สมาธิสั้น book

เดก็ สมาธสิ นั
(ADHD)

สารบญั

หนา้

บทที 1 เดก็ ทมี สี ภาวะสมาธสิ นั ..............................................................1
บทที 2 พฤตกิ รรมของเดก็ สมาธสิ นั .....................................................7
บทที 3 เทคนคิ การดแู ลเดก็ สมาธสิ นั สาํ หรบั ผปู้ กครอง..........................13
บทที 4 การรบั มอื เดก็ สมาธสิ นั สาํ หรบั ผปู้ กครอง...................................21

เดก็ ทมี สี ภาวะสมาธสิ นั

จากสถติ ใิ นประชากรทวั โลกพบวา่ เดก็ ทมี อี าการสมาธสิ นั มี

อตั รารอ้ ยละ 4-10 ของ ประชากรทวั โลก(Skounti and
Others 2007) อาทิ ประเทศสหรฐั อมรกิ า ในป 2003
พบวา่ เดก็ อายุ 1- 4 ป ประมาณ 4,400,000 คน มี

ประวตั เิ คยรบั การวนิ จิ ฉยั วา่ เปนเดก็ สมาธสิ นั และมเี ดก็

จาํ นวน 2,500,000 คน ทไี ดร้ บั รายงานวา่ ไดร้ บั การ
บาํ บดั ดว้ ยยาสมาธสิ นั ( Morbodity and Others,
Online)และมกี ารวนิ จิ ฉยั วา่ ในแตล่ ะปจะมเี ดก็ สมาธสิ นั
เพมิ ขนึ ประมาณ 1,000,000 คน (Brian Matter

Imaging Center , 2006 : Online)

1

ลกั ษณะของเดก็ ทมี สี ภาวะสมาธสิ นั
สมาธสิ นั เปนกลมุ่ อาการทแี สดงใหเ้ หน็ ไดต้ งั แตว่ ยั เดก็ เกดิ จากความผดิ ปกติ
ในการทํางานของสมอง ซงึ สง่ ผลตอ่ พฤตกิ รรม อารมณ์ การเขา้ สงั คม และ
การเรยี นรขู้ องเดก็ ประกอบดว้ ย 3 กลมุ่ อาการหลกั คอื
อาการขาดสมาธิ (inattention)
อาการซน อยไู่ มน่ งิ (hyperactivity)
อาการหนุ หนั พลนั แลน่ (impulsiveness)
สมาธสิ นั เปนโรคทสี ามารถรกั ษาได้ และสามารถหายเปนปกตไิ ด้ ถา้ ไดร้ บั การ
ดแู ลรกั ษาอยา่ งถกู วธิ ี บางคนเรยี กเดก็ กลมุ่ นวี า่ “เดก็ ไฮเปอร”์
(hyperactive) ซงึ กค็ อื อาการกลมุ่ หนงึ ของโรคสมาธสิ นั คอื ซน อยไู่ มน่ งิ
เคลอื นไหวตลอดเวลา แตเ่ ปนคําทมี คี วามหมายในเชงิ ลบมากกวา่ จงึ ไมค่ อ่ ย
นยิ มใช้ นอกจากนยี งั มเี ดก็ สมาธสิ นั อกี กลมุ่ ทนี งิ ได้ ไมซ่ น หรอื เคลอื นไหวมาก
เกนิ มเี พยี งอาการขาดสมาธิ เหมอ่ ใจลอย วอกแวกงา่ ย เดก็ กลมุ่ นมี กั ถกู มอง
ขา้ ม ไมไ่ ดร้ บั การดแู ลชว่ ยเหลอื เทา่ ทคี วรมบี างคนกลา่ วถงึ “สมาธสิ นั แท้ สมาธิ
สนั เทยี ม” ซงึ เปนการใชท้ ไี มถ่ กู ตอ้ งเชน่ เดยี วกนั ถา้ เดก็ ไมเ่ ขา้ เกณฑก์ าร
วนิ จิ ฉยั กไ็ มต่ อ้ งบอกวา่ เปน จะเปนผลเสยี ตอ่ เดก็ มากกวา่

2

ลกั ษณะอาการโรคสมาธสิ นั

(ADHD) ตามเกณฑก์ ารวนิ จิ ฉยั
DSM-5

1.อาการขาดสมาธิ
(inattention)

2.อาการซน อยไู่ มน่ งิ

(hyperactivity)

3.อาการหนุ หนั พลนั แลน่

(impulsiveness)

3

อาการขาดสมาธิ (inattention)

เดก็ จะมลี กั ษณะวอกแวกงา่ ย ขาดความตงั ใจใน
การทํางาน โดยเฉพาะอยา่ งยงิ งานทตี อ้ งใชค้ วาม
คดิ เดก็ มกั จะแสดงอาการเหมอ่ ลอยบอ่ ย ๆ ฝน
กลางวนั ทํางานไมเ่ สรจ็ ผลงานมกั จะไมเ่ รยี บรอ้ ย
ตก ๆ หลน่ ๆ เดก็ มกั จะมลี กั ษณะขลี มื ทําของใช้
สว่ นตวั หายเปนประจาํ มลี กั ษณะเหมอื นตงั ใจฟง

เวลาพูดดว้ ย เวลาสงั ใหเ้ ดก็ ทํางานอะไร เดก็ มกั จะ
ลมื หรอื ทําครงึ ๆ กลางๆ อาการนมี กั จะมตี อ่

เนอื งถงึ วยั ผใู้ หญ่

4

อาการซนไมอ่ ยนู่ งิ (hyperactivity)

เดก็ จะมลี ักษณะซน หยุกหยกิ นงั นงิ ๆ ไมค่ ่อย ได้
ต้องลกุ เดนิ หรอื ขยบั ตัวไปมา มอื อยูไ่ มส่ ขุ ชอบจบั
โนน่ จบั นี ชอบปนปาย เล่นเสยี งดงั เล่นผาดโผน
หรอื ทํากิจกรรมทีเสยี งอันตรายมโี อกาสประสบ
อุบตั ิเหตขุ นึ ไดบ้ อ่ ย ๆ จากความซน และความไม่
ระมดั ระวงั พูดมาก พูดไมห่ ยุด

5

อาการหนุ หนั พลนั แลน่ (impulsiveness)

เดก็ จะมลี ักษณะวูว่ าม ใจรอ้ น ทําอะไรไปโดย
ไมค่ ิดก่อนล่วงหนา้ วา่ มอี ะไรจะเกิดขนึ ขาด
ความระมดั ระวงั เวลาต้องการอะไร ต้องไดใ้ น
ทันทีไมร่ จู้ กั การรอคอย เวลาอยูใ่ นหอ้ งเรยี น

มกั จะพูดโพล่งออกมาโดยทีไมข่ ออนญุ าตครู

ก่อน มกั ตอบคําถามโดยทียงั ไมท่ ันฟงคําถาม

ยงั ไมท่ ันจบ ชอบพูดแทรกเวลาทีคนอืนกําลัง

คยุ อยู่ หรอื กระโดดเขา้ รว่ มวงเล่นกับเดก็ คน

อืนโดยไมข่ ออนญุ าตเพอื นก่อน 6

พฤตกิ รรม

ของเดก็ สมาธสิ นั

7

พฤตกิ รรมของเดก็ สมาธสิ นั

พฤตกิ รรมกลมุ ขาดสมาธิ (Inattention)

พฤตกิ รรมกลมุ่ อยไู่ มน่ งิ -หนุ หนั พลนั แลน่

8

พฤตกิ รรมกลมุ ขาดสมาธิ (Inattention)

1.ไมใ่ สใ่ จกบั รายละเอยี ด ทํางาน ผดิ พลาดเนอื งจากความ 9

เลนิ เลอ่ บอ่ ยครงั

2. มกั มคี วามยากลําบากทจี ะคงสมาธใิ นการทํางานและการเลน่
3. มกั ดเู หมอื นไมไ่ ดฟ้ งผพู้ ูด แมผ้ พู้ ูดจะพูดดว้ ยตอ่ หนา้
4. มกั ไมท่ ําตามคําสงั ใหส้ าํ เรจ็ ลลุ ว่ ง หรอื ไมท่ ําการบา้ น งาน

บา้ น หรอื หนา้ ทอี นื ๆ ใหเ้ สรจ็

5. มกั มคี วามยากลําบากวางแผนและจดั ระบบเพอื ทํางานและ

ทํากจิ กรรมใหส้ าํ เรจ็

6. มกั หลกี เลยี ง ไมช่ อบ หรอื ลงั เลทจี ะทํางานทตี อ้ งใชค้ วาม

พยายามในการเอาใจใสเ่ ปนระยะ เวลานาน

7. มกั ทําของทจี าํ เปนตอ้ งใชห้ าย
(เชน่ ของเลน่ แบบฝกหดั ดนิ สอ หนงั สอื )

8. มกั ไขวเ้ ขวไดง้ า่ ยเมอื มสี งิ เรา้ ภายนอก
9. หลงลมื บอ่ ยในระหวา่ งวนั

พฤตกิ รรมกลมุ่ อยไู่ มน่ งิ -หนุ หนั พลนั แลน่

1.มอื เทา้ มกั ขยกุ ขยกิ ลกุ ลลี กุ ลนเวลานงั อยกู่ บั ที
2. มกั ลกุ จากทนี งั ในสถานการณท์ ไี ดร้ บั การคาดหมายใหน้ งั อยกู่ บั ที
3. มกั วงิ หรอื ปนปายจนเกนิ ควรอยา่ งไมเ่ หมาะสมกบั กาลเทศะ
4. มกั เปนการยากทจี ะเลน่ หรอื ท างานอดเิ รกอยา่ งเงยี บ ๆ
5. มกั เปลยี นกจิ กรรมอยา่ งฉบั พลนั หรอื ทําตวั เหมอื นมเี ครอื งยนต์

ผลกั ดนั ทําใหร้ งั ไวไ้ มอ่ ยู่

6. มกั พูดมากจนเกนิ ควร
7. มกั ตอบค าถามกอ่ นผถู้ ามจะถามจบ
8. มกั มคี วามยากล าบากในการรอใหถ้ งึ คราวตนเอง
9. มกั ขดั หรอื แทรกผอู้ นื ระหวา่ งการสนทนาหรอื การเลน่ เกม

10

เกณฑก์ ารวเิ คราะหเ์ ดก็ ทมี ภี าวะสมาธสิ นั เบอื งตน้
1. แสดงพฤตกิ รรมขาดสมาธิ หรอื พฤตกิ รรมอยไู่ มน่ งิ หนุ หนั พลนั แลน่ รวม

กนั มากกวา่ 6 อาการขนึ ไปเดก็ คนนนั มคี วามเปนไปไดส้ งู ทจี ะเปนภาวะ

สมาธสิ นั

2. ลกั ษณะขาดสมาธิ อยไู่ มน่ งิ หนุ หนั พลนั แลน่ บางประการตอ้ งปรากฏกอ่ น
อายุ 12 ป

3. ลกั ษณะขาดสมาธิ อยไู่ มน่ งิ หนุ หนั พลนั แลน่ บางประการตอ้ งปรากฏ
อยา่ งนอ้ ยใน 2 สถานการณ์ (เชน่ ทโี รงเรยี นหรอื ทที ํางาน และทบี า้ น)

4. มหี ลกั ฐานชดั เจนวา่ สง่ ผลกระทบตอ่ คณุ ภาพชวี ติ เชน่ ทางสงั คม การ

ศึกษา การงาน

5. พฤตกิ รรมไมไ่ ดเ้ กดิ เฉพาะในชว่ งทมี คี วามไมป่ กตทิ างจติ วทิ ยาอนื และไม่

สามารถวนิ จิ ฉยั ไดด้ กี วา่ วา่ มี ความผดิ บกพรอ่ งทางจติ วทิ ยาอนื

(เชน่ ความไมป่ กตทิ างอารมณ์ หรอื ทางบคุ ลกิ ภาพ)

11

สาเหตขุ องภาวะสมาธสิ นั

สภาวะสมาธสิ นั เกดิ จากความผดิ ปกตใิ นการทํางานของสมองบางสว่ น
ในปจจุบนั ยงั ไมท่ ราบสาเหตทุ แี นช่ ดั คาดวา่ เกดิ จากสารเคมใี นสมองบาง

ชนดิ ไมส่ มดุ เชน่ dopamine,norepinephrine,serotonin ทําใหเ้ ดก็ ไม่

สามารถควบคมุ ตวั เองไดด้ ี แมเ้ ดก็ จะพยายามควบคมุ ตนเองแลว้ กต็ าม
จากผลการศึกษาสว่ นใหญ่ เชอื วา่ โรคนมี กี ารถา่ ยทอดทางพนั ธกุ รรม โดย
พบวา่ เดก็ ทเี กดิ จากพอ่ แมท่ เี ปนโรคสมาธสิ นั จะมโี อกาสทจี ะเปนโรคนไี ด้

มากกวา่ เดก็ อนื ๆ ถงึ 4 เทา่ นอกจากนี การที พอ่ แม่ ตดิ เหลา้ บหุ รี สาร

เสพตดิ หรอื มโี รคภมู แิ พใ้ นครอบครวั กเ็ ชอื วา่ เปนสาเหตไุ ดเ้ ชน่ กนั เดก็

รอ้ ยละ 30-50 สามารถหายขาดจากอาการของโรคสมาธสิ นั ได้ เมอื ผา่ น

ชว่ งวยั รนุ่ ไปแลว้ แตท่ งั นขี นึ กบั การดแู ลรกั ษาอยา่ งตอ่ เนอื งและเหมาะสม

12

เทคนคิ การดแู ลเดก็ สมาธสิ นั

สาํ หรบั ผปู้ กครอง

13

เทคนคิ ที 1.ลดสงิ เรา้

สงิ เรา้ เปนตวั สาํ คญั ทที ําใหส้ มาธขิ องลกู นอ้ ยลง ดงั นนั การลดสงิ เรา้ สมองจะ
ไมถ่ กู กระตนุ้ มากเกนิ ไป ทําใหเ้ ดก็ ไมจ่ ดจอ่ อยกู่ บั สงิ เลก็ ๆ นอ้ ย ๆ ทไี มส่ าํ คญั นําไปสกู่ ารมี
สมาธกิ บั สงิ สาํ คญั ไดม้ ากขนึ สาํ หรบั วธิ ลี ดสงิ เรา้ นนั พอ่ แมค่ วรจดั บา้ นใหเ้ รยี บงา่ ย และ
เรยี บรอ้ ย ไมค่ วรมลี วดลายสฉี ดู ฉาด หรอื ของตกแตง่ บา้ นมากเกนิ ไป พรอ้ มทงั จดั ของให้
เปนระเบยี บ เกบ็ ของในตทู้ บึ แทนตกู้ ระจก

- ควรจดั ทเี งยี บ ๆ ใหล้ กู ไดท้ ํางาน หรอื ทําการบา้ น ตอ้ งไมม่ เี สยี งโทรทศั นร์ บกวน

สว่ นบนโตะ๊ ควรมเี ฉพาะสมดุ ดนิ สอ และยางลบ

- มปี ฏสิ มั พนั ธต์ อ่ กนั อยา่ งสงบ พูดกบั เดก็ ดว้ ยเสยี งเบา ไมต่ ะโกน โวยวาย รวมทงั

พอ่ แมไ่ มค่ วรทะเลาะ หรอื ใชค้ วาม รนุ แรงตอ่ หนา้ ลกู

- หดั ใหล้ กู อยใู่ นบรรยากาศทสี งบ หรอื ทํากจิ กรรมเงยี บ ๆ เชน่ หดั ใหน้ งั เลน่ ใน

สนามหญา้ เงยี บ ๆ ลดการเทยี ว ศนู ยก์ ารคา้ ไมซ่ อื ของเลน่ ใหม้ ากเกนิ ไป อกี ทงั
จาํ กดั เวลาดโู ทรทศั น์ เลน่ เกม และคอมพวิ เตอร์

-ดา้ นสภาพแวดลอ้ มทโี รงเรยี น ควรจดั ใหเ้ ดก็ มานงั ใกล้ ๆ ครู ไมค่ วรใหน้ งั ใกล้

ประตหู นา้ ตา่ ง หรอื เพอื นทชี อบเลน่ ชอบคยุ

14

เทคนคิ ที 2.เฝากระตนุ้

1.จาํ เปนตอ้ งมผี ใู้ หญค่ อยตดิ ตาม และตกั เตอื นอยา่ งใกลช้ ดิ เนอื งจากเดก็ เลก็ ไมส่ ามารถควบคมุ

ตวั เองไดต้ ลอดเวลาแมจ้ ะรแู้ ละเขา้ ใจวา่ ควรทําสงิ ใดกต็ าม

2.เดก็ ตอ้ งการความชว่ ยเหลอื จากพอ่ แมแ่ ละครตู ลอดเวลา
3.ทําบนั ทกึ รว่ มกนั ระหวา่ งพอ่ แมแ่ ละครู

วธิ กี ารกระตนุ้

- เตอื นเดก็ เมอื ถงึ เวลาทํางานหรอื เตอื นเมอื หมดเวลาเลน่
- โนต้ ขอ้ ความสาํ คญั ในทที เี ดก็ เหน็ ไดง้ า่ ย เชน่ กลอ่ งดนิ สอ โตะ๊ เรยี น

ผนงั หอ้ ง หรอื กระดาน

- ตงั นา กิ า หรอื เครอื งจบั เวลาใหเ้ ดก็ เหน็ ชดั ๆ ขณะทํางาน เพอื ใหเ้ ดก็ กะเวลา

ไดด้ ขี นึ และตงั ใจทํางานใหเ้ สรจ็ ทนั เวลา

- แบง่ งานใหส้ นั โดยใหเ้ ดก็ ไดพ้ กั เปนชว่ ง ๆ
- แนะเคลด็ วธิ ชี ว่ ยจาํ ใหล้ กู เชน่ การยอ่ ทําสญั ลกั ษณผ์ กู เปนโคลง
- ใหเ้ ดก็ อา่ นออกเสยี งหดั ขดี เสน้ ใตข้ ณะเรยี น

15

เทคนคิ ที 3.หนนุ จติ ใจ

เดก็ มกั ทําสงิ ตา่ งๆ ไมส่ าํ เรจ็ เพราะไดร้ บั แตค่ ําตําหนติ เิ ตยี น หมด
ความมนั ใจ เดก็ จงึ ตอ้ งการกําลงั ใจอยา่ งมากจากพอ่ แม่ และคณุ ครู

- ระวงั ทจี ะไมเ่ ขม้ งวดจบั ผดิ แตค่ วรเปดโอกาสใหเ้ ดก็ คดิ
- ชว่ ยเดก็ หาวธิ แี กไ้ ขจุดออ่ นเชน่ ขลี มื
- หาเรอื งตลกขาํ ขนั มาคยุ กบั เดก็ เลน่ กบั เดก็ อยา่ งสนกุ สนานหรอื พา

เดก็ ออกกําลงั กายบา้ ง

- ชมเดก็ บอ่ ยๆเมอื เดก็ มพี ฤตกิ รรมทดี หี รอื มคี วามสาํ เรจ็ เลก็ ๆนอ้ ยๆ
- บอกสงิ ทสี งั เกตไดใ้ นทางบวก เชน่ เหนอื ยไหม แมเ่ หน็ ลกู ทํามานาน

แลว้ วนั นลี กู คดิ ไดเ้ รว็ กวา่ เมอื วานเยอะเลยนะ หรอื ทํามาไดต้ งั 3 ขอ้
แลว้ เอาเหลอื อกี 2 ขอ้ เองคนเกง่ ของพอ่

16

เทคนคิ ที 4 ใหร้ างวลั

เดก็ ทสี มาธบิ กพรอ่ ง มกั จะเบอื และขาดความอดทน แตห่ ากมรี างวลั
ตามมาเดก็ จะรสู้ กึ ทา้ ทาย และมแี รงจูงใจในการทํางานมากขนึ โดยการใหร้ างวลั
ควรใหง้ า่ ยๆ บอ่ ยๆ มากกวา่ ทใี หเ้ ดก็ ทวั ไป และตอ้ งใหใ้ นทนั ที นอกจากนคี วร
เปลยี นรางวลั บอ่ ยๆ เพอื ใหเ้ ดก็ ไดส้ นกุ และสนใจ อาจใหเ้ ดก็ ไดล้ องคดิ รางวลั
เองบา้ งหรอื ใหท้ กุ คนทเี กยี วขอ้ งกบั เดก็ เขา้ ใจและมสี ว่ นรว่ มในการใหร้ างวลั แก่
เดก็ ตลอดเวลา สาํ หรบั การใหร้ างวลั ถอื เปนแรงจูงใจทเี ปลยี นแปลงพฤตกิ รรม
เดก็ ได้ โดยมขี นั ตอนการใหร้ างวลั งา่ ยๆ คอื

- ระบพุ ฤตกิ รรมทตี อ้ งการใหเ้ กดิ ขนึ ทดแทนพฤตกิ รรมปญหา
(เลอื กใหค้ วามสาํ คญั กบั กจิ กรรมทมี ผี ลตอ่ เดก็ ในระยะยาวกอ่ น)

- ใหร้ างวลั กบั พฤตกิ รรมใหมท่ กุ ครงั ทเี หน็
- หลงั จากฝกได้ 1-2 สปั ดาห์ เรมิ ใชก้ ารลงโทษแบบไมร่ นุ แรง เชน่ Time out

ตดั สทิ ธิ อดรางวลั เมอื เกดิ พฤตกิ รรมปญหา

- ใชว้ ธิ กี ารใหร้ างวลั มากกวา่ การลงโทษ

17

เทคนคิ ที 5 การพูดกบั เดก็

- ไมพ่ ูดมากไมเ่ หนบ็ แนมประชดประชนั
- บอกกบั เดก็ สนั ๆงา่ ยๆวา่ ตอ้ งการใหท้ ําอะไรในตอนนี
- หากไมแ่ นใ่ จวา่ เดก็ ฟงอยู่ เขา้ ใจ พอ่ แมค่ วรใหเ้ ดก็ ทบทวนวา่ สงิ ทสี งั หรอื

พูดไปคอื อะไรบา้ ง
อยา่ งไรกด็ ี หากเดก็ ไมท่ ําตามคําสงั พอ่ แมค่ วรใชว้ ธิ เี ดนิ เขา้ ไปหา จบั

มอื แขน หรอื บา่ สบตาเดก็ พูดสนั ๆ จากนนั ใหเ้ ดก็ พูดทวน หากเดก็ ไมท่ ํา
ใหพ้ าไปทําดว้ ยกนั หลกี เลยี งการบงั คบั หรอื ออกคําสงั ตรงๆ แตใ่ ชว้ ธิ ี
บอกกบั เดก็ วา่ เขามที างเลอื กอะไรบา้ ง เชน่ หากตอ้ งการใหเ้ ดก็ เรมิ ตน้

ทําการบา้ น แทนทจี ะสงั ใหเ้ ดก็ ทําการบา้ นตรงๆ อาจพูดวา่ “เอาละไดเ้ วลา
ทําการบา้ นแลว้ หนจู ะเรมิ ทําภาษาไทยกอ่ น หรอื จะทําเลขกอ่ นด”ี เปนตน้

18

เทคนคิ ที 6 นบั สงิ ดี

- หาเวลาหยดุ พกั สนั ๆในแตล่ ะวนั
- เตอื นตวั เองอยเู่ สมอวา่ เดก็ ไมไ่ ดต้ งั ใจทําตวั ใหม้ ปี ญหา แต่

เดก็ มคี วามผดิ ปกตใิ นการทํางานของสมอง ทําใหค้ มุ ตวั ลําบาก
หยดุ ตวั เองไดย้ ากและไมม่ ใี ครอยากเปนแบบนี

- ใหอ้ ภยั แกเ่ ดก็ ตวั เราเองและทกุ คนทอี าจไมเ่ ขา้ ใจในพฤตกิ รรม

ของลกู

- คดิ ถงึ ความนา่ รกั และความดใี นตวั เดก็ และตวั เรา (พอ่ แม)่ เอง

19

เทคนคิ ที 7 มขี อบเขต

- มตี ารางเวลา หรอื รายการสงิ ทตี อ้ งทํา เพอื ใหเ้ ดก็ รบั รขู้ ดี จาํ กดั และ

ชว่ ยควบคมุ ใหเ้ ดก็ ทําตามงา่ ยขนึ

- เรยี งลําดบั กจิ กรรมงา่ ย ๆ ใหช้ ดั เจน และแนน่ อน เชน่ เวลาตนื

เวลานอน เวลาทําการบา้ น อา่ นหนงั สอื ใชค้ อมพวิ เตอรเ์ ลน่ กฬี า
หรอื ทํากจิ กรรมอนื ๆ

- ไมป่ ลอ่ ยปละละเลย หรอื ตามใจมากเกนิ ไป เพอื ไมใ่ หเ้ ดก็ สบั สนและ

ผดั ผอ่ นตอ่ รองบอ่ ย ๆ
การดแู ลลกู สมาธสิ นั สาํ คญั ทสี ดุ พอ่ แมต่ อ้ งมที ศั นคตติ อ่

เดก็ ในทางบวก ซงึ พอ่ แมต่ อ้ งเขา้ ใจกอ่ นวา่ ลกู ไมไ่ ดแ้ กลง้ ซน แกลง้
ดอื จากนนั ใชเ้ ทคนคิ การปรบั พฤตกิ รรมทไี มท่ ําลายความรสู้ กึ มคี ณุ คา่
ในตวั เองของเดก็ ใหล้ ดลงตามวธิ ที กี ลา่ วไปขา้ งตน้ เมอื รจู้ กั ลกู ของเรา
แลว้ เรามาเลยี งเขาอยา่ งสรา้ งสรรคก์ นั ดกี วา่

20

บทที 4

การรบั มอื เดก็ สมาธสิ นั

สาํ หรบั ผปู้ กครอง

21

1. ตงั นา กิ า-ตงั เวลา :

ลองใชน้ า กิ าเตอื นตามเวลาทเี ปนจรงิ เชน่
เตอื นเมอื ถงึ เวลาทํางาน เตอื นเมอื หมดเวลา
เลน่ หรอื ไมก่ ห็ านา กิ าเรอื นโตๆ มาใหเ้ ดก็ เหน็
ไดช้ ดั ๆ จะชว่ ยเดก็ ใหก้ ะประมาณเวลาไดด้ ขี นึ

22

2. ชนื ชมแบบรวดเรว็ :

หดั เปนคนพูดชมสนั ๆ หรอื ตบไหล่
ตบหลงั ทํานองชนื ชมเดก็ ทนั ทที เี ดก็
เขาปฏบิ ตั ติ วั ตามทเี ราคาดหวงั ยงิ
เรว็ ยงิ ทําใหเ้ ดก็ ภมู ใิ จอยากทําอกี

23

3. ชม ชม และชม :

ทําใหเ้ ดก็ ซนสมาธสิ นั เหลา่ นรี ใู้ หไ้ ดว้ า่
อะไรทเี ราอยากใหเ้ ปน โดยการชม
เดก็ เหลา่ นี ตอ้ งการคําชมบอ่ ยกวา่

เดก็ ทวั ไป เพอื ชว่ ยนาํ เขาใหป้ ระพฤติ
ถกู ทางไปเรอื ยๆ จนทํางานไดผ้ ล
สาํ เรจ็ หนา้ ทขี องพอ่ แมค่ อื ชมเชย
เขาเมอื ทําถกู ทางแลว้ นนั เอง

24

4. ทําตวั เปนเครอื งจกั รจา่ ยรางวลั งา่ ยๆ :

เดก็ พวกนตี อ้ งการรางวลั ทจี บั ตอ้ งไดม้ ากกวา่
คําชมลอยๆ แตร่ างวลั กจ็ ะตอ้ งทําใหด้ สู าํ คญั
สาํ หรบั เขา นนั คอื คณุ เองกต็ อ้ งเปนคนสาํ คญั
ของเขาเชน่ กนั ตอ้ งหมนั สรา้ งความสมั พนั ธท์ ดี ี
เมอื อยดู่ ว้ ยกนั เมอื ไดร้ างวลั เลก็ ๆนอ้ ยๆเขาจะ

ดใี จและพยายามทําตวั ดขี นึ

25

5. เปลยี นรางวลั บอ่ ยๆ ใหด้ สู นกุ :

วธิ นี จี ะชว่ ยใหเ้ ดก็ ไมเ่ บอื กบั รางวลั เกนิ ไป และจะ
คงพฤตกิ รรมดๆี ไวไ้ ด้ ลองใหเ้ ขาชว่ ยคดิ ตงั

รางวลั ใหต้ วั เองด(ู แนน่ อน ในขอบเขตทเี ปนไปได)้

ทําใหด้ วู า่ เปน เรอื งไมจ่ าํ เจ แมจ้ ะใหเ้ ขาประพฤติ

ตวั แบบเดมิ

26

6. ลงมอื อยา่ เอาแตเ่ หนบ็ หรอื ประชด :

เดก็ ซนสมาธสิ นั มปี ญหาทกี ารลงมอื
ปฏบิ ตั ไิ มใ่ ชค่ วามไมเ่ ขา้ ใจ ดงั นนั ยงิ คณุ

พูดมาก อธบิ ายยาว หรอื เหนบ็ แนม
ประชดประชนั มากเทา่ ไร จะยงิ ทําใหเ้ ดก็
ทํางานเสรจ็ ชา้ ลงเทา่ นนั พยายามทําแค่
เตอื นสนั ๆ ใหร้ างวลั งา่ ยๆบอ่ ยๆแบบที
บอกขา้ งตน้ โดยลดความจูจ้ ี ยาํ ซาํ และ

คําพูดไมน่ า่ ฟงลง

27

7. แสดงออกในทางบวก :

บอกสงิ ทเี ราอยากใหเ้ ดก็ ทําในทางบวก คดิ
ใหช้ ดั เสยี กอ่ นวา่ เราอยากใหท้ ําอยา่ งไร

แลว้ บอกใหเ้ ขารู้ โดยมรี างวลั กระตนุ้ ความ
อยากบา้ ง อยา่ ลมื สรา้ งความสมั พนั ธท์ ดี ี

กนั ไว้ พอเรมิ ทําไปไดส้ กั 2 อาทติ ย์ อาจมา

ปรกึ ษาหมอหรอื ครทู ปี รกึ ษาดวู า่ ถา้ เดก็ ทํา
พฤตกิ รรมทเี ราไมต่ อ้ งการ วา่ ทําอยา่ งไร
การลงโทษจะไดผ้ ลแคช่ ว่ งตน้ ๆ แตม่ กั ลม้

เหลวทจี ะใหเ้ ขาทําดใี นระยะยาว

28

8. จงเตรยี มพรอ้ ม : อยา่ งทคี ณุ รู้ เดก็ พวกนมี ปี ญหาใน

เรอื งเกา่ ๆซาํ แลว้ ซาํ เลา่ อยา่ เอาแตเ่ บอื ลว่ งหนา้ เตรยี ม
ตวั ไวก้ อ่ นวา่ เราจะปองกนั ไมใ่ หเ้ กดิ ปญหาอยา่ งไร กอ่ น
ทเี ดก็ จะไปสถานการณเ์ ดมิ ๆ อกี ควรทําดงั นี

• ทวนขอ้ ตกลงทมี ี (ถา้ ม)ี 2-3 ขอ้ ไว้ เดก็ ฟงแลว้ ใหเ้ ดก็ พูดซาํ
• ตงั รางวลั หรอื ชมเชยเดก็ เลก็ ๆนอ้ ยๆทนั ทที เี ดก็ ทําตาม
• ตงั การลงโทษไวด้ ว้ ยถา้ เดก็ ผดิ ขอ้ ตกลง
• พอเขา้ สถานการณจ์ รงิ สรา้ งความสมั พนั ธก์ บั เดก็ ใหด้ ตี ลอดที

เขาทําดี

• ใหร้ างวลั หรอื ลงโทษทนั ทที พี ฤตกิ รรมทดี หี รอื ไมด่ นี นั ๆเกดิ ขนึ

29

9. เลอื กแตเ่ รอื งทสี าํ คญั :

เราตอ้ งมาเรยี งลําดบั วา่ อะไรสาํ คญั กอ่ นหลงั

สาํ หรบั เดก็ และคณุ โดยเนน้ ใหเ้ ดก็ ชว่ ยตวั เอง
เปนเขา้ สงั คมได้ ผอ่ นผนั สว่ นยงั ไมส่ าํ คญั
จาํ เปน เลก็ นอ้ ยตอนนอี อกไปบา้ ง เลอื กแต่

สว่ นใหญๆ่ กอ่ น

30

10. หยดุ โทษตวั เอง หยดุ โทษเดก็ :

อยา่ นาํ ปญหาของตวั คณุ ไปใสร่ วมกบั ของเดก็
ไมม่ วี ธิ กี ารไหนทไี ดผ้ ลทกุ วนั ถา้ วนั ไหนเกดิ ไม่

ไดผ้ ล อยา่ เพงิ โทษตวั เอง วา่ ตวั เองเปนพอ่ แม่
คนไมไ่ ด้ เดก็ ซนสมาธสิ นั จะมวี นั ดกี บั ไมด่ ี ขนึ ๆ
ลงๆ ความผนั ผวนนไี มไ่ ดเ้ กยี วกบั วา่ คณุ เปน
พอ่ แมด่ รี ะดบั ไหน แตเ่ ปนจากตวั โรคของเขา

เอง ตอ้ งเนน้ วา่ มองหาแตพ่ ฤตกิ รรมทดี ี

31

เอกสารอา้ งองิ

ผดงุ อารยะวญิ ู (2544).วธิ กี ารสอนเดก็ สมาธสิ นั .กรงุ เทพมหานคร:ราํ ไทยเพรส.
อุมาพร ตรงั คสมบตั .ิ (2544).สรา้ งสมาธใิ หล้ กู คณุ .กรงุ เทพมหานคร.ขนั การคา้ .
จรลี กั ษณ์ รตั นาพนั ธ.์ (2559).ทําอยา่ งไรเมอื ไดส้ อนเดก็ พเิ ศษ.พมิ พค์ รงั ที 3
กรงุ เทพมหานคร.แวน่ แกว้