คู่มือ การยกระดับชุมชนต้นแบบการจัดการขยะ ด้วยเศรษฐกิจหมุนเวียน

คู่มือการยกระดับชุมชนตน้ แบบการจัดการขยะด้วยเศรษฐกิจกจิ หมุนเวียน 46

การประดิษฐ์ผลิตภัณฑ์จากขยะรไี ซเคลิ

การประดิษฐ์ผลิตภัณฑ์จากขยะรีไซเคิล เป็นกิจกรรมท่ีกลุ่มผู้สูงอายุและผู้ว่างงานในชุมชน นําขยะ
รีไซเคิลในชุมชนที่ได้จากการเก็บรวบรวมและการบริจาคของคนในชุมชน เช่น ขวดน้ํา ซองกาแฟ ซองน้ํายา
ปรับผ้านุ่ม เป็นต้น มาประดิษฐ์เป็นสินค้าท่ีมีมูลค่าเพ่ิม เช่น กระเป๋า ตะกร้าสานจากเชือกและขวดน้ํา รวมถึง
การทําไม้กวาดจากก้านใบจากและก้านใบมะพร้าว ช่วยให้ผู้สูงอายุได้ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ อีกทัง้ ยัง
ช่วยสร้างรายได้ให้กับตนเองจากการขายผลิตภัณฑ์จากการประดิษฐ์ให้กับผู้ที่มาเย่ียมชมดูงานศูนย์การ
เรยี นร้ฯู ของชุมชน

ตัวอยา่ งส่ิงประดิษฐจ์ ากขยะรไี ซเคลิ ของชุมชน

47 คูม่ อื การยกระดบั ชุมชนต้นแบบการจัดการขยะด้วยเศรษฐกจิ กิจหมุนเวยี น

ธนาคารขยะ

ธนาคารขยะ เป็นการลดปริมาณขยะอย่างยั่งยืน ต้องเร่ิมมาจากต้นทาง โดยผู้อยู่อาศัยแต่ละ
ครัวเรือนมีการคัดแยกขยะตั้งแต่ในครัวเรือน 4 ประเภท คือ ขยะทั่วไป ขยะรีไซเคิล ขยะอินทรีย์ และขยะ
อันตราย และการส่งเสริมกิจกรรม 3 R (Reduce Reuse Recycle) เพ่ือลดปริมาณขยะที่ต้องส่งไปกําจัด
ในส่วนของขยะทัว่ ไปจะถูกส่งไปหลุมฝังกลบของทางเทศบาล และขยะอันตรายจะทําจุดทิ้งขยะอันตรายไว้
นําส่งเทศบาลเพ่ือทาํ ลายอยา่ งถกู วิธี ขยะอนิ ทรียจ์ ะถกู นําไปเป็นอาหารสัตว์และผลิตปุ๋ย

การบริหารจัดการขยะรีไซเคิลให้เกิดรายได้ผ่านกิจกรรม “ธนาคารขยะ” โดยสามารถนําขยะรีไซเคิล
ไปให้กับธนาคารขยะท่ีตัง้ อยู่ในชุมชน ด้วยการสะสมแต้ม/คะแนน และนําแต้มท่ีสะสมได้มาแลกของอุปโภค
และบริโภคที่มินมิ าร์ทธนาคารขยะ ชว่ ยลดรายจ่ายในครัวเรือนและเป็นการลดขยะต้นทางได้อกี ด้วย

คมู่ ือการยกระดับชมุ ชนต้นแบบการจดั การขยะด้วยเศรษฐกิจกิจหมุนเวยี น 48

การกปารคะดดั ิษแฐย์ผกลขิตยภะพัณลฑาส์จาตกกิ ขยะรีไซเคิล

การคัดแยกพลาสติก ได้ถูกต้องจะช่วยให้การรีไซเคิลเกิดขึ้นได้เร็วข้ึนตามไปด้วย ดังนั้นการคัด
แยกตามสัญลักษณ์บนผลิตภัณฑ์ที่มีทัง้ แบบตัวย่อ และหมายเลข 1-7 ซึ่งแต่ละชนิดมีคุณสมบัติและราคาไม่
เทา่ กัน โดยหากมกี ารคัดแยกได้อย่างถกู ตอ้ งจะช่วยให้ขายได้ในราคาทสี่ ูงขึน้ ยกตวั อย่างเช่น ขวดพลาสติก
หรือ ถุงพลาสติก หากมีการทําความสะอาด เทน้ําออก ตัดฉลากหรือสติกเกอร์ออก จะสามารถขายได้ใน
ราคารบั ซอ้ื ทส่ี ูงกวา่ การขายเปน็ พลาสตกิ รวม

พลาสติกที่ขายได้ หรือพลาสติกรีไซเคิล จัดอยู่ในกลุ่มเทอร์โมพลาสติก ท่ีกําหนดข้ึนโดยสมาคม
อุตสาหกรรมพลาสติกแหง่ สหรฐั อเมริกา (The Society of the Plastics Industry, Inc.) มที ัง้ หมด 7 ชนิด
เพ่ือใหง้ ่ายตอ่ การคัดแยกและนาํ ไปแปรสภาพอย่างถกู ตอ้ งที่สุด ดังนี้

“หากตดั /แกะฉลาก สติกเกอร์ 2. โพลีเอทิลีนความหนาแน่นสูง (HDPE) :
ออกจะได้ราคาขายสูงขึ้น” พลาสติกขุ่น ทึบ เน้ือหนาและเหนียว ทน
กรด ทนด่าง ความหนาแน่นสูง เช่น ขวด
1. โพลีเอทิลีน เทอร์ฟะธาเลต (PET) : น้ํากลนั่ ขวดแชมพู ถุงพลาสตกิ ถุงขยะ
พลาสติกใส เนื้อเหนียว แข็งแรง ไม่แตก
ง่าย เชน่ ขวดน้ําดืม่ ขวดน้ํามันพืช

3. โพลีไวนิลคลอไรด์ (PVC) : มีความ 4. โพลีเอทิลีนความหนาแน่นต่ํา (LDPE) :
แข็งแรงมาก ไอน้ําและอากาศซึมผ่านได้ โปร่งแสง มีปริมาตรสูงแต่ความหนาแน่น
พอสมควร ป้องกันไขมันได้ดี เช่น ท่อ ต่ํา เช่น ถงุ ใส่ของ ถงุ ซปิ ลอ็ ค
ประปา ฉนวนห้มุ สายไฟ
6. โพลีสไตรีน (PS) : โปร่งใส เปราะบาง
5. โพลีโพรพิลีน (PP) : เบาที่สุด แต่มี แต่ทนต่อกรดและด่าง ผลิตเป็นรูปต่าง ๆ
ความแข็งแรง ทนทานต่อแรงกระแทก ได้งา่ ย เช่น ถ้วย จาน ชาม
และความร้อนสูง เช่น ฝาขวด ขวดใส่ยา

7. พลา สติกอ่ืน ๆ (Other) : พลาสติกที่ไม่ใช่ 6 ชนิดแรก เช่น

โพลีคาร์บอเนต (Polycarbonate : PC) เป็นพลาสติกโปร่งใส
มีความแข็งแรง ทนต่อความร้อน กรด และแรงกระแทกได้ดี
เชน่ ปากกา ขวดนมเด็ก หมวกนิรภัย

49 ค่มู อื การยกระดบั ชมุ ชนตน้ แบบการจดั การขยะด้วยเศรษฐกจิ กจิ หมุนเวยี น

จากข้อมูลราคารับซ้ือพลาสติกท่ีสามารถรีไซเคิลได้ของสมาคมรีไซเคิลขยะและรับซ้ือของเก่า
พบว่า พลาสติกท่ีเป็นของใช้ในชีวิตประจําวัน ขายได้ราคาดีกว่าพลาสติกชนิดอ่ืน ๆ เช่น แก้วกาแฟ
พลาสติก, ขวดน้ําด่ืมใส, ถุงพลาสติกทัง้ LDPE และ HDPE ซ่ึงราคารับซ้ือพลาสติกแต่ละประเภท
โดยสมาคมรีไซเคิลขยะและรับซอ้ื ของเก่า ณ วันท่ี 24 มิถนุ ายน 2563 มีดังน้ี

ประเภทพลาสติก ราคารบั ซอื้
(บาทต่อกิโลกรมั )
PET
ขวดใสไม่มีฉลาก 9.1
ขวดใสมฉี ลาก 7.7
ขวดสไปร์ทไมม่ ฉี ลาก 4.55
ขวดสีเขยี วสะท้อนแสงไม่มีฉลาก 0.35
ถาดใส (ไม่มสี ติกเกอร/์ รอยปากกาเมจิก) 7
ขอบถาด 7.7

PP 11.2
แก้วใส 9.1
ถงุ ใส 3.5
ถุงสี 4.2
แผ่นฟวิ เจอรบ์ อร์ด 2.1
หลอด/สายรัดสีทบึ มีสกรนี 3.5
สายรดั สีทึบไม่มีสกรีน
4.2
PVC 1.4
ท่อ PVC สีฟา้ /สีเหลอื ง/สายยางใส 2.1
ท่อ PVC สีเทา
รองเท้าบตู คละสี/สายยางทบึ 3.5
7.7
LDPE 3.5
ทอ่ ดาํ คาดฟา้ -ส้ม 2.1
ขวดน้าํ เกลือตดั จกุ
ขวดน้าํ เกลือไมต่ ัดจกุ 7
จุกน้ําปลา 5.6
12.6
HDPE 7
ถุงชา
ถงุ สี

พลาสติก ABS
พลาสติกรวม

อา้ งอิงข้อมลู จาก: สมาคมรีไซเคลิ ขยะและรบั ซอ้ื ของเก่า ณ วนั ท่ี 24 มิถุนายน 2563



สอบถามข้อมูลเพ่ิมเติม

หนว่ ยปฏิบัติการวจิ ัยการจดั การสิ่งแวดล้อมเชงิ อุตสาหกรรมอยา่ งย่ังยนื
(Research Unit of Environmental Management and Sustainable Industry: EMSI)
คณะวศิ วกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย
ถนนพญาไท แขวงวังใหม่ เขตปทมุ วัน กรุงเทพมหานาคร
อีเมล: [email protected]
Facebook page: Environmental management and sustainable industry CU