Тұздар туралы жалпы мәлімет

«Тұздар»

Сабақтың тақырыбы: Тұздар. Қышқылдар тарауын пысықтау
сабағы

Cабақтың түрі: Сайыс сабақ

Сабақтың әдісі Сұрақ-жауап, есептеу, жарысу

Сабақтың көрнекілігі мен Слайд, интерактивті тақта, бағалау
құрал жабдығы: кестесі

Өтілетін орны: Н.Нұрмақов мектеп-интернаты

Сабақтың барысы: 308 кабинет 19.06.2014 жыл

І. Ұйымдастыру бөлімі

Оқушылардың сабаққа қатысуы мен оқу құралдарының

әзірлігі тексеріліп, назарын сабаққа шоғырландырамын.

Сабақтың мақсаты: Қышқылдар, тұздар, негіздер
тарауы бойынша оқушылардың білімдерін пысықтау,
қорытындылау сабағы.
Міндеттері:
1. Қышқылдар. Тұздар тарауын қорытындылау,
оқушылардың қышқылдар мен тұздардың формулаларын
ажырата білу, химиялық реакция құрастыра білу
білімдерін пысықтау.
2. Тарау бойынша алған білімдерін, сабақта қолдана
отырып, химиялық есептер шығару, тәжірбиелер жасау,
химиялық реактивтерді дұрыс пайдалану дағдыларын
дамыту.
3. Өзіндік топпен жұмыс жасауға, оқылған затты
талдай білуге, салыстыра отырып, қорытынды жасауға,
өз білімін көрсете білуге тәрбиелеу.

Сергіту сәті
Ой өрбіту

Эстафета
Кім жылдам?
Бекіту

Ақпараттық бөлім

Бейорганикалық қосылыстардың
негізгі кластары туралы мәлімет

Оксидтер II II IV II III II
MgO CO2 Al2 O3

Mg = O O=C=O O = Al – O – Al = O

Негіздер II II I III I
Қышқылдар NaOH Ca(OH) 2 Fe( OH) 3
Na – O - H
H – O- Ca - O - H O–H
II Fe O - H
HCl
O- H
H - Cl
I II I III
H2SO4 H3 PO4

H-O O H –O
S H-O
H-O P=O

H-O O
CaHPO4
Тұздар I II Al( OH)2 Cl
Na2SO4 H–O
Na - O O O H –O
O H-O
S Al
Cl
Na - O Ca P = O

O

Қышқылдар

Оксидтер

Тұздар

Мыс сульфаты (ІІ) Мыс сульфаты (ІІ) Никель сульфаты (ІІ) тұз.
суда ериді Жасыл кристалл.

Натрий оксидінің күкірт Мыс сульфаты (ІІ) судың Мыс сульфаты – ашық көк түсті
оксидімен реакциясы 5 молеккуласымен кристалданғанда кристалдар. Ауыл
нәтижесінде натрий сульфаты көгілдір кристалл түзеді. Мұндай түрде
шарушылығында және
түзіледі. мыс купоросы деп аталады минералды бояулар алуда

қолданылады.



Сұрақ – жауап.

1. Тағамның дәмін келтіру үшін не
қосамыз?
2. Тұздың дәмі қандай?
3. Тұз суда қалай ериді?
4. Адам организмінде неше пайыз тұз
кездеседі?
5. Табиғи суда неше пайыз тұз кездеседі?

Жалпы сынып оқушыларымен жұмыс (ауызша)
1. Қышқылдар дегеніміз не?
2. Қышқылдар нешеге топқа жіктеледі?

Қышқылдар





Ой толғаныс. Салыстыру стратегиясы. Венн диаграммасын құру.

Қышқылдар Тұздар

Суда Ащы Тамаққа
жақсы қосады.
ериді.
Тұз
Табиғи
суда Адам
организмін
0,1 – 3,5%
де

5,5%

Тұздар

дегеніміз – металл атомдарынан
және қышқыл қалдықтарынан
тұратын күрделі заттар.

Мысалдар: Аl2(SO4)3, Na3PO4,
Сa(NO3)2.

Сабақты қорыту. Тест жұмысы.

1. Қышқылдар дегініміз не?
А) металл атомынан және қышқыл қалдығынан тұратын күрделі заттар.
В) біреуі оттек болып келетін екі элементтен құралған қосылыс.
С) металл атомдары гидроксотоппен қосылған күрделі заттар.
Д) сутек атомы және қышқыл қалдығынан тұратын күрделі заттар.
Е) дұрыс жауабы жоқ.

2. Индикаторлар дегеніміз не?
А) қышқыл ерітінділерде түсін өзгертетін заттар
В) қышқыл ерітінділерде түсін өзгертетін заттар
С) қышқыл ерітінділерде еритін заттар
Д) қышқыл ерітінділерде ерімейтін заттар
Е) барлық жауаптар дұрыс

3. Қышқыл құрамына кіретін сутек атомының санына қарай нешеге бөлінеді?

А) 2 В) 4 С) 5 Д) 3 Е) 6

4. Индикаторлардың неші түрі бар?

А) 4 В) 6 С) 3 Д) 2 Е) 7

5. Кез келген ышқыл құрамына міндетті түрде кіретін атом:

А) металл В) оттек С) күкірт Д) сутек Е) бейметалл

6. 4 моль күкірт қышқылының массасы:

А) 98 В) 441 С) 392 Д) 490 Е)196

7. 4 моль мырыш күкірт қышқылымен әрекеттескенде түзілген сутектің

көлемі (л)

А) 8,96 л В) 13,44 л С) 4,48 л Д) 17,92 л Е) 6,72 л

8. Н2SO4 – атауы В)күкірт қышқыл Е) фосфор қышқыл.
А) күкірт сутек қышқылы Д) азот қышқылы
С) күкіртті қышқыл

9. Қышқыл құрамында оттек атомының болу немесе болмауына байланысты
неше топқа бөлінеді?
А) 4 В) 6 С) 3 Д) 2 Е) 7

10. NO3 – қышқыл қалдығының атауы. Д) карбонат Е) фосфат
А) хлорид В) сульфат С) нитрат

ІІ - кезең

Ой өрбіту

1. «Тобың аттас формуланы көрсет.»
Қышқыл HCl H2CO3 HNO3
Металл

Na

Na2SO4

Na2SiO3

Na3PO4
Сәйкес реакция теңдеулерін жазып, теңестір,
аттарын ата.

2. «Үшінші артықты тап!»

1 - топ
1) HCl
2) H2SO4
3) HNO3
1) HCl
2) H2SO3
3) H2S
1) H2SO4
2) H2SO3
3) H3PO4
2 – топ
1) Na2SO4
2) Na2CO3
3) NaCl
1) Na3PO4
2) Na2SO4
3) Na2SiO3
1) Na2O
2) Na2SO3
3) Na2SO4
Әр қатардан өзгеше формуланы тауып, дәлелдеп, алып таста!

ІІІ- Эстафета

1) Әр топтан оқушылар кезектесіп шығып, формулаға сипаттама береді:

Формуласы Қышқылдың аты Тұздары
HNO3
HCl
HJ
HBr
H2S
H2SO3
H2SO4
H2CO3
H2SiO3
H3PO4

2) Проблеманы шеш:

?+ H2SO4= MeSO4 +?
Тиісті реакция теңдеулерін
жазып, теңестір! Тұздардың
атын ата!

ІV- Кім жылдам?

Екеуара жұмыс (оқушылар бірлесе отырып реакция теңдеулерін аяқ-тайды)
1) P2O5 + ...... H3PO4
2) Na2O + …… NaOH
3) K2O + …… KCI+H2O
4) PH3 +…… P2O5+H2O
5) SO3 + …… Na2SO4+H2O
6) CaO + …… CaSiO3

Жауабы: (дұрыс жауаптары арқылы білімдері тексеріліп бағаланады)
1)P2O5+3H2O 2H3PO4
2)Na2O+H2O 2NaOH
3)K2O+2НСI 2KСI+H2O

Топ жұмысы
Топ жұмысы бойынша оқушылар айналуларды іске асырады.
І топ 1) Cu+CuO CuSO4 Cu(OH)2 CuO Cu

ІІ топ 2) P P2O5 H3PO4 Ca3(PO4)2

Жауабы:

І топ
1) 2Cu+ O2 2 CuO
2) CuO+H2SO4 CuSO4+H2O
3) CuSO4+2NaOH Cu(OH)2+Na2SO4
4) Cu(OH)2 CuO+H2O
5) 2CuO 2Cu+O2

II топ

1) 4P+5O2 2P2O5
2) P2O5+3H2O 2H3 PO4
3) 2H3 PO4 3Ca(OH)2 Ca3PO4+6H2O

V- Бекіту ІІ -

І- тапсырма

тапсырма 150 г натрий
хлоридін алу үшін,
28 г мырыш тұз қышқылының
күкірт қанша массасы
мен зат мөлшері
қышқылына жұмсалады?
ерітілді. Алынған
тұздың массасы
мен зат мөлшерін

тап!

V.Сабақты қорытындылау

Сайыс барысында жіберілген қателіктерге талдау
жасау. Оқушылардың орындаған жұмыстарын және

жалпылама тақырыпты қортындылау.

Бағалау

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігін, әрбір
алған бағаларын “Бағалау парағы” – на түсіре отырып,

қортынды баға шығару

р/ Оқушылардың «Сергіту «Ой өрбіту?» «Эстафета» «Кім «Бекіту» Қортынды Сандық
с аты-жөні сәті» 1.Тобың аттас 1.Формулаға жылдам» Білім шыңына баға бағалау
сұрақ - сипаттама беру. 1.Реакция
1 1 топ жауап формула 2. Проблеманы теңдеуін шық (есеп
көрсет шығару)
2. 3-ші шеш. аяқтау
2.Айналулар
артықты тап
ды іске
асыру

** ▄ * * *5

2 2 топ ▄ ▄ ▄ ▲▲ ▄4
3

4

* - “5” – тік ▄ - “ 4 ” – тік ▲ - “3” - тік

VI.Үйге тапсырма.

Тарауды пысықтап қайталап
келу.

Балдар саналып, топтар
бағаланады.
Данышпан жолмен жүріп
осындағы,
Белгілі сан ғылымның
ашылғаны.
Әлемнің білу үшін сырын жетік,
Химияны оқы дағы үйрен тағы.

Күшейтеміз химияның сапасын,
Берер бізге болашақ ақ батасын.
Ғылымдардың негізгі бір саласы

-
Химиямыз мәңгі - бақи жасасын!