คู่มือการสอนในศตวรรษที่ 21 - CBL

50



้
กระบวนการ CBL นั้นจะไดผลดีมากจากความสมัครใจ ความ
ี
่
้
้
ี
้
สนใจ และความรวมมือกันของผูเรยน กระบวนการน้จะเห็นไดว่าผูเรยนนั้น
ี
้
้
ู
้
ู
ไม่ไดถูกบังคับใหร แต่เกดความ “อยากร” ดวยตนเอง และเมื่อผูเรยนเกด
ี
ิ
้
้
ิ
้
้
ู
้
ความอยากร นั่นจึงเปนจังหวะที่ดีที่จะเปดโอกาสใหผูเรยนนั้นคนหาเนื้อหา
้
้
ี
ิ
็
ั
ี
้
ิ
้
้
้
ที่ตนเองตองการ ซึ่งผูเรยนนั้นพรอมที่จะเปดรบความรนั้นไดอย่างเต็มที่
ู
้
้
ขั้นตอนที 3 คนควาและคิด
่
้
้
็
ขั้นตอนนี้เปนขั้นตอนที่ใชเวลามากที่สุดในการจัดกระบวนการ
้
้
้
ี
เรยนการสอนแบบ CBL ผูสอนจะปล่อยใหผูเรยนนั้นไดใชเวลาในการ
ี
้
้
้
้
่
เรยนรไดอย่างเต็มที่ ผูสอนนั้นมีหนาที่เดินใหค าปรกษาตามกลุม ให ้
ู
้
้
้
ึ
ี
้
้
้
้
ั
้
ี
ึ
ค าปรกษาเวลาที่ผูเรยนมีปญหา ผูสอนจะตองหักหามใจไม่ใหสอน แต่จะ
เปลี่ยนหนาที่จากการสอนทั่วไปที่คอยบอกต่อเนื้อหาค าตอบและตัดสิน
้
ึ
้
ี
ความถูกตองของค าตอบ เปนผูใหค าปรกษา ช้แนะ และตอบค าถามดวย
้
้
้
็
ค าถาม เพื่อเปดโอกาสใหผูเรยนไดคิด โดยหลีกเลี่ยงการตัดสิน และการ
้
ิ
้
ี
้
ี
อธบายเนื้อหาอย่างละเอียดอันจะเปนการส่งผลใหผูเรยนหมดอิสระทาง
็
ิ
้
้
ความคิด แต่จะใชวิธการง่ายๆเช่นการถามกลับ จะดีเหรอ แน่ใจเหรอ
้
ี
ี
ื
ท าไมถึงคิดแบบนั้น มันมีวิธการอื่นที่ดีกว่านี้หรอไม่ หรอเพื่อนๆคิดเห็น
ื
ื่
อย่างไรในเรองนี้
้
ู
ั
้
้
สิ่งส าคัญอีกขอหนึ่งส าหรบผูสอนนั้นไม่ใช่ความรในเนื้อหาขอมูล
้
นั้นๆ แต่เปนแหล่งขอมูลต่างๆที่เกยวของ เพื่อที่ผูสอนนั้นจะสามารถน าไป
้
้
็
้
ี่

้
้
ู
ี
้
ี
แนะน าผูเรยนได ผูสอนในรปแบบการจัดการเรยนการสอนแบบ CBL นั้น
่
้
คูมือออกแบบการสอนในศตวรรษที่ 21 | สอน สราง สรรค ์

51



้
้
ู

้
็
ี
้
ไม่จาเปนที่จะตองเปนผูที่รที่สุดในหองเรยน เพราะว่าความรมัน
้
็
ู

็
เปลี่ยนแปลงตลอดเวลาและมีจานวนมหาศาล แต่สิ่งที่ส าคัญกว่ากคือการ
ู
้
ที่ผูสอนนั้นจาเปนตองแนะน าใหผูเรยนหาความรไดถูกแหล่ง แนะน าให ้
้
ี
้
็
้
้
้

้
ู
ู
้
้
้
้
ี
้
้
ผูเรยนรจักเลือกขอมูลความรไดอย่างถูกตอง และปล่อยใหผูเรยนสนุกไป
้
ี
กับการเรยนรและคนควาความรนั้นๆ
ู
้
้
้
ู
้
ี
สิ่งที่ไดจากกระบวนการนี้ไม่ใช่ค าตอบที่ถูกตอง แต่เปนทักษะ
้
้
็
้
การคิดและคนควาหาค าตอบที่จะเกดขึ้นจากช่วงเวลาที่ผูสอนนั้นปล่อยให ้
ิ
้
้
ี
ผูเรยนไดใชเวลากับเนื้อหาที่ตนเองสนใจไดอย่างเต็มที่ ผูสอนหลายท่าน
้
้
้
้
้
้
้
้
ี
้
ื
้
้
้
้
อาจจะมีขอโตแยงว่า ถาหากผูเรยนนั้นคนหาค าตอบไม่ได หรอไดค าตอบที่
ไม่ถูกตองนั้นจะเกดขอเสียอย่างแน่นอน ซึ่งอาจจะท าใหผูสอนหลายท่าน
้
้
ิ
้
้
ี
ู
้
ยกเลิกวิธการนี้และหันกลับไปใชรปแบบสอนแบบเดิมเพื่อความสบายใจ
ี
แต่เนื่องจากกระบวนการเรยนการสอนแบบ CBL นั้นเรามองไกลมากกว่า
้
้
ู
ค าตอบที่ถูกตอง แต่คือการฝกฝนใหผูเรยนไดรจักคิด และรจักคนควาหา
้
้
้
ู
ี
ึ
้
้
้
้
้
ขอมูล รจักเลือกใชและตัดสินใจในขอมูลที่หาไดอย่างง่ายดายในยุคสมัยนี้
้
้
ู
้
ผ่านเครองมือต่างๆ ถาผูสอนนั้นยังกังวลเกยวกับค าตอบที่ผูเรยนไดจะไม่
้
้
้
ี
้
ื่
ี่
้
้
้
ตรงกับความถูกตองของเนื้อหา ผูเขียนจะขอบอกว่าอย่าเพิ่งใจรอน
เพราะว่ากระบวนการจัดการเรยนการสอนแบบ CBL นั้นเราเพิ่งด าเนินการ
ี
มาไดเพียงครงทางเท่านั้นเอง
้
ึ่



้
่
คูมือออกแบบการสอนในศตวรรษที่ 21 | สอน สราง สรรค ์

52




ขั้นตอนที 4 นาเสนอ
่
ี
้
้
ในขั้นตอนนี้เปนขั้นตอนที่ผูเรยนนั้นจะไดน าเสนอผลงาน ที่
็
้
้
้
ตนเองที่ไดไปคนควาและคิดออกมา และผลงานที่น าเสนอนั้นอยากให ้
้
ี
ิ
ผูสอนพึงระลึกว่านี่คือผลงานแห่งความทุมเทของผูเรยนอย่างแทจรง
่
้
้
้
้
้
ี
ดังนั้นเมื่อผูเรยนออกมาท าการเสนอหนาชั้น ผูสอนนั้นจาเปนจะตองปล่อย

็
้
ี
้
้

้
็
ใหผูเรยนนั้นน าเสนอจนจบ โดยที่ผูสอนนั้นไม่มีความจาเปนตองแทรกแซง
้
ระหว่างการน าเสนอ แสดงความคิดเห็น หรอซักถามใดใด ผูที่มีหนาที่หลัก
้
้
ื
ี
ในการแสดงความคิดเห็น และซักถามนั้นคือผูเรยนรวมชั้น
่
้
้
้
็
เมื่อจบการน าเสนอผูสอนจะเปนผูเปดประเด็นใหมีการซักถามในชั้นเรยน
้
ี
ิ
้
้
ี
้
และนี่คือกระบวนการที่จะท าใหผูเรยนนั้นตรวจสอบความถูกตองของ
้
้
้
้
ขอมูลที่ตนเองไดคนหามา ถาหากขอมูลที่หามานั้นไม่ถูกตอง การซักถาม
้
้
้
ี
้
้
ในหองเรยนนั้นจะเกดประเด็นใหม่ๆที่ผูน าเสนอนั้นจาเปนตองมีขอมูลเพื่อ
้

็
ิ
้
้
้
้
้
็
ตอบผูซักถามใหถูกตอง ซึ่งผูน าเสนอกจะพบว่าขอมูลของตนไม่ถูกตอง
้
้
้
ี
หรอครอบคลุมพอ และตองเพิ่มเติมตรงไหนบางจากการซักถามของผูเรยน
้
ื
้
ดวยกัน โดยที่ผูสอนจะท าหนาที่คอยควบคุมค าถามและขอคิดเห็นต่างๆให ้
้
้
้
อยู่ในประเด็น ไม่หลุดจากเนื้อหามากนัก ถาหากในผูเรยนรวมชั้นไม่มีขอ
ี
่
้
้
้
ิ
็
็
ื
้
้
้
้
ิ่
ซักถามหรอขอสงสัยใดใด ผูสอนอาจจะเปนผูเรมถามเองกได เพื่อใหเกด
้
บรรยากาศของการซักถามในชั้นเรยน ซึ่งวิธการนี้อาจจะต่อยอดไปสู ่
ี
ี
ี
้
ความรใหม่ๆที่ไกลกว่าเนื้อหาเดิมที่เคยสอนกันมา และเปนเนื้อหาที่ผูเรยน
้
็
ู
้
้
นั้นเต็มใจที่จะคนหาดวยตนเอง

้
่
คูมือออกแบบการสอนในศตวรรษที่ 21 | สอน สราง สรรค ์

53



ขั้นตอนที 5 ประเมินผล
่

็
ิ
้
้
ขั้นตอนนี้เปนการประเมินผลกจกรรมทั้งหมดที่ผูเรยนไดท ามา
ี
้
ี
้
้
ู
ู
ตลอดเวลาของการเรยนรในรปแบบ CBL ก่อนอื่นตองท าความเขาใจใน
ู
็
รปแบบของการประเมินผลก่อน สิ่งที่ไม่ว่าจะเปนกรอบคุณวุฒิแห่งชาติ
้
้
ื
้
หรอหลักสูตรแกนกลางตองการนั้น คือการที่ผูเรยนมีการพัฒนาทั้งดาน
ี
ของ
้
ู
ความร (Knowledge)
ทักษะ (Skill)
คุณลักษณะอันพึงประสงค (Atiitude)
์
็
ดังนั้นการประเมินผลนั้นจึงจาเปนตองท าใหครอบคลุมทั้ง 3 ดาน
้

้
้
็
ี
้
้
้
้
นี้ เพื่อใหไดคุณภาพของผูเรยนที่เปนมาตรฐาน โดยปกตินั้นผูสอนจะ
ู
้
้
็
ื
คุนเคยกับการประเมินดานความร นั่นกคือการจัดสอบ หรอการหาคะแนน
้
ู
ี
้
จากแบบทดสอบต่างๆที่แสดงใหเห็นว่าผูเรยนนั้นมีความร แต่ในส่วนของ
้
้
้
การประเมินดานทักษะ และการประเมินดานคุณลักษณะอันพึงประสงค ์
้
นั้นไม่มีความชัดเจนมากนัก จึงกลายเปนว่าคะแนนที่เราเห็นกันจากการ
็
ู
้
้
ู
เรยนรในรปแบบปกตินั้นมักจะเปนคะแนนของความรทั้งสิ้น
ี
ู
็
ู
ี
้

็
ในรปแบบการเรยนการสอนแบบ CBL นั้นจาเปนจะตองประเมิน
้
ี
ทั้ง 3 ดาน ซึ่งมีวิธการดังนี้
่
้
คูมือออกแบบการสอนในศตวรรษที่ 21 | สอน สราง สรรค ์

54



้
ดานความร ้ ู

้
ี
เราสามารถประเมินความรไดดวยวิธการที่เราคุนเคยกันมาตลอด
ู
้
้
้
ึ
็
้
ื
นั่นกคือการจัดใหมีการสอบวัด หรอแบบฝกหัดต่างๆ และน าคะแนนมาช้ ี
้
ู
้
ี
ี
้
วัดว่าผูเรยนมีความรในเนื้อหาดานน้เท่าไหร ่
ดานทักษะ
้
้
็
การประเมินดานทักษะนั้นจะเปนการประเมินความสามารถของ
้
ผูเรยน ซึ่งเราสามารถใชรปแบบการประเมินแบบรบรค (Rubric) ในการ
ิ
ู
้
ี
ู
้
้
ประเมินผูเรยนได ทั้งนี้ขึ้นอยูกับการตั้งหัวขอในการประเมิน และ
ี
้
่

รายละเอียดการประเมินที่จาเปน เช่น เราจะประเมินในหัวขอทักษะการ
็
้

น าเสนอ รายละเอียดการประเมินที่จาเปนคือดานเนื้อหา ดานความชัดเจน
็
้
้
้
็
ในการพูด และดานเทคนิคในการน าเสนอ เปนตน
้
ดานคุณลักษณะอันพึงประสงค ์
้
์
้
้
ในการประเมินดานคุณลักษณะอันพึงประสงคนั้นสามารถใชการ
็
ประเมินแบบรบรค (Rubric) ได ซึ่งกจะมีส่วนคลายกับการประเมินดาน
ู
้
ิ
้
้
ทักษะนั่นคือ การตั้งหัวขอการประเมินในคุณลักษณะที่ผูสอนอยากให ้
้
้
ี
ิ
้
ั
เกดขึ้นในผูเรยน และรายละเอียดส าหรบการประเมินที่สอดคลองกัน
้
้
้
ู
ี
็
้

ู
้
้
้
้
ทั้งนี้ผูสอนจาเปนตองรว่าตองการใหผูเรยนมีความร ทักษะ และ
คุณลักษณะอันพึงประสงคใดเกดขึ้นในผูเรยน เพื่อการตั้งหัวขอการ
ิ
ี
้
้
์
้
่
คูมือออกแบบการสอนในศตวรรษที่ 21 | สอน สราง สรรค ์

55



้
้
้
ประเมินที่ถูกตอง ซึ่งในส่วนนี้ผูสอนนั้นสามารถดูรายละเอียดไดใน
ี
้
้
หลักสูตรแกนกลางได แต่สิ่งหนึ่งที่ส าคัญ คือการใหผูเรยนมีส่วนรวมใน
้
่
การประเมิน โดยเฉพาะในดานของทักษะและคุณลักษณะอันพึงประสงค์
้
้
้
้
เนื่องจากดานความรเราสามารถประเมินไดอย่างชัดเจนจากแบบทดสอบ
ู
้
์

็
้
ต่างๆ แต่ดานทักษะและคุณลักษณะอันพึงประสงคนั้นจาเปนจะตอง
้
ี
ประเมินจากผูสอนและผูเรยนดวยกันเอง ซึ่งจะเปนการประเมินรอบดาน
็
้
้
้
้
ี
ิ
ทั้งผูเรยนที่ท ากจกรรมดวยกัน และผูสอนที่คอยสังเกตการณอยู่ในชั้นเรยน
ี
้
์
้
็
เพื่อการประเมินที่มีความแม่นย ามากขึ้น ซึ่งในส่วนนี้อาจจะเปนการโหวต
้
้
ใหคะแนนในดานต่างๆ หรอแมแต่การแจกแบบสอบถามใหกรอกในหัวขอ
้
้
้
ื
้
ที่ตองการ ตัวอย่างเช่น

ทักษะในการคิดวิเคราะห
์
คร้งที 1 ปานกลาง
ั
่
คร้งที่ 2 ดี
ั
คร้งที่ 3 ดีมาก
ั
ทักษะในการท างานรวมกับผูอืน
่
้
่
คร้งที 1 ปรบปรง
ุ
ั
ั
่
คร้งที่ 2 ปานกลาง
ั
ั
คร้งที่ 3 ดี
ความรบผิดชอบ
ั
คร้งที 1 ปานกลาง
ั
่
คร้งที่ 2 ดี
ั

คร้งที่ 3 ดีมาก
ั
่
้
คูมือออกแบบการสอนในศตวรรษที่ 21 | สอน สราง สรรค ์

56



การนาความรูในเน้อหามาใช ้
้

ื
ั
่
ั
คร้งที 1 ควรปรบปรง
ุ
คร้งที่ 2 ปานกลาง
ั
ั
คร้งที่ 3 ดี
ทักษะในการคิดสรางสรรค ์
้
คร้งที่ 1 ดี
ั
ั
คร้งที่ 2 ดี
คร้งที่ 3 ดี
ั
ั
คือมีเปาอะไรกวัดไปตามนั้นครบ
็
้

ส่วนถาครตองการใหมีการสอบวัดเนื้อหา กจะท าโดยออก
ู
้
้
้
็
ิ
ข้อสอบปลายเปด ใหเด็กเอาหนังสือเขาหองสอบไดเอาอุปกรณต่างๆ เขา
้
์
้
้
้
้
้
้
ไดสามารถพูดคุยสักถามกันได เรองนี้ขึ้นอยูกับขอสอบครบถาเราออก
้
้
ื่
่
ั
้
้

้
ขอสอบดี ไม่ใช่ขอสอบวัดความจาเราจะแปลกใจว่า ไม่มีเด็กลอกขอสอบ
ี
กันเลย เพราะธรรมชาติไม่มีใครอยากเหมือนใครหรอกครบ การเรยนการ
ั
็
้
็
สอนและการสอบแบบนี้กจะกลายเปนตัวช่วยใหเด็กของเรามุงพัฒนา
่

ตนเองมากกว่าจะแข่งกันท่องจามาท าเกรด แข่งกัน แบบที่ผ่านมา
ื่
เท่าที่ไดเคยท า workshop ในเรองนี้กับอาจารยมหาวิทยาลัย
้
์
และคุณครในระดับต่างๆ ทุกคนท าไดครบ บางท่านอาจยังติดขัดเรอง
้
ื่
ั
ู
“ตองสอนใหครบเนื้อหา” แต่เมื่อไดลองท าแลวกจะเห็นผลว่า เด็กที่เรยน
้
็
้
้
ี
้
้
ู
ี
ี
้
ดวยวิธนี้ สามารถเรยนรไดเกนเนื้อหา ถาเขาสนใจ หลายท่านที่บ่นว่า เด็ก
้
ิ
้
เดี๋ยวนี้ไม่สนใจเรยน เมื่อน าไปใชกแปลกใจว่าเด็กหนาหองหลังหองก ็
้
็
้
้
ี
้

้
่
คูมือออกแบบการสอนในศตวรรษที่ 21 | สอน สราง สรรค ์

57



้
์
ู
่
รวมกันเรยนรไดอย่างสนุกสนาน มีอาจารยจากมหาวิทยาลัยบางคณะ
้
ี
้
้
ั
น าไปปรบใชกันทั้งคณะ คือเอากระบวนการ และบรรยากาศไปใชผสมกับ
์
็
การเลคเชอรแบบเดิม ท่านบอกว่าเปนแบบ hybrid กดูดีไปอีกแบบ
็
ั
ครบ ถึงแมว่าเราจะมีอาจารยหลายท่านไดท าการสอนดวยวิธนี้มา
้
ี
์
้
้
่
้
้
มากมายหลายกลุมแลว และสามารถยืนยันดวยว่ากระบวนการและ
บรรยากาศอย่างนี้แหละครบที่จะช่วยพัฒนาทักษะต่างๆ รวมทั้งความคิด
ั
์
ี
สรางสรรคใหผูเรยน
้
้
้

แต่

็
ู
ื่
ั
ผมกยังเชอว่าไม่มีรปแบบการสอนที่ดีที่สุดในโลกหรอกครบมัน
่
ี
อยูที่ใครเปนผูสอนและใครเปนผูเรยน มันอยูที่สภาพแวดลอม มันขึ้นอยูกับ
้
่
็
่
็
้
้
็
้
ู
เปาหมายของการสอนของคุณคร ว่าอยากเห็นเด็กของเราเปนอย่างไร

้
มีขอสงสัย หรอตองการรายละเอียดทางวิชาการเพิ่มเติม ผมก ็
ื
้
ยินดีครบ
ั

็
์
โครงการอบรมคร “การสอนแบบสรางสรรคเปนฐาน” CBL Train
ู
้
The Teacher 2 days Workshop with Dr.Wiriyah
http://www.jsfutureclassroom.com/news_detail.php?nid=177


่
้
คูมือออกแบบการสอนในศตวรรษที่ 21 | สอน สราง สรรค ์