ป.6 บทเรียนสำเร็จรูป ไฟฟ้า (1)

เรื่อง : ไฟฟ้ า

ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ 6
หน่วยการเรียนรูท้ ี่ 3 เรือ่ ง ไฟฟ้ า

กล่มุ สาระการเรียนรูว้ ิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คำช้ีแจงในกำรใช้บทเรยี นสำเร็จรูป

บทเรยี นสำเร็จรปู เล่มนี้ เป็นบทเรียนสำเร็จรปู ที่ใช้เรียนด้วยควำมสำมำรถของตนเอง ใหผ้ ูเ้ รียน
อ่ำนคำชแ้ี จงและทำตำมขน้ั ตอนต้ังแต่ต้นจนจบ ดงั ต่อไปน้ี

1. ศึกษำจดุ ประสงค์กำรเรียนร้แู ละสำระสำคัญ เม่ือเรียนจบบทเรียนนแ้ี ล้วนกั เรยี นจะสำมำรถ
ทำอะไรได้บ้ำง

2. ทำแบบทดสอบก่อนเรยี น (Pre-test) ตำมควำมเข้ำใจดว้ ยควำมซ่อื สตั ย์ แลว้ เก็บไวต้ รวจ
พร้อมกบั แบบทดสอบหลงั เรียน (Post-test)

3. ศึกษำบทเรยี นตำมลำดับทีละกรอบ แตล่ ะกรอบจะมคี ำถำมใหน้ ักเรียนตอบดว้ ยตัวเอง ตอบ
เสร็จแล้วเปิดดคู ำเฉลยในกรอบถดั ไป

4. เม่ือเปิดดเู ฉลยแลต้ อบผดิ ข้อใดข้อหนึ่ง ให้ทบทวนกรอบควำมรู้เดมิ จนกวำ่ จะเขำ้ ใจและตอบ
คำถำมได้ถูกต้อง

5. เมอ่ื อำ่ นและตอบคำถำมครบทุกกรอบแลว้ ให้ทำแบบทดสอบหลังเรียน (Post-test) แลว้ นำ
กระดำษคำตอบแบบทดสอบก่อนเรยี น (Pre-test) และแบบทดสอบหลงั เรียน (Post-test) ไปตรวจสอบ
กับเฉลยด้วยตวั เอง

6. นำคะแนนจำกกำรทำแบบทดสอบก่อนเรยี นและแบบทดสอบหลังเรียน ส่งครูผู้สอนเพือ่
เปรียบเทยี บควำมก้ำวหนำ้ ของกำรเรยี นรู้

7. หลงั จำกเรียนเสร็จแลว้ นกั เรยี นควรเก็บบทเรยี นสำเร็จรูปใหเ้ รียบร้อย พร้อมทีจ่ ะให้ผ้อู น่ื นำไป
ศกึ ษำต่อไป

8. ไมข่ ีดเขียนข้อควำมใด ๆลงในบทเรียน (ให้ทำลงในสมดุ )

บทเรยี นสำเร็จรูป เรอื่ ง : ไฟฟ้ำ

จุดประสงค์

1. อธบิ ำยกำรถำ่ ยโอนประจุไฟฟำ้ ระหวำ่ งวตั ถุได้
2. อธบิ ำยกำรเกดิ และผลของแรงไฟฟ้ำซึ่งเกดิ จำกวัตถทุ ผี่ ่ำนกำรขัดถูได้
3. ระบุชือ่ และสัญลักษณ์ของส่วนประกอบของวงจรไฟฟำ้ ได้
4. ระบุส่วนประกอบของวงจรไฟฟ้ำอย่ำงงำ่ ยได้
5. อธิบำยหนำ้ ท่ีของแตล่ ะองค์ประกอบของวงจรไฟฟ้ำอยำ่ งง่ำยได้
6. บอกควำมหมำยของวงจรไฟฟำ้ วงจรเปดิ วงจรปิดได้
7. เขยี นแผนภำพและต่อวงจรไฟฟ้ำอย่ำงง่ำยได้
8. ระบสุ มบัติของวตั ถทุ นี่ ำไฟฟำ้ ได้
9. บอกควำมหมำยของตัวนำ ฉนวน ตัวตำ้ นทำน และไฟฟ้ำลดั วงจรได้
10. จัดจำแนกวตั ถตุ ำมควำมสำมำรถในกำรนำไฟฟ้ำได้
11. ระบุแหล่งพลังงำนไฟฟ้ำได้
12. บอกส่วนประกอบของถำ่ นไฟฉำยได้ และอธบิ ำยหลักกำรทำงำนของถ่ำนไฟฉำยได้
13. อธิบำยวธิ ีกำรต่อเซลล์ไฟฟ้ำแบบอนุกรมและแบบขนำนได้
14. อธิบำยวิธีกำรตอ่ หลอดไฟฟำ้ แบบอนุกรมและแบบขนำนได้

สำระสำคญั

วตั ถุสำมำรถถ่ำยโอนประจุลบกับวัตถุอื่นได้ วัตถทุ ุกชนดิ มีประจุไฟฟำ้ เมือ่ นำวัตถุต่ำงชนิดกัน
มำขัดถูกนั จะทำให้เกดิ ประจุไฟฟ้ำทสี่ ะสมบนวัตถวุ ตั ถุ 2 ชนดิ ที่ผำ่ นกำรขัดถแู ล้ว เมื่อนำเข้ำใกล้กันอำจ
ดงึ ดดู หรอื ผลักกัน แรงทเี่ กดิ ข้ึนน้ีเป็นแรงไฟฟ้ำ ซ่ึงเป็นแรงไม่สมั ผัส เกดิ ขนึ้ ระหว่ำงวัตถทุ ่ีมีประจไุ ฟฟำ้
ซงึ่ ประจุไฟฟำ้ มี 2 ชนิด คือ ประจไุ ฟฟ้ำบวกและประจไุ ฟฟ้ำลบ วัตถทุ ม่ี ีประจุไฟฟำ้ ชนดิ เดยี วกันผลักกัน
ชนิดตรงข้ำมกันดึงดดู กนั

สัญลกั ษณท์ สี่ ำคญั ของส่วนประกอบของวงจรไฟฟ้ำ จะถูกใช้ในแผนภำพวงจรไฟฟ้ำ เพือ่ แสดง
ให้เหน็ กำรตอ่ เข้ำดว้ ยกันของวงจร วงจรไฟฟำ้ อย่ำงง่ำยประกอบดว้ ยแหล่งกำเนิดไฟฟำ้ สำยไฟฟ้ำ และ
เคร่อื งใช้ไฟฟำ้ หรืออปุ กรณ์ ไฟฟำ้ แหลง่ กำเนิดไฟฟ้ำ เชน่ ถ่ำนไฟฉำยหรือแบตเตอรี่ ทำหนำ้ ท่ใี ห้
พลังงำนไฟฟ้ำ สำยไฟฟำ้ เปน็ ตัวนำไฟฟำ้ ทำหน้ำทเี่ ชอ่ื มต่อระหว่ำงแหลง่ กำเนิดไฟฟ้ำและเครื่องใช้ไฟฟ้ำ
เข้ำด้วยกนั เครือ่ งใช้ไฟฟำ้ มหี น้ำที่เปลยี่ นพลังงำนไฟฟ้ำเป็นพลงั งำนอืน่

วสั ดุทใี่ ห้ประจุไฟฟ้ำไหลผ่ำนได้ เรียกวำ่ ตวั นำ วัสดุที่ไม่ให้ประจุไฟฟ้ำไหลผำ่ น เรยี กว่ำ ฉนวน
ตวั นำมีควำมตำ้ นทำนกำรไหลของประจไุ ฟฟ้ำนอ้ ยวัสดทุ ่ีมคี วำมต้ำนทำนกำรไหลของประจุไฟฟ้ำแตย่ อม
ใหป้ ระจไุ ฟฟ้ำไหลผ่ำนได้ เรียกวำ่ ตวั ต้ำนทำน ไฟฟำ้ ลัดวงจรเกิดจำกกำรทลี่ วดสำยไฟฟ้ำสัมผัสกัน
กอ่ นท่ีประจไุ ฟฟำ้ จะไหลผำ่ นเคร่อื งใช้ไฟฟำ้ ทำให้เกดิ ควำมร้อนสงู มำก อำจเป็นสำเหตุของไฟไหม้ได้
ฉนวนชว่ ยป้องกนั กำรเกดิ ไฟฟำ้ ลดั วงจร

ถำ่ นไฟฉำยประกอบด้วย วัตถุสองชนดิ ทำหน้ำทีเ่ ป็นขว้ั ไฟฟ้ำบวกและขว้ั ไฟฟำ้ ลบ และสำรท่เี ปน็
ของผสมเปยี กชนื้ ทนี่ ำไฟฟ้ำได้ ถ้ำต่อขว้ั ไฟฟ้ำบวกและลบด้วยสำยไฟฟ้ำจนครบวงจร จะมีกระแสไฟฟ้ำใน
วงจร ถ่ำนไฟฉำย แบตเตอร่ี เคร่ืองกำเนิดไฟฟำ้ หรอื ไดนำโม เซลล์สุรยิ ะ และไฟฟ้ำจำกสิ่งมชี ีวติ เป็น
แหล่งพลังงำน

มอ่ื นำเซลล์ไฟฟ้ำหลำยเซลล์มำเรียงต่อกนั โดยให้ข้ัวบวกของเซลล์ไฟฟ้ำเซลล์หนงึ่ ต่อกบั ข้ัวลบ
ของ อีกเซลลห์ นึ่งเปน็ กำรต่อแบบอนุกรม ทำให้มพี ลงั งำนไฟฟ้ำเหมำะสมกบั เคร่ืองใช้ไฟฟ้ำ ซง่ึ กำรตอ่
เซลลไ์ ฟฟ้ำแบบอนกุ รมสำมำรถนำไปใช้ประโยชนใ์ นชีวติ ประจำวัน เชน่ กำรต่อเซลล์ไฟฟ้ำในไฟฉำย
กำรต่อหลอดไฟฟ้ำแบบอนุกรม เมอ่ื ถอดหลอดไฟฟ้ำดวงใดดวงหนงึ่ ออกทำใหห้ ลอดไฟฟ้ำทเี่ หลอื ดับ
ทงั้ หมด ส่วนกำรต่อหลอดไฟฟำ้ แบบขนำน เมื่อถอดหลอดไฟฟำ้ ดวงใดดวงหน่งึ ออก หลอดไฟฟ้ำ
ทเ่ี หลือก็ยังสว่ำงได้ กำรต่อหลอดไฟฟ้ำแตล่ ะแบบสำมำรถนำไปใช้ประโยชน์ได้ เชน่ กำรต่อหลอดไฟฟ้ำ
หลำยดวงในบ้ำนจงึ ต้องต่อหลอดไฟฟ้ำแบบขนำน เพื่อเลอื กใชห้ ลอดไฟฟำ้ หลอดใดหลอดหนึ่งได้ ตำม
ต้องกำร

เรื่อง ไฟฟ้ำ หน่วยกำรเรยี นร้ทู ี่ 3 ไฟฟ้ำ

ช้นั ประถมศึกษำปีที่ 6 สำระกำรเรียนรวู้ ิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี

****************************************************************************
คำสัง่ ให้นกั เรียนเลือกข้อท่ีถูกท่สี ุดเพยี งข้อเดยี ว แลว้ ทำเครือ่ งหมำยกำกบำท (x) ทับข้อท่เี ลอื กลงใน

กระดำษคำตอบ ข้อสอบมี 10 ข้อ คะแนน 10 คะแนน
*****************************************************************************

1. ข้อใดกล่ำวถูกต้องเกี่ยวกบั แรงไฟฟำ้
ก. วัตถุบำงชนดิ เม่อื นำมำขัดถดู ว้ ยผ้ำเปียกแลว้ จะสำมำรถดึงดูดวตั ถุช้ินเลก็ ๆ เบำ ๆ ได้
ข. วตั ถบุ ำงชนิดเมอื่ นำมำขดั ถูดว้ ยผำ้ แห้งแล้ว จะสำมำรถดงึ ดูดวตั ถุชน้ิ เล็ก ๆ เบำ ๆ ได้
ค. วัตถทุ ุกชนิดเมื่อนำมำขดั ถูดว้ ยผำ้ เปยี กแลว้ จะสำมำรถดงึ ดูดวตั ถชุ ิ้นเล็ก ๆ เบำ ๆ ได้
ง. วัตถุทกุ ชนดิ เมือ่ นำมำขัดถูด้วยผ้ำแห้งแลว้ จะสำมำรถดึงดดู วตั ถุช้ินเลก็ ๆ เบำ ๆ ได้

2. วัตถุ A และวัตถุ B มปี ระจุไฟฟำ้ บวก เม่ือนำวัตถุ A และ B เขำ้ ใกล้กนั จะเกดิ แรงในข้อใด
ก. แรงสมั ผสั
ข. แรงดงึ ดดู
ค. แรงตึงผิว
ง. แรงผลัก

3. ถำ้ ขดั ถลู ูกโปง่ กับหลอดพลำสตกิ ดว้ ยผำ้ สกั หลำดจะเกิดประจไุ ฟฟ้ำตำมข้อใด
ก. ประจุไฟฟ้ำเกดิ เพยี งชนิดเดียว
ข. ประจไุ ฟฟำ้ ชนิดเดียวกัน
ค. ประจไุ ฟฟำ้ ตำ่ งชนิดกัน
ง. ไมเ่ กิดประจไุ ฟฟ้ำ

4. วงจรไฟฟ้ำอย่ำงง่ำยประกอบด้วยสว่ นประกอบใดบ้ำง
ก. สวติ ซ์ มอเตอร์ สำยไฟฟ้ำ
ข. สวิตช์ ถ่ำนไฟฉำย สำยไฟฟ้ำ
ค. ถ่ำนไฟฉำย สำยไฟฟ้ำ หลอดไฟฟำ้
ง. สำยไฟฟำ้ สวติ ซ์ หลอดไฟฟำ้

5. ข้อใดแสดงควำมสมั พนั ธร์ ะหว่ำงอปุ กรณ์ไฟฟำ้ และสญั ลักษณ์แทนอุปกรณ์ไฟฟำ้ ได้ถูกตอ้ ง
ก. หลอดไฟฟ้ำ
ข. แบตเตอร่ี
ค. สวิตซ์
ง. สำยไฟ

6. แผนภำพวงจรไฟฟ้ำในข้อใดทีก่ ระแสไฟฟำ้ ไหลครบวงจร

ก. ข.

ค. ง.
7. วัสดุในขอ้ ใดสำมำรถนำมำใชเ้ ปน็ ตวั นำไฟฟำ้ แทนสำยไฟฟำ้ ในกำรต่อวงจรไฟฟ้ำอยำ่ งง่ำยได้

ก. ยำงรดั
ข. แปรงสีฟนั
ค. ไม้ปลำยแหลม
ง. ลวดเสียบกระดำษ
8. วัตถุข้อใดเป็นฉนวนไฟฟ้า
ก. ถงุ มอื ยาง
ข. ลกู กุญแจ
ค. ตะปู
ง. เข็มเย็บผา้
9. ขอ้ ใดไมใ่ ช่แหล่งพลงั งานไฟฟ้า
ก. ถ่านไฟฉาย
ข. เซลล์สุริยะ
ค. เสาไฟฟ้า
ง. แบตเตอรี่
10. จำกรปู ถา้ นาหลอดไฟฟา้ ออก 1 หลอด หลอดไฟฟ้าอีก 2 หลอดท่เี หลอื จะเป็นอย่างไร

ก. หลอดไฟฟ้าอกี 2 หลอดจะดบั หมด
ข. หลอดไฟฟ้าอกี 2 หลอดจะยงั สวา่ ง
ค. หลอดไฟฟา้ หลอดหน่ึงดบั อีกหลอดหนง่ึ จะสวา่ ง
ง. หลอดไฟฟา้ อกี 2 หลอดจะหรลี่ งเร่ือย ๆ จนดบั

กรอบควำมรู้ท่ี 1

ประจไุ ฟฟ้าและการถ่ายโอนประจุ

ในฤดูหนำว อำกำศเย็นและแห้ง บำงคร้งั เรำจะสังเกตเหน็ เส้อื ผ้ำท่ีเรำสวมใสต่ ิดตวั เรำและขณะที่
เรำหวีผม เรำจะรูส้ กึ ไดว้ ่ำมีแรงดึงดดู เสน้ ผมของเรำให้ตดิ หวี แรงดังกล่ำวเป็นแรงไฟฟำ้ ชนิดหนงึ่ ทเ่ี กดิ
จำกแรงดงึ ดูดของประจุไฟฟ้ำในวัตถุ เชน่ หวี เส้อื ผำ้ หรือเสน้ ผม กำรที่ประจุไฟฟำ้ ในวัตถุจะออกแรง
ไฟฟ้ำได้ต้องมกี ำรถ่ำยโอนประจไุ ฟฟำ้ กับสงิ่ แวดลอ้ ม จนทำใหช้ นดิ ของประจุไมส่ มดุลกัน และส่งแรงมำ
กระทำกบั วัตถุอนื่ ท่ีอยใู่ กล้เคียง ปรำกฏกำรณด์ ังกลำ่ วนี้ เรียกวำ่ กำรเกิดไฟฟ้ำสถิต

ไฟฟ้ำสถติ เกิด ไฟฟ้ำสถติ เมอื่ นำ ไฟฟ้ำสถติ ท่เี กิด ไฟฟำ้ สถิตทเี่ กิดจำกแผ่น
ขณะหวผี ม ลกู โป่งถกู ับผม ตอนถอดเสอ้ื รองเขยี นกับสมุดโน้ต

1. ฟ้ำสถติ ที่เกีย่ วข้องกับตวั นักเรยี น มกั เกิดขนึ้ ในฤดูใด
2. ในขณะหวผี ม รู้สกึ ไดว้ ่ำมแี รงดึงดูดเสน้ ผมของเรำให้ติดหวี แรงนน้ั คืออะไร
3. ไฟฟ้ำสถิตจะเกิดข้ึนได้กับวตั ถุ วตั ถุนั้นต้องกระทำอย่ำงไรต่อกัน
4. ไฟฟำ้ สถิตเกดิ ขน้ึ ได้อย่ำงไร
5. จงยกตวั อย่ำงเหตุกำรณ์ที่ทำใหเ้ กิดไฟฟ้ำสถิต

เฉลย กรอบคำถำมท่ี 1

1. ฟ้ำสถติ ทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกับตัวนักเรียน มกั เกิดข้ึนในฤดูใด
ตอบ ฤดหู นำว

2. ในขณะหวีผม รสู้ กึ ไดว้ ำ่ มแี รงดึงดูดเสน้ ผมของเรำให้ติดหวี
แรงนน้ั คืออะไร
ตอบ แรงไฟฟำ้

3. ไฟฟ้ำสถติ จะเกิดขน้ึ ได้กบั วตั ถุ วตั ถุนน้ั ตอ้ งกระทำอย่ำงไรต่อกัน
ตอบ ถูกัน เสียดสีกนั

4. ไฟฟ้ำสถิตเกดิ ขนึ้ ได้อยำ่ งไร
ตอบ เมอ่ื วตั ถุ 2 ชนิดถูกันจะเกิดกำรโอนประจุไฟฟำ้
กบั สิ่งแวดล้อม จนทำให้ชนดิ ของประจุไม่สมดุลกัน
และส่งแรงมำกระทำกับวัตถุอ่ืนท่ีอยู่ใกล้เคียง

5. จงยกตัวอย่ำงเหตุกำรณ์ที่ทำให้เกิดไฟฟ้ำสถิต
ตอบ ไฟฟ้ำสถติ เกิดขณะหวีผม
ไฟฟำ้ สถติ เม่ือนำลกู โป่งถกู บั ผม
ไฟฟำ้ สถิตท่เี กิดตอนถอดเสื้อ
ไฟฟำ้ สถิตทเ่ี กดิ จำกแผน่ รองเขียนกับสมุดโน้ต

กรอบควำมรู้ที่ 2
แรงดดู และแรงผลกั

เม่อื นำวัตถุขัดถดู ้วยผ้ำแห้ง จะทำใหเ้ กิดประจไุ ฟฟำ้ โดยวัตถชุ นดิ เดยี วกนั จะมีประจุไฟฟ้ำ
เหมอื นกนั เมอ่ื นำมำใกล้กนั จะเกิดแรงผลักกนั ส่วนวตั ถุต่ำงชนดิ กันจะมปี ระจุไฟฟ้ำตำ่ งกัน เมือ่ นำมำใกล้
กนั จะเกิดแรงดงึ ดูดกนั ดังนนั้ ชนิดของประจุมีผลตอ่ แรงไฟฟ้ำ

แรงไฟฟำ้ เกดิ ขน้ึ ระหวำ่ งวตั ถุทีม่ ปี ระจุไฟฟ้ำ ซง่ึ ประจไุ ฟฟ้ำมี ๒ ชนิด คอื ประจุไฟฟ้ำบวก และ
ประจไุ ฟฟ้ำลบ วัตถุท่ีมปี ระจุไฟฟำ้ ชนิดเดยี วกันผลกั กัน ต่ำงชนิดกนั ดึงดูดกนั

อำนำจไฟฟำ้ ที่เกิดจำกประจุไฟฟำ้ อยูก่ บั ท่ีในวตั ถุ ซงึ่ เกดิ จำกกำรขดั ถูกันของวัตถุทำให้เกดิ ประจุ
ไฟฟ้ำสะสมในวัตถุ เรยี กว่ำ ไฟฟำ้ สถติ ประจุไฟฟำ้ ชนิดเดียวกันจะส่งแรงผลักกัน ส่วนประจุไฟฟำ้ ต่ำง
ชนดิ กันจะดึงดูดกนั และตวั นำท่ีมีประจุไฟฟ้ำจะดงึ ดูดอนภุ ำคทีไ่ ม่มปี ระจไุ ฟฟ้ำโดยกำรเหนีย่ วนำ

1. เมอื่ นำวัตถุขัดถูด้วยผำ้ แห้ง จะเกิดสง่ิ ใด
2. ประจไุ ฟฟำ้ ท่ีเกดิ ขน้ึ มกี ่ชี นิดอะไรบ้ำง
3. เมือ่ นำวตั ถชุ นิดเดยี วกนั ถูด้วยผำ้ ผืนเดยี วกนั ประจทุ ี่เกิดบนวัตถุจะเปน็ อย่ำงไร
4. วตั ถุทีม่ ปี ระจุไฟฟ้ำชนิดเดียว และประจุไฟฟ้ำต่ำงชนิดกัน ออกแรงกระทำตอ่ กนั อย่ำงไร
5. วตั ถทุ ่ีขดั ถูกนั จะเกิดประจไุ ฟฟ้ำบรเิ วณใด

เฉลย กรอบคำถำมที่ 2

1. เมื่อนำวตั ถุขัดถดู ว้ ยผำ้ แห้ง จะเกดิ สง่ิ ใด
ตอบ จะทำใหเ้ กิดประจุไฟฟ้ำ

2. ประจุไฟฟำ้ ที่เกดิ ขึน้ มีกช่ี นิดอะไรบำ้ ง
ตอบ มี 2 ชนิด ไดแ้ ก่ประจุไฟฟ้ำบวก และประจุไฟฟ้ำลบ

3. เมือ่ นำวตั ถชุ นิดเดียวกนั ถูดว้ ยผ้ำผืนเดยี วกนั ประจุท่เี กิดบนวัตถุจะเปน็ อยำ่ งไร
ตอบ วตั ถทุ ั้ง 2 มีประจชุ นิดเดยี วกนั

4. วัตถุท่ีมีประจุไฟฟำ้ ชนดิ เดียว และประจไุ ฟฟ้ำต่ำงชนิดกัน ออกแรงกระทำต่อกันอย่ำงไร
ตอบ วัตถชุ นดิ เดียวกนั จะมีประจไุ ฟฟ้ำเหมือนกนั เม่ือนำมำใกล้กัน
จะเกดิ แรงผลักกันส่วนวัตถุตำ่ งชนดิ กนั จะมีประจุไฟฟำ้ ตำ่ งกัน
เมื่อนำมำใกล้กนั จะเกดิ แรงดงึ ดดู กัน

5. วตั ถทุ ขี่ ัดถูกันจะเกิดประจไุ ฟฟำ้ บริเวณใด
ตอบ ตำแหนง่ ท่ีใช้ถกู ับผ้ำ จะเกิดประจุไฟฟำ้

กรอบควำมรู้ที่ 3
สัญลักษณ์ และสว่ นประกอบของวงจรไฟฟ้า

วงจรไฟฟ้ำอย่ำงงำ่ ยประกอบด้วย แหล่งกำเนิดไฟฟ้ำหรอื เซลลไ์ ฟฟ้ำ เช่น ถำ่ นไฟฉำยหรือ
แบตเตอร่ี สำยไฟฟำ้ สวติ ซ์ แอมมเิ ตอร์ โวลมเิ ตอร์ หลอดไฟ อุปกรณ์ทุกตัวจะมีสัญลกั ษณท์ ่ีใชใ้ น
วงจรไฟฟ้ำ แทนตวั อุปกรณ์ โดยสญั ลักษณ์จะถูกใช้ในแผนภำพในวงจรเพ่ือแสดงใหเ้ ห็นกำรตอ่ เข้ำ
ดว้ ยกนั ของวงจร

ตัวอยำ่ ง ภำพและแผนภำพแสดงกำรต่อวงจรไฟฟำ้

ตำรำงแสดง สัญลกั ษณ์ของส่วนประกอบตำ่ ง ๆในกำรต่อวงจรไฟฟ้ำ

1. สัญลักษณ์ในวงจรไฟฟำ้ มีไว้เพื่ออะไร
2. แหล่งกำเนดิ ไฟฟ้ำในววงจร ไดแ้ ก่อะไร
3. สญั ลักษณ์นใ้ี นวงจรไฟฟ้ำ แทนอุปกรณใ์ ด
4. สญั ลักษณ์นใ้ี นวงจรไฟฟ้ำ แทนอปุ กรณ์ใด
5. สัญลกั ษณ์นี้ในวงจรไฟฟ้ำ แทนอุปกรณใ์ ด

เฉลย กรอบคำถำมที่ 3

1. สญั ลกั ษณใ์ นวงจรไฟฟ้ำ มีไวเ้ พ่อื อะไร
ตอบ แทนตัวอุปกรณ์

2. แหล่งกำเนิดไฟฟ้ำในวงจร ได้แก่อะไร
ตอบ ถ่ำนไฟฉำยหรือแบตเตอร่ี

3. สญั ลักษณน์ ใ้ี นวงจรไฟฟ้ำ แทนอปุ กรณ์ใด
ตอบ สวิตซ์

4. สญั ลกั ษณ์น้ใี นวงจรไฟฟำ้ แทนอปุ กรณ์ใด
ตอบ หลอดไฟฟำ้

5. สัญลกั ษณ์นีใ้ นวงจรไฟฟ้ำ แทนอปุ กรณใ์ ด
ตอบ โวลมเิ ตอร์

กรอบควำมรู้ที่ 4

เคร่อื งใช้ในชวี ติ ประจำวันของเรำหลำยอยำ่ ง จำเป็นต้องใช้พลังงำนไฟฟำ้ เพ่ือทำใหเ้ คร่ืองใช้
เหล่ำนน้ั ทำงำนได้ เช่น โทรศัพท์เคล่ือนที่ คอมพวิ เตอร์ โทรทัศน์ กำรจะนำพลังงำนไฟฟ้ำมำใช้งำนกับ
เครื่องใช้ไฟฟำ้ น้นั จำเปน็ ต้องทำให้ประจุไฟฟำ้ เคล่อื นทจี่ ำกแหลง่ กำเนดิ ไฟฟำ้ ผ่ำนตวั กลำงไปยัง
เครอ่ื งใช้ไฟฟ้ำตำ่ ง ๆ

ในวงจรไฟฟำ้ ทวั่ ไปประกอบด้วย แหลง่ กำเนดิ ไฟฟ้ำ หลอดไฟหรอื เครอ่ื งใชไ้ ฟฟำ้ อืน่ สวติ ซเ์ ปดิ -
ปดิ เครอื่ งใชไ้ ฟฟ้ำท่ีเรำใชใ้ นชวี ิตประจำวนั ถำ้ เรำไม่ไดเ้ สยี บปล๊ัก ไม่ได้เปิดสวติ ช์ เครื่องใชไ้ ฟฟำ้
เหล่ำนั้นก็จะไม่ทำงำน เพรำะไมม่ ีกระแสไฟฟำ้ ส่งมำยังเครื่องใชไ้ ฟฟ้ำ หลอดไฟฟ้ำจะสว่ำงเมือ่ มกี ำรต่อ
ถ่ำนไฟฉำย สำยไฟฟำ้ และ หลอดไฟฟำ้ เขำ้ ด้วยกนั เปน็ วงจรไฟฟำ้ ทำให้กระแสฟ้ำไหลครบวงจร
เรยี กวำ่ วงจรปดิ ซงึ่ สำยไฟฟ้ำทำหน้ำที่เป็นตวั นำไฟฟ้ำ ถำ้ สำยไฟฟ้ำขำดออกจำกกนั จะทำให้
กระแสไฟฟำ้ ไหลไม่ครบวงจร หลอดไฟฟำ้ จะดับ เรยี กว่ำ วงจรเปดิ

วงจรปดิ หมำยถึง วงจรที่มีกำรไหลของกระแสไฟฟ้ำได้ครบวงจร จำกแหลง่ จ่ำยไฟฟำ้ ผ่ำนลวด
ตวั นำ และเครื่องใช้ไฟฟำ้ จนไหลกลบั เขำ้ สู่อกี ขั้วของแหล่งจ่ำยไฟฟำ้ ซง่ึ เป็นวงจรท่ีเคร่อื งใชไ้ ฟฟ้ำ
ทำงำนได้ตำมปกติ

วงจรเปิด หมำยถงึ วงจรไฟฟ้ำท่ีขำดจำกกนั ด้วยวิธตี ่ำงๆ ทำให้กระแสไฟฟ้ำไมส่ ำมำรถไหลผำ่ น
ไปได้อปุ กรณแ์ ละเคร่อื งใช้ไฟฟ้ำจะไม่ทำงำน เช่น กำรปดิ สวิตซไ์ ฟทำให้ไฟดบั

ภำพวงจรปดิ ภำพวงจรเปิด

1. เครอ่ื งใช้ไฟฟำ้ ในบำ้ นจะทำงำนได้ปกติ ตอ้ งมสี ่งิ ใด
2. เรำจะนำพลงั งำนไฟฟ้ำมำใชไ้ ดอ้ ยำ่ งไร
3. วงจรไฟฟำ้ ทวั่ ๆไปประกอบด้วยส่งิ ใดบำ้ ง
4. วงจรปดิ มีลกั ษณะอยำ่ งไร
5. วงจรเปิดมลี กั ษณะอย่ำงไร

เฉลย กรอบคำถำมที่ 4

1. เคร่ืองใช้ไฟฟ้ำในบ้ำนจะทำงำนได้ปกติ ต้องมีสิง่ ใด
ตอบ พลังงำนไฟฟ้ำ

2. เรำจะนำพลงั งำนไฟฟ้ำมำใช้ได้อยำ่ งไร
ตอบ ตอ้ งทำให้ประจไุ ฟฟ้ำเคลื่อนทีจ่ ำกแหลง่ กำเนิดไฟฟ้ำ
ผำ่ นตัวกลำงไปยงั เครื่องใช้ไฟฟำ้ ต่ำง ๆ ตวั กลำง เชน่ สำยไฟฟำ้

3. วงจรไฟฟ้ำทว่ั ๆไปประกอบด้วยสงิ่ ใดบำ้ ง
ตอบ แหล่งกำเนิดไฟฟ้ำ หลอดไฟหรือเคร่ืองใชไ้ ฟฟ้ำอื่นๆ สวิตซเ์ ปิด-ปิด

4. วงจรปดิ มีลักษณะอย่ำงไร
ตอบ วงจรทม่ี ีกำรไหลของกระแสไฟฟำ้ ได้ครบวงจร
ซ่งึ เปน็ วงจรทเ่ี ครอ่ื งใช้ไฟฟ้ำทำงำนได้ตำมปกติ

5. วงจรเปิดมีลกั ษณะอย่ำงไร
ตอบ วงจรไฟฟำ้ ท่ีขำดจำกกันดว้ ยวิธีตำ่ งๆ ทำให้กระแสไฟฟำ้
ไม่สำมำรถไหลผำ่ นไปได้อุปกรณ์และเคร่ืองใช้ไฟฟ้ำจะไม่ทำงำน

กรอบควำมรูท้ ี่ 5
ตวั นำไฟฟำ้

วสั ดุทน่ี ำไฟฟ้ำได้ เม่ือต่อกบั วงจรไฟฟำ้ จะทำให้หลอดไฟฟำ้ สวำ่ ง เรยี กวำ่ ตัวนำไฟฟ้ำ
สว่ นวสั ดุที่ไม่นำไฟฟ้ำเมอ่ื ต่อกับวงจรไฟฟ้ำ จะทำให้หลอดไฟฟ้ำไม่สว่ำง เรยี กว่ำ ฉนวนไฟฟำ้

ตวั นำไฟฟำ้ คอื วัสดุที่ใหป้ ระจไุ ฟฟำ้ ผ่ำนได้ ส่วนมำกเปน็ โลหะ เชน่ เงนิ ทองแดง อะลมู ิเนยี ม

ฉนวนไฟฟำ้ คือ วัสดุที่ไมใ่ ห้ประจไุ ฟฟ้ำไหลผ่ำน เช่น ยำง ผำ้ แก้ว พลำสติก

1. คุณสมบัตขิ องตวั นำไฟฟ้ำ คืออะไร
2. คณุ สมบัตขิ องฉนวนไฟฟำ้ คอื อะไร
3. วัสดใุ ดบำ้ งทเ่ี ป็นตัวนำไฟฟ้ำ
4. วสั ดใุ ดบ้ำงทีเ่ ป็นฉนำนไฟฟ้ำ
5. วัสดทุ ่เี ป็นตัวนำไฟฟ้ำ ส่วนมำกทำมำจำกอะไร

เฉลย กรอบคำถำมที่ 5

1. คณุ สมบตั ิของตวั นำไฟฟำ้ คืออะไร
ตอบ ยอมใหป้ ระจุไฟฟำ้ ไหลผ่ำน

2. คณุ สมบัติของฉนวนไฟฟ้ำ คืออะไร
ตอบ ไม่ยอมให้ประจุไฟฟำ้ ไหลผำ่ น

3. วสั ดใุ ดบำ้ งท่เี ปน็ ตัวนำไฟฟำ้
ตอบ เงิน ทองแดง อลูมเิ นยี ม

4. วสั ดใุ ดบำ้ งท่เี ปน็ ฉนำนไฟฟำ้
ตอบ ยำง ผำ้ พลำสตกิ

5. วัสดทุ ี่เป็นตวั นำไฟฟ้ำ ส่วนมำกทำมำจำกอะไร
ตอบ ทำมำจำกโลหะ

กรอบควำมร้ทู ี่ 6

แหลง่ พลังงำนไฟฟำ้

กำรทเ่ี ครื่องใช้ไฟฟำ้ จะทำงำนไดต้ อ้ งมีกำรเสยี บปลั๊กและเปิดสวติ ชเ์ พ่ือใหก้ ระแสไฟฟำ้ ไหลจำก
แหลง่ กำเนิดไฟฟ้ำไปยังเคร่ืองใชไ้ ฟฟ้ำ

แหล่งกำเนิดไฟฟำ้ มหี ลำยประเภท เชน่ ถ่ำนไฟฉำย แบตเตอร่ี และเครื่องกำเนดิ ไฟฟ้ำ
ในชีวิตประจำวนั แหล่งพลังงำนไฟฟ้ำมหี ลำยประเภท เชน่ เซลล์ไฟฟ้ำเคมี เครอ่ื งกำเนดิ ไฟฟำ้ เซลล์
สุรยิ ะ

เซลลไ์ ฟฟำ้ เคมี เป็นอปุ กรณ์ท่ีทำหนำ้ ทีเ่ ปล่ยี นพลงั งำนเคมใี หเ้ ป็นพลงั งำนไฟฟ้ำ แบง่ เป็น ๒ ชนดิ
ไดแ้ ก่ ถ่ำนไฟฉำย แบตเตอร์รี่

เครอื่ งกำเนดิ ไฟฟำ้ (ไดนำโม) เป็นอปุ กรณ์ทท่ี ำหน้ำท่ีเปล่ียนพลังงำนกลใหเ้ ป็นพลงั งำนไฟฟ้ำ
เซลล์สุรยิ ะ เป็นอุปกรณ์ท่ีใชส้ ำหรบั เปลยี่ นพลังงำนแสงอำทิตย์เปน็ พลงั งำนไฟฟำ้

ถำ่ นไฟฉำย แบตเตอร์รี่ ไดนำโม เซลล์สรุ ิยะ

1. จำกรูปอะไร แหลง่ กำเนิดไฟฟำ้ มีหลำยประเภท อะไรบ้ำง
2. อุปกรณ์ใดที่ทำหนำ้ ทเี่ ปล่ียนพลงั งำนเคมใี หเ้ ปน็ พลังงำนไฟฟ้ำ
3. อุปกรณใ์ ดทท่ี ำหน้ำทเี่ ปล่ียนพลงั งำนกลให้เป็นพลงั งำนไฟฟำ้
4. เซลล์สรุ ยิ ะคืออะไร
5. เคร่ืองกำเนดิ ไฟฟำ้ ใด ทเ่ี ปลย่ี นพลงั งำนทม่ี ีในธรรมชำติ ให้เป็นพลงั งำนไฟฟำ้

เฉลย กรอบคำถำมที่ 6

1. จำกรูปอะไร แหล่งกำเนิดไฟฟำ้ มีหลำยประเภท อะไรบ้ำง
ตอบ ถ่ำนไฟฉำย แบตเตอรี่ และเคร่ืองกำเนิดไฟฟ้ำ

2. อุปกรณ์ใดที่ทำหนำ้ ทเ่ี ปลี่ยนพลงั งำนเคมีใหเ้ ป็นพลังงำนไฟฟำ้
ตอบ ถ่ำนไฟฉำย แบตเตอร์รี่

3. อุปกรณ์ใดท่ีทำหนำ้ ท่ีเปลย่ี นพลงั งำนกลให้เปน็ พลังงำนไฟฟำ้
ตอบ ไดนำโม

4. เซลล์สุริยะคืออะไร
ตอบ อปุ กรณท์ ่ใี ชส้ ำหรบั เปลี่ยนพลังงำนแสงอำทิตย์เปน็ พลังงำนไฟฟ้ำ

5. เครอ่ื งกำเนิดไฟฟำ้ ใด ท่เี ปล่ยี นพลงั งำนท่ีมีในธรรมชำติ ใหเ้ ปน็ พลังงำนไฟฟำ้
ตอบ เซลล์สุรยิ ะ

กรอบควำมรู้ที่ 7

กำรตอ่ หลอดไฟฟ้ำแบบอนกุ รม

กำรต่อหลอดไฟฟ้ำมี 2 แบบ คือ กำรต่อหลอดไฟฟำ้ แบบอนุกรม และกำรต่อหลอดไฟฟ้ำแบบ
ขนำน

กำรต่อหลอดไฟฟ้ำแบบอนุกรม คอื กำรนำหลอดไฟฟำ้ หลำยหลอดมำต่อเรียงกัน โดยนำขว้ั บวก
ของหลอดไฟฟ้ำหนง่ึ มำต่อกบั ขวั้ ลบของอกี หลอดหนงึ่

กำรตอ่ หลอดไฟฟ้ำแบบอนกุ รมเมื่อถอดหลอดไฟฟำ้ หลอดใดหลอดหนง่ึ ออกทำใหห้ ลอดไฟฟำ้ ท่ี
เหลือดบั ทงั้ หมด

เมอ่ื ต่อหลอดไฟฟำ้ ๒ หลอดเรยี งตอ่ กนั ประจไุ ฟฟ้ำจะไหลจำกถ่ำนไฟฉำยไปยังหลอดไฟฟำ้
หลอดแรก และต่อไปยงั หลอดทีส่ อง แล้วกลับมำทถี่ ่ำนไฟฉำยอกี ทำใหม้ ีกระแสไฟฟ้ำไหลเพียงทิศทำง
เดียว เรยี กว่ำ กำรต่อหลอดไฟฟำ้ แบบอนุกรม เมื่อนำหลอดไฟฟ้ำออกจำกวงจรนีห้ นงึ่ หลอดหรือหลอด
ไฟฟ้ำในวงจรดบั วงจรจะเปิด กระแสไฟฟ้ำจึงไมค่ รบวงจร หลอดไฟฟ้ำอกี หลอดหนงึ่ จึงดับไปด้วย

กำรตอ่ หลอดไฟฟ้ำแบบอนกุ รม กระแสไฟฟำ้ จะผ่ำนหลอดไฟฟ้ำทุกหลอด หลอดไฟฟำ้ ทุกหลอด
จะใช้พลงั งำนทม่ี ำจำกแหล่งเดยี วกนั แตล่ ะหลอดจึงได้รบั พลังงำนบำงส่วน หลอดไฟฟำ้ ทต่ี ่อแบบ
อนุกรมแตล่ ะหลอดจงึ สว่ำงน้อยกว่ำ เมอื่ มหี ลอดไฟฟ้ำเพียงหลอดเดียวในวงจร

ภำพกำรต่อหลอดไฟฟ้ำแบบอนกุ รม

1. กำรตอ่ หลอดไฟฟ้ำแบบอนุกรม ต้องมหี ลอดไฟฟ้ำกหี่ ลอดข้นึ ไป
2. กำรต่อหลอดไฟฟ้ำแบบอนุกรม มีวิธกี ำรอย่ำงไร
3. เม่อื หลอดไฟฟ้าในวงจร 1 หลอดเสีย จะเกดิ เหตกุ ารณ์ใด
4. กำรต่อหลอดไฟฟำ้ แบบอนุกรม ทศิ ทำงกำรไหลของกระแสไฟฟำ้

เป็นอย่ำงไร
5. ความสว่างของหลอดไฟฟา้ เป็นอย่างไร เม่ือต่อแบบอนกุ รม

เฉลย กรอบคำถำมที่ 7

1. กำรต่อหลอดไฟฟ้ำแบบอนกุ รม ต้องมีหลอดไฟฟำ้ กหี่ ลอดข้ึนไป
ตอบ 2 หลอดข้นึ ไป

2. กำรต่อหลอดไฟฟ้ำแบบอนุกรม มวี ิธีกำรอย่ำงไร
ตอบ กำรนำหลอดไฟฟ้ำหลำยหลอดมำต่อเรียงกนั โดยนำขว้ั บวก
ของหลอดไฟฟำ้ หนงึ่ มำต่อกับขั้วลบของอีกหลอดหนึ่ง

3. เมื่อหลอดไฟฟา้ ในวงจร 1 หลอดเสยี จะเกิดเหตุการณใ์ ด

ตอบ หลอดฟ้ำทกุ หลอดดบั ท้ังหมด
4. กำรต่อหลอดไฟฟำ้ แบบอนุกรม ทศิ ทำงกำรไหลของกระแสไฟฟำ้

เปน็ อยำ่ งไร
ตอบ ประจุไฟฟำ้ จะไหลจำกถำ่ นไฟฉำยไปยังหลอดไฟฟำ้ หลอดแรก
และตอ่ ไปยังหลอดท่สี อง แล้วกลับมำที่ถำ่ นไฟฉำยอกี
ทำใหม้ ีกระแสไฟฟำ้ ไหลเพียงทิศทำงเดียว
5. ความสว่างของหลอดไฟฟ้าเปน็ อยา่ งไร เม่ือต่อแบบอนุกรม

ตอบ หลอดไฟฟำ้ แตล่ ะหลอดจะสวำ่ งนอ้ ยกวำ่
เมอื่ มีหลอดไฟฟ้ำเพยี งหลอดเดียวในวงจร

กรอบควำมรทู้ ่ี 8

กำรต่อหลอดไฟฟำ้ แบบขนำน

กำรต่อหลอดไฟฟ้ำมี 2 แบบ คอื กำรต่อหลอดไฟฟ้ำแบบอนุกรม และกำรต่อหลอดไฟฟ้ำแบบ
ขนำน

กำรตอ่ หลอดไฟฟ้ำแบบขนำน เป็นกำรต่อหลอดไฟฟำ้ คร่อมกับแหล่งกำเนิดไฟฟ้ ้ำ
(แบตเตอร่)ี ทำให้กระแสไฟฟ้ำแยกผำ่ นอปุ กรณ์ไฟฟ้ำแตล่ ะตวั วงจรไฟฟ้ำแบบนี้ ถำ้ สำยไฟท่ตี ่อวงจร
สว่ นใดส่วนหนึ่งขำด ส่วนนนั้ วงจรเปิด เครื่องใช้ไฟฟ้ำเฉพำะช่วงนน้ั จะไมท่ ำงำน แต่เคร่ืองใช้ไฟฟำ้ ใน
ส่วนอืน่ ๆ ยงั คงทำงำนได้

วธิ กี ำรตอ่ แบบขนำน โดยนำข้ัวบวกของแตล่ ะหลอดต่อรวมกนั และต่อเข้ำกับแหล่งกำเนิดทจ่ี ุด
หนงึ่ นำขั้วลบของทกุ หลอดมำต่อรวมกนั และนำไปตอ่ กบั แหลง่ กำเนิดอีกจุดหนึ่งที่เหลือ

เมือ่ ต่อหลอดไฟฟำ้ 2 หลอดแบบขนำน มีทำงให้ประจุไฟฟำ้ ไหลได้ 2 ทำง ทำงที่ 1 ประจุไฟฟ้ำ
ไหลจำกขั้วบวกของถำ่ นไฟฉำยผำ่ นหลอดไฟฟ้ำหลอดที่ 1 ไปยงั ขว้ั ลบของถำ่ นไฟฉำย ทำให้มี
กระแสไฟฟ้ำครบวงจร เช่นเดียวกับทำงท่ี 2 ท่ีมหี ลอดไฟฟำ้ หลอดที่ 2 ก็มีกระแสไฟฟ้ำครบวงจรเชน่ กัน
กำรตอ่ หลอดไฟฟ้ำที่ทำให้มีกระแสไฟฟำ้ ในวงจรมำกกว่ำทิศทำงเดียว เรียกวำ่ กำรต่อหลอดไฟฟำ้ แบบ
ขนำน ในกำรต่อแบบขนำน หลอดไฟฟำ้ ทง้ั สองหลอดไม่ต้องแบ่งพลงั งำนกนั ใช้ หลอดไฟฟ้ำแตล่ ะ
หลอดสำมำรถใช้พลังงำนไดเ้ ตม็ ท่ีจงึ มีควำมสวำ่ งเทำ่ กนั เมื่อมหี ลอดไฟฟ้ำเพียงหลอดเดียวในวงจร

ภำพกำรต่อหลอดไฟฟำ้ แบบขนำน

1. กำรต่อหลอดไฟฟ้ำแบบขนำน ต้องมีหลอดไฟฟ้ำก่ีหลอดขึ้นไป
2. กำรต่อหลอดไฟฟำ้ แบบขนำน มวี ธิ กี ำรอยำ่ งไร
3. เมอ่ื หลอดไฟฟ้าในวงจร 1 หลอดเสยี จะเกิดเหตุการณ์ใด
4. กำรตอ่ หลอดไฟฟ้ำแบบขนำน ทศิ ทำงกำรไหลของกระแสไฟฟ้ำ

เปน็ อยำ่ งไร
5. ความสวา่ งของหลอดไฟฟา้ เปน็ อยา่ งไร เมอื่ ต่อแบบขนาน

เฉลย กรอบคำถำมที่ 8

1. กำรตอ่ หลอดไฟฟ้ำแบบขนำน ตอ้ งมหี ลอดไฟฟ้ำก่หี ลอดขน้ึ ไป
ตอบ 2 หลอดขน้ึ ไป

2. กำรตอ่ หลอดไฟฟ้ำแบบขนำน มวี ธิ กี ำรอยำ่ งไร
ตอบ นำขัว้ บวกของแต่ละหลอดต่อรวมกัน และตอ่ เข้ำกบั แหลง่ กำเนิดท่ีจดุ หน่งึ
นำขั้วลบของทกุ หลอดมำต่อรวมกันและนำไปต่อกบั แหล่งกำเนิดอีกจดุ หน่ึงที่เหลอื

3. เมือ่ หลอดไฟฟา้ ในวงจร 1 หลอดเสยี จะเกิดเหตกุ ารณ์ใด

ตอบ หลอดไฟฟ้ำหลอดอ่ืนทำงำนได้ตำมปกติ ดับเฉพำะหลอดที่เสยี
4. กำรต่อหลอดไฟฟ้ำแบบขนำน ทศิ ทำงกำรไหลของกระแสไฟฟ้ำ

เปน็ อยำ่ งไร
ตอบ มกี ระแสไฟฟำ้ ไหลได้หลำยทศิ ทำง
5. ความสว่างของหลอดไฟฟา้ เป็นอยา่ งไร เมือ่ ต่อแบบขนาน

ตอบ หลอดไฟฟ้ำแตล่ ะหลอดมคี วำมสวำ่ งเท่ำกันและสว่ำงเทำ่ กบั
เมือ่ มหี ลอดไฟฟ้ำเพยี งหลอดเดียวในวงจร

เร่อื ง ไฟฟ้ำ หนว่ ยกำรเรียนร้ทู ่ี 3 ไฟฟำ้
ชั้นประถมศึกษำปีท่ี 6 สำระกำรเรียนร้วู ิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี

****************************************************************************
คำสงั่ ให้นักเรียนเลือกข้อท่ีถูกทีส่ ุดเพยี งข้อเดยี ว แลว้ ทำเครอ่ื งหมำยกำกบำท (x) ทบั ข้อที่เลอื กลงใน

กระดำษคำตอบ ข้อสอบมี 10 ข้อ คะแนน 10 คะแนน
*****************************************************************************
1. ถ้ำขัดถลู ูกโปง่ กบั หลอดพลำสตกิ ดว้ ยผ้ำสกั หลำดจะเกิดประจุไฟฟำ้ ตำมข้อใด
ก. ประจไุ ฟฟำ้ เกิดเพยี งชนดิ เดียว
ข. ประจุไฟฟ้ำชนดิ เดียวกัน
ค. ประจุไฟฟำ้ ตำ่ งชนดิ กนั
ง. ไม่เกิดประจุไฟฟ้ำ
2. ขอ้ ใดกล่ำวถกู ต้องเกี่ยวกับแรงไฟฟ้ำ
ก. วัตถบุ ำงชนิดเม่ือนำมำขัดถูดว้ ยผำ้ เปยี กแลว้ จะสำมำรถดงึ ดูดวัตถุชนิ้ เลก็ ๆ เบำ ๆ ได้
ข. วัตถบุ ำงชนิดเมื่อนำมำขดั ถดู ้วยผำ้ แหง้ แลว้ จะสำมำรถดงึ ดูดวัตถุช้ินเลก็ ๆ เบำ ๆ ได้
ค. วตั ถุทุกชนดิ เมื่อนำมำขดั ถูด้วยผำ้ เปียกแล้ว จะสำมำรถดึงดูดวตั ถุช้ินเลก็ ๆ เบำ ๆ ได้
ง. วตั ถทุ ุกชนิดเมือ่ นำมำขัดถูด้วยผำ้ แห้งแล้วจะสำมำรถดึงดูดวตั ถชุ ิน้ เล็ก ๆ เบำ ๆ ได้
3. ขอ้ ใดแสดงควำมสัมพันธร์ ะหว่ำงอปุ กรณ์ไฟฟำ้ และสัญลกั ษณ์แทนอุปกรณ์ไฟฟำ้ ได้ถูกตอ้ ง
ก. หลอดไฟฟ้ำ
ข. แบตเตอร่ี
ค. สวิตซ์
ง. สำยไฟ
4. วัสดุในขอ้ ใดสำมำรถนำมำใชเ้ ปน็ ตัวนำไฟฟำ้ แทนสำยไฟฟ้ำ ในกำรต่อวงจรไฟฟำ้ อยำ่ งงำ่ ยได้
ก. ยำงรัด
ข. แปรงสฟี นั
ค. ไม้ปลำยแหลม
ง. ลวดเสยี บกระดำษ
5. วัตถุ A และวัตถุ B มปี ระจไุ ฟฟ้ำบวก เม่ือนำวตั ถุ A และ B เขำ้ ใกล้กันจะเกดิ แรงในข้อใด
ก. แรงสมั ผสั
ข. แรงดงึ ดดู
ค. แรงตงึ ผวิ
ง. แรงผลัก

6. ข้อใดไมใ่ ช่แหลง่ พลังงานไฟฟา้
ก. ถ่านไฟฉาย
ข. เซลลส์ รุ ิยะ
ค. เสาไฟฟา้
ง. แบตเตอรี่

7. แผนภำพวงจรไฟฟ้ำในขอ้ ใดทีก่ ระแสไฟฟ้ำไหลครบวงจร

ก. ข.

ค. ง.
8. วงจรไฟฟำ้ อยำ่ งง่ำยประกอบดว้ ยสว่ นประกอบใดบ้ำง

ก. สวิตซ์ มอเตอร์ สำยไฟฟ้ำ
ข. สวิตช์ ถ่ำนไฟฉำย สำยไฟฟ้ำ
ค. ถ่ำนไฟฉำย สำยไฟฟำ้ หลอดไฟฟำ้
ง. สำยไฟฟ้ำ สวิตซ์ หลอดไฟฟ้ำ
9. จำกรปู ถา้ นาหลอดไฟฟ้าออก 1 หลอด หลอดไฟฟ้าอีก 2 หลอดทเ่ี หลือจะเป็นอยา่ งไร
ก. หลอดไฟฟา้ อีก 2 หลอดจะดับหมด
ข. หลอดไฟฟ้าอกี 2 หลอดจะยังสว่าง
ค. หลอดไฟฟา้ หลอดหนง่ึ ดับ อกี หลอดหน่งึ จะสวา่ ง
ง. หลอดไฟฟา้ อีก 2 หลอดจะหร่ลี งเรอ่ื ย ๆ จนดบั

10. วัตถุข้อใดเป็นฉนวนไฟฟ้า
ก. ถุงมือยาง
ข. ลกู กุญแจ
ค. ตะปู
ง. เข็มเย็บผา้

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น(Pre test) เรอ่ื ง ไฟฟ้ำ
ชัน้ ประถมศกึ ษำปีท่ี 6 หน่วยกำรเรียนรูท้ ่ี 3 เร่ือง ไฟฟ้ำ

ข้อ ข้อ
1ข 6ก
2ง 7ง
3ค 8ก
4ค 9ค
5ข 10 ข

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น (Post test) เรอื่ ง ไฟฟำ้
ช้นั ประถมศกึ ษำปที ่ี 6 หน่วยกำรเรียนรทู้ ่ี 3 เร่ืองไฟฟำ้

ข้อ ข้อ
1ค 6ค
2ข 7ก
3ข 8ค
4ง 9ข
5ง 10 ก

บรรณำนุกรม

พิมพนั ธ์ เดชะคปุ ต์ และคณะ. หนังสอื เรียนรำยวิชำพ้นื ฐำนวิทยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยี
ช้ันประถมศึกษำปีที่ 6 กรงุ เทพฯ : สำนักพิมพ์ บริษัทพัฒนำคุณภำพวิชำกำร (พว.), 2562.

ศกึ ษำธิกำร, กระทรวง. สำนักงำนคณะกรรมกำรกำรศกึ ษำขั้นพน้ื ฐำน. ตัวช้ีวดั สำระกำรเรยี นรู้
แกนกลำง กล่มุ สำระกำรเรยี นรู้วทิ ยำศำสตร(์ ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ.2560)
ตำมหลักสตู รแกนกลำงกำรศึกษำ ขน้ั พ้นื ฐำน พุทธศกั รำช 2551. กรงุ เทพฯ :
โรงพิมพ์ชมุ นมุ สหกรณ์กำรเกษตรแห่งประเทศไทย จำกดั , 2560.

https://amprohealth.com/nutrition/main-meal-5-groups/, ไฟฟำ้ ,15 เมษำยน 2564.
https://www.pobpad.com,ไฟฟ้ำสถิต, 15 เมษำยน 2564.