิ ตอรแ์ บบแอนะลอก (Analog Multimeter)
เปน็ เคร่อื งวัดไฟฟา้ ท่แี สดง ลของการวัด ่านเขม ี้บน หนว่ ยที่ 1 สปั ดาหท์ ่ี 2 ลาดบั ที่ 67
สเกลหน้าปัดของเครอ่ื งวัดไฟฟ้า
➢ มัลติมเิ ตอรแ์ บบดจิ ิตอล (Digital Multimeter)
เปน็ เคร่อื งวดั ไฟฟา้ ที่แสดง ลของการวัดเปน็ ตัวเลข
แสดงตวั อยา่ งดงั รปที่ 1.34

……A

1.8.1 การวัดกระแสไฟฟ้า
เครือ่ งมือที่ ้สาหรับวัดกร แสไฟฟ้าเรียกว่า

แอมมเิ ตอร์ (Ampere meter)

+ A -

I
E+

-

รูปท่ี 1.35 การวัดกระแสไฟฟา้

หน่วยที่ 1 สัปดาห์ที่ 2 ลาดบั ท่ี 68

……V

1.8.2 การวัดแรงดันไฟฟ้า
เครื่องมอื ที่ ้สาหรบั วัดแรงดนั ไฟฟ้า

เรียกวา่ โวลต์มิเตอร์ (Voltmeter)

I +
E+
V
-
-

รปู ท่ี 1.36 การวัดแรงดนั ไฟฟ้า

หนว่ ยท่ี 1 สัปดาหท์ ี่ 2 ลาดับท่ี 69

1.8.3 การวัดความต้านทานดนั ไฟฟา้ ……

เครือ่ งมอื ท่ี ้สาหรบั วดั ความตา้ นทาน E+
ไฟฟา้ เรยี กวา่ โอหม์ มิเตอร์ (Ohmmeter) -
รปู ที่ 1.37 การวดั ความต้านทานไฟฟ้า
หนว่ ยท่ี 1 สัปดาห์ท่ี 2 ลาดบั ที่ 70

วชิ า วงจรไฟฟา้ กระแสตรง รหัส 2104-2002 71

หน่วยท่ี 1 สปั ดาหท์ ่ี 2 ลาดบั ท่ี

1. สว่ นประกอบมลั ติมิเตอรแ์ บบดิจิตอล 1

1. จอแสดงผล (display)

2. สวิตซเ์ ปิด-ปดิ (ON-OFF) 2

3. สวิตช์เลือกปรมิ าณที่จะวัดและช่วงการวัด 8
9
(range selector switch)
7 6 54
4. ชอ่ งเสยี บสายวัดรว่ ม (COM 3 หนว่ ยท่ี 1 สัปดาหท์ ่ี 1 ลาดับที่ 72

5. ช่องเสยี บสายวัด V

สาหรบั วดั DCV และ ACV เสยี บสายวัดวัดความตา้ นทาน (  )

เสียบสายวดั สาหรบั ตรวจสอบไดโอด ( )

และตรวจสอบความตอ่ เนอ่ื ง ( )

6. ชอ่ งเสียบสายวัด mA สาหรบั วัด DCA และ ACA ท่มี ีขนาด

0-200 mA และเสียบสายวดั อุณหภมู ิ (ºC และ ºF)

7. ช่องเสียบสายวดั 10A สาหรบั วัด DCA และ ACA ท่มี ีขนาด

200 mA-10A ผลติ ภณั ฑ์ของ GW Instek GDM-357

8. ปุม่ HOLD ไวก้ ดล็อกคา่ การวัด ใหแ้ สดงผลค้างที่จอแสดงผล

9. เข็มวัด (Test lead) ไวเ้ สียบชอ่ งเสยี บเพ่ือวดั ค่าตา่ งๆ

39

7 6 54

หน่วยท่ี 1 สปั ดาห์ที่ 1 ลาดับท่ี 73

ผลิตภัณฑ์ของ GW Instek GDM-357
1 234

สวิตชเ์ ลือกปริมาณที่จะวดั และช่วงการวดั 5
(range selector switch)
9 6
1. Fcx วัดความจุไฟฟา้ มี 5 ช่วงการวัด 8 7 หน่วยที่ 1 สปั ดาห์ท่ี 1 ลาดบั ที่ 74
2. ºC วดั อุณหภมู ิ เป็นองศา เซลเซียส
3. ºF วดั อุณหภมู ิ เป็นองศา ฟาเรนไฮต์
4. ตรวจสอบไดโอด และความต่อเนอ่ื ง

(กาเนดิ สญั ญาณเสียง)

5.  วัดความต้านทาน มี 6 ช่วงการวัด

6. DCV วัดความตา่ งศักย์ไฟฟ้ากระแสตรง มี 5
ช่วงการวัด

7. ACV วดั ความตา่ งศกั ยไ์ ฟฟา้ กระแสสลับ มี 4
ชว่ งการวดั

8. ACA วัดปริมาณกระแสสลับ มี 3 ชว่ งการวัด
9. DCA วดั ปริมาณกระแสตรง มี 4 ชว่ งการวดั

2. การใชง้ านดิจิตอลมลั ตมิ ิเตอร์
การวดั แรงดัน AC (AC Current)

1. หมุนสวิตชเ์ ลอื กปริมาณทจี่ ะวัดไปทีส่ ัญลกั ษณ์ V~
2. ต่อเขม็ วัด (Test lead) สดี า (ข้วั ลบ) ต่อกับ ่อง “COM” สี
แดง (ข้ัวบวก) ต่อที่ อ่ งเสียบท่ีมสี ญั ลกั ษณ์เขยี นวา่ (V  )
3. ต่อเขม็ วัดเขา้ กับจุดท่ีต้องการวัดคา่

รปที่ 1.8 การ ้งานดิ ติ อลมลั ติมเิ ตอร์ การวดั แรงดันไฟฟ้า AC

หนว่ ยที่ 1 สปั ดาหท์ ี่ 1 ลาดับท่ี 75

3. การใช้งานดิจิตอลมัลตมิ ิเตอร์ - - +
การวดั แรงดนั DC (DC Current) +

1. หมนุ สวติ ช์เลือกปรมิ าณทจี่ ะวดั ไปทสี่ ญั ลกั ษณ์ :::V
(หมายเลข “1

2. ตอ่ เข็มวดั (Test lead) : สีดา (ข้ัวลบ) ต่อกับ ่อง
“COM” แล สีแดง (ขว้ั บวก) (V  ) (หมายเลข “2”)

3. ต่อเขม็ วัดกับจดุ ท่ตี อ้ งการวดั โดยใหเ้ ข็มวดั สีดาตอ่ ในดา้ น
ทเ่ี ปน็ ลบ และ สแี ดงต่อในด้านท่เี ป็นบวก

รปที่ 1.9 การ ง้ านดิ ติ อลมลั ติมิเตอร์ การวดั แรงดนั ไฟฟ้า DC

หน่วยที่ 1 สปั ดาห์ท่ี 1 ลาดับที่ 76

4 การใช้งานดจิ ติ อลมัลตมิ ิเตอร์ รปท่ี 1.10 การ ง้ านดิ ติ อลมัลติมเิ ตอร์ การวดั เ คความต่อเนื่อง
ฟังก์ชัน่ เชค็ ความตอ่ เนอ่ื ง (Checking Continuity)
หนว่ ยที่ 1 สปั ดาหท์ ่ี 1 ลาดับที่ 77
1. หมนุ สวติ ชเ์ ลือกปรมิ าณทจ่ี ะวดั ไปที่สญั ลักษณ์ ตาม
หมายเลข “1”
2. ตอ่ เข็มวดั (Test lead) : สดี า (ขัว้ ลบ) ตอ่ กบั อ่ งท่ี “COM”
แล สแี ดง (ข้ัวบวก) ต่อท่ี ่องท่ี (V  ) (หมายเลข “2”
3. ตอ่ เขม็ วัดกบั จุดทต่ี ้องการวัด โดยตอ่ ร หว่างตน้ สายแล
ปลายสาย (ไม่ าเป็นต้องดเรือ่ งขั้ว)

ถ้ามีการเชอ่ื มต่อจรงิ มีการแสดงบนหน้า อ พร้อมมเี สียง
แ ง้

5. การใช้งานดิจติ อลมลั ตมิ ิเตอร์
ฟงั ก์ชั่นการวัดความต้านทาน (Resistance)

1. หมุนสวติ ชเ์ ลือกปริมาณท่จี ะวัดไปท่สี ญั ลักษณ์  (ตาม
หมายเลข “1”)

2. ต่อเขม็ วัด (Test lead) : สีดา (ข้วั ลบ) ต่อกับ อ่ งท่มี สี ัญลักษณ์

เขยี นวา่ “COM” แล สแี ดง (ข้วั บวก) (V  ) (หมายเลข “2”)
3. นาเข็มวัดไปเชือ่ มต่อกบั ตัวตา้ นทาน (หมายเลข“3”
ไม่ าเป็นตอ้ งดเร่อื งขวั้ )

ข้อควรระวัง : ก่อน ลงมือตรว สอบความต้านทาน ต้อง รปที่ 1.11 การ ง้ านดิ ติ อลมลั ตมิ ิเตอร์ การวดั ความตา้ นทาน
ปิดแหลง่ ่ายไฟ หรอื ตัดแหล่ง ่ายไฟทไ่ี ปยงั ุดท่ี เ คทุกคร้งั
หนว่ ยที่ 1 สัปดาหท์ ี่ 1 ลาดับท่ี 78

6. การใช้งานดจิ ติ อลมลั ตมิ ิเตอร์ I
การวดั กระแส DC (0-200 mA DC current)
รปที่ 1.12 การ ้งานดิ ติ อลมลั ตมิ เิ ตอร์ วัดกร แส DC (0-200 mA)
1. หมุนสวิตชเ์ ลือกปรมิ าณท่ีจะวัดไปทส่ี ัญลักษณ์ A:::
(ตามหมายเลข “1”) หนว่ ยที่ 1 สัปดาห์ท่ี 1 ลาดับที่ 79

2. 2. ตอ่ เข็มวัด (Test lead) : สีดา (ขว้ั ลบ) ตอ่ กบั อ่ ง
“COM” แล สแี ดง (ข้ัวบวก) “mA ºC ºF” (หมายเลข
“2”)

3. เชอื่ มตอ่ เข็มวัดเข้ากบั วงจร โดย หส้ แี ดงตอ่ กับ ดุ ทก่ี ร แส
ไหลเขา้ ห้ แล เขมวัดสดี าตอ่ กบั ดุ ทก่ี ร แสไหลออก (หมายเลข
“3”)

7. การใช้งานดิจิตอลมลั ตมิ เิ ตอร์
การวดั กระแส DC (200 mA – 10 A DC current)

1. หมุนสวิตช์เลือกปรมิ าณท่ีจะวดั ไปท่ีสญั ลักษณ์ A::: (ตาม
หมายเลข “1
2. ตอ่ เขม็ วดั (Test lead) : สดี า (ข้วั ลบ) ตอ่ กับ ่องทม่ี ี
สญั ลักษณ์เขยี นว่า “COM” แล สแี ดง (ขั้วบวก) ต่อท่ี “10 A
MAX” (หมายเลข “2”)
3. เชื่อมตอ่ เข็มวดั เข้ากับวงจร โดย หส้ ีแดงต่อกบั ดุ ทก่ี ร แส
ไหลเขา้ ห้ แล เขมวดั สดี าต่อกับ ุดท่ีกร แสไหลออก (หมายเลข
“3”)

รปที่ 1.13 การ ้งานดิ ิตอลมลั ตมิ เิ ตอร์ วัดกร แส DC (200 mA – 10 A)

หน่วยที่ 1 สัปดาหท์ ี่ 1 ลาดบั ที่ 80

1.การต่อเซลลไ์ ฟฟ้ าแบบอนกุ รม E1 E2
คือ การนาเซลลไ์ ฟฟ้ ามาตอ่ เรียงกนั

1.1 การต่อเซลล์ไฟฟา้ ทแี่ รงดนั มที ิศทางเดียวกนั

ET = E1 + E2 รปที่ 1.1 แสดงการตอ่ เซลลไ์ ฟฟา้ แบบอนกุ รมท่ีแรงดันมที ิ ทางเดียวกัน

=IT กร แของเซลลไ์ ฟฟ้าที่มคี ่าน้อยท่สี ุด หน่วยที่ 1 สปั ดาหท์ ี่ 2 ลาดบั ท่ี 81

ตวั อยา่ งที่ 1 เซลล์ไฟฟา้ ขนาด 1.5 V, 1 A านวน 4 เซลล์ตอ่ อนกุ รมกัน โดยทิ ทางของแรงดนั ไฟฟา้ ไป น

ทิ ทางเดียวกัน งคานวณหา

ก. แรงดนั ไฟฟา้ รวม

ข. กร แสไฟฟ้ารวม E1 E2 E3 E4
วิ ที า

ก. แรงดนั ไฟฟา้ รวม

าก ET = E1 + E2 + E3 + E4

เมอ่ื E1 = E2 = E3 = E4 = 1.5 V

แทนคา่ ET = 1.5 V + 1.5 V + 1.5 V + 1.5 V

= 6V

 แรงดนั ไฟฟ้ารวม = 6 โวลต์ ตอบ

หน่วยท่ี 1 สปั ดาห์ที่ 2 ลาดับที่ 82

ตัวอย่างท่ี 1 เซลล์ไฟฟา้ ขนาด 1.5 V, 1 A านวน 4 เซลลต์ อ่ อนุกรมกัน โดยทิ ทางของแรงดันไฟฟา้ ไป น
ทิ ทางเดยี วกนั งคานวณหา

ก. แรงดนั ไฟฟ้ารวม
ข. กร แสไฟฟ้ารวม

วิ ีทา

ข. กร แสไฟฟ้ารวม

าก IT =

เม่ือ I แต่ล เซลลไ์ ฟฟา้ = 1A

แทนค่า IT = 1A

 แรงดนั ไฟฟา้ รวม = 1 แอมแปร์ ตอบ

หนว่ ยที่ 1 สัปดาห์ท่ี 2 ลาดบั ท่ี 83

E1 E2

1.การต่อเซลลไ์ ฟฟ้ าแบบอนกุ รม
คอื การนาเซลลไ์ ฟฟ้ ามาตอ่ เรียงกนั

1.2 การต่อเซลลไ์ ฟฟ้าทแี่ รงดนั มที ศิ ทางตรงข้ามกนั

ET = E1 − E2 (กรณที ี่ E1  E2 ) รปที่ 1.2 แสดงการตอ่ เซลล์ไฟฟา้ แบบอนกุ รมทแี่ รงดันมที ิ ทางตรงข้ามกนั
ET = E2 − E1 (กรณที ี่ E2  E1)
หนว่ ยท่ี 1 สัปดาห์ท่ี 2 ลาดบั ที่ 84

ตวั อยา่ งที่ 2 เซลล์ไฟฟ้าขนาด 1.5 V, 1 A านวน 4 เซลล์ ต่ออนุกรมกัน โดยสามเซลล์แรกมีทิ ทางของ

แรงดนั ไฟฟา้ ไป นทิ ทางเดยี วกนั เซลล์ที่สมี่ ที ิ ทางตรงขา้ มกนั กบั สองเซลล์แรก งคานวณหา

ก. แรงดนั ไฟฟ้ารวม

ข. กร แสไฟฟา้ รวม E1 E2 E3 E4
วิ ีทา

ก. แรงดนั ไฟฟ้ารวม

าก ET = E1 + E2 + E3 − E4

เมอื่ E1 = E2 = E3 = E4 = 1.5 V

แทนคา่ ET = 1.5 V + 1.5 V + 1.5 V − 1.5 V

= 3V

 แรงดันไฟฟา้ รวม = 3 โวลต์ ตอบหนว่ ยที่ 1 สัปดาหท์ ี่ 2 ลาดบั ท่ี 85

ตวั อย่างท่ี 2 เซลลไ์ ฟฟ้าขนาด 1.5 V, 1 A านวน 4 เซลล์ ตอ่ อนุกรมกนั โดยสามเซลล์แรกมีทิ ทางของ

แรงดันไฟฟ้าไป นทิ ทางเดียวกนั เซลลท์ ่สี ี่มีทิ ทางตรงข้ามกนั กับสองเซลลแ์ รก งคานวณหา

ก. แรงดนั ไฟฟ้ารวม

ข. กร แสไฟฟา้ รวม

วิ ีทา

ขก. กแรงดแสันไฟฟา้ รรววมม

ากาก ET = IET1 +=E2 + E3 − E4

เมเอื่ มื่อ I แต่ล เEซ1ลล=ไ์ ฟEฟ2า้ ==E31=A E4 = 1.5 V

แทแนทคนา่ ค่า ET = I1T.5 V=+11A.5 V + 1.5 V − 1.5 V

= 3 V  กร แสไฟฟา้ รวม = 1 แอมแปร์ ตอบ

 แรงดนั ไฟฟา้ รวม = 3 โวลต์ หน่วยท่ี 1 สัปดาหท์ ่ี 2 ลาดบั ท่ี 86

2. การต่อเซลลไ์ ฟฟ้ าแบบขนาน I1 E1
I2 E2
แรงดันไฟฟ้ารวมเทา่ เดิม แต่กระแสไฟฟ้า
ในวงจรจะมากขน้ึ รปท่ี 1.3 แสดงการตอ่ เซลลไ์ ฟฟา้ แบบขนาน

หาแรงดนั ไฟฟ้ารวม ได้ าก หนว่ ยที่ 1 สปั ดาหท์ ่ี 2 ลาดบั ท่ี 87

ET = E1 = E2

หากร แสไฟฟ้ารวม ได้ าก

IT = I1 + I2

ตวั อยา่ งท่ี 3 เซลล์ไฟฟา้ ขนาด 1.5 V, 0.5 A านวน 4 เซลล์ ต่อขนานกัน งคานวณหา
ก. แรงดันไฟฟ้ารวม
ข. กร แสไฟฟา้ รวม E1
E2
วิ ีทา E3
ก. แรงดันไฟฟ้ารวม E4

าก ET = E1 = E2 = E3 = E4 ตอบ
เม่ือ E1 = E2 = E3 = E4 = 1.5 V
แทนคา่ ET = 1.5 V

 แรงดนั ไฟฟ้ารวม = 1.5 โวลต์

หนว่ ยท่ี 1 สัปดาหท์ ี่ 2 ลาดบั ท่ี 88

ตัวอย่างที่ 3 เซลล์ไฟฟา้ ขนาด 1.5 V, 0.5 A านวน 4 เซลล์ ต่อขนานกนั งคานวณหา

ก. แรงดนั ไฟฟา้ รวม

ข. กร แสไฟฟ้ารวม

วิ ที า

ขก.. กแรรงแดสนั ไไฟฟฟฟา้ ้ารรววมม

เมแทาอ่ื กนIคแา่แเมาตทกื่อล่ นคเซา่ ลลไ์ ฟฟIIEETTา้ TTE1======= E00I1..12E55+.15=AA=VI2+EE+302.=5I3=AE+E4+3I=40=.51.EA54V+ 0.5 A
2A
 กร แสไฟแฟรา้ งรดวนัมไฟ=ฟ้า1รแวอมม=แป1ร์.5 โวลต์
ตอบ

หน่วยท่ี 1 สปั ดาห์ที่ 2 ลาดบั ท่ี 89

3.การต่อเซลลไ์ ฟฟ้ าแบบผสม I1 E1 E2
3.1 การตอ่ เซลล์ไฟฟา้ แบบอนกุ รม-ขนาน I2 E3 E4

หาแรงดนั ไฟฟา้ รวม รปท่ี 1.4 แสดงการต่อเซลลไ์ ฟฟา้ แบบอนกุ รม-ขนาน

ET = E1 + E2 หน่วยท่ี 1 สัปดาห์ที่ 2 ลาดับท่ี 90
หรือ ET = E3 + E4

กร แสไฟฟา้ รวมท่สี ามารถ ่ายออกมาได้

I1 = IE1 = IE2
I2 = IE3 = IE4
IT = I1 + I2

ตวั อย่างที่ 4 เซลล์ไฟฟา้ ขนาด 1.5 V, 500 mA านวน 4 เซลล์ ห้ เซลล์ไฟฟา้ แต่ล เซลล์ต้องมคี ่า

แรงดันไฟฟา้ แล ความต้านทานภาย นเซลลไ์ ฟฟ้าแตล่ เซลลเ์ ทา่ กัน ต่อแบบอนุกรม-ขนาน งคานวณหา

ก. แรงดนั ไฟฟา้ รวม E1 E2
ข. กร แสไฟฟา้ รวม E4

วิ ที า หรือ E3
ก. หาแรงดันไฟฟา้ รวม าก ET = E3 + E4

าก ET = E1 + E2

เมอื่ E1 = E2 = 1.5V เมอ่ื E3 = E4 = 1.5V
แทนคา่ แทนคา่
ET = 1.5V + 1.5V ET = 1.5V + 1.5V
= 3V = 3V

 แรงดันไฟฟา้ รวม = 3 โวลต์ ตอบ

หนว่ ยที่ 1 สปั ดาห์ท่ี 2 ลาดบั ท่ี 91

ตวั อยา่ งที่ 4 เซลล์ไฟฟา้ ขนาด 1.5 V, 500 mA านวน 4 เซลล์ ห้ เซลล์ไฟฟา้ แต่ล เซลล์ตอ้ งมีค่า

แรงดนั ไฟฟ้าแล ความตา้ นทานภาย นเซลล์ไฟฟา้ แต่ล เซลลเ์ ทา่ กนั ตอ่ แบบอนุกรม-ขนาน งคานวณหา

ก. แรงดันไฟฟา้ รวม

ข. กร แสไฟฟ้ารวม

วิ ที า

กข.. หการแรแงสดไันฟไฟ้าฟรา้วรมวม
าก าก EETTEIIIT211 ======1EE.25I1IIE1VE=3+1++1E.==I5122.V5
เมอื่ เม่ือ IE2 = 500 mA
IVE4 = 500 mA
แทนคา่
== 35V00 mA + 500 mA
แทนคา่

= 1,000 mA หรอื 1A

 กร แสไฟฟา้ รวม = 1 แอมแปร์ ตอบ

หนว่ ยที่ 1 สปั ดาห์ท่ี 2 ลาดบั ที่ 92

3.การต่อเซลลไ์ ฟฟ้ าแบบผสม I1 E1 I3 E3
I2 E2 I4 E4
3.2 การตอ่ เซลล์ไฟฟา้ แบบขนาน-อนุกรม
รปที่ 1.5 แสดงการตอ่ เซลล์ไฟฟา้ แบบขนาน-อนุกรม
หาแรงดนั ไฟฟา้ รวม
หนว่ ยที่ 1 สปั ดาหท์ ี่ 2 ลาดบั ที่ 93
ET1 = E1 = E2
ET2 = E3 = E4
ET = ET1 + ET2

กร แสไฟฟา้ รวมท่สี ามารถ า่ ยออกมาได้

IT1 = I1 + I2
IT2 = I3 + I4
IT = IT1 = IT2

ตวั อยา่ งท่ี 5 เซลล์ไฟฟ้าขนาด 1.5 V, 500 mA านวน 4 เซลล์ ห้ เซลล์ไฟฟา้ แตล่ เซลลต์ อ้ งมคี ่า

แรงดันไฟฟ้าแล ความตา้ นทานภาย นเซลลไ์ ฟฟ้าแต่ล เซลล์เท่ากนั ต่อแบบขนาน-อนกุ รม งคานวณหา

ก. แรงดนั ไฟฟ้ารวม

ข. กร แสไฟฟ้ารวม E1 E3
วิ ีทา

ก. หาแรงดนั ไฟฟา้ รวม E2 E4
าก ET = ET1 + ET2

เม่ือ ET1 = E1 = E2 = 1.5 V

ET2 = E3 = E4 = 1.5 V

แทนคา่ ET = 1.5V + 1.5V

= 3V

 แรงดันไฟฟ้ารวม = 3 โวลต์ ตอบ

หนว่ ยที่ 1 สัปดาห์ที่ 2 ลาดับท่ี 94

ตัวอย่างที่ 5 เซลลไ์ ฟฟา้ ขนาด 1.5 V, 500 mA านวน 4 เซลล์ ห้ เซลลไ์ ฟฟา้ แต่ล เซลล์ต้องมีคา่

แรงดนั ไฟฟ้าแล ความตา้ นทานภาย นเซลล์ไฟฟ้าแตล่ เซลลเ์ ท่ากนั ต่อแบบขนาน-อนุกรม งคานวณหา

ก. แรงดนั ไฟฟ้ารวม

ข. กร แสไฟฟา้ รวม

วิ ที า

ข. กร แแเมทสาอ่ืไกนกฟค.ฟา่ า้หราวแมรเแงมดาทIIื่อนักTTน11Iไ1คฟ====า่ฟา้ Iร215Iว1,0=ม0E+E0EE0TT5TT0m21I02mA0=====A+mA5ห13EEE0.ร1T35V01ือV==m++1AEEEA241T2.=5=V11..55แVVล าก IT2 = I3 + I4
เม่ือ I2 = I4 = 500 mA
แทนคา่
IT2 = 500 mA + 500 mA

= 1,000 mA หรือ 1 A

ดงั นัน้ แรงดนั ไฟฟ้ารวม I=T 3 =โวลตIT์ 1 = IT2 = 1A

 กร แสไฟฟา้ รวม = 1 แอมแปร์ ตอบ หนว่ ยท่ี 1 สัปดาห์ที่ 2 ลาดบั ท่ี 95