คู่มือ ฝึกสมองผู้สูงวัย เล่นอย่างไรไม่ให้สมองเสื่อม

คม่ ู ือ

ฝึ กสมองผสู้ งู วยั เลน่ อยา่ งไร?

ไมใ่ หส้ มองเส่อื ม

(สาหรบั ผสู้ งู อาย ุ และประชาชนท่ีสนใจ)

โดย นกั ศึกษาพยาบาลศาสตรช์ นั้ ปี ที่ 3 รน่ ุ ที่ 32
กลม่ ุ ท่ี 12

อาจารยช์ ยั วฒั น์ อ่อนไธสง
(อาจารยป์ ระจากลม่ ุ )

คานา

ภาวะสมองเสื่อมในผู้สงู อายุ เปน็ ภาวะของสมองทแี่ สดงออกถึงการเสื่อมถอยด้านเชาว์ปัญญา (cognitive
function) และทางด้านสติปัญญา (intellectual function) ของบุคคลท่ีมีอายุต้ังแต่ 60 ปี ข้ึนไป ซึ่งมีพฤตกิ รรม
การแสดงออกท่ีผิดปกติทางการรับรู้ ความจา จินตนาการ การคิดการใช้เหตุผล การคิดคานวณ การตัดสินใจและ
การใช้ภาษา เม่ือการดาเนนิ ของโรครนุ แรงมากขน้ึ จะพบบคุ ลิกภาพและ ระดับความรสู้ ึกตัว เปลย่ี นแปลงส่งผลต่อ
การทางานและการใช้ชีวติ ประจาวนั

หนงั สอื อเิ ล็กทรอนกิ ส์ E-book เร่อื ง ฝึกสมองผู้สูงวัย เล่นอย่างไร? ไมใ่ ห้สมองเสื่อม จัดทาข้ึนเพ่ือพัฒนา
หรือกระตุ้นการทางานของสมอง เพ่ือนาเสนอแนวทางการส่งเสริมความจาและสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ โดยผ่าน
คู่มือ E-book “ฝึกสมองผู้สูงวัย เล่นอย่างไรไม่ให้สมองเส่ือม” เพ่ือป้องกันภาวะสมองเสื่อม เพื่อสารวจความพึง
พอใจในการใช้งานในแต่ละช่วงอายุ เพศ และระดับการศึกษา ซ่ึงข้อมูลในหนังสือเล่มน้ีประกอบด้วยสมองทางาน
อย่างไร? ความจาในผู้สูงอายุ แนวทางส่งเสริมความจา การออกแบบเกมฝึกสมอง การกระตุ้นสมอง Executive
Function และเกมพฒั นาสมอง

คณะผจู้ ัดทาหวงั วา่ รายงานเลม่ นจ้ี ะเปน็ ประโยชนแ์ ก่ผู้ท่ตี อ้ งการศึกษา และสนใจในการปอ้ งกันสมองเส่ือม
ในผู้สูงอายุ และนาเกมท่ีเก่ียวกับการฝึกสมองผู้สูงวัยไปปรับใช้ให้บรรลุตามวัตถุประสงค์ หากมีข้อผิดพลาด
ประการใด กลุ่มของพวกเรากต็ ้องขออภัยมา ณ ท่นี ้ี

คณะผู้จัดทา

สารบญั

เรอ่ื ง หนา้

สมองทำงำนอยำ่ งไร…………………………………………………………………………………………...1
ควำมจำในผสู้ ูงอำยุ…………………………………………………………………………………………….2
แนวทำงสง่ เสรมิ ควำมจำ…………………………………………………………………………………....3
กำรออกแบบเกมฝึกสมอง……………………………………………………………………………….....4
กำรกระต้นุ สมอง (Executive function)……………………………………………………...…..5
สรปุ แนวคิด……………………………………………………………………………………………………….6
เกมพัฒนำสมอง………………………………………………………………………………………………...7

กิจกรรมแนะนาตัว (ถามทวนชื่อ)…………………………………………………………………………….7
กิจกรรมจบั คู่กู้ความจา………………………………………………………………………………………….8
กจิ กรรมเล่าเรื่องประกอบภาพ (ส้มตา)…………………………………………………………………...9
กจิ กรรมเตมิ เข็มนาฬิกา…………………………………………………………………………………………10
กจิ กรรม 12 เดอื น……………………………………………………………………………………………….11
กิจกรรมฝึกสมอง “stroop test”………………………………………………………………………….12
กจิ กรรมศิลปะ ติดแปะรูปภาพ………………………………………………………………………………13
กจิ กรรม “Monica”…………………………………………………………………………………………….14
กจิ กรรมโปง้ กอ้ ย………………………………………………………………………………………………….15
กิจกรรมวาดรูปทายภาพ……………………………………………………………………………………….16
กจิ กรรมพบั พดั …………………………………………………………………………………………………….17
กิจกรรมเรขาคณิต พาคดิ สขุ ใจ………………………………………………………………………………18
กิจกรรมยอ้ นวนั วาน……………………………………………………………………………………………..19
กิจกรรมจบั คู่ภาพทหี่ ายไป…………………………………………………………………………………….20

สารบญั (ต่อ)

เรอ่ื ง หนา้

กิจกรรมตบมอื ตบอก ตบไหล…่ …………………………………………………………………………….21
กจิ กรรม “Water Sort Puzzle”…………………………………………………………………………..22
กจิ กรรมเกม “Escape Car”…………………………………………………………………………………23
กจิ กรรมเกมจบั ค…ู่ ……………………………………………………………………………………………….24
กิจกรรมวาดรูปจากวัสดุธรรมชาต…ิ ……………………………………………………………………….25
กิจกรรมเกมใบค้ าชาเยน็ ……………………………………………………………………………………….26
กจิ กรรมดูให้ดี มีให้จา…………………………………………………………………………………………..27
กจิ กรรมจดั กล่มุ ภาพ…………………………………………………………………………………………….28
กิจกรรมซโู ดกุ ก้สู มอง………………………………………………………………………………………….29
กิจกรรมเกมสลบั ตัวอกั ษร…………………………………………………………………………………….30
บรรณำนุกรม……………………………………………………………………………………………………………….31

01

สมองทางานอยา่ งไร?

ในชวี ิตประจาวนั ขณะทม่ี นษุ ย์กาลังคดิ ทาหนา้ ท่คี วบคุมการคดิ การหาเหตุผล
จะพบว่าสมองทั้งสองซีกทางานร่วมกัน แต่จะ การแสดงออกเชิงนามธรรมท่ีเน้นรายละเอียด
แสดงลักษณะเด่นออกมาแตกต่างกันไปตาม เช่น การนับจานวนเลข การบอกเวลา เป็นต้น
ความถนัดของแตล่ ะคน เพ่ือวิเคราะห์แปลความหมายข้อมูลจัดระบบแต่
ละขั้นตอนอย่างมีเหตุผล และสร้างข้อสรุปจาก
ข้อมูลท่เี ปน็ สัญลกั ษณ์

นักวิทยาศาสตร์เรียกว่า “สมองแห่ง สมองซีกขวำ (right hemisphere)
เหตุผล” (Rational Brain) สมองด้านนี้มักจะ นักวิทยาศาสตร์เรียกว่า “สมองแห่งสหัช
เป็นสมองด้านเด่นควบคุมเกี่ยวกับภาษา (พูด
เขียนอ่าน) ควบคุมเกี่ยวกับทักษะท่ีเป็น ญาณ” (Intuitive Brain) จะทาหน้าท่ีเกี่ยวกับ
motor Skill ความคิดสร้างสรรค์ การจินตนาการ การใช้
ประโยชน์จากรูปแบบ และรูปทรงเรขาคณิต
ดังนั้น การท่ีคนเราสามารถคิดสร้างสรรค์สิ่ง
ตา่ งๆ

02 2

ความจาในผสู้ งู อาย ุ กระบวนกำรเกดิ ควำมจำ
1 . ก า ร บั น ทึ ก ค ว า ม จ า ( Record /
ควำมจำ เป็นความสามารถของสมอง ใน
การเก็บสะสมข้อมูล โดยข้ึนอยู่กับระยะเวลาใน Registration) จั ด เ ป็ น ขั้ น ต อ น แ ร ก ข อ ง
การเก็บสะสม ความจาทาหนา้ ทค่ี อยจัดระเบียบ กระบวนการของความจา จะต้องอาศัยการ
ขอ้ มูล สิ่งท่ีเกิดขน้ึ ภายในจติ ใจ ทางานของตวั รบั ความรู้สึก

ประเภทของควำมจำ 2. การเก็บความจา (Storage) เป็นสว่ นท่ีมี
1. ความจาท่ีประสาทสัมผัส (Sensory ประสิทธิภาพสูงสุดของความจา การเก็บข้อมลู
นนั้ จดั เปน็ วิธีการแบบ Active process
memory) การรบั ขอ้ มลู จากประสาทสมั ผัส 3. การระลึกความจา (Recall) ต้องอาศัย
2 . ค ว า ม จ า ร ะ ย ะ ส้ั น ( Short-term กลไกการทางานของสมองหลายอย่างสาหรับ
ค้นหาความจาท่ีได้เก็บไว้ แต่ปัจจุบันยังไม่
memory) ความจาหรอื การรับร้ขู ้อมลู ท่ไี ด้รับ สามารถอธิบายกลไกไดช้ ดั เจน
3 . ค ว า ม จ า ร ะ ย ะ ย า ว ( Long-term
ปจั จยั ที่เก่ยี วขอ้ งกับควำมจำในผู้สูงอำยุ
memory) ความจาหรือข้อมูลท่ีมีการคงอยู่ได้ 1. ระบบประสาทการรบั รู้
ยาวนานตลอดชวี ิต 2. ความไม่ใสใ่ จทีจ่ ะเริม่ เรยี นรู้สง่ิ ใหม่ๆ
3. สภาพจิตใจและอารมณ์

03 3

แนวทางสง่ เสรมิ ความจา 3 ด้ำนกำรเชื่อมโยง การท่ีมนุษย์จะ

1 ด้ำนกำรคำนวณ การคานวณ จดจาสิ่งใดสิ่งหน่ึง ข้ันแรกจะต้องการใช้
ประสาทสมั ผัสรบั รู้สิ่งน้ัน และองคป์ ระกอบอีก
คณิตศาสตร์แบบง่าย เพื่อฝึกกระบวนการคิด อย่างคือ เวลา การจดจาเร่ืองใดเรื่องหนึ่งหรือ
สามารถใช้เทคนิค และทักษะกระบวนการทาง ส่ิงที่จาเป็นเหมือนแฟ้มงาน ซึ่งมีหลายอัน
คณิตศาสตร์ในการเล่น มีการฝึกฝน และ เชอ่ื มโยงกัน
ทบทวนสม่าเสมอจะช่วยทางด้านการส่งเสริม
ความจา ยบั ย้งั การเส่อื มของสมอง 4 ดำ้ นจนิ ตนำกำรหรือกำรสร้ำงภำพ

2 ด้ำนกำรจัดระเบียบ การจัด ในใจ การสรา้ งภาพในใจหรือจินตนาการสมอง
จะสร้างการเช่ือมโยงข้ึนมา เพื่อทาความเข้าใจ
ระเบียบสื่อ การจัดการสิ่งเร้าหลายๆ สิ่งให้เป็น ส่ิงต่างๆ การหาความสัมพันธ์ การนึกภาพน้ัน
ระเบียบ ง่ายต่อการเก็บรักษาข้อมูล การวาง ห า ก น า ข้ อ มู ล อ ย่ า ง ห นึ่ ง ไ ป เ ชื่ อ ม โ ย ง กั บ
การคดิ ใหเ้ ปน็ ระบบ แนวความคดิ หรือสิ่งท่ีค้นุ เคย

5 ดำ้ นกำรใชร้ หัสช่วยจำ

ก า ร ใ ช้ สั ญ ลั ก ษ ณ์ ห รื อ ร หั ส ช่ ว ย จ า ส่ิ ง ข อ ง
บางอย่างจะช่วยให้ง่ายในการจา การสร้างรหัส
ช่วยจา เพื่อให้เกิดการเช่ือมโยงช่วยในการ
ลาดับกระบวนการจาให้จดจาข้อมูลได้ง่ายข้ึน
และสะดวกสาหรับการจาง่ายต่อการเชื่อมโยง
ซึ่งสามารถอ้างอิงจุดได้ง่ายเพ่ือได้ใช้กับเร่ือง
ใดๆ กระตนุ้ ความจา

04 4

การออกแบบเกมฝึ กสมอง 3. เกมจะต้องมีโครงสร้า งโหมด กา ร
ฝึกอบรม ประกอบด้วย คาแนะนาในการเล่น
การออกแบบเกมฝึกสมองสาหรับผู้สูงอายุ เกม วธิ กี ารเลน่ กฎกตกิ า
ใ ห้ มี ค ว า ม ค ร อ บ ค ลุ ม เ นื้ อ ห า ใ น ด้ า น ข อ ง
กระบวนการจา โดยมีหลักเกณฑ์ในการ 4. ด้านการออกแบบเกมฝึกสมองสาหรับ
ออกแบบเกมฝึกสมองสาหรบั ผสู้ งู อายุตามความ ผ้สู ูงอายุ
เหมาะสมกบั ขอ้ จากดั ของผู้สูงอายุ ดังนี้
4.1 รูปแบบตัวอักษรควรเหมาะสาหรับ
1. ค า นึ ง ถึ ง ค ว า ม ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ ก า ร แสดงผลทางหน้าจอคอมพิวเตอร์ ตัวอักษรที่
เปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายของผู้สูงอายุ โดย เหมาะสมสาหรบั ผ้สู ูงอายุ
รูปแบบของเกมควรมีความง่ายต่อการใช้งาน มี
ความยดื หยนุ่ และเหมาะสมกับผ้สู งู อายดุ ว้ ยการ 4.2 สีตัวอักษรแตกต่างจากสีพ้ืนหลัง
ใช้ภาพ และสัญลักษณ์ไม่ซับซ้อน ยากต่อการใช้ อย่างชัดเจน
งานของผู้สงู อายุ
4.3 ปุ่มกดขนาดท่ีเหมาะสม มีลักษณะ
2. เนื้อหาของเกมเป็นกิจกรรมที่เก่ียวข้อง วงกลม สเี่ หลี่ยม หรือลูกศร
ในการดาเนินชีวิตประจาวัน กระตุ้นสมองให้
จดจา ให้ผู้สูงอายุเกิดการปฏิสัมพันธ์กับบุคคล
รอบข้าง โดยเกมมีการปรับระดับความยากง่าย
ในการเรียนรู้

5

05

“การกระตนุ้ สมอง”

Executive Function

หน้า ท่ีบริหา รจัดกา รข อ งสมอ ง เ ป็ น จัดกำรของสมองประกอบด้วยทักษะ
กระบวนการทางานของสมองในหลายๆ ส่วน สำคญั 9 ดำ้ น ไดแ้ ก่
เชื่อมโยงกันในการจัดการกระบวนการทางการ
รคู้ ิด เกย่ี วขอ้ งกบั การทางานของสมอง เปน็ การ 1) ความมงุ่ ม่ัน มเี ปา้ หมาย
ทางานของสมองส่วนหน้า และการทางาน 2) การริเริ่มและลงมือทา
ประสานกันของสมอง เป็นบริเวณของสมองที่ 3) คิดยดื หยนุ่ และการปรบั ตัว
ท า ห น้ า ที่ ส า คั ญ ที่ สุ ด ซ่ึ ง เ ก่ี ย ว ข้ อ ง กั บ 4) ความจาทางาน
กระบวนการคิด ความรู้สึก การกระทาต่างๆ มี 5) การวางแผนและจัดระบบดาเนินการ
ความมุ่งม่ันท่ีจะทาให้สาเร็จ อดทนและรู้จัก 6) การกากับและตรวจสอบตนเอง
แกป้ ญั หา ความสามารถในการควบคุมความคิด 7) การยับยั้ง ขม่ ใจ
ตนเอง รวมถงึ การทางานทซ่ี ับซ้อนจนสาเรจ็ 8) สมาธิ จดจอ่
9) การควบคมุ อารมณ์

ห น้ า ท่ี บ ริ ห า ร จั ด ก า ร ข อ ง ส ม อ ง มี
ค ว า ม ส า คั ญ ต่ อ ม นุ ษ ย์ เ นื่ อ ง จ า ก เ ป็ น
กระบวนการพ้ืนฐานที่จาเป็นและเกี่ยวข้องกับ
ความสามารถของสมอง หน้าที่บริหารจัดการ
จะมกี ารพัฒนาแตกต่างกันไปในแต่ละช่วงวยั

4. ด้ำนกำรเช่ือมโยง 6

06 ค ว า ม สั ม พั น ธ์ กั น ร ะห ว่ า ง อ ดี ต กั บ ปัจ จุบัน มี

“สรปุ แนวคิด” กระบวนการไปสู่แฟ้มนั้น การจดจาสิ่งต่างๆ และการนึก

1. แนวคดิ ทฤษฎีแอคคินสัน และชิฟฟริน ย้อน ต้องมีการใช้เรือ่ งของความสัมพันธเ์ ชอ่ื มโยง ระหวา่ ง

การบริหารสมอง ทาให้สมองทุกส่วนเกิดการตื่นตัว เวลากับส่งิ ท่ีจา
ทาให้แขนงเซลล์ ประสาทแตกกิ่งก้านสาขา เซลล์สมอง
ส่ือสารกันมากขึ้น มีการเช่ือมโยงเซลล์ประสาทสมอง ตวั อยำ่ งเกม 1. กจิ กรรม ศิลปะติดแปะรปู ภาพ
แขง็ แรงข้ึน และเมอื่ เซลลส์ มองแขง็ แรงข้นึ
ตัวอยำ่ งเกม 1. กจิ กรรมแนะนาตัว (ถามทวนช่ือ) 2. กิจกรรมจับคภู่ าพที่หายไป

2. กิจกรรมจบั คูก่ ู้ความจา 3. กิจกรรม WaterSortPuzzle
3. กจิ กรรมเตมิ เขม็ นาฬิกา
4. กจิ กรรม 12 เดอื น 4. เกม “Escape Car”
5. กิจกรรม วาดรปู ทายภาพ
6. กจิ กรรม การพบั พัด 5. กิจกรรมจัดกล่มุ ภาพ

2. นวิ โรบคิ ส์เอก็ เซอรไ์ ซส์ 6. กจิ กรรม เกมสลับตัวอักษร

การจัดกิจกรรมส่งเสรมิ ความจาเพอื่ ชะลอภาวะสมอง 5. กำรทำงำนของควำมคดิ และประสทิ ธิภำพของ
เสอ่ื ม การทากิจกรรมโดยปรบั ใช้ประสาทสมั ผสั ท้งั 5 รวม
กับอารมณ์ เพ่ือกระตุ้นให้เนื้อเยื่อประสาทตื่นตัว แขนง สมองรว่ มกับกำรรบั รู้
เซลล์ประสาทแตกก่ิงก้านสาขา ทาให้สมองเกิดการหลั่ง
สารนวิ โรโทฟนิ ส์ ทาให้เซลลส์ มองแข็งแรงขนึ้ และทางาน กระบวนการการทางานของสมอง ด้านความคิด
อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ
ความเข้าใจของผู้สูงอายุจากการทาหน้าที่ ซึ่งครอบคลุม
ตวั อยำ่ งเกม 1. กิจกรรมตบมอื ตบอก ตบไหล่
2. กิจกรรม โปง้ ก้อย เน้ือหา 6 ด้าน ได้แก่ การรับรู้ การจดจา ความใส่ใจ การ

3. ปรชั ญำมอนเตสซอร่ี คานวณ ภาษาและการระลกึ ได้

พัฒนาจากการจดั กิจกรรมใหเ้ ด็กกล่มุ สมาธิสน้ั โดยให้ ตัวอยำ่ งเกม 1. กจิ กรรม Monica
ความสาคัญกับศักยภาพ รายบุคคลมีการพัฒนาอย่าง
สมดลุ เป็นองค์รวม เน้นเร่ืองการมอี สิ ระตามระยะเวลา 2. เกมวาดรปู จากวสั ดธุ รรมชาติ
ตวั อยำ่ งเกม 1. กจิ กรรม เกมจับคู่
3. เกมใบ้คาชาเยน็

4. กิจกรรม ซโู ดกุ ก้สู มอง

5. ดูใหด้ ี มีให้จา

6. กำรบำบดั ด้วยกำรรบั รู้ตำมควำมเปน็ จรงิ

เป็นกิจกรรมบาบัดท่ีช่วยส่งเสริมการรับรสู้ ถานการณ์

ท่ีเป็นจรงิ โดยมุง่ เนน้ ให้ผสู้ งู อายุได้เรียนรู้ส่ิงตา่ งๆ รอบตวั

ไดใ้ หมอ่ ีกครง้ั หนง่ึ

ตวั อยำ่ งเกม 1. กิจกรรมฝกึ สมอง “stroop test”

2. กจิ กรรมย้อนวนั วาน

3. กิจกรรมเล่าเรื่องประกอบภาพ (สม้ ตา)

4. กจิ กรรม เรขาคณิต พาคดิ สุขใจ

07 7

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
ทฤษฎีแอคคินสัน และชิฟฟริน การ
1 กจิ กรรมแนะนำตวั (ถำมทวนชอ่ื )
บริหารสมอง ทาให้สมองทุกส่วนเกิดการ
วัตถุประสงค์ ตื่นตัว ทาให้แขนงเซลล์ ประสาทแตก
1. เพื่อฝึกความจา กิ่งก้านสาขา เซลล์สมองส่ือสารกันมากข้ึน มี
2. ช่วยกระตุ้นกระบวนการสังเกต และ การเชื่อมโยงเซลล์ประสาทสมองแข็งแรงขึ้น
และเมอื่ เซลลส์ มองแขง็ แรงขึน้
จดจา
วิธกี ำรเล่น
ประโยชนท์ ไี่ ด้ 1. แนะนาตัว “ชื่อน้อง…….” และให้
1. ไดฝ้ กึ การจดจา
2. ฝึกการสังเกตลักษณะเฉพาะ เพ่ือ ผู้สงู อายุจดจาชื่อ และใบหนา้
2. เม่ือแนะนาตัวเสร็จ ถามผู้สูงอายุว่า
จดจา
3. ช่วยกระตุ้น สมองด้านการรู้คิดและ คนนี้ “ชอ่ื นอ้ ง…..” เม่ือตอบถกู จะให้รางวัล
3. ให้คนมายืน 2 คน แล้วถามผู้สูงอายุ
เพิ่มประสิทธิภาพด้านความจา และด้านการ
สงั เกตดีข้นึ ว่า คนไหน “ช่ือน้อง……” เมื่อตอบถูกจะให้
รางวัล
ระยะเวลำในกำรทำกิจกรรม 15-20 นาที

อุปกรณ์ 1. ไมค์
2. ลาโพง

07 8

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคดิ
ทฤษฎีแอคคินสัน และชิฟฟริน การ
2 กิจกรรมจับคูก่ คู้ วำมจำ
บริหารสมอง ทาให้สมองทุกส่วนเกิดการ
วัตถุประสงค์ ตื่นตัว ทาให้แขนงเซลล์ ประสาทแตก
1. เพื่อฝึกความจาและการวางแผน ก่ิงก้านสาขา เซลล์สมองส่ือสารกันมากขึ้น มี
2. ช่วยกระตุ้นกระบวนการคิด และ การเชื่อมโยงเซลล์ประสาทสมองแข็งแรงขึ้น
และเมอ่ื เซลลส์ มองแขง็ แรงขน้ึ
จดจา
วธิ กี ำรเล่น
ประโยชนท์ ี่ได้ 1. คว่าแผน่ การ์ดจานวน 30 แผน่ ไมใ่ ห้
1. ไดฝ้ กึ การมองเหน็
2. ฝึกความจา ฝึกการคิดเชอื่ มโยง และ มองเห็นภาพ สลบั แผ่นการด์
2. วางการ์ดเรียง 5 แถว แถวละ 6
การวางแผน
3. ช่วยกระตุ้นสมองด้านการรู้คิดและ บรรทดั
3. เปิดการด์ ได้ทลี ะ 2 ครั้ง
เพิ่มประสิทธิภาพด้านความจา และด้านการ 4. อาจจะเริม่ ต้นเลน่ จาก 10 แผน่
บรหิ ารจดั การดีข้นึ
(5 คู่) ถ้าทาได้ให้เพ่ิมจานวนการ์ดข้ึนเร่ือย ๆ
ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 10-15 นาที เชน่ เป็น 12, 16, 20 แผน่ ตามลาดับ

อุปกรณ์
รปู ภาพต่างๆ ทเี่ หมอื นกนั รปู ละ 1 คู่

07 9

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
กำรบำบดั ดว้ ยกำรรบั รู้ตำมควำมเป็นจริง
3 กิจกรรมเลำ่ เรือ่ งประกอบภำพ (ส้มตำ)
เป็นกิจกรรมบาบัดที่ช่วยส่งเสริมการรับรู้
วัตถุประสงค์ สถานการณ์ท่ีเป็นจริง โดยมุ่งเน้นให้ผู้สูงอายุ
1. เพื่อฝึกความจา กระตุ้นการทางาน ไดเ้ รียนรสู้ ิ่งตา่ งๆ รอบตัวไดใ้ หม่อกี คร้ังหนึ่ง

ของสมองอยา่ งมปี ระสิทธิภาพ วิธกี ำรเลน่
2. ช่วยกระตุ้นกระบวนการคิดวิเคราะห์ 1. ให้คนมายืนถือรูปภาพ เช่น ถือรูป

เป็นขน้ั ตอน “ครก” แล้วถามผู้สูงอายุว่า สามารถนาไปใช้
ในการตาสม้ ตาได้หรือไมถ่ ือรูป “หมวก” แล้ว
ประโยชนท์ ไ่ี ด้ ถามผู้สูงอายุว่า สามารถนาไปใช้ในการตา
1. ฝึกการวิเคราะห์เป็นข้ันตอน เพื่อ ส้มตาได้หรือไม่

จดจาทาให้สมองทางานได้อยา่ งมีประสิทธิภาพ 2. เมื่อถามเสร็จ ผู้สูงอายุสามารถตอบ
ส่งผลตอ่ การฟื้นฟคู วามจาระยะสน้ั ถกู จะมีรางวัลให้

2. ช่วยกระตุ้นสมองด้านการรู้คิดและ 3. เม่ือเลือกอุปกรณ์ตาส้มตาได้แล้ว ก็
เพ่ิมประสิทธิภาพด้านความจา และด้านการ จะเป็นการจัดเรียงภาพว่าขั้นตอนการตา
สังเกตดขี ึ้น ส้มตาขั้นตอนแรก ต้องเตรียมอะไรบ้าง ไป
จ น ถึ ง ขั้ น ต อ น สุ ด ท้ า ย ข อ ง ก า ร ต า ส้ ม ต า
ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 10-15 นาที ตวั อยา่ งเชน่ เตรียม ครก-ตาพรกิ -ตากระเทียม
จนถงึ ขั้นตอนสดุ ทา้ ยเป็นต้น
อุปกรณ์
1. รูปภาพท่ีเกี่ยวข้องกับการตาส้มตา

และทไี่ ม่เกย่ี วข้องกับการตาสม้ ตา
2. ลาโพง ไมค์

07 10

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
ทฤษฎีแอคคินสัน และชิฟฟริน การ
4 กิจกรรมเติมเข็มนำฬิกำ
บริหารสมอง ทาให้สมองทุกส่วนเกิดการ
วตั ถุประสงค์ ตื่นตัว ทาให้แขนงเซลล์ ประสาทแตก
1. เพ่ือให้ผู้สูงอายุได้ฝึกสมาธิและฝึก ก่ิงก้านสาขา เซลล์สมองสื่อสารกันมากข้ึน มี
การเช่ือมโยงเซลล์ประสาทสมองแข็งแรงข้ึน
ทกั ษะในการจา และเมอื่ เซลล์สมองแข็งแรงขน้ึ
2. เพื่อให้ผู้สูงอายุได้ฝึกทักษะการ วิธกี ำรเลน่

วางแผน 1. นาภาพนาฬิกา และดินสอ ให้
3. เพ่ือให้ผู้สูงอายุได้ฝึกสมาธิและฝึก ผู้สงู อายุ

ทกั ษะในการคิด 2. เป็นเพลงพาผู้สูงอายเุ ตน้ ให้เกดิ ความ
บันเทิง
ประโยชนท์ ีไ่ ด้
1. ได้ฝึกการช่วยฟื้นความจาในเร่ือง 3. ให้ผู้สูงอายุจับหู ถ้าเพลงหยุดให้รีบ
เตรยี มจบั ดนิ สอ
การรับร้เู ร่ืองเวลา
2. ช่วยกระตุ้น สมองด้านการรู้คิดและ 4. ปิดเพลงแล้วบอกเวลา อย่างช้าๆ
แล้วให้ผู้สูงอายุเติมเขม็ นาฬกิ าลง
เพ่ิมประสิทธิภาพดา้ นความจา
3. ชะลอการเกิดอาการอัลไซเมอร์ 5. ถ้าหากผู้สูงอายุคนไหนทาเสร็จก็จะ
ใหย้ กมือ แลว้ ทวนซ้าวา่ เวลาน้ีคอื เวลาเทา่ ไหร่
สมองเสอื่ ม หรอื โรคที่เกย่ี วข้องกับสมอง
6. ถ้าตอบไม่ถูกก็จะให้เพ่ือนร่วมทีม
อปุ กรณ์ ไมค,์ ลาโพง, ภาพนาฬกิ า, ดินสอ อธบิ ายและให้ความรเู้ พ่ือเป็นการทบทวนและ
ชว่ ยฟ้ืนคนื ความจาในการรบั รเู้ วลา

07 11

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
ทฤษฎีแอคคินสัน และชิฟฟริน การ
5 กิจกรรม 12 เดือน
บริหารสมอง ทาให้สมองทุกส่วนเกิดการตืน่ ตัว
วตั ถุประสงค์ ทาให้แขนงเซลล์ ประสาทแตกก่ิงก้านสาขา
1. เพ่ือให้ผู้สูงอายุได้ฝึกสมาธิและฝึก เซลล์สมองสื่อสารกันมากขึ้น มีการเช่ือมโยง
เซลล์ประสาทสมองแข็งแรงขึ้น และเมื่อเซลล์
ทักษะในการจา สมองแขง็ แรงขนึ้
2. เพื่อให้ผู้สูงอายุได้ฝึกทักษะประสาท
วธิ กี ำรเล่น
สัมผัสทางการฟัง 1. เปดิ เพลง 12 เดอื นให้ผสู้ ูงอายุฟงั 3 รอบ
3. เพ่ือให้ผู้สูงอายุได้ฝึกสมาธิและฝึก 2. พาผู้สูงอายุ ท่อง เดือน ท้ัง 12 เดือน

ทักษะในการคิด พร้อมกนั ประมาณ 2 รอบ
3. เปิดเพลง12เดือนคลอเบาๆจากนั้นส่ง
ประโยชน์ที่ได้
1. ไดฝ้ ึกการจดจา กระปอ๋ งแป้งให้ผู้สงู อายุ
2. ช่วยกระตุ้น สมองด้านการรู้คิดและ 4. ปิดเพลงแล้วถามผู้สูงอายุว่า เช่น เดอื นนี้

เพิ่มประสิทธิภาพด้านความจา และด้านการ เดอื นมิถนุ ายน แลว้ เดอื นต่อไปเดอื นอะไร.....
สังเกตดขี นึ้ 5. ถ้าหากผู้สูงอายุไม่สามารถตอบได้ เราก็

3. ชะลอการเกิดอาการอัลไซเมอร์ พาทวนเดือนท้งั 12 เดอื นอีกครัง้
สมองเส่ือม หรือโรคท่เี กี่ยวข้องกับสมอง 6. หลังจากเล่นกิจกรรม 12 เดือนเสร็จ ก็

4. ลดภาวะซึมเศร้า พาผู้สงู อายุทวนเดอื นอีก 1 คร้ัง

ระยะเวลำในกำรทำกิจกรรม 10-15 นาที

อุปกรณ์ ไมค์, ลาโพง, เพลง 12 เดือน,
กระปุกแป้ง

07 12

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
กำรบำบดั ดว้ ยกำรรับรู้ตำมควำมเป็นจริง
6 กจิ กรรมฝกึ สมอง “stroop test”
เป็นกิจกรรมบาบัดที่ช่วยส่งเสริมการรับรู้
วัตถปุ ระสงค์ สถานการณท์ เี่ ปน็ จริง โดยมุง่ เนน้ ให้ผู้สงู อายุได้
1. เพื่อกระตุ้นการทางานของสมอ งให้ เรยี นร้สู งิ่ ตา่ งๆ รอบตวั ได้ใหม่อีกครัง้ หนึง่
วิธีกำรเลน่
ผ้สู งู อายุไดพ้ ฒั นาความจา
2. เพื่อเป็นการป้องกันการเกิดอัลไซเมอร์ใน 1. ตั้งสตใิ ห้ดี
2. ดทู ส่ี ีเป็นหลัก ไมอ่ า่ นตามคา
ผู้สูงอายุ 3. อ่านออกเสียง ตามสีที่เห็น (เช่น เห็นสี
เขยี ว ก็อ่าน สเี ขียว)
ประโยชน์ท่ไี ด้ 4. โดยจะเล่นทั้งหมด 2 ครงั้
1. กระตุ้นประสาทความคิดร่วมกับ การ

มองเหน็
2. ช่วยฟนื้ ฟคู วามทรงจาในคนวัยผสู้ ูงอายุ
3. ช่วยพฒั นาเรื่องความทรงจา ให้สามารถ

จดจาส่ิงตา่ งๆ ได้ดียิง่ ข้ึน

ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 10-15 นาที

อุปกรณ์ กระดานบอร์ดรปู ภาพสีตามการอ่าน

07 13

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
ด้ำนกำรเช่ือมโยง ความสัมพันธ์กัน
7 กิจกรรมศลิ ปะตดิ แปะรูปภำพ
ระหว่างอดตี กบั ปัจจบุ ัน มกี ระบวนการไปสู่การ
วัตถปุ ระสงค์ จดจาส่ิงต่างๆ และการนึกย้อน ต้องมีการใช้
เพอื่ กระตุ้นสมองและความจาเพมิ่ สมาธิ เรื่องของความสัมพันธ์เช่ือมโยง ระหว่างเวลา
กับสง่ิ ที่จา
ประโยชนท์ ไ่ี ด้ วิธีกำรเล่น
1. กระตุ้นประสาทความคิดร่วมกับการ
1. ตดั กระดาษสตี ่าง ๆ เปน็ เส้นยาวๆ เตรียม
มองเหน็ ไว้ก่อน เพื่อง่ายต่อการให้ผู้สูงอายุฉีกในขั้นตอน
2. ฝกึ ความคดิ สร้างสรรค์ ต่อไป
3. ส่งเสริมการใชก้ ล้ามเนื้อมดั เล็ก
2. ให้ผู้สูงอายุ ฉีกหรือตัดกระดาษออกมา
ระยะเวลำในกำรทำกิจกรรม 30 นาที เป็นช้ินๆ ผู้ดูแลอาจเตรียมถ้วยหรือแก้วไว้
ผู้สงู อายใุ สก่ ระดาษสที ฉ่ี ีกหรอื ตดั แล้ว โดยแยกสี
อปุ กรณ์ 1. ภาพวาดไม่มีสี ให้ชัดเจน เพื่อจะง่ายต่อการหยิบสีและกระดาษ
2. กระดาษสี ก็จะไม่ปลิว
3. กาว
3. เม่ือเตรียมอุปกรณ์เสร็จแล้ว ให้ผู้สูงอายุ
ทากาวลงบนภาพทลี ะส่วน แลว้ นากระดาษที่ฉีก
เตรยี มไวม้ าปะลงไปบนภาพวาด

4. นาชน้ิ งานไปตาก หรือรอจนกาวแห้ง

แนวคดิ 14

07 กำรทำงำนของควำมคิดและประสิทธิภำพ

“เกมพฒั นาสมอง” ของสมองร่วมกับกำรรับรู้ กระบวนการการ

8 กิจกรรม Monica ทางานของสมอง ด้านความคิดความเข้าใจของ

วตั ถุประสงค์ ผู้สูงอายุจากการทาหน้าท่ีซึ่งครอบคลุมเนื้อหา
1. เพ่ือพัฒนาความสามารถในการสร้าง
6 ด้าน ได้แก่ การรับรู้ การจดจา ความใส่ใจ
ความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลที่เรียนรู้ใหม่กับ
ขอ้ มูลเกา่ การคานวณ ภาษาและการระลึกได้

2. เพ่อื กระตุ้นสง่ เสริมกระบวนการจา วธิ ีกำรเลน่

ประโยชนท์ ี่ได้ เกมจะเน้นการใช้ภาพ หรือไอคอนง่ายๆ
1. ด้านการเช่อื มโยง เพ่อื พฒั นา
เพื่อให้ง่ายตอ่ การจดจา
ความสามารถในการสร้างความสัมพนั ธ์ระหวา่ ง
ขอ้ มลู ทีเ่ รียนรู้ใหม่กับข้อมลู เก่า 1. แบ่งผู้เล่นออกเป็น 2 ทีม เพ่ือทาการ

2. ด้านจินตนาการหรือสร้างภาพในใจ แขง่ ขนั
โดยการจับคู่ส่ิงต่างๆในภาพให้เป็นคู่ โดย
พิจารณาจากความคล้ายคลึงท่ีผู้ใช้คิดว่ามี 2. ผู้ควบคุมเกมจะเปิดภาพที่ 1 ให้
เหตุผลมากที่สดุ
ผู้สูงอายุดูและจดจาภาพ เปิดภาพท่ี 2 ให้
ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 30 นาที
ผสู้ งู อายุ เปรียบเทยี บกบั ภาพที่1
อุปกรณ์ โทรศัพทม์ ือถอื /ไอแพด
3. แต่ละทีมเปรียบเทียมความเหมือน

หรอื แตกตา่ งของภาพ

5. หากเหมือนให้ทีมยกเครื่องหมายถูก

หากแตกตา่ งให้ยกเครอ่ื งหมายผิด

07 15

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคดิ
นิวโรบิคส์เอ็กเซอร์ไซส์ การจัดกิจกรรม
9 กิจกรรมโป้งกอ้ ย
สง่ เสริมความจาเพ่อื ชะลอภาวะสมองเสือ่ ม การ
วตั ถปุ ระสงค์ ทากิจกรรมโดยปรับใชป้ ระสาทสัมผัสทั้ง 5 รวม
1. เพื่อให้ผู้สูงอายุได้ฝึกสมาธิและฝึก กับอารมณ์ เพื่อกระตุ้นให้เนื้อเยื่อประสาท
ตื่นตัว แขนงเซลล์ประสาทแตกก่ิงก้านสาขาทา
ทักษะในการจา ให้สมองเกิดการหลั่งสารนิวโรโทฟินส์ ทาให้
2. เพื่อให้ผู้สูงอายุได้ฝึกทักษะประสาท เ ซ ล ล์ ส ม อ ง แ ข็ ง แ ร ง ข้ึ น แ ล ะ ท า ง า น อ ย่ า ง มี
ประสทิ ธิภาพ
สมั ผสั ทางการมอง
3. เพ่ือให้ผู้สูงอายุได้ฝึกทักษะประสาท วธิ กี ำรเล่น
1. ท่าโป้งก้อย มือซ้ายชูน้วิ โป้ง มือขวาชนู ้วิ ก้อย
สมั ผัสทางการฟัง แล้วใหส้ ลับเปลี่ยนเปน็ มือซ้ายชูนิ้วก้อย มอื ขวา
ชนู วิ้ โป้ง ทาสลับกันเรอ่ื ย ๆ
ประโยชนท์ ่ีได้ 2. ท่ากาแบ มือซ้ายกา มือขวาแบ แล้วสลับ
1. ชะลอการเกิดอาการอัลไซเมอร์ สมอง เปล่ียนเป็น มือซ้ายแบ มือขวากา ทาสลับกัน
เร่ือย ๆ
เสือ่ ม หรอื โรคทเี่ กย่ี วข้องกบั สมอง
2. ลดภาวะซึมเศรา้
3. ชว่ ยกระตนุ้ กระบวนการคิด และจดจา

ระยะเวลำในกำรทำกิจกรรม 10 นาที

อุปกรณ์ ไมม่ ี

07 16

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
ทฤษฎีแอคคินสัน และชิฟฟริน การ
10 กิจกรรมวำดรปู ทำยภำพ
บริหารสมอง ทาให้สมองทุกส่วนเกิดการตื่นตัว
วตั ถุประสงค์ ทาให้แขนงเซลล์ประสาทแตกกิ่งกา้ นสาขา เซลล์
1. เพ่ือให้ผู้สูงอายุได้ฝึกสมาธิและฝึก สมองส่ือสารกันมากข้ึน มีการเชื่อมโยงเซลล์
ประสาทสมองแข็งแรงข้ึน และเม่ือเซลล์สมอง
ทกั ษะในการคิด แข็งแรงขน้ึ
2. เพ่ือให้ผู้สูงอายุได้ฝึกทักษะประสาท
วธิ กี ำรเล่น
สัมผัสทางการมอง 1. แบ่งกลุ่มกลุ่มละ 5 - 10 คน เลือก

ประโยชนท์ ่ีได้ หัวหน้ากลุ่มและแจกกระดาษให้หัวหน้ากลุ่ม 1
1. ช่วยกระตนุ้ กระบวนการคิด และจดจา ใบ
2. ได้กระต้นุ หรอื พฒั นา
2. ให้กับหัวหน้ากลุ่มวาดรูปตามคาส่ังท่ี
ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 20 นาที ได้รับ

อุปกรณ์ 1. กระดาษไว้สาหรับวาดรปู 3. ให้สมาชิกในกลุม่ ทายวา่ เป็นรูปอะไร
2. ปากกาสี

07 17

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
ทฤษฎีแอคคินสัน และชิฟฟริน การ
11 กจิ กรรมกำรพับพดั
บริหารสมอง ทาให้สมองทุกส่วนเกิดการต่ืนตัว
วตั ถปุ ระสงค์ ทาให้แขนงเซลล์ประสาทแตกก่ิงกา้ นสาขา เซลล์
เพ่อื ชะลอการเคลอ่ื นไหวทต่ี ิดขดั ไม่ราบเรียบ สมองส่ือสารกันมากขึ้น มีการเชื่อมโยงเซลล์
ประสาทสมองแข็งแรงข้ึน และเมื่อเซลล์สมอง
ทางานไม่ประสานกันหรือเคลื่อนไหวช้าลงใน แข็งแรงข้ึน
ชวี ิตประจาวันของผู้สงู วยั วิธกี ำรเลน่

ประโยชนท์ ไี่ ด้ 1. แจกกระดาษและปากกาใหผ้ ู้สูงอายุ
1. ด้านการกะระยะทางสายตา หากมี 2. นากระดาษมาพับ เป็นใบพัด โดยมี
ตวั อย่างสาธิตใหด้ ู
ปัญหาทางสายตามาก สามารถใช้สีเมจิกสีดา
ลากเส้นให้พับตามแนวสามารถเพ่ิมความยาก
งา่ ยด้วยการเพม่ิ หรือลดขนาดช่องว่างได้

2. สหสัมพันธ์ของการใช้แขนและมือสอง
ข้างให้สามารถใช้แขนและมือในชีวิตประจาวัน
ไดอ้ ยา่ งไมต่ ดิ ขดั ในขนั้ ตอนของการพับกระดาษ

ระยะเวลำในกำรทำกิจกรรม 15-20 นาที
อุปกรณ์ การดาษ A4

07 18

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคดิ
กำรบำบัดดว้ ยกำรรบั รูต้ ำมควำมเป็นจริง
12 กิจกรรมเรขำคณติ พำคิดสุขใจ
เ ป็ น กิ จ ก ร ร ม บ า บั ด ท่ี ช่ ว ย ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร รั บ รู้
วตั ถุประสงค์ สถานการณ์ท่ีเป็นจริง โดยมุ่งเน้นให้ผู้สูงอายุได้
เพ่ือช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการจดจา เรียนรู้สิ่งต่างๆ รอบตัวได้ใหมอ่ กี คร้งั หนึ่ง

ช่วยผ่อนคลายความตงึ เครียด วธิ กี ำรเล่น
1. นาภาพ รูป วงกลม, สามเหลี่ยม, ห้า
ประโยชน์ทีไ่ ด้
1. ช่วยกระตุ้นการทางานของสมอง เหล่ียม, สี่เหล่ียม นามาโชว์ให้ผู้เล่นได้เห็นแต่ละ
ภาพแล้วบอกชอื่ ของแต่ละภาพว่าเปน็ รูปอะไร
ด้านซา้ ยไดด้ มี ากยิ่งขึ้น
2. มสี มาธมิ ากข้นึ 2. แจกกระดาษ A4 ให้กับผู้เล่นพร้อมกับ
3. เปน็ การปรับอารมณ์ มีความใจเย็น ไม่ ปากกาสี

โมโหฉนุ เฉียวหรอื ใจร้อน 3. ให้ผู้เล่นวาดภาพตามรูปที่ให้ดู โดยให้ผู้
เล่นใช้มือท้ัง 2 ขา้ งในการวาดภาพ
ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 15-20 นาที
อุปกรณ์

1. กระดาษรูปภาพ วงกลม, สามเหลี่ยม,
หา้ เหลี่ยม, สีเ่ หลี่ยม จานวน 4 ใบ

2. กระดาษA4 จานวน 10 – 15 ใบ
3. ปากกาสี

07 19

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
กำรบำบดั ด้วยกำรรับรตู้ ำมควำมเปน็ จริง
13 กิจกรรมย้อนวนั วำน
เ ป็ น กิ จ ก ร ร ม บ า บั ด ที่ ช่ ว ย ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร รั บ รู้
วตั ถุประสงค์ สถานการณ์ที่เป็นจริง โดยมุ่งเน้นให้ผู้สูงอายุได้
เพ่ือชะลอความเส่ือมของสมอง และ เรยี นรสู้ งิ่ ต่างๆ รอบตวั ไดใ้ หมอ่ ีกครัง้ หนึ่ง

กระตนุ้ ความทรงจาระยะสนั้ วธิ กี ำรเลน่
1. แบ่งกลุ่มออกเป็น 4 กลุ่ม กลมุ่ ละเทา่ ๆ
ประโยชนท์ ่ไี ด้
1. เพื่อช่วยกระชับความสัมพันธ์และ กัน
2. แจกรูปภาพผลไม้ให้แตล่ ะกลุม่
เสรมิ สร้างความสามคั คี 3. ให้ตัวแทนแต่ละกลุ่มออกมาเล่าว่าเมื่อ
2. เพอ่ื ชว่ ยชะลอความเสื่อมของสมอง
3. เพอ่ื ช่วยกระตุ้นความทรงจาระยะสนั้ เห็นภาพที่ให้ดูแล้วนึกถึงอะไร อาจจะเป็นส่ิงท่ี
เ ค ย ท า ม า ใ น อ ดี ต ห รื อ นึ ก ถึ ง ส า ย พั น ธ์ ที่
ระยะเวลำในกำรทำกิจกรรม 20 นาที หลากหลายของผลไม้ชนิดนั้นๆ เป็นการกระตุ้น
อุปกรณ์ รูปภาพผลไม้ชนิดต่าง ๆ คือ ส้ม ให้เขาคดิ ตอ่ ยอดต่อไป
มะนาว มะละกอ กล้วย แตงโม มะม่วง

07 20

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคดิ
ด้ำนกำรเช่ือมโยง ความสัมพันธ์กัน
14 กิจกรรมจบั คู่ภำพท่หี ำยไป
ระหว่างอดีตกับปัจจุบัน มีกระบวนการไปสู่แฟ้ม
วัตถปุ ระสงค์ น้ัน การจดจาส่ิงต่างๆ และการนึกย้อน ต้องมี
เ พื่ อ ก ร ะ ตุ้ น ส่ ง เ ส ริ ม ก ร ะ บ ว น ก า ร คิ ด การใช้เรื่องของความสัมพันธ์เช่ือมโยง ระหว่าง
เวลากบั ส่งิ ท่ีจา
กระบวนการจา และการวางแผน วิธีกำรเล่น

ประโยชน์ทีไ่ ด้ 1. จะแจกรูปภาพทไ่ี มส่ มบรู ณ์คนละ
1. กระตุ้นสมองให้เกิดกระบวนการคิด 1 ภาพ

ความจา 2. ใหผ้ สู้ งู อายุหาคูท่ ่ไี ดภ้ าพเดยี วกนั
2. ชะลอการเกิดอาการอัลไซเมอร์ สมอง 3. นาภาพมาต่อกันให้เป็นภาพท่ีสมบูรณ์
บอกว่าเปน็ ภาพอะไร
เส่อื มหรอื โรคท่เี กี่ยวข้องกบั สมอง
3. อารมณ์ดีเบิกบาน สดชื่นกระฉับกระเฉง

สนุกสนาน คลายเครียด

ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 20 นาที
อุปกรณ์ รูปภาพ

07 21

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคดิ
นิวโรบิคส์เอ็กเซอร์ไซส์ การจัดกิจกรรม
15 กิจกรรมตบมอื ตบอก ตบไหล่
ส่งเสริมความจาเพ่ือชะลอภาวะสมองเสื่อม การ
วตั ถุประสงค์ ทากิจกรรมโดยปรับใช้ประสาทสัมผัสท้ัง 5 รวม
เพอื่ กระต้นุ ความจาระยะสั้น กับอารมณ์ เพ่ือกระตุ้นใหเ้ นื้อเย่ือประสาทตืน่ ตัว
แขนง เซลล์ประสาทแตกก่งิ กา้ นสาขาทาให้สมอง
ประโยชนท์ ไ่ี ด้ เกิดการหลั่งสารนิวโรโทฟินส์ ทาให้เซลล์สมอง
1. เพื่อช่วยกระชับความสมั พนั ธ์และ แข็งแรงขึน้ และทางานอย่างมีประสทิ ธภิ าพ
วิธีกำรเลน่
เสริมสร้างความสามัคคี
2. เพื่อช่วยชะลอความเสื่อมของสมอง 1. จัดแถวผู้สูงอายุให้เรียบร้อยเป็นแถว
ตอนลึก หรือแถวหน้ากระดาน
ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 20 นาที
อปุ กรณ์ ไม่มี 2. นักศึกษาแสดงตัวอย่างการตบมือ ตบ
อก ตบไหล่ เขา้ จงั หวะ ให้ผสู้ ูงอายุดูเปน็ ตัวอย่าง

3. เร่ิมกิจกรรมตบมือ ตบอก ตบไหล่ เข้า
จงั หวะแบบเดย่ี ว

4. จับคู่ผู้สูงอายุด้วยกันและมีนักศึกษา
ร่วมจับคูด่ ้วย

5. เร่ิมกิจกรรมตบมือ ตบอก ตบไหล่ เข้า
จังหวะแบบคู่

07 22

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคดิ
ด้ำนกำรเช่ือมโยง ความสัมพันธ์กัน
16 กิจกรรม Water Sort Puzzle
ระหว่างอดีตกับปัจจุบัน มีกระบวนการไปสู่แฟ้ม
วตั ถุประสงค์ นั้น การจดจาส่ิงต่างๆ และการนึกย้อน ต้องมี
ด้ำนกำรเช่ือมโยง เพ่ือนาเสนอแนว การใช้เร่ืองของความสัมพันธ์เช่ือมโยง ระหว่าง
เวลากับส่ิงทจี่ า
ทางการส่งเสริมความกระบวนการคิดวิเคราะห์ วิธกี ำรเล่น
อย่างเป็นระบบของผู้สูงอายุโดยเกมฝึกสมอง
ผ่านโปรแกรม Water Sort Puzzle 1. แตะแกว้ ใดกไ็ ดเ้ พอื่ เทนา้ ลงในแก้วอีกใบ
2. ต้องเทน้าใหเ้ ช่ือมโยงกับสเี ดยี วกนั และมี
ประโยชน์ที่ได้ พื้นท่ีเพยี งพอบนแก้ว
1. พัฒนาสมองด้านการคิดวิเคราะห์ 3. เเก้วเเต่ละใบจะต้องมีสีเดยี วเท่านั้น

อย่างเปน็ ระบบ
2. เพอื่ ช่วยชะลอความเสอื่ มของสมอง
3. เพื่อพัฒนาทักษาการวางแผน การ

จดั การและการมองเหน็ ภาพรวมของเปา้ หมาย

ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 3 นาที

อุ ป ก ร ณ์ เ ก ม Water Sort Puzzle ใ น สื่ อ
โทรศพั ท์หรอื เเทปเลต็

07 23

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
ด้ำนกำรเชื่อมโยง ความสัมพันธ์กัน
17 กิจกรรมเกม “Escape Car”
ระหว่างอดีตกับปัจจุบัน มีกระบวนการไปสู่แฟ้ม
วัตถุประสงค์ น้ัน การจดจาส่ิงต่างๆ และการนึกย้อน ต้องมี
1. เพื่อนาเสนอแนวทางการส่งเสริม การใช้เร่ืองของความสัมพันธ์เชื่อมโยง ระหว่าง
เวลากบั สิง่ ที่จา
ความจาและสุขภาพจิตของผู้สูงอายุโดยเกมฝึก
สมองผ่านโปรแกรม Application Escape Car วิธกี ำรเลน่
1. ให้หาทางที่ทาให้รถคันสีแดงของเรา
2. เพ่ือประเมินผลการส่งเสริมความจา
และระดบั ความเครยี ดของผสู้ ูงอายุหลังจากการ สามารถออกจากทางวงกตให้ได้อย่างปลอดภัย
เ ล่ น เ ก ม ฝึ ก ส ม อ ง ผ่ า น โ ป ร แ ก ร ม Application โดยจะเห็นว่ามีรถต่างๆหลายคันอยู่เยอะแยะไป
Escape Car หมด เราจะต้องเอารถพวกน้ีเล่ือนออกไปตาม
แนวทีร่ ถจอดอยแู่ ล้ว
ประโยชนท์ ่ีได้
1. เป็นเครื่องมือสาหรับส่งเสริมการ 2. คลิกท่ีรถคันสีแดงของเราจากน้ันลาก
เพื่อเลื่อนรถ เพ่ือหลีกเส้นทางและทาให้รถคันสี
กระตุน้ ของสมองและลดความเครียดในผสู้ ูงอายุ แดงของเราออกไปจากทางออกให้ได้ เพ่ือท่ีจะ
2. เป็นแนวทางให้ผู้สูงอายุใช้เวลาว่างให้ ผ่านไประดบั ตอ่ ไป

เป็นประโยชน์ ลดความเครียด และนาประโยชน์
ที่ได้รับจากเกมฝึกสมอง Escape Car มา
ประยุกต์ใช้ในชวี ติ ประจาวัน

ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 10 นาที

อุปกรณ์ 1. Application Escape Car
2. Ipad 1 เคร่ือง

07 24

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
ปรัชญำมอนเตสซอร่ี พัฒนาจากการจัด
18 กิจกรรมเกมจับคู่
กิจกรรมให้เด็กกลุ่มสมาธิส้ัน โดยให้ความสาคัญ
วัตถปุ ระสงค์ กับศักยภาพ รายบุคคลมีการพัฒนาอย่างสมดุล
1. เพ่ือพัฒนาความสามารถในการสร้าง เปน็ องค์รวม เนน้ เรื่องการมอี สิ ระตามระยะเวลา

ความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลท่ีเรียนรู้ใหม่กับ วธิ ีกำรเล่น
ข้อมลู เกา่ แบ่งผู้เล่นเป็นสองฝ่าย เริ่มเล่นโดยการสบั

2. เพอ่ื กระตุ้นส่งเสรมิ กระบวนการจา บัตรภาพที่เตรียมไว้ให้ปนกัน แล้วคว่าบัตรภาพ
ลงบนพื้นท่ีท่ีกาหนดไว้สาหรับเล่นเกม แล้วให้ผู้
ประโยชน์ท่ีได้ เล่นฝ่ายหนึ่งเริ่มเล่นก่อน โดยหยิบบัตรภาพ
1. ด้านการเชอ่ื มโยงเพอ่ื พัฒนา ขึ้นมาสองใบ ถ้าได้ภาพตรงกันให้เก็บไว้ และมี
สิทธิ์เล่นอีก แต่ถ้าจับข้ึนมาแล้วบัตรภาพไม่
ความสามารถในการสร้างความสมั พนั ธร์ ะหวา่ ง ตรงกันให้วางบัตรภาพคว่าลงไปบนพ้ืนทเ่ี ล่นเกม
ข้อมลู ท่ีเรยี นรูใ้ หม่กบั ข้อมูลเก่าเหมือนแฟม้ งาน อีกคร้ัง แล้วเปลี่ยนให้ผู้เล่นอีกฝ่ายได้เล่นโดย
ท่มี ีหลายอนั แตเ่ ชอื่ มโยงด้วยกัน กติกาเดียวกัน เล่นจนบัตรภาพหมด ฝ่ายท่ีจับคู่
บัตรภาพไดม้ ากที่สดุ เป็นฝ่ายชนะ
2. ด้านจินตนาการหรือสร้างภาพในใจ
โดยการจับคู่สิ่งต่างๆในภาพให้เป็นคู่ โดย
พิจารณาจากความคล้ายคลึงที่ผู้ใช้คิดว่ามี
เหตุผลมากท่สี ดุ

ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 15-20 นาที

อปุ กรณ์ ภาพทีม่ ีรปู สิ่งตา่ งๆ

07 25

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคดิ
กำรทำงำนของควำมคดิ และประสทิ ธิภำพ
19 กจิ กรรมวำดรปู จำกวัสดุธรรมชำติ
ของสมองร่วมกับกำรรับรู้ กระบวนการการ
วัตถุประสงค์ ทางานของสมอง ด้านความคิดความเข้าใจของ
เพื่อเสริมสร้างสมาธิ ความอดทน ลด ผู้สูงอายุจากการทาหน้าที่ซ่ึงครอบคลุมเนอ้ื หา 6
ด้าน ได้แก่ การรับรู้ การจดจา ความใส่ใจ การ
ความเครียด ความว้าวุ่น ความวิตกกังวลลงไป คานวณ ภาษาและการระลึกได้
ได้ รวมถงึ ลดโรคซึมเศร้าในผูส้ งู อายุ วิธกี ำรเล่น
ประโยชนท์ ่ไี ด้
1. แจกกระดาษ สี
1. เพอ่ื ให้เกิดความผอ่ นคลาย สรา้ งความ 2. สาธิตวิธรการพิมพ์ภาพวัสดุธรรมชาติ
เบกิ บาน โดยเลือกวัสดุธรรมชาติท่ีต้องการกดลงพิมพ์บน
กระดาษ
2. ฟื้นฟสู มรรถภาพด้านการสัมผัส การ 3. ผูส้ ูงอายุลงมอื ปฏบิ ตั กิ ิจกรรม โดยเลือก
เคลอื่ นไหว การมองเห็น วสั ดธุ รรมชาติที่ตนเองสนใจ

ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 15-20 นาที

อุปกรณ์ กระดาษ สีน้า พู่กัน จานสี ใบไม้ (วสั ดุ
จากธรรมชาติ)

07 26

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
กำรทำงำนของควำมคิดและประสิทธิภำพ
20 กิจกรรมเกมใบ้คำชำเย็น
ของสมองร่วมกับกำรรับรู้ กระบวนการการ
วตั ถปุ ระสงค์ ทางานของสมอง ด้านความคิดความเข้าใจของ
1. เพ่ือส่งเสริมความจาและสุขภาพจิต ผู้สูงอายุจากการทาหน้าท่ีซ่ึงครอบคลุมเนอ้ื หา 6
ด้าน ได้แก่ การรับรู้ การจดจา ความใส่ใจ การ
ข อ ง ผู้ สู ง อ า ยุ โ ด ย เ ก ม ฝึ ก ส ม อ ง ใ บ้ ค า ผ่ า น คานวณ ภาษา และการระลึกได้
โปรแกรมประยุกต์เว็บ
วธิ กี ำรเลน่
2. เพอ่ื ฝกึ กระบวนการทางานเปน็ กลุ่ม แบ่งทีมออกเป็น 2 ทมี เป่าย้ิงฉบุ หาผู้ที่เร่ิม
ประโยชนท์ ่ไี ด้
เล่นเกมก่อน จากนั้นให้ทีมท่ีเป่ายิงชุบชนะส่ง
1. ช่วยฝกึ ทักษะการคดิ วเิ คราะห์ และ ตัวแทนมาถือคาศัพท์หันหน้าไปหาเพ่ือนๆ ใน
การใช้ภาษาในการสื่อสาร กลมุ่ เพ่ือนในกลุ่มจะตอ้ งใบค้ า โดยจะใชว้ ิธีไหน
ก็ได้ แต่ห้ามพูดคาศัพท์หรือสะกดคาให้เพ่ือนฟัง
2. ช่วยเพ่มิ ความสามารถการทางานของ ถ้ากลุ่มใดพูดคาศัพท์น้ันๆ ให้ปรับแพ้ในแต่ละ
สมอง คร้ัง จนกว่าจะหมดเวลาท่ีต้ังไว้ หากทีมไหนทาย
คาได้เยอะกวา่ จะเปน็ ฝ่ายชนะไป
3. ชว่ ยพัฒนาเร่ืองความจาให้สามารถ
จดจาส่ิงตา่ งๆ ไดด้ ีขึน้

ระยะเวลำในกำรทำกิจกรรม 20 นาที

อปุ กรณ์ โทรศัพท์มือถอื แท็บเล็ต

07 27

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคิด
กำรทำงำนของควำมคดิ และประสิทธิภำพ
21 กิจกรรมดูใหด้ ี มใี หจ้ ำ
ของสมองร่วมกับกำรรับรู้ กระบวนการการ
วัตถุประสงค์ ทางานของสมอง ด้านความคิดความเข้าใจของ
1. เพ่ือเป็นการปอ้ งกนั และชะลอการเกดิ ผู้สูงอายุจากการทาหน้าที่ซ่ึงครอบคลุมเนอื้ หา 6
ด้าน ได้แก่ การรับรู้ การจดจา ความใส่ใจ การ
ภาวะสมองเสือ่ ม คานวณ ภาษา และการระลกึ ได้
2. เพื่อ เป็นแนวทา งปฏิ บัติส า ห รั บ
วิธีกำรเลน่
หน่วยงานอื่นในการดูแลผู้สูงอายุเกี่ยวกับการ 1. แบง่ กล่มุ ผู้สูงอายุกล่มุ ละ 8-10 คน คละ
ป้องกัน และชะลอการเกิดภาวะสมองเสื่อมของ
ผู้สงู อายุ ชายหญิงตามความสมคั รใจ
ประโยชน์ทไี่ ด้ 2. ให้สมาชิกดูภาพและอ่านชื่อสงิ่ ของท่ีอยู่

1. เพ่ือส่งเสริมสมรรถภาพการทางาน ในกระดาษแผน่ แรกพยายามจาให้ไดม้ ากท่ีสุด
ของสมองในผสู้ งู อายุใหด้ ีย่งิ ข้ึน 3. หาส่ิงของท่ีจาได้ในกระดาษแผ่นท่ีสอง

2. เพื่อป้องกันและชะลอการเกิดภาวะ วงกลมส่ิงของทจี่ าไดล้ งในกระดาษแผน่ ท่สี อง
สมองเสือ่ ม 4. สรุปขอ้ คดิ จากการทากจิ กรรม

ระยะเวลำในกำรทำกิจกรรม 15 นาที

อปุ กรณ์ ปากกา/ดินสอสี และกระดาษรูปภาพ

07 28

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคดิ
ด้ำนกำรเช่ือมโยง ความสัมพันธ์กัน
22 กจิ กรรมจดั กล่มุ ภำพ
ระหว่างอดีตกับปัจจุบัน มีกระบวนการไปสู่แฟ้ม
วตั ถปุ ระสงค์ นั้น การจดจาส่ิงต่างๆ และการนึกย้อน ต้องมี
1. เพื่อกระตนุ้ ทักษะการคดิ แก้ไขปัญหา การใช้เรื่องของความสัมพันธ์เชื่อมโยงระหว่าง
2. เพื่อกระต้นุ การใช้กลา้ มเนื้อมดั เลก็ เวลากบั ส่งิ ทีจ่ า
3. เพ่อื กระตนุ้ สหสมั พนั ธ์ตาและมอื
วธิ กี ำรเล่น
ประโยชน์ทไี่ ด้ 1. ให้บัตรภาพหลากหลายชนิดเกี่ยวกับ
กิจกรรมการคิดแก้ปัญหาเป็นกิจกรรมที่
ส่ิงของต่างๆ โดยภาพเหล่าน้ันต้องเป็นหมวดหมู่
ใช้สาหรับฝึกสมอง การคิดแก้ปัญหาเป็นการ มีความยากง่ายแตกต่างกันอยู่ปะปนกันอาจเป็น
คิดซับซ้อนอย่างหนึ่งซ่ึงเป็นหน้าท่ีของสมอง รูปภาพ เช่น มะลิ ลาไย ทุเรียน กุหลาบ ขนุน
ชั้นนอก ถือว่าเป็นทักษะพ้ืนฐานที่สาคัญท่ีสุด โต๊ะ เก้าอี้ ฯลฯ วางบนโต๊ะ
ของการคิดท้ังมวล การคิดแก้ปัญหาเป็นส่ิง
สาคัญต่อวิถีการดาเนินชวี ติ ในสังคมของมนุษย์ 2. ให้ผ้สู ูงอายแุ บ่งกล่มุ 3-5 คน หรอื จะทา
ระยะเวลำในกำรทำกจิ กรรม 30 นาที เด่ียวก็ได้แล้วแต่ความเหมาะสม จัดกลุ่ม
หมวดหมู่รูปภาพเหล่าน้ี โดยหมวดเดียวกันไว้ใน
อุปกรณ์ บัตรภาพรูปต่างๆ เช่น รูปผลไม้ รูป กองเดียวกัน เช่น หมวดผลไม้ หมวดเคร่ืองใช้
ดอกไม้ รูปเคร่ืองเรอื น เป็นต้น หมวดดอกไม้ มี 3 กอง ท้ังนี้ อาจเพ่ิมความยาก
โดยการจบั เวลา ใหเ้ วลา 10 นาที

3. นาภาพในกองทั้ง 3 หมวด ทั้งหมดมา
นบั ว่าผู้สงู อายสุ ามารถจดั หมวดหมู่ได้

07 29

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคดิ
กำรทำงำนของควำมคิดและประสิทธิภำพ
23 กจิ กรรมซโู ดกุ กสู้ มอง
ของสมองร่วมกับกำรรับรู้ กระบวนการการ
วตั ถุประสงค์ ทางานของสมอง ด้านความคิดความเข้าใจของ
เพื่อฝึกรูปแบบกระบวนการคิดอย่างเป็น ผู้สูงอายุจากการทาหน้าที่ซึ่งครอบคลุมเนอ้ื หา 6
ด้าน ได้แก่ การรับรู้ การจดจา ความใส่ใจ การ
ระบบ และมีเหตุผล คานวณ ภาษาและการระลึกได้
ประโยชน์ทไ่ี ด้

1. เพ่ือฝึกทักษะการสังเกต และการ
วเิ คราะห์

2. เพื่อฝึกฝนความคิดเรื่องการจัดลาดับ
และ sense of space รวมถึงการฝึกสมาธิ และ
พฒั นาความจาระยะส้ัน
ระยะเวลำในกำรทำกิจกรรม 5 นาที

อุปกรณ์ ตารางซโู ดกุ ตัวเลข 1-4

วิธกี ำรเล่น
ผู้เลน่ ตอ้ งเลอื กเลข 1-4 ลงในตาราง โดยมี

เงื่อนไขว่าในแต่ละแถวแนวตั้งแนวนอน และ
ภายในกรอบส่ีเหล่ียมย่อย ต้องมีเลข 1-4 ไม่ซ้า
กนั โดยใหเ้ วลาเล่น 5 นาที

07 30

“เกมพฒั นาสมอง” แนวคดิ
ด้ำนกำรเชื่อมโยง ความสัมพันธ์กัน
24 กิจกรรมเกมสลับตวั อกั ษร
ระหว่างอดีตกับปัจจุบัน มีกระบวนการไปสู่แฟ้ม
วัตถุประสงค์ น้ัน การจดจาสิ่งต่างๆ และการนึกย้อน ต้องมี
1. เพ่อื กระตุน้ ทักษะการคดิ แกป้ ัญหา การใช้เร่ืองของความสัมพันธ์เช่ือมโยงระหว่าง
2. เพอื่ กระตนุ้ สหพันธข์ องตาและมือ เวลากับสงิ่ ท่ีจา

ประโยชนท์ ่ีได้ วธิ กี ำรเลน่
1. เพ่ือฝึกทักษะการสังเกต และการ 1. แจกบัตรให้ผสู้ ูงอายสุ ลับคา ให้ผู้สูงอายุ

วิเคราะห์ สลับแล้วเรียงให้ถูกต้อง
2. ผู้สูงอายุมีกระบวนการคิดอย่างเป็น 2. ในการทากิจกรรมสลบั ตวั อักษร อาจใช้

ระบบและคิดอย่างเปน็ เหตเุ ปน็ ผล คาประมาณ 5–10 คา ต่อ 1 กิจกรรม ทั้งนี้อาจ
ระยะเวลำในกำรทำกิจกรรม 15-30 นาที บอกใบ้ถึงความหมายของคา หากผู้สูงอายุมี
อุปกรณ์ บัตรตัวอักษร ความยากลาบากในการทา

แกเ้ ป็น 3. ผู้นากลุ่มสรุปถึงกิจกรรมการคิดแก้ไข
ปญั หา

บรรณานกุ รม 31

กองส่งเสริมและพฒั นาสุขภาพจติ กรมสุขภาพจติ กระทรวงสาธารณสุข. (2562). คมู่ อื วิทยากรจัด
กิจกรรมสร้างสขุ 5 มติ ิ สาหรบั ผสู้ ูงอายุ(กิจกรรมหมวดแก้ไขปญั หา). นนทบุรี : โรงพมิ พ์
ชุมนุมสหกรณก์ ารเกษตรเเห่งประเทศ จากัด.

กรกนก นาเครือ. (ม.ป.ป.). เกมส์ฝึกสมองสาหรับผู้สูงกลุม่ เสย่ี งสมองเส่ือม. วันท่สี ืบคน้ 17 มีนาคม 2564.
จาก, http://apps.hpc.go.th/publish/web/publish/2019/014179-
20190121104028/09134411a03b37409332481c51e14e7e.pdf

กรมสขุ ภาพจติ .(2562). อัลไซเมอรร์ จู้ กั และเขา้ ใจกบั ชีวิตท่ไี ม่งา่ ยของคนใกลต้ ัว. (ออนไลน์).สบื ค้นเมอ่ื 27 มนี าคม 2564.
จาก https://dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=29955

กิตต์ิธเนศ สวา่ งวรนาถ และชมสภุ คั ครุฑกะ. (2562). การพัฒนาหลักสูตรฝกึ อบรมทกั ษะทางปัญญา
ของผูส้ งู อายุ. วารสารพยาบาลทหารบก, 20 (1), 208.

จารุวรรณ ก้านศรแี ละคณะ. (ม.ป.ป.). ผลของโปรแกรมบริหารสมองต่อการเพม่ิ ความจาในผู้สูงอายุ
ทมี่ ีความจาพรอ่ งเลก็ น้อย. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข, 12(3), 176-187.

ฉัตรฤดี ศิริลาดวน และคณะ. (2563). คู่มือการป้องกนั ภาวะสมองเส่ือม. อุบลราชธานี: โรงพมิ พ์
มหาวิทยาลยั อุบลราชธานี.

ฐิติพร โอนนอก และดุษฎเี ทดิ บารม.ี (2560). การพัฒนาแอพพลิเคชน่ั เกมจบั คภู่ าพบาบัดโรคอัลไซเมอร์
สาหรบั ผู้สงู อายุ.สบื คน้ เมื่อ 8 มิถนุ ายน 2564.จาก://www.google.com/.
ทักษิณา สุขพทั ธ. (2559). การศึกษารูปแบบศิลปกรรมบาบัดสาหรับผูส้ ูงวยั เพอ่ื บาบัดภาวะซมึ เศรา้ .วารสาร

วิจยั และพัฒนา วไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถมั ภ์, 12(1), 11-22.
สุกัญญา ทวมี นูญ.(2555). การฟืน้ ฟดู า้ นการกาหนดรขู้ องผูป้ ่วยโรคหลอดเลือดสมองทางจิตวิทยา.วารสาร

เวชศาสตร์ฟ้ืนฟสู าร.56(6) :622-623.
สุดาภร ชะตาถนอม และสวุ รี ฤกษ์จาร.ี (2559). ผลของการใช้เกมซูโดะกุพัฒนาความสามารถดา้ นการ

คิดเชงิ เหตผุ ลของเดก็ และเยาวชนท่กี ระทาผิดกฎหมาย. วารสารศึกษาศาสตร์ ฉบบั วจิ ยั
บณั ฑติ ศึกษา มหาวทิ ยาลัยขอนแกน่ , 10(4), 138-143.
สพุ รรณี ศรปี าน. (2555). เกมสฝ์ กึ สมองสาหรบั ผู้สงู อายผุ ่านโปรแกรมประยุกตเ์ วบ็ เพอ่ื สง่ เสรมิ ความจาและ
สุขภาพจิต(รายงานผลการวิจยั ). สงขลา:มหาวทิ ยาลัยสงขลานครนิ ทร์.
สานักสง่ เสริมและพัฒนาสุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2560). คู่มือวทิ ยากรจัดกิจกรรม
สร้างสขุ 5 มิติ สาหรับผู้สงู อายุในชุมชน (พิมพ์ครั้งท่ี 1). นนทบุรี: โรงพิมพ์สานกั งานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ
อณั ชนา จุลศิริ และ เสรี ชดั แซ้ม. (2557). การเพิ่มความจาขณะคดิ ในผ้สู งู อายุ. วนั ทีส่ ืบค้น 18 มีนาคม 2564.
วารสารการพยาบาลและการศกึ ษา, 7(1), 16-25
เนอร์สซงิ่ โฮม. (2563). ท่ากายบรหิ ารสาหรับผู้สูงอายุ. วันทีส่ บื คน้ 18 มีนาคม 2564,
จาก https://www.mylucknursinghome.com