ชุดที่ 2 เรื่อง องค์ประกอบของพยางค์และคำ

๑

สาระการเรียนรู้/มาตรฐานการเรียนรู้/ตวั ชี้วัด

สาระท่ี ๔ หลกั ภาษาการใช้ภาษาไทย
มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ท ๔.๑ เขา้ ใจธรรมชาตขิ องภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของภาษา

และพลังของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรกั ษาภาษาไทยไว้เป็น
สมบัตขิ องชาติ
ตวั ชี้วัด
ท ๔.๑ ม. ๔-๖/๑ อธบิ ายธรรมชาติของภาษา พลังของภาษา และลักษณะของภาษา

๒

สาระสาคญั

ภาษาประกอบจากหน่วยเลก็ เปน็ หน่วยใหญ่
จากเสยี งประกอบเป็นพยางค์ คา กลุ่มคา ประโยค และ
ขอ้ ความหรือเรือ่ งราวตามลาดับ ทุกหน่วยของภาษา
ลว้ นมีความสมั พนั ธก์ ัน จึงควรเรียนรู้ภาษาไทยให้เข้าใจ
และใช้ภาษาอยา่ งมีประสทิ ธิภาพ

๓

จุดประสงค์การเรียนรู้

๑. อธบิ ายเกีย่ วกบั องค์ประกอบของพยางคแ์ ละคาได้ (K)
๒. จาแนกส่วนประกอบของพยางค์และคา (P)
๓. ตระหนักและเห็นความสาคัญของการใช้ภาษาได้ถกู ตอ้ ง (A)

เพอ่ื น ๆ ควรศึกษา
จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรใู้ หเ้ ขา้ ใจ

จะไดท้ ราบแนวทางและ
เปน็ ประโยชนใ์ นการเรยี นรู้

๔

แบบทดสอบก่อนเรียน
ชดุ ที่ ๒ เรือ่ ง องค์ประกอบของพยางค์และคา

คาชี้แจง ให้นกั เรียนเลอื กคาตอบทถ่ี กู ตอ้ งที่สดุ เพยี งคาตอบเดียว
๑. พยางค์ มีความหมายตรงกับขอ้ ใด

ก. เกดิ จากการเปล่งเสียงพยญั ชนะ และเสยี งสระ
ข. เสียงทีเ่ ปลง่ ออกมาแต่ละครั้งต้องมีความหมาย
ค. เกดิ จากการเปลง่ เสยี งสระ และเสยี งวรรณยุกต์
ง. เสียงทีเ่ ปลง่ ออกมาแต่ละครง้ั จะมีความหมาย หรือไม่มีก็ได้
๒. สว่ นประกอบของ คา คอื ข้อใด
ก. พยางค์และความหมาย
ข. เสียงและความหมาย
ค. คาและความหมาย
ง. พยางค์และเสียง
๓. สว่ นประกอบใดของพยางค์ที่อาจจะไม่มีในบางพยางค์
ก. สระ
ข. วรรณยกุ ต์
ค. พยญั ชนะต้น
ง. พยญั ชนะตวั สะกด
๔. ขอ้ ใดมีการประสมอักษรเหมือนกบั “ประสบการณ์”
ก. สุบัณฑิตย์
ข. ศิรลิ ักษณ์
ค. เบญจขันธ์
ง. คอมมิวนิสต์

๕

๕. “ศาสตร์” ประกอบด้วยอะไรบา้ ง
ก. พยัญชนะต้น สระ ตัวสะกด
ข. พยัญชนะต้น สระ ตัวสะกด ตวั การนั ต์
ค. พยญั ชนะต้น ตัวสะกด วรรณยุกต์ ตวั การนั ต์
ง. พยัญชนะต้น สระ วรรณยุกต์ ตัวสะกด ตัวการันต์

๖. “ปรดี ”์ิ เปน็ การประสมกีส่ ่วน
ก. ๓ สว่ น
ข. ๔ สว่ น
ค. ๕ สว่ น
ง. ๔ สว่ นพเิ ศษ

๗. “นกั เรียนไปทัศนศึกษาท่พี ิพธิ ภณั ฑ์” จากประโยคนมี้ ีคากีค่ า
ก. ๕ คา
ข. ๗ คา
ค. ๙ คา
ง. ๑๓ คา

๘. คาใดมีพยางค์เทา่ กับ “ ทรัพยากร ”
ก. สาธารณชน
ข. สวัสดิการ
ค. อุทาหรณ์
ง. ปาฏิหาริย์

ใชข้ ้อความตอ่ ไปนีต้ อบคาถามข้อ ๙ และ ขอ้ ๑๐
อาการปวดประสาทจากโรคงสู วัดรุนแรงเพียงใด คนทไ่ี มเ่ คยเปน็ ยากจะเขา้ ใจได้
๙.ขอ้ ความข้างต้นมีพยางค์คาเป็นกพ่ี ยางค์

ก. ๑๔ พยางค์
ข. ๑๕ พยางค์
ค. ๑๖ พยางค์
ง. ๑๗ พยางค์

๖

๑๐.ขอ้ ความขา้ งต้นมีพยางคค์ าเปน็ กีพ่ ยางค์
ก. ๖ พยางค์
ข. ๗ พยางค์
ค. ๘ พยางค์
ง. ๙ พยางค์

นกั เรยี นทากนั ไดไ้ หมคะ
คะแนนนอ้ ยไมเ่ ปน็ ไรคะ่

มาเรยี นร้กู นั คะ่

ตั้งใจนะคะ

๗

องคป์ ระกอบของพยางคแ์ ละคา

ความหมายของพยางค์

พยางค์ คือ เสียงท่ีเปล่งออกมา ๑ ครั้ง จะมีความหมาย หรือไม่มีความหมายก็ได้
พยางค์ เกิดจากการเปลง่ เสยี งพยญั ชนะ เสียงสระ และเสยี งวรรณยกุ ตต์ ามกันออกมาอย่าง
กระชั้นชิด จนฟังดูเหมือนกับเปล่งเสียงออกมาในครั้งเดียวกัน ซึ่งเรียกว่า การประสมเสียง
ในภาษา เสียงที่เกิดจากการประสมเสยี ง จึงเรียกว่า พยางค์

องคป์ ระกอบของพยางค์

พยางค์ในภาษาไทยมีองค์ประกอบสาคัญอย่างน้อย ๓ สว่ น คอื
เสียงพยัญชนะตน้ + เสยี งสระ + เสียงวรรณยกุ ต์

๑. เสียงพยัญชนะต้น ได้แก่ เสียงพยัญชนะท่ีเปล่งออกมาก่อนเสียงอ่ืน พยัญชนะต้น
อาจเป็นพยัญชนะต้นเด่ียว หรือพยัญชนะต้นควบ เช่น ปาด กับ ปราด ตัวอักษรท่ีพิมพ์ตัวหนา
เป็นพยญั ชนะตน้ เด่ยี วและตน้ ควบตามลาดับ

๒. เสียงสระ ได้แก่ เสียงท่ีออกตามเสียงพยัญชนะอย่างรวดเร็ว ทาให้พยัญชนะต้น
ออกเสียงได้ชัดเจน เสียงสระอาจเป็นสระเด่ียวเสียงส้ัน สระเด่ียวเสียงยาว หรือสระประสม
เสียงใดเสยี งหนึ่ง

๓. เสียงวรรณยุกต์ ได้แก่ เสียงสงู ตา่ ที่เปลง่ ออกมาพรอ้ ม ๆ กับเสยี งสระ
นอกจากนีพ้ ยางค์บางพยางค์อาจมีองคป์ ระกอบเพิ่มข้นึ อกี ๑ สว่ น คอื เสียงพยัญชนะ
สะกดหรือเสียงพยญั ชนะท้ายพยางค์
พยัญชนะสะกดในภาษาไทยมี ๘ เสียง ได้แก่ เสียงพยัญชนะในแม่ กก กด กบ กง กน
กม เกย เกอว ดังได้อธบิ ายแล้วในใบความรู้ เรือ่ งพยัญชนะ

๘

โครงสร้างพยางค์

พยางค์ มีส่วนประกอบอย่างน้อย ๓ ส่วน คือ พยัญชนะต้น สระ และวรรณยุกต์
(จะมีรูปหรือไม่มีรูปก็ได้) กล่าวถึง แบบสร้างของพยางค์ว่าเกิดจากการประสมอักษรมี ๔ แบบ
สรุปได้ดังนี้

๑. การประสมอักษร ๓ ส่วน ได้แก่ พยางค์ที่เกิดจากการประสมของ พยัญชนะต้น +
สระ + วรรณยุกต์ เชน่ มี นา ห้า ไร่ เป็นต้น

๒. การประสมอกั ษร ๔ สว่ นปกตไิ ด้แก่ พยางค์ที่เกิดจากการประสมของพยัญชนะต้น
+ สระ + พยญั ชนะตวั สะกด + วรรณยุกต์ เชน่ มาด ร้าย พลาย งาม เป็นต้น

๓. การประสมอักษร ๔ ส่วนพิเศษ ได้แก่ พยางค์ท่ีเกิดจากการประสมของ
พยญั ชนะต้น + สระ + วรรณยกุ ต์ + การันต์ เชน่ เล่ห์ สหี ์ เบียร์ โพธ์ิ เปน็ ต้น

๔. การประสมอักษร ๕ ส่วน ได้แก่ พยางค์ที่เกิดจากการประสมของ พยัญชนะต้น +
สระ + พยัญชนะตัวสะกด + วรรณยุกต์ + การนั ต์ เชน่ ลักษณ์ ขนั ธ์ สงั ข์ จันทร์ เปน็ ตน้

ข้อสังเกต

พยางค์ที่ประสมด้วยสระ อา ใอ ไอ เอา เช่น ในคาว่า ทา ไม ไจ เบา เป็น
ตน้ พยางค์เหล่าน้ีถา้ กาหนดตามรูปสระแลว้ จะเปน็ วิธีประสมอักษร ๓ ส่วน จัดไว้ในแม่ ก
กา แต่ถ้าพิจารณาตามเสียงอักษรประสมแล้ว น่าจะอยู่ในวิธีประสม ๔ ส่วน เพราะมีเสียง
พยัญชนะ ม ย และ ว เป็นเสยี งสะกด หรือเสียงพยัญชนะท้าย

๙

พยางคเ์ ปดิ

พยางค์เปิด คอื พยางค์ที่ประกอบด้วยเสยี งพยัญชนะต้น เสียงสระ และเสยี ง
วรรณยุกต์ เชน่ แก ขา กลวั ดู โต

พยางคป์ ดิ

พยางค์ปิด คอื พยางค์ที่ประกอบด้วยเสียงพยญั ชนะต้น เสียงสระ เสียงววรรยกุ ต์ และ
สยี งพยัญชนะสะกด เชน่ เด็ก ทา ของ แตก ไป แล้ว

อาจสรุปเปน็ ข้อสงั เกตได้ว่า พยางค์เปิด กค็ อื พยางค์ที่ไม่มีตวั สะกด หรือไม่มีเสยี ง
พยญั ชนะท้าย ส่วน พยางค์ปิด คอื พยางค์ที่มีตวั สะกด หรือมีเสียงพยัญชนะท้าย นัน่ เอง

เสยี งหนัก - เสยี งเบา

การเนน้ เสียงหนกั เสยี งเบาในภาษาไทยมกั เนื่องจากสาเหตุหลายประการคือ
๑. ลักษณะส่วนประกอบของพยางค์ พยางค์ทีม่ ีเสยี งสระเปน็ เสียงยาวและพยางค์
ท่มี ีเสยี งพยัญชนะท้าย คอื เป็นคาครุ มักจะออกเสียงเนน้ หนัก
๒. ตาแหนง่ ของพยางค์ในคาในภาษาไทย พยางค์ทีม่ ักจะมีเสียงเนน้ หนัก คอื พยางค์
สุดท้ายของคา
๒.๑ ถ้าเป็นคา ๒ พยางค์ มักลงเสียงหนกั ที่พยางคท์ ่ี ๒ เชน่ พดู บา้ บ้า ทองแดง
๒.๒ ถ้าเปน็ คา ๓ พยางค์ มักลงเสียงหนกั ที่พยางคท์ ่ี ๓ และอาจลงเสยี งหนกั ท่ี
พยางค์ที่ ๑ หรือ ๒ ถ้าพยางค์ที่ ๑ หรือ ๒ นน้ั มีเสยี งยาวหรือมีเสยี งพยัญชนะท้าย
เชน่ ปจั จุบัน จริยา สมาคม
๒.๓ ถ้าเปน็ คาตั้งแต่ ๔ พยางค์ขึน้ ไป กม็ กั ลงเสยี งหนกั ทพ่ี ยางค์ท้าย สว่ นพยางคอ์ ่นื ๆ
ก็ออกเสยี งหนักเบาตามลกั ษณะส่วนประกอบของพยางค์ เชน่ เจดยี ์ยทุ ธหตั ถี สาธารณสขุ

๑๐

เสียงครุ – ลหุ ในพยางค์

คาครุ ( เปน็ คาที่มีเสียงหนกั ได้แก่ คาทุกคาทีป่ ระสมกับสระเสยี งยาวในแม่ ก กา
เชน่ งา ชี้ สู้ แล้ ห่อ และคาทป่ี ระสมกับสระเสยี งสน้ั กไ็ ดเ้ สียงยาวก็ได้ และมีตวั สะกดดว้ ย เช่น
ขม คดิ นึก ปาน โชค เล็บ นอกจากนั้นคาที่ประสมกบั สระ อา ไอ ใอ เอา ซึ่งถือวา่ เปน็ เสียงมี
ตัวสะกดก็จัดเป็นคาครุเช่นเดียวกัน

คาลหุ ( ุ ) เปน็ คาที่มีเสยี งเบา ได้แก่ คาทป่ี ระสมกบั สระเสียงส้ันในแม่ ก กา เชน่ จะ
มิ ปุ และคาทีเ่ ป็นพยญั ชนะตวั เดียว (ไม่มีรูปสระ) เชน่ คา ก็ ณ ธ บ่ บางทีเมื่อมี
พยญั ชนะ ๒ ตวั เรียงอยู่ด้วยกัน ก็จะอา่ นออกเสียงสน้ั เปน็ ลหทุ งั้ ๒ ตวั เชน่ จร (อ่าน จะ-ระ)
มน (อ่าน มะ-นะ) พล (อ่าน พะ-ละ) วร(อ ่าน วะ-ระ) ในทีท่ ีต่ ้องการลหุ

พยางค์คาตาย – คาเปน็

๑. คาตาย
- พยญั ชนะผสมสระเสยี งสั้นในแม่ก กา เชน่ มะ จะ ติ ปริ ดุ เกาะ
- พยญั ชนะตวั เดียว เช่น ณ , บ (บอ่ ท่แี ปลวา่ ไม่), ธ , ก,็ ฤ
- มีตัวสะกดแม่ กก - กบ - กด เช่น สุข ภาค พัก เมฆ ภพ ตบ ภาพ สด

๒. คาเป็น
- พยญั ชนะผสมสระเสยี งยาวในแม่ ก กา เชน่ จา ปรี ดู กอ
- คามีตวั สะกดแม่ กง กน กม เกย เกอว เชน่ ฟงั , ตัง, ตน, ยาม, เชย
- อา(-ม), ไอ(-ย), ใอ(-ย), เอา(-ว) เพราะมีเสยี งตวั สะกด

๑๑

ความหมายของคา

คา หมายถึง เสียงทีเ่ ปล่งออกมาแล้วมีความหมายอย่างใดอย่างหน่งึ อาจเป็นเสยี ง ท่ี
เปลง่ ออกมาครั้งเดยี ว หรือหลายครง้ั ก็ได้ เชน่ มอื พ่อ กิน มารดา สนกุ มนุษย์ หนังสือ
องค์ประกอบของคา

คาหนึ่งๆ จะต้องประกอบดว้ ย เสียง และความหมาย
๑. เสียง คาหนึ่ง อาจมีเสยี งเดียว หรือหลายเสียงก็ได้ คาเสียงเดยี ว เรียกว่า คา
พยางคเ์ ดียว คาหลายเสียง เรียกว่า คาหลายพยางค์ คาพยางค์เดยี ว เชน่ แม่ นอ้ ง วิง่ รถ
ไก่ ฯลฯ คาหลายพยางค์ เชน่ มรกต รัฐบาล สบาย สวสั ดี สมบัติ ไนโตรเจน ฯลฯ
๒. ความหมาย คาจะต้องมีความหมายอย่างใดอย่างหน่งึ หรือหลายอยา่ งกไ็ ด้ เชน่
ขนั มีความหมายตา่ งกนั สุดแต่ทาหน้าทีใ่ ด ข้นึ อยู่กับรูป และประโยค เชน่
ขันใบนี้ ขนั ทาหน้าทีน่ าม แปลวา่ ภาชนะใส่สิง่ ของ
ไก่ขนั ขัน ทาหน้าทก่ี ริยา แปลวา่ ร้อง
เขาขนั เชอื ก ขนั ทาหน้าทีก่ รยิ า แปลวา่ ทาให้แน่น
เขาทางานแข็งขัน ขัน ทาหน้าท่วี ิเศษณ์ แปลวา่ ขยันไม่ย่อทอ้
เขาพูดนา่ ขัน ขนั ทาหน้าที่วเิ ศษณ์ แปลวา่ ชวนหวั เราะ

๑๒

สรุป โครงสรา้ งของพยางคแ์ ละคา
พยางค์

เสียงพยญั ชนะ + เสยี งสระ + เสียงวรรณยกุ ต์
คา

เสียง + ความหมาย

๑๓

ชุดฝึกทกั ษะที่ ๒.๑

คาชี้แจง จงบอกว่าพยางค์ทีก่ าหนดให้ต่อไปนีเ้ ป็นการประสมกี่สว่ น (ขอ้ ละ ๑ คะแนน)
ตวั อยา่ ง พ่าห์ เป็นการประสม ๔ สว่ นพเิ ศษ

๑. สหี ์ เป็นการประสม ___________________
๒. ฤทธ์ิ เปน็ การประสม ___________________
๓. แพทย์ เป็นการประสม ___________________
๔. เพอ่ื น เป็นการประสม ___________________
๕. เมล์ เป็นการประสม ___________________
๖. แจ้ง เปน็ การประสม ___________________
๗. สทิ ธ์ิ เป็นการประสม ___________________
๘. ร้าน เป็นการประสม ___________________
๙. จี้ เปน็ การประสม ___________________
๑๐. โรจน์ เป็นการประสม ___________________

๑๔

ชุดฝึกทกั ษะที่ ๒.๒

คาชี้แจง ให้นกั เรียนเติมคา พยางค์เปิด พยางคป์ ิด ในตารางอย่างละ ๑๕ คา

พยางคเ์ ปดิ พยางค์ปดิ
๑. ๑.
๒. ๒.
๓. ๓.
๔. ๔.
๕. ๕.
๖. ๖.
๗. ๗.
๘. ๘.
๙. ๙.
๑๐. ๑๐.
๑๑. ๑๑.
๑๒. ๑๒.
๑๓. ๑๓.
๑๔. ๑๔.
๑๕. ๑๕.

๑๕

ชดุ ฝึกทักษะที่ ๒.๓

คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนหาพยางค์คาเป็น – พยางค์คาตาย จากขอ้ ความทีก่ าหนด
ให้ถกู ตอ้ งครบถว้ น (ไม่นับคาซ้า)

ถ้าเธอเปน็ รถยนต์ ทอ้ งทะเลกค็ ือฉัน

หากเธอเป็นพระจนั ทร์ แน่นอนฉันตอ้ งเป็นดาว

จะอยู่เคียงข้างเธอ ไม่ให้เธอเหนบ็ หนาว

แม้ในคราวทกุ ข์ใจ จะอยู่ใกล้ๆ เธอ

(เนือ้ เพลง เธอคอื ของขวัญ : สงิ โต นาโชค)

พยางคค์ าเป็น พยางคค์ าตาย

๑๖

ชุดฝึกทกั ษะที่ ๒.๔

คาชี้แจง จงบอกจานวนคาจากขอ้ ความต่อไปน้ี พร้อมทั้งขดี เส้นใต้ตามจานวนคา
ตัวอย่าง คนงานสร้างโรงเรียน มี ๓ คา

๑. คณุ ลงุ ใส่เส้ือสแี ดงทีพ่ ซ่ี ื้อให้ มี ___________________คา
๒. แมวตวั ที่ขโมยปลาถกู จับได้แลว้ มี ___________________คา
๒. เดก็ ซนว่ายน้าไปเกาะเรือ มี ___________________คา
๓. คณุ พ่อของเธอเปน็ ตารวจใจดี มี ___________________คา
๔. พรพรรณมอบของขวัญให้แก่สมชายมี ___________________คา
๕. แม่ค้า ขาย ดอกไม้ ใน ตลาดสด มี ___________________คา
๖. ชาวสวน ปลูก มะนาว กล้วยไข่ มะละกอ มี ___________________คา
๗. นักกฬี า รบั ถ้วยรางวัล จาก นายกรฐั มนตรีมี ___________________คา
๘. หลานช่วยพยาบาลย่าจงึ หายป่วยเรว็ มี ___________________คา
๙. ดที ูบเี ป็นนกั ร้องแตค่ ทั รียาเปน็ ดาราภาพยนตร์ มี ___________________คา
๑๐. ก้อยเล่นแบดมินตันทส่ี โมสร มี ___________________คา

๑๗

ชุดฝึกทักษะที่ ๒.๕

คาชี้แจง ให้นกั เรียนสรุปความรู้ เรือ่ งพยางค์และคา มาให้ถกู ตอ้ งชัดเจน
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

๑๘

แบบทดสอบหลังเรียน

ชุดที่ ๒ เรอื่ ง องค์ประกอบของพยางค์และคา

คาชี้แจง ให้นกั เรียนเลอื กคาตอบทถ่ี ูกตอ้ งทีส่ ดุ เพยี งคาตอบเดียว
๑. “นกั เรียนไปทัศนศึกษาทีพ่ พิ ิธภัณฑ์” จากประโยคนีม้ ีคากี่คา

ก. ๕ คา
ข. ๗ คา
ค. ๙ คา
ง. ๑๓ คา
ใชข้ อ้ ความตอ่ ไปนีต้ อบคาถามขอ้ ๒ และ ขอ้ ๓
อาการปวดประสาทจากโรคงูสวดั รุนแรงเพียงใด คนท่ไี ม่เคยเปน็ ยากจะเขา้ ใจได้
๒.ขอ้ ความข้างต้นมีพยางคค์ าเป็นก่พี ยางค์
ก. ๑๔ พยางค์
ข. ๑๕ พยางค์
ค. ๑๖ พยางค์
ง. ๑๗ พยางค์
๓.ขอ้ ความข้างต้นมีพยางค์คาเป็นก่พี ยางค์
ก. ๖ พยางค์
ข. ๗ พยางค์
ค. ๘ พยางค์
ง. ๙ พยางค์

๑๙

๔. “ปรดี ”์ิ เปน็ การประสมกีส่ ว่ น
ก. ๓ สว่ น
ข. ๔ สว่ น
ค. ๕ สว่ น
ง. ๔ สว่ นพเิ ศษ

๕. สว่ นประกอบของ คา คอื ข้อใด
ก. พยางค์และความหมาย
ข. เสียงและความหมาย
ค. คาและความหมาย
ง. พยางคแ์ ละเสยี ง

๖. สว่ นประกอบใดของพยางค์ทีอ่ าจจะไม่มีในบางพยางค์
ก. สระ
ข. วรรณยกุ ต์
ค. พยญั ชนะต้น
ง. พยญั ชนะตัวสะกด

๗. ขอ้ ใดมีการประสมอักษรเหมือนกับ “ประสบการณ์”
ก. สบุ ัณฑิตย์
ข. ศิรลิ ักษณ์
ค. เบญจขนั ธ์
ง. คอมมิวนิสต์

๘. พยางค์ มีความหมายตรงกับขอ้ ใด
ก. เกดิ จากการเปล่งเสียงพยัญชนะ และเสยี งสระ
ข. เสียงทีเ่ ปลง่ ออกมาแต่ละคร้ังต้องมีความหมาย
ค. เกดิ จากการเปลง่ เสยี งสระ และเสยี งวรรณยกุ ต์
ง. เสียงทีเ่ ปลง่ ออกมาแต่ละครง้ั จะมีความหมาย หรือไม่มีกไ็ ด้

๒๐

๙. คาใดมีพยางค์เทา่ กับ “ ทรัพยากร ”
ก. สาธารณชน
ข. สวสั ดกิ าร
ค. อทุ าหรณ์
ง. ปาฏิหาริย์

๑๐. “ศาสตร์” ประกอบดว้ ยอะไรบา้ ง
ก. พยญั ชนะต้น สระ ตวั สะกด
ข. พยญั ชนะต้น สระ ตัวสะกด ตวั การนั ต์
ค. พยญั ชนะต้น ตัวสะกด วรรณยกุ ต์ ตวั การันต์
ง. พยญั ชนะต้น สระ วรรณยกุ ต์ ตวั สะกด ตัวการันต์

๒๑

บรรณานกุ รม

กระทรวงศึกษาธิการ. หนังสือเรียนรายวิชาพนื้ ฐานภาษาไทย หลกั ภาษา
ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ ๖. กรุงเทพฯ :สกสค,๒๕๕๕.

กรมวิชาการ. กระทรวงศึกษาธกิ าร.หลกั ภาษาไทย.กรงุ เทพฯ:องค์การค้าของคุรสุ ภา,๒๕๓๘.
กาชยั ทองหลอ่ . หลกั ภาษาไทย. กรงุ เทพฯ : รวมสาสน์ , ๒๕๕๒.
จงชัย เจนหตั ถการกจิ . หลักภาษาไทย.กรงุ เทพฯ: ธนาเพรส, ๒๕๕๑.
นววรรณ พันธุเมธา. ไวยากรณไ์ ทย. กรุงเทพฯ : โครงการเผยแพร่ผลงานวชิ าการ

คณะอกั ษรศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั , ๒๕๕๑.
พรทพิ ย์ ศริ ิสมบรู ณ์เวชและคณะ.สรุปเข้มภาษาไทย. กรงุ เทพฯ : บรษิ ัท

พัฒนาคณุ ภาพวชิ าการ(พว) จากดั ,๒๕๔๘.
ราชบัณฑิตยสถาน.พจนานุกรมฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒.กรงุ เทพฯ :

นานมีบคุ๊ ส์พับลเิ คชน่ั จากัด,๒๕๔๖.
สถาบันพัฒนาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.)หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทยชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ ๖.

กรงุ เทพฯ :บรษิ ทั พฒั นาคณุ ภาพวิชาการ(พว) จากดั ,๒๕๕๙.
สอางค์ ดาเนินสวัสด์.ิ รวมข้อสอบภาษาไทย O-NET.กรงุ เทพฯ : ภูมิบณั ฑิต,๒๕๕๓.
_______.คู่มือพิชิต O-NET ม.6 ภาษาไทย.กรงุ เทพฯ : ไฮเอด็ พับลชิ ชิง่ ,๒๕๕๗.
สุระ ดามาพงษ์ และคณะ. ชดุ ฝึกทกั ษะ รายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย ม.๖ เล่ม ๒.

กรงุ เทพมหานคร : วัฒนาพานชิ สาราญราษฎร์, ๒๕๕๑.
โสภา วริ ยศริ ิ.ภาษาไทยม.๔-๕-๖.กรงุ เทพฯ : ภมู ิบัณฑิต,๒๕๕๗.
เอกรตั น์ อุดมพร.หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาเพือ่ การสื่อสารม.6.กรุงเทพ:พ.ศ.พัฒนาจาก,ั

๒๕๕๕.

๒๒

ภภาาคคผนผวกนวก

๒๓

เฉลยชดุ ฝึกทักษะที่ ๒.๑

คาชี้แจง จงบอกว่าพยางค์ทีก่ าหนดให้ต่อไปนีเ้ ปน็ การประสมกีส่ ว่ น (ขอ้ ละ ๑ คะแนน)
ตวั อยา่ ง พ่าห์ เปน็ การประสม ๔ สว่ นพเิ ศษ

1. สหี ์ เป็นการประสม ๔ สว่ นพเิ ศษ
2. ฤทธ์ิ เปน็ การประสม ๕ สว่ น
๓. แพทย์ เป็นการประสม ๕ สว่ น
๔. เพ่อื น เป็นการประสม ๔ สว่ น
๕. เมล์ เป็นการประสม ๔ สว่ นพเิ ศษ
๖. แจ้ง เปน็ การประสม ๔ สว่ น
๗. สทิ ธ์ิ เป็นการประสม ๕ สว่ น
๘. ร้าน เปน็ การประสม ๔ สว่ น
๙. จี้ เปน็ การประสม ๓ สว่ น
๑๐. โรจน์ เป็นการประสม ๕ สว่ น

๒๔

เฉลยชุดฝึกทักษะที่ ๒.๒

คาชีแ้ จง ให้นักเรียนเตมิ คา พยางค์เปิด - พยางค์ปิด ในตารางอย่างละ ๑๕ คา

พยางค์เปดิ พยางคป์ ิด

(ตามวิจารณญาณของครผู ู้สอน) (ตามวิจารณญาณของครผู ู้สอน)

พยางค์เปิด คอื พยางค์ทีป่ ระกอบด้วย พยางค์ปิด คอื พยางค์ที่ประกอบด้วย
เสียงพยัญชนะต้น เสียงสระ และเสยี ง เสียงพยัญชนะต้น เสียงสระ เสียงววรรยกุ ต์
วรรณยุกต์ เชน่ แก ขา กลวั ดู โต และสียงพยัญชนะสะกด เชน่ เดก็ ทา

ของ แตก ไป แล้ว

๒๕

เฉลยชุดฝึกทกั ษะที่ ๒.๓

คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนหาพยางค์คาเป็น – พยางค์คาตาย จากขอ้ ความทีก่ าหนดให้
ให้ถูกตอ้ งครบถว้ น (ไม่นบั คาซ้า)

ถ้าเธอเปน็ รถยนต์ ทอ้ งทะเลกค็ ือฉัน
หากเธอเป็นพระจันทร์ แน่นอนฉนั ตอ้ งเป็นดาว
จะอยู่เคียงข้างเธอ ไม่ให้เธอเหนบ็ หนาว
แม้ในคราวทกุ ข์ใจ จะอยู่ใกล้ๆ เธอ
(เนือ้ เพลง เธอคอื ของขวญั : สงิ โต นาโชค)

พยางคค์ าเป็น พยางค์คาตาย
๑. ถ้า ๒. เธอ ๓. เปน็ ๔. ยนต์ ๑. รถ
๕. ทอ้ ง ๖. เล ๗. ก็ ๘. คอื ๒. ทะ
๙. ฉนั ๑๐.จนั ทร์ ๑๑. แน่นอน๑๒. ดาว ๓. หาก
๑๓. ตอ้ ง ๑๔. อยู่ ๑๕. เคียง ๑๖. ขา้ ง ๔. พระ
๑๗. ไม่ให้ ๑๘. หนาว๑๙. แม้ ๒๐. ใน ๕. จะ
๒๑. คราว ๒๒. ใจ ๒๓. ใกล้ๆ ๖. เหนบ็
๗. ทกุ ข์

๒๖

เฉลยชุดฝึกทักษะที่ ๒.๔

คาชีแ้ จง จงบอกจานวนคาจากขอ้ ความต่อไปน้ี
ตวั อย่าง คนงานสรา้ งโรงเรยี น มี ๓ คา

๑. คุณลุง ใส่ เสอื้ สแี ดง ท่ี พี่ ซือ้ ให้ มี _______๘____________คา
๓. แมว ตัว ท่ี ขโมย ปลา ถกู จับ มี _______๗____________คา
๒. เดก็ ซน ว่ายน้า ไป เกาะ เรือ มี _______๕____________คา
๓. คณุ พ่อ ของ เธอ เป็น ตารวจ ใจ ดี มี ________๗___________คา
๔. พรพรรณ มอบ ของขวัญ ให้ แก่ สมชาย มี ________๖___________คา
๕. แม่ค้า ขาย ดอกไม้ ใน ตลาดสด มี ________๕___________คา
๖. ชาวสวน ปลูก มะนาว กล้วยไข่ มะละกอ มี ________๕___________คา
๗. นกั กฬี า รับ ถ้วยรางวลั จาก นายกรฐั มนตรีมี ________๕___________คา
๘. หลาน ช่วย พยาบาล ย่า จึง หาย ปว่ ย เร็ว มี _________๘__________คา
๙. แบมแบม เป็น นกั รอ้ ง แต่ ญาญ่า เป็น นกั แสดง มี ______๗_________คา
๑๐. ก้อย เล่น แบดมินตัน ท่ี สโมสร มี _______๕____________คา

๒๗

เฉลยชดุ ฝึกทกั ษะที่ ๒.๕

คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนสรปุ ความรู้ เร่อื งพยางคแ์ ละคา มาให้ถกู ตอ้ งชดั เจน
๑. พยางค์ คือ เสียงที่เปลง่ ออกมาคร้ังหนง่ึ ๆจะมีความหมายหรอื ไม่มีความหมายกไ็ ด้
๒. องค์ประกอบของพยางคป์ ระกอบด้วยพยญั ชนะสระ และวรรณยกุ ต์ เรียกว่า

ประสม ๓ สว่ น, ประสม ๔ สว่ นได้แก่พยัญชนะสระ วรรณยุกตต์ วั สะกด ,ประสม ๔ สว่ นพเิ ศษ
ได้แก่พยญั ชนะ สระ วรรณยุกตต์ วั การันต์ ,ประสม ๕ สว่ นได้แก่พยัญชนะสระ วรรณยุกต์
ตัวสะกดและตวั การันต์

๓. พยญั ชนะต้นคือพยญั ชนะท่ปี ระสมกับสระอาจมีพยัญชนะตัวเดียวหรือพยญั ชนะ
๒ ตัวกไ็ ด้

๔. คาตาย
- พยญั ชนะผสมสระเสยี งส้ันในแม่ ก กา เช่น มะ จะ ติ ปริ ดุ เกาะ
- พยัญชนะตวั เดียว เช่น ณ , บ (บอ่ ท่แี ปลวา่ ไม่), ธ , ก,็ ฤ
- มีตวั สะกดแม่ กก -กบ กด เช่น สขุ ภาค พัก เมฆ ภพ ตบ ภาพ สด

คาเปน็
- พยัญชนะผสมสระเสยี งยาวในแม่ ก กา เชน่ จา ปรี ดู กอ
- คามีตัวสะกดแม่ กง กน กม เกย เกอว เช่น ฟงั , ตัง, ตน, ยาม, เชย
- อา(-ม), ไอ(-ย), ใอ(-ย), เอา(-ว) เพราะมีเสยี งตวั สะกด
๕. คา หมายถึง เสียงที่เปลง่ ออกมาคร้ังหนง่ึ ซึง่ จะมีความหมายเสมอ

๒๘

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน

๑. ง ๖. ข
๒. ค ๗. ก
๓. ง ๘. ค
๔. ก ๙. ข
๕. ง ๑๐. ง

๒๙

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น

๑. ก ๖. ง
๒. ข ๗. ก
๓. ง ๘. ง
๔. ข ๙. ค
๕. ข ๑๐. ง