หัวใจชายหนุ่ม

หหััววใใจจชชาายยหหนนุุ่่มม

ผู้แต่ง

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า
เจ้าอยู่หัว

( รัชกาลที่ ๖ )
โดยใช้พระนามแฝงว่า

รามจิตติ



ลักษณะการแต่ง

บันเทิงคดี โดยใช้การเขียน
จดหมายเล่าเรื่องเป็นตอนๆ

ต่อเนื่องกันไป
๑๘ ฉบับ

เรื่องย่อ

นายประพันธ์เป็นนักเรียนนอก
เรียนจบจากอังกฤษ

มีความนิยมวัฒนธรรมผรั่ง
ชื่นชมผู้หญงิสมัยใหม่

จนได้แต่งงานกับผู้หญิงทันสมัย
ที่ขาดคุณสมบัติ

ของภรรยาที่ดีชีวิตประสบอุปสรรค
แต่ในที่สุดปัญหาต่างๆก็คลี่คลายไป

เนื้อเรื่องย่อ

นายประพันธ์เขียนจดหมายถึงนายประเสริฐซึ่งเป็นเพื่อนรักของเขา
นายประพันธ์เป็นนักเรียนนอกจากประเทศอังกฤษ เมื่อกลับมาถึงเมืองไทย

พ่อของเขาหวังจะให้แต่งงานกับแม่กิมเน้ย แต่ประพันธ์ไม่ชอบใจ
การแต่งตัวของหล่อนที่ประดับประดามากเกินไปและดูเกินงาม
จนทำให้เขาปลีกตัวออกไปจากการคลุมถุงชนจนได้พบกับแม่อุไร
ซึ่งเป็นหญิงสาวหัวนอกด้านวัฒนธรรมตะวันตกเช่นเดียวกับประพันธ์
ทั้งสองถูกคอกัน มักพากันเที่ยวเตร่สม่ำเสมอจนในที่สุดเกิดได้เสียกัน
จนแม่อุไรตั้งครรภ์ จึงจำเป็นต้องแต่งงานกันบนความไม่พอใจ
ของผู้ใหญ่ทั้งสองฝ่าย แต่เมื่อแต่งงานไปนานๆ นิสัยของแม่อุไรไดเ้ปลี่ยนไป
ชอบข่มสามีต่อหน้าคนอื่น หยาบกระด้าง ไร้ซึ่งมารยาท ่ จนหนักเข้า
เธอเริ่มเหินห่างประพันธ์ไปคบกับ พระยาตระเวนนคร เสือผู้หญิง
ที่ประสงค์ได้ผู้หญิงคนไหนย่อมได้ทุกครั้งไป รวมถึงแม่อุไรที่ต้องหย่ากับประพันธ์
ด้วยหวังว่า พระยาตระเวนนครจะให้เกียรติเธอราวภรรยาคนสำคัญ
แต่กลับตาลปัตรทางรักของแม่อุไรพังลงเมื่อพระยาตระเวนนครมีหญิงคนใหม่
เธอจึงกลับมาขอคืนดีกับประพันธ์แต่ถูกปฏิเสธ จนเหตุการณ์ต่างๆ ผ่านชีวิต
ของนายประพันธ์ไปทำให้เขาเริ่มคิดได้ว่าบางทีการดำเนินชีวิตแบบชาวตะวันตกนั้น
มิสามารถใช้ได้กับวิถิีแห่งความเป็นไทย ในที่สุดเขาได้พบกับนางสาวศรีสมาน
หญิงสาว ผู้ที่เขาคิดว่าจะเยียวยาและบำรุงชีวิตของเขาใหฟื้นคืนมาได้
ส่วนแม่อุไรก็ได้พบรักกับหลวงพิเศษผลพานิช พ่อ คา้ผู้มั่งมี แม้หน้าตาของเขา
จะมิได้หล่อเหลา แต่มีเงินมากพอที่จะซื้อความสุขให้กับแม่อุไรได้เช่นกัน
เรื่องราวต่างๆ ได้จบลงด้วยจดหมายฉบับสุดทา้ยแต่เพียงเท่าน้ี...

สขรอุงปจดใหจมาคย วหาัวมใจสชำายคหัน่ญุม

ฉบับที่ ๑

นายประพันธ์ประยูรสิริได้ส่งจดหมายถึงนายประเสริฐ สุวัฒน์ซ่ึงเป็นเพื่อนรักกัน
เป็นฉบับแรก เนื้อความในจดหมายกล่าวถึงการเดินทางกลับ มายังประเทศไทย
จากลอนดอนของนายประพันธ์ นอกจากนั้นยังบรรยายถึงความเสียใจที่ไปกลับ
ประเทศไทยและการดูถูกบา้นเกิดเมืองนอนของตนเองและได้เล่าถึงเหตุการณ์ ที่
เกิดขึ้นระหว่างการเดินทางกลับ ภายในเรือโดยสารคือได้พบปะกับผู้หญิงคนหนึ่ง

ที่ตนเองสนใจแต่ต้องผิดหวังเนื่องจากหล่อน
มีหวานใจมารอรับที่ท่าเรืออยู่แล้ว

สขรอุงปจดใหจมาคย วหาัวมใจสชำายคหัน่ญุม




ฉบับที่ ๔

จดหมายในฉบับที่ ๔ นี้กล่าวถึงการกลับมาถึงประเทศไทยและการเขา้รับราชการ
ซ่ึงใชเ้ส้นแต่ไม่สำเร็จผล นอกจากนี้คุณพ่อของนายประพนัธ์ได้หาภรรยาไว้ให้นาย

ประพนัธ์แล้ว หล่อนชื่อกิมเน้ย เป็นลูกสาวของนายอากรเพ้ง ซึ่งพ่อ ของนาย
ประพันธ์รับรองว่าเป็นคนดีสมควรแก่นายประพันธ์ด้วยประการทั้งปวง
แต่ด้วยนายประพันธ์เป็นนักเรียนนอกจึงไม่ยอมรับเรื่องการคลุมถุงชน
จึงได้ขอดูตัวแม่กิมเน้ยก่อนนอกจากนั้น

ในจดหมายได้เล่าถึงการพบปะกับผู้หญิงคนหนึ่งที่ตนถูกใจที่โรงพัฒนากรด้วย

สขรอุงปจดใหจมาคย วาหัวมใจสชำายคหันญุ่ ม

ฉบับที่ ๕

จดหมายฉบับที่ ๕ กล่าวถึงการไดเ้ขา้รับราชการของนายประพันธ์
นายประพันธ์ได้เข้ารับราชการ ในกรมพานิชย์และสถิติพยากรณ์
และนายประพันธ์ได้พบกับแม่กิมเน้ย หน้าตาของหล่อนเหมือนนายซุนฮู หยิน
แต่ก็ยังไม่เป็นที่ถูกใจของนายประพันธ์นอกจากนั้น นายประพันธ์ได้เล่าถึง
ผู้หญิงที่เจอในโรงพัฒนากร หล่อนชื่อนางสาวอุไร พรรณโสภณ

เป็นลูกสาวของพระพินิฐพัฒนากร

สขอรงุจปดใหมจายควหาัวมใจสชาำยหคน่ัุญม

ฉบับที่๖

จดหมายฉบับที่ ๖ กล่าวถึงการได้นัดพบแม่อุไรการไปเที่ยวในระหว่างงานฤดูหนาว
ทุกวัน ทุกคืนและได้บรรยายถึงรูปร่างลักษณะของแม่อุไรว่า เป็นคนสวยน่ารักและ
กล่าวว่า แม่อุไรงามที่สุดในกรุงสยาม แม่อุไรมีลักษณะเหมือนฝรั่งมากกวา่คนไทย

มีการศึกษาดีโดยสิ่งที่นายประพันธ์ชอบมากที่สุดคือ
การเต้นรำซ่ึงแม่อุไรก็เต้นรำเป็นอีกด้วย

สขอรงุจปดหใมจายควหาัวใมจสชาำยหคน่ัุญม

ฉบับที่ ๙

จดหมายฉบับที่ ๙ กล่าวถึงการแต่งงานการแม่อุไรโดยรีบรัด เนื่องจากสาเหตุการ
นัดพบเจอกัน บ่อยครั้งจนทำให้แม่อุไรตั้งครรภข์ึ้นมา

การสู่ขอนั้นคุณพ่อ ได้ไปขอให้ ท่านเจ้าคุณมหาดเล็กไปสู่ขอ
หลังจากแต่งงานทั้งคู่ได้ไปฮันนี่มูนที่หัวหินด้วยกัน

สขรอุงปจดใหจมาคย วหาัวมใจสชำายคหัน่ญุม

ฉบับที่ ๑๑

ประพันธ์กลับกรุงเทพได้ ๓ อาทิตย์มาอยู่ที่บ้านใหม่
บ้านใหม่ที่เขาคิดว่าไม่มีความสุขเลย

ประพันธ์ได้เล่าให้พ่อประเสริฐฟังถึงตอนที่อยู่เพชรบุรีว่า
ได้ทะเลาะกับแม่อุไรแล้วเลยกลับกรุงเทพ มีเรื่องขัดใจ มีปากเสียงกัน

ตลอดขากลับ เมื่อมาถึงที่บ้านใหม่ก็ต้องมีเรื่องให้ทะเลาะกัน
แม่อุไรไม่อยากจัดบ้านขนของ เพราะถือตนว่าเป็นลูกผู้ดี
และนอกจากนั้นก็มีเหตุให้ขัดใจกันเรื่อยๆ
ไม่ว่าประพันธ์จะทำอะไรแม่อุไรก็มองว่าผิดเสมอ

สขรอุงปจดใหมจายควหาัวมใจสชาำยหคนัุ่ญม

ฉบับที่ ๑๒

แม่อุไรไดแ้ท้งลูกและสิ้นรักประพันธ์แล้ว แต่ประพันธ์ก็ยังทนอยู่กับแม่อุไรยอมฝืนรับชะตากรรม
แม่อุไรชอบไปเที่ยวและชอบไปคนเดียว พอประพันธ์ถามว่าไปไหน แม่อุไรก็โกรธฉุนเฉียว
นานเข้าห้างร้านต่างๆก็ส่งใบทวงเงินมาที่ัประพันธ์จึงเตือนแม่อุไรแต่แม่อุไรกลับสวนกลับ

มาว่าประพนัธ์ไม่สืบประวัตัิของเธอให้ดีก่อน และเธอก็จะไม่ปรับเปลี่ยนตัวเอง ประพันธ์จึงต้อง
ไปขอเงินพ่อเพื่อใช้หนี้ ต่อมาพ่อของประพันธ์จึงลงแจ้งความในหนังสือพิมพ์เรื่องจะไม่ชดใช้
หนี้ให้แม่อุไรเมื่อแม่อุไรเห็นแจ้งความ จึงลงย้อนกลับบ้างแล้วแม่อุไรก็กลับไปอยู่บ้านพ่อของเธอ

คุณหลวงเทพปัญหามาหาประพนัธ์ คุยเรื่องต่างๆกันรวมถึงเรื่องแม่อุไร ที่เที่ยวอยู่กับ
พระยาตระเวนนคร ด้วยความเป็นห่วงแม่อุไรจึงส่ง จดหมายไปกล่าวเตือน

แต่ถูกฉีกเป็นชิ้นๆกลับมา ต่อมาหลวงเทพก็มาหาประพันธ์เพื่อบอกว่าแม่อุไรไปค้างบ้าน
พระยาตระเวนนครแล้วและหลวงเทพก็รับธุระเรื่องขอหย่าตอนน้ีประพนัธ์จึงกลับ มาโสดอีกคร้ัง

สขรอุงปจดใหมจายควหาัวมใจสชาำยหคนัุ่ญม

ฉบับที่ ๑๓

ประพันธ์มีความสุขที่ได้กลับ มาเป็นโสดอีกครั้ง
ส่วนแม่อุไรก็ไปอยู่กับพระยาตระเวนนคร

พระยาตระเวนนครมีนางบำเรออยู่ถึง ๗ นางและท้ั้งหมดก็แผลงฤทธ์ิ
เวลาพระยาไม่อยู่พระยาตระเวนจึงหาบ้านให้แม่อุไรอยู่อีกหนึ่งหลัง

ประพันธ์ได้ย้า้ยตำแหน่งการทำงานมาเป็นผู้ช่วยเจ้ากรมโรงเรียน
ในพระบรมราชูปถัมภ์ ทางเสือป่า ประพันธ์ เข้าประจำกรมม้าหลวง

สขรอุงปจดใหมจายควหาัวมใจสชาำยหคนัุ่ญม

ฉบับที่ ๑๕

ประพันธ์คิดว่า งานเฉลิมฉลองพระชนมพรรษาคงจะสนุกมาก
พระยาตระเวนก็สนุกเหมือนกัน เพราะไปไหนมาไหนเป็นชายโสด
เนื่องจากพระยาตระเวนกับแม่อุไรยังไม่ไดเ้ป็นผัวเมียกันตามกฎหมาย

ตอนนี้พระยาตระเวนติดผู้หญิงที่ชื่อสร้อย
แต่แม่อุไรก็ยังได้แต่นิ่งเฉยไม่สามารถทำอะไรได้

สขรอุงปจดใหมจายควหาัวมใจสชาำยหคนัุ่ญม

ฉบับที่ ๑๗

ประพนัธ์ไปอยู่ที่ค่ายตอนนี้ไดเ้ลื่อนยศเป็นนายหมู่ใหญ่ขึ้น
พอกลับบา้นแม่อุไรก็มาหาประพันธ์ที่บ้าน หล่อนมาง้อประพันธ์ใหชุ้บเลี้ยงหล่อนอีกครั้ง

เพราะหล่อนไม่มีที่ไป บ้านที่หล่อนเคยอยู่พระยาตระเวนก็ยกให้แม่สร้อย
จะไปหาพ่อก็เคยพูดอวดดีกับพ่อไว้แต่ประพันธ์เห็นว่าให้หล่อนกลับไปง้อพ่อจะดีกว่า

หล่อนจึงไปง้อพ่อแล้วก็ไปอยู่กับพ่อ

สขรอุงปจดใหมจายควหาัวมใจสชาำยหคนัุ่ญม

ฉบับที่ ๑๘

แม่อุไรไดแ้ต่งงานกับหลวงพิเศษ ผลพานิช พ่อค้ามั่งมีประพนัธ์จึงคลายห่วง
ส่วนประพันธ์ก็ได้รัก ชอบพอกับ นางสาวศรีสมาน ลูกสาวพระยาพิสิฐเสวก

ข้อคิดคติธรรมที่ได้ จ ากเรื่อง

๑. พฤติกรรมของนายประพันธ์เป็นพฤติกรรมที่เลียนแบบ
พฤติกรรมของปุถุชนที่มีทั้งข้อดีและข้อเสีย ทั้งความถูกต้องและ
ผิดพลาด เปรียบเสมือนกับ มนุษย์ที่สามารถผิดพลาดได้ตลอด
เวลาแต่อย่าลืมนำความผิดพลาดนั้นมาใช้ในการแก้ไขตนเอง
และปรับทัศนคติที่ผิดอยู่ให้ดีขึ้นจนสามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคม
ได้อย่างมีความสุขต่อไป
๒. อย่าหลงวัฒนธรรมตะวันตกจนลืมจิตสา นึกแห่งความเป็นไทย
ควรเก็บสิ่งที่ดีมาปฏิบัติแล้วเก็บ สิ่งที่ไม่ดีไวเ้ป็นอุทาหรณ์
ขณะเดียวกันก็อย่าดูถูกบ้านเกิดเมืองนอนว่าหัวโบราณ เก่าคร่ำครึ
เพราะวัฒนธรรมที่ดีงามของไทยนี้แลจึงสามารถจรรโลงประเทศ
ให้อยู่ได้มาสืบทุกวันนี้
๓. การแต่งงานของหนุ่มสาวที่มาจากการชอบพอกันแค่เพียงเปลือก
นอก ขาดการรู้จักและเข้าใจกันอย่างแท้จริงย่อมไม่ยั่งยืนและ
อับปางลงอย่างง่ายดาย เช่นกรณีของประพันธ์และแม่อุไรที่รักเร็ว
ใจเร็วทำให้ความรักนั้นจบลงในเวลาอันสั้น
๔. การใช้เสรีภาพในทางที่ผิดโดยปล่อยเนื้อปล่อยตัวจนกระทั่ง
พลาดพลั้งชิงสุกก่อนห่ามจะต้อง ประสบชะตากรรมอันเลวร้าย
ดังแม่อุไรที่ปล่อยตัวไดเ้สียกับ ประพันธ์ทำให้ไม่เป็นที่พอใจของ
ผู้ใหญ่ของทั้งสองฝ่ ายนำไปสู่การหย่าร้างกันวันข้างหน้า
๕. คนเราควรดำเนินชีวิตในทางยุติธรรม ดังเช่นประพันธ์เขาไม่
ชอบการใชเ้ส้นสายแต่ไม่สามารถ หางานได้ด้วยตนเอง จึงต้อง
ยอมรับงานที่ผู้ใหญ่ฝากฝังให้แต่ก็ได้ใช้ความสามารถของตนเองทำ
ให้มีความก้าวหน้าในราชการ ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น
หลวงบริบาลบรมศักดิ์ในที่สุด

ประโยชน์และคุณค่าที่ ได้รับจากเรื่ อง

คุณค่าด้านวรรณศิ ลป์

มีการเริ่มต้นเรื่องได้อย่างหลงใหลและน่าติดตาม อีกทั้งการดำเนินเรื่องก็
ชวนให้ติดตามไปจนจบเรื่อง สำนวนภาษาในการเขียนจดหมายและการ
เลือกใช้คำทับศัพท์ภาษาอังกฤษ รวมทั้งคำ แสลงมากมายสอดคล้้องกับ
ลักษณะของประพันธ์ผู้ยังอยู่ในวัยหนุ่มและเพิ่งกลับมาจากต่างประเทศ
ใหม่ๆนอกจากนั้นเนื้อความของจดหมายก็เป็นมุมมองหรือทัศนะที่ตรงไป
ตรงมาเหมือนจดหมายส่วนตัวทั่ว ๆไปกลวิธิีที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ทำให้
หัวใจชายหนุ่มมีความสมจริงเป็นอย่างยิ่ง และสามารถสื่อแนวคิดที่
ต้องการนำเสนอได้แจ่มแจ้งชัดเจน

คุณค่าด้านเนื้อหา

มีการสร้างตัวละครไดอ้ย่างสมจริงแสดงให้เห็นถึงพฤติกรรมของปุถุชนที่มี
ทั้งสิ่งที่ถูกต้องและผิดพลาด และมีทั้งความสมควรและไม่สมควรโดยมี
ลักษณะที่สมจริง สมเหตุสมผลโดยประพันธ์ถือเป็นคนที่มีแนวคิดสมัยใหม่
ซ่ึงบางคร้ังตรงกันข้ามกับความเป็นไทยที่เหมาะสม แต่ยังสามารถกลับตัว
กลับใจมา เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมได้จึงมีความสมบูรณ์ท้ั้งตัวละครและ
เนื้อหาของตัวละครด้วย

คุณค่าด้านสั งคม

บทกวีย่่อมสะท้อนสภาพสังคมของกวีตามมุมมองของกวีซึ่งสามารถ
เข้าถึงสังคมไทยในสมัย รัชกาลที่ ๖ ซ่ึงแตกต่างกับ สังคมยุค
ปัจจุบันอยา่งมากทั้งในดา้นของการปกครองที่กล่าวไว้ในเรื่องว่า
“ท่านว่าขายของได้ดีอย่างไรๆ ก็จะเป็นอะไรไม่ได้นอกจากขุนนาง
กรมท่าซ้ายทั้งกว่าจะไดเ้ป็นหลวงก็อีกหลาย แล้วอาจจะเป็นหลวง
ตั้งแต่อายุ๓๐ เมื่ออายุ ๔๕ จึงได้เป็นพระแล้วก็ยังเป็นพระจนทุกวัน
นี้และไม่แลเห็น ทางที่จะเป็นพระยาด้วย” แสดงใหเ้ห็นว่า บ้านเมือง
ในอดีตกับปัจจุบัน มีการเปลี่ยนแปลงไปมาก ทั้งสภาพจิตใจคนใน
สมัยต่างๆก็แตกต่างกันไปด้วย ทางที่ดีหากเราสามารถกระทำความดี
ได้ไม่วา่ จะอยู่ในยุคสมัยใด ก็ตาม ก็ควรหมั่นทำ ความดีไว้เพราะ
แม้ตัวได้วายลง แต่ความดีมิได้วายตามไปด้วยอย่างแน่นอน