แบบฝึกหดั ทา้ ยบทที่ 6 เรอ่ื งการแปรสณั ฐานของแผ่นธรณี หน้า 2
ชอื่ ………………………………………………………………………………………ชน้ั ....................................เลขท่ี...................
3. คาช้แี จง ใหน้ ักเรียนพจิ ารณาข้อความตอ่ ไปน้ี แล้วทาเคร่อื งหมาย √ หน้าข้อความที่ถกู
และทาเครอ่ื งหมาย X หน้าขอ้ ทผี่ ดิ
√ 1. สนั เขากลางสมทุ รแอตแลนตกิ หุบเขาทรดุ ทที่ ะเลแดง เกิดจากการเคลื่อนท่ีออกจากกนั ของแผ่นธรณี
√ 2. หมเู่ กาะภูเขาไฟรปู โค้ง ประเทศญี่ปุน่ ร่องลกึ กน้ สมุทรมาเรียนา แนวเทอื กเขาหิมาลยั แนวเทือกเขาแอนดสี
เกดิ จากการเคล่ือนทีเ่ ขา้ หากันของแผน่ ธรณี
X 3. แนวรอยเล่ือนซานแอนเดรยี ส เกิดจากการเคล่ือนที่ชนกนั ของแผน่ ธรณี
√ 4. หนิ บะซอลต์ที่พบใกล้รอยแยกบรเิ วณเทือกสนั เขาใต้สมทุ รจะมีอายุอ่อนกว่าหนิ บะซอลต์ทีอ่ ยู่ไกลจากรอยแยก
ออกไป
X 5. อัลเฟรด เวเกเนอร์ เป็นผู้เสนอทฤษฎกี ารแผข่ ยายพน้ื สมุทร
√ 6. เทอื กเขาหมิ าลยั เกดิ จากการเคลือ่ นทีช่ นกนั ของแผน่ ทวปี ยเู รเซยี และแผน่ ทวีปอนิ เดีย – ออสเตรเลยี
X 7. ในอดีตประเทศไทยเคยเปน็ ส่วนหนง่ึ ของทวีปลอเรเซยี
√ 8. ภาวะแม่เหลก็ โลกบรรพกาลของพนื้ มหาสมทุ รเปน็ หลกั ฐานยนื ยันการเคล่อื นท่ีออกจากกนั ของแผ่นทวีป
√ 9. วงจรการพาความร้อนเปน็ กระบวนการท่ีทาใหเ้ กิดการเคล่อื นท่ีของแผน่ ธรณี
X 10. เมอื่ แผน่ ธรณมี หาสมทุ รเกดิ รอยแยกและเคล่อื นที่ออกจากกนั อยา่ งชา้ ๆ จะมเี นอ้ื หนิ แกรนติ จากส่วนลา่ ง
แทรกดันขน้ึ มาตรงรอยแยกเกดิ เป็นชัน้ ธรณีภาคใหม่
ท่มี า : https://th.wikipedia.org/wiki/
สรปุ เรอ่ื งการแปรสณั ฐานของแผ่นธรณี
ธรณีภาคซึ่งเป็นช้ันนอกสุดของโครงสร้างโลก แบ่งออกเป็นแผ่นธรณี (plate) หลายแผ่น ซ่ึง
เคลอ่ื นท่ีไปบนฐานธรณภี าคทาให้เกดิ การเปล่ยี นแปลงทางธรณีอยตู่ ลอดเวลา
ทฤษฎีทวีปเลื่อน คือ แนวความคิดที่กล่าวว่า ในอดีต ณ ช่วงเวลาหนึ่งทวีปต่าง ๆ ไม่ได้มี
ตาแหน่งเหมือนกับในปัจจุบัน แต่เคยอยู่รวมกันเป็นแผ่นดินใหญ่เพียงแผ่นดินเดียวที่เรียกว่า
พันเจยี (Pangaea)
หลกั ฐานท่สี นบั สนนุ ว่าทวีปเคยอย่ตู ดิ กันมาก่อน ได้แก่ รูปร่างของขอบทวีป ซากดึกดาบรรพ์
ความคล้ายกันของกลุ่มหินและแนวเทือกเขา หลักฐานจากรอยครูดบนหินที่เกิดจากการ
เคลือ่ นตัวของธารนา้ แข็งบรรพกาล
ทฤษฎีการแผข่ ยายพ้นื สมทุ ร เปน็ การพบหลกั ฐานบนพืน้ สมทุ รท่สี นับสนนุ การเคลือ่ นทีข่ องแผ่น
ธรณี ได้แก่ สันเขากลางสมุทร อายุของหินบะซอลต์บนพ้ืนมหาสมุทร ภาวะแม่เหล็กบรรพ
กาล
นักวิทยาศาสตร์รวมหลักฐานและแนวคิดทฤษฎีทวีปเล่ือน ทฤษฎีการแผ่ขยายพื้นสมุทร สรุป
เป็นทฤษฎีการแปรสัณฐานของแผ่นธรณี กล่าวถึงการเคลื่อนที่และการเปล่ียนลักษณะของ
แผน่ ธรณีอันเน่อื งมาจากวงจรการพาความรอ้ นของแมกมาภายในเนือ้ โลก
การเคล่ือนทีข่ องแผ่นธรณีสัมพันธ์กับ แนวรอยต่อของแผ่นธรณี 3 รูปแบบ คือ แนวแผ่นธรณี
แยกตัว แนวแผน่ ธรณเี คล่ือนท่หี ากัน แนวแผน่ ธรณเี คลอ่ื นผ่านกันในแนวราบ แต่ละรูปแบบ
ส่งผลให้เกดิ ธรณีสณั ฐาน โครงสร้างทางธรณีแบบต่าง ๆ และปรากฏการณ์ทางธรณตี ่าง ๆ
บนโลก
ใบงานท่ี 31 เร่อื งภูเขาไฟ
ชอ่ื ………………………………………………………………………………………ชนั้ ....................................เลขท่ี...................
ว3.2 ม.6/4อธบิ ายสาเหตุ กระบวนการเกิดภูเขาไฟระเบิด รวมทั้งสืบค้นข้อมูลพ้ืนที่เสี่ยงภัย ออกแบบและนาเสนอ
แนวทางการเฝา้ ระวังและการปฏิบตั ิตนให้ปลอดภัย
คาชีแ้ จง ใหน้ กั เรียนเตมิ คาหรือข้อความลงในชอ่ งวา่ งให้ถูกตอ้ ง
โครงสรา้ งภูเขาไฟ
กรวยกรวดภูเขาไฟ ปากปล่อง
ช่องทางออกรอง
น้าพุ
แหล่งกาเนิดแมกมา
ทีม่ า : https://www.geothai.net/plate-tectonics/
1. ภูเขาไฟเกิดจาก ................................................................................................................................................................
2. แรงปะทหุ รือแรงระเบิดเกดิ ขึ้นสิ่งต่างๆไดแ้ ก่ ....................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
3. จุดรอ้ น ( Hot spot ) คอื .................................................................................................................................................
4. ภูเขาไฟบนโลกสามารถจาแนกได้ 3 ประเภท คือ ............................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................
5. รปู แบบภูเขาไฟมี 4 รปู แบบ ไดแ้ ก่ ..................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................
6. ประโยชน์ของภูเขาไฟ ได้แก่ ............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
7. โทษของภเู ขาไฟ ไดแ้ ก่ .....................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
ใบงานท่ี 32 เรื่องแผ่นดินไหว
ช่อื ………………………………………………………………………………………ชัน้ ....................................เลขท่ี...................
ว3.2 ม.6/5 อธิบายสาเหตุ กระบวนการเกิด ขนาดและความรุนแรง และผลจากแผน่ ดินไหว รวมทั้งสบื คน้ ขอ้ มลู พื้นท่ี
เสีย่ งภัย ออกแบบและนาเสนอแนวทางการเฝ้าระวงั และการปฏิบตั ติ นให้ปลอดภัย
คาชแี้ จง ใหน้ ักเรยี นเตมิ คาหรอื ข้อความลงในช่องวา่ งใหถ้ ูกต้อง
หนา้ คลืน่ จุดเหนือศูนย์แผ่นดินไหว
รอยเลอื่ น ศนู ย์การเกิดแผน่ ดนิ ไหว
ทม่ี า : https://th.wikipedia.org/wiki/
1.แผ่นดินไหว (Earthquake) คือ …………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………...………………………
2. ศนู ย์การเกิดแผน่ ดนิ ไหว (focus) หมายถงึ .......................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
3. จุดเหนอื ศนู ย์เกดิ แผ่นดนิ ไหว (Epicenter) หมายถึง .......................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................
4. ความเค้น (Stress) หมายถึง ............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
5. ความเครยี ด (Strain) หมายถึง .........................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................
6. เครอ่ื งมอื ที่ใช้ในการวัดแผน่ ดนิ ไหว คอื .............................................................................................................................
7. หน่วยท่ใี ช้ในการวดั ขนาดของแผ่นดนิ ไหว คอื ..................................................................................................................
8. รอยเลื่อนทมี่ พี ลังในประเทศไทยมีท้งั หมด 15 รอยเลือ่ น ได้แก่ ........................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
ใบงานที่ 33 เร่ือง สนึ ามิ
ชอื่ ………………………………………………………………………………………ชนั้ ....................................เลขท่ี...................
ว3.2 ม.6/6 อธิบายสาเหตุ กระบวนการเกิด และผลจากสึนามิรวมทั้งสืบค้นข้อมูลพื้นที่เสี่ยงภัย ออกแบบและ
นาเสนอแนวทางการเฝา้ ระวงั และการปฏิบัตติ นใหป้ ลอดภัย
คาช้แี จง ใหน้ ักเรยี นเติมคาหรอื ขอ้ ความลงในชอ่ งวา่ งใหถ้ กู ตอ้ ง
หน้าคล่นื ยกตวั สูง
ชายฝ่ัง
ศนู ยก์ ลางการเกดิ แผ่นดินไหว
ทม่ี า : https://sites.google.com/a/lesa.biz//earth/lithosphere/geological-phenomenon/tsunami
1. คลนื่ สึนามิ (Tsunami) เกดิ จาก ......................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................
2. ผลกระทบจากสึนามิ ทเี่ กิดข้นึ ลา่ สดุ ในประเทศไทยเมอื่ ...................................................................................................
3. ผลกระทบท่เี กิดข้นึ จากเหตกุ ารณส์ ึนามิในไประเทศไทยไดแ้ กจ่ ังหวดั ...............................................................................
4. จากเหตกุ ารณ์สึนามใิ นไประเทศไทย มีศูนย์การเกดิ แผน่ ดนิ ไหว ณ ..................................................................................
5. การเกิดเหตกุ ารณ์สึนามิเกดิ ไดห้ ลายสาเหตุ ได้แก่.............................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................
6. คล่นื สึนามมิ ีอัตราเร็วสูงสุด ...................กโิ ลเมตร/ต่อช่วั โมง มีความยาวคลนื่ สงู สุด................กโิ ลเมตร
7. คลื่นขณะเคล่ือนทเี่ ข้าชายฝง่ั นา้ ตน้ื ขนาดของคลืน่ สามารถสงู ได้ ........... เมตร
8. บริเวณท่คี วามลึกมาก สึนามิมีลกั ษณะ ............................................................................................................................
9. มหาสมทุ รใดมโี อกาสเกิดสึนามิมากทส่ี ุด คอื ....................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................
10. สึนามสิ ง่ ผลกระทบตอ่ ชายฝ่ัง ได้แก่ ...............................................................................................................................
11. กระบวนการเตือนภัยสึนามิประกอบด้วย 3 ข้ันตอนหลักคอื ...........................................................................................
..............................................................................................................................................................................................
12. คาบอบุ ัติซา้ คือ ..............................................................................................................................................................
13. DART ในระบบเตอื นภัยสึนามิย่อมาจาก …………………………………………………………………………………………………………….
14. นักเรยี นมีวธิ กี ารเอาตวั รอดจากเหตุการณ์สึนามิอย่างไร ตอบ........................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
ใบงานที่ 34 เร่อื ง เหตกุ ารณ์จากภัยพบิ ตั ิ
ช่อื ………………………………………………………………………………………ชนั้ ....................................เลขท่ี...................
คาชแี้ จง ให้นกั เรยี นหาภาพขา่ วท่เี กย่ี วกบั เหตกุ ารณ์ ภเู ขาไฟระเบดิ แผ่นดินไหว หรือเหตุการณ์สึนามิ
จากนน้ั ใหน้ ักเรียนเขียนวิธกี ารปฏิบัตติ นเมอื่ เกิดเหตุการณด์ ังกล่าว พรอ้ มบอกข้อมูลแหลง่ ขา่ ว
ท่มี าขา่ ว :
1. เหตกุ ารณ์ดงั กล่าวคือ .............................................................................................................
2. เกดิ ข้ึนทป่ี ระเทศ .............................................................................................................
3. เม่ือวนั /เดือน/ปี ............................................................................................................
4. ผลท่ีเกดิ ขึน้ จากเหตกุ ารณ์ .......................................................................................................
5. วิธีการปฏิบัติตนเมื่อเกิดเหตุการณ์ดงั กลา่ ว
ตอบ ....................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
แบบฝึกหดั ท้ายบทที่ 7 เรือ่ งธรณีพบิ ตั ิ หน้า 1
ชือ่ ………………………………………………………………………………………ช้ัน....................................เลขท่ี...................
1. คาช้แี จง จงนากลุม่ คาตอ่ ไปน้เี ตมิ ลงในตารางให้สมั พันธก์ นั กบั ทฤษฎที ีก่ าหนดให้
1. แมกมา 2. ความรอ้ นใตพ้ ิภพ 3.น้าพรุ ้อน
4. รอยแยกของแผน่ ดนิ 5. แนวมดุ ตวั ของแผ่นธรณี 6.การมุดตัวของแผ่นเปลือกโลก
7. ความเคน้ 8. เกิดคลืน่ ยักษ์ 9.คลื่นยกตวั เมือ่ เข้าใกล้ฝงั่
10.หนขี น้ึ ท่ีสงู 11.รอยเล่ือนท่ีมีพลัง 12.วงแหวนแหง่ ไฟ
13. เมอร์คัลลี 14.แรธ่ าตุ 15. เกดิ ขึ้นลา่ สุดเมื่อปี 2547
ภูเขาไฟระเบิด แผน่ ดนิ ไหว สึนามิ
…………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………
…………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………
…………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………
…………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………
…………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………
2. คาช้แี จง จงตอบคาถามต่อไปนใ้ี ห้ถูกต้อง
1. แอมพลิจูดของคลืน่ ไหวสะเทอื นท่ีตรวจวดั ไดจ้ ากเครื่องตรวจวัดคลนื่ ไหวสะเทือนสามารถนาไปใช้ประโยชน์ได้ในด้าน
ใด ตอบ .............................................................................................................................................................................
2. มาตราเมอร์คัลลี มีประโยชน์อยา่ งไร ตอบ ...................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
3. มาตราวัดความรนุ แรงของแผน่ ดนิ ไหวท่สี ารวจจากผลกระทบตอ่ มนุษย์และสิง่ ปลูกสร้างคอื มาตราใด
ตอบ .................................................................................................................................................................................
4. บรเิ วณใดทเี่ กดิ แผน่ ดนิ ไหวทีร่ ุนแรงและบอ่ ยครง้ั ท่สี ดุ ในโลก ตอบ ................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
5. หม่เู กาะภูเขาไฟรูปโคง้ เกดิ จากการเคลือ่ นทข่ี องแผ่นธรณีรูปแบบใด ตอบ ....................................................................
6. ภูเขาไฟระเบิดเป็นสาเหตทุ าใหเ้ กิดแผน่ ดินไหวได้ เพราะเหตใุ ด ตอบ ..........................................................................
...........................................................................................................................................................................................
7. สว่ นมากสึนามจิ ะมีจดุ กาเนดิ ในบรเิ วณที่มีความสัมพันธก์ บั แนวรอยต่อของแผ่นธรณแี บบใด ตอบ .............................
...........................................................................................................................................................................................
แบบฝึกหดั ท้ายบทที่ 7 เรื่องธรณีพิบัติ หนา้ 2
ชื่อ………………………………………………………………………………………ช้นั ....................................เลขท่ี...................
3. คาชแ้ี จง ให้นักเรยี นพิจารณาขอ้ ความต่อไปนี้ แลว้ ทาเครอื่ งหมาย √ หนา้ ขอ้ ความทถี่ ูก
และทาเคร่อื งหมาย X หนา้ ข้อทผี่ ดิ
√ 1. ภูเขาไฟเกิดบริเวณแนวมุดตวั ของแผ่นธรณีและมจี ดุ ร้อนอย่บู รเิ วณน้ัน
√ 2. ไอนา้ เปน็ ส่วนประกอบหน่งึ ที่ไดจ้ ากการปะทุของภเู ขาไฟ
X 3. แผ่นดินไหวปลดปล่อยพลงั งานออกมาในรูปคล่ืนไหวสะเทอื นท่จี ดุ เหนอื ศูนยเ์ กดิ แผ่นดินไหว
√ 4. มาตรารกิ เตอร์เปน็ มาตราท่ีวัดพลังงานของแผน่ ดนิ ไหวที่ปล่อยออกมา
X 5. เมื่อเกิดแผ่นดนิ ไหว หากนกั เรยี นอยทู่ ใี่ นโล่งใหห้ ลบเข้าไปในอาคาร
√ 6. สึนามิเป็นคลนื่ ท่ีมคี วามยาวคลน่ื มากเม่ือเคลอ่ื นทอ่ี ยใู่ นทะเลลกึ
√ 7. สึนามสิ ามารถหาคาบอบุ ัตซิ ้าไดจ้ ากการศึกษาจานวนชนั้ และอายุของตะกอนสึนามิในอดีต
X 8. ไมค่ วรสรา้ งบา้ นเรือนใกล้กับบริเวณทเี่ คยมีการปะทุของภเู ขาไฟทีด่ ับสนิท
√ 9. เมอื่ รู้สึกวา่ มีแผ่นดินไหว หรือพบว่าระดับนา้ ทะเลลดลงผิดปกตใิ ห้รบี หนขี น้ึ ทส่ี ูง หรอื ออกห่างจากชายฝง่ั ให้
มากทีส่ ดุ
√ 10. หากชาวประมงอยบู่ นเรือหาปลาใกล้ชายฝัง่ และได้รับสญั ญาณเตอื นวา่ เกดิ สึนามิข้ึนชาวประมงควรนาเรือ
ออกไปกลางทะเลให้ไกลชายฝ่ังมากที่สดุ
ทมี่ า : https://sites.google.com/site/cartography819/home/prapheth-khxng-thrni-phibati-phay
สรปุ เร่ืองธรณพี ิบัติ
พ้นื ท่ีเสี่ยงภยั แผ่นดินไหวทเี่ กิดข้นึ บนโลกส่วนใหญ่อย่บู รเิ วณแนวรอยต่อของแผน่ ธรณี
ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีหลายประเทศท่ีเป็นศูนย์เกิด
แผ่นดินไหวในบริเวณรอยต่อของแผ่นธรณี ทาให้ประเทศไทยได้รับแรงสั่นสะเทือนจาก
แผ่นดินไหวที่เกดิ ขึ้นจากบริเวณดังกลา่ ว
ประเทศไทยไม่ได้ตงั้ อยูบ่ ริเวณแนวรอยต่อของแผ่นธรณี แต่มีโอกาสเป็นศูนย์เกิดแผ่นดินไหว
ได้เน่ืองจากการเคลื่อนตัวของรอยเลื่อนมีพลังภายในประเทศท่ีมีการสะสมพลังงานจากการ
เคลอื่ นทข่ี องแผน่ ธรณี
ผลของแผ่นดินไหวที่ทาให้คนรู้สึกถึงการส่ันสะเทือน ลักษณะที่วัตถุหรืออาคารเสียหาย หรือ
สภาพภูมิประเทศเปลี่ยนแปลง สามารถนามาประเมินเป็นความรุนแรงของแผ่นดินไหว ความ
รุนแรงจะเกิดมากท่ีสุดบริเวณใกล้เหนือศูนย์เกิดแผ่นดินไหวและลดลงตามระยะทางที่ห่าง
ออกมา มาตราวดั ความรนุ แรงท่นี ยิ มใชใ้ นปัจจบุ ัน คอื มาตราเมอรค์ ลั ลปี รับปรงุ ใหม่
แผน่ ดนิ ไหวมผี ลกระทบตอ่ การดาเนินชวี ิตของมนษุ ย์ ดงั นัน้ เราควรศึกษาวธิ กี ารปฏิบตั ิตน
ทั้งการรบั มือก่อนเกิด ระหวา่ งเกดิ และหลงั จากเกิดแผน่ ดนิ ไหว ให้เขา้ ใจและสามารถปฏิบัติตน
ไดอ้ ย่างถกู ต้อง
สรปุ เร่อื งธรณพี บิ ัติ
สนึ ามมิ กั จะเกดิ ขึน้ บริเวณชายฝ่ังโดยรอบของมหาสมุทรแปซฟิ กิ เนอ่ื งจากมแี นวรอยตอ่ ของ
แผ่นธรณีเป็นทางยาวหรือท่ีรู้จักกันในชื่อ วงแหวนไฟ ซ่ึงเป็นบริเวณท่ีเกิดการมุดตัวของแผ่น
ธรณีและทาให้เกิดแผ่นดินไหวได้และอาจเกิดสึนามิถ้าเหตุการณ์แผ่นดินไหวดังกล่าว เกิดการ
เล่อื นตวั ของเปลอื กโลกในแนวด่ิง
สนึ ามิเปน็ คลน่ื ทม่ี ีลักษณะเฉพาะตัวโดยในบริเวณที่ความลึกของมหาสมุทรมาก ๆ สึนามิจะมี
ความสูงคล่ืนน้อย แต่มีความยาวคลื่นมากและเคล่ือนที่ด้วยความเร็วสูง เมื่อเคลื่อนเข้าสู่
บริเวณน้าตื้นความยาวคล่ืนและความเร็วคลื่นจะลดลงแต่ความสูงคลื่นเพ่ิมขึ้นทาให้เกิด คล่ืน
ขนาดใหญ่ปะทะเขา้ กับแผน่ ดิน
สนึ ามทิ าใหม้ ผี ู้เสยี ชวี ติ บาดเจ็บ และสูญหายจานวนมาก นอกจากน้ียังทาให้เกิดความเสียหาย
แก่ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดล้อม รวมทั้งในด้านเศรษฐกจิ เปน็ อย่างมาก
สนึ ามเิ ป็นภยั พิบัติท่ีไม่สามารถพยากรณ์ลว่ งหนา้ ได้ ดงั น้ันวิธีการปอ้ งกนั ความเสียหายคอื
การเฝ้าระวังและเตือนภัยก่อนที่สึนามิจะเคลื่อนท่ีมาถึงชายฝั่ง กระบวนการเตือนภัยสึนามิ
ประกอบดว้ ยขนั้ ตอนหลกั 3 ขั้น คือ การตรวจวดั ข้อมลู การประมวลผลจากข้อมูล
การประกาศเตอื นภยั
สนึ ามมิ ีผลกระทบต่อการดาเนนิ ชีวิตของมนุษย์ ดงั นัน้ เราควรศกึ ษาวธิ กี ารปฏบิ ตั ติ น
ทั้งการรับมือก่อนเกิด ระหว่างเกิด และหลังจากเกิดสึนามิ ให้เข้าใจและสามารถปฏิบัติตนได้
อยา่ งถกู ตอ้ ง
หนว่ ยท่ี 3 ลมฟา้ อากาศและ
ภมู อิ ากาศ
บทที่ 8 การเกิดลมฟ้าอากาศและภูมิอากาศ
บทท่ี 9 การเปล่ยี นแปลงภมู ิอากาศ
บทที่ 10 ข้อมูลสารสนเทศทางอุตนุ ิยมวทิ ยากบั
การใชป้ ระโยชน์
ใบงานที่ 35 เรือ่ ง ความร้เู บอ้ื งตน้ เก่ียวกับลมฟา้ อากาศและภูมอิ ากาศ
ช่ือ………………………………………………………………………………………ช้นั ....................................เลขท่ี...................
คาชแ้ี จง ให้นกั เรียนพิจารณาข้อความต่อไปนี้ แลว้ ทาเครอื่ งหมาย √ หนา้ ข้อความท่ีถูก
และทาเคร่ืองหมาย X หน้าข้อที่ผดิ
X 1. อากาศท่ีมีอุณหภูมิตา่ จะมคี วามหนาแน่นมากกวา่ อากาศที่มีอณุ หภูมิสูง
X 2. บรเิ วณท่อี ากาศมีอณุ หภูมิตา่ กวา่ บริเวณโดยรอบจะเปน็ บริเวณทมี่ ีความกดอากาศต่า
3. อากาศมีการเคล่ือนท่ีจากบริเวณท่ีมคี วามกดอากาศสงู กว่าไปยงั บริเวณที่มีความกดอากาศต่า
กว่า
√ 4. อัตราเร็วลมขึ้นอยู่กับความแตกตา่ งระหวา่ งความกดอากาศของสองบรเิ วณและระยะห่างของ
สองบริเวณน้นั
√ 5. ลกั ษณะพนื้ ผวิ ทแ่ี ตกต่างกนั มผี ลตอ่ ขนาดของแรงเสยี ดทาน
√ 6.วตั ถุจะเปลี่ยนสภาพการเคลอื่ นทีไ่ ดเ้ มื่อมีแรงลัพธ์มากระทา
√ 7. แรงกระทากบั วตั ถุในทศิ เข้าสู่ศูนย์กลางเรยี กวา่ แรงสู่ศนู ยก์ ลาง
X 8. ลมตะวันออกเฉยี งเหนือเป็นลมทพี่ ัดจากทิศตะวนั ออกเฉยี งใต้ไปตะวันออกเฉียงเหนือ
√ 9. เมอ่ื มองจากขวั้ โลกเหนอื จะเห็นโลกหมุนรอบตวั เองในทศิ ทางทวนเขม็ นาฬิกา
X 10. ประเทศไทยมีลักษณะภูมอิ ากาศแบบรอ้ นช้นื
11. เมื่ออากาศยกตวั จนถงึ จดุ ควบแน่น ละอองนา้ จะรวมตัวกนั จนมขี นาดใหญแ่ ละตกลงมาเปน็ ฝน
12. อากาศท่ีมอี ุณหภมู ิสูงจะกักเกบ็ ความชื้นไดม้ ากกว่าอากาศท่มี อี ุณหภมู ิต่า
ใบงานท่ี 36 เรอ่ื งสภาพภมู ิอากาศทตี่ ่างกัน
ชอื่ ………………………………………………………………………………………ช้นั ....................................เลขที่...................
ว3.2 ม.6/8 อธิบายการหมุนเวยี นของอากาศ ทีเ่ ป็นผลมาจากความแตกตา่ งของความกดอากาศ
คาชแี้ จง : จงตอบคาถามตามความเขา้ ใจของนักเรียนมาพอสงั เขป
โดยใช้รูปตอบคาถาม ขอ้ 1-4
กข ค
ท่ีมาภาพ : หนังสือเรยี นวทิ ยาศาสตรโ์ ลกและอวกาศ
1. สภาพแวดลอ้ มของพ้ืนทีใ่ นรปู ทง้ั 3 แตกตา่ งกันอยา่ งไร
ตอบ ..........................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2. พน้ื ผิวโลกบรเิ วณทไี่ ดร้ บั พลงั งานจากดวงอาทิตยน์ ้อยจะมสี ภาพแวดล้อมเหมอื นกับรูปใด
ตอบ ..........................................................................................................................................
3. พ้ืนผิวโลกบริเวณท่ีได้รับพลังงานจากดวงอาทิตย์มากและได้รับหยาดน้าฟ้าในปริมาณมากจะมี
สภาพแวดล้อมเหมอื นกับรูปใด ตอบ .........................................................................................
4. พื้นผิวโลกบริเวณท่ีได้รับพลังงานจากดวงอาทิตย์มากแต่ได้รับ หยาดน้าฟ้าในปริมาณน้อยจะมี
สภาพแวดลอ้ มเหมือนกับรูปใด ตอบ .........................................................................................
5. รังสีดวงอาทิตยต์ กกระทบบริเวณต่าง ๆ ดว้ ยมุมที่แตกต่างกนั อยา่ งไร
ตอบ ..........................................................................................................................................
6. มุมท่ีรงั สดี วงอาทติ ยต์ กกระทบแตกตา่ งกนั สง่ ผลตอ่ ความเข้มรังสีดวงอาทติ ย์บนพื้นผวิ โลกอยา่ งไร
ตอบ ..........................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
7. เพราะเหตุใดมมุ ทรี่ งั สีดวงอาทติ ย์ตกกระทบพ้ืนผิวโลกจงึ แตกต่างกัน
ตอบ ..........................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
ใบงานท่ี 37 เรอ่ื ง ปัจจยั สาคญั ท่ีมีผลตอ่ การรับรังสดี วงอาทติ ยข์ องพน้ื ผิวโลก
ชื่อ………………………………………………………………………………………ชั้น....................................เลขท่ี...................
ว3.2 ม.6/7 อธบิ ายปจั จัยสาคญั ท่ีมีผลตอ่ การได้รบั พลงั งานจากดวงอาทติ ยแ์ ตกต่างกันในแต่ละบริเวณ
ของโลก
คาช้แี จง ให้นกั เรียนนาข้อความทก่ี าหนดให้ นาไปเติมหนา้ ข้อความท่เี หมาะสมให้ถกู ตอ้ ง
ก. 29 % ข. 71 % ค. รังสUี V ง. รังสีอนิ ฟราเรด จ. ดวงอาทิตย์
ฉ. 100% ช. เมฆ ฌ. ดวงจนั ทร์ ญ. รงั สีเอ็กซ์ ฎ. ความรอ้ น
ต. แหล่งนา้ ท. การเอยี งของโลก ธ. ลักษณะพน้ื ผวิ โลก น. แกส๊ เรอื นกระจก
..........1. พลงั งานทีพ่ ้นื ผวิ โลกดูดกลนื ไว้ ดูดกลนื โดยบรรยากาศ เมฆ และพ้นื ผิวโลก
..........2. พน้ื ผิวโลกจะสะท้อนรังสีทีม่ ีความยาวคล่นื ส้นั กวา่ แสงทม่ี องเห็นบางส่วนกลับสู่
อวกาศในทนั ที
..........3. เปน็ พลังงานความร้อนท่มี ชี ว่ งคลืน่ ยาว ทถี่ ูกปลดปล่อยจากพลงั งานความร้อน
ทเ่ี ก็บไว้
..........4. พลงั งานจากดวงอาทติ ย์ทเี่ ข้ามาสบู่ รรยากาศโลก
..........5. เปน็ องคป์ ระกอบหน่ึงทีท่ าหน้าท่ดี ูดกลืนพลงั งานความร้อนได้
..........6. เปน็ รงั สที ไี่ มส่ ามารถเขา้ มายงั ชนั้ บรรยากาศของโลกได้
...........7. เปน็ แหล่งพลงั งานของโลก
...........8. เปน็ ปัจจัยท่ีส่งผลตอ่ การรบั การคายพลงั งานความร้อน ของแตล่ ะพ้นื ที่
...........9. ทาหน้าทใ่ี นการดดู กลนื รังสอี นิ ฟราเรด
...........10. เปน็ ส่วนที่ทาใหก้ ารสะท้อนรังสมี ีผลดีมากย่งิ ข้ึน
ใบงานที่ 38 เรือ่ งรงั สีดวงอาทิตย์ของพื้นผวิ โลก
ช่อื ………………………………………………………………………………………ชั้น....................................เลขท่ี...................
ว3.2 ม.6/7 อธบิ ายปจั จยั สาคญั ทมี่ ผี ลต่อการได้รับพลงั งานจากดวงอาทติ ย์แตกตา่ งกนั ในแต่ละบรเิ วณ
ของโลก
คาชแี้ จง ให้นกั เรยี นสังเกตภาพทค่ี รูกาหนดใหแ้ ลว้ เตมิ คาในชอ่ งวา่ งและตอบคาถามให้ถกู ต้อง
22 กนั ยายน
กค
ข
ท่ีมา : https://mgronline.com/science/detail/9580000032725
1. แกนโลกเอียงกอี่ งศา ตอบ ..............................................................................................................
2. แกนโลกเอยี งมผี ลอยา่ งไรตอ่ การรบั พลังงานจากดวงอาทิตย์ ตอบ ......................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
3. จากภาพ ก คือวันที่เท่าไหร่ และเรียกว่าวันอะไรตามหลักของดาราศาสตร์ และวันดังกล่าวมีบทบาท
อย่างไร ตอบ .....................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
4. จากภาพ ข คือวันที่เท่าไหร่ และเรียกว่าวันอะไรตามหลักของดาราศาสตร์ และวันดังกล่าวมีบทบาท
อยา่ งไร ตอบ .....................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
5. จากภาพ ค คือวันที่เท่าไหร่ และเรียกว่าวันอะไรตามหลักของดาราศาสตร์ และวันดังกล่าวมีบทบาท
อยา่ งไร ตอบ .....................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
ใบงานที่ 39 เรอื่ งความรูพ้ นื้ ฐานของการหมุนเวียนอากาศบนโลก
ชอื่ ………………………………………………………………………………………ช้นั ....................................เลขท่ี...................
คาชแี้ จง ให้นกั เรียนพจิ ารณาขอ้ ความต่อไปนี้ แลว้ ทาเครือ่ งหมาย √ หนา้ ขอ้ ความท่ถี กู
และทาเครอ่ื งหมาย X หน้าขอ้ ทผี่ ดิ
X 1. อากาศท่ีมอี ณุ หภูมิต่าจะมคี วามหนาแนน่ มากกว่าอากาศทมี่ อี ุณหภมู ิสูง
X 2. บริเวณท่ีอากาศมอี ณุ หภมู ิตา่ กวา่ บรเิ วณโดยรอบจะเปน็ บริเวณท่มี ีความกดอากาศต่า
3. อากาศมกี ารเคล่อื นทจี่ ากบริเวณทม่ี คี วามกดอากาศสงู กว่าไปยังบรเิ วณที่มีความกดอากาศต่า
กวา่
√ 4. อตั ราเร็วลมข้นึ อยูก่ บั ความแตกต่างระหว่างความกดอากาศของสองบรเิ วณและระยะห่างของ
สองบรเิ วณนน้ั
√ 5. ลักษณะพื้นผวิ ที่แตกต่างกันมีผลตอ่ ขนาดของแรงเสียดทาน
√ 6.วตั ถุจะเปลี่ยนสภาพการเคล่อื นทีไ่ ดเ้ ม่อื มีแรงลพั ธ์มากระทา
√ 7. แรงกระทากบั วตั ถใุ นทิศเขา้ สศู่ ูนย์กลางเรยี กวา่ แรงสศู่ ูนย์กลาง
X 8. ลมตะวนั ออกเฉยี งเหนอื เปน็ ลมทีพ่ ัดจากทิศตะวันออกเฉียงใตไ้ ปตะวันออกเฉยี งเหนือ
√ 9. เมอื่ มองจากข้วั โลกเหนอื จะเหน็ โลกหมนุ รอบตัวเองในทิศทางทวนเขม็ นาฬิกา
X 10. ประเทศไทยมลี กั ษณะภูมอิ ากาศแบบร้อนชน้ื
11. เม่อื อากาศยกตวั จนถงึ จดุ ควบแนน่ ละอองน้าจะรวมตัวกันจนมีขนาดใหญ่และตกลงมาเป็น
ฝน
12. อากาศทีม่ ีอณุ หภูมิสูงจะกักเก็บความช้นื ไดม้ ากกวา่ อากาศที่มอี ุณหภูมิต่า
ใบงานท่ี 40 เรอ่ื งแบบจาลองการเคลื่อนท่ีของอากาศ
ช่อื ………………………………………………………………………………………ชน้ั ....................................เลขท่ี...................
3.2 ม.6/8 อธบิ ายการหมนุ เวียนของอากาศ ที่เปน็ ผลมาจากความแตกตา่ งของความกดอากาศ
คาชแ้ี จง ตอนท่ี 1 ใหน้ กั เรียนเขียนทศิ ทางการเคล่ือนท่ีของอากาศใหถ้ ูกตอ้ ง โดยใชล้ กู ศรแทน
การเคล่ือนทีข่ องอากาศ พรอ้ มกบั ตอบคาถามใหค้ รบถว้ น
น้าเยน็ จดุ ธูป นา้ ร้อน
ที่มา : หนังสือค่มู อื ครวู ิทยาศาสตรโ์ ลกและอวกาศ
คาช้แี จง ตอนท่ี 2 ใหน้ กั เรยี นตอบคาถามใหถ้ ูกต้อง
1. เม่อื นา้ ในขวดท้ังสองใบมอี ณุ หภูมิตา่ งกัน ควนั ธูปมีการเคล่ือนทหี่ รือไม่ อยา่ งไร
ตอบ .........................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2. เมอ่ื น้าในขวดท้งั สองใบมีอณุ หภมู ิเท่ากนั ควันธปู มกี ารเคล่ือนท่หี รอื ไม่ อยา่ งไร
ตอบ .........................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
3. เม่อื นา้ ในขวดท้งั สองใบมอี ุณหภมู เิ ท่ากนั ความกดอากาศในขวดต่างกันอยา่ งไร
ตอบ .........................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
ใบงานที่ 41 เรอ่ื งความกดอากาศ
ชอ่ื ………………………………………………………………………………………ช้ัน....................................เลขที่...................
ว3.2 ม.6/8 อธิบายการหมุนเวยี นของอากาศ ทเี่ ป็นผลมาจากความแตกตา่ งของความกดอากาศ
คาชแี้ จง ให้นักเรียนตอบคาถามใหส้ มบูรณ์
ทีม่ า : http://kpclouds.blogspot.com/2009/09/blog-post_8117.html
1. ความกดอากาศ หมายถึง.............................................................................................................
2. เครอ่ื งมอื ทีใ่ ช้ในการวัดความกดอากาศ คอื ................................................................................
3. ปจั จัยท่ีมอี ิทธิพลตอ่ ความกดอากาศ ได้แก่ .................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
4. สัญลักษณ“์ L” จากภาพ หมายถงึ ...............................................................................................
.....................................................................................................................................................
5. สญั ลักษณ“์ H” จากภาพ หมายถงึ ...............................................................................................
.....................................................................................................................................................
6. เส้นไอโซบาร์ หมายถึง .................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
7. สัญลักษณจ์ ากภาพ เลข 1028 และ 1024 หมายถึง ...................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
ใบงานที่ 42 เรอ่ื ง การหมนุ เวียนอากาศแบบเซลลเ์ ดียว
ชอ่ื ………………………………………………………………………………………ชนั้ ....................................เลขท่ี...................
ว3.2 ม.6/9 อธบิ ายทิศทางการเคลื่อนท่ขี องอากาศ ที่เป็นผลมาจากการหมนุ รอบตัวเองของโลก
คาชแ้ี จง ใหน้ กั เรียนเติมคาในช่องว่างใหถ้ กู ตอ้ งและตอบคาถาม
ก
ข
ค
ท่ีมา : หนงั สอื เรียนวิทยาศาสตรโ์ ลกและอวกาศ
1. การหมนุ เวยี นอากาศแบบเซลล์เดียว อธิบายอย่างไร
ตอบ.........................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
2. การหมุนเวยี นอากาศแบบเซลล์เดียว จากแบบจาลอง ขั้วโลกเหนือและขั้วโลกใต้มีอุณหภูมิ
แตกตา่ งกันหรือไม่ ตอบ .......................................................................................................
................................................................................................................................................
3. ขอ้ จากัดของแบบจาลองการหมุนเวียนอากาศแบบเซลลเ์ ดียว ได้แก่ ....................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
ใบงานท่ี 43 เรอ่ื ง การหมุนเวียนของอากาศบนโลก
ชอื่ ………………………………………………………………………………………ชัน้ ....................................เลขที่...................
ว3.2 ม.6/10 อธบิ ายการหมุนเวียนของอากาศตามเขตละติจูด และผลที่มตี ่อภูมอิ ากาศ
คาช้ีแจง ให้นักเรยี นวาดภาพและเขียนสว่ นประกอบของการหมุนเวยี นของอากาศบนโลกและ
จับคูข่ อ้ ความที่มคี วามสัมพนั ธก์ ันให้ถกู ตอ้ ง
ละติจดู ที่ 60 องศา แถบทะเลทราย
ละตจิ ูดท่ี 30 องศา ลมตะวนั ออก
ละติจูดท่ี 30 -60 องศา
ลมค้า
โพลาร์เซลล์ อากาศร้อน
เฮดเลย์เซลล์
ข้วั โลก
ใบงานที่ 44 เรอ่ื งการหมุนเวียนของนา้ ผวิ หนา้ ของมหาสมทุ ร
ช่ือ………………………………………………………………………………………ชัน้ ....................................เลขที่...................
ว3.2 ม.6/11 อธิบายปัจจยั ท่ที าให้เกดิ การหมนุ เวียนของนา้ ผวิ หนา้ ในมหาสมุทร และรปู แบบการ
หมนุ เวียนของน้าผวิ หนา้ ในมหาสมุทร
คาช้แี จง ใหน้ กั เรยี นตอบคาถามให้ถูกตอ้ ง
ท่ีมา : http://www.mitrearth.org/10-2-ocean-layer-and-current/
จงตอบคาถามดงั ตอ่ ไปน้ี
1. ลกู ศรสีแดง สีนา้ เงนิ แทนกระแสนา้ ใดบา้ ง
ตอบ..........................................................................................................................................
2. กระแสน้าอุ่นมีรูปแบบการไหลทเ่ี หมอื นกนั อยา่ งไร
ตอบ..........................................................................................................................................
3. กระแสนา้ เยน็ มีรูปแบบการไหลทีเ่ หมอื นกันอยา่ งไร
ตอบ..........................................................................................................................................
4. การหมุนเวยี นของนา้ ผวิ หนา้ มหาสมุทรไดร้ ับอิทธิพลมาจากปจั จัยใดบ้าง
ตอบ..........................................................................................................................................
5. นกั วทิ ยาศาสตรไ์ ดจ้ าแนกกระแสน้าขนาดใหญท่ พ่ี น้ื ผิวมหาสมุทร ตามแหล่งกาเนิดและความ
แตกตา่ งของอณุ หภมู ิได้ 5 วง ได้แก่ …………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………..
ใบงานท่ี 45 เรือ่ งเอลนโี ญและลานญี า
ชือ่ ………………………………………………………………………………………ช้นั ....................................เลขที่...................
ว3.2 ม.6/12 อธิบายผลของการหมุนเวยี นของอากาศและนา้ ผิวหน้าในมหาสมทุ รที่มตี ่อลกั ษณะ
ภมู อิ ากาศ ลมฟา้ อากาศ สงิ่ มีชวี ิต และส่งิ แวดลอ้ ม
คาชีแ้ จง ให้นักเรยี นอธิบายขอ้ มลู จากรปู ท่ีกาหนดให้
ปรากฏการณด์ งั กล่าวคือ .........................
เหตกุ ารณท์ เี่ กดิ ข้นึ ....................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
ปรากฏการณด์ งั กลา่ วคือ .........................
เหตุการณท์ เี่ กิดข้ึน....................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
ปรากฏการณ์ดงั กล่าวคือ .........................
เหตุการณ์ทเี่ กดิ ขน้ึ ....................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
ทีม่ า : http://www.lesa.biz/earth/hydrosphere/elnino
แบบฝกึ หัดทา้ ยบทท่ี 8 เรอ่ื งการเกดิ ลมฟ้าอากาศและภมู อิ ากาศ หนา้ 1
ช่อื ………………………………………………………………………………………ชน้ั ....................................เลขท่ี...................
1 คาชแี้ จง ใหน้ กั เรยี นเติมลักษณะภมู อิ ากาศและลมประจาเขตละตจิ ูดลงในช่องว่างใหส้ อดคล้อง
กบั การหมนุ เวยี นของอากาศในแต่ละแถบละตจิ ูด
ก. ลมตะวนั ออก ข. ลมตะวันตก ค. ภมู ิอากาศต้งั แต่แบบแห้งแล้งจนถงึ ภูมอิ ากาศแบบอบอนุ่
ง. ภูมิอากาศตง้ั แต่แบบรอ้ นช้ืนจนถงึ ภมู อิ ากาศแบบแหง้ แลง้
จ. บริเวณท่ีมภี ูมอิ ากาศตง้ั แตภ่ มู อิ ากาศอบอุ่นจนถงึ ภมู ิอากาศหนาว
การหมุนเวยี นของอากาศในแต่ละแถบ ภมู ิอากาศและลมประจาเขตละติจูด
ละติจูด
การหมนุ เวียนอากาศแถบเขตร้อน
การหมุนเวยี นอากาศแถบขวั้ โลก
การหมุนเวียนอากาศแถบละตจิ ดู กลาง
2 คาชีแ้ จง ให้นักเรยี นระบุภูมอิ ากาศทพ่ี บบริเวณรอยต่อของเขตละติจดู พรอ้ มอธิบายการเกดิ
บรเิ วณรอยตอ่ ภูมอิ ากาศ การเกดิ ภูมอิ ากาศ
ละติจูด 60 องศา เหนอื …………………………….…………… …………………………….…………………….
และใต้ ………………………………………… ……………………………………………………
…………………………………………. …………………………………………………..
ละตจิ ดู 30 องศา เหนือ …………………………….…………… …………………………….…………………….
และใต้ ………………………………………… ……………………………………………………
…………………………………………. …………………………………………………..
เส้นศนู ย์สูตร …………………………….…………… …………………………….…………………….
………………………………………… ……………………………………………………
…………………………………………. …………………………………………………..
แบบฝึกหดั ท้ายบทที่ 8 เรือ่ งการเกดิ ลมฟา้ อากาศและภูมิอากาศ หน้า 2
ชอ่ื ………………………………………………………………………………………ช้นั ....................................เลขท่ี...................
3 คาชี้แจง จากแบบจาลองการหมนุ เวยี นอากาศแบบทวั่ ไป ให้นกั เรียนตอบคาถามต่อไปน้ี
ท่ีมา : หนงั สือวิทยาศาสตร์โลกและอวกาศ
1. เหตใุ ดอากาศจงึ ยกตวั ขึน้ บริเวณศูนยส์ ตู ร และบรเิ วณละติจูดที่ 60 องศา
ตอบ .......................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
2. เหตุใดอากาศจึงจมตัวลงบริเวณละติจูดที่ 30 องศา และบรเิ วณขั้วโลก
ตอบ .......................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
3. ทิศทางของลมพื้นผวิ บริเวณละติจดู 0 ถงึ 30 องศาเหนือแตกตา่ งจากทศิ ทางของลม
บริเวณละติจูด 0 ถงึ 30 องศาใต้ อยา่ งไร เพราะเหตใุ ด
ตอบ .......................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
แบบฝกึ หดั ท้ายบทที่ 8 เรอื่ งการเกิดลมฟา้ อากาศและภูมิอากาศ หน้า 3
ชื่อ………………………………………………………………………………………ชัน้ ....................................เลขที่...................
4 คาช้ีแจง พิจารณาแผนภาพแสดงบริเวณเสน้ ความกดอากาศเท่า (isobar) ก และ ข ซง่ึ อยู่ใน
เขตซีกโลกเหนือ และเสน้ ความกดอากาศเทา่ ค และ ง ซ่ึงอย่ใู นเขตซีกโลกใต้
ให้นักเรยี นพจิ ารณาทศิ ทางการเคลอ่ื นที่ของอากาศ ต่อไปนี้ว่าถูกหรือผิดโดยวงกลม
เลอื กพร้อมทง้ั ใหเ้ หตผุ ล ประกอบ
4.1 ถกู / ผดิ เพราะเหตุใด
.............................................................................
.............................................................................
.............................................................................
4.2 ถกู / ผดิ เพราะเหตุใด
.............................................................................
.............................................................................
.............................................................................
4.3 ถูก / ผดิ เพราะเหตใุ ด
.............................................................................
.............................................................................
.............................................................................
ท่มี าภาพ : หนังสอื วทิ ยาศาสตร์โลกและอวกาศ
แบบฝกึ หัดท้ายบทที่ 8 เร่ืองการเกิดลมฟา้ อากาศและภูมิอากาศ หน้า 4
ชอื่ ………………………………………………………………………………………ชนั้ ....................................เลขท่ี...................
5. คาชี้แจง ให้นักเรยี นทาสญั ลักษณ์ คาตอบที่ถกู ต้องจากตัวเลือกกาหนดให้
1. ขณะเกดิ ปรากฏการณ์เอลนีโญน้าอ่นุ ผิวหน้ามหาสมุทรเกิดการเปลีย่ นแปลงอย่างไร
ไหลไปทางตะวนั ตกมากข้นึ ไม่เกิดการเปลยี่ นแปลง ไหลไปทางตะวันตกน้อยลง
2. ขณะเกิดปรากฏการณ์ลานีญาน้าอนุ่ ผวิ หน้ามหาสมุทรเกิดการเปล่ยี นแปลงอย่างไร
ไหลไปทางตะวันตกมากขน้ึ ไมเ่ กดิ การเปล่ียนแปลง ไหลไปทางตะวนั ตกน้อยลง
3. อณุ หภมู นิ า้ ทะเลบรเิ วณมหาสมุทรแปซฟิ ิกตอนกลางเป็นอยา่ งไรเมือ่ เกดิ ปรากฏการณ์เอลนีโญ
สูงข้ึน ลดลง ไม่เปลีย่ นแปลง
4. อณุ หภูมนิ า้ ทะเลบรเิ วณมหาสมุทรแปซฟิ กิ ตอนกลางเปน็ อย่างไรเมื่อเกิดปรากฏการณ์ลานีญา
สูงขนึ้ ลดลง ไม่เปลยี่ นแปลง
5. ปรากฏการณ์เอลนีโญท่ีเกดิ ข้ึนอยา่ งรุนแรง สง่ ผลตอ่ ประเทศไทยอย่างไร
ฝนตกหนกั ฝนแล้ง ไมเ่ ปลี่ยนแปลง
6. ปรากฏการณ์ลานีญาที่เกดิ ข้นึ อยา่ งรุนแรง สง่ ผลต่อประเทศไทยอยา่ งไร
ฝนตกหนกั ฝนแลง้ ไม่เปลย่ี นแปลง
6 คาช้ีแจง ให้นักเรยี นอธบิ ายภาพดงั กล่าวนี้ วา่ เกย่ี วข้องกับเร่อื งใดและมีผลกระทบอยา่ งไรตอ่ สิง่ มชี วี ิต
ทีม่ า : http://globalwarming.panyathai.or.th/
ปรากฏการณ์ดงั กลา่ วคอื ...........................................................................................................................
ผลกระทบทเ่ี กิดข้ึน ได้แก่ ........................................................................................................................
............................................................................................................................. ...........................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
สรปุ เร่อื งการเกดิ ลมฟา้ อากาศและภูมอิ ากาศ
พื้นผิวโลกแต่ละบริเวณได้รับรังสีดวงอาทิตย์แตกต่างกัน เนื่องจากปัจจัยสาคัญหลายประการ
เชน่ สัญฐานโลกและการเอยี งของแกนโลก เมฆและละอองลอย ลกั ษณะพื้นผวิ โลก
การรบั รงั สีดวงอาทิตย์ที่แตกต่างกันของพ้ืนผวิ โลกแตล่ ะบริเวณ ส่งผลให้อากาศเหนือพื้นผิวโลก
แต่ละบริเวณมอี ุณหภูมแิ ตกต่างกนั จึงเกิดการหมนุ เวียนของอากาศและการหมุนเวียนของน้า
ผวิ หน้ามหาสมทุ รเพื่อถ่ายโอนความรอ้ น
เมื่ออุณหภูมิอากาศเหนือพื้นผิวโลกแต่ละบริเวณแตกต่างกันส่งผลให้เกิดแรงเน่ืองจาก ความ
แตกต่างของความกดอากาศซึ่งทาให้เกิดการหมุนเวียนของอากาศ การหมุนเวียนของอากาศ
เหนือบรเิ วณความกดอากาศต่าและบริเวณความกดอากาศสูงส่งผลต่อลมฟ้าอากาศ ณ บริเวณ
ดังกล่าว
การหมุนรอบตัวเองของโลก ส่งผลให้เกิดแรงคอริออลิส ซึ่งมีผลต่อทิศทางการเคลื่อนที่ของ
อากาศโดยอากาศท่ีเคล่ือนที่บนซีกโลกเหนือจะเบนไปทางขวาจากทิศทางเดิม และอากาศท่ี
เคลอ่ื นที่บนซีกโลกใต้จะเบนไปทางซ้ายจากทิศทางเดิม การหมุนรอบตัวเองของโลกและความ
กดอากาศท่ีแตกต่างกันในแต่ละบริเวณ ทาให้เกิดการหมุนเวียนของอากาศ ซึ่งอธิบายได้ด้วย
แบบจาลองการหมุนเวยี นอากาศตามละตจิ ูด
การหมุนเวียนของอากาศในแต่ละแถบละติจูดส่งผลต่อภูมิอากาศและลมฟ้าอากาศการ
หมุนเวียนของน้าผิวหน้ามหาสมุทร มีรูปแบบของกระแสน้าท่ีสาคัญคือ กระแสน้าอุ่นและ
กระแสน้าเยน็ ซึง่ สง่ ผลต่อภูมิอากาศ ลมฟ้าอากาศ สิ่งมชี วี ติ และสิง่ แวดลอ้ ม
การหมนุ เวียนของอากาศและน้าผิวหน้ามหาสมุทรท่ีเปลี่ยนไปทาให้เกิดปรากฏการณ์เอลนีโญ
และลานีญา
ใบงานท่ี 46 เรื่อง ความร้เู บอ้ื งต้นเกย่ี วกับการเปลีย่ นแปลงภูมอิ ากาศ
ชอื่ ………………………………………………………………………………………ช้ัน....................................เลขที่...................
คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนพจิ ารณาข้อความต่อไปน้ี แลว้ ทาเครอื่ งหมาย √ หนา้ ข้อความท่ถี กู
และทาเคร่อื งหมาย X หนา้ ข้อทีผ่ ิด
X 1.โลกมสี ณั ฐานคล้ายทรงกลมและแกนของโลกเอียงประมาณ 23.5องศา กับเสน้ ต้ังฉากของระนาบ
การโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์
X 2.การแผ่รังสีเปน็ การถา่ ยโอนพลังงานท่ีเกิดขน้ึ ในอวกาศเทา่ นัน้
3.รังสดี วงอาทิตย์เป็นคลืน่ แม่เหลก็ ไฟฟ้า
√ 4.คลื่นแมเ่ หล็กไฟฟ้ามีหลายช่วงความถ่ี ไดแ้ ก่ คลน่ื วทิ ยุ ไมโครเวฟ อินฟราเรด แสงท่ีมองเหน็
อัลตราไวโอเลต รงั สเี อก็ ซ์ และรงั สีแกมมา
√ 5. พ้ืนผวิ สองบรเิ วณทีม่ ลี ักษณะต่างกัน เม่ือไดร้ บั รังสีดวงอาทติ ยใ์ นปริมาณทเี่ ท่ากนั จะมีอณุ หภูมิ
เทา่ กัน
√ 6. อากาศทมี่ ีอณุ หภูมิตา่ จะมคี วามหนาแนน่ มากกวา่ อากาศที่มอี ุณหภูมิสงู
√ 7. การแผร่ งั สเี ปน็ การถา่ ยโอนพลังงานทเ่ี กิดข้นึ ในอวกาศเท่าน้ัน
X 8. บริเวณที่มีอุณหภมู ิอากาศตา่ จะมคี วามกดอากาศตา่ กว่าบรเิ วณรอบข้างท่อี ากาศมีอณุ หภูมิสูง
กว่า
√ 9. ถ้าโลกไมม่ แี ก๊สเรอื นกระจกจะทาใหอ้ ณุ หภูมิของโลกเวลากลางวันและกลางคืนแตกต่างกนั มา
X 10. อุณหภูมอิ ากาศ ความกดอากาศ อัตราเร็วและทิศทางลม ความช้ืนสมั พทั ธ์ ชนดิ และปริมาณ
เมฆปก คลมุ หยาดนา้ ฟ้า เปน็ องค์ประกอบลมฟา้ อากาศทีน่ ามาใช้ในการพยากรณอ์ ากาศ
ใบงานท่ี 47 เร่ือง กระบวนการสมดุลพลังงานของโลก
ช่ือ………………………………………………………………………………………ชน้ั ....................................เลขท่ี...................
ว3.2 ม.6/13 อธบิ ายปจั จัยที่มีผลตอ่ การเปลีย่ นแปลงภูมอิ ากาศของโลก พร้อมทัง้ นาเสนอแนวปฏบิ ัติ
เพอื่ ลดกจิ กรรมของมนุษย์ ทส่ี ง่ ผลต่อการเปลยี่ นแปลงภูมอิ ากาศโลก
คาช้แี จง ใหน้ กั เรยี นนาภาพหรือวาดภาพกระบวนการสมดุลพลงั งานของโลกและอธบิ าย
กระบวนการดงั กลา่ วทีเ่ กิดข้นึ
อธิบายกระบวนการ
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
ใบงานที่ 48 เรอ่ื ง กระบวนการสมดุลพลังงานของโลก
ช่อื ………………………………………………………………………………………ช้นั ....................................เลขที่...................
3.2 ม.6/13 อธบิ ายปัจจยั ทมี่ ผี ลต่อการเปลี่ยนแปลงภมู ิอากาศของโลก พรอ้ มท้งั นาเสนอแนวปฏบิ ตั ิ
เพือ่ ลดกิจกรรมของมนษุ ย์ ทสี่ ง่ ผลต่อการเปลีย่ นแปลงภมู ิอากาศโลก
คาชแ้ี จง ใหน้ กั เรียนเติมคาหรอื ข้อความลงในชอ่ งวา่ งให้ถกู ต้อง
จงตอบคาถามต่อไปน้ี
1 เมือ่ รงั สดี วงอาทติ ยม์ าส่ชู ัน้ บรรยากาศโลก รงั สดี วงอาทติ ย์ผ่านมายังพื้นผิวโลกทั้งหมดหรือไม่ เพราะเหตุ
ใด ตอบ...........................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
2. ถา้ พลังงานจากดวงอาทิตยท์ ่โี ลกได้รับทัง้ หมดคิดเป็นร้อยละ 100 ปริมาณพลังงานสะท้อนกลับสู่อวกาศ
ทนั ทีมีคา่ ประมาณเท่าใด และปริมาณพลังงานที่โลกดดู กลืนไว้มีคา่ ประมาณเทา่ ใด และดดู กลืนไวท้ ีใ่ ดบ้าง
ตอบ ..............................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
3. ปริมาณพลังงานที่พ้ืนผิวโลกปลดปล่อยกลับสู่อวกาศโดยตรงมีค่าเท่าไร และปลดปล่อยกลับสู่อวกาศ
โดยกระบวนการใด
ตอบ ............................................................................................................................. .................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
4. พนื้ ผวิ โลกปล่อยพลงั งานความร้อนในรูปรังสีคลน่ื ยาวเข้าสบู่ รรยากาศด้วยกระบวนการ
ตอบ ..............................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
5. พน้ื ผิวโลกไดร้ ับพลังงานจากแหลง่ ใดบ้าง มชี ว่ งคลื่นเหมอื นกนั หรือไม่ อยา่ งไร
ตอบ ............................................................................................................................. .................
........................................................................................................................................................
6. ปริมาณพลังงานความรอ้ นในรูปรังสีคล่ืนยาวท่ีบรรยากาศ เมฆ และพื้นผิวโลกปล่อยกลับสู่อวกาศมีค่า
เท่าใด ตอบ...........................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
ใบงานที่ 49 เร่อื ง อณุ หภมู เิ ฉล่ียของอากาศ
ช่อื ………………………………………………………………………………………ชนั้ ....................................เลขที่...................
ว3.2 ม.6/13 อธบิ ายปจั จัยที่มผี ลต่อการเปล่ยี นแปลงภมู ิอากาศของโลก พรอ้ มทง้ั นาเสนอแนวปฏบิ ัตเิ พ่อื
ลดกิจกรรมของมนุษย์ ที่ส่งผลตอ่ การเปลีย่ นแปลงภมู ิอากาศโลก
คาช้แี จง ใหน้ ักเรยี นสังเกตภาพดังตอ่ ไปน้ีแล้วตอบคาถามใหถ้ ูกตอ้ ง
ท่ีมา : หนงั สือเรยี นวทิ ยาศาสตรโ์ ลกและอวกาศ
1. อุณหภมู เิ ฉลย่ี ของอากาศในปี พ.ศ. 2443 แตกต่างจากอุณหภมู ิเฉลยี่ ของอากาศในปี พ.ศ.1543
ประมาณกี่องศาเซลเซยี ส ตอบ..............................................................................................................
2. อณุ หภูมอิ ากาศระหวา่ งปี พ.ศ. 1543 ถึงปี 2443 มีแนวโน้มเปน็ เชน่ ไร สงั เกตจากสงิ่ ใด
ตอบ ..................................................................................................................................................
............................................................................................................................ ...............................
3. อณุ หภูมเิ ฉล่ียของอากาศในปี พ.ศ. 2543 แตกต่างจากอณุ หภูมเิ ฉลย่ี ของอากาศในปี พ.ศ. 2443
ประมาณก่ีองศาเซลเซียส ตอบ.............................................................................................................
4. เสน้ แสดงอณุ หภมู ิอากาศระหว่างปี พ.ศ. 2443 ถึงปี 2543 มีแนวโนม้ เป็นเช่นไร
ตอบ ..................................................................................................................................................
............................................................................................................................ ...............................
5. จากรปู อุณหภมู ิเฉลี่ยของโลกคอ่ นขา้ งคงทีเ่ พราะเหตใุ ด
ตอบ ..................................................................................................................................................
............................................................................................................................ ...............................
ใบงานท่ี 50 เร่อื ง ปจั จัยท่ีมีผลต่อการเปลย่ี นแปลงภูมอิ ากาศ
ชอื่ ………………………………………………………………………………………ชนั้ ....................................เลขที่...................
ว3.2 ม.6/13 อธิบายปัจจยั ทม่ี ผี ลตอ่ การเปล่ียนแปลงภมู ิอากาศของโลก พร้อมท้ังนาเสนอแนวปฏิบตั เิ พอ่ื
ลดกจิ กรรมของมนุษย์ ทีส่ ่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงภมู ิอากาศโลก
คาชี้แจง ให้นักเรยี นเขียนแผนผงั ความคิดเกยี่ วกับปจั จยั ที่มผี ลตอ่ การเปลย่ี นแปลงภมู ิอากาศ
ปจั จัยท่มี ผี ลต่อการ
เปลยี่ นแปลงภมู ิอากาศ
ใบงานที่ 51 เรอ่ื ง กระบวนการเปลย่ี นแปลงภูมอิ ากาศโลก
ชื่อ………………………………………………………………………………………ช้ัน....................................เลขท่ี...................
3.2 ม.6/13 อธบิ ายปัจจัยท่มี ีผลตอ่ การเปลีย่ นแปลงภูมิอากาศของโลก พร้อมทงั้ นาเสนอแนวปฏบิ ตั ิ
เพือ่ ลดกจิ กรรมของมนุษย์ ทส่ี ง่ ผลตอ่ การเปลีย่ นแปลงภูมิอากาศโลก
คาชี้แจง จงตอบคาถามตามความเข้าใจของนกั เรียนมาพอสังเขป
1. เพราะเหตุใดโลกของเราจึงมีสิ่งมีชีวติ อาศยั อยูซ่ งึ่ ตา่ งจากดาวเคราะหด์ วงอ่นื ๆ
ตอบ ..........................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
2. เมอ่ื ดวงอาทติ ยแ์ ผร่ ังสีมาถงึ ชน้ั บรรยากาศของโลก โลกจะรับและเกบ็ พลงั งานจากดวงอาทิตย์ไว้ทั้งหมด
หรือไม่ เพราะเหตใุ ด ตอบ .......................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
3. เม่ือดวงอาทติ ย์แผร่ ังสีมาสู่ชนั้ บรรยากาศโลก รังสดี วงอาทติ ย์ผ่านมายังพื้นผิวโลกท้ังหมดหรือไม่ เพราะ
เหตใุ ด ตอบ ..........................................................................................................................................
4. พนื้ ผวิ โลกปลดปลอ่ ยพลงั งานทด่ี ูดกลนื ไว้ผ่านกระบวนการใดบ้าง
ตอบ ..........................................................................................................................................................
5. ถ้าช่วงเวลาหน่ึง พลังงานเฉลี่ยที่โลกได้รับไม่สมดุลกับพลังงานเฉลี่ยที่โลกปล่อยกลับสู่อวกาศจะส่งผล
ต่ออุณหภมู ิเฉล่ยี ของโลกหรอื ไม่ อย่างไร ตอบ ........................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
6. ปจั จัยใดบา้ งที่จะสง่ ผลต่อการเปลีย่ นแปลงภูมอิ ากาศ
ตอบ ..........................................................................................................................................................
7. นอกจากแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ ยังมีแกส๊ เรือนกระจกอืน่ ๆ อกี หรือไม่ให้ยกตัวอยา่ ง
ตอบ ..........................................................................................................................................................
8. ในบรรยากาศมีแก๊สเรือนกระจกเปน็ องคป์ ระกอบในสัดส่วนเป็นอยา่ งไร
ตอบ ............................................................................................................................. ..............................
9. ถ้าในบรรยากาศมีปริมาณแก๊สเรือนกระจกเพ่ิมขึ้นอย่างต่อเน่ือง จะส่งผลต่ออุณหภูมิเฉล่ียของโลก
หรือไม่ อยา่ งไร เพราะเหตุใด ตอบ ........................................................................................................
..................................................................................................................................................................
10. แก๊สเรอื นกระจกมีท่ีมาจากแหล่งใดบา้ ง ตอบ ...................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
แบบฝึกหัดทา้ ยบทที่ 9 เรือ่ งการเปลย่ี นแปลงภูมอิ ากาศ หนา้ 1
ชอ่ื ………………………………………………………………………………………ช้นั ....................................เลขท่ี...................
1. คาชีแ้ จง ใหน้ ักเรยี นพจิ ารณาขอ้ ความตอ่ ไปนี้ แล้วทาเคร่ืองหมาย √ หน้าขอ้ ความทถ่ี ูก
และทาเครอ่ื งหมาย X หน้าข้อที่ผิด
X 1. เมอื่ ดวงอาทติ ยแ์ ผร่ ังสมี าสโู่ ลก จะมีเพียงชั้นบรรยากาศเท่านัน้ ที่สะท้อนรงั สีกลบั ออกสู่อวกาศ
X 2. ในเวลากลางวัน บรรยากาศ เมฆ และพ้นื ผวิ โลกจะสะทอ้ นรังสดี วงอาทิตยบ์ างสว่ นกลับสอู่ วกาศ
3. ปริมาณพลงั งานความร้อนที่พื้นผิวโลกดดู กลนื ไวจ้ ะถูกปลดปลอ่ ยเขา้ สูบ่ รรยากาศทั้งหมด
√ 4.พลงั งานความรอ้ นสว่ นหนง่ึ ทีพ่ ื้นผวิ โลกดูดกลนื ไว้ทาใหน้ า้ ระเหยกลายเป็นไอไปอยใู่ นบรรยากาศ
และทาให้อากาศเกิดการยกตวั
√ 5. การทบี่ รรยากาศแผ่รงั สสี ่วนหน่ึงทดี่ ูดกลนื ไว้กลบั มายังพ้นื ผวิ โลก ทาให้อณุ หภูมิเฉลยี่ ของอากาศ
ในเวลากลางคืนไมล่ ดตา่ มากจนเกนิ ไป
√ 6. พลงั งานที่บรรยากาศ เมฆ และพื้นผวิ โลกดดู กลนื ไว้ ทา้ ยทส่ี ดุ จะถูกปลดปลอ่ ยออกสอู่ วกาศใน
ปริมาณท่ีเท่ากัน
√ 7. ปจั จยั ทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั กระบวนการสมดลุ พลังงานของโลก ได้แก่ เมฆและพืน้ ผิวโลก
X 8. กระบวนการทีเ่ กี่ยวข้องกับการปลดปล่อยพลังงานของโลก ไดแ้ ก่การสะทอ้ น การแผร่ ังสี การพา
ความรอ้ น การเปลีย่ นสถานะของน้า
√ 9. โลกปลดปลอ่ ยพลงั งานความรอ้ นกลบั สอู่ วกาศโดยเฉลยี่ เทา่ กบั พลังงานเฉลีย่ ทีไ่ ด้รบั จากดวง
อาทติ ย์
X 10. การท่ีโลกไดร้ ับพลังงานจากดวงอาทติ ย์เทา่ กบั พลังงานท่โี ลกปล่อยกลับสู่อวกาศ ทาให้
อุณหภมู เิ ฉลี่ยของโลกคอ่ นข้างคงทเ่ี ป็นระยะเวลานาน
แบบฝกึ หดั ท้ายบทที่ 9 เร่ืองการเปลย่ี นแปลงภูมอิ ากาศ หนา้ 2
ชื่อ………………………………………………………………………………………ชั้น....................................เลขท่ี...................
2. คาชแ้ี จง ทาเครอื่ งหมาย ( / ) เพอ่ื ระบผุ ลท่มี ตี อ่ อุณหภูมิเฉลย่ี ของอากาศใหส้ อดคลอ้ งกับ
ปัจจยั ทีก่ าหนด และระบเุ หตผุ ลประกอบ
ปัจจยั ผลต่ออุณหภูมิ เหตุผล
เฉลีย่ ของอากาศ
การเพมิ่ ขึ้นของปริมาณแก๊ส เพิม่ ขนึ้ ลดลง ......................................................................
เรือนกระจก ......................................................................
อตั ราส่วนการสะท้อนสูงขึน้ ......................................................................
......................................................................
การเพิ่มข้นึ ของละอองลอย ......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
3. คาชแี้ จง ยกตวั อย่างกิจกรรมมนุษย์และเหตุการณ์ธรรมชาติทที่ าให้ปจั จัยท่ีส่งผลต่อการ
เปลี่ยนแปลงภมู ิอากาศโลกเกดิ การเปลีย่ นแปลงไป
ปัจจยั ที่เปลย่ี นแปลง กิจกรรมมนษุ ย์ เหตุการณ์ธรรมชาติ
แกส๊ เรอื นกระจก
………………………………………… …………………………………………
………………………………………… …………………………………………
……………………………………..... …………………………………………
อัตราส่วนการสะท้อนของ ………………………………………… …………………………………………
พืน้ ผิวโลก ………………………………………… …………………………………………
……………………………………….. …………………………………………
ละอองลอย ………………………………………… …………………………………………
………………………………………… …………………………………………
………………………………………… …………………………………………
แบบฝกึ หดั ท้ายบทที่ 9 เรอ่ื งการเปลยี่ นแปลงภูมิอากาศ หน้า 3
ชื่อ………………………………………………………………………………………ชัน้ ....................................เลขที่...................
คาชี้แจง เลือกตวั อยา่ งผลกระทบตอ่ สิ่งมีชวี ิตและสิ่งแวดล้อมทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกับการเปลย่ี นแปลงภมู ิอากาศใส่
4. ลงในตารางให้สอดคล้องกบั ข้อมลู ท่ีแสดงถงึ การเปล่ยี นแปลงภมู อิ ากาศท่ีชดั เจนมากทีส่ ุด และใหน้ ักเรยี น
เขยี นแนวทางการรบั มอื ให้สอดคล้องดว้ ย
ผลกระทบ
1) โรคระบาด
2) ขาดน้าอุปโภคบรโิ ภค
3) พชื และสัตว์ในพื้นทน่ี ั้นอาจสญู พันธุ์
4) ชายฝงั่ ถกู นา้ ทว่ มและกัดเซาะ
ขอ้ มูลท่แี สดงถงึ ผลกระทบตอ่ ส่ิงมีชวี ติ แนวทางการรับมือ
การเปลี่ยนแปลงภูมอิ ากาศ
อุณหภูมิเฉล่ียของอากาศและ และสง่ิ แวดล้อม
ความชน้ื สงู ข้นึ
................................................. .................................................
................................................. .................................................
............................................... ................................................
การเปล่ยี นแปลงเขต ................................................. .................................................
ภูมอิ ากาศโลก ................................................. .................................................
................................................ ................................................
การเพิม่ ระดับนา้ ทะเล ................................................. .................................................
การลดลงของปริมาณน้าฝน ................................................. .................................................
............................................... ................................................
................................................. .................................................
................................................. .................................................
............................................... ................................................
สรปุ เรอ่ื งการเปล่ยี นแปลงภูมิอากาศ
โลกมีกระบวนการทที่ าใหเ้ กิดความสมดลุ พลังงาน สง่ ผลให้โลกมีอุณหภูมิเฉลี่ยของอากาศในแต่
ละปีค่อนข้างคงที่ ซึง่ มปี ัจจยั ท่เี กีย่ วขอ้ งคอื บรรยากาศ เมฆ และพนื้ ผิวโลก
การเปล่ียนแปลงปริมาณขององค์ประกอบในบรรยากาศ เช่น แก๊สเรือนกระจก ละอองลอย
รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงพ้ืนผิวโลก ล้วนส่งผลต่อสมดุลพลังงานของโลกและทาให้เกิดการ
เปลย่ี นแปลงภูมอิ ากาศ
การเปลยี่ นแปลงภูมอิ ากาศสง่ ผลกระทบต่อสิ่งมีชวี ิตและสิง่ แวดล้อมในหลาย ๆ ด้าน ดังนั้นการ
ลดปัจจัยท่ีส่งเสริมให้เกิดการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศและการวางแผนรับมือต่อผลกระทบท่ี
เกดิ ขน้ึ จึงเปน็ หน้าท่ีของทกุ คนและทกุ องคก์ รท้งั ในระดับชาตแิ ละระดับโลก
ท่มี าภาพ : https://hilight.kapook.com/view/5233
ใบงานที่ 52 เรอื่ ง สญั ลักษณ์ในแผนทอ่ี ากาศผิวพนื้
ชื่อ………………………………………………………………………………………ช้นั ....................................เลขท่ี...................
ว3.2 ม.6/14 แปลความหมายสญั ลกั ษณล์ มฟ้าอากาศทสี่ าคญั จากแผนท่อี ากาศ และนาข้อมูลสารสนเทศ
ต่าง ๆ มาวางแผนการดาเนนิ ชวี ติ ให้สอดคลอ้ งกับสภาพลมฟ้าอากาศ
คาชแ้ี จง ให้นักเรยี นเติมคาในช่องวา่ งและตอบคาถามใหถ้ กู ตอ้ ง
ท่มี าภาพ : http://www.lesa.biz/earth/atmosphere/weather-
forcasting/weather-data/weather-chart
1. สญั ลกั ษณท์ ่แี สดงข้อมลู องค์ประกอบลมฟ้าอากาศ ไดแ้ ก่อะไรบ้าง
ตอบ ..........................................................................................................................................................
2. สถานตี รวจอากาศผิวพ้ืนแตล่ ะแหง่ ต้งั อยบู่ นพน้ื ทีท่ ่มี ีระดบั ความสูงต่างกนั หรือไม่ เพราะเหตุใด
ตอบ ..........................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
3. นกั อุตุนยิ มวทิ ยาใชจ้ ุดใดในการอ้างอิงความสงู เพอื่ คานวณความกดอากาศ
ตอบ ..........................................................................................................................................................
4. จานวนข้อมูลองค์ประกอบลมฟ้าอากาศมีผลต่อความแม่นยาในการพยากรณ์อากาศหรือไม่ อย่างไร
ตอบ ..........................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
5. ขอ้ มูลองค์ประกอบลมฟา้ อากาศท่ตี รวจวดั ได้ สามารถนาไปใช้ประโยชน์อะไรได้บ้าง
ตอบ ..........................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
ใบงานที่ 53 เรอ่ื งสญั ลักษณ์ในแผนท่อี ากาศ
ช่อื ………………………………………………………………………………………ชน้ั ....................................เลขที่...................
ว3.2 ม.6/14 แปลความหมายสัญลักษณ์ลมฟา้ อากาศที่สาคญั จากแผนท่ีอากาศ และนาข้อมูลสารสนเทศ
ต่าง ๆ มาวางแผนการดาเนินชวี ิต ใหส้ อดคล้องกับสภาพลมฟ้าอากาศ
คาชแ้ี จง ให้นักเรยี นตอบคาถามใหส้ มบรู ณ์
กง
ค
ข
จ
ทมี่ า : https://star591.wordpress.com/category
1. แผนท่อี ากาศ หมายถงึ ..................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
2. สัญลกั ษณใ์ นแผนที่อากาศ หมายถงึ ............................................................................................
3. สญั ลกั ษณ์ ก ในแผนท่ีอากาศ หมายถงึ .......................................................................................
4. สญั ลกั ษณ์ ข ในแผนท่ีอากาศ หมายถงึ .......................................................................................
5. สญั ลักษณ์ ค ในแผนท่ีอากาศ หมายถึง ......................................................................................
6. สญั ลักษณ์ ง ในแผนทีอ่ ากาศ หมายถงึ .......................................................................................
7. สัญลกั ษณ์ จ ในแผนท่อี ากาศ หมายถึง .......................................................................................
8. แผนที่อากาศมีความสาคญั อยา่ งไร ตอบ .....................................................................................
.....................................................................................................................................................
ใบงานที่ 54 เรื่องการแปลความหมายขอ้ มลู เรดารต์ รวจอากาศ
ช่อื ………………………………………………………………………………………ช้ัน....................................เลขท่ี...................
ว3.2 ม.6/14 แปลความหมายสญั ลักษณ์ลมฟ้าอากาศท่ีสาคญั จากแผนท่อี ากาศ และนาข้อมลู สารสนเทศ
ตา่ ง ๆ มาวางแผนการดาเนินชีวติ ให้สอดคล้องกับสภาพลมฟา้ อากาศ
คาชแี้ จง ให้นกั เรยี นสังเกตภาพขอ้ มูลเรดารต์ รวจอากาศทีก่ าหนดให้แล้วตอบคาถามใหถ้ กู ต้อง
ท่มี า : http://weather.rtaf.mi.th/wx/book/radar/radar.pdf
1. การอ่านค่าข้อมูลการตรวจวัดกลมุ่ ฝนจากภาพเรดาร์CAPPI แบบ ……………………………………………………..
2. ภาพการตรวจวดั แบบ ………………………………………………………………………………………………………………..
3. วันท่ีทาการตรวจวดั : ...................................................................................................................................
4. เวลาการตรวจวัด : .......................................................................................................................................
5. สถานีเรดาร์ : ................................................................................................................................................
6. คา่ การตรวจวดั : ระดับความเขม้ สญั ญาณสะทอ้ นกลับ (dBZ) : ………………………………………………………..
7. การตรวจวดั แบบ PPI (Plan Position Indicator) คอื .............................................................................
...........................................................................................................................................................................
8. การตรวจวัดข้อมูลแบบ CAPPI คือ ..............................................................................................................
............................................................................................................................. ...............................................
9. dBZ ย่อมาจาก หมายถงึ อะไร ตอบ............................................................................................................
............................................................................................................................................................................
ใบงานท่ี 55 เรือ่ งสญั ลกั ษณข์ ้อมลู ทางอตุ นุ ิยมวทิ ยา 1
ชื่อ………………………………………………………………………………………ชน้ั ....................................เลขที่...................
ว3.2 ม.6/14 แปลความหมายสญั ลกั ษณ์ลมฟา้ อากาศทสี่ าคญั จากแผนท่อี ากาศ และนาขอ้ มลู สารสนเทศ
ต่าง ๆ มาวางแผนการดาเนินชวี ติ ให้สอดคล้องกบั สภาพลมฟ้าอากาศ
คาช้แี จง จงเตมิ คาลงในตารางให้สมบูรณ์
สัญลักษณ์ ช่อื สัญลกั ษณ์ ความหมายสัญลักษณ์และลักษณะลม
ฟา้ อากาศ
หย่อมความกดอากาศต่า
(low pressure cell) บรเิ วณที่เส้นความกดอากาศเท่าอย่หู ่าง
กันมาก ลมบริเวณน้นั จะมีกาลังออ่ น
ส่วนบริเวณทเ่ี สน้ ความกดอากาศเทา่
อยู่ใกล้กันลมบริเวณนนั้ จะมกี าลังแรง
พายไุ ตฝ้ ่นุ มีอากาศเยน็ ความช้นื ตา่ และมกั พบ
(tropical typhoon) ท้องฟา้ แจม่ ใส
แนวปะทะอากาศอุ่น มีลมแรงและพายฝุ นฟา้ คะนอง
(warm front) หลังจากน้นั อุณหภูมจิ ะลดตา่ ลงและ
อาจมีหิมะ
ใบงานท่ี 56 เรือ่ งสัญลักษณข์ อ้ มูลทางอุตนุ ยิ มวิทยา 2
ชื่อ………………………………………………………………………………………ช้นั ....................................เลขท่ี...................
ว3.2 ม.6/14 แปลความหมายสัญลักษณ์ลมฟา้ อากาศที่สาคัญจากแผนท่ีอากาศ และนาข้อมูลสารสนเทศ
ต่าง ๆ มาวางแผนการดาเนินชวี ติ ใหส้ อดคล้องกับสภาพลมฟ้าอากาศ
คาช้ีแจง จงเติมคาลงในตารางให้สมบูรณ์
สญั ลกั ษณ์ ชือ่ สัญลกั ษณ์ ความหมายสญั ลักษณ์และลักษณะลม
ฟา้ อากาศ
มฝี นฟา้ คะนองและลมแรง
พายุโซนรอ้ น
(tropical storm)
รอ่ งความกดอากาศตา่ อาจมที ้องฟา้ จะปลอดโปร่ง หรอื มี
(low pressure trough โอกาสเกดิ ฝนหรือหิมะตกต่อเนอ่ื งเปน็
line) เวลานาน
มีลมแรงและพายฝุ นฟ้าคะนอง อาจมี
หมิ ะหลงั จากน้ันอณุ หภูมิจะลดตา่ ลง
ใบงานที่ 57 เร่ืองข้อมูลสารสนเทศทางอุตนุ ิยมวทิ ยากับการใชป้ ระโยชน์
ชอ่ื ………………………………………………………………………………………ชั้น....................................เลขที่...................
ว3.2 ม.6/14 แปลความหมายสัญลกั ษณ์ลมฟา้ อากาศทสี่ าคัญจากแผนท่อี ากาศ และนาข้อมูลสารสนเทศ
ตา่ ง ๆ มาวางแผนการดาเนนิ ชวี ติ ใหส้ อดคล้องกบั สภาพลมฟา้ อากาศ
คาชแ้ี จง จงตอบคาถามตามความเข้าใจของนกั เรียนมาพอสังเขป
1. สภาพลมฟ้าอากาศต่าง ๆ สง่ ผลกระทบตอ่ ส่ิงมชี ีวติ และสงิ่ แวดล้อมอย่างไร
ตอบ ..........................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
2. นกั เรยี นสามารถทราบสภาพลมฟา้ อากาศดังกล่าวลว่ งหน้าได้หรอื ไม่ ทราบได้อยา่ งไร
ตอบ ..........................................................................................................................................
3. ปจั จุบนั การพยากรณ์อากาศใช้ข้อมลู การตรวจวดั องคป์ ระกอบลมฟ้าอากาศจากแหลง่ ใดบ้าง
ตอบ ..........................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
4. จานวนข้อมูลองค์ประกอบลมฟ้าอากาศมีผลต่อความแม่นยาในการพยากรณ์อากาศหรือไม่ อย่างไร
ตอบ ..........................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
5. ข้อมลู องค์ประกอบลมฟา้ อากาศทตี่ รวจวัดได้ สามารถนาไปใช้ประโยชน์อะไรไดบ้ า้ ง
ตอบ ..........................................................................................................................................
6. เส้นความกดอากาศเทา่ จะมลี ักษณะแตกต่างกันอย่างไร ระหว่างบริเวณท่ีมีลมกาลังแรงและบริเวณท่ีมี
ลมกาลังอ่อน ตอบ ......................................................................................................................
..................................................................................................................................................
7. ในฤดรู ้อนพบสัญลักษณ์แสดงสภาพลมฟา้ อากาศบริเวณกวา้ งใดบ้างบรเิ วณประเทศไทย
ตอบ ..........................................................................................................................................
8. หากอากาศเยน็ เคล่ือนที่มาถงึ บรเิ วณท่ีมีอากาศร้อนปกคลุมอยู่ จะเกดิ อะไรขน้ึ
ตอบ ..........................................................................................................................................
9. ขา่ วพยากรณ์อากาศนาเสนอขอ้ มูลลมฟา้ อากาศ โดยใชส้ ารสนเทศทางอตุ ุนยิ มวทิ ยาใดบ้าง
ตอบ ..........................................................................................................................................
10. ภาพถ่ายดาวเทียมอุตุนยิ มวิทยาชว่ งคลน่ื อินฟราเรด มหี ลกั การตรวจวดั อย่างไร
ตอบ ..........................................................................................................................................
11. เรดาร์ตรวจอากาศมหี ลักการตรวจวดั อยา่ งไร ตอบ ....................................................................
..................................................................................................................................................
12. ขอ้ มลู สารสนเทศทางอุตุนิยมวทิ ยาสามารถนามาใช้ประโยชนใ์ นเรือ่ งใดบ้าง
ตอบ ..........................................................................................................................................
แบบฝกึ หัดทา้ ยบทที่ 10 เรอ่ื งข้อมูลสารสนเทศทาง หนา้ 1
อุตุนยิ มวทิ ยากบั การใชป้ ระโยชน์
ชื่อ………………………………………………………………………………………ช้นั ....................................เลขที่...................
1. ตอนท่ี 1 คาชแี้ จง ใช้แผนทอี่ ากาศผวิ พ้ืนท่กี าหนดให้ประกอบการตอบคาถาม
กขค
ทม่ี า : หนังสือวทิ ยาศาสตร์โลกและอวกาศ
1. รูป (ก) (ข) และ (ค) เป็นแผนที่อากาศผวิ พ้ืนในฤดูใดบา้ ง สังเกตจากอะไร
ตอบ .........................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
2. แผนที่อากาศผวิ พืน้ ในรปู ใดบ่งชี้ว่าพน้ื ทีภ่ าคใต้ของประเทศไทยอาจประสบกับอุทกภัยและแผ่นดินถล่ม
ทราบไดอ้ ยา่ งไร
ตอบ .........................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
3. แผนที่อากาศผิวพ้ืนในรูปใดบ่งช้ีว่าบริเวณประเทศไทยจะเกิดฝนตกอย่างต่อเน่ืองและมีปริมาณฝน
มากกวา่ ช่วงอน่ื ของปีทราบได้อยา่ งไร
ตอบ .........................................................................................................................................
4. แผนทอ่ี ากาศผิวพน้ื ในรูปใดบง่ ช้ีว่าจะเกดิ พายุฝนฟ้าคะนองบริเวณประเทศไทยทราบไดอ้ ย่างไร
ตอบ .........................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
แบบฝกึ หัดทา้ ยบทที่ 10 เร่อื งข้อมลู สารสนเทศทาง หน้า 2
อุตุนยิ มวทิ ยากับการใชป้ ระโยชน์
ชือ่ ………………………………………………………………………………………ช้นั ....................................เลขที่...................
2. ตอนที่ 2 คาชีแ้ จง ใชแ้ ผนทีอ่ ากาศผวิ พนื้ ท่ีกาหนดให้ประกอบการตอบคาถาม
1. จากแผนที่อากาศผิวพ้นื ทีก่ าหนดให้ บริเวณ ก และ ข บริเวณใดมีลมพัดแรงและบริเวณใดมีลมพัดเบา
เพราะเหตุใดจึงเป็นเชน่ นนั้
ตอบ.........................................................................................................................................
................................................................................................................................................
2.จากแผนท่อี ากาศผวิ พื้นที่กาหนดให้ นักเรียนควรวางแผนการเดินทางหรือเตรียมตัวไปยังบริเวณ ก และ
ข ของประเทศญ่ปี ุ่นอย่างไร เพราะเหตุใด
ตอบ.........................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
ทมี่ าภาพ : หนงั สือวิทยาศาสตร์โลกและอวกาศ
แบบฝกึ หดั ทา้ ยบทท่ี 10 เรื่องขอ้ มลู สารสนเทศทาง หนา้ 3
อุตนุ ยิ มวทิ ยากบั การใชป้ ระโยชน์
ชอ่ื ………………………………………………………………………………………ชั้น....................................เลขท่ี...................
3. ตอนที่ 3 คาช้ีแจง ใหน้ ักเรยี นศึกษาขอ้ มูลและตอบคาถามให้ถูกตอ้ ง
1.จากภาพถา่ ยดาวเทยี มช่วงคลน่ื อนิ ฟราเรด (ก) และช่วงคล่นื ท่มี องเห็น (ข) ประจาวนั ที่ 4 กนั ยายน
พ.ศ. 2561 เวลา 2:10 UTC
ข้อมูลขา้ งต้น ภาคใดของประเทศไทยมโี อกาสเกิดฝนมากที่สุด เพราะเหตใุ ด
ตอบ.........................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
2. ภาพถ่ายดาวเทียมช่วงคล่ืนอินฟราเรดที่ปรับสีแล้ว ประจาวันที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2561เวลา 07:40
UTC จากขอ้ มลู ข้างตน้ ให้ตอบคาถามต่อไปนี้
ภาคใต้ของประเทศไทยกบั ประเทศมาเลเซียพ้นื ทีใ่ ดที่มโี อกาสเกดิ ฝนตกมากท่สี ุดทราบได้อย่างไร
ตอบ.........................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
ท่ีมาภาพ : หนังสือวิทยาศาสตรโ์ ลกและอวกาศ
แบบฝกึ หัดท้ายบทท่ี 10 เรื่องขอ้ มลู สารสนเทศทาง หนา้ 4
อตุ นุ ยิ มวิทยากบั การใชป้ ระโยชน์
ช่อื ………………………………………………………………………………………ช้ัน....................................เลขท่ี...................
4. ตอนท่ี 4 คาชแ้ี จง ให้นักเรียนศึกษาขอ้ มลู และตอบคาถามใหถ้ ูกตอ้ ง
จากข้อมูลเรดาร์ตรวจอากาศ ประจาวันที่ 19 กันยายน 2561 ณ สถานีเรดาร์ระยอง ท่ีกาหนดให้ ถ้า
นกั เรียนวางแผนจะไปเทยี่ วทะเลทจ่ี งั หวดั ระยองในวนั ดังกลา่ ว นักเรียนจะวางแผนการทอ่ งเท่ยี วอย่างไรได้
บ้างและต้องเตรยี มตวั อยา่ งไร เพราะเหตใุ ด
ท่ีมาภาพ : หนังสอื วิทยาศาสตรโ์ ลกและอวกาศ
ตอบ ........................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
สรปุ เรอ่ื งขอ้ มูลสารสนเทศทางอตุ ุนยิ มวิทยากบั การใชป้ ระโยชน์
ข้อมลู องค์ประกอบลมฟา้ อากาศท่ีนาไปใช้ในการพยากรณ์อากาศมาจากสถานีตรวจอากาศผิว
พืน้ ซงึ่ กระจายอยตู่ ามจุดต่าง ๆ ทว่ั โลก
เมอื่ นาข้อมูลจากสถานตี รวจอากาศผิวพ้ืนแต่ละแห่งมาวิเคราะห์ร่วมกันจะทาให้ทราบลักษณะ
ลมฟ้าอากาศในบรเิ วณกวา้ ง
การใช้แผนทอ่ี ากาศผิวพนื้ ร่วมกับสารสนเทศทางอุตุนิยมวิทยาอื่น ๆ ช่วยให้ทราบสภาพลมฟ้า
อากาศในบรเิ วณกวา้ งไดด้ ีขน้ึ และสามารถพยากรณ์อากาศได้แมน่ ยาขึ้น
ภาพถ่ายดาวเทียมอุตุนิยมวิทยาเป็นสารสนเทศทางอุตุนิยมวิทยาที่นามาใช้ประโยชน์ในการ
ติดตามการเคล่ือนตวั ของพายุหมุนเขตรอ้ น ระบุชนิดและปรมิ าณเมฆปกคลุมในพื้นต่าง ๆ
ข้อมูลเรดาร์ตรวจอากาศ เป็นสารสนเทศทางอุตุนิยมวิทยาที่ช่วยให้ทราบ ความแรงและทิศ
ทางการเคลือ่ นตัวของกลุ่มฝน
การใช้สารสนเทศทางอุตุนิยมวิทยาหลายชนิดประกอบกันจะช่วย ให้คาดการณ์สภาพลมฟ้า
อากาศซ่ึงสามารถนามาเปน็ ขอ้ มูลประกอบการวางแผนการดาเนินงานการประกอบอาชีพ การ
เตรียมรับมือและลดผลกระทบตา่ ง ๆ
วทิ ยาศาสตร์โลกและอวกาศ
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
ใบงานและแบบฝึกหัด รายวิชาวิทยาศาสตร์โลก สสวท. ฉบับปรังปรุง พ.ศ.2560 -
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search