ทวปี ยโุ รปบทเรยี นสำเรจ็ รปู
เลม่ -4 เรื่อง ภมู อิ ากาศ
วชิ าสังคมศกึ ษา สาระภมู ิศาสตร์ รหสั วชิ า ส22103
สาหรบั ช้ันมัธยมศกึ ษาปีท่ี 2
นางจฑุ ามาศ คงศรีทอง
ตาแหน่งครู วทิ ยฐานะ ครูชานาญการ
โรงเรียนวัดคลองใหญ่ อาเภอป่าพะยอม จังหวัดพัทลุง
สานักงานเขตพ้ืนทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษาพทั ลงุ เขต 1
บทเรยี นสำเรจ็ รปู เล่มน้ี นกั เรียนสำมำรถศกึ ษำไดด้ ว้ ยตนเอง
โดยปฏบิ ตั ิตำมขน้ั ตอนดงั น้ี
1. นกั เรยี นศึกษาสาระสาคญั และจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรใู้ หเ้ ขา้ ใจ
2. นกั เรยี นทาแบบทดสอบดว้ ยตนเอง จานวน 5 ขอ้
แลว้ ตรวจคาตอบจากเฉลย
3. นกั เรียนศึกษาเน้ือหาในกรอบความรูใ้ หเ้ ขา้ ใจ
4.นกั เรยี นตอบคาถามในแตล่ ะกรอบใหค้ รบทุกขอ้ ถา้ ตอบไมไ่ ดอ้ ยา่ เพิ่งดเู ฉลยคาตอบ
ใหศ้ กึ ษาเน้ือหาใหมอ่ กี ครงั้
5. นกั เรียนตรวจคาตอบจากเฉลย ถา้ คาตอบไม่ตรงกบั เฉลย
ใหท้ บทวนเน้ือหาเดมิ อกี ครง้ั
6. นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรยี น
7. นกั เรยี นตรวจคาตอบจากเฉลย
เพื่อเปรียบเทยี บความกา้ วหนา้ ของการเรียน
บทเรียนสำเร็จรปู
รำยวิชำสังคมศกึ ษำ รหัส 22103 ชั้นมธั ยมศกึ ษำปที ี่ 2
กลุ่มสำระกำรเรยี นรู้สงั คมศกึ ศำสนำ และวฒั นธรรม
เรื่อง แหลง่ น้ำในทวีปยโุ รป
สำระสำคัญ
ทวปี ยโุ รปมีลกั ษณะภูมิประเทศแบ่งได้ 4 เขต ได้แก่ เขตหินเก่าทางตะวันตกเฉียงเหนือ อยู่ทางตอน
เหนือของทวีป เขตทรี่ าบใหญต่ อนกลาง เปน็ ที่ราบกวา้ งใหญ่และมีพ้ืนทท่ี างตอนเหนืออยู่ในยุคหินเก่าที่
เรียกว่า บอลติกชีลด์ เขตที่ราบสูงตอนกลาง เป็นเขตที่ราบสูงและมีเทือกเขาเตี้ย ๆ กระจายอยู่ท่ัวไป
และเขตภเู ขาหนิ ใหมต่ อนใต้ เปน็ เขตภูเขาต่อเน่ืองกันเปน็ แนวยาวและสูงมาก
มำตรฐำนกำรเรียนรู้/ตวั ชวี้ ดั
มาตรฐาน ส 5.1 เขา้ ใจลกั ษณะทางกายภาพของโลกและความสัมพนั ธข์ องสรรพสง่ิ ซึ่งมผี ลตอ่ กนั ใช้
แผนท่ีและเครอ่ื งมอื ทางภมู ศิ าสตรใ์ นการคน้ หา วิเคราะห์ และสรุปข้อมลู ตามกระบวนการทาง
ภูมศิ าสตร์ ตลอดจนใชภ้ มู ิสารสนเทศอย่างมีประสิทธภิ าพ
วิเคราะหล์ กั ษณะทางกายภาพของทวีปยุโรปและทวีปแอฟริกา โดยใช้เครอ่ื งมือทางภูมิศาสตร์สบื ค้น
ข้อมูล (ส 5.1 ม. 2/1)
จดุ ประสงค์กำรเรยี นรู้
1. บอกปจั จัยทีม่ ผี ลต่อภูมอิ ากาศของทวีปยโุ รปได้
2. สนใจศึกษาและเห็นความสาคญั ของปจั จยั ท่ีมผี ลตอ่ ภมู ิอากาศของทวีปยุโรป
3. วเิ คราะหป์ ัจจัยที่มีผลตอ่ ภูมิอากาศของทวีปยโุ รปไดถ้ กู ตอ้ ง
แบบทดสอบกอ่ นเรียน
บทเรียนสำเรจ็ รปู รำยวิชำสงั คมศกึ ษำ รหสั 22103 ชน้ั มัธยมศึกษำปีที่ 2
กลุ่มสำระกำรเรียนรู้สังคมศกึ ศำสนำ และวฒั นธรรม
เรอ่ื ง ภูมิอำกำศ
คำชแ้ี จง ใหน้ ักเรียนเลอื กคาตอบทถ่ี ูกตอ้ งท่ีสุดเพียงคาตอบเดียวเท่านนั้ โดยทาเครื่องหมาย X ลงในชอ่ งว่าง ใน
กระดาษคาตอบ ใชเ้ วลา 10 นาที
1. ขอ้ ใดเปน็ ลักษณะภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน บรเิ วณคาบสมุทรอิตาลีและภาคใตข้ องยโุ รป
ก.ฤดหู นาวมอี ากาศอบอนุ่ และฝนตก ข. ฤดูรอ้ นมอี ากาศรอ้ นและมีฝนตก
ค.มอี ากาศอบอนุ่ ช่นื และมีฝนตกตลอดปี ง. ร้อนและแหง้ แล้งแบบทะเลทราย
2. บรเิ วณดา้ นเหนอื ของทะเลดา (ประเทศยูเครน) และตอนใตข้ องรสั เซีย มีลักษณะภมู ิอากาศแห้งแลง้ มีปริมาณฝน
นอ้ ยทส่ี ุดของทวีปยุโรป คอื เขตภูมอิ ากาศแบบใด
ก.แบบอบอุน่ ช่นื ข. แบบเมดเิ ตอร์เรเนยี น
ค.แบบทุ่งหญ้าก่ึงทะเลทราย ง. แบบทส่ี งู เปิดหน้ำท่ี 12
เพื่อตรวจสอบ
3. พืชตระกูลส้ม องุ่น และมะกอก พบไดบ้ ริเวณภูมอิ ากาศแบบใดของทวีปยุโรป ควำมถูกตอ้ ง
ก.ทงุ่ หญ้ากึ่งทะเลทราย ข. เมดเิ ตอร์เรเนียน
ค. กงึ่ ขวั้ โลกหรือไทกา ง. ทุนดรา
4. บรเิ วณใดของทวีปยุโรป เปน็ เขตภูมอิ ากาศแบบหนาวกึง่ ข้ัวโลก หรอื แบบไทกา
ก. ทรี่ าบลมุ่ แม่น้าดานูบ ข. เขตเทือกเขาคอเคซัส
ค. คาบสมทุ รสแกนดิเนเวีย ง. บรเิ วณรอบ ๆทะเลสาบแคสเปียน
5. ข้อใดไม่ใช่ ลักษณะภูมอิ ากาศแบบขวั้ โลกหรือแบบทุนดรา บริเวณตอนเหนือของ คาบสมุทร
สแกนดิเนเวียและตอนเหนอื ของไซบีเรยี
ก.มีธารน้าแข็งปกคุลม ข. ฝนตกในรปู ของหมิ ะ
ค.หนาวจัดตลอดปี ไม่มฤี ดรู ้อน ง. อณุ หภูมติ ่ากวา่ 0 องศาเซลเซยี สทุกเดอื น
กรอบท่ี 1
ปจั จัยทม่ี อี ทิ ธิพลตอ่ สภำพภมู อิ ำกำศ
1. ที่ตั้ง ทวีปยโุ รปมีเนอื้ ท่ีสว่ นใหญ่ อยู่ในเขตละตจิ ูดกลาง ซ่งึ เป็นเขตอบอุน่ จงึ มีภมู ิอากาศแบบอบอุ่น
แตพ่ นื้ ท่ีบางส่วนของทวปี ต้งั อยูใ่ นเขตละติจูดสงู เหนือเส้นอาร์กติกเซอร์เคิล จึงมอี ากาศหนาวเยน็ และมธี ารน้าแขง็
แผนทแี่ สดงปัจจัยทมี่ ีอทิ ธิพลต่อภูมิอากาศของทวปี ยุโรป
ทม่ี ำ : หนงั สอื เรียนสงั คมศกึ ษา ชั้นมัธยมศึกษาปที ี่ 2 หนา้ 191
2. ลักษณะภูมิประเทศ สว่ นใหญ่อยู่ในแนวทิศตะวนั ออกเฉียงเหนือ–ตะวันตกเฉยี งใต้ จงึ ไมข่ วางทศิ ทางลมประจา
ตะวนั ตกทพี่ ดั พาความชื้นเขา้ มาจากมหาสมทุ รแอตแลนตกิ เป็นทวปี ที่มชี ายฝ่งั เว้าแหว่ง ดนิ แดนทางตอนในของทวปี
จงึ อย่ไู มห่ า่ งจากทะเลมากนัก จงึ เปน็ ทวปี เดียวทไ่ี มม่ ภี มู อิ ากาศแห้งแลง้ แบบทะเลทราย
แผนทแี่ สดงปัจจัยทม่ี อี ทิ ธิพลต่อภูมิอากาศของทวปี ยุโรป
ทีม่ ำ : หนงั สอื เรียนสงั คมศกึ ษา ชัน้ มธั ยมศึกษาปีที่ 2 หน้า 191
3. กระแสนำ้ กระแสนา้ อุ่นแอตแลนติกเหนอื ทาให้
ทางตอนเหนือของทวปี ยโุ รปมีอากาศอบอนุ่ ไม่
หนาวเย็นมากนกั แม้อย่ใู กลเ้ ส้นอาร์กติกเซอรเ์ คิล
แผนทแ่ี สดงปัจจัยทม่ี ีอทิ ธิพลต่อภูมิอากาศของทวปี ยุโรป
ท่มี ำ : หนงั สือเรียนสังคมศกึ ษา ชั้นมธั ยมศึกษาปีที่ 2 หน้า 191
4. ทิศทำงลมประจำ มลี มตะวนั ตกพัดจากมหาสมุทรแอตแลนติก
เขา้ สทู่ างตะวนั ตกของทวปี พัดพาความชืน้ จากมหาสมุทรเข้าสู่
แผ่นดนิ ทาให้ยโุ รปตะวันตกมฝี นตกชกุ และไมม่ ีฤดแู ลง้
กิจกรรมที่ 1
คำชี้แจง นักเรยี นทาเครอ่ื งหมาย หนา้ ขอ้ ความท่กี ลา่ วถกู ตอ้ ง
และทาเครื่องหมาย หน้าข้อความทีก่ ล่าวไม่ถูกตอ้ ง
1.ทวปี ยุโรปมเี น้อื ทีส่ ว่ นใหญ่ อยู่ในเขตละติจูดกลาง ซึ่งเป็นเขตอบอนุ่ จงึ มภี มู อิ ากาศแบบอบอุ่น
2. มลี มประจาตะวันตกพดั จากมหาสมทุ รแปซฟิ ิกเขา้ สู่ทางตะวันตกของทวปี
3. กระแสนา้ อ่นุ แอตแลนติกเหนอื ทาให้ทางตอนเหนอื ของทวปี ยโุ รปมอี ากาศอบอ่นุ
4. ทวีปยโุ รปเป็นทวปี ท่ีไม่มีภมู ิอากาศแห้งแล้งแบบทะเลทราย
5. เขตละตจิ ูดสงู เหนือเส้นอารก์ ตกิ เซอร์เคิล มอี ากาศรอ้ นช่ืนภาคพน้ื มหาสมทุ ร
เปิดหน้ำที่ 13
เพอื่ ตรวจสอบควำมถูกตอ้ ง
กรอบที่ 2
ภูมอิ ำกำศของทวปี ยุโรป
ภำพ : แผนทแ่ี สดงแมน่ ำ้ เปอร์ (Dnieper)
ทมี่ ำ : ส่อื การสอนPowerPoint การสอน สานกั พมิ พ์ วพ.
กรอบท่ี 2
ภมู ิอำกำศของทวีปยุโรป
เขตภูมิอำกำศ ลักษณะทั่วไป พบมำก พืชพรรณธรรมชำติ
ท่งุ หญ้ำ ทุง่ หญ้าสั้น (steppe)
กงึ่ ทะเลทรำย (BS) มีปริมาณฝนเฉลยี่ ปลี ะ 600 คาบสมุทรไอบีเรีย ไม้พมุ่ เตยี้ ขา้ วสาลี
มิลลเิ มตร แต่มีนา้ ระเหย ตอนเหนอื ของทะเลดา และขา้ วโพด
เมดเิ ตอรเ์ รเนียน (Cs) น้อย ทะเลแคสเปยี น
และตอนใต้ของรสั เซยี คอรก์ โอก๊ (cork oak)
อบอนุ่ ชื้น (Ca) ฤดหู นาวอากาศอบอนุ่ มี ไมพ้ ุ่มมหี นาม
ฝนตก อุณหภมู ิเฉลี่ย อติ าลี ตอนใต้ของสเปน ผลไม้ตา่ ง ๆ เชน่ องุ่น สม้
ประมาณ 8–23 องศา ฝรงั่ เศส และตอนใตข้ อง มะกอก
เซลเซียส คาบสมทุ รบอลขา่ น
ปา่ ผลัดใบผสมปา่ สน
มีฝนตกตลอดปี มอี ากาศ ทางดา้ นตะวันออกเฉียงใต้
รอ้ นในฤดูรอ้ น ของทวปี ยุโรป และตอน
เหนือและตอนใต้ของ
คาบสมุทรบอลขา่ น
พืน้ ทเ่ี พาะปลูกองุ่นในเขตเมดเิ ตอร์เรเนียน
ทีม่ ำ : สื่อการสอนPowerPoint การสอน สานกั พิมพ์ วพ.
กรอบที่ 2
ภูมิอำกำศของทวปี ยโุ รป
เขตภูมอิ ำกำศ ลักษณะทว่ั ไป พบมำก พืชพรรณ
ช้นื ภำคพ้ืนทวีป (Da) ธรรมชำติ
ฤดหู นาวแหง้ แล้ง มีอุณหภูมิเฉลี่ย ยโุ รปกลาง ป่าไมผ้ สม
ภำคพ้ืนสมุทรชำยฝั่ง 1–2 องศาเซลเซยี ส ในฤดูร้อนมี ยโุ รปตะวันออก
ตะวนั ตก (Cb) ฝนตก มอี ุณหภมู ิเฉล่ีย 19–20 และตอนใต้ของรสั เซีย ปา่ ผลัดใบ ปา่
องศาเซลเซยี ส สน
สหราชอาณาจกั ร ฝรงั่ เศส และป่าไมผ้ สม
ฤดูหนาวอากาศไมห่ นาวจัด มี เนเธอรแ์ ลนด์ เบลเยยี ม
อุณหภมู ิเฉลีย่ 1–7 องศาเซลเซยี ส และตอนเหนือของเยอรมนี
มีปริมาณฝนเฉลยี่ 750–1,500
มิลลิเมตร ไดร้ บั อทิ ธิพลจากลม
ประจาและกระแสน้าอ่นุ
พืน้ ทปี่ ่ าสนในเขตภาคพืน้ สมุทรชายฝั่งตะวนั ตก
ที่มำ : สือ่ การสอนPowerPoint การสอน สานักพิมพ์ วพ.
กรอบท่ี 2
ภูมิอำกำศของทวีปยโุ รป
เขตภมู อิ ำกำศ ลกั ษณะท่วั ไป พบมำก พืชพรรณธรรมชำติ
ก่ึงขวั้ โลกหรอื ไทกำ (Dc) คาบสมทุ รสแกนดเิ นเวยี ปา่ ไทกา
ทนุ ดรำ (ET) หนาวเยน็ ตลอดปี อณุ หภูมิเฉลย่ี ฟินแลนด์
6–17 องศาเซลเซยี ส มีฝนน้อย และตอนเหนือของรสั เซีย สาหรา่ ย ตะไครน่ า้
ทสี่ ูง (H) อย่ใู นรูปหมิ ะ ชายฝ่งั มหาสมุทรอารก์ ตกิ
เปลีย่ นแปลงไปตาม
ฤดูหนาวยาวนาน 11 เดือน ทส่ี ูงในเขตภูเขาหนิ ใหมท่ าง ระดบั ความสูง
อุณหภูมเิ ฉลย่ี ต่ากว่า 10 องศา ตอนใต้ของทวปี ยุโรป
เซลเซียส
ฝนสว่ นใหญเ่ ปน็ หมิ ะ
อณุ หภูมิและกา๊ ซออกซิเจนจะ
ลดลงตามระดับความสูง บนยอด
เขามกั มหี มิ ะปกคลุม
หมขี ้วั โลก สัตว์ป่ าทพ่ี บมากในเขตทุนดรา ทางตอนเหนือของทวปี ยุโรป มขี นหนาเพ่ือ
ป้องกนั ความหนาวเยน็ และเป็ นสัตว์สัญลกั ษณ์ของประเทศรัสเซีย
ทม่ี ำ : ส่อื การสอนPowerPoint การสอน สานักพิมพ์ วพ.
กิจกรรมท่ี 2
คำช้แี จง นกั เรียนนาขอ้ ความที่อยู่ดา้ นขวามือเตมิ ลงในหน้าขอ้ ด้านซ้ายมอื ให้สมั พันธ์กนั ใหถ้ ูกตอ้ ง
.....................1. ทงุ่ หญ้ากง่ึ ทะเลทราย ก : สาร่าย ตะไคร่นา้
.....................2. ชื่นภาคพนื้ ทวีป ข : ปา่ ไม้ผสม
.....................3. เมดเิ ตอร์เรเนยี น ค : คอร์กโอค๊ (cork oak)
.....................4. ก่งึ ขัว้ โลกหรือไทกา ง : ท่งุ หญา้ สั้น (steppe)
.....................5. ทุนดรา จ : ปา่ ไทกา
ฉ : ป่าสน
เปิดหน้ำท่ี 14
เพ่อื ตรวจสอบควำมถกู ตอ้ ง
แบบทดสอบหลงั เรียน
บทเรียนสำเร็จรปู รำยวิชำสังคมศึกษำ รหสั 22103 ชนั้ มธั ยมศึกษำปีท่ี 2
กลุ่มสำระกำรเรยี นรูส้ งั คมศึก ศำสนำ และวัฒนธรรม
เร่อื ง ภมู อิ ำกำศ
คำช้แี จง ให้นักเรียนเลอื กคาตอบที่ถูกตอ้ งทีส่ ุดเพยี งคาตอบเดยี วเท่าน้นั โดยทาเครือ่ งหมาย X ลงในชอ่ งวา่ ง ใน
กระดาษคาตอบ ใช้เวลา 10 นาที
1. พชื ตระกูลส้ม องุ่น และมะกอก พบไดบ้ ริเวณภูมิอากาศแบบใดของทวปี ยโุ รป
ก.ท่งุ หญา้ กึ่งทะเลทราย ข. เมดเิ ตอรเ์ รเนียน
ค. กง่ึ ข้วั โลกหรือไทกา ง. ทุนดรา
2. ขอ้ ใดเปน็ ลกั ษณะภูมอิ ากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน บริเวณคาบสมุทรอติ าลแี ละภาคใตข้ องยุโรป
ก.ฤดหู นาวมีอากาศอบอุน่ และฝนตก ข. ฤดรู ้อนมีอากาศรอ้ นและมีฝนตก
ค.มีอากาศอบอ่นุ ช่นื และมฝี นตกตลอดปี ง. รอ้ นและแหง้ แลง้ แบบทะเลทราย
3. บริเวณใดของทวปี ยุโรป เปน็ เขตภมู ิอากาศแบบหนาวก่ึงขั้วโลก หรอื แบบไทกา
ก. ทรี่ าบลุ่มแมน่ ้าดานูบ ข. เขตเทือกเขาคอเคซสั
ค. คาบสมทุ รสแกนดิเนเวีย ง. บริเวณรอบ ๆทะเลสาบแคสเปียน
4. ขอ้ ใดไม่ใช่ ลักษณะภูมอิ ากาศแบบขั้วโลกหรอื แบบทนุ ดรา บรเิ วณตอนเหนอื ของคาบสมุทรสแกนดเิ นเวยี และตอน
เหนือของไซบเี รยี
ก.มีธารนา้ แขง็ ปกคุลม ข. ฝนตกในรูปของหมิ ะ
ค.หนาวจดั ตลอดปี ไมม่ ีฤดรู อ้ น ง. อุณหภูมติ า่ กว่า 0 องศาเซลเซยี สทกุ เดอื น
5. บรเิ วณด้านเหนือของทะเลดา (ประเทศยเู ครน) และตอนใต้ของรัสเซีย มลี กั ษณะภมู อิ ากาศแห้งแลง้ มปี ริมาณฝน
นอ้ ยทส่ี ุดของทวปี ยโุ รป คอื เขตภูมอิ ากาศแบบใด
ก.แบบอบอ่นุ ชืน่ ข. แบบเมดเิ ตอร์เรเนียน
ค.แบบทงุ่ หญา้ ก่ึงทะเลทราย ง. แบบท่สี งู
เปิดหนำ้ ที่ 15
เพือ่ ตรวจสอบ
ควำมถูกต้อง
เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น
1. ก 2. ค
3. ข 4. ค
5. ง
เฉลยกิจกรรมที่ 1
1.ทวปี ยโุ รปมเี นือ้ ท่ีส่วนใหญ่ อยู่ในเขตละตจิ ดู กลาง ซ่งึ เปน็ เขตอบอนุ่ จงึ มภี มู ิอากาศแบบอบอ่นุ
2. มีลมประจาตะวันตกพดั จากมหาสมุทรแปซิฟกิ เข้าสูท่ างตะวนั ตกของทวปี
3. กระแสน้าอุ่นแอตแลนติกเหนอื ทาให้ทางตอนเหนอื ของทวปี ยุโรปมอี ากาศอบอนุ่
4. ทวปี ยโุ รปเปน็ ทวีปท่ีไม่มภี มู ิอากาศแหง้ แลง้ แบบทะเลทราย
5. เขตละตจิ ูดสงู เหนือเส้นอารก์ ติกเซอรเ์ คิล มอี ากาศรอ้ นชืน่ ภาคพนื้ มหาสมุทร
เฉลยกิจกรรมที่ 2
ง 1. ทุง่ หญา้ กง่ึ ทะเลทราย
ข 2. ชื่นภาคพ้นื ทวปี
ค 3. เมดิเตอรเ์ รเนียน
จ 4. ก่งึ ข้วั โลกหรือไทกา
ก 5. ทนุ ดรา
เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น
1. ข 2. ก
3. ค 4. ง
5. ค