งานเอีย

รวมจุดเช็คอิน

จิตกรรมฝาผนัง
ภาพวาดฝาผนัง

มาอนุรักษ์ไปด้วยกัน

ร ว ม สุ ด ย อ ด จิ ต ก ร ร ม ฝ า ผ นั ง

01 วัดเกาะ : รวมพลชาวต่างชาติในสมัยอยุธยา
วัดเกาะ เป็นวัดเก่าแก่สมัยอยุธยาในจังหวัดเพชรบุรีซึ่งมี จิตรกรรมฝาผนัง ที่
งดงามเขียนเต็มผนังทุกด้านเป็นเรื่องราวในพุทธประวัติที่หาชมยาก ในภาพเล่าถึง
สถานที่สำคัญของพระพุทธเจ้าตั้งแต่ประสูติจนถึงปรินิพพาน และสถานที่ที่ทรง
ประทับเพื่อเสวยวิมุตติสุขหลังตรัสรู้ ไฮไลต์ของภาพจะเห็นรูปชาวต่างชาติหลาก
หลายชาติที่เข้ามาค้าขายในยุคนั้นซึ่งน่าสนใจว่าเพชรบุรีอาจมีชาวต่างชาติเดินทาง
เข้ามาถึงถิ่น หรือช่างสกุลเพชรบุรีกลุ่มนี้เป็นชุดที่โด่งดังจนได้เข้าไปทำงานในเมือง
พระนครจนรู้จักชาวต่างชาติกลุ่มต่าง ๆ เป็นอย่างดี เช่น ชาวตะวันตก ชาวอาหรับ
ชาวจีน พลพรรคชาวต่างชาติเหล่านี้ถูกวาดแทนหน้ าเทวดาและยักษ์แบบไทย ๆ จึง

เป็นรายละเอียดของภาพที่ดูได้เพลินมาก ๆ

02 วัดสุทธิวราราม : พุทธศิลป์ในศิลปะร่วมสมัย
วัดสุทธิวราราม เป็นวัดเก่าแก่สมัยกรุงธนบุรีอายุกว่า 250 ปีที่ตอนนี้ถูกปรับโฉมใหม่
ให้พุทธศาสนาเข้าถึงคนทั่วไปได้ง่ายและสนุกขึ้นผ่านงานศิลปะร่วมสมัยที่จะได้เห็น
Google, Facebook, MacBook รวมทั้งร้านสะดวกซื้อเปิดตลอด 24 ชั่วโมงซ่อนอยู่

ในพุทธศิลป์ เหล่านี้ด้วย
ไฮไลต์ต้องชมอยู่บนชั้น 2 ที่เปรียบได้กับแกลเลอรีใหญ่สุดเป็นผลงานการวาดภาพลง
บนผืนผ้าใบขนาดใหญ่ของ “ทรงเดช ทิพย์ทอง” ศิลปินชาวเชียงรายที่ทำงานศิลปะ
เกี่ยวเนื่องกับพุทธศาสนามาตลอด เช่น จิตรกรรมฝาผนังด้านหลังพระประธานที่วัด

แม่คำสบเปิน และจิตรกรรมฝาผนังพระอุโบสถที่วัดป่าอ้อร่มเย็น จังหวัดเชียงราย
งานของทรงเดชมักเขียนด้วยสีขาวบาง ๆ เพื่อให้ผลงานดูสะอาดสว่าง และสงบ
เหมือนความรู้สึกของเขาที่มีต่อพระพุทธศาสนา สำหรับงานศิลปะภายในโบสถ์วัด
สุทธิวรารามแห่งนี้ ทรงเดชใช้เวลาวาดนานถึง 7 ปีซึ่งเป็นโครงการที่ริเริ่มโดยพระ

มหาสุทิตย์ อาภากโร เจ้าอาวาสวัดสุทธิวราราม

03 วัดสุทัศนเทพวราราม : ต้นแบบภาพสัตว์หิมพานต์ที่สมบูรณ์ที่สุดในไทย
วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร นอกจากจะยืนหนึ่งเรื่องขนาดความใหญ่ของพระวิหารหลวงแล้ว
จิตรกรรมฝาผนังภายในพระวิหารหลวงยังได้รับการยกย่องให้เป็นพิพิธภัณฑ์ศิลปะไทยประเพณี เพราะ
ทรงคุณค่าด้วยฝีมือบรมครูช่างสมัยต้นรัตนโกสินทร์ เมื่อเข้าไปภายในพระวิหารหลวง ทุกคนจะทึ่งกับ
จิตรกรรมฝาผนังที่สร้างสรรค์อย่างวิจิตรจากพื้นจดเพดานว่าด้วยเรื่องประวัติพระพุทธเจ้า 27 พระองค์
รวมไปถึงเสาสี่เหลี่ยมทั้ง 8 ต้นเป็นภาพเรื่องไตรภูมิโลกสัณฐานว่าด้วยภพภูมิ โลก และจักรวาล ตาม
คติความเชื่อทางพุทธศาสนา ซึ่งแน่นอนว่าต้องมีเรื่องราวของป่าหิมพานต์และสัตว์วิเศษในจินตนาการ

อยู่
ภาพสัตว์หิมพานต์ในวัดสุทัศนเทพวรารามนั้นมีครบทุกวงศ์ แต่ละวงศ์วาดไว้ครบทุกสีและทุกประเภท

เรียกได้ว่าหากอยากจะรู้จักสัตว์หิมพานต์และถิ่นที่อยู่ว่าแต่ละตัวมีลักษณะ ท่าทาง ความชอบ นิสัย
อย่างไร ให้มาดูได้ที่วัดสุทัศน์ฯ และที่พิเศษคือนอกจากจิตรกรรมฝาผนังแล้ว เหนือกรอบประตูและ
หน้ าต่างวัดสุทัศน์ฯ จะมีภาพชุดจิตรกรรมสีฝุ่นบนกระดาษข่อยบรรจุในกรอบไม้แกะสลักลวดลายพรรณ
พฤกษาอย่างฝรั่งประดับอยู่เหนือช่องประตูหน้ าต่างช่องละ 3 ภาพ รวม 48 ภาพ เป็นงานฝีมือชั้นสูง

ของช่างหลวงในราวสมัยรัชกาลที่ 3 และ 4 และเป็นภาพชุดจิตรกรรมที่เล่าเรื่องสัตว์หิมพานต์ที่
สมบูรณ์แบบและมีจำนวนมากที่สุดในประเทศไทย

04 วัดภุมรินทร์ราชปักษี: วัดร้างที่ซ่อนความอลังการของ จิตรกรรมฝาผนัง
วัดภุมรินทร์ราชปักษี หรือ วัดภุมรินทร์ หลายคนอาจไม่คุ้นหูนัก หรือแม้แต่คนย่านฝั่งธนบุรีเองก็อาจจะยังไม่เคยได้ยิน
ชื่อวัดแห่งนี้สักเท่าไร ทั้ง ๆ ที่วัดนี้มีความสำคัญและมีมาก่อนการตั้งกรุงรัตนโกสินทร์ แต่เหตุที่ชื่อวัดภุมรินทร์ราชปักษี

ถูกลืมเลือนก็เพราะวัดแห่งนี้เป็นวัดร้างไร้พระสงฆ์จำพรรษาและถูกยุบรวมไปอยู่ภายใต้การดูแลของ วัดดุสิดาราม
วรวิหาร ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 6

จิตรกรรมฝาผนัง ของที่นี่ยังคงเอกลักษณ์ลายเซ็นของงานจิตรกรรมฉบับช่างสกุลวังหน้ าในต้นกรุงรัตนโกสินทร์
สันนิษฐานว่าน่าจะวาดในช่วงสมัยรัชกาลที่ 3 ไม่เกินรัชกาลที่ 4 และการที่วัดเล็ก ๆ แห่งนี้ได้รับการบูรณะโดยช่างสกุล

วังหน้ าซึ่งเป็นกลุ่มช่างที่เลื่องชื่อของพระนครในยุคนั้นย่อมบ่งบอกถึงความสำคัญของวัดแห่งนี้ได้เป็นอย่างดี
หากเงยหน้ าขึ้นมองด้านบนเหนือกรอบประตูทางเข้าวิหารจะพบจิตรกรรมขนาดใหญ่เต็มผนังเป็นเรื่องราวพุทธประวัติ
ตอน มหาสุทัสสนสูตร หนึ่งในพระสูตรตามพระไตรปิฎก มีเนื้อความกล่าวถึงเหตุการณ์เมื่อพระพุทธเจ้าใกล้เสด็จดับ
ขันธ์ปรินิพพานในป่าเขตเมืองกุสินารา ครั้งนั้นพระอานนท์ได้กราบทูลขอพระองค์ว่าอย่าเสด็จปรินิพพาน ณ นครขนาด
เล็กแห่งนี้เลยเพราะเกรงว่าจะไม่สมพระเกียรติ พระพุทธองค์จึงทรงเล่าถึงความยิ่งใหญ่ของนครแห่งนี้ในอดีตว่าเคย

เป็นที่ตั้งของ “นครกุสาวดี” มี พระมหาสุทัสสนะ เป็นกษัตริย์ผู้สร้างความเจริญรุ่งเรือง มีปราสาท โรงทาน มีเมือง
บริวารมากถึง 84,000 เมือง มีกำแพงและต้นตาลล้อมรอบถึง 7 ชั้น โดยทั้งกำแพงและต้นตาลล้วนแล้วแต่เป็นทอง
เงิน แก้วไพฑูรย์ แก้วผลึก แก้วโกเมน แก้วบุษราคัม และรัตนะ ซึ่งถ้าดูตามภาพที่ปรากฏจะพบว่ามีความเกี่ยวเนื่อง

กับเรื่ องราวในมหาสุทัสสนสูตรเป็ นอย่างมาก
จิตรกรรมฝาผนังไม่ได้สลักแค่ความเชื่อด้านพุทธศาสนา มากไปกว่าความสวยงาม จิตรกรรมฝาผนังยังใส่เรื่องราวของ
วิถีชีวิต ภูมิประเทศในยุคต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี และในภาพจิตรกรรมฝาผนังวัดภุมรินทร์ราชปักษีจะพบ ต้นตาล เป็น
องค์ประกอบภาพอยู่หลายแห่ง สื่อถึงความนิยมในสมัยโบราณเรื่องเสียงของต้นตาลยามเมื่อต้องสายลมจะคอยประโคม
เสียงไพเราะราววงมโหรีกำลังขับกล่อมเมืองและในมหาสุทัสสนสูตรเองมีกล่าวถึงป่าตาลที่ห้อมล้อมไว้ด้วยกันถึง7 ชั้น

05 วัดดุสิดาราม : ที่สุดของภาพนรกภูมิสายโมเดิร์น
จิตรกรรมของวัดดุสิดารามเป็นผลงานฝีมือช่างเขียนในสมัยรัชกาลที่ 1 เทียบได้กับ

ภาพเขียนในพระที่นั่งพุทไธสวรรย์แห่งวังหน้ าซึ่งอยู่ในยุคเดียวกัน ไฮไลต์ของ
จิตรกรรมฝาผนังชุดนี้ซ่อนอยู่ด้านหลังพระประธานเป็ นภาพเมืองนรกขนาดใหญ่ที่
ผสมผสานเรื่องความเชื่อในด้านพระพุทธศาสนาและความสวยงามของงานจิตรกรรม
ได้ชวนขนลุก โดยเฉพาะรูปเปรตตัวสูงที่ดูน่าสะพรึงไม่น้ อยกว่าเปรตวัดสุทัศน์ฯ ดู

แล้วก็ให้รู้สึกเกรงกลัวบาปขึ้นมาทันที
โดยปกติแล้วภาพขุมนรกตามวัดต่าง ๆ อาจจะมีแค่กระทะทองแดง ต้นงิ้ว หรือพระ
มาลัยท่องแดนนรกที่ไม่ได้เน้ นฉากของภูตผีที่อยู่ในนรกมากนัก แต่ภาพจิตรกรรม

นรกภูมิขนาดใหญ่ชิ้นนี้ได้วาดความทรมานของนรกแต่ละขุมอย่างชัดเจน ทั้งยัง
แสดงให้เห็นถึงผลของการทำบาปแต่ละประเภทว่าหากพุทธศาสนิกชนกระทำความ
ผิดบาป เมื่อตกนรกไปแล้วจะต้องเจออะไรบ้าง การใช้ลายเส้นและรูปแบบที่ไม่ได้
วาดตามขนบของภาพนรกไทยแบบประเพณีทำให้ภาพนรกลายเส้นโมเดิร์นชิ้นนี้ดูน่า

กลัวและสมจริงจนยกให้เป็ นหนึ่ งในภาพนรกภูมิที่ต้องห้ามพลาดชมในเมืองไทย