The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Kroovan, 2021-07-02 09:45:55

น.๖วันสำคัญทางพระพุทธศาสนาและศาสนพิธี ม.1

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๖ วันส าคัญทางพระพุทธศาสนาและศาสนพิธี




ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม



กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษาศาสนา และวัฒนธรรม

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑








































วิภาวรรณ กูนา




หนวยการเรยนรูที ่ ๖ วันสาคัญทางพระพุทธศาสนาและศาสนพิธ ี








ชาตไทยมเอกลักษณการประกอบ



พิธกรรมทางพุทธศาสนาเปนของตนเอง

ศาสนพิธแสดงถงเอกลักษณของชาตและ





เปนเครองรวมน าใจให้ผู้คนทหลากหลาย






นกคดเข้าส่จดศาสนธรรมอันเดยวกัน











ดังนั้น พุทธศาสนกชนทด จงควรรความ
เปนมาของวันส าคัญทางพระพุทธศาสนา

เพอให้สามารถปฏบัตตนได้อย่างเหมาะสม




ในวันดังกล่าว

๑. วันสาคัญทางพระพุทธศาสนา
วันมาฆบูชา







วันมาฆบูชาตรงกับวันเพ็ญเดอน ๓ ของทุกป ถาปใดมีอธกมาสจะ











ื่
เลอนไปเปนวันเพ็ญเดอน ๔ เมอครงพุทธกาลมีเหตุการณ “จาตุรงคสนนบาต”



ณ เวฬุวันมหาวิหาร ในกรุงราชคฤห ไดแก ่

๑. พระสาวกซงเปนพระอรหันต์ ๑,๒๕๐ รป มาประชมกัน








๒. พระสาวกทั้ง ๑,๒๕๐ รป ได้รบเอหภกขุสัมปทา คอได้รบการ


อุปสมบทจากพระพุทธเจ้า




๓. พระสาวกเหลานน มาประชุมกันโดยมิไดนดหมาย


๔. พระพุทธเจาทรงแสดงโอวาทปาฎิโมกข ์







“โอวาทปาฎิโมกข” เปนค าสอนทีพระพุทธเจาทรงแสดงตอ

พระสงฆจ านวน ๑,๒๕๐ รูปประกอบดวยหลักธรรมใหญๆ ๓ ประการ


ดังน้ ี







๑ ขนต คอ ความอดกลัน เปนตบะสูงสุด





ั่
๒ การไมทาชวทงปวง ทาความดี ทาจิตใจใหบรสุทิ ์ ิ






๓ การไมวาราย ไมทาราย บาเพ็ญสมาิ ิ





พิธมาฆบูชา มคร้งแรกในสมัยรชกาลท ๔ พุทธศาสนกชนประกอบพิธตามประเพณ ี









นยม ดังน้ ี





๑. ท าให้ตนอยู่ในศลในธรรม เช่น รกษาศล ๘ งดสรา อบายมุข เปนต้น



๒. บ าเพ็ญสาธารณประโยชน์ เช่น บรจาคโลหต ซ่อมแซมวัด เปนต้น



๓. ท าบญตักบาตร ฟงธรรม







๔. เวียนเทยน ระลกถงพระพุทธคณ พระธรรมคณ และพระสังฆคุณ



นอกจากน้ สามารถประกอบศาสนกิจทบานไดหากไมสะดวกไปวัด โดยการจุดธูป








เทยนบูชาพระ ทาจตใจใหสงบ ยอมเปนพุทธศาสนกชนทดีเชนกัน






วันวิสาขบูชา













วันวิสาขบชา ตรงกับวันเพ็ญเดอน ๖ ของทกป ถ้าปใดมอธกมาสจะ








เลอนไปเปนวันเพ็ญเดอน ๗ ถอเปนวันคล้ายวันประสต วันตรสร และวัน
ื่




ปรนพพานของพระพุทธเจ้า








พระพุทธเจาประสูตทสวนลุมพินวัน กอนพระพุทธศกราช ๘๐ ป ี


ื่







พระพุทธเจาตรสรูเปนสมมาสมพุทธเจา ณ ใตรมพระศรมหาโพธ เมอพระชนม ์



ได ๓๕ พรรษา



พระพุทธเจาปรนพพานทนครกุสนารา เมอพระชนมได ๘๐ พรรษา








นบวาเปนเรองอัศจรรยทีเหตุการณทัง 3 เกิดขึ้นในวันเดียวกัน









สมัยรชกาลที่ ๒ มีการออกพระราชก าหนดเรยกวา






“พระราชก าหนดพิธวิสาขบูชา”










ห้ามมให้มการฆ่าสัตว์และเสพสราเมรย ๓ วัน คอ วันข้น ๑๔ ค า วัน








ข้น ๑๕ ค า และแรม ๑ ค า เดอน ๖ มการท าบญตักบาตร รกษาศล เวียนเทยน




เปนต้น


องค์การสหประชาชาตได้ประกาศให้





วันวิสาขบชาเปน “วันส าคัญสากลของโลก” ท ี่



มความส าคัญของมนษยชาต โดยตระหนักว่า




มความส าคัญต่อ



พุทธศาสนกชนทั่วโลก






พระพุทธเจ้าทรงสอน ปจจุบนวันวิสาขบูชาเปน





เปนศาสนาทเก่าแก่ เปน ให้มเมตตาธรรม









ทยึดเหนยวจตใจตั้งแต่ ขันตธรรม ส่งผลให้ วันหยุดราชการ เพอให ้




อดตจนอนาคต เกิดสันตสขในสังคม พุทธศาสนกชนไปบาเพ็ญกุศล





ตามประเพณีนยมเหมอนวัน
มาฆบูชา

วันอัฏฐมีบูชา






วันอัฏฐมีบูชา ตรงกับวันแรม ๘ ค ่า เดอน ๖ หรอ เดอน ๗ นับถัดจาก




วันวิสาขบูชาไป ๗ วัน เปนวันคลายวันถลายพระเพลิงพระพุทธสรระ เปนวัน




สาคัญทีระลึกถึงพระพุทธองค ์




ในวันอัฏฐมีบูชาจะมีการเทศนเรอง





ื่
พุทธ-ประวัติ เพอใหนอมราลึกถึง
พระคุณและพระธรรมค าสอนของ




พระพุทธเจา และซาบซงในพระ


รตนตรย











เนองจากวันอัฏฐมีบูชาเพิงไดรบการจัดใหเปนวันสาคัญทาง

พระพุทธศาสนา จึงยังไดรบความสนใจจากประชาชนนอยกวาวันสาคัญทาง








ึ่

พระพุทธศาสนาวันอนๆ สวนใหญมีแตพระสงฆเปนผูจัดศาสนพิธ ซงเปนพิธ ี











เล็กๆ สาหรบพุทธศาสนกชน ควรเขาวัดตักบาตร ฟงเทศนา และปฏิบติตน

ตามพระธรรมค าสอน เพอระลึกถึงคุณของพระพุทธเจา และสบทอด



พระพุทธศาสนาใหคงอยูสบไป




วันอาสาฬหบูชา





วันอาสาฬหบูชา ตรงกับวันเพ็ญ









เดอน ๘ ของทุกป ถาปใดมีอธกมาสจะเลอน


ไปเปนเดอน ๘ หลัง







เปนวันทพระพุทธเจ้าแสดงปฐมเทศนา คอ แสดงพระธรรมเปนคร้งแรก ม ี


ชอว่า ธมมจักกัปปวัตตนสูตร มใจความส าคัญกล่าวถง อรยสัจ ๔








เปนวันทพระสงฆ์เกิดข้นเปนคร้งแรกในโลก






เปนวันทีพระรตนตรย คอ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ ครบทัง ๓ ดวง






ทางราชการก าหนดใหวัน




อาสาฬหบูชา เปนวันสาคัญทาง


พระพุทธศาสนา เมอ พ.ศ. ๒๕๐๑




และใหเปนวันหยุดราชการ ๑ วัน




สาหรบพุทธศาสนกชน ควร

บาเพ็ญกุศลตามธรรมเนยม



ประเพณี เชนเดียวกับวันมาฆบูชา


และวันวิสาขบูชา

วันเขาพรรษา













วันเขาพรรษา ตรงกับวันแรม ๑ ค ่า เดอน ๘ หรอ

วันถัดจากวันอาสาฬหบูชา หากเปนปอธกมาสจะตรงกับ







วันแรม ๑ ค ่า เดอน ๘ หลัง เปนวันทีพระสงฆอธษฐานวา จะอยูประจ าใน



ื่


อาวาสตลอด ๓ เดอน โดยไมไปแรมคนในที่อน เรยกวา จ าพรรษา





ในสมัยพุทิกาล พระพุทิเจาทรงวางระเบยบใหจ าพรรษา



ในฤดูฝน เพอไมใหพระภกษุไปเหยียบขาวกลาของชาวบาน










วันเข้าพรรษามวัตถประสงค์ทส าคัญ ดังน้ ี




ื่
๑. เพอใหพระสงฆ ไดมีเวลาศกษา


พระธรรมวินยไดมากขึ้น ในวันน้ พุทธศาสนกชนมักจะนยมไปทาบุญ






เชนเดียวกับวันสาคัญทางพระพุทธศาสนา

๒. เพื่อเปดโอกาสให้ชาวบ้านได้บ าเพ็ญ วันอนๆ และมีการหลอเทยนพรรษาเพอนาไป

ื่

ื่



กุศล เช่น รกษาศล ฟงธรรม เปนต้น


ถวายใหแดพระสงฆทวัด


ี่

๓. เพอใหประชาชนนาบุตรหลานทเปน









ชายเขามาบวช เพอศกษาธรรม
ื่







ื่





ภาพประเพณแหเทยนพรรษาทจดข้นอยางยิงใหญเปนประจาทุกป และมีชอเสยง








ไปทวโลกทจงหวัดอุบลราชธาน ี

วันออกพรรษาและวันตักบาตรเทโวโรหณะ



วันออกพรรษา ตรงกับวันแรม ๑ ค ่า




เดอน ๑๑ กอนวันออกพรรษา ๑ วัน เปนที่



วันทีพระสงฆอยูจ าพรรษาครบ ๓ เดอน



เปน “วันปวารณา” พระสงฆจะมีโอกาส




กลาวตักเตอนซงกันและกัน
ึ่





ในเทศกาลออกพรรษา พุทธศาสนกชนจะรวมกันท าบุญตัก





บาตรครงใหญ เรยกวา “ตักบาตรเทโวโรหณะ” เชอกันวาเปนวันคลาย


ื่






วันทีพระพุทธเจาเสด็จกลับลงจากเทวโลก จึงเฉลิมฉลองและถอเปน
ประเพณีสบมา











ภาพประเพณีตักบาตรเทโวทีจัดขึ้นอยางยิงใหญเปนประจ าทุกป และมีชอเสยงไปทั่วประเทศ
ที่วัดสงกัสรตนคีร จังหวัดอุทัยิาน ี




วันธรรมสวนะ













ธรรมสวนะ แปลวา วันสาหรบฟงธรรม ทั่วไปเรยกวา วันพระ มีวัน





พระเล็กกับวันพระใหญ วันพระเล็ก ไดแก วันขึ้น วันแรม ๘ ค ่า สวนวันพระ


ใหญ ไดแก วันขึ้น วันแรม ๑๔ หรอ ๑๕ ค ่า





















พุทธศาสนกชนนยมสวดมนต


ฟงธรรม และถอศล ๘







วันธรรมสวนะทพระพุทธเจ้าทรงบัญญัตข้น ก่อเกิดประโยชน์ ดังน้ ี



• ในฝายสงฆ พระสงฆไดมาประชุมกันฟงค าสงสอนของพระพุทธเจา







• เปดโอกาสใหพระภกษุสามเณรไดแสดงธรรม


• ฝายอุบาสกอุบาสกา ไดฟงธรรม เพิมพูนความศรทธา

















• ชาวพุทธไดฟงสงทควรรบฟง ทราบแนวทางนาไปปฏบต ิ

• สงทเคยฟงแลวชดแจงยิ่งขึ้น
ิ่
ี่



• บรรเทาความสงสย




• รูสงดีชว มีความเหนถูกตองตามหลักพระพุทธศาสนา





• สงคมชุมชนเปนหนงเดียว ไดพบปะกัน ชวยเหลอกัน และ






มีความสามัคคี




ในวันธรรมสวนะ พุทธศาสนกชนพึงปฏิบติศาสนพิธ ดังน้ ี






ตอนเชา พระสงฆ สามเณร และอุบาสก อุบาสกา ประชุมกันทพระ

อุโบสถ หรอศาลาการเปรยญ

รวมกันกลาวค าบูชาพระรตนตรย และสวดบททาวัตรเชา








รบศล ๕ หรอศล ๘ จากพระสงฆ ์



พระิรรมกถึกขึ้นิรรมมาสนแสดงิรรม อุบาสก อุบาสกา





ตงใจฟงิรรมเทศนาดวยความเคารพและตังใจ

เมอเทศนาจบ หวหนาอุบาสก อุบาสกา นากลาวสาิุการ








๓ ครง เปนอันเสรจพิิ ี







ประโยชนทีไดรบจากวันสาคัญทางพระพุทธศาสนา






• มีเวลาในการปฏิบัติศาสนกิจ





มากขึ้น และท าใหรกษาศลได ้

อยางเครงครดมากยิ่งขึ้น





• มีโอกาสรวมบาเพ็ญ

สาิารณประโยชน เชน การท า



ความสะอาดวัด การขุดลอก




ทางระบายน้า เปนตน



๒. ศาสนพิธ ี



การบูชาพระพุทธเจา











พุทธศาสนกชนสามารถแสดงความเคารพตอพระพุทธเจา เพอความ


ึ่

สงบทางจิตใจ และเตอนสติใหท าความดี ซงสามารถท าได ๒ ทาง


๑. อามิสบูชา คอ ๒. ปฏิบติบูชา คอ



บูชาดวยสงของ บูชาดวยการปฏิบติ



ตนตามค าสอน

การจัดทีบูชาในศาสนพิธี












การจัดทีบูชาในศาสนพิธ นยมจัดเปนโตะหมูบูชา เพอแสดงความ














เคารพตอพระพุทธเจา ซงโดยทัวไปจะใชโตะหมูในการจัด แตหากหาโตะหมู ่



ไมไดก็สามารถใชโตะหรอตังอะไรก็ไดทีควรนามาจัดโตะหมูบูชา













การตังพระพุทธรูปบนโตะหมูบูชา นยมตังใหหนพระพักตรไปทาง



ื่




เดียวกับพระสงฆ โดยพระสงฆจะนงทางเบองซายของพระพุทธรูป เพอจะได ้



ถอวาพระพุทธรูปเปนประธาน มีเครองบูชา ไดแก ่







ธูป เทยน ดอกไม ้


โตะเดี่ยว





• ใชแจกัน ๒


• เชงเทียน ๒


• กระถางิูป ๑



โตะหมู ๔ แบบธรรมดา


• แจกัน ๒ • เชงเทียน ๖ • กระถางิูป ๑ • พานดอกไม ๒




โตะหมู ๕




• แจกัน ๔



• เชงเทียน ๖ หรอ ๘

• กระถางิูป ๑

• พานดอกไม ๕




โตะหมู ๗




• แจกัน ๔



• เชงเทียน ๘ หรอ ๑๐

• กระถางิูป ๑

• พานดอกไม ๕


โตะหมู ๙




• แจกัน ๖ • เชงเทียน ๑๐ หรอ ๑๒ • กระถางิูป ๑ • พานดอกไม ๗




การจัดทีบูชาพระประจ าบาน









ี่

ี่
การจัดทบชาพระทบ้าน นยมจัดตามสภาพของบ้านและฐานะของเจ้า
บ้าน เช่น









บานขนาดเล็ก นยมมีห้งพระติดขางฝา









บานขนาดปานกลาง นยมจัดเปนโตะเดียวบูชา












บานที่กวางมาก นยมจัดใหมีหองพระประจ าบาน




การจุดธูปเทียน













การจุดธูปเทียน เปนการเรมตนประกอบพิธกรรมทาง
พระพุทธศาสนา นยมเชญประธานเปนผูจุด โดยเรมจุดจากทางขวาของ






พระพุทธรูปกอน ถามีเทียนหลายคูนยมจุดคูบนกอน หลังจากจุดเทียนจะจุด







ธูปเปนล าดับตอไป


การอาราธนาศล






การอาราธนาศล เปนค าทใช้กับพระสงฆ์ มความหมายว่า การเช้อเชญพระให้ศล






โดยกล่าวค าอาราธนาศล หลังจากทประธานจดธปเทยนบชาพระรตนตรย เพอให้















พระสงฆ์เตอนสตไม่ให้ท าชั่ว และรกษาศล


ค าอาราินาศล (ค าอาน)



มะยัง ภันเต วิสง วิสง รกขะนัตถายะ ตสะระเณนะ สะหะ ปญจะ สลาน




ยาจามะ



ทุตยัมป มะยัง ภันเต วิสง วิสง รกขะนัตถายะ ตสะระเณนะ สะหะ ปญ




จะ สลาน ยาจามะ


ตะตยัมป มะยัง ภันเต วิสง วิสง รกขะนัตถายะ ตสะระเณนะ สะหะ






ปญจะ สลาน ยาจามะ





ค าอาราินาศล (ค าแปล)



ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจรญ ข้าพเจ้าทั้งหลายขอศล ๕ ประการ พรอม







ด้วยไตรสรณคมน์ เพือประโยชน์แก่การศกษาเปนภาคๆ ไป
แม้คร้งท ๒ ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจรญ ข้าพเจ้าทั้งหลายขอศล ๕









ประการ พรอมด้วยไตรสรณคมน์ เพือประโยชน์แก่การศกษาเปนภาคๆ
ไป





แม้คร้งท ๓ ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจรญ ข้าพเจ้าทั้งหลายขอศล ๕








ประการ พรอมด้วยไตรสรณคมน์ เพือประโยชน์แก่การศกษาเปนภาคๆ
ไป

การอาราธนาธรรม



















ธรรม คอ หลักค าสอนอันเปนแนวทางใหปฏบตแตความดี บารุงจตใจใหงดงาม

เพอสรางวินยทดี การอาราธนาธรรมมีความหมายวา การเชอเชญใหพระสงฆไดกรุณา




ี่


ื่



ชแนะแนวทางในการปฏบตความดีตามหลักธรรมพระพุทธศาสนา





ค าอาราินาิรรม (ค าอาน)


พรหมา จะ โลกาิปะตี สะหมปะติ


กัตอัญชลีอันิวะรง อะยาจะถะ
สนตีิะ สตตาปปะระชกขะชาติกา




เทเสตุ ิมมัง อนุกัมปมัง ปะชง



ค าอาราินาิรรม (ค าแปล)














ทาวสหมบดีพรหมผูเปนอิบดีของโลก ไดประนมหตถ ์


นมัสการกราบทูลวิงวอนตอสมเด็จพระผูมีพระภาคเจาผูประเสรฐวา







สตวทังหลายทีมีิุลี คอ กิเลสในดวงตาเบาบางยังมีอยูในโลกน้ ขอ









พระองคไดโปรดแสดงิรรมเพออนุเคราะหแกหมูสตวน้ดวยเถิด








การอาราธนาพระปรตร














ปรตร มีความหมายวา คุมครองรกษา เปนบทสวดมนตทีนยมวา






ศกดิสทธ สามารถปดเปาหรอปองกันอันตรายได






ค าอาราินาพระปรตร (ค าอาน)






วิปตติ ปะฏิพาหายะ สพพะสมปตติสทิยา
สพพะทุกขะวินาสายะ ปรตตัง พรูถะ มังคะลัง







วิปตติ ปะฏิพาหายะ สพพะสมปตติสทิยา



สพพะภะยะวินาสายะ ปรตตัง พรูถะ มังคะลัง

วิปตติ ปะฏิพาหายะ สพพะสมปตติสทิยา







สพพะโรคะวินาสายะ ปรตตัง พรูถะ มังคะลัง


ค าอาราินาพระปรตร (ค าแปล)









ขอพระสงฆทังหลาย จงสวดพระปรตรอันเปนมงคล




ื่
ื่
เพอปองกันความวิบัติทังปวง เพอยังสมบัติทังปวงใหสาเรจ









เพอใหทุกขภัย โรคทังปวงพินาศไป


ที่มา:https://www.aksorn.com


Click to View FlipBook Version