BAB 9 CUACA ANGKASA

BAB 9 CUACA ANGKASA

SAINS KSSM TINGKATAN 3

DISEDIAKAN OLEH :
NUR AMANI BINTI SAIDIN DAN AMIRA
NATASYA BINTI MD . ROZI

9.1 AKTIVITI MATAHARI YANG MEMBERI KESAN KEPADA
BUMI

STUKTUR MATAHARI

1. MATAHARI MERUPAKAN SEBUAH BINTANG YANG PALING HAMPIR DENGAN BUMI , IAITU
KIRA-KIRA 150 JUTA KM DARI BUMI .

2. MATAHARI ADALAH BEBOLA GAS YANG MEMBARA YANG TERDIRI DARIPADA DUA JENIS GAS
, IAITU GAS HIDROGEN DAN HELIUM .

3. MATAHARI MEMANCARKAN TENAGA CAHAYA DAN TENAGA HABA HASIL DARIPADA TINDAK
BALAS NUKLEUS DI TERASNYA .

DIAMETER : 1 392 000 KM
JISIM (BUMI : 1 ) : 333 420
KETUMPATAN (AIR : 10) : 1.41

SAIZ (BUMI : 1) : 109
TARIKAN GRAVITI (BUMI :1) ; 28
SUHU PERMUKAAN : 6 000 DARJAH SELCIUS
SUHU TERAS : 15 000 000 DARJAH SELCIUS

RAJAH 9.1 CIRI-CIRI MATAHARI

4. STUKTUR MATAHARI TERBAHAGI KEPADA DUA LAPISAN ,IAITU :
A) LAPISAN DALAM : TERAS , ZON RADIASI DAN ZON PEROLAKAN

B) LAPISAN
ATMOSFERA :
KORONA ,
KROMOSFERA ,
DAN FPTPSFERA

RAJAH

9.2

STUKTUR MATAHARI

KARONA

- LAPISAN YANG PALING LUAR PADA ATMOSFERA MATAHARI .
- HANYA DAPAT DILIHAT SEMASA GERHANA MATAHARI .
- SUHUNYA ADALAH KIRA-KIRA 15 JUTA DARJAH SELCIUS .

KROMOSFERA

-LAPISAN GAS YANG BERWARNA MERAH CERAH DI BAWAH KARONA .

-HANYA DAPAT DILIHAT SEMASA GERHANA MATAHARI .

-SUHUNYA ADALAH BERBAZA- BEZA ANTARA 10 000 DARJAH SELCIUS HINGGA 500 000 DARJAH
SELCIUS .

FOTOSFERA

- PERMUKAAN MATAHRI YANG BOLEH DILIHAT SETIAP HARI .
- KETEBALANNYA KIRA-KIRA 400 KM .
- SUHUNYA ADALAH KIRA-KIRA 6 000 DARJAH SELCIUS .
- LAPISAN INI BERTANGGUNGJAWAB UNTUK MENYIARKAN TENAGA HABA DAN TENAGA

CAHAYA DARIPADA MATAHARI .

TERAS

-TERDIRI DARIPADA GAS HIDROGEN (74 PERATUS ) DAN HELIUM ( 25 PERATUS )
-SUHU TERAS ADALAH SANGAT TINGGI , IAITU KIRA-KIRA 15 JUTA DARJAH SELCIUS .
-TINDAK BALAS NUKLEAR BERLAKU DI DALAM TERAS SEPANJANG MASA UNTUK MENJANA DAN
MEMBEBASKAN TENAGA HABA DAN CAHAYA .

ZON RADIASI

-MENGUMPUL TENAGA DARI TERAS .
- TENAGA YANG DIJANAKAN DARI TINDAK BALAS NUKLEAR DI DALAM TERAS DIPINDAHKAN KE ZON
PEROLAKAN SEBAGAI SINARAN ELEKTROMAGNET .
ZON PEROLAKAN
-SUHU SEKITAR 2 JUTA DARJAH SELCIUS .
- TENAGA DIPINDAHKAN KE ATAS SECARA PEROLAKAN .

FENOMENA YANG BERLAKU DI PERMUKAAN MATAHARI

- BERIKUT MERUPAKAN FENOMENA YAG BERLAKU DI PERMUKAAN MATAHARI .

TOMPOK MATAHARI

-TOMPOK MATAHARI IALAH KAWASAN GELAP PADA PERMUKAAN MATAHAI .
-KAWASAN TOMPOK MATAHARI ADALAH LEBIH SEJUK BERBANDING PERMUKAAN MATAHARI YANG
LAIN .

- WUJUS SECARA BERPASANGAN ATAU BERKUMPULAN DAB MUNGKIN BERLARUTAN SELAMA
BEBERAPA MINGGU .

GRANUL

-RANUL YANG BERADA PADA PERMUKAAN FOTOSFERA YANG DISEBABKAN OLEH ARUS PEROLAKAN
PLASMA DI DALAM ZON PEROLAKAN .
-GRANUL MEMPUNYAI DIAMITER PURATA LEBIH KURANG 1 000 KM .
-FENOMENA INI HANYA BERLAKU SELAMA BEBERAPA MINIT .

KITARAN SURIA

-DITENTUKAN BERDASARKAN PENINGKATAN DAN PENURUNAN BILANGAN TOMPOK MATAHARI .
-SATU KITARAN LENGKAP MENGAMBIL MASA SELAMA 11 TAHUN .

SEMARAK SURIA

-JALUR CERAH YANG TERDIRI DARIPADA GAS MWNYALA YANG MENGUNJUR KELUAR DARI
FOTOFERA DALAM BENTUK GELUNG .
- BERLAKU BERHAMPIRAN DENGAN TOMPOK MATAHARI .
-FENOMENA INI MUNGKIN KEKAL SELAMA BEBERAPA HARI ATAU BEBERAPA BULAN .
- SEMARAK SURIA BOLEH MENCAPAI KETINGGIAN BERATUS RIBU KILOMETER .

NYALAAN SURIA

- LETUPAN YANG KUAT TERDIRI DARIPADA GAS BERCAS YANG BERLAKU BERDEKATAN
TOMPOK MATAHARI .

- MEMBEBASKAN ZARAH-ZARAH BERCAS KE LUAR ANGKASA PADA KELAJUAN YANG TINGGI .

LENTINAN JISIM
KARONA

-LEDAKAN PLASMA MATAHARI
TERDIRI DARIPADA ZARAH GAS
BERMAGNET YANG KERAP
BERLAKU BERSAMA DENGAN
NYALAAM SURIA .
- MERENTAS RUANG ANGKASA
PAD KELAJUAN YANG TINGGI DAN MENGAMBIL MASA SELAMA TIGA HARI UNTUK SAMPAI KE BUMI .

ANGIN SURIA

-FENOMENA PERGERAKAN ZARAH-ZARAH BERTENAGA TINGGI YANG DIPANCARKAN OLEH
MATAHARI .
- TERDIRI DARIPADA ELEKTRON , PROTON DAN ZARAH ALFA .
- KELAJUAN ANGIN SURIA IALAH KIRA-KIRA 250 KM S NEGATIF 1 HINGGA 750 KM A NEGATIF 1 .

MEGNOTESFERA BUMI DAN KEPENTINGANNYA

1. MAGNETOSFERA IALAH RUANG DALAM ANGKASA YANG MENGELILINGI BUMI DI MANA
MEDAN MAGNET DOMINAN IALAH MEDAN MAGNET BUMI.

2. MAGNETOSFERA TERBETUK DARIPADA INTERAKSI ANTARA ANGIN SURIA DENGAN MEDAN
MAGNET BUMI .

RAJAH 2.4

3 . KEPENTINGAN MAGNETOSFERA

A) MELINDUNGI BUMI DARIPADA ZARAH BERCAS ( ELEKTRON , PROTON DAN ZARAH ALFA )
DARIPADA ANGIN SURIA DARIPADA SAMPAI KE BUMI . ZARAH BERCAS YANG BERLEBIHAN
BOLEH MENGGANGGU SISTEM TELEKOMUNIKASI , NAVIGASI DAN BEKALAN KUASA ELEKTRIK
.

B) MELINDUNGI HIDUPAN DI BUIMI DARIPADA KESAN BURUK YANG DISEBABKAN OLEH ZARAH
BERCAS DARIPADA ANGIN SURIA . KESAN ZARAH BERCAS BOLEH MENYBABKAN
BERLAKUNYA MUTASI GENETIK.

C) MEMESONGKAN ZARAH-ZARAH BERCAS KE ARAH LAIN .

9.2 CUACA ANGKASA

1) CUACA ANGKASA LEPAS MERUPAKAN PERUBHAN KEADAAN PERSEKITARAN DI RUANG
BERHAMPIRAN BUMI ATAU RUANG DI ANTARA ATMOSFERA MATHARU HINGGA ATMOSFERA BUMI .

2) CUACA ANGKASA DIPENGARUHI OLEH AKTIVITI MATAHRI SEPERTI NYALAAN SURIA , SEMARAK
SURIA , LENTINGAN JISIN KARONA DAN TOMPOK MATAHARI .

3) CUACA ANGKASA TERJADI AKIBAT DARI RIBUT SURIA DARIPADA MATAHARI YANG BERGERAK
MERENTASU ANGKASA DAN MENGHENTAM ATMOSFERA BUMI .

4) LIMPAHAN ZARAH-ZARAH ELEKTROMAGNETIK DAN RADIOSI DAPAT MEMBERI IMPAK YANG
BESAR KEPADA HIDUPAN DAN JUGA TEKNOLOGI .

5) KESAN CUACA ANGKASA TERHADAP HIDUPAN DAN JUGA TEKNOLOGI DI BUMI :

A) ZARAH-ZARAH YANG BERTENAGA TINGGI YANG BERLANGGAR DENGAN SATELIT-SATELIT YANG
MNGORBIT BUMI BOLEH MNYEBABKAN GANGGUAN KEPADA SINARAN TELEVISYEN , SISTEM
TELEKOMUNIKASI DAN SISTEM NAVIGASI DI BUMI .

B) BEKALAN KUASA ELEKTRIK TERJEJAS KERANA KABEL-KABEL GRID KUASA PENJANA ELEKTRIK
ROSAK AKIBAT ZARAH-ZARAH BERCAS TINGGI .

C) RADIOASI YANG DIBEBASKAN BOLEH MENYEBABKAN MUTASI SEL PADA MANUSIA .
ANGKASAWAN DAN JUGA JURUTERBANG ADALAH ORANG YANG BERISIKO TINGGI TERDEDAH
KEPADA RADIASI YANG DIBEBASKAN OLEH MATAHARI .

PEMBENTUKAN AURORA

1. AURORA MERUPAKAN FENOMENA YANG TERBENTUK AKIBAT DARIPADA KESAN CUACA
ANGKASA .

2. RAJAH 9.4 MENUNJUKKAN PEMBENTUKAN AURORA .

RAJAH 9.4
 AURORA TERBENTUK APABILA SINARAN KOSMIK DARIPADA MATAHARI TERDIRI DARIPADA

MATAHARI YANG TERDIRI DARIPADA ZARAH BERCAS TINGGI ( PROTON DAN ELEKTRON )
BERJAYA MENEMBUSI MAGNETPSFERA BUMI LALU BERLANGGAR DENGAN MOLEKUL GAS
YANG BERADA DALAM ATMOSFERA BUMI .
 SEMASA PROSES PELANGGARAN , TENAGA YANG DIBAWA OLEH ZARAH BERCAS AKAN
DIPINDAHKAN KEPADA MOLEKUL GAS . KESAN PELANGGARAN INI MENYEBABKAN
MOLEKUL GAS TERANGSANG DAN MENGHASILKAN WARNA BERGANTUNG PADA JUMLAH
TENAGA DAN KEDUDUKAN PELANGGARAN ITU BERLAKU .
 FENOMENA AURORA TERJADI DI KAWASAN KUTUB UTARA DAN KUTUB SELATAN

RAJAH 9.5 KUTUB BOREALIS ( KUTUB UTARA )

RAJAH 9.6 AURORA AUSTRALIS ( KUTUB SELATAN )

BAB 10 PENEROKAAN
ANGKASA LEPAS

SAINS 3 KSSM TINGKATAN
DISEDIAKAN OLEH

NUR AMANI BINTI SAIDIN
AMIRA NATASYA BINTI MD . ROZI

10.1 PERKEMBANGAN DALAM ASTRONOMI

PERKEMBANGAN SEJARAH MODEL SISTEM SURIA

1 . ASTRONOMI IALAH KAJIAN SAINTIFIK MENGENAI ALAM SEMESTA YANG MERANGKUMI PLANET ,
MATAHARI , BULAN , KOMET , BINTANG , GALAKSI DAN LAIN-LAIN DARI SEGI SEJARAH ,
PERGERAKAN , LOKASI DAN KOMPOSISI KIMIA .

MODEL GEOSENTRIK
 DIPERKENALKAN OLEH PTOLEMY , SEORANG AHLI MATEMATIK , ASTRONOMI , ASTROLOGI

DAN GEOGRAFI YUNANI .
 MEMPERKENALKAN MODEL GEOSENTRIK YANG MENYATAKAN BAHAWA BUMI BERADA

PADA PUSAT DAN SEMUA OBJEK TERMASUK MATAHARI MENGELILINGINYA PADA ORBIT
YANG MEMBULAT .
 GEO BERMAKSUD BUMI .
 SENTRIK BERMAKSUD BERPUSAT .
 PTOLEMY ( 90 – 168 MASIHI )
 KELAHIRAN SEKITAR AD 90 DI MESIR
 MEINGGAL DUNIA PADA AD 168 DI ALEXANDRIA , MESIR
 0PTOLEMY IALAH PENULIS UNTUK BANYAK KARYA SAINS , TIGA DARIPADANYA ADALAH
AMAT MUSTAHAK KEPADA SAIN ISLAM DAN EROPAH YANG BERIKUT :
- KARYA ASTRONOMI YANG DIKENALI SEBAGAI ALMAGEST
- GEOGRAFI YANG MERUPAKAN PERBINCANGAN PENGETAHUAN GEOGRAFI MENGENAI
DUNIA YUNANI – ROMAWI .
- KARYA ASTROLOGI YANG DIKENALI SEBAGAI ( “ EMPAT BUKU “ ) DAN YANG MANA BELIAU
CUBA MENYSUAIKAN ASTROLOGI HOROSKOP KEPADA FALSAFAH SEMULA JADI ARISTOLE .

ms.m.wikipwdia.org

MODEL HOLIOSENTRIK

 DIPERKENALKAN OLEH NICOLAUS COPERNICUS , SEORANG AHLI MATEMATIK DAN
ASTRONOMI POLAND .

 BELIAU MEMPERKENALKAN MODEL HOLIOSENTRIK YANG MENYATAKAN BAHAWA
MATAHARI BERADA PADA PUSAT DAN SEMUA OBJEK MENGELILINGINYA PADA ORBIT YANG
MEMBULAT .

 KELAHIRAN 19 FEBRUARI 1473 TORUN , PRUSIA DIRAJA , KERAJAAN POLAND
 MENINGGAL DUNIA PADA 24 MEI 1543 ( UMUR 70 ) FROMBORK , PRINCE BISHOPRIC

WARMIA . LERAJAAN POLAND
 PUSAT PENDIDIKAN DI UNIVERSITI KRAKOW , UNIVERSITI BOLOGNA , UNIVERSITI PADUA ,

UNIVERSITI FERRARA .
 TERKENAL KERANA HOLIONSENTRIME
 BELIAU DIANGGAP BAPA ILMU FALAK MODEN . KETIKA HIDUPNA, COPERNICUS DIPANDANG

REMEH KERANA DIA HANYALAH BIARAWAN RENDAH / BRUDER DALAM HIRARKI GEREJA
KATOLIK .

ms.m.wikipedia.org

MODEL KEPLER

 DIPERKENALKAN OLEH TOHANNES KEPLER , SEORANG AHLI MATEMATIK , ASTRONOMI DAN
ASTROLOGI GERMAN .

 BELIAU MEMPERBAIKI MODEL HELIOSENTRIK DENGAN MATAHARI PADA TITIK FOKUS
SEPUNYA PADA ORBIT ELIPS PLANET MENGIKUT HUKUM KAPLER .

 KELAHIRAN PADA 27 DISEMBER 1571 WEIL DER STADT BERHAMPIRAN STUTTGART , JERMAN
 MENINGGAL DUNIA PADA 15 NOVEMBET 1630 (UMUR 58) REGENSBURG , BAVARIA ,

JERMAN.
 PUSAT PENDIDIKAN UNVERSITI TUBINGEN
 TERKENAL KERANA HUKUM GERAKAN PLANET KEPLER DAB FALSAFAH ALAM
 INSTITUSI UNIVERSITI LINZ

ms.m.wikipedia.org

10.2 PERKEMBANGAN DAN TEKNOLOGI DALAM
PENEROKAAN ANGKASA LEPAS

ABAD KE 11

CHINA MENCIPTA SEBUK LETUPAN DAN MENGGUNKAN ROKET PRIMITIF DALAM
PTEMPURAN

1609

GALILEO GALILEI MENGGUNAKAN TELESKOP PERTAMA UNTUK MENCERAP

1957
SPUTNIK1 : SATELIT PERTAMA DILANCARKAN OLEH RUSIA

1957

YURI GAGARIN : MANUSIA PERTAMA MENGORBIT BUMI YANG DIBAWA OLEH

VOSTOK 1

1996
NEIL ARMSTRONG MANUSIA PERTAMA YANG MENDARAT DI BULAN DENGAN

MENAIKI ROKET APOLLO

1971
RUSIA MELANCARKAN STESEN ANGKASA PERTAMA , SALYUT .

1973
US PIONER 10 DILANCARKAN KE MUSYTARI

1981
PENERBANGAN KAPAL ANGKASA ULANG-ALIK US COLIMBIA .

1990

TALESKOP ANGKASA PERTAMA , HUBBLE DILANCARKAN

1996

SATELIT PERTAMA MALAYSIA (MEASAT) DILANCARKAN

2 000

MIKROSATELIT PERTAMA MALAYSIA ( TIUNGSAT -1 ) DILANCARKAN

2007 DR, SHEIKH MUZAPHAR SUKOR , ANGKASAWAN PERTAMA MALAYSIA KE ANGKASA

LEPAS

2011

STESEN ANGKASA ANTARABNGSA (ISS) TELAH SIAP DIBINA .

APLIKASI TEKNOLOGI DALAM PENEROKAAN ANGKASA
LEPAS DAN KEPENTINGGANNYA

TEKNOLOGI PENERANGAN
TELESKOP
a) Teleskop radio

 Digunakan untuk mengesandan mengumpul
data daripada objek-objek yang memacarkan
gelombang radio di angkasa.

b) Teleskop angakasa lepas Hbble
 Semasa mengorbit Bumi, teleskop ini
mengambil gambar dan menghantarnya
kembali ke Bumi.

ROKET c) Teleskop angkasa Spitzer
 Dahulu dikenali sebagai Balai Teleskop
Inframerah Angkasa (Space Infrared Telescope
Facility)
 Direka untuk mengambil gambar alam
semesta panjang gelombang melebihi apa
yang dapat dilihat oleh mata manusia.
 Digunakan untuk mengkaji objek yang sangat jauh.

 Digunakan untuk melancarkan satelit atau kapal angkasa ke angkasa lepas.

KAPAL ANGKASA  Pesawat angkasa lepas dilancarkan ke angkasa lepas untuk mendapatkan dan
LEPAS
mengumpul maklumat tentang angkasa lepas.
 Kapal ini mengorbit planet dan menghantar gambar-gambar dan data kembali

ke Bumi.
 Kapal angkasa yang membawa angkasawan memerlukan roket untuk

melancarkannya ke angkasa lepas.

Kapal Angkasa Ulang-Alik

 Kapal angkasa boleh guna semula yang beroperasi untuk misi penerbangan
angkasa manusia.

 Tujuan kegunaannya:
a) Membawa angkasawan dan kelengkapan penyelidikan ke angkasa lepas.
b) Melancarkan prob angkasa lepas atau satelit ke angkasa lepas.
c) Membawa balik satelit-satelit di angkasa lepas yang tidak berfungsi ke
Bumi untuk dibaiki.

STESEN ANGKASA  Direka untuk kekal di angkasa lepas bagi jangka masa yang panjang.
LEPAS
 Stesen ini biasanya mengorbit bumi lebih kurang pada ketinggian 300-480 km

dari permukaan Bumi.
 Stesen ini dilengkapi dengan pangkalan cantuman supaya kapal angkasa lain

boleh berpangkalan di situ.
 Tujuan utama stesen ini dibina adalah untuk tujuan penyelidikan (angkasawan

melakukan eksperimen saintifik di angkasa lepas)

PROB ANGKASA /  Kapal angkasa ronot.
KUAR ANGKASA
 Tidak membawa manusia di dalamnya.
 Dihantar untuk mrndapatkan maklumat tentang Bulan dan planet-planet lain.
 Data yang dikumpulkan digunakan untuk membantu ahli sains memahami

cuaca dan sebarang perubahan yang berlaku di planet-planet selain daripada

Bumi.

SATELIT  Satelit buatan manusia ialah objek yang dilancarkan dan ditempatkan dalam

orbit mengelilingi Bumi.
 Fungsinya untuk mengumpul maklumat tengtang angkasa lepas dan bagi

tujuan telekomunikasi, ramalam cuaca, navigasi dan juga pertahanan Negara.
 Sebanyak 6578 buah satelit telah ilancarkan ke orbit dari tahun 1957 hingga

Oktober 2010.



PENDERIA JAUH (REMOTE SENSING)

1. Penderia jauh ialah kaedah mengumpulkan maklumat dan pemerhatian mengenai Bumi dari
jarak jauh.

2. Di Malaysia, stesen yang menerima data maklumat dari alat penderian jauh ialah Stesen
Planetarium Negara dan Stesen Misi Kawalan (MCGS).

3. Alat penderian jauh seperti kamera yang dipasang pada satelit, kapal angkasa lepas, kapal
terbang atau alat Sonar yang dipasang pada kapal digunakan untuk mengambil gambar
permukaan Bumi atau menghailkan gambar di dalam lautan.

4. Teknologi penderian jauh digunakan dalam pelbagai bidang seperti:

BIDANG APLIKASI
PERTANIAN
 Mengesan kawasan pertanian yang sesuai
GEOLOGI
 Memantau perubahan keadaan tanah
PENGURUSAN BENCANA
KESELAMATAN NEGARA  Mengesan lokasi seperti sumber mineral

PERHUTANAN  Membuat pemetaan bentuk tanah
SUMBER AIR  Memantau kebakaran hutan, tumpahan minyak dan tanah runtuh
 Mengean pencerobohan musuh melalui laluan udara, air dan darat
 Memantau htan dan pembalakan haram
 Menguruskan kawasan tadahan air hujan

KEWAJARAN MENERUSKAN PENEROKAAN ANGKASA LEPAS

1. Penerokaan angkasa lepas membantu kita memahami tentang fenomena atau aktiviti
yang berlaku di angkasa lepas yang boleh memberi kesan terhadap Bumi.

2. Penerokaan angkasa membolehkan kita memperoleh maklumat tentanf Bumi, planet
dalam system suria dan objek-objek lain di angkasa lepas.

3. Penerokaan angkasa lepas memberi manfaat seperti ramaln cuaca, pengurusan bencana
serta membantu dalam penerokaan permukaan tanah dan pencarian lokasi sumber
semula jadi.