คู่มือการใช้หมอนสามเหลี่ยมจัดท่า

คู่ มื อ ก า ร ใ ช้

ห ม อ น ส า ม เ ห ลี่ ย ม จั ด ท่ า

จัดทำโดย

นักเรียนพยาบาลทหารเรือชั้นปีที่4
ศูนย์วิทยาการกรมแพทย์ทหารเรือ

คำนำ

การเลื่อนหลุดของข้อสะโพกเทียม เป็นปัญหาที่สำคัญที่พบได้ในกลุ่มผู้ป่วยที่
ผ่าตัดเปลี่ยนข้อสะโพกเทียม เนื่องจากหลังจากการผ่าตัดสามารถส่งผลให้เกิดภาวะ
แทรกซ้อนได้ เช่น การติดเชื้อที่แผลผ่าตัด การเกิดแผลกดทับ อาการปวด หรือการ
เลื่อนหลุดของข้อสะโพก ซึ่งส่งผลทางด้านลบต่อผู้ป่วยทั้งด้านร่างกายและจิตใจได้
เป็นสาเหตุให้นอนโรงพยาบาลนานขึ้น

หมอนสามเหลี่ยมจัดท่า สำหรับช่วยในการจัดท่าและพลิกตัวของผู้ป่วย เพื่อ
ป้องกันภาวะแทรกซ้อนดังกล่าว นอกจากนี้การประคบเย็นลดปวด และหลอดกาแฟ
มาบรรจุภายในหมอนสามเหลี่ยม ซึ่งมีคุณสมบัติในการรองรับน้ำหนัก
สามารถเปลี่ยนรูปทรงตามสรีระของผู้ป่วย อีกทั้งรูปแบบของปลอกหมอนจะมี
อุปกรณ์ยึดระหว่างหมอนและขาข้างที่ได้รับการผ่าตัดมีรูปทรงที่มั่นคงแข็งแรง

ดังนั้นจึงได้จัดทำคู่มือการใช้หมอนสามเหลี่ยมจัดท่าขึ้น เพื่อใช้เป็นแนวทางใน
การใช้หมอนสามเหลี่ยมจัดท่า เพื่อใช้เป็นแนวปฏิบัติเดียวกัน ในการป้องกันการ
เลื่อนหลุดของข้อสะโพกเทียม การเกิดแผลกดทับ และอาการปวดของผู้ป่วยหลัง
ผ่าตัดเปลี่ยนข้อสะโพกเทียม

วัตถุประสงค์

1 เพื่อให้การใช้หมอนสามเหลี่ยมจัดท่าเป็นแนวปฏิบัติในมาตรฐาน
เดียวกัน

2 เพื่อให้ผู้ที่นำหมอนสามเหลี่ยมจัดท่าไปใช้ ทราบและเข้าใจเกี่ยวกับ
แนวทางการใช้หมอนสามเหลี่ยมจัดท่า

3 เพื่อให้ผู้ที่นำหมอนสามเหลี่ยมจัดท่าไปใช้สามารถปฏิบัติได้อย่างถูก
ต้องและเหมาะสม

4 เพื่อป้องกันความผิดพลาดจากการใช้หมอนสามเหลี่ยมจัดท่า

ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ

1 ป้องกันการเกิดแผลกดทับ การเลื่อนหลุดของข้อสะโพกเทียม

และอาการปวดของผู้ป่วยหลังผ่าตัดข้อสะโพกเทียม

2 ลดอัตราการครองเตียง และ ค่ารักษาพยาบาลของผู้ป่วย
หลังผ่าตัดเปลี่ยนข้อสะโพกเทียม

หมอนสามเหลี่ยมจัดท่า

องค์ประกอบของหมอนสามเหลี่ยมจัดท่า

เวลโคร

(ตีนตุ๊กแก)
: พันบริเวณต้นขา
: ใช้สอดถุงใส่ cold pack

ถุงใส่
cold pack

เวลโคร

(ตีนตุ๊กแก)
: พันบริเวณน่อง

ขั้นตอนการใช้หมอนสามเหลี่ยมจัดท่า

1. อธิบายวัตถุประสงค์ของการใช้หมอนสามเหลี่ยมจัดท่า
1.1 เพื่อป้องกันเลื่อนหลุดของข้อสะโพกเทียมในผู้ป่วยหลังผ่าตัดข้อสะโพกเทียม
1.2 เพื่อป้องกันการเกิดแผลกดทับในผู้ป่วยหลังผ่าตัดข้อสะโพกเทียม
1.3 เพื่อบรรเทาอาการปวดในผู้ป่วยหลังผ่าตัดข้อสะโพกเทียม

2. ประเมินผู้ป่วยหลังผ่าตัดเปลี่ยนข้อสะโพกเทียม โดยใช้และบันทึกผลในแบบ
ประเมินการเลื่อนหลุดของข้อสะโพกเทียม การเกิดแผลกดทับ และอาการปวดของผู้
ป่วยหลังผ่าตัดข้อสะโพกเทียม สิ่งที่ต้องประเมินมี ดังนี้

2.1 ตำแหน่งแผลผ่าตัด
2.2 ลักษณะแผลผ่าตัด
2.3 การผิดรูปของขาข้างที่ผ่าตัด
2.4 ระดับความปวด
2.5 การมีแผลกดทับ

3. จัดท่าผู้ป่วยนอนหงายราบและกางขาข้างที่ได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อสะโพกเทียม
ประมาณ 15-30 องศา

4. นำหมอนสามเหลี่ยมจัดท่าวางระหว่างขาทั้งสองข้างให้พอดีกับขา
โดยใช้หลังออกจากห้องผ่าตัดทันที ถึง 72 ชั่วโมงหลังผ่าตัด

5. ใช้เวลโครพันบริเวณต้นขาและน่องขาทั้งสองข้าง
เพื่อยึดให้หมอนและขาผู้ป่วยไม่เลื่อนหลุดออกจากกัน

ขั้นตอนการใช้หมอนสามเหลี่ยมจัดท่า

6. ขั้นตอนการประคบเย็นลดปวดแผลผ่าตัด

6.1 ประเมินระดับความปวดก่อนประคบเย็น โดยใช้แบบประเมินความปวด
Numeric Rating Scale

6.2 นำเจลประคบเย็นที่แช่แข็งในตู้เย็นที่อุณหภูมิ 4-5 องศาเซลเซียส เป็นเวลา
2 ชั่วโมง เพื่อให้ได้เจลประคบเย็นที่มีอุณหภูมิเหมาะแก่การประคบเย็น
ลดปวด 15-22 องศาเซลเซียส มาใส่ในถุงเก็บความเย็น

6.3 นำถุงเก็บความเย็นที่มีเจลประคบเย็นด้านในใส่ในเวลโครและพันยึดถุง
ไว้กับขาของผู้ป่วยตรงบริเวณแผลผ่าตัด

6.4 ประคบเย็นเป็นเวลา 10-15 นาที ต่อครั้ง ในช่วงระยะเวลา 6 ชั่วโมง
หลังผ่าตัด 1 วันหลังผ่าตัด 2 วันหลังผ่าตัด และ 3 วันหลังผ่าตัด

6.5 จากนั้นประเมินความปวดหลังนำเจลประคบเย็นออกทันที โดยบันทึก
ในแบบประเมินความปวด Numeric Rating Scale

7. ขั้นตอนการพลิกตะแคงตัวป้องกันการเกิดแผลกดทับ

7.1 ประเมินความเสี่ยงการเกิดแผลกดทับทุกวันเวลา 0600 โดยใช้
แบบประเมิน Braden scale

7.2 ตรวจสอบเวลโครให้ยึดแน่นระหว่างหมอนกับขาผู้ป่วย
เพื่อมั่นใจว่าจะไม่เคลื่อนหลุดขณะพลิกตะแคงตัวผู้ป่วย

7.3 จากนั้นพลิกตะแคงตัวผู้ป่วยทุก 2 ชั่วโมง เพื่อไม่ให้
ส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกายได้รับแรงกดนานเกินไป

ขั้นตอนการใช้หมอนสามเหลี่ยมจัดท่า

8. ประเมินผู้ป่วยหลังใช้หมอนสามเหลี่ยมจัดท่า ใน 72 ชั่วโมงหลังผ่าตัด ซึ่งประเมิน
ก่อนนำหมอนสามเหลี่ยมจัดท่าออก โดยใช้และบันทึกผลในแบบประเมินการเลื่อน
หลุดของข้อสะโพกเทียม การเกิดแผลกดทับ และอาการปวดของผู้ป่วยหลังผ่าตัดข้อ
สะโพกเทียม สิ่งที่ต้องประเมิน มีดังนี้

8.1 การเลื่อนหลุดของข้อสะโพกเทียม
8.2 ระดับความปวด
8.3 การมีแผลกดทับ

9. ประเมินความพึงพอใจของผู้ป่วยต่อการใช้หมอนสามเหลี่ยมจัดท่าหลังนำหมอน
สามเหลี่ยมจัดท่าออก โดยใช้แบบประเมินความพึงพอใจต่อการใช้นวัตกรรมหมอน
สามเหลี่ยมจัดท่าในการป้องกันการเลื่อนหลุดของข้อสะโพกเทียม การเกิดแผลกด
ทับและอาการปวดของผู้ป่วยหลังผ่าตัดข้อสะโพกเทียม