หน่วยการเรียนรู้ที่ ๖ วันสำคัญทางพระพุทธศาสนาและศาสนพิธี

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๖ วันส าคัญทางพระพุทธศาสนาและศาสนพิธี




ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม



กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษาศาสนา และวัฒนธรรม

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒








































วิภาวรรณ กูนา

๖ วันสาคัญทางพระพุทธศาสนาและศาสนพิธ ี
้
ี
หนวยการเรยนรูที ่
่



















ื
ิ
ี
็
ี
ิ
ี
ศาสนพธหรอพธกรรมทางศาสนาเปนระเบยบแบบแผนทาง
่
ื
ื
ิ
ิ
ิ
ี
่
็
ศาสนาทก าหนดข้ ึนเพอให้พุทธศาสนกชนได้ยึดถอปฏบัตเปน
่
แบบอย่างเดยวกัน และถอเปนส่วนประกอบทส าคัญประการหนงของ
ึ
ี
่
็
ี
ื
้
ิ
พระพุทธศาสนา และยังช่วยแสดงออกถงเอกลักษณของชาตและสราง
ึ
์
ึ
ี
ู
ความสามัคคให้เกิดข้นในหม่คณะ

๑. วันสาคัญทางพระพุทธศาสนา





่
ี
่

ื
้
๑.๑ หลักธรรมเบองตนทเกียวเนองในวันสาคัญทางพระพุทธศาสนา
ื
่
้
วันมาฆบูชา
็

• ความเปนมาและความสาคัญ
์
ี
ื่
ึ
เนองจากมเหตุการณส าคัญ ๔ อย่างเกิดข้น
่
ี
ี
ิ
้
พรอมกัน ทเรยกว่า “จาตุรงคสันนบาต”
• การปฏิบัติตน
ั
ุ
ตอนเช้าท าบญตักบาตร ฟงพระธรรมเทศนา
ตอนค าไปเวียนเทยน
ี
่

ั
จาตุรงคสนนิบาต






ิ
จาตุรงคสันนบาต ๑. พระอรหันต์จ านวน ๑,๒๕๐ รูป มาประชุมพร้อมกัน ณ เวฬุวันมหาวิหาร

แปลว่า



การประชมอัน ๒. พระอรหันต์สาวกเหล่าน้ล้วนได้รบเอหภกขุอปสัมปทา
ุ
ี
ิ
ั
ุ
ิ
ประกอบด้วย

องค์ ๔ ๓. พระอรหันต์สาวกเหล่าน้มาประชมโดยมได้นัดหมาย
ิ
ี
ุ






๔. พระพุทธองค์ทรงแสดงโอวาทปาฏโมกข์
ิ

ขอพึงระลึกในการเวียนเทียน
้



รอบแรก


ุ
ให้ระลกถงพระพุทธคณว่า
ึ
ึ

รอบที่ ๒

ึ
ุ
ให้ระลกถงพระธรรมคณว่า
ึ

รอบที่ ๓

ึ
ุ
ให้ระลกถงพระสังฆคณว่า
ึ

วันวิสาขบูชา


็

• ความเปนมาและความสาคัญ

ั
เปนวันคลล้ายวันประสต ตรสร และปรนพพาน
ู
ิ
ู
ิ
ิ
้
็
ของพระพุทธเจ้า

• การปฏิบัติตน


ิ
ปฏบัตตนเช่นเดยวกับวันมาฆบชา
ี
ู
ิ

หลักธรรมที่เกี่ยวเนองในวันวิสาขบูชา
ื่








ทุกข ์ อรยสจ ๔
ิ
ั

หัวใจส าคัญของการตรสร ู ้
ั








มรรค อรยสจ ๔ สมุทัย
ิ
ั











นโรธ
ิ

วันอัฏฐมีบูชา


็
ิ
เปนวันคล้ายวันถวายพระเพลง
พระพุทธสรระ
ี

วันอาสาฬหบูชา

็
• ความเปนมาและความสาคัญ

็
ี่
เปนวันแรกทพระพุทธเจ้าทรงแสดง
ธรรมและประกาศศาสนา เปนวันแรกทม ี
ี่
็
็
ึ
ี่
พระสงฆ์เกิดข้นในโลก และเปนวันแรกทม ี
ั
พระรตนตรยครบองค์ ๓
ั



• การปฏิบัติตน

ู
ิ
ปฏบัตเช่นเดยวกับวันมาฆบชา
ี
ิ

๑.๒ วันธรรมสวนะและเทศกาลสาคัญ






วันธรรมสวนะ





วันส าหรบฟงธรรม เรยกกันทั่วไปว่า
ั
ี
ั
็
ั
วันพระ การได้ฟงธรรมในวันพระจะเปนการ
ั
ั
เพ่มพูนศรทธาในพระรตนตรย และได้ทราบ
ิ
ั
ี่
ิ
แนวทางในการปฏบัตตนของชาวพุทธทดี
ิ

้
วันเขาพรรษา


็
• ความเปนมาและความสาคัญ
ิ
วันทพระภกษุอธษฐานว่า จะอยู่ประจ า ณ
ี
่
ิ
ื
อาวาสใดอาวาสหนง เปนระยะเวลา ๓ เดอน
็
ึ
่
ู
ตลอดฤดฝน


• การปฏิบัติตน

ื
ุ
่
ิ
ภกษุสงฆ์ : จะประชมกันในโบสถ์เพอท า
ิ
ิ
วัตรค า และจะมการบอกวัตรปฏบัตต่างๆ ท ี่
ี
่
ภกษุควรกระท าระหว่างเข้าพรรษา
ิ
พุทธศาสนกชน : ท าบญ ตักบาตร แห่เทยน
ี
ุ
ิ
พรรษา

วันออกพรรษา


วันส้นสดระยะการจ าพรรษา พระภกษุ
ิ
ุ
ิ
ทกรปต้องท าปวารณาหลังออกพรรษาแล้ว
ุ
ู



ึ
การปวารณา หมายถง การทพระภกษุ
ิ
ี่
ิ
ิ
สงฆ์เปดโอกาสให้ผู้ประพฤตพรหมจรรย์ใน
ี
ธรรมวินัยเดยวกันว่ากล่าวตักเตอนกันได้
ื

วันเทโวโรหณะ





ในวันออกพรรษาพุทธศาสนกชนจะร่วมท าบญ
ิ
ุ
ี
ตักบาตรทวัด เรยกว่า ตักบาตรเทโว ค าว่า เทโว แปลว่า
ี
่
การเสด็จลงมาจากเทวโลก

๒. ศาสนพิธ ี







๒.๑ การทาบุญตกบาตร
ั


ตักบาตร เปนการถวายภัตตาหารแก่พระสงฆ์ด้วยการใส่ภัตตาหารลงไปในบาตรของ
็
ื
ุ
่
ึ
ี
ท่าน ซงมวัตถประสงค์ คอ
่
ี
้
ึ
๑. ถอเปนการท าบญอย่างหนง ๓. สรางความดให้แก่ตนเอง
็
ื
ุ
็
็
ุ
๒. เปนการถวายการอปถัมภ์แด่พระสงฆ์ ๔. เปนส่วนประกอบส าคัญของการ
ุ
ท าบญ

ั
๒.๒ การถวายภตตาหาร


ื

้
ั
ภตตาหาร คอ อาหารตางๆ ทเราประกอบขึ้นแลวนาไปถวายแดพระสงฆ
ี่
่
่
์
มีวัตถุประสงค คอ
ื
์
ื่
• เพอสบทอดประเพณี
ื
• เพอสรางความเปนสรมงคลแกตนเอง
็
่
ิ
้
ิ
ื่
่
ิ
์
้
ื่
้
ั
• เพอจะไดมีโอกาสฟงธรรมจากพระสงฆอยางใกลชด
่
• เพอเปนการทานุบารุงพระพุทธศาสนา


ื
็

ั
๒.๓ การถวายสงฆทาน


ื
ั่
์
่
ี่
้
็
สงฆทาน คอ ทานทถวายแดพระสงฆทวไปมิไดเจาะจงวาจะเปนภกษุ
่
ิ
ั
ื
่
ึ
่
รูปใดรูปหนง ของทถวายเรยกวา เครองไทยธรรม
ี
่
ี
่

ื่
เครองไทยธรรม


ภตตาหาร
ั



ั
้
ื่
์
ื่
ื่

น้า รวมทงเครองดมที่พระสงฆดมได ้
่
่
่
้
ื
ผา เครองนุงหม
ั
่
ยานพาหนะ รวมถึงปจจัยคาพาหนะ
้
มาลัย ดอกไม เครองบูชาตางๆ
่
ื
่
ี
ธูป เทยนบูชาพระ



ื

์

่
ั
่
ั
เครองสุขภณฑสาหรบชาระรางกาย
เครองทนอนอันสมควร
ี่
ื่
่
ิ
ี
ทอยูอาศยและบรวาร เชน กุฏ เสนาสนะ
่
่
ั
ิ
ี
เครองใชทใหแสงสวาง เชน เทยน ตะเกียง
่
้
้
ื่
่
ี่

๒.๔ การถวายผาอาบน้าฝน
้




ิ
ื
่
ิ
ื
ี
ผ้าอาบน าฝนหรอผ้าวัสสกสาฏก คอ ผ้าอาบน าทพุทธศาสนกชน
้
้
ุ
ุ
ู
น ามาถวายแด่พระสงฆ์ในฤดฝน เปนการท าบญและอปถัมภ์ให้พระสงฆ์
็
มเครองใช้ตามฤดกาล
ี
ู
ื่

ื่
ื่
๒.๕ การจัดและถวายเครองไทยธรรม เครองไทยทาน


ั
ื่
ื่
้
่
เครองไทยธรรม หมายถึง ของถวายพระเทานน เครองไทยทาน
่
้
ั
่
็
หมายถึง ของสาหรบท าทานกับใครก็ได ไมจ าเพาะเจาะจงวาตองเปน
้

์
พระสงฆ
วัตถุประสงค ์

่
์
ิ
ื
่
• เพอถวายความอุปถัมภแดภกษุ
• เพอลดความตระหน ความโลภ
ื่
ี่
่
• เพอความเปนสรมงคลแกตนเอง
ื่
็
ิ
ิ
ี
• เพออุทิศสวนกุศลใหแกบุพการ ญาติมิตร และจา
้
่
้
่
่
ื
กรรมนายเวรที่
่
้
ลวงลับไปแลว

๒.๖ การกรวดน้า




่
การกรวดน้า หมายถึง การอุทิศสวนกุศล อันจะพึงเกิดจากการท าบุญ


้
่

้
ี
้
่
่
ใหแกผูลวงลับ ไปแลวดวยวิธการหลังน้า
้
วัตถุประสงค ์
ื
ื
่
่
• เพอสบตอประเพณีทางพระพุทธศาสนา
้
่
้
่
• แสดงความกตัญญูกตเวทีตอผูมีพระคุณทีลวงลับไปแลว
่
้
่
• แสดงความเมตตาแกผูลวงลับไปแลว
่
้

ิ
๒.๗ การทอดกฐน


ิ
้
ิ
้

้
่
ทอดกฐน หมายถึง การนาผากฐนไปวางไวตอหนาพระสงฆ ์
้
้
้
่
์
่
ึ
อยางนอย ๕ รูป โดยมิไดตังใจจะถวายแดพระสงฆรูปใดรูปหนง
่
วัตถุประสงค
์
ิ
่
์
่
่
่
ื
• ถอวาเปนการท าบุญทีมีอานสงสยิงกวาการท าบุญอนๆ
ื
็
่
์
• เปนการอุปถัมภพระสงฆ ์
็
ื
็
• เปนการสบตอประเพณีทางพระพุทธศาสนา
่
• เปนการเปดโอกาสใหท าบุญรวมกัน
่
้
ิ
็

๒.๘ การทอดผาปา
่
้
่
่
่
่
้
้
่
ผาปา หมายถึง ผาทีไมมีเจาของ วางทิ้งอยูตามปาหรอปาชา ซง
ึ่
้
้
่
ื
็

็
้
ั
้
์
้
พระสงฆตองนามาซก มายอม แลวนามาท าเปนจีวร ภายหลังประชาชนเหน


ความล าบากจึงนาผาดีๆ ท าเปนจีวรสาเรจรูปแลวนาไปทอดทิ้งตามปา สุดแท ้
่
้

้
็
็

ั
ิ
่
แตพระภกษุรูปใดมาพบก็ชกเอาไป

ที่มา:https://www.aksorn.com