The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Chalermpon Laothiang, 2021-02-19 21:42:16

05

05

1

กลมุ สาระการเรยี นรสู ังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม

ชั้นมัธยมศกึ ษาปท ี่ ๒

ตาํ แหนง ครู วิทยฐานะครูชํานาญการพิเศษ

โรงเรียนมธั ยมศึกษาเทศบาลเมอื งปทุมธานี
เทศบาลเมืองปทุมธานี อําเภอเมืองปทมุ ธานี จังหวดั ปทมุ ธานี



รปู แบบการจัดการเรียนรูพระพุทธศาสนา ตามแนวคําสอนของพระพุทธเจา เพ่ือสงเสริมทักษะ
การเรียนรูแบบ Active learning กลมุ สาระการเรียนรูสงั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม ชั้นมัธยมศึกษา
ปที่ ๒ เนื้อหาเลมน้ีสอดคลองกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐานพุทธศักราช ๒๕๕๑
กลุมสาระการเรียนรู สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม เพ่ือเสริมสรางความรูและความเขาใจประวัติ
ความสําคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอ่ืน มีศรัทธาที่
ถกู ตอ ง ยึดม่นั และปฏิบตั ติ ามหลักธรรมเพ่ืออยรู วมกนั อยางสนั ติสุข

รูปแบบการจัดการเรียนรูพระพุทธศาสนา ตามแนวคําสอนของพระพุทธเจา เพ่ือสงเสริม
ทักษะการเรียนรูแบบ Active learning กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม
ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๒ เลมที่ ๕ เรื่อง หนาที่ชาวพุทธและมารยาทชาวพุทธ จัดทําเพื่อใหนักเรียน
สามารถอธิบายบทบาทของพระภิกษุในการเผยแผพระพุทธศาสนาได อธิบายหนาท่ีบทบาทของลูก
ทด่ี ีพึงปฏิบัตติ อบิดามารดาตามหลักทิศ ๖ ได บอกความหมายมรรยาทและระบุแนวปฏิบัตติ นตาม
มรรยาทของศาสนิกชนท่ีดีได เห็นคุณคาหลักการปฏิบัติตนการเปนลูกที่ดีของบิดามารดาตามหลัก
ทิศ ๖ และการปฏบิ ัตติ นตามมรรยาทของศาสนกิ ชนท่ีดนี าํ ไปใชใ นการดําเนินชีวติ ประวนั ได

ขอขอบพระคุณผูเชี่ยวชาญทุกทานที่ใหคําปรกึ ษา แนะนําในการจัดทํารปู แบบการจัดการเรียนรู
พระพุทธศาสนา ตามแนวคําสอนของพระพุทธเจา เพ่ือสง เสริมทักษะการเรียนรูแบบ Active learning
กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๒ ชุดนี้จนสําเร็จ
สามารถนําไปใชพัฒนาใหคงอยูตอไป

หวังเปนอยางย่ิงวารปู แบบการจัดการเรียนรูพระพุทธศาสนา ตามแนวคาํ สอนของพระพุทธเจา
เพื่อสงเสริมทักษะการเรียนรูแบบ Active learning กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนาและ
วัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๒ ชุดนี้จะเปนประโยชนตอการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนของ
ครู ชวยพัฒนานักเรียนและเยาวชนทุกคนใหเปนศาสนิกชนที่ดี และธํารงรักษาพระพุทธศาสนา
หรือศาสนาที่ตนนับถือสืบไป

นางอมรรัตน ภูมิประหมัน



เรือ่ ง หนา

คํานํา ก
สารบัญ ข
คําช้แี จง ค
มาตรฐานและตวั ชว้ี ัด ง
จดุ ประสงคก ารเรียนรู ๑
แบบทดสอบกอ นเรยี น ๒
ใบความรทู ่ี ๑ เรอื่ ง การเปน ลูกที่ดตี ามหลักทิศเบือ้ งหนา ในทศิ ๖ ๔
ใบกิจกรรมที่ ๑ เรอ่ื ง การปฏิบัตติ นตามหลักทศิ ๖ ๖
ใบความรทู ี่ ๒ เรอ่ื ง มารยาทชาวพุทธ ๗
ใบกิจกรรมท่ี ๒ เรื่อง การวเิ คราะหส ถานการณการปฏิบตั ิตนตอพระสงฆ ๑๒
ใบความรูที่ ๓ เรื่อง การแตง กายมรรยาททางสงั คมท่พี งึ ปฏิบัติ ๑๓
ใบกิจกรรมท่ี ๓ เรื่อง การวเิ คราะหส ถานการณการแตงกาย ๑๕
แบบทดสอบหลังเรียน ๑๖
ภาคผนวก ๑๘
เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี น ๑๙
เฉลยใบกจิ กรรมที่ ๑ เรอ่ื ง การปฏบิ ตั ติ นตามหลักทิศ ๖ ๒๐
เฉลยใบกจิ กรรมท่ี ๒ เรอื่ ง การวิเคราะหสถานการณการปฏิบัตติ นตอ พระสงฆ ๒๑
เฉลยใบกจิ กรรมท่ี ๓ เรื่อง การวิเคราะหส ถานการณการแตงกาย ๒๒
เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น ๒๓
บรรณานุกรม ๒๔



รูปแบบการจัดการเรยี นรูพระพุทธศาสนา ตามแนวคาํ สอนของพระพุทธเจา เพ่ือสง เสริมทกั ษะการ
เรียนรูแบบ Active learning กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษา
ปท่ี ๒ พัฒนาข้ึนมาเพ่ือเปนแหลงความรูของนักเรียนเขาใจการเผยแผพระพุทธศาสนาเขาสูประเทศ
เพอ่ื นบานและการนับถือพระพุทธ ศาสนาของประเทศเพอ่ื นบา นในปจจบุ นั

รูปแบบการจัดการเรียนรูพระพุทธศาสนา ตามแนวคําสอนของพระพุทธเจา เพื่อสงเสริมทักษะ
การเรียนรูแบบ Active learning กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยม
ศกึ ษาปท ี่ ๒ มที ้งั หมด ๗ เลม ดงั น้ี

เลม ที่ ๑ เรอ่ื ง พระพทุ ธศาสนาในประเทศเพื่อนบา น
เลมท่ี ๒ เรื่อง พทุ ธประวตั ิ พทุ ธสาวก และชาดก
เลมท่ี ๓ เรือ่ ง หลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนา
เลมที่ ๔ เรือ่ ง พระไตรปฎกและพุทธศาสนสภุ าษิต
เลมท่ี ๕ เรื่อง หนาท่ชี าวพุทธและมารยาทชาวพุทธ
เลม ท่ี ๖ เรอื่ ง วันสาํ คญั ทางพทุ ธศาสนาและศาสนพิธี
เลมท่ี ๗ เรื่อง การบรหิ ารจติ และการเจรญิ ปญญา

เพ่ือใหบรรลุจุดประสงคของรูปแบบการจัดการเรียนรูพระพุทธศาสนา ตามแนวคาํ สอนของ
พระพุทธเจา เพื่อสง เสรมิ ทักษะการเรยี นรูแบบ Active learning กลมุ สาระการเรยี นรูสังคมศกึ ษา
ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๒ เลมที่ ๕ เร่ือง หนาที่ชาวพุทธและมารยาทชาวพุทธ
มขี อเสนอแนะใหน กั เรยี นปฏบิ ตั ิตามข้ันตอน ดังน้ี

๑. ศึกษาทาํ ความเขาใจจดุ ประสงคของรปู แบบการจัดการเรยี นรู
๒. ทําแบบทดสอบกอนเรียนจํานวน ๑๐ ขอ กอนศึกษาเนื้อหาในเลม เพื่อตรวจความรู
พน้ื ฐาน
๓. นักเรยี นศกึ ษาใบความรูและทําใบงานทีก่ าํ หนดให
๔. นักเรียนทําแบบทดสอบหลังเรียน พรอมกับตรวจคําตอบจากเฉลยเพื่อจะไดทราบ
วาตนเองมกี ารพัฒนาดา นความรูเพมิ่ เติมเพียงใด



สาระท่ี ๑ ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม
มาตรฐาน ส ๑.๒ เขา ใจ ตระหนกั และปฏิบัตติ นเปน ศาสนกิ ชนทด่ี ี และธาํ รงรักษาพระพุทธศาสนา

หรอื ศาสนาทตี่ นนับถอื
ตัวช้วี ดั
ส ๑.๒ ม.๒/๑ ปฏิบตั ติ นอยา งเหมาะสมตอบคุ คลตางๆ ตามหลักศาสนาทต่ี นนบั ถอื ตามท่ีกําหนด
ส ๑.๒ ม.๒/๒ มีมรรยาทของความเปน ศาสนิกชนทดี่ ีตามท่ีกาํ หนด

สาระสาํ คญั
ชาวพุทธที่ดีควรปฏิบัติตนตามหนาท่ีทั้งทางโลกและทางธรรม เชน การปฏิบัติหนาที่ตอ

บุคคลทอ่ี ยรู อบขาง การปฏบิ ัติตนเปนผูมีมารยาทงาม การปฏิบัติตามหลักธรรม ถาชาวพุทธทุกคน
ปฏิบตั ไิ ดอ ยา งเครงครดั กจ็ ะสงผลเกดิ ความสงบสุข ตอ ตนเอง ครอบครวั สังคม และเกิดความสงบสุข
ตอ ประเทศดว ยเพ่อื เปนการสบื สานพระพุทธศาสนาใหเจริญรงุ เรอื งสืบไป

มารยาทที่ชาวพุทธควรปฏิบตั ิใหถ ูกตองเหมาะสมรวมท้ังควรมมี ารยาทในการแตงกายทั้งการ
แตงกายไปวัดการแตงกายไปงานมงคล และการแตงกายไปงานอวมงคลเพราะการมีมารยาทใน
เรื่องดังกลาวจะทําใหอยูรวมกันได อยางมีความสุขและสามารถสืบทอดเอกลักษณวัฒนธรรมที่
ดีงามเอาไวได



เมอ่ื ศึกษารปู แบบการจดั การเรียนรูพ ระพุทธศาสนา ตามแนวคําสอนของพระพทุ ธเจา
เพ่ือสง เสรมิ ทักษะการเรียนรแู บบ Active learning กลมุ สาระการเรียนรสู ังคมศกึ ษา ศาสนา
และวฒั นธรรม ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที่ ๒ เลมที่ ๕ เรอ่ื ง หนา ท่ีชาวพุทธและมารยาทชาวพุทธ
นักเรียนสามารถแสดงพฤตกิ รรมดงั ตอไปนี้

ดา นความรู (K)
๑. นกั เรยี นมีอธิบายหนาท่บี ทบาทของลกู ทีด่ พี ึงปฏิบัติตอ บดิ ามารดาตามหลักทศิ ๖ ได
๒. นกั เรียนบอกความหมายมรรยาท ระบุแนวปฏิบตั ติ นตามมรรยาทของศาสนิกชนทด่ี ีได
๓. ตระหนกั และเห็นคณุ คา การปฏบิ ัตติ นตามมรรยาทของศาสนกิ ชนที่ดีและนําไป

ประยุกตใ ชเปนแบบอยา งการปฏิบตั ติ นในชีวิตประจาํ วันได

ดานทกั ษะ (P)
๑. นกั เรียนมคี วามสามารถในการแกปญ หา
๒. นกั เรยี นมคี วามสามารถในการใหเหตผุ ล
๓. นักเรยี นมีความสามารถในการส่ือสาร ส่อื ความหมาย

ดานคุณลกั ษณะอันพึงประสงค (A)
๑. นกั เรยี นมีความซอื่ สตั ยส จุ รติ
๒. นักเรยี นมีการใฝเรยี นรู
๓. นกั เรยี นมีความมงุ มัน่ ในการทํางาน



แบบทดสอบกอนเรียน
เลม ที่ ๕ เรื่อง หนา ที่ชาวพทุ ธและมารยาทชาวพทุ ธ
คําช้ีแจง ใหน กั เรยี นทําเครื่องหมาย  ลงบนหนาขอ ที่ถูกตอ งมากท่สี ดุ

๑. การแตงกายท่ีเหมาะสมกบั การไปวัด ใครปฏบิ ัติไดถูกตองและเหมาะสมท่ีสุด
ก. กจิ ชัยใสช ดุ ดําทั้งเสื้อและกางเกง
ข. ขวญั แตง ตวั ดวยเสอ้ื สีแขนยาวกระโปรงยาวสีครมี
ค. ประกอบแตงตัวตามแฟชน่ั กางเกงขาส้ันเสือ้ กลา ม
ง. แอนนาแตงตวั ดวยเสือ้ ผา สีฉดู ฉาดสแี ดงท้ังชุด

๒. ชุดใดเปน ชดุ ท่สี ุภาพในการแตงกายไปรวมงานมงคลและงานอวมงคล
ก. เครือ่ งแบบขาราชการ
ข. ชุดใหมท่ีพ่ึงใสเปนคร้ังแรก
ค. กางเกงขายาวและเสือ้ เชิต้ แขนส้นั
ง. กางเกงขายาวและเสือ้ เช้ิตแขนยาว

๓. ทศิ เบือ้ งหนา หมายถงึ ขอใด
ก. ศษิ ย
ข. นายจาง
ค. ครู อาจารย
ง. บดิ า มารดา

๔. บดิ า มารดาควรสงเคราะหบตุ รธดิ าหลายประการ ยกเวน ขอใด
ก. ใหก ารศกึ ษาเลา เรียน
ข. อบรมใหต ง้ั ม่ันอยูในความดี
ค. เลอื กอาชีพท่ีเหมาะสมใหบ ตุ ร
ง. มอบทรัพยใ หเมือ่ ถงึ โอกาสอนั ควร

๕. คาํ กลา ว "ประเพณไี ทยแทแตโ บราณ ใครมาถึงเรือนชานตอ งตอ นรับ" จดั ไดวามี
ความสอดคลอ งกบั เรื่องใด
ก. การปฏสิ ันถาร
ข. วฒั นธรรมชาวพุทธ
ค. มารยาทของคนไทย
ง. การทักทายผูม าเยือน



๖. การไปเย่ยี มเยยี นผอู ่ืนท่ีบาน ผเู ปนแขกควรปฏิบัติในขอใดเปน ลําดับแรก
ก ทักทายดวยหนา ตาย้มิ แยม
ข. ทาํ ความเคารพเจาของบา น
ค. มอบของท่ีระลกึ แกเจา ของบาน
ง. ใหเสียงหรือสัญญาณวามแี ขกมาหา

๗. การยืนตอหนาพระภิกษคุ วรปฏบิ ตั อิ ยางไร
ก. ยนื คอ มตวั ปลายเทาชิด
ข. ยนื คอมตวั มอื ประสานกัน
ค. ยนื ตรง มอื ประสานกนั ดานหนา
ง. ยืนตรง มือทั้งสองประสานกันดานหลัง

๘. ในการประชมุ ท่ีมีพระสงฆนัง่ ประชมุ อยดู ว ย ชาวพทุ ธควรปฏบิ ัติตนอยางไร ในกรณีที่
จาํ เปน ตอ งน่ังเกา อีแ้ ถวเดยี วกบั พระสงฆ
ก. น่ังหางกันพอสมควร
ข. สตรีเพศจึงนงั่ บนพื้นดา นลาง
ค. น่งั เกาอี้ดานซายมือของพระสงฆ
ง. น่งั เกาอี้ดานขวามือของพระสงฆ

๙. การเดนิ สวนทางกับพระสงฆ ควรปฏิบตั ิตนอยา งไร
ก. น่ังลงกบั พนื้ ทันทีทที่ านเดนิ ผา น
ข. ยืนตรง กม หนา แสดงความเคารพ
ค. หลกี ชดิ ขวามอื ของพระสงฆแลว ไหว
ง. ยืนตรงหรือนัง่ ตามความเหมาะสมแลว หันหนา มาทางทา น มือประสานไวข างหนา

๑๐. ในการสนทนากับพระสงฆ กันยาควรใชส รรพนามแทนตวั วาอยางไร
ก. ลูกชา ง
ข. ดิฉัน
ค. อิฉนั
ง. ขาพเจา



ใบความรูที่ ๑ เร่อื ง การเปน ลูกทีด่ ีตามหลกั ทศิ เบ้อื งหนาในทิศ ๖

คา วา ทศิ ในทางพระพทุ ธศาสนา เปนการเปรียบเทียบถึงบุคคล
ประเภทตางๆ ทส่ี ัมพันธเก่ียวของในสังคม ถือเปน หลักธรรมทจ่ี ะกอใหเกดิ
ความสมานฉันท และการเกื้อกูลกนั ระหวา งบุคคลตางๆ

ความหมายของทศิ ๖

การอยูรวมกันในสังคม ทุกคนมีหนาท่ีและความรับผิดชอบแตกตางกันขึ้นอยูกับสถานภาพ
และบทบาทหนาท่ีตนดํารงอยู เพื่อการอยูรวมกันอยางสันติสุข โดยเร่ิมไดต้ังแตสังคมในระดับเล็ก
ที่สุดคือครอบครัว ผูท่ีอยูในฐานะพอ แม และลูก ตางมีหนาที่ พระพุทธศาสนามีหลักธรรมที่ได
กลา วถึงหนา ท่ี ความรับผิดชอบไวในทิศ ๖ หมายถึง บคุ คลประเภทตา งๆ ที่มีความเก่ียวของสัมพันธ
กนั ทางสังคมมหี นา ที่และความรบั ผดิ ชอบท่พี ึงปฏิบตั ติ อกนั ดจุ ทิศท่ีอยรู อบตวั ประกอบดวย

๑. ทศิ เบ้อื งหนา (ปุรตั ถิมทศิ ) ไดแ ก บดิ ามารดา
๒. ทศิ เบื้องขวา (ทักษิณทศิ ) ไดแ ก ครอู าจารย
๓. ทิศเบ้ืองหลงั (ปจ ฉมิ ทิศ) ไดแก บุตร ภรรยา
๔. ทศิ เบอื้ งซาย (อตุ ตรทิศ) ไดแก มติ รสหาย
๕. ทิศเบื้องลา ง (เหฏฐมิ ทิศ) ไดแ ก ผอู ยูใตบังคบั บญั ชาและลูกจาง
๖. ทศิ เบอื้ งบน (อุปรมิ ทศิ ) ไดแ ก พระภกิ ษุ



ดังน้นั ในฐานะท่ีเปน ลูกท่ีดี พึงปฏิบัติตอ พอแม ผูเปรียบเหมอื น ทศิ เบอ้ื งหนา ดงั น้ี

๑. การเลี้ยงดพู อ แม หมายถงึ การเล้ียง ๒ อยางคอื
๑.๑ การเล้ยี งใหทา นมีความสขุ กาย เชน แบง ปน ส่งิ ของใหตามอัตภาพ ใหการดแู ล

เอาใจใสเ ล้ียงดูทา นและยามเจ็บไขไดปว ย คอยปรนนิบัติเอาใจใสอ ยางใกลชิด
๑.๒ การเลี้ยงใหทานสุขใจ เชน การเช่ือฟงคาํ ส่ังสอนของทาน การประพฤติตนเปน

คนดีการพัฒนาตนเองใหเจรญิ กาวหนา เปน ตน

ภาพ : การเล้ียงดพู อแมใหทา นมคี วามสุขกาย
ทีม่ า : http://dhamma-media.blogspot.com/2017/06/blog-post_85.html

๒. ชว ยทาํ กิจธรุ การงานใหทาน หมายถึง ใหลกู ถือวา งานการทกุ อยางของพอ แม เหมอื นกับ
การงานของตน เมอ่ื ทา นมอบหมายใหทํา กม็ ีความเตม็ ใจทํากิจกรรมนน้ั ๆ ใหส ําเร็จลุลว งไปดว ยดี
เมือ่ ชวยงานทาน กต็ ้งั ใจทําจรงิ เต็มความรคู วามสามารถ ดวยความสมคั รใจ ไมอางหรอื หลกี เลยี่ งหนี
งานท่ีทา นมอบหมาย เปน ตน

๓. ดํารงวงศส กุลของทาน หมายถึง การรกั ษาชื่อเสยี งวงศต ระกลู หรอื สรางวงศตระกลู ให
รงุ เรือง ใหเจริญกา วหนา ไมสรางความเดือนรอน หรือความดางพรอยมาสวู งศตระกูล เปนตน
นอกจากนัน้ การรกั ษาเครอื ญาตไิ วอ ยางมัน่ คง มีความสามัคคีรกั ใครกลมเกลยี วกันระหวางเครอื ญาติ
การอยูร วมกันอยา งมีความสขุ สงบ เปน ตน

๔. ประพฤติตนใหเ หมาะสมกบั การเปน ทายาท หมายถึง การปฏิบัตใิ หเปนผสู มควรไดรบั
ทรพั ยม รดก นัน่ คอื การประพฤติตนเปน คนดี โดยเวน จากอบายมุขซึง่ เปน หนทางแหงความเสอื่ ม
ทัง้ หลาย มคี วามเพียรตัง้ หนาทาํ มาหากจิ โดยชอบธรรม ไมป ระพฤติชวั่ ทัง้ กาย วาจาและใจ เปนตน
นอกจากนน้ั ยังรจู ักการทาํ มาหากินเพิ่มพูนทรัพยสิน รักษาทรพั ยสินท่มี ีอยู เชน รูจักการประหยดั อด
ออม มคี วามสนั โดษ พอ แมกม็ ีความอิ่มเอมใจและเต็มใจท่จี ะยกทรพั ยส มบตั ิให

๕. เม่ือทานลว งลบั ไปแลว อุทิศสว นกศุ ลใหทา น เปนกิจที่ลกู จะตองปฏบิ ตั ิ เปนสว นของการ
ใหท านในสงิ่ ทส่ี มควรกระทาํ แกพ อแมผลู วงลับไปแลว บุญทจี่ ะพึงประกอบก็คือ ทานทีบ่ รจิ าคแก
บุคคลผูควรไดรบั เชน พระภิกษุสามเณร และผูท รงศีล ตลอดถึงคนอนาถา คนชรา คนพกิ ารและ
ทานที่เปนสวนสงเคราะหแกคนทวั่ ๆ ไป เชน การกอสรา งสาธารณสถาน ศาสนสถาน เปนตน



ใบกิจกรรมท่ี ๑ เร่ือง การปฏบิ ัติตนตามหลกั ทศิ ๖

คาํ ชีแ้ จง : ใหนักเรยี นยกตัวอยางบุคคลรอบตัวและเสนอปฏบิ ัติตนตามหลักทิศ ๖

ไดแ ก ..................................... ไดแ ก ..................................... ไดแก .....................................
............................................... ............................................... ...............................................
วธิ ปี ฏบิ ัติ ............................... วิธีปฏิบตั ิ ............................... วธิ ปี ฏิบัติ ...............................
............................................... ............................................... ...............................................
............................................ ............................................ ............................................

ทศิ เบ้ืองหนา ทิศเบือ้ งขวา ทศิ เบอื้ งหลัง

ทศิ ๖

ทศิ เบอ้ื งบน ทิศเบือ้ งลาง ทิศเบอื้ งซาย

ไดแ ก ..................................... ไดแก ..................................... ไดแ ก .....................................
............................................... ............................................... ...............................................
วธิ ีปฏิบัติ ............................... วิธปี ฏิบัติ ............................... วธิ ปี ฏบิ ตั ิ ...............................
............................................... ............................................... ...............................................
............................................ ............................................ ............................................
ถา ทุกคนในโลกปฏิบตั ิตอ กนั อยางเหมาะสมจะเกดิ ผลอยางไร
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

การปฏิบัติตนเปน ลูกทีด่ ตี ามหลกั ทศิ ๖ ปฏิบัติ ผลที่เกิดขึน้
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

การปฏิบตั ติ นเปนลกู ที่ดีตามหลกั ทศิ ๖ ไมป ฏิบตั ิ ผลที่เกดิ ขน้ึ
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................



ใบความรูที่ ๒ เร่ือง มรรยาทของศาสนิกชน

มารยาท หมายถึง กิริยาวาจาทถี่ อื วาสภุ าพเรยี บรอย
ถกู กาลเทศะ การเปน ผมู มี รรยาทที่ ดี เปน ส่ิงที่พุทธศาสนกิ ชน
ทุกคนควรฝกฝนและปฏบิ ัติ เพื่อใหเกดิ ความเจริญแกต นเอง
และสังคม

การตอ นรบั (ปฏสิ ันถาร)

ปฏิสนั ถาร หมายถงึ การตอนรบั แขก การทกั ทายปราศรัยแขกผูมาหา มี ๒ ลักษณะ คอื
๑. อามิสปฏิสันถาร คือ การตอนรับแขกท่ีมาเยือนดวยส่ิงของอาจจะเปนเคร่ืองดื่ม ผลไม

ขนม หรือ ถาหากทราบลวงหนาวาแขกจะมาเยอื น อาจจัดเตรียมอาหารไวส ําหรับรับรองแขก และ
หากมคี วามจาํ เปน วาจะตองคางคืน ผเู ปน เจาบา นควรจดั เตรยี มสถานทพ่ี กั ไวใ หแขกผูมาเยือนดวย

๒. ธรรมปฏสิ ันถาร คอื การตอนรับแขกที่มาเยอื นดวยธรรม ผูเปนเจาบา นท่ีดี แสดงความเคารพ
แขกผูมาเยือนตามธรรมเนียมและฐานะอันควร ทักทายปราสัยแขกดวยสีหนาย้ิมแยม และเชื้อเชิญ
ใหเ ขา มานัง่ ในบานดวยความยนิ ดี มีการถามสารทุกขสุกดิบเพือ่ ใหเกดิ ความสมั พันธอ นั ดีตอกัน

มรรยาทของผเู ปน แขก แขก หมายถึง ผมู าหา ผมู าแตอ่ืน ผเู ปน แขกเมื่อมาพบปะกับเจาบา น
หรือมารวมงาน ควรปฏบิ ตั ิตนให เปนผมู ีมรรยาทที่ดี ดังน้ี

๑. บอกกลา วลวงหนา
๒. ควรมขี องฝากติดไมตดิ มือไปดว ย เพ่อื เปนการแสดงนํา้ ใจตอ ผทู ีเ่ ราจะไปเยือน
๓. ตรงตอ เวลา หากมกี ารนัดหมายไวล วงหนาแลว
๔. ในกรณที ี่ไมสนิทกนั หรือไมเ คยรจู ักกนั มากอน ผเู ปนแขกควรแนะนําตวั และแจง ความ
ประสงคของ การมาเยอื นใหผ ูที่เราไปเยอื นไดรับทราบดว ย
๕. แสดงกิรยิ ามรรยาทที่เหมาะสมกับเจาบาน เชน น่ังสนทนากบั ผทู ี่เราไปเยือนดว ยความสภุ าพ
ใชถอยคาํ ท่สี ุภาพเรยี บรอย กลาวขอบคุณเมื่อเจาบานใหการตอนรบั ดวยเครอ่ื งด่ืม หรอื สง่ิ ของอ่ืนๆ
๖. เมื่อเหน็ วาสมควรแกเวลาแลวควรลากลับกอนกลับควรทําความเคารพผเู ปนเจา บานดว ย
ความออ นนอ ม



การปฏิบตั ิตนตอ พระภิกษุ
พระภิกษุเปนผดู ํารงตนอยูในฐานะผูสบื ทอดพระพุทธศาสนา เปน ปูชนียบคุ คลที่พทุ ธศาสนิกชน

ทกุ คน ควรใหความเคารพ การปฏบิ ัติตนใหเ หมาะสม
ตอพระภิกษเุ ปนสง่ิ ทค่ี วรกระทําอยางย่ิง

การยนื ภาพ : การยนื นอ มตวั ยกมือไหวเ มอื่ พระภกิ ษุมาถงึ
เม่อื พระภกิ ษุมาถึง กรณีทน่ี ่ังเกา อ้อี ยู ใหลกุ ยืน ทม่ี า : http://www.trueplookpanya.com/

เม่ือทานเดนิ ผานใหนอ มตัวยกมือไหว หากน่งั อยูกับพ้ืน
ไมตอ งลกุ ขึ้นยนื รบั เมือ่ ทา นเดินผา นมาตรงหนา ใหยก

มอื ไหว หรือกม ลงกราบเบญจางคประดิษฐ ๓ ครั้ง

การใหที่น่งั ภาพ : การใหท นี่ ่ังแกพระภิกษุ
การใหที่น่ังแกพระภิกษุ เปนการจัดหาที่น่ังอัน ท่ีมา : http://www.trueplookpanya.com/

เหมาะสมแกพระภิกษุ กรณีในงานพิธถี าจัดใหนั่งเกาอ้ี
ควรลุกขน้ึ ใหพ ระภิกษนุ ง่ั แถวหนา การน่ังแถวเดียวกับ
พระภิกษุคฤหัสถชายใหน่ังดานซายของพระภิกษุ
ถาหากมีความจําเปนใหคฤหัสถชายนั่งคั่นระหวาง
กลาง ถาเปนการน่ังบนพื้น ใหจัดอาสนะของพระภิกษุ
แยกไว โดยปูอาสนะเล็กบนพรมสําหรับเปนท่ีน่ังของ

พระภิกษุ การใหท่ีน่งั แกพ ระภิกษุ กรณใี นท่สี าธารณะ

เชน บนรถโดยสารประจําทาง หากไมม ีท่ีนั่งกค็ วรลกุ ใหทา นน่งั เชนกัน

การเดนิ สวน ภาพ : การเดินสวนพระภกิ ษุ
ผูที่เดินสวนทางจะตองหลีกทาง โดยหลีกเขาชิด ทม่ี า : http://www.trueplookpanya.com/

ขา งดานซายมือของพระภกิ ษุ ยืนตรง มือประสาน กันไว
ขางหนา เม่ือทานเดินผานมาถึง ใหนอมตัวลงยกมือ
ไหวดวยความเคารพรอจนทานเดินผานไปหากพระภิกษุ
สนทนาดวย ใหประนมมือไหวแลวจึงตอบทานดวย

กิรยิ าสุภาพนอบนอมทุกคร้ัง

การสนทนา
ในการสนทนากับพระภิกษุ ควรประนมมือขณะทส่ี นทนากบั ทานทุกครั้ง ดวยกิรยิ าอาการท่ี

เรยี บรอย โดยคาํ สรรพนามท่ใี ชเรยี กพระภิกษุ และใชคําสรรพนามทีใ่ ชเรยี กแทนผพู ูดใหถูกตอง


การรบั ส่ิงของ

การรับสงิ่ ของจากพระภิกษุ ควรปฏบิ ัตดิ ังน้ี
๑. กรณที ่ีพระภกิ ษุยนื อยู หรือน่งั บนอาสนะสูง ใหเ ดินเขา ไปดว ยอาการสาํ รวม เมื่อเขาใกล
พอสมควร หยุดยืนตรง นอมตวั ลงไหว หากเปน ชายยืน่ มอื ไปรับสง่ิ ของจากพระภิกษุ สําหรบั ผหู ญิง
แบมอื ทงั้ สองชิดกนั เพอ่ื รบั สง่ิ ของ
๒. กรณีที่พระภิกษุน่งั เกาอี้ ใหเดินเขาไปดวยอาการสํารวม เม่ือใกลประมาณ ๑ เมตร หยุด
ยนื ตรง กา วเทาขวาออกไป ๑ กา ว น่ังคุกเขาซาย ชันเขาขวาข้นึ นอมตัวยกมือไหว และย่นื มือออกไป
รบั ส่งิ ของชัก เทาขวากลับมายนื ตรง กา วเทาซายถอยหลัง และกา วเทาขวามาชิดแลว หนั หลังเดินกลับไป
๓. กรณที ีพ่ ระภิกษุน่ังกับพน้ื ใหเ ดินเขาไปดวยอาการสาํ รวม เมอื่ ถึงบรเิ วณท่ีปูลาดอาสนะ
นงั่ คุกเขา แลว เดนิ เขาไปใกลพ อประมาณ น่ังคุกเขา กราบเบญจางคประดษิ ฐ ๓ ครง้ั ย่ืนมอื ทั้งสองไป
รับสิ่งของ เมื่อรับของแลววางสิง่ ของไวขา งหนาดานขวามอื กราบเบญจางคประดษิ ฐ ๓ ครงั้ ประคอง
สงิ่ ของ เดนิ เขาถอย หลงั ออกมาจนสุดบรเิ วณที่ปูลาดอาสนะแลว ลกุ ขึน้ ยนื เดินกลบั ไป

ภาพ : การรบั สิง่ ของจากพระภกิ ษุ
ทมี่ า : นางอมรรัตน ภมู ิประหมนั

๑๐

ใบกิจกรรมท่ี ๒ เรอ่ื ง การวิเคราะหสถานการณการปฏิบัตติ นตอพระสงฆ

คําช้ีแจง : ใหนกั เรยี นวเิ คราะหสถานการณเ กีย่ วกบั การปฏบิ ัติตนตอพระสงฆ แลว ตอบคําถาม

๑. มาลีและเพ่อื นๆ ยนื รอคุณยายอยูหนาวดั ในขณะนนั้ มีพระภิกษุเดนิ ผา น
มาลีและเพ่อื นๆ จะตอ งปฏบิ ัตอิ ยางไร ...........................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๒. ประพนั ธน ัง่ รถโดยไปโรงเรยี น ตอมามพี ระภกิ ษุรูปหนงึ่ ขึ้นรถโดยสารมา แตไมม ีท่ีน่งั
ประพันธจ ะตองปฏิบัติอยางไร........................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๓. พมิ พาจัดงานทาํ บญุ ข้ึนบานใหม ซ่ึงบรเิ วณในบานไมม พี ืน้ ทีก่ วางมากนกั จึงจดั ท่ีนง่ั บนพนื้ ให
สาํ หรบั พระภกิ ษุพมิ พาจะตองปฏบิ ตั ิอยา งไร..................................................................................
......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๔. เอกชัยเดินเขาไปรบั วัตถมุ งคลกับพระภกิ ษุทน่ี งั่ อยกู บั พน้ื เอกชัยจะตอ งปฏิบตั ิอยา งไร
เอกชัยจะตอ งปฏิบตั อิ ยา งไร ..........................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๕. วภิ าสนทนากบั พระภิกษุ เพื่อนมิ นตไ ปทําพธิ ีงานทาํ บุญ ๑๐๐ วันของคณุ พอ
วภิ า จะตองปฏบิ ตั อิ ยา งไร .............................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๑๑

ใบความรูท่ี ๓ เรอื่ ง การแตงกายมรรยาททางสงั คมท่ีพงึ ปฏบิ ัติ

การแตงกาย เปนมรรยาททางสังคมท่ีทุกคนพึงปฏิบัติ และเปนการแสดงถึงขนบธรรมเนียม
ประเพณี และวัฒนธรรม การแตงกายใหเหมาะสมกับกาลเทศะทําใหบุคคลนั้นไดรับการยกยอ งวา
เปนผมู ีมรรยาทที่ดี และท่ีสาํ คญั ยังเปนการใหเกียรติแกสถานทแ่ี ละเจาภาพอีกดวย

การแตง กาย

การแตงกาย เปนมรรยาททางสังคมท่ีทุกคนพึงปฏิบตั ิ และเปนการแสดงถงึ ขนบธรรมเนียม
ประเพณี และวฒั นธรรม การแตงกายใหเหมาะสมกับกาลเทศะทาํ ใหบุคคลนั้นไดรับการยกยองวา
เปนผูมีมรรยาทท่ีดี และที่สาํ คัญยังเปนการใหเกียรติแกสถานทีแ่ ละเจาภาพอีกดว ย

การแตงกายไปวัด การแตงกายเปนมรรยาท ภาพ : การแตง กายไปวดั ควรแตง กายใหสะอาดเรยี บรอ ย
ทางสังคมที่ทุกคนพึงปฏิบัติ และเปนการแสดงถึง ท่ีมา : https://www.bloggang.com/viewdiary.
ขนบธรรมเนียมประเพณี และวฒั นธรรม การแตงกาย
ใหเหมาะสมกับกาลเทศะทําใหบคุ คลนัน้ ไดรับการ
ยกยองวาเปน ผูมีมรรยาทที่ดี และที่สําคัญยงั เปน
การใหเ กียรติแกสถานท่ีและเจาภาพ การแตงกายไป
วัด วัดเปนสถานทีส่ ําคัญทางศาสนา เปนสถานที่อัน
ศักดิ์สิทธิ์และมีความเงียบสงบ ผูคนที่เขา ไปในวัด
จะตองแสดงกิริยาอาการท่ีสํารวมละสุภาพ นอกจาก
นีย้ ังควรแตงกายใหถกู กาลเทศะ และมีความ

เหมาะสมของสถานท่ดี ว ย

การแตง กายไปในงานมงคล ควรแตงกายใหเหมาะสมกับงานนัน้ ๆ เพื่อเปนการใหเกียรติ

เจา ภาพ ในบตั รเชิญอาจมีการกําหนดใหแตงกายอยางไร ก็ควรแตง กายตามน้ัน ควรไปถงึ งานตรง

ตามเวลา หรือกอนเวลาเล็กนอยควรไปพบเจาของ

งานกอนและถามีของขวญั จะใหก็มอบเลย แลว นั่งใน

ท่ีท่ีเหมาะสมตามอาวุโสของตน ไมควรคํานึงเร่ืองท่ี

ไมเปนมงคลมาสนทนาในงานน้ัน หากเปนงานท่ีมี

การอวยพร ในขณะท่ีมีผูกลาวคําอวยพร ควรสงบน่ิง

ฟง ไมควรคยุ กัน ไมควรเดินไปเดินมาไมรับประทาน

อาหารตอในขณะนั้น เพราะเปนการไม ใหเกียรติ

เจา ของงานและผูกลา วคําอวยพรและหากเมือ่ จะกลบั

ควรหาโอกาสลาเจาของงานกอน ภาพ : การแตงกายไปในงานมงคล
ทมี่ า : https://sites.google.com/

๑๒
การแตง กายไปงานอวมงคล ควรแตง ตวั ตามประเพณนี ิยม ชายแตงสากลสีเขม เนคไทสดี าํ
รองเทาดํา หากเปนงานศพควรสวมปลอดแขนทกุ ขทแี่ ขนเสอ้ื ขา งซา ยเหนือศอก หรือแตง กายชุด
ไทยพระราชทานสีดาํ ทง้ั ชดุ หรอื เสอื้ สขี าวกางเกงสดี ําหรอื สเี ขมหญิงนุงผาซน่ิ หรอื กระโปรงตาม
สมยั นยิ ม เส้อื แบบเรียบ รองเทาหุมสนสีดาํ หรือแตงกายใหส ภุ าพ ไมใชเสอ้ื ผาและรองเทา สฉี ูดฉาด
ไมสมควรพูดคุยหัวเราะกนั อยา งสนกุ สนาน เพราะไมใชง านแสดงความยนิ ดี

ภาพ : การแตงกายไปในงานมงคล
ท่มี า : https://www.thairath.co.th/content/757816

๑๓

ใบกิจกรรมท่ี ๓ เร่ือง การวิเคราะหส ถานการณการแตงกาย

คาํ ช้แี จง : ใหน กั เรยี นวิเคราะหส ถานการณก ารแตงกายตอไปน้ี แลว ตอบคาํ ถาม

คุณยาพาการเกดไปงานบวชคณุ อาท่ีวดั ใกลบาน เม่ือไปถึงทวี่ ัดตอนทาํ พธิ อี ปุ สมบท มกี ลมุ
วยั รนุ กลุม หน่งึ หยอกลอ กันเสียงดงั และเด็กผหู ญงิ ในกลมุ นัน้ สวนใหญจ ะนุง กางเกงขาสัน้ ใสเส้อื
เกาะอกซ่ึงคณุ ยา บอกวา ดูแลวไมสุภาพ เมอ่ื เสรจ็ พิธีแลว คณุ ปาแจมท่ีอยูข า งบานไดชวนคณุ ยา ไป
งานศพญาตๆิ ในตอนเยน็ นี้ คณุ ยาจงึ บอกการเกดใหเตรยี มตัวไปงานศพดวยกนั

๑. จากสถานการณเ กี่ยวของกับงานบุญพิธีใด ....................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๒. นกั เรียนมีความคิดเห็นอยา งไรเกย่ี วกบั การปฏบิ ตั ติ นของวัยรนุ กลุมน้ัน........................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๓. นักเรยี นคดิ วา ในงานนก้ี ารเกดควรแตง กายอยางไรจงึ จะเหมาะสม ..............................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๔. ถาการเกดจะไปงานศพกบั คุณยา ควรแตง กายอยา งไร ...................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๕. การปฏิบัตติ นตามมรรยาทการแตงกายท่ดี ีน้ันควรคํานงึ ถงึ อะไรบาง..............................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๑๔

แบบทดสอบหลังเรียน
เลมที่ ๕ เรอื่ ง หนา ทชี่ าวพทุ ธและมารยาทชาวพุทธ
คาํ ชแ้ี จง ใหน ักเรียนทําเครอื่ งหมาย  ลงบนหนาขอทถ่ี กู ตองมากทสี่ ุด

๑. ทศิ เบอ้ื งหนา หมายถงึ ขอ ใด
ก. ศษิ ย
ข. นายจาง
ค. ครู อาจารย
ง. บดิ า มารดา

๒. บดิ า มารดาควรสงเคราะหบตุ รธิดาหลายประการ ยกเวน ขอใด
ก. ใหการศกึ ษาเลาเรียน
ข. อบรมใหตง้ั มั่นอยูในความดี
ค. เลอื กอาชีพทเ่ี หมาะสมใหบ ตุ ร
ง. มอบทรพั ยใหเมื่อถงึ โอกาสอนั ควร

๓. คาํ กลาว "ประเพณีไทยแทแ ตโบราณ ใครมาถงึ เรอื นชานตอ งตอนรบั " จดั ไดว ามี
ความสอดคลอ งกบั เรื่องใด
ก. การปฏสิ นั ถาร
ข. วฒั นธรรมชาวพุทธ
ค. มารยาทของคนไทย
ง. การทักทายผมู าเยือน

๔. การแตงกายทเี่ หมาะสมกบั การไปวดั ใครปฏิบตั ไิ ดถูกตองและเหมาะสมท่สี ุด
ก. กิจชัยใสชดุ ดําทั้งเสอื้ และกางเกง
ข. ขวญั แตง ตวั ดว ยเสื้อสีแขนยาวกระโปรงยาวสีครีม
ค. ประกอบแตง ตัวตามแฟชน่ั กางเกงขาสน้ั เส้ือกลาม
ง. แอนนาแตงตวั ดวยเส้ือผา สฉี ูดฉาดสแี ดงท้ังชุด

๕. ชดุ ใดเปนชุดที่สุภาพในการแตง กายไปรว มงานมงคลและงานอวมงคล
ก. เคร่ืองแบบขาราชการ
ข. ชดุ ใหมท่ีพึ่งใสเปน ครง้ั แรก
ค. กางเกงขายาวและเสื้อเชิ้ตแขนส้ัน
ง. กางเกงขายาวและเส้อื เชิต้ แขนยาว

๑๕

๖. ในการประชมุ ทม่ี พี ระสงฆน ัง่ ประชมุ อยดู ว ย ชาวพทุ ธควรปฏบิ ตั ติ นอยา งไร ในกรณีท่ี
จาํ เปน ตองน่งั เกาอแ้ี ถวเดยี วกบั พระสงฆ
ก. นง่ั หา งกันพอสมควร
ข. สตรีเพศจึงนงั่ บนพน้ื ดา นลาง
ค. นัง่ เกาอด้ี า นซา ยมือของพระสงฆ
ง. นง่ั เกาอี้ดา นขวามือของพระสงฆ

๗. การเดนิ สวนทางกบั พระสงฆ ควรปฏบิ ตั ิตนอยางไร
ก. นั่งลงกบั พ้ืนทันทีทท่ี านเดนิ ผาน
ข. ยืนตรง กมหนา แสดงความเคารพ
ค. หลกี ชดิ ขวามอื ของพระสงฆแลวไหว
ง. ยนื ตรงหรือนง่ั ตามความเหมาะสมแลวหันหนา มาทางทา น มอื ประสานไวขางหนา

๘. ในการสนทนากับพระสงฆ กนั ยาควรใชส รรพนามแทนตัววา อยางไร
ก. ลูกชาง
ข. ดฉิ นั
ค. อฉิ นั
ง. ขาพเจา

๙. การไปเย่ยี มเยยี นผอู ่นื ทีบ่ า น ผูเปนแขกควรปฏบิ ัติในขอใดเปนลาํ ดบั แรก
ก ทักทายดวยหนา ตายม้ิ แยม
ข. ทาํ ความเคารพเจา ของบา น
ค. มอบของทีร่ ะลึกแกเจา ของบา น
ง. ใหเสียงหรือสญั ญาณวามีแขกมาหา

๑๐. การยนื ตอ หนาพระภิกษุควรปฏบิ ตั ิอยา งไร
ก. ยนื คอมตัว ปลายเทาชิด
ข. ยืนคอมตัว มือประสานกนั
ค. ยืนตรง มือประสานกันดานหนา
ง. ยนื ตรง มือทั้งสองประสานกันดา นหลัง

๑๖

ภาคผนวก

๑๗

เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี น
ขอ เฉลย
๑ค
๒ข
๓ง
๔ค
๕ก
๖ข
๗ค
๘ค
๙ง
๑๐ ง

๑๘

เฉลยใบกจิ กรรมท่ี ๑ เรื่อง การปฏบิ ตั ิตนตามหลักทศิ ๖

คําชแ้ี จง : ใหนักเรยี นยกตัวอยา งบคุ คลรอบตัวและเสนอปฏิบตั ติ นตามหลกั ทิศ ๖

ไดแก .....บ...ดิ ..า..ม...า..ร..ด..า................ ไดแก .....ค...ร..อู ..า..จ..า..ร..ย................. ไดแก ....บ...ตุ...ร...ภ..ร..ร..ย...า...............
............................................... ............................................... ...............................................
วิธีปฏบิ ตั ิ ..เ.ช..ื่อ...ฟ..ง..ค...ํา..ส..ั่ง..ส..อ..น...ข..อ. ง วธิ ีปฏิบัติ ..ใ.ห...ค ..า..จ...า .ง..ค...ุม..ค...า ..ก..ับ... วิธปี ฏิบตั ิ .ใ..ห..ค...ว..า..ม..ร..กั...แ..ล..ะ..ก...า..ร.
..ท...า..น...แ..ล..ะ..ป...ฏ...บิ ..ัต...ิต..า..ม................ .....แ...ร..ง.ง..า..น....ไ..ม..เ.อ...า..เ.ป..ร..ยี...บ.......... ..ด..ูแ...ล...ย...ก..ย..อ...ง..ใ.ห...เ .ก..ยี...ร..ต..ิ...........
............................................ ............................................ ............................................

ทศิ เบื้องหนา ทศิ เบื้องขวา ทิศเบอื้ งหลัง

ทิศ ๖

ทิศเบ้ืองบน ทิศเบ้ืองลาง ทศิ เบื้องซาย

ไดแก ....พ...ร..ะ..ภ...ิก..ษ...ุ.................. ไดแก ...ผ..อู...ย..ใู .ต...บ ..ัง..ค...บั ..บ...ญั...ช..า...... ไดแก ....ม..ติ...ร..ส..ห...า..ย...................
............................................... แ...ล..ะ..ล...ูก..จ..า..ง............................... ...............................................
วิธปี ฏิบตั ิ ..อ..ุป...ถ..ัม..ภ...ด...ว ..ย............ วธิ ปี ฏิบตั ิ ..ใ.ห...ค..า..จ...า ..ง.ค...มุ ..ค...า..ก..บั... วธิ ีปฏิบตั ิ .ช..ว..ย...เ.ห...ล..อื..ซ...ง่ึ .ก...นั ........
..ป...จ..จ...ัย...๔.................................. .....แ...ร..ง.ง..า..น....ไ..ม..เ.อ...า..เ.ป...ร..ีย..บ.......... ..แ..ล..ะ...ก..ัน....ม..ีน...าํ้..ใ.จ........................
............................................ ............................................ ............................................
ถาทกุ คนในโลกปฏิบตั ติ อ กันอยางเหมาะสมจะเกดิ ผลอยางไร
.............................................................................................................................................................
...............................................................อ..ย..ูใ..น..ด...ุล..พ...นิ ..จิ...ข..อ..ง..ค...ร..ผู ..สู..อ...น.......................................................

การปฏิบตั ติ นเปนลูกทด่ี ตี ามหลกั ทิศ ๖ ปฏิบัติ ผลท่ีเกดิ ขนึ้
.............................................................................................................................................................
...............................................................อ..ย...ใู .น...ด..ุล...พ..ิน...ิจ..ข..อ...ง..ค..ร..ูผ..สู...อ..น.......................................................

การปฏบิ ัตติ นเปนลูกทด่ี ตี ามหลกั ทศิ ๖ ไมป ฏิบัติ ผลทเี่ กดิ ขนึ้
.............................................................................................................................................................
...............................................................อ...ย..ใู.น...ด..ุล...พ...นิ ..ิจ..ข...อ..ง..ค..ร..ผู...สู ..อ..น.......................................................

๑๙

เฉลยใบกจิ กรรมที่ ๒ เรือ่ ง การวเิ คราะหส ถานการณก ารปฏิบตั ิตนตอ พระสงฆ

คาํ ชีแ้ จง : ใหน กั เรยี นวิเคราะหส ถานการณเ กี่ยวกบั การปฏิบตั ติ นตอพระสงฆ แลวตอบคาํ ถาม

๑. มาลีและเพือ่ นๆ ยนื รอคุณยายอยูห นาวดั ในขณะน้ันมพี ระภิกษเุ ดนิ ผาน
มาลีและเพอ่ื นๆ จะตองปฏิบตั ิอยา งไร ..ห..ล...ีก..เ.ข...า..ช..ิด..ข...า..ง.ด...า..น..ซ...า ..ย..ม..ือ...ข..อ...ง.พ...ร..ะ..ภ...กิ..ษ...ุ.ย...ืน..ต...ร..ง...ม..อื..........
.ป...ร..ะ..ส..า..น...ก..ัน...ไ.ว..ข...า..ง.ห...น...า...เ.ม...่ือ..ท...า ..น..เ.ด...ิน..ผ...า..น..ม...า..ถ..ึง...ใ..ห..น...อ..ม...ต..วั..ล...ง..ย..ก..ม...ือ..ไ..ห..ว..ด...ว ..ย..ค...ว..า..ม..เ.ค...า..ร..พ....ร..อ..จ..น........
.ท...า ..น..เ..ด..ิน...ผ..า ..น..ไ..ป.................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๒. ประพนั ธน งั่ รถโดยไปโรงเรียน ตอมามีพระภกิ ษุรปู หน่ึงขึน้ รถโดยสารมา แตไ มม ีทนี่ ัง่
ประพันธจ ะตองปฏบิ ตั ิอยางไร...ห..า..ก...ไ.ม...ม..ีท...ีน่ ..ง่ั..ก...็ค..ว..ร..ล..ุก...ใ.ห...ท...า ..น..น...่ัง.....................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๓. พิมพาจดั งานทําบุญข้ึนบา นใหม ซง่ึ บรเิ วณในบานไมม ีพนื้ ท่ีกวา งมากนกั จึงจดั ที่นั่งบนพน้ื ให
สาํ หรับพระภกิ ษุพมิ พาจะตองปฏบิ ัตอิ ยา งไร..ใ..ห...พ ..ร..ะ...ภ..ิก...ษ..ุน...ั่ง..แ..ถ..ว..ห...น...า...ก..า..ร..น...่งั ..แ..ถ..ว..เ..ด..ยี..ว..ก...บั .............
.พ...ร..ะ..ภ...กิ..ษ...ุ.ค...ฤ..ห...ัส..ถ..ช...า..ย..ใ..ห..น...่ัง..ด..า..น..ซ...า ..ย..ข..อ...ง..พ..ร..ะ...ภ..กิ...ษ..ุ..ถ..า..ห...า.ก...ม..คี...ว..า..ม..จ..ํ.า.เ..ป..น...ใ.ห...ค..ฤ...ห...ัส..ถ..ช...า.ย...น..่งั..ค...ั่น......
...ร..ะ..ห..ว...า.ง..ก...ล..า..ง...ถ...า .เ..ป..น...ก..า..ร..น...ง่ั ..บ..น...พ...้นื ....ใ.ห...จ ..ดั..อ...า..ส..น...ะ..ข..อ...ง.พ...ร..ะ..ภ...ิก..ษ...ุแ..ย...ก..ไ..ว.. .โ.ด...ย..ป...อู ..า..ส..น...ะ..เ..ล..็ก..บ...น..พ...ร..ม....
...ส..ํา..ห...ร..ับ..เ.ป...น...ท..่ีน...ั่ง..ข..อ..ง..พ...ร..ะ..ภ...กิ ..ษ...ุ.......................................................................................................
........................................................................................................................................................

๔. เอกชยั เดนิ เขาไปรับวัตถุมงคลกบั พระภกิ ษุท่นี ่ังอยูกับพืน้ เอกชัยจะตอ งปฏิบตั ิอยางไร
เอกชยั จะตอ งปฏบิ ตั ิอยางไร ...น..่งั..ค...ุก..เ.ข...า..แ..ล..ว..เ..ด..นิ...เ.ข..า..ไ..ป..ใ..ก..ล..พ...อ...ป..ร..ะ..ม...า..ณ.....น..ั่ง..ค..ุก...เ.ข..า....ก..ร..า..บ...เ.บ..ญ....จ..า.งค
.....ป..ร..ะ..ด...ษิ ..ฐ... .๓....ค..ร..้งั....ย..่นื..ม...อื..ท...ั้ง..ส..อ...ง.ไ..ป..ร..บั...ส..งิ่..ข...อ..ง...เ.ม...อื่ ..ร..บั...ข..อ...ง.แ...ล..ว....ว..า..ง.ส...่ิง..ข..อ..ง..ไ..ว..ข ..า..ง..ห..น...า..ด..า..น...ข..ว..า..ม...ือ....
.....ก..ร..า..บ..เ..บ..ญ...จ...า..ง..ค..ป...ร..ะ..ด..ิษ...ฐ.. .๓.....ค..ร..ง้ั ...................................................................................................
........................................................................................................................................................

๕. วภิ าสนทนากับพระภิกษุ เพอ่ื นิมนตไ ปทําพิธงี านทําบุญ ๑๐๐ วันของคุณพอ
วภิ า จะตองปฏิบัติอยางไร ..ใ..น..ก..า..ร..ส...น..ท...น...า..ก..บั...พ..ร..ะ...ภ..กิ...ษ..ุ..ค..ว..ร..ป...ร..ะ..น..ม...ม..ือ...ข..ณ...ะ...ท..ีส่...น..ท...น...า.ก...ับ...ท..า..น...ท..กุ...
....ค..ร..งั้...ด...ว..ย..ก..ริ..ยิ...า..อ..า..ก..า..ร..ท...่ีเ.ร..ยี...บ..ร..อ..ย....โ..ด..ย..ค...าํ ..ส..ร..ร..พ...น..า..ม...ท..ใ่ี..ช..เ..ร..ีย..ก..พ...ร..ะ..ภ...กิ ..ษ...ุ .แ...ล..ะ..ใ..ช..ค..าํ..ส...ร..ร..พ..น...า..ม..ท...่ีใ..ช...
....เ.ร..ีย..ก...แ..ท...น..ผ..ูพ...ูด...ใ.ห...ถ ..กู..ต...อ..ง................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๒๐

เฉลยใบกิจกรรมที่ ๓ เรอ่ื ง การวเิ คราะหส ถานการณก ารแตงกาย

คําชี้แจง : ใหนักเรยี นวิเคราะหสถานการณก ารแตง กายตอ ไปนี้ แลวตอบคาํ ถาม

คณุ ยา พาการเกดไปงานบวชคุณอาท่ีวัดใกลบาน เม่ือไปถึงท่วี ดั ตอนทาํ พธิ ีอปุ สมบท มีกลุม
วัยรนุ กลมุ หนึง่ หยอกลอ กันเสยี งดัง และเดก็ ผหู ญิงในกลมุ นน้ั สวนใหญจ ะนงุ กางเกงขาส้นั ใสเสื้อ
เกาะอกซึ่งคณุ ยา บอกวาดูแลวไมสุภาพ เมือ่ เสรจ็ พิธีแลว คุณปา แจมทอี่ ยูข า งบานไดชวนคณุ ยา ไป
งานศพญาตๆิ ในตอนเย็นนี้ คุณยาจงึ บอกการเกดใหเตรียมตวั ไปงานศพดว ยกัน

๑. จากสถานการณเกย่ี วขอ งกบั งานบญุ พิธใี ด ...ง..า..น..พ...ธิ..อี...ุป..ส...ม..บ...ท.........................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๒. นักเรียนมีความคิดเห็นอยา งไรเกยี่ วกับการปฏบิ ัติตนของวัยรุน กลมุ นน้ั ........................................
......ก..า..ร..แ...ต..ง..ก..า..ย...ไ.ม...เ .ห..ม...า..ะ..ส..ม...ก..ับ...ก..า..ล...เ.ท...ศ..ะ....ไ.ม...ใ .ห...เ .ก..ีย...ร..ต..แิ..ก...ส..ถ..า..น...ท...แ่ี ..ล..ะ..เ..จ..า..ภ...า.พ..................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๓. นกั เรยี นคิดวา ในงานนก้ี ารเกดควรแตงกายอยางไรจึงจะเหมาะสม ..............................................
.....ค..ว..ร..แ...ต..ง..ก..า..ย...ใ.ห...ส ..ะ..อ...า..ด..เ.ร..ีย...บ..ร..อ...ย...แ...ต..ง..ก..า..ย..ด...ว..ย..เ.ส...อ้ื..ผ...า .ส...ีเ.ร..ีย..บ...ๆ....ไ.ม...ฉ ..ดู...ฉ..า..ด..จ...น..เ.ก...ิน..ไ..ป....ส..ต...ร..ี ............
.....ค..ว..ร..แ...ต..ง..ก..า..ย...ใ.ห...ร ..ัด..ก..ุม....ไ..ม..ห...ว..อื..ห...ว..า..ห...ร..อื ..ร..ดั..ร..ปู...จ..น...เ.ก..นิ...ไ..ป..................................................................
........................................................................................................................................................

๔. ถาการเกดจะไปงานศพกบั คณุ ยาควรแตงกายอยา งไร ...................................................................
.....ค..ว..ร..แ...ต..ง..ก..า..ย...ด..ว..ย..เ..ส..ื้อ..ส...ีด..ํา...ร..อ...ง..เ.ท...า.ห...มุ...ส..น..ส...ีด..าํ....ห..ร..ือ...แ..ต..ง..ก..า..ย...ใ.ห...ส ..ภุ...า..พ....ไ.ม...ใ.ช...เ .ส..้อื...ผ..า...แ...ล..ะ.................
.....ร..อ..ง..เ.ท...า..ส..ีฉ...ดู ..ฉ..า..ด............................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๕. การปฏบิ ัตติ นตามมรรยาทการแตงกายทดี่ นี ้ันควรคาํ นงึ ถงึ อะไรบาง..............................................
.....ก..า..ร..แ...ต..ง..ก..า..ย..ใ..ห...เ .ห..ม...า..ะ..ส..ม...ค..ว..ร..ค...ํา..น..ึง..ม...ร..ร..ย..า..ท..ท...า..ง..ส..งั..ค..ม...แ..ล...ะ..เ.ป...น ..ก...า..ร..ใ.ห...เ.ก..ีย...ร..ต..ิแ..ก...ส ..ถ...า.น...ท...่ีแ..ล..ะ.........
.....เ.จ..า..ภ...า..พ.........................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๒๑

เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น
ขอ เฉลย
๑ง
๒ค
๓ก
๔ข
๕ก
๖ค
๗ง
๘ง
๙ข
๑๐ ค

๒๒

บรรณานุกรม

กระทรวงศกึ ษาธิการ. สํานกั งานเลขาธิการสภาการศึกษา. (๒๕๔๗). เรยี นรูจากกระแสพระราชดาํ รัสพระบาท
สมเด็จพระเจาอยูหัวพระราชทานเมื่อวนั ท่ี ๔ ธันวาคม ๒๕๔๖ ท่ีเกย่ี วของกับการศกึ ษา. กรงุ เทพฯ :
สาํ นักงานเลขาธกิ ารสภาการศึกษา.

_______________. (๒๕๕๒). หลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาข้ันพืน้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑. กรงุ เทพฯ :
โรงพิมพช ุมนุมสหกรณการเกษตรแหง ประเทศไทย.

_______________. (๒๕๕๑). หนังสอื เรยี น รายวิชาพ้ืนฐาน กลมุ สาระการเรยี นรสู งั คมศึกษา ศาสนา และ
วัฒนธรรม ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพ้ืนฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ พระพทุ ธศาสนา ม.๒.

กรุงเทพฯ : โรงพิมพคุรุสภาลาดพราว.
ณัทธนัท เลี่ยวไพโรจน. (๒๕๕๘). หนังสือเรียน รายวิชาสังคมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชนั้ มัธยมศึกษาปที่ ๒

กลุมสาระการเรยี นรสู งั คมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขนั้ พ้ืนฐาน
พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑. กรุงเทพฯ : บริษัทพฒั นาคุณภาพวิชาการ (พว.) จํากดั .
สถาบนั พัฒนาวิชาการ. (๒๕๕๘). คูมอื ครหู นังสือเรียนสาระการเรียนรพู ้ืนฐาน สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม
ชั้นมธั ยมศกึ ษาปท่ี ๒ ตามหลักสูตรการศกึ ษาขนั้ พื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑. กรุงเทพฯ : บรษิ ทั พฒั นา
คณุ ภาพวชิ าการ(พว.) จาํ กดั .
อรทริ า รตั นพงษโสภิต. (๒๕๕๒). New สรปุ เขม สังคมศกึ ษา ม.๒. กรงุ เทพฯ : สาํ นักพิมพวัฒนาพานชิ .

๒๓


Click to View FlipBook Version