คู่มือผู้เล่าเรื่อง ถ้ำอุไร

คู่มือผเู้ ล่าเรอ่ื งถ้ำ� อไุ รทอง ฉบบั แหลง่ เรียนรู้จากธรรมชาติ

อธบิ ดีกรมทรพั ยากรธรณี : นายสมหมาย เตชวาล
รกั ษาราชการแทนผอู้ �ำนวยการส�ำนักงานทรพั ยากรธรณี เขต 4 : นายสมชัย ชัยเสน
ทป่ี รึกษา : นายชัยพร ศริ ิพรไพบูลย์

พิมพค์ รั้งที่ 1 จำ� นวน 500 เลม่ , เมษายน 2562
จัดพมิ พโ์ ดย สำ� นักงานทรพั ยากรธรณี เขต 4 กรมทรพั ยากรธรณี
75/10 ถนนพระรามท่ี 6 เขตราชเทวี กรงุ เทพมหานคร 10400

ข้อมลู ทางบรรณานกุ รม กรมทรพั ยากรธรณี, 2562,
คู่มือผู้เลา่ เรอ่ื งธรณีถ�ำ้ อุไรทอง ฉบบั แหลง่ เรยี นรู้ภายในถำ้� 21 หน้า
1. ธรณวี ิทยา
2. ถ�้ำ

พมิ พ์ท่ี : บรษิ ทั จงโต มีเดยี ครีเอชั่น จำ� กัด
227 หมู่ 13 ต.คคู ต อ.ล�ำลูกกา จ.ปทุมธานี 12130
โทรศัพท์ : 061-8199288
Email : [email protected]

เอกสารฉบับน้ีเป็นลิขสทิ ธ์ิของ
กรมทรัพยากรธรณี

กระทรวงทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดล้อม

WELCOME TO

Urai Thong Cave

Satun UNESCO Global Geopark

สารบัญ

หนา้

เกร่ินน�ำ 1

บทนำ� 2

1. ประวตั ิของถ�้ำ 4

2. แหลง่ เรยี นร้ภู ายนอกถ�้ำ 5

2.1 แหลง่ เรียนรลู้ กั ษณะภูมปิ ระเทศแบบคาสต ์ 5

2.2 แหลง่ เรยี นรู้ลักษณะของหนิ ปูน 6

3. แหลง่ เรยี นรู้ภายในถ้�ำ 8

3.1 แหล่งเรยี นร้กู ารเกิดของถ�้ำ 8

3.2 แหลง่ เรยี นรวู้ ิวฒั นาการของถำ�้ 9

3.3 แหล่งเรยี นรเู้ ก่ียวกบั แผนผังถำ�้ 12

3.4 แหลง่ เรยี นรปู้ ระติมากรรมของถำ�้ 15

3.5 แหลง่ เรยี นรู้สิ่งมีชวี ติ ปัจจุบัน 18

3.6 แหล่งเรียนรสู้ ง่ิ มีชีวติ ในอดตี 19

4. แหลง่ เรยี นรูก้ ารบริหารจดั การและแนวทางการอนรุ กั ษ์ถ้ำ� 20

บรรณานุกรม 21

เกริ่นนำ�

แหลง่ เรยี นรู้ขนาดใหญ่ของมนษุ ย์ คอื ธรรมชาติ
ธรรมชาตมิ กั ถูกนำ� ไปใช้ประโยชนอ์ ยา่ งไมส่ ้ินสุด
แต่ถูกมองข้ามในการดูแล รกั ษา และอนุรกั ษใ์ ห้ยงั่ ยนื
และถำ้� ก็เป็นแหลง่ เรยี นร้จู ากธรรมชาติ
ทถี่ ูกทำ� ลายโดยนำ้� มอื ของมนษุ ย์อย่างมาก
ดังนั้นเราควรรว่ มมือกนั ดูแล รักษา
และอนุรักษ์ใหอ้ ย่ยู ั่งยืน
เพอ่ื คนรุน่ หลงั จะไดม้ ีแหล่งเรยี นร้แู หง่ นี้ตอ่ ไป

บทน�ำ

ภูเขาหินปนู รูปทรงยาว วางตวั ในเเนวเหนือ - ใต้ มีความยาวประมาณ 600 เมตร
มีความกว้างประมาณ 100 เมตร เป็นภูเขาท่ีมีหน้าผาสูงชันโดยรอบ ยอดเขาสูงสุด
ประมาณ 90 เมตร จากระดับนำ้� ทะเลปานกลาง พบปากถ�้ำในเเนวเขานี้ จ�ำนวนมาก เเต่มี
ปากถ�้ำ เเละโถงถ้�ำท่ีเหมาะสมส�ำหรับการท่องเท่ียวท้ังหมด 2 ถ�้ำ ได้เเก่ ถ�้ำอุไรทอง
เเละถำ้� ทะลุ

โดยถ้�ำอุไรทอง เป็นแหล่งเรียนรู้ท่ีน่าสนใจแหล่งหน่ึงภายในอุทยานธรณีสตูล
เปน็ แหลง่ ทอ่ งเทีย่ วทางธรรมชาตทิ ่มี จี ดุ เดน่ ตงั้ อยบู่ นเชงิ เขา ถ�ำ้ นม้ี ี 3 ชั้น มีแสงสวา่ งสอ่ งถึง
พบชิ้นสว่ นของสัตว์นานาชนดิ ทัง้ สตั ว์บก และเปลือกหอย

ส่วนถ�ำ้ ทะลุ เป็นถำ้� ที่มีระดับน้ำ� ผิวดินท่วมขงั ตลอดเเนวเส้นทางเดนิ เฉพาะฤดฝู น
ตง้ั เเต่ เดอื นพฤษภาคม ถงึ เดอื นธนั วาคม ของทกุ ปี เเตส่ ามารถเดนิ ทะลเุ ขาจากฝง่ั หนง่ึ ไปอกี
ฝง่ั หนง่ึ ได้ เเละยงั พบชัน้ เปลอื กหอยบริเวณพน้ื ถ�้ำ ได้จ�ำนวนมาก

ถ้ำ� ทะลุ

1. ประวัตขิ องถำ้�

ชาวบ้านเล่าว่าเมื่อสมัยสงครามโลกครั้งท่ี 2 ได้มีทหารญี่ปุ่นลืมทองค�ำไว้บริเวณ
หมู่บ้านแห่งน้ี ต่อมามีชาวบ้านไปพบ เลยต้ังช่ือหมู่บ้านแห่งน้ีว่า บ้านอุไรทอง เม่ือมีการ
ค้นพบถ้�ำ จึงเรียกตามช่ือหมู่บ้านว่า ถ้�ำอุไรทอง นอกจากน้ียังมีเร่ืองเล่าและความเช่ือของ
ชาวบ้านอีกมากมายตามชอ่ื ของถ้ำ� ท่ีพบรว่ มกับถ้ำ� อุไรทอง เชน่
ถ�้ำใหญ่ เมื่อสมัยสงครามโลกคร้งั ท่ี 2 ได้มีทหารญ่ีปนุ่ ชาวบ้านหนเี ข้าไปหลบภัย
ในถำ้� ใหญ่แหง่ นี้
ถ้�ำพระขาด้วน สมัยก่อนมีพระขาด้วนได้มาจ�ำพรรษาอยู่ที่ถ้�ำแห่งนี้ ต่อมา
พระรูปน้ันไดห้ ายตัวไป และปรากฏเหลอื เป็นหินทมี่ ีรปู ร่างคล้ายพระขาด้วน
ถ�้ำส�ำเภาทอง เรือสินค้าได้เข้ามาหลบมรสุมอยู่บริเวณถ้�ำแห่งน้ี ไม่สามารถ
ออกไปได้ และตดิ อยใู่ นบรเิ วณดงั กล่าวจนถึงทกุ วนั นี้
ถำ้� กระดกู สมยั กอ่ นถำ�้ นอี้ ยสู่ งู กวา่ ระดบั นำ้� ทะเล จงึ มมี นษุ ยเ์ ขา้ มาอาศยั อยู่ สว่ นถำ�้
ด้านล่างใช้ประกอบอาหาร จึงท�ำให้หลงเหลือเศษซากกระดูกสัตว์อยู่บริเวณน้ี นอกจากนี้
ยงั พบขวานหนิ ทใ่ี ชใ้ นสมยั นนั้ ซงึ่ ขวานดงั กลา่ วปจั จบุ นั ทาง องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลกำ� แพง
ได้เก็บรกั ษาไว้

4 คู่มอื ผู้เลา่ เรือ่ งถ้�ำอุไรทอง

2. แหลง่ เรียนรภู้ ายนอกถ้�ำ

2.1 แหลง่ เรียนรู้ลักษณะภูมิประเทศแบบคาสต์

พื้นที่โดยรอบถ้�ำอุไรทอง ส่วนใหญ่เป็นภูเขาหินปูน เป็นลักษณะพ้ืนท่ีหินปูนที่ถูก
นำ้� ฝน นำ้� ทา่ ละลายเนอ้ื หนิ ออกจนหนิ เปน็ ตะปมุ่ ตะปำ่� และบรเิ วณรอยแตกทเี่ กดิ จาก
การละลายแทรกซึมเอาเน้ือหินปูนหายไปท�ำให้เกิดเป็นถ้�ำ และโพรงน้�ำใต้ดิน หรือ
ที่เรียกว่า ลักษณะภูมิประเทศแบบคาสต์ (Karst Terrain) ถ้�ำอุไรทอง มีลักษณะ
ภูมิประเทศแบบคาสต์ ท่ีมีลักษณะเป็นภูเขาสูง มีแนวยาว วางตัวในแนวเหนือ-ใต้
ลักษณะคลา้ ยก�ำแพง จงึ เรียกว่า กำ� แพงหินปูน (Wall Karst)

คมู่ ือผเู้ ลา่ เร่อื งถ้�ำอุไรทอง 5

2.2 แหล่งเรียนรู้ลักษณะของหินปนู

การเกดิ ของหินปูน
หนิ ปนู เกดิ จาก การสะสมตวั ของสารละลายหนิ ปนู หรอื แคลเซยี มคารบ์ อเนต (CaCO3) รว่ มกบั การ
ทับถมของซากสตั วท์ ีอ่ าศัยอย่ใู นท้องทะเลต้นื จากนน้ั กแ็ ขง็ กลายเปน็ หนิ แขง็ เมื่อเปลอื กโลกมกี าร
เคลื่อนตวั ช้นั หนิ ปนู ที่แข็งกลายเป็นหนิ กย็ กตัวขึน้ มากลายเปน็ ภเู ขาหินปูนที่เราพบในปจั จบุ ัน

เมด็ ตะกอน

เม็ดตะกอนจับตวั กนั

เมด็ ตะกอนสะสมร่วมกบั ซากสัตวท์ ะเล

แขง็ ตัวกลายเปน็ ชน้ั หนิ

การเกิดหนิ ปูน

6 ค่มู ือผู้เลา่ เร่ืองถ�ำ้ อไุ รทอง

ลักษณะของหินปูน ท่ีพบบริเวณถ้�ำอุไรทอง
คอื เปน็ หนิ ปนู เนอ้ื ดนิ และหนิ ปนู เนอ้ื โดโลไมต์
สีเทาด�ำ แทรกสลับกับหินดินดานเน้ือปูน
ชั้นบางๆ สีด�ำ ช่วงยุคออร์โดวิเชียน หรือ
ประมาณ 450 ลา้ นปี

ชั้นหนิ ปนู แทรกสลับหนิ ดินดาน

หนิ ปูนเนือ้ ดนิ หนิ ปูนเนอื้ โดโลไมต์

คมู่ อื ผเู้ ลา่ เร่อื งถ�้ำอุไรทอง 7

3. แหลง่ เรียนร้ภู ายในถ้ำ�

3.1 แหล่งเรยี นรู้การเกิดของถ�้ำ

ถ�้ำในประเทศไทยส่วนใหญ่ เกิดจากหินปูนละลายตามรอยแตก และแนวระนาบของ
ช้ันหิน ท�ำใหเ้ กดิ เป็นชอ่ ง ขยายเป็นโพรง และกลายเป็นโถงถำ้� ขนาดใหญ่ หรือทเ่ี รียกวา่ ถ้ำ� หนิ ปูน
ทเี่ กิดจากการละลาย (Solution cave) โดยถำ้� อุไรทองและถ�้ำทะลุ กเ็ กิดจากการละลายแบบนี้

(1.) การเกิดถำ�้ 1 ภายใต้ระดบั นำ้� 1 (2.) ระดับนำ้� ลดลงจากระดบั 1 สู่ระดับ 2
ท�ำให้ถ้ำ� 1 แห้ง เร่มิ มหี นิ งอกหนิ ย้อย และเรม่ิ เกิดถ้�ำ 2

(3.) เกดิ หินงอก หนิ ย้อย และเสาหิน (4.) เพดานถ้�ำ 2 ถล่ม ท�ำให้พ้ืนถ้ำ� 1 ทรดุ
ในถำ้� 1 และเกิดการขยายตวั ของถำ้� 2 ตวั จนเกิดแรงดึงท่ีเสาหินจนเกดิ รอยแตก

8 คูม่ อื ผเู้ ลา่ เร่ืองถ�้ำอุไรทอง

- - -ระดับท่ี 1- 3.2 แหลง่ เรยี นรวู้ วิ ฒั นาการของถำ�้
-ระด-ับท-่ี 2- - -
- - -ระดบั ที่ 3- - - - - - - ถ�้ำอุไรทองและถ้�ำทะลุ เม่ือเราเดิน
เขา้ ไปภายใน เราจะพบวา่ บรเิ วณผนงั ถำ�้ มรี อยเวา้
รอยเว้าบรเิ วณผนังถ้�ำอไุ รทอง ยาวตลอดผนงั (Cave notch) และมีหลายระดบั
ซง่ึ รอยเวา้ นเ้ี กดิ จากนำ้� ทำ� ใหผ้ นงั ถำ้� ละลายนน่ั เอง
บ่งบอกถึงการเปล่ียนเเปลงของระดับน�้ำในถ้�ำ
ที่เกิดข้ึนในอดีตในช่วงเวลาท่ีเเตกต่างกัน
ซึ่งอาจจะมีความเก่ยี วขอ้ งกับ การยกตวั ของเเผน่
ดินเเละไดร้ ับอทิ ธิพลของน้�ำทะเลในภายหลัง คือ
ประมาณ 5,000 - 6,000 ปีที่ผ่านมา ซึ่งเปน็ ช่วง
ที่น�้ำทะเลข้ึนสูงสุด จากนั้นระดับน�้ำทะเลก็
ระดบั ลดลงมาจนถึงระดับในปจั จุบนั

รอยเวา้ บริเวณผนังถำ้� ทะลุ

คู่มอื ผู้เลา่ เร่อื งถำ้� อุไรทอง 9

รปู การเกดิ รอยเวา้ บริเวณผนัง

1. ในโพรงหินปูนมนี �้ำขงั อยเู่ ต็ม
2. ระดบั น�้ำลดลงไประดับ 2 หรอื แผ่นเปลอื กโลกยกตัวขึ้น ทำ� ใหเ้ กิดรอยเวา้ 1 เกิดข้ึน
3. ระดบั น�ำ้ ลดลงไประดบั 3 หรอื แผ่นเปลอื กโลกยกตัวขึน้ ทำ� ใหเ้ กิดรอยเวา้ 2 เกิดขึ้น
4. ระดบั น�้ำลดลงไประดับ 4 หรือแผ่นเปลอื กโลกยกตัวขึน้ ทำ� ใหเ้ กดิ รอยเวา้ 3 เกิดขึน้

12

34

10 ค่มู อื ผูเ้ ลา่ เรื่องถำ�้ อุไรทอง

หลุมยบุ เกดิ จากมีโพรงดา้ นล่าง

นอกจากน้ีส่วนใหญ่บริเวณด้านใต้ถ้�ำจะมีโพรงท่ีเกิดจากการละลายของน�้ำบริเวณ
ด้านล่าง ท�ำให้โถงถ้�ำบริเวณด้านบนค่อยๆ ทรุดตัวลง ท�ำให้พื้นถ้�ำด้านบนมีการทรุดตัว และ
ประตมิ ากรรมถ้ำ� ดา้ นบนเกิดการทรุดตวั ตาม เราจงึ เหน็ เสาหิน หนิ นำ้� ไหล และอืน่ ๆ เกิดรอยแตก
(Tension crack) ได้

รอยแตก คมู่ อื ผ้เู ล่าเรื่องถ้ำ� อไุ รทอง 11

3.3 แหล่งเรียนรู้เกย่ี วกับแผนผงั ถ�้ำ

การท�ำแผนผงั ถ�ำ้ ต้องใชอ้ ปุ กรณแ์ ละขอ้ มลู ท่หี ลากหลาย เพ่อื จดั ท�ำเป็นแผนผงั ถ�้ำข้นึ มา

อุปกรณส์ �ำรวจ

12 คู่มือผเู้ ล่าเร่ืองถ้�ำอไุ รทอง

สำ� หรับในภเู ขาหนิ ปูนแหง่ น้ี จะพบถ้ำ� จำ� นวนหลายถ�้ำ แตใ่ นคู่มือเลม่ นี้
เราจะเนน้ ลกั ษณะโถงถำ�้ ของถำ้� ทะลุ และถำ�้ อไุ รทองเปน็ หลกั เนอ่ื งจากเปน็ ถำ้� หลกั ในการทอ่ งเทย่ี ว

ถำ้� อไุ รทอง เปน็ ถ้�ำท่ีมีระดบั โถง 3 ชั้น โดยปากถ�ำ้ ทางเข้าจะอยทู่ างทศิ ตะวันตก
บริเวณช้ันที่ 1 จะพบรอยเว้าทะเล 3 ระดับ และเปลือกหอยหลายชนิดสะสมตัวเป็นชั้นหนา
ประมาณ 0.5 เมตร บริเวณปากถ้�ำ เส้นทางเดนิ จะพบโถงถำ้� ลูกสาว(1)
บรเิ วณช้ันที่ 2 เปน็ โถงถ้ำ� คอขวด(2) และถ�ำ้ มืด(3) และมีหนา้ ต่างถ�้ำอยทู่ างทิศตะวันออก
บริเวณช้ันที่ 3 เป็นโถงถ�้ำเป่าปูด(4) และถ้�ำกระดูก(5) และมีหน้าต่างถ้�ำอยู่ทางทิศตะวันออก
เส้นทางโถงชน้ั ท่ี 1 สามารถเชื่อมสู่โถงถ้�ำเปลือกหอย 1 , 2 และถำ�้ สำ� เภาทอง(6)

คมู่ อื ผ้เู ลา่ เรอื่ งถ�ำ้ อุไรทอง 13

นอกจากนี้ บริเวณใกล้เคยี งยงั พบถ้ำ� อกี หลายถ�้ำ ดังนี้
ถ้�ำทะลุ (7) เป็นถ้�ำท่ีอยู่ฝั่งตะวันออกของภูเขา และที่มีโถงย่อยแยกทางฝั่งตะวันตก
มีช่ือว่าถ้�ำพระขาเดียว ถ�้ำมืดและถ�้ำส�ำเภาทอง (8) เป็นถ�้ำท่ีอยู่ทางเหนือข้ึนมาจากปากถ�้ำทะลุ
โดยถ�ำ้ มืดเป็นโถงขนาดเล็ก เดนิ ล�ำบาก อยู่ถึงกอ่ นถ�ำ้ สำ� เภาทอง ส่วนถ้ำ� ส�ำเภาทองเปน็ ถ้�ำท่ีมีโถง
สูงเดินสะดวก แต่ก็จะพบหินถล่มโบราณขวางอยบู่ ้าง และท้งั 2 ถำ้� น้ี สามารถเชอ่ื มต่อกับ ถำ้� อุไร
ทองบรเิ วณชน้ั ท่ี 1 ได้ ถ้ำ� เปลอื กหอย 1 (9) ถำ�้ เปลอื กหอย2 (10) เป็นถำ�้ ทอ่ี ยเู่ หนอื ข้ึนมาจาก
ปากถำ�้ สำ� เภาทอง โดยพบเศษเปลอื กหอยใตช้ นั้ หนิ นำ้� ไหลบรเิ วณถำ�้ เปลอื กหอย 1 และบนพน้ื ของ
ถ้�ำเปลือกหอย 2 พบเศษเปลือกหอยกับเศษกระดูกของสัตว์จ�ำนวนมาก โดยถ�้ำ เปลือกหอย 1
สามารถเดนิ เชอ่ื มกบั ถำ้� เปลอื กหอย 2 และมโี พรงทเี่ ชอื่ มตอ่ กบั ถำ้� อไุ รทอง แตไ่ มส่ ามารถเดนิ ตอ่ กนั
ได้ เนื่องจากมคี วามชันมาก

14 คูม่ อื ผู้เล่าเรื่องถำ�้ อไุ รทอง

3.4 แหลง่ เรยี นรปู้ ระติมากรรมของถำ้�

ประติมากรรมของถ�้ำ ในที่น้ีคอื สง่ิ ที่เกดิ ข้นึ เองตามธรรมชาติ ส่วนใหญเ่ ป็นแรแ่ คลไซต์
โดยมีการสะสมตัวของแร่ขึ้นมาใหม่ หลังจากการเกิดโถงถ้�ำ ท�ำให้ถ�้ำแต่ละถ�้ำมีความแตกต่างกัน
พรอ้ มทง้ั ความสวยงามภายในถ�้ำที่แตกตา่ งกนั เชน่ หนิ งอก หนิ ย้อย หินน�ำ้ ไหล เสาหิน เป็นตน้

ประตมิ ากรรมถ้�ำ

คูม่ อื ผ้เู ล่าเรอ่ื งถ้ำ� อไุ รทอง 15

ส�ำหรบั ประตมิ ากรรมภายในถ้ำ� ของถำ�้ อุไรทอง ถ�้ำทะลุ และถำ�้ ใกล้เคียง มีตัวอย่างดงั น้ี

หินนำ้� ไหลและมา่ นหนิ ย้อย หนิ น�้ำไหลเเสดงริ้วรอยการไหล (Gour)

หนิ ย้อย หินน้ำ� ไหล

หินงอก หนิ ย้อย หินน�้ำไหล หนิ งอกผสมหินน�้ำไหล

16 ค่มู ือผู้เลา่ เรอ่ื งถำ�้ อไุ รทอง

เพดานถ้�ำละลาย หินน้�ำไหล

หนิ ถล่มมหี นิ น�ำ้ ไหลและหนิ ย้อยบนเพดานถำ�้ หินน้ำ� ไหลมีท�ำนบหินขนาดเล็กด้านบน

แพแรแ่ คลไซต์ ไข่มกุ ถ้�ำ

เรม่ิ เปน็ หินงอก หลอดหินยอ้ ย 17
คู่มือผเู้ ล่าเรอ่ื งถ�้ำอไุ รทอง

3.5 แหล่งเรียนรู้ส่ิงมชี วี ิตปัจจบุ นั

ถา้ พูดถึงถ�ำ้ คนสว่ นใหญ่มกั จะคดิ ถึง ความมืด อากาศไมพ่ อเพยี งในการหายใจ ไม่เหมาะ
ในการดำ� รงชีวติ ไม่อยากเข้าไป กลัว แตถ่ า้ เราลองเขา้ ไปจะพบวา่ ภายในถ้ำ� มสี งิ่ มชี ีวติ ทีส่ ามารถ
ดำ� รงชวี ติ อยภู่ ายในถำ้� ไดอ้ ยา่ งสะดวกสบายและเปน็ ทป่ี ลอดภยั มากทสี่ ดุ แหง่ หนง่ึ ซงึ่ สตั วท์ พี่ บภายใน
ถ้�ำแหง่ น้ี คอื คา้ งคาว ตัวกะปิ และอีกมากมายทตี่ ้องการผ้รู เู้ กี่ยวกบั แมลงและสัตวข์ นาดเล็กเข้ามา
เรยี นรู้และศกึ ษากันตอ่ ไป

ค้างคาว

ตัวกะปิ

ตวั ออ่ นดว้ ง

18 คู่มอื ผูเ้ ล่าเร่ืองถ้ำ� อุไรทอง

3.6 แหล่งเรยี นรสู้ ่งิ มชี ีวติ ในอดีต

สงิ่ มชี วี ติ บนโลกของเรากำ� เนดิ มานานหลายรอ้ ยลา้ นปมี าแลว้ เรมิ่ จากสงิ่ มชี วี ติ เซลลเ์ ดยี ว
และมีวิวัฒนาการกลายเป็นสัตว์ทะเล สัตว์บก จนมนุษย์เราถือก�ำเนิดข้ึนมา ซ่ึงจังหวัดสตูลน้ี
เราพบทง้ั สตั วท์ ะเลโบราณและสตั วบ์ กโบราณ ถอื วา่ เปน็ แหลง่ เรยี นรสู้ งิ่ มชี วี ติ ในอดตี ทส่ี ำ� คญั แหลง่
หน่ึงในประเทศไทย

เศษเปลอื กหอย

เศษกระดกู สตั ว์โบราณ

นอตลิ อยด์ (Nautiloid)

ค่มู อื ผู้เล่าเรอื่ งถ�้ำอุไรทอง 19

4. แหล่งเรียนรู้การบริหารจัดการแนวทางการอนุรกั ษ์ถ้�ำ

20 คู่มือผู้เลา่ เร่ืองถำ้� อไุ รทอง

บรรณานุกรม

กรมทรพั ยากรธรณ.ี (2560). คมู่ ือผเู้ ล่าเรื่องธรณี ถ�้ำเลสเตโกดอน ฉบับหนิ ประดบั ถำ้� .
กรมทรัพยากรธรณี.(2561). คูม่ อื ผู้เลา่ เรือ่ งธรณี ถ้ำ� ภผู าเพชร ฉบบั ธรรมชาตขิ องถำ้� .
ชยั พร ศิรพิ รไพบลู ย์. รวมค�ำศัพทเ์ รอ่ื งถ้ำ� คาสต์ และค�ำศัพทอ์ นื่ ๆ ทเี่ กย่ี วขอ้ ง
(Cave, Karst and Other Related Terms),
สำ� นกั อนรุ ักษแ์ ละฟ้นื ฟทู รัพยากรน�้ำบาดาล กรมทรพั ยากร
น�ำ้ บาดาล ปรับปรุงลา่ สดุ (12 มกราคม 2552).
ชยั พร ศิรพิ รไพบลู ย.์ ขอ้ มลู งานน�ำเสนอ เร่อื ง การสำ� รวจถำ�้ :โอกาสทองของ
นกั ธรณวี ทิ ยาไทย บรรยายพิเศษ ณ กรมทรพั ยากรธรณ.ี
(27 กนั ยายน 2554).
ชยั พร ศริ ิพรไพบูลย์. ขอ้ มลู งานน�ำเสนอ เรือ่ ง ถำ�้ หนิ ปูน: การกำ� เนดิ
การพฒั นา และการอนุรกั ษ์.บรรยายพเิ ศษ
ณ กรมทรัพยากรธรณี. (27 กันยายน 2554).
รัสรนิ ทร์ ศิรภิ ทั รภูรนี นทแ์ ละคณะ.(2560). รายงานผลการสำ� รวจและจัดท�ำ
แผนผงั ถ้ำ� อไุ รทอง, สำ� นกั งานทรัพยากรธรณี เขต 4
กรมทรพั ยากรธรณ.ี

คู่มือผู้เล่าเรือ่ งถำ้� อุไรทอง 21