ซอยเดียวกัน

รางวัลซีไรต์ปี 2527

ซอย
เดียวกัน

วาณิช
จรุงกิจอนันต์

ประวัติส่วนตัว นามปากกา: สุริยฉาย

วันเกิด: 9 สิงหาคม พ.ศ. 2491

การศึกษา: มหาวิทยาลัยศิลปากร

เสียชีวิต: 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2553

แนว: นวนิยาย, เรื่องสั้น,
บทภาพยนตร์, สารคดี

พ.ศ. 2515 เมื่อศึกษาจบปริญญาตรี ไปสมัครงานทำงานหนังสือที่ "สตรีสาร" อาจารย์นิลวรรณ ปิ่ นทอง รับไว้
ให้ช่วยงานตอนเย็นๆ กลางวันไปทำงานที่ฝ่ายศิลป์ที่หนังสือพิมพ์ "ประชาธิปไตย" รายวัน
พ.ศ. 2516 ทำงานฝ่ายศิลป์ หน่วยออกแบบธนาคารกสิกรไทย จนกระทั้งเดินทางไปศึกษาต่อที่ประเทศ
สหรัฐอเมริกาเมื่อต้นปี 2518
พ.ศ. 2521 กลับจากสหรัฐอเมริกา ไปทำงานนอกเวลาที่นิตยสาร "สรีสาร" เหมือนเดิมพร้อมกับทำงานที่บริษัท
พรีเมียร์ พับลิบลิชชิ่ง ทำงานวารสารบ้านของการเคหะแห่งชาติและทำงานอื่นอีกหลายแห่ง รวมทั้งเป็นนักเขียน
อิสระไปด้วยจนในที่สุดเข้าไปทำงานประจำแผนกละคร บริษัทแกรมมี่เอนเทอร์เทนเมนท์ จำกัด และเป็นนักเขียน
ประจำให้แก่บริษัท มติชน จำกัด
เมื่อ พ.ศ. 2517 แต่ที่สร้างชื่อเสียงให้เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางคือ งานเขียนชุด "จดหมายถึงเพื่อน" ซึ่งเขียน
เล่าเรื่องระหว่างไปเรียนต่อที่สหรัฐอเมริกา โดยเสนอในรูปแบบจดหมายที่เต็มไปด้วยอารมณ์ขัน แล้วส่งจาก
สหรัฐอเมริกามาลงในนิตยสาร "ลลนา" ตั้งแต่ปี 2518 รวมจดหมายทั้งหมดได้ 20 ฉบับ เมื่อกลับจาก
สหรัฐอเมริกาจึงยึดการประพันธ์เป็นอาชีพจริงจังขึ้น มีผลงานหลายรูปแบบทั่งเรื่องสั้น นวนิยาย ร้อยกลอง
บทความ สารคดี บทละครโทรทัศน์ บทภาพยนตร์ และงานเขียนเบ็ดเตล็ดที่โดดเด่นในการใช้สำนวนกวนอารมณ์
ขันอีกมากซึ่งนอกจากจะปรากฎอยู่ในนิตยสารและหนังสือพิมพ์หลายฉบับแล้ว ยังมีผลงานรวมพิมพ์เป็นเล่มเผย
แพร่อยู่เสมอหลายเรื่องได้รับรางวัลจากองค์กรต่างๆ

ผลงานอื่ นๆ

แม่เบี้ย
3 หนุ่ม 3 มุม
ถึงแม่จำเนียร
เด็กชายกมลเที่ยวบ้านทุ่ง
จดหมายถึงเพื่อน
วิมานมะพร้าว

ซอยเดียวกัน

ประเภทหนังสือ : รวมเรื่องสั้น

ซอยเดียวกัน มีกลวิธีการนำเสนอที่แปลกใหม่ กล้าสร้างสรรค์รูปแบบที่แตกต่าง มีเนื้อหาสะท้อนชีวิตได้อย่าง
โดดเด่น รวมถึงฝีมือทางวรรณศิลป์ของผู้เขียน และทำให้ซอยเดียวกันได้รับรางวัลซีไรต์ในปี พ.ศ. 2527 สำหรับชื่อ
"ซอยเดียวกัน" มีที่มาจากส่วนหนึ่งของเรื่องสั้น "บ้านเราอยู่ในซอยนี้... ซอยเดียวกัน " ซึ่งว่าณิช จรุงกิจอนันต์กล่า
ถึงที่มาในคำนำผู้เขียน่า "เหตุผลที่ตัดมาเพียงสามคำหลัง เพราะชื่อเต็มว่า บ้านเราอยู่ในนี้...ซอยเดียวกัน นั้นก็ยาวเกิน
ไป ผมชอบคำว่าซอยมากนักหนา ชื่อซอยเดียวกัน ฟังดูกันเองดี และดูจะน่าฟังกว่าชื่อเรื่องสั้นอื่นๆ ที่รวมอยู่ในเล่มนี้
โดยเฉพาะน่าฟังกว่า ครกกับสาก"

ซอยเดียวกัน เป็นการรวมเอาเรื่องสั้น 15 เรื่อง ที่ผู้เขียนเริ่มเขียนตั้งแต่ปี พ.ศ. 2514 - 2526 โดยแต่ละเรื่อง
ล้วนเคยได้รับการตีพิมพ์ในนิตยสารชื่อดังในสมัยนั้นมาแล้ว เช่น "เพลงใบไม้" ตีพิมพ์ลงในสตรีสาร, "เมืองหลวง"
"โนรี" "ซ้ายล่าสุด" และ "เวลานัด" ตีพิมพ์ลงในลลนา เป็นต้น มีเพียง "กา" เท่านั้นที่ได้รับการตีพิมพ์ครั้งแรกในหนังสือ
เล่มนี้ และเหตุที่ผู้เขียนเลือกใช้ชื่อ "ซอยเดียวกัน" ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของชื่อหนังสือในเล่มคือ "บ้านเราอยู่ในนี้ ซอย
เดียวกัน" เพราะผู้เขียนคิดว่าคำว่า "ซอย" มีความผูกพันกับคนไทยมาทุกยุคทุกสมัย ฟังดูใกล้ชิดเป็นกันเองและ
สะท้อนภาพวิถีความเป็นไทยได้ชัดเจน ดังนั้นหนังสือเล่มนี้จึงเหมือนเป็นการรวบรวมผลงานเรื่องสั้นอันโดดเด่นของ
วาณิช จรุงกิจอนันต์ ไว้นั่นเอง

15 ตอน

เรื่องที่1 เพลงใบไม้
เรื่องที่2 เมืองหลวง
พูดถึงการใช้ชีวิตในกรุงเทพ รถติด การขึ้นรถเมล์
เรื่องที่3 ที่นี่มหาวิทยาลัย
สังคมของมนุษย์เงินเดือนจำต้องเผชิญกับสภาวะคับที่อยู่ได้คับใจอยู่ยาก
ท้ายที่สุดแล้วเค้าต้องเลือกระหว่างเงินเพื่อหล่อเลี้ยงชีวิต หรือคุณค่าของชีวิตที่ไม่ได้หอมด้วยเงิน
เรื่องที่4 ผาติกรรม
พูดถึงสถาปนิกที่ไปลื้อไม้วัดมาทำเป็นร้านอาหาร แล้วเกิดเหตุไม่ดีตามมา

15 ตอน

เรื่องที่5 กา
พูดถึงมีผู้ชายคนนึงเห็นกา ซึ่งว่ากันว่าบ้านไหนมีอีกามาร้องหน้าบ้าน บ้านนั้นจะเกิดเรื่องไม่ดี หรือมีคนตาย
เรื่องที่6 โนรี
เกี่ยวกับความรักของหนุ่มสาว
เรื่องที่7 คืนรัง
เป็นเรื่องที่เป็นกลอน
เรื่องที่8 125ผีและมวลชนผู้ทุกข์ยาก
เรื่องของหนุ่มคนเมืองปากกัดตีนถีบ อยากหลีกหนีจากการสัญจรด้วยรถเมล์ดิ้นรนขอเป็นเจ้าของรถเก๋ง
กับเขาบ้าง

15 ตอน

เรื่องที่9 บ้านเราอยู่ในนี้ซอยเดียวกัน
พูดถึงความรักของผู้ชายคนนึงหลงรักผญคนนึงที่อยู่ในซอยเดียวกัน แล้วเขาก็แอบมองผู้หญิงคนนี้และก็มาถึง
จุดพีคที่เขาสาระภาพรัก เล่าให้เห็นถึงบรรยากาศของซอยเปลี่ยว
เรื่อง10 สี่สิบห้าบาท
พูดถึงลูกจ้างถูกนายจ้างเอาเปรียบ เป็นตอนที่กรรมการพูดถึงเยอะมาก
เรื่องที่11 ครกกับสาก
ต้นสายปลายเหตุเกิดจากเรื่องขี้ปะติ๋ว กลายมาเป็นเรื่องที่โจษจันกันในวงกว้าง
เรื่องที่12 ซ้ายล่าสุด
พูดถึงนักเขียนคนนึงที่มีความรัก อยากสร้างครอบครัวแต่ติดว่าฐานะยากจน

15 ตอน

เรื่องที่13 เวลานัด
พูดถึงที่ผู้ชายคนนึงนัดผู้หญิงคนนึงซึ่งมาสายตลอด
เรื่องที่14 มิชิแกนเทสต์
พูดถึงผู้ชายคนนึงที่จะไปมิชิแกน
เรื่องที่15 ภาพเขียนที่หายไป

"บ้านเราอยู่ในซอยนี้... ซอยเดียวกัน "

เรื่องย่อ เป็นเรื่องราวที่เกิดขึ้นในซอยแห่งหนึ่ง ที่เหมือนกับซอยอื่น ๆ คือ
มีจิ๊กโก๋เจี๊ยวจ๊าวประจำซอย มีพวกเกเรสัพเพเหระที่เอาแต่นั่งร้าน
กาแฟ ไม่แค่นั้นซอยนี้ยังมีทั้งผู้ค้า ผู้เสพครบครัน อีกทั้งยังมี
สารพัดผู้ชำนาญวิชาชีพโจร ซอยนี้จะน่ากลัวและเปลี่ยวมากใน
ตอนกลางคืน เขากับพี่ชายมาเช่าบ้านในซอยนี้อยู่กัน เขาเรียนอยู่
มหาวิทยาลัยปีสุดท้าย เขามานั่งรอรถเมล์ที่ปากซอยเป็นประจำ
จนวันหนึ่งเขาได้พบกับเธอ ทั้งที่สองปีก่อนหน้านี้ไม่เคยเจอ เขา
นั่งมองเธอจนรถเมล์ของมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งรับเธอไป หลัง
จากนั้นเขาก็คอยติดตามเธอตลอด คอยสังเกตว่าเธอจะออกจาก
บ้านกี่โมง กลับกี่โมง เธอชอบถือผ้าเช็ดหน้าสีขาวเป็นประจำทุกวัน

"บ้านเราอยู่ในซอยนี้... ซอยเดียวกัน "

เรื่องย่อ จนวันหนึ่งเขารวบรวมความกล้าทักเธอว่า “วันนี้ลมแรงนะ
ครับ”วันนั้นทั้งวันเขาไม่เป็นอันเรียน เพราะก่อนที่ผู้หญิงคนนั้น
จะขึ้นรถไปเธอหันมายิ้มให้กับเขา วันนั้นเขารีบกลับบ้านมารอเธอ
ที่ป้ายรถเมล์ แต่ก็ไม่พบเธอ เลยคิดไปว่า เธอคงกลับดึก ตอน
เช้าระหว่างที่เดินไปรอรถเขาเจอผ้าเช็ดหน้าสีขาว เขาจำได้แม่นยำ
ว่าเป็นของเธอแน่นอน เขาเก็บผ้าเช็ดหน้าเอาไว้ คิดว่าจะได้คืน
เธอและหาเรื่องคุย แต่ก็ไม่พบเธออีกจนเย็นวันนั้นเขากลับมา
จากมหาวิทยาลัย เห็นรถตำรวจขับเข้าไปในซอยกับรถร่วม
กตัญญู เขาคิดว่าคงเป็นวัยรุ่นตีกันตายอีกตามเคย แต่เมื่อเขา
เดินผ่านมีเสียงคุยกันว่าเป็นผู้หญิง ทำให้เขาต้องแทรกวงล้อม
นั้นเข้าไปเพื่อขอดูศพ และเขาก็ได้รู้จักเธอสักที แต่เป็นการรู้จัก
จากหน้าหนังสือพิมพ์รายวันทุกฉบับ

"บ้านเราอยู่ในซอยนี้... ซอยเดียวกัน "

แก่นเรื่อง

เรื่องสั้นเรื่องนี้มุ่งเสนอแก่นเรื่องหลักคือโอกาสและการไขว่
คว้าโอกาส ซึ่งเห็นได้ว่าก่อนที่ผู้หญิงคนนั้นจะเสียชีวิต เขามี
โอกาสมากมายที่จะเข้าไปทักทายทำความรู้จัก แต่เขากลับ
ปล่อยให้โอกาสนั้นลอยผ่านหน้าไป การนำเสนอเรื่องราวเช่นนี้
ตรงกับเจตนารมณ์ที่ผู้เขียนต้องการนำเสนอแก่นเรื่อง

"บ้านเราอยู่ในซอยนี้... ซอยเดียวกัน "

ตัวละคร

ตัวละครที่สำคัญมี 2 ตัวละคร คือ ตัวละครหลักที่ทำให้เรื่อง
สั้นเรื่องนี้ดำเนินไปได้นั้นก็คือ ชายผู้เล่าเรื่อง และหญิงสาว
นักศึกษา โดยสามารถสามารถวิเคราะห์ลักษณะ นิสัยของตัว
ละครทั้งสองตัวนี้ได้จาก พฤติกรรม ดังนี้ ชายผู้เล่าเรื่อง ตัว
ละครตัวนี้ถูกสร้างขึ้นให้มีลักษณะเป็นคนอาจไม่กล้าพูดกล้าคุย
จึงก็เป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เขาไม่กล้าที่จะเข้าไปทำความรู้จัก
กับผู้หญิงคนนั้น เป็นการแสดงให้เห็นถึงลักษณะนิสัย ของ
ตัวละครว่าไม่มีความกล้าหาญ

"บ้านเราอยู่ในซอยนี้... ซอยเดียวกัน "

ตัวละคร

หญิงสาวนักศึกษา ตัวละครนี้ถูกสร้างขึ้นโดยไม่มีบทพูดผู้อ่าน
จะรู้จักตัวละครหญิงสาวผ่านชายผู้เล่ารื่องเท่านั้น ซึ่งจากบทบรรยาย
ขงชายผู้เล่าเรื่องเท่านั้น ซึ่งจากบทบรรยายก็ทำให้มองเห็นว่า ตัว
ละครหญิงสาวนักศึษาเป็นคนที่มีบุคลิกภาพ เรียบร้อยทั้งการแต่ง
กายและกริยา ดังข้อความต่อไปนี้
" เธอมาแล้ว เดินมาแล้ว กำลังจะลงสะพานไม้มาแล้ว มือขวาถือ
หนังสือแนบอกพร้อมด้วยกระเป๋าสีดำใบเล็กๆ ผ้าเช็ดหน้าสีขาวอยู่ใน
มือซ้าย เธอลงสะพานไม้มาแล้ว...เดินตรงมาที่ผมแล้ว...เธอเดินผ่าน
ไปแล้ว ปากผมไม่ได้ขยับเลย"

"บ้านเราอยู่ในซอยนี้... ซอยเดียวกัน "

ฉาก

" ซอย" เป็นฉากที่เห็นเด่นชัดที่สุดของเรื่องสั้นเรื่องนี้ ซึ่งผู้
เขียนได้บรรยายลักษณะของซอยในกรุงเทพธนบุรีกว่าห้าหมื่น
หกพันซอยได้อย่างชัดเจน และตรงกับความเป็นจริง คือ เป็น
ซอยเปลียว มีพวกจิ๊กโก๋ ประจำซอย ทำให้เมื่อเราอ่านเรื่องสั้น
เรื่องนี้ แล้วจะมีความเชื่อเป็นเรื่องจริง ไม่ได้เป็นฉากที่ไกลตัว
ดังข้อความต่อไปนี้
“บ้านผมอยู่ในซอยเหมือนอีกห้าหมื่นหกพันซอย ในกรุงเทพ
ธนบุรีที่จอแจและคับแคบ”

"บ้านเราอยู่ในซอยนี้... ซอยเดียวกัน "

ฉาก

และสภาพของซอยนี้จะเปลี่ยวในตอนกลางคืน และจะไม่ค่อย
มีผู้หญิงมากล้าเดิน ดังข้อความต่อไปนี้ต่อไปนี้
"ซอยอันจ้อกแจ้กในตอนกลางวันนี้ จะเปลี่ยนเป็นเปลี่ยว
อย่างน่ากลัวในตอนกลางคืน เพราะมีเพียงช่วงแรกเท่านั้น
ที่เป็นตกแถวที่มีร้านค้า เมื่อพ้นสะพานไม้ข้ามคูไปแล้ว ก็จะ
เป็นบ้านคนสลับกับพงหญ้ารกและมีที่อยู่อาศัย ซึ่งไม่น่าจะ
เรียกได้ว่า เป็นบ้านอยู่ระเกะระกะทั่วไปซอยนี้เป็นแหล่งสลัม
ใหญ่อีกแห่งหนึ่งของกรุงเทพฯ"

สิ่งที่น่าสนใจในหนังสือเล่มนี้

สะท้อนภาพสังคมที่แตกต่างกันอย่างหลากหลายไว้
ในเรื่องสั้นเรื่องต่าง ๆ ทั้งด้านการเมืองการปกครอง
วิถีชีวิต การคมนาคมและความเชื่อ

ตอบ
คำถาม

ซอยเดียวกัน

ข้อใดคือนามปากกาของผู้แต่ง

ศิลา โคมฉาย สุริยฉาย

กิ่งฉัตร เขียวหวาน

หนังสือซอยเดียวกันได้รับรางวัลซีไรต์
ในปีไหน

2537 2517

2527 2547

ข้อใดไม่ใช่ผลงานของ
วาณิช จรุงกิจอนันต์

3หนุ่ม3มุม แม่เบี้ย

ขอบกรุง ถึงแม่จำเนียร

เรื่องสั้นทั้ง15เรื่องผู้เขียน
เริ่มเขียนตั้งแต่ปีใดถึงปีใด

2514-2526 2514-2522

2515-2526 2520-2524

เรื่องสั้นเรื่องใดที่กรรมการพู ดถึง
มากที่สุด

กา ที่นี่มหาวิทยาลัย

บ้านเราอยู่ในซอยนี้ ซอย สี่สิบห้าบาท
เดียวกัน

อ้างอิง

THANK YOU

For listening to my talk