คู่มือครูคณิตศาสตร์ประถมศึกษาปีที่ 1 เล่ม 2

คมู่ อื ครู รายวชิ าพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 11 | การวัดความยาว
ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 1 เลม่ 2

3-1=2
20 - 18 = 2
15 - 12 = 3

ตรวจสอบความเข้าใจ สิ่งท่ีไดเ้ รียนรู้

ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นเพ่ือใหส้ อดคล้อง การหาว่าสิง่ ใดยาวกว่าหรอื สนั้ กวา่ อีกสง่ิ หนึ่งอยู่เทา่ ไร
กับจดุ ประสงค์ของการเรยี นในช่ัวโมงน้ี โดยก�ำ หนด ทำ�ได้โดยน�ำ ความยาวในหน่วยเดยี วกนั
สถานการณข์ องจรงิ หรอื ใชร้ ูปภาพทบี่ อกความยาว หรอื ของสองส่งิ นน้ั มาลบกัน
ความสงู ของส่งิ ของต่าง ๆ ในภาพ เปน็ เซนติเมตร เปน็ เมตร
มาให้และให้นักเรยี นร่วมกันหาค�ำ ตอบตามหนงั สอื เรยี น จากนัน้ ให้นกั เรียนท�ำ แบบฝึกหัด 11.7 หนา้ 85 – 87
หนา้ 144 โดยใช้ความรู้ทไ่ี ด้ในบทนีม้ าตอบค�ำ ถาม
โดยผู้สอนใช้การตงั้ คำ�ถามเกยี่ วกบั การเปรยี บเทยี บ
ความยาวหรอื ความสงู มาซักถาม ในการจัดกจิ กรรม
เพ่ือเปรียบเทยี บความยาวหรือความสงู สอ่ื ทีใ่ ช้ควรคำ�นึง
ถึงความเหมาะสมและควรเตรยี มสิ่งของทีจ่ ะใช้เปรียบเทยี บ
ความยาว ให้มีความยาวเตม็ หน่วย

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  163

คมู่ ือครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 11 | การวดั ความยาว
ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 2

11.8 โจทย์ปญั หาการบวก
และโจทย์ปญั หาการลบ (1)

จุดประสงค์

เมอื่ กำ�หนดสถานการณ์ทเ่ี ก่ยี วข้อง
กบั การวัดความยาวให้ สามารถ
วิเคราะห์สถานการณ์ และหาคำ�ตอบ
พร้อมทง้ั ตระหนกั ถึงความสมเหตุ
สมผลของคำ�ตอบทไ่ี ด้

สอื่ การเรยี นรู้

• บตั รภาพประกอบโจทยเ์ กยี่ วกับ
การวดั
• แถบโจทย์ปญั หาการวัด
• บัตรตวั เลข

แนวการจดั การเรียนรู้

ครตู ดิ แถบโจทยป์ ญั หาทเ่ี กย่ี วกบั การวดั บนกระดาน พรอ้ มภาพประกอบโจทย์ เชน่ แกว้ ตาน�ำ กง่ิ หมอ่ นไปปกั ช�ำ ในดนิ
สว่ นทป่ี กั ในดนิ ลกึ 8 เซนตเิ มตร ส่วนท่ีโผลพ่ น้ ดนิ ขึ้นมา 12 เซนตเิ มตร กิง่ หม่อนนย้ี าวก่ีเซนติเมตร จากน้นั ให้นกั เรยี นช่วยกนั
วเิ คราะห์โจทย์ โดยครอู าจตงั้ คำ�ถามนำ� เชน่

• โจทย์ถามวา่ อะไร (ก่ิงหม่อนนย้ี าวก่ีเซนตเิ มตร)
• เราสามารถหาค�ำ ตอบไดอ้ ย่างไร (น�ำ สว่ นทป่ี ักในดิน รวมกบั ส่วนท่ีโผลพ่ น้ ดิน)
• เขียนเป็นประโยคสัญลกั ษณไ์ ดอ้ ย่างไร (12 + 8 = )
• ได้คำ�ตอบเทา่ ไร (20 เซนติเมตร)
• ค�ำ ตอบท่หี าได้สมเหตสุ มผลหรอื ไม่เพราะเหตใุ ด
ครตู ัง้ ค�ำ ถามชีน้ ำ�เพ่อื ส่งเสรมิ ให้นักเรยี นคิดวเิ คราะห์ หากนักเรียนยังไมส่ ามารถหาค�ำ ตอบได้ ครูควรให้นักเรยี น
ใชก้ ารวาดรูปคร่าว ๆ ใชอ้ ุปกรณ์จรงิ หรือเขยี นรอยขีดเพื่อชว่ ยในการหาค�ำ ตอบ

164  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวิชาพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 11 | การวดั ความยาว
ช้นั ประถมศึกษาปีที่ 1 เล่ม 2

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครูกำ�หนดสถานการณเ์ ก่ียวกบั การวัดมาให้ เช่น บัตรภาพประกอบโจทย์ปญั หาเกีย่ วกบั การวัด นักเรียนรว่ มกัน
อภิปรายและวิเคราะหโ์ จทย์และคิดหาคำ�ตอบ ครูยกตวั อยา่ งโจทยป์ ัญหาการวดั และจัดกจิ กรรมทำ�นองน้อี กี 1 - 2 ตวั อยา่ ง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  165

คู่มอื ครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 11 | การวดั ความยาว
ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 เล่ม 2

11 เมตร

ถังนํ้าใบแรก 1 ม. 1 ม. 1 ม. 1 ม. 1 ม. 1 ม. 1 ม. 1 ม. 1 ม. 1 ม. 1 ม.

ถงั นา้ํ ใบทส่ี อง 1 ม. 1 ม. 1 ม.

ใบทีส่ องยาวกวา ใบแรก 3 เมตร

ประโยคสญั ลักษณ 11 + 3 =

11 + 3 = 14

๑๔

ประโยคสัญลกั ษณ 12 - 5 = 12 เมตร 5 เมตร

12 - 5 = 7 ธงชาติ ธงสี

๗

แนวการจดั การเรยี นรู้

ครตู ิดแถบโจทยป์ ัญหาการวัดตามหนงั สอื เรียน นกั เรยี นร่วมกนั อภิปราย วิเคราะหโ์ จทยแ์ ละคดิ หาคำ�ตอบ ควรให้
นักเรียนพิจารณาความสมเหตุสมผลของค�ำ ตอบดว้ ยทกุ คร้งั ในระยะแรกครูอาจใช้ของจรงิ วาดรปู ครา่ ว ๆ หรือเขียนรอยขีด
ประกอบการอธบิ าย ทงั้ นี้เพอ่ื ชว่ ยใหน้ ักเรยี นเกิดแนวคดิ สามารถวเิ คราะห์โจทย์ และหาค�ำ ตอบได้ถูกต้อง ครูยกตวั อย่าง
โจทย์ปญั หาทเ่ี กีย่ วกับการวัดและจดั กิจกรรมท�ำ นองน้ีอีก 1 - 2 ตัวอยา่ ง ส�ำ หรับโจทยบ์ างขอ้ ทนี่ กั เรยี นหาคำ�ตอบไม่ได้
ครคู วรแนะน�ำ ให้นกั เรียนใช้การวาดรูปประกอบ หรอื เขียนรอยขีด เพอ่ื ชว่ ยในการหาคำ�ตอบ หากนักเรียนยงั หาคำ�ตอบ
ไม่ไดอ้ กี ครคู วรน�ำ โจทยป์ ญั หาง่าย ๆ ท่ีเก่ียวกบั การวดั ท่ีมจี ำ�นวนทเ่ี ก่ยี วขอ้ งไม่เกิน 10 มาฝกึ ท�ำ กอ่ น

166  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 11 | การวดั ความยาว
ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 2

5-2=

๓

20 - 8 =

๑๒

ตรวจสอบความเข้าใจ สงิ่ ที่ได้เรียนรู้

ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นเพ่อื ใหส้ อดคลอ้ ง การแก้โจทย์ปัญหาทำ�ไดโ้ ดย อา่ นทำ�ความเขา้ ใจปญั หา
กับจดุ ประสงค์ของการเรยี นในช่วั โมงน้ี โดยให้นกั เรียนเขียน วางแผนวิธีคิดซึง่ อาจใชก้ ารวาดภาพ หาคำ�ตอบ
ประโยคสญั ลกั ษณ์และหาคำ�ตอบของโจทยป์ ญั หา และตรวจสอบความสมเหตุสมผล
ตามหนังสอื เรยี น ถา้ นกั เรยี นทำ�ไมไ่ ดต้ อ้ งสอนเสรมิ นอกเวลา
จากนน้ั ใหน้ กั เรยี นท�ำ แบบฝึกหดั 11.8 หน้า 88 – 89

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  167

คู่มอื ครู รายวชิ าพ้นื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 11 | การวัดความยาว
ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1 เล่ม 2

11.9 โจทยป์ ัญหาการบวก และ
โจทย์ปญั หาการลบ ( 2 )

จุดประสงค์

เมอื่ กำ�หนดสถานการณท์ เ่ี ก่ยี วข้อง
กบั การวัดความยาวให้ สามารถ
วิเคราะห์สถานการณ์ และหาค�ำ ตอบ
พร้อมท้ังตระหนกั ถึงความสมเหตุ
สมผลของค�ำ ตอบ

ส่ือการเรยี นรู้

• แถบโจทย์ปญั หาการวัด
• ภาพสถานการณ์ตา่ ง ๆ
• บัตรตัวเลข

แนวการจดั การเรียนรู้

ครตู ดิ แถบโจทยป์ ัญหาทีเ่ ก่ียวกบั การวัด ซึง่ ในชั่วโมงนจี้ ะมตี ัวไมท่ ราบค่าใหน้ ักเรียนช่วยกนั วเิ คราะหโ์ จทย์และ
หาคำ�ตอบ โดยครูอาจตง้ั ค�ำ ถามนำ� เชน่

• โจทยถ์ ามอะไร
• เราสามารถหาคำ�ตอบไดอ้ ย่างไร
• เขยี นเปน็ ประโยคสัญลกั ษณไ์ ด้อยา่ งไร
• ไดค้ ำ�ตอบเทา่ ไร
• ค�ำ ตอบทห่ี าได้สมเหตุสมผลหรือไม่ เพราะเหตใุ ด
ครตู ้งั คำ�ถามช้ีนำ�เพอ่ื ส่งเสริมใหน้ กั เรยี นคดิ วิเคราะห์ แก้ปัญหา หากนักเรยี นยังไมส่ ามารถแกป้ ัญหาและหาค�ำ ตอบได้
ครคู วรให้นกั เรยี นใช้การวาดรปู คร่าว ๆ ประกอบการคดิ

168  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 11 | การวดั ความยาว
ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 2

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครกู �ำ หนดสถานการณ์เกีย่ วกบั การวดั มาให้ เชน่ บัตรภาพประกอบโจทย์ปญั หาเกีย่ วกบั การวดั ตามหนงั สือเรยี น
ใหน้ ักเรียนร่วมกันอภปิ ราย วิเคราะห์โจทยแ์ ละเสนอวธิ คี ิดหาค�ำ ตอบ ครยู กตวั อยา่ งโจทยป์ ญั หาการวดั และจดั กิจกรรม
ท�ำ นองน้ีอีก 1 - 2 ตัวอยา่ ง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  169

คู่มอื ครู รายวชิ าพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 11 | การวัดความยาว
ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1 เล่ม 2

แนวการจดั การเรยี นรู้

ครูตดิ แถบโจทยป์ ัญหาท่เี กย่ี วกับการวดั ตามหนังสือเรียน นกั เรียนร่วมกันอภปิ ราย วิเคราะห์โจทยห์ าแนวคดิ ในการหา
คำ�ตอบและควรให้นักเรยี นพิจารณาความสมเหตสุ มผลของคำ�ตอบดว้ ยทกุ ครั้ง ซึ่งในชัว่ โมงน้ี เน้ือหาจะเนน้ เรอ่ื งหาค่าของ
ตวั ไม่ทราบค่าในระยะแรกครอู าจใชข้ องจริง หรือการวาดรปู คร่าว ๆ ประกอบการอธิบาย ทง้ั นี้เพ่ือช่วยใหน้ กั เรยี นเกิด
แนวคิดสามารถวเิ คราะหโ์ จทย์ และหาค�ำ ตอบไดถ้ กู ตอ้ ง ครยู กตวั อยา่ งโจทยป์ ญั หาทเ่ี กย่ี วกบั การวดั และจดั กจิ กรรมท�ำ นองน้ี
อกี 1 - 2 ตวั อยา่ งสำ�หรบั โจทย์บางข้อท่นี ักเรียนหาค�ำ ตอบไมไ่ ด้ ครูควรแนะนำ�ให้นกั เรยี นใชว้ าดรูปประกอบ และเขยี นเป็น
ประโยคสญั ลักษณ์ เพือ่ ชว่ ยในการหาคำ�ตอบ

170  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 11 | การวัดความยาว
ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 2

6 เมตร

ไมท อนแรก ไมท อ นทีส่ อง

11 เมตร

6 บวกจํานวนใด ได 11
6 + = 11

11 - 6 =

11 - 6 = 5
จะได 6 + 5 = 11

๕

ตรวจสอบความเขา้ ใจ สง่ิ ที่ได้เรียนรู้

ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี นเพอ่ื ให้สอดคล้อง การแกโ้ จทย์ปญั หาทำ�ได้โดย อ่านท�ำ ความเขา้ ใจปญั หา
กับจดุ ประสงคข์ องการเรียนในชั่วโมงนี้ ครูก�ำ หนด วางแผนวิธีคิดซึ่งอาจใช้การวาดภาพหาค�ำ ตอบ
สถานการณ์โจทย์ปญั หาตามหนงั สอื เรียน ใหน้ ักเรยี น และตรวจสอบความสมเหตุสมผล
เสนอวธิ ีการคดิ โดยอาจใชก้ ารวาดรูปครา่ ว ๆ เขียน
ประโยคสญั ลักษณ์และหาคำ�ตอบ รวมทงั้ ตรวจสอบ จากนน้ั ใหน้ ักเรียนทำ�แบบฝกึ หัด 11.9 หนา้ 90-91
ความสมเหตสุ มผลของคำ�ตอบ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  171

คมู่ อื ครู รายวชิ าพนื้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 11 | การวัดความยาว
ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 2

กิจกรรม ใครยาวกวา่ กัน

อุปกรณ์ 1 ชดุ ประกอบดว้ ย

1. กระดาษหนงั สอื พิมพ์ กล่มุ ละ 1 แผน่
2. ไม้เมตร 1 อนั
3. ไม้บรรทัด 1 อัน

เตรียมสถานท่ี

การจดั กจิ กรรมนี้ ควรใหน้ ักเรยี น
นง่ั ท�ำ กจิ กรรมทพ่ี น้ื หอ้ งเรยี น โดยนง่ั เปน็ กลมุ่
กลุม่ ละไมเ่ กิน 5 – 6 คน หรือนำ�นกั เรยี น
ออกไปจัดกจิ กรรมนอกหอ้ งเรียนทเ่ี ปน็
พ้นื ทโ่ี ล่งกว้าง เพ่ือนกั เรยี นจะไดม้ ีพ้ืนท่ี
ในการวัดด้วยไม้เมตร หรือไม้บรรทัด และ
สะดวกในการท�ำ ความสะอาดหลงั ปฏิบัติ
กจิ กรรมแล้ว

วิธีจัดกิจกรรม

1. แบง่ นักเรียนออกเปน็ กล่มุ กลุ่มละ เทา่ ๆ กนั ไม่ควรเกนิ กลุม่ ละ 5 – 6 คน และแจกอปุ กรณ์ใหก้ ลมุ่ ละ 1 ชดุ
ประกอบด้วย กระดาษหนงั สือพิมพ์กลมุ่ ละ 1 แผ่น ไม้เมตร ไม้บรรทัด

2. ใหน้ ักเรยี นช่วยกันวางแผนฉกี กระดาษใหเ้ ป็นเส้นใหย้ าวที่สดุ โดยที่กระดาษต้องไมข่ าดออกจากกนั
ในกรณที ี่กระดาษขาดนกั เรียนจะต้องฉกี กระดาษที่เหลืออย่ใู หม่

3. นำ�ผลงานทไ่ี ดจ้ ากการฉกี กระดาษของแตล่ ะกลุม่ มาเปรยี บเทยี บความยาว แลว้ วัดความยาวเป็นเมตร
ส่วนท่ีเหลอื จากเมตรนำ�มาวัดความยาวเป็นเซนติเมตร

4. กลุ่มทย่ี าวทีส่ ดุ จะเปน็ ผู้ชนะ

จากน้ันใหน้ กั เรยี นท�ำ แบบฝึกทา้ ทาย หนา้ 92

หมายเหตุ ครคู วรเดินดูและสังเกตการทำ�งานของนักเรียนเก่ยี วกบั การวัด เชน่ นักเรยี นวัดไดถ้ ูกวธิ ี การวางแผน
ในการท�ำ กจิ กรรมการฉีกกระดาษ ความคิดในการแกป้ ัญหาของนกั เรียนในแตล่ ะกลุ่ม เพอื่ น�ำ ไปแกไ้ ข ปรับปรุงและ
พัฒนานักเรียนต่อไป

172  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครู รายวชิ าพ้นื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 11 | การวดั ความยาว
ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เล่ม 2

แบบทดสอบบทท่ี 11

เป็นตัวอย่างแบบทดสอบที่ใช้ในการประเมินเพื่อพัฒนานักเรียนหากมีนักเรียนคนใดที่ไม่ผ่านการทดสอบครูควร
ให้นักเรียนคนน้ันฝึกทักษะมากข้ึนโดยอาจใช้แบบฝึกเสริมจากหนังสือเสริมเพิ่มปัญญาของสสวท.หรือแบบฝึกอ่ืนที่
เหน็ ว่าสมควร ซึ่งแบบทดสอบทา้ ยบทน้มี จี �ำ นวน 10 ขอ้ คะแนนเต็ม 10 คะแนน ใชเ้ วลาในการท�ำ แบบทดสอบ 20 นาที
และวิเคราะห์เปน็ รายจดุ ประสงคไ์ ด้ดังนี้

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ ข้อท่ี
1. เปรียบเทียบความยาวระหวา่ งสง่ิ ของโดยใชค้ �ำ วา่ ยาวกว่า สัน้ กว่า สงู กวา่ เตี้ยกวา่ เทา่ กนั ยาวทสี่ ดุ 1, 2, 3, 4

สน้ั ทส่ี ุด สูงทีส่ ดุ เตีย้ ทสี่ ุด 5 , 6, 7, 8
9 , 10
2. วัดและเปรยี บเทยี บความยาวทมี่ หี น่วยเปน็ เซนติเมตร เป็นเมตร

3. โจทยป์ ัญหาการบวก การลบที่เกยี่ วกับความยาว (ผู้สอนอาจไม่วัดจุดประสงค์ขอ้ น้ี)

เขียน × ทบั ต้องเลือกทเี่ ป็นค�ำ ตอบท่ีถูกตอ้ ง

ดภู าพแล้วตอบคำ�ถามขอ้ 1 และ 2

กำ�หนด แทนความยาว 1 หน่วย

1. ไม้บรรทัดสอี ะไรสัน้ ท่สี ุด ข. สีฟ้า ค. สีแดง
ก. สเี ขยี ว

2. ไมบ้ รรทดั สอี ะไรยาวกวา่ ไม้บรรทดั สีเขียวและแดง

ก. สีเหลอื ง ข. สแี ดง ค. สีเขยี ว

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  173

ค่มู ือครู รายวิชาพนื้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 11 | การวดั ความยาว
ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 1 เลม่ 2

ดภู าพแลว้ ตอบคำ�ถาม ข้อ 3 และ 4

กำ�หนดให้ แทนความสงู 1 หนว่ ย

BANANA STRAWBERRY PINEAPPLE GRAPE

กล้วย สตรอวเ์ บอรร์ ี่ สบั ปะรด องนุ่

3. ขวดแยมชนิดใดสูงกวา่ ขวดแยมสบั ปะรด

ก. ขวดแยมกล้วย ข. ขวดแยมสตรอวเ์ บอร์รี่ ค. ขวดแยมองุ่น
ค. ขวดแยมกลว้ ย
4. ขวดแยมชนิดใดเต้ยี ทีส่ ดุ ข. ขวดแยมสบั ปะรด
ก. ขวดแยมสตรอวเ์ บอรร์ ่ี

174  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวชิ าพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 11 | การวัดความยาว
ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 1 เล่ม 2

จากภาพตอบค�ำ ถามข้อ 5 และ 6

12 3456 7 8 9 10 11 12 13 14 15

5. รบิ บิ้นยาวกเ่ี ซนตเิ มตร ข. 9 เซนติเมตร ค. 12 เซนติเมตร
ก. 8 เซนติเมตร

6. ดนิ สอยาวกวา่ ตะปกู ีเ่ ซนติเมตร ข. 8 เซนติเมตร ค. 7 เซนตเิ มตร
ก. 9 เซนติเมตร

7. “เชือกยาว 1 เมตร รบิ บน้ิ ยาว 3 เมตร” ข้อใดถกู ต้อง

ก. เชอื กยาวกวา่ ริบบ้นิ ข. ริบบน้ิ ยาวกว่าเชือก ค. เชือกยาวเท่ากับรบิ บิน้

8. ผ้าตดั เสอื้ ยาว 1 เมตร มีความยาวเทา่ กบั ขอ้ ใด ค. โบผูกผมยาว 50 เซนติเมตร
ก. เชอื กลกู เสอื ยาว 100 เซนตเิ มตร ข. รบิ บนิ้ ยาว 80 เซนตเิ มตร

9. พอ่ มีไมไ้ ผ่สองทอ่ น ทอ่ นแรกยาว 6 เมตร และยาวกว่าทอ่ นที่สอง 2 เมตร ไม้ไผ่ทอ่ นท่ีสองยาวก่เี มตร

ก. ยาว 8 เมตร ข. ยาว 6 เมตร ค. ยาว 4 เมตร

10. แม่วางแท่งไมต้ อ่ กนั ไดส้ งู 8 เซนตเิ มตร จะตอ้ งตอ่ แทง่ ไม้อกี กเี่ ซนตเิ มตรจงึ จะไดค้ วามสงู 16 เซนติเมตร

ก. 7 เซนติเมตร ข. 8 เซนตเิ มตร ค. 16 เซนตเิ มตร

เฉลย 6. ค
7. ข
1. ข 8. ก
2. ก 9. ค
3. ข 10. ข
4. ค
5. ก

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  175

ค่มู ือครู รายวิชาพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกท่ีผลบวกไมเ่ กนิ 100
ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 2

บทท่ี 12 การบวกที่ผลบวกไม่เกนิ 100

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้และสาระสำ�คญั

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ สาระสำ�คญั

นกั เรียนสามารถ การบวกเปน็ การนบั รวมจ�ำ นวนสง่ิ ตา่ ง ๆ ตง้ั แตส่ องกลมุ่ ขน้ึ ไป
1. หาผลบวกจำ�นวนสองหลักกับจ�ำ นวนหน่งึ หลักท่ีผลบวก การบวกจ�ำ นวนสองหลักเมื่อสลบั ทีก่ ันผลบวกยงั คงเท่ากัน
การบวกจ�ำ นวนที่มสี องหลักใช้วธิ ีบวกจำ�นวนทอ่ี ยใู่ นหลัก
ไมเ่ กิน 100 เดียวกันเขา้ ด้วยกนั
วิธกี ารบวกเพือ่ ความรวดเร็วใชว้ ธิ กี ารนับตอ่ จากจำ�นวน
(เนื้อหาในหวั ข้อ 12.1, 12.3, 12.4, 12.5) ทีม่ ากกว่า

2. หาผลบวกจำ�นวนสองหลกั กบั จำ�นวนสองหลกั ท่ผี ลบวก
ไม่เกิน 100

(เนอื้ หาในหัวขอ้ 12.2, 12.4, 12.5)

ตารางการวิเคราะหเ์ นื้อหากับทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์

หวั ขอ้ เน้ือหา ทกั ษะและกระบวนการ
ทางคณติ ศาสตร์

jklmn

เตรียมความพร้อม

12.1 การบวกจำ�นวนสองหลักกบั หนึ่งหลักท่ผี ลบวกไมเ่ กิน 100 ไมม่ ีการทด   
12.2 การบวกจ�ำ นวนสองหลักกับสองหลักทผ่ี ลบวกไมเ่ กิน 100 ไม่มีการทด   

12.3 การบวกจำ�นวนสองหลักกับหนง่ึ หลักทผี่ ลบวกไมเ่ กนิ 100 มีการทด 

12.4 การหาผลบวกโดยการตั้งบวกไม่มีการทด 

12.5 การหาผลบวกโดยการตง้ั บวกทม่ี กี ารทด 

ร่วมคดิ รว่ มท�ำ  

ทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์

j การแก้ปญั หา k การสือ่ สารและการสอ่ื ความหมายทางคณิตศาสตร์
l การเชอื่ มโยง
m การให้เหตผุ ล n การคิดสรา้ งสรรค์

176  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ อื ครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 12 | การบวกทีผ่ ลบวกไม่เกนิ 100
ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 2

คำ�ส�ำ คญั

จ�ำ นวนสองหลกั การต้ังบวก
ความสมั พันธข์ องจ�ำ นวนแบบสว่ นย่อย-
ส่วนรวม การทด

ความรู้หรือทักษะพ้ืนฐาน

การนบั ต่อ การจำ�แนก
การจับคู่ครบสบิ การสงั เกต
การบวกจ�ำ นวนไมเ่ กนิ 10
จ�ำ นวนนบั ไมเ่ กนิ 100 และ 0

เวลาทีใ่ ช้จัดการเรยี นรู้

7 ชัว่ โมง

ส่อื และแหล่งเรียนรู้

1. หนงั สือเรียน หน้า 154 – 177
2. แบบฝกึ หดั หน้า 93 – 108
3. เอกสาร แบบบนั ทึก ใบกิจกรรม และอุปกรณ์ตา่ ง ๆ ทีใ่ ชใ้ นการทำ�กิจกรรม ดงั นี้

• บตั รตัวเลข เช่น บตั รค�ำ ตอบ บตั รค�ำ ตอบเปล่า
• บัตรข้อความ เช่น บตั รโจทยก์ ารบวก บัตรโจทย์เปล่า บตั รค�ำ ถาม บตั รโจทย์
• อุปกรณต์ ่าง ๆ เช่น แผ่นตารางสิบ ไมม้ ัด ตารางร้อย ปากกาเคมี
• ใบบันทกึ กิจกรรม
• บัตรภาพต่าง ๆ เช่น บัตรภาพสถานการณ์

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  177

คูม่ ือครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 12 | การบวกท่ีผลบวกไม่เกนิ 100
ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 2

แนวการจดั การเรียนรู้

ใชข้ อ้ มลู ในหนงั สอื เรยี นหนา้ เปดิ บท เพอ่ื กระตนุ้ ความสนใจเกย่ี วกบั การบวกทผ่ี ลบวกไมเ่ กนิ 100 โดยใชค้ �ำ ถาม เชน่

• นกั เรยี นเคยไปตลาดน้ำ�หรอื ไม่
• ท่ตี ลาดนำ้�ขายของประเภทใดบ้าง
• ในภาพแม่ของขุนและขนุ ซอื้ ผกั ผลไม้ชนิดใดบ้าง และซอื้ ขนมอะไร
• ในภาพ ผัก ผลไม้ และขนม ทีแ่ ม่ซือ้ ตดิ ราคาต่อหน่วยเทา่ ไร

ครูสนทนากบั นกั เรยี นเก่ียวกบั การหาผลรวม จำ�นวนเงนิ ที่คุณแมข่ องขนุ ซ้อื ผกั ผลไม้ และขนมเปน็ จำ�นวนเทา่ ไร
เพือ่ น�ำ เข้าสบู่ ทเรยี น

178  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวชิ าพนื้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 12 | การบวกทผ่ี ลบวกไมเ่ กนิ 100
ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 1 เล่ม 2

12 + 4 =
แมต อ งซือ้ แอปเปล ท้ังหมด ๑๖ ผล

8+7=
พวกเราเกบ็ ฝรง่ั ไดท ้งั หมด ๑๕ ผล

5 + = 15
ตองซ้อื มาเพิ่มอกี ๑๐ ฟอง

แนวการจัดการเรยี นรู้

เตรยี มความพร้อม เพือ่ ตรวจสอบความรู้พ้ืนฐานของนักเรียน เร่ืองการบวกท่ีผลบวกไม่เกนิ 100 โดยอาจสนทนา
เกยี่ วกบั ภาพตามหนงั สอื เรียนแมจ่ ะไปตลาดเพือ่ ซ้ือแอปเปลิ ฝากคณุ ยายและน้อง โดยขนุ ถามแมว่ า่ “แม่ต้องซื้อแอปเปิล
ทั้งหมดก่ผี ลครับ” ต่อจากน้นั ใชค้ ำ�ถาม ให้นกั เรียนคิด

• แมจ่ ะนำ�ฝร่งั ทป่ี ลูกไว้ไปขาย โดยแกว้ ตาเกบ็ ฝร่ังไว้ 8 ผล และตน้ กล้าเก็บมาเพิ่ม 7 ผล
ดังนั้นจะน�ำ ฝรัง่ ไปขายกีผ่ ล

• ถา้ ยายตอ้ งการทำ�ไขเ่ ค็ม 15 ฟอง ขุนบอกวา่ “มีไข่เปด็ อยู่แล้ว 5 ฟอง ตอ้ งซอื้ มาเพิม่ อกี ก่ฟี อง”
ครอู าจใช้ของจรงิ แสดงหรือบตั รภาพแสดงการหาผลบวก โดยให้นักเรยี นได้ลงมอื ปฏบิ ตั จิ รงิ ตามสถานการณ์จากภาพ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  179

คมู่ ือครู รายวชิ าพ้นื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกท่ีผลบวกไมเ่ กิน 100
ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 2

12.1 การบวกจำ�นวนสองหลัก
กับหนงึ่ หลกั ทผี่ ลบวก
ไมเ่ กิน 100 ไม่มีการทด

จุดประสงค์

หาผลบวกของจ�ำ นวนสองหลกั กบั
หน่งึ หลักทีผ่ ลบวกไม่เกนิ 100
ไมม่ ีการทด

สอื่ การเรยี นรู้

• บตั รภาพ
• แผน่ ตารางสบิ แผน่ ตารางหนว่ ย
• ไม้มัด

38 59

แนวการจดั การเรียนรู้

นกั เรียนพจิ ารณาภาพในหนังสือเรียน หน้า 157 ในการขายกลว้ ยปงิ้ ของแมค่ ้าที่ขนุ ซ้ือ 21 ลูก และต้นกลา้ ซ้อื
อกี 3 ลกู ซ่งึ หาค�ำ ตอบไดโ้ ดยการนบั ตอ่ จาก 21 ทลี ะ 1 ไป 3 คร้ัง ดงั น้นั แม่คา้ ขายกล้วยปงิ้ ไปท้ังหมด 24 ลกู ตอ่ จากนน้ั
ครูสนทนากับนักเรยี นพรอ้ มใช้สื่อบตั รภาพการ์ตนู ประกอบ ถ้าครมู ีภาพการ์ตนู 36 ภาพ แล้วซอื้ มาอีก 2 ภาพ ครูจะมภี าพ
การ์ตูนท้ังหมดก่ภี าพ นกั เรยี นลองหาคำ�ตอบ แบง่ กลุม่ นักเรยี นช่วยกนั หาค�ำ ตอบจากโจทย์การบวก 55 + 4 =
โดยครูให้นกั เรยี นแสดงบตั รภาพการต์ นู ถามค�ำ ถามใหน้ ักเรยี นตอบและสรุปการหาคำ�ตอบโดยใช้วธิ ีการนบั ต่อ

180  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครู รายวชิ าพ้นื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกท่ีผลบวกไมเ่ กิน 100
ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 2

49 76

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครูนกั เรยี นชว่ ยกันหาคำ�ตอบจากโจทย์ 50 + 7 = โดยครูและนกั เรยี นชว่ ยกันวางแผ่นตารางสิบตามภาพใน
หนังสอื เรียน จากนัน้ ใหน้ กั เรยี นวางมดั ไมเ้ พื่อหาค�ำ ตอบจากโจทย์ 5 + 60 =

• นกั เรียนใช้แผน่ ตารางสิบ แผน่ ตารางหนว่ ย และมัดไม้ หาคำ�ตอบจากโจทย์ 40 + 9 =

และ 6 + 70 =

• นกั เรียนอาจใชส้ ่อื ที่มีอยใู่ นห้องเรียนหาค�ำ ตอบ เพื่อให้เกิดความคล่องแคล่ว

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  181

คู่มือครู รายวิชาพนื้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกทผ่ี ลบวกไมเ่ กิน 100
ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 เล่ม 2

78 78
88 88

แนวการจัดการเรียนรู้

ครูใหน้ กั เรยี นชว่ ยกันวางแผ่นตาราสิบ แผน่ ตารางหน่วยในการหาคำ�ตอบจากโจทย์ 32 + 7 = ตามรปู ใน
หนังสือเรยี นหน้า 159 และพจิ ารณาการใชค้ วามสัมพนั ธ์ของจำ�นวนแบบส่วนยอ่ ย-ส่วนรวม เชน่

32 สามารถแยกสว่ นย่อยเปน็ 30 กับ 2 ดังนน้ั การหาผลบวกของ 32 + 7 ท�ำ ไดโ้ ดย

ขัน้ ที่ 1 น�ำ 2 บวก 7 ได้ผลบวก 9

ขน้ั ที่ 2 น�ำ 30 บวก 9 ได้ผลบวก 39

ดังนั้น 32 + 7 มีผลบวกเป็น 39 จากนนั้ ครูใหน้ ักเรียนพิจารณา 7 + 32 =

นกั เรยี นร่วมกันอภิปรายสรุป 32 + 7 และ 7 + 32 ไดผ้ ลบวก 39 เทา่ กนั ครแู บ่งกลุม่ นกั เรียนชว่ ยกันหาผลบวก
แต่ละคูเ่ ทา่ กันหรือไม่

73 + 5 = และ 5 + 73 =

82 + 6 = และ 6 + 82 =

182  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู ือครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกท่ผี ลบวกไมเ่ กนิ 100
ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 1 เล่ม 2

77
48
38
28
48

ตรวจสอบความเขา้ ใจ ส่ิงทีไ่ ดเ้ รียนรู้

ตรวจสอบความเข้าใจของนักเรียนเพื่อใหส้ อดคล้อง การหาผลบวกของจ�ำ นวนสองหลักกับจำ�นวนหนึ่งหลัก
กบั จุดประสงค์ของการเรียนในชั่วโมงน้ี โดยใหน้ กั เรียน อาจใช้การนบั ต่อ หรือใช้ความสมั พนั ธ์ของจ�ำ นวน
หาผลบวกตามหนงั สือเรียนหนา้ 160 หรือครูอาจตงั้ โจทย์ แบบสว่ นย่อย-สว่ นรวม
การบวกเพ่มิ เติม จากนั้นรว่ มกันสรปุ บทเรียน
จากน้ันใหน้ กั เรยี นทำ�แบบฝึกหัด 12.1 หน้า 93 - 95

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  183

คู่มือครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกทผี่ ลบวกไมเ่ กิน 100
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เล่ม 2

12.2 การบวกจ�ำ นวนสองหลกั
กับสองหลักทีผ่ ลบวก
ไมเ่ กนิ 100 ไม่มกี ารทด

จดุ ประสงค์

หาผลบวกจ�ำ นวนสองหลักกบั
จำ�นวนสองหลกั ทีผ่ ลบวก
ไมเ่ กนิ 100 ไมม่ ีการทด

สื่อการเรยี นรู้

• ตารางร้อย
• แผ่นตารางสบิ แผ่นตารางหนว่ ย

80 100

แนวการจดั การเรียนรู้

ครูใหน้ กั เรยี นพจิ ารณาภาพในหนังสือเรยี น หน้า 161 ในการขายผกั ของแมค่ า้ แมค่ ้าขายแครร์ อต 30 บาท และ

ขายผกั กาดหัว 20 บาท นักเรียนชว่ ยกันคดิ ว่า แม่ค้าจะขายแคร์รอต และผักกาดหวั ได้เงินก่บี าท โดยพจิ ารณา

จากตารางรอ้ ย ทีใ่ ชว้ ิธีการนบั ต่อจาก 30 ทีละ 10 ไป 2 คร้งั จะได้ 40 50

ดังนัน้ แม่คา้ ขายได้เงิน 30 + 20 = 50

จากนัน้ ให้นกั เรยี นใชว้ ิธนี บั ตอ่ โดยพจิ ารณาจากตารางรอ้ ย

ในการหาคำ�ตอบของโจทย์ 50 + 30 = และ 20 + 80 =

ครอู าจเพมิ่ เตมิ โจทย์การบวก เพื่อฝกึ นักเรียนคดิ

184  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกทผ่ี ลบวกไมเ่ กนิ 100
ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เล่ม 2

59 59

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครใู หน้ ักเรยี นช่วยกันหาผลบวกโดยใชว้ ธิ ีนบั ตอ่ แลว้ พิจารณาตารางร้อย จากโจทย์การบวก 28 + 40 =
ซ่ึงได้จากการนบั ตอ่ จาก 28 ทลี ะ 10 ไป 4 คร้งั จะได้ 38 48 58 68 และหาคำ�ตอบของโจทย์ 40 + 28 =
โดยนับตอ่ จาก 40 ทลี ะ 10 ไป 2 ครั้ง จะได้ 50 60 จาก 60 นับต่อทลี ะ 1 ไปอีก 8 ครง้ั ได้ 61 62 63 64 65 66
67 68 ดงั นน้ั 40 + 28 = 68 ซ่งึ นกั เรยี นพจิ ารณาจากตารางร้อย ประกอบการนับต่อ นักเรียนสรปุ ไดว้ า่ 28 + 40
และ 40 + 28 ผลบวกมคี า่ เทา่ กนั จากนน้ั ใหน้ กั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ลองหาค�ำ ตอบของโจทย์ 30 + 29 = และ 29 + 30 =

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  185

ค่มู อื ครู รายวชิ าพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 12 | การบวกทผ่ี ลบวกไมเ่ กนิ 100
ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 2

แนวการจดั การเรียนรู้

ครใู หน้ ักเรยี นพจิ ารณารูปในหนังสอื เรียนหนา้ 163 ในการหาคำ�ตอบของโจทย์ 23 + 30 = โดยใชแ้ ผ่นตารางสิบ
และความสมั พันธ์ของจำ�นวนแบบส่วนยอ่ ย-สว่ นรวม ซึ่ง 23 สามารถแยกส่วนย่อยเป็น 20 กบั 3

ขน้ั ที่ 1 น�ำ 20 + 30 = 50 และข้นั ที่ 2 นำ� 50 + 3 = 53

จากนน้ั ใหน้ กั เรยี นพิจารณา 34 + 25 = ท่ใี ชแ้ ผ่นตารางสิบ แผน่ ตารางหน่วย และความสัมพันธ์ของจ�ำ นวน
แบบส่วนยอ่ ย-สว่ นรวมในการหาผลบวกจะพบว่า 34 สามารถแยกสว่ นยอ่ ย เปน็ 30 กบั 4 และ 25 สามารถแยกสว่ นยอ่ ย
เปน็ 20 กบั 5

ขน้ั ท่ี 1 น�ำ 4 + 5 = 9

ขั้นที่ 2 น�ำ 30 + 20 = 50 และ

ข้นั ที่ 3 น�ำ 50 + 9 = 59

ดงั นั้น 34 + 25 = 59 ครูลองให้นกั เรยี นหาผลบวกโดยใช้แผ่นตารางสบิ และแผ่นตารางหนว่ ย

186  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ อื ครู รายวิชาพน้ื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกทผ่ี ลบวกไม่เกนิ 100
ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เล่ม 2
75
93
48
79
100

ตรวจสอบความเขา้ ใจ ส่งิ ที่ไดเ้ รยี นรู้

ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรยี นเพ่ือให้สอดคลอ้ ง การหาผลบวกของจำ�นวนสองหลักกับจ�ำ นวนสองหลัก
กับจดุ ประสงคข์ องการเรียนในชว่ั โมงน้ี โดยให้นกั เรียน อาจใชก้ ารนบั ต่อ หรอื ใช้ความสัมพนั ธข์ องจ�ำ นวน
หาผลบวกตามหนงั สอื เรยี น หน้า 164 หรือให้นกั เรยี น แบบสว่ นย่อย-สว่ นรวม
ชว่ ยกันต้ังโจทยก์ ารบวก และหาผลบวกเพิม่ เติม จากน้ัน
นกั เรียนชว่ ยกนั สรปุ บทเรียน จากนน้ั ใหน้ กั เรียนทำ�แบบฝึกหดั 12.2 หนา้ 96 - 98

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  187

ค่มู ือครู รายวชิ าพื้นฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกท่ีผลบวกไมเ่ กนิ 100
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 2

12.3 การบวกจำ�นวนสองหลกั
กบั หน่ึงหลกั ที่มีผลบวก
ไม่เกิน 100 มีการทด

จดุ ประสงค์

หาผลบวกของจ�ำ นวนสองหลกั กับ
จ�ำ นวนหนงึ่ หลักทม่ี ีผลบวก
ไม่เกนิ 100 มกี ารทด

สอื่ การเรียนรู้

• แผน่ ตารางสบิ แผน่ ตารางหน่วย

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครูให้นกั เรยี นพิจารณาภาพในหนังสอื เรยี น หน้า 165 การซ้อื ไอศกรมี ของขุนที่พอ่ คา้ ตดิ ราคาไอศกรีมไวถ้ ้วยละ 25 บาท
เพิ่มหนา้ อยา่ งละ 5 บาท ขุนซือ้ ไอศกรีม 1 ถว้ ย และเพ่ิมหน้าขา้ วโพด

ดงั น้นั ขุนตอ้ งจา่ ยเงนิ 30 บาท แผ่นตารางหนว่ ยคดิ ไดจ้ าก 25 เพ่ิมอกี 5 นบั ตอ่ จาก 25 ได้ 26 27 28 29 30
นกั เรยี นชว่ ยกนั ใช้แผน่ ตารางสบิ และความสมั พนั ธข์ องจ�ำ นวนแบบสว่ นย่อย-สว่ นรวมในการหาคำ�ตอบ
25 + 5 = โดยพจิ ารณาจากหนังสอื เรยี น หนา้ 165 ประกอบ 25 สามารถแยกสว่ นย่อยเปน็ 20 กับ 5
ข้ันที่ 1 น�ำ 5 + 5 = 10 และข้ันที่ 2 น�ำ 20 + 10 = 30
ดังน้ัน ขุนต้องจ่ายเงิน 25 + 5 = 30 บาท

188  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกท่ผี ลบวกไมเ่ กนิ 100
ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 2

65 72

แนวการจัดการเรียนรู้

ครใู หน้ กั เรยี นชว่ ยกนั หาคำ�ตอบ 34 + 9 = โดยแบ่งนักเรยี นเป็นกลมุ่ ให้หาผลบวกโดยใช้แผ่นตารางสบิ

แผ่นตารางหน่วยและพจิ ารณารูปจากหนงั สอื เรียน หนา้ 166 จะได้ 34 + 9 = 43 จากน้นั ให้นักเรยี นชว่ ยกันหาผลบวกโดย

ใช้ความสมั พนั ธข์ องจ�ำ นวนแบบส่วนย่อย-ส่วนรวม

34 สามารถแยกสว่ นยอ่ ยเป็น 30 กับ 4

ขั้นท่ี 1 น�ำ 4 + 9 = 13

ขั้นที่ 2 นำ� 30 + 13 = 43

หรอื 34 สามารถแยกส่วนย่อยเปน็ 33 กับ 1

ข้ันท่ี 1 น�ำ 1 + 9 = 10 และขน้ั ที่ 2 นำ� 33 + 10 = 43

ดังนน้ั 34 + 9 = 43 ครใู ห้นักเรยี นเสนอวิธีการหาคำ�ตอบของ 58 + 7 = และ 69 + 3 =

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  189

ค่มู อื ครู รายวชิ าพ้นื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 12 | การบวกทผี่ ลบวกไม่เกิน 100
ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 2

4 12 2 10

12 72 10 72
72 72

6 6 12 4 56 60

50 12 62 60 2 62
62 62

35 81

แนวการจดั การเรยี นรู้

ครใู หน้ กั เรียนพจิ ารณาหนังสอื เรียนหน้า 167 ในการหาผลบวก 64 + 8 = โดยใชค้ วามสัมพนั ธ์ของจ�ำ นวน
แบบส่วนยอ่ ย-ส่วนรวม

แบบที่ 1 64 สามารถแยกส่วนยอ่ ยเปน็ 60 กับ 4 นักเรยี นร่วมกนั อภิปราย

ขั้นที่ 1 นำ�จ�ำ นวนใดบวก 8 ได้เทา่ กับเท่าไร (4 + 8 = 12)

ขั้นท่ี 2 นำ� 60 บวกจำ�นวนใดได้เทา่ กับเทา่ ไร (60 + 12 = 72)

และแบบท่ี 2 64 สามารถแยกส่วนย่อยเปน็ 62 กบั 2

ขั้นท่ี 1 นำ�จ�ำ นวนใด บวก 8 ได้เท่ากับเทา่ ไร (2 + 8 = 10)

และขั้นท่ี 2 นำ� 62 บวกจ�ำ นวนใดได้เท่ากับเท่าไร (62 + 10 = 72)

จากน้ันใหน้ ักเรียนหาคำ�ตอบ 6 + 56 = โดยครใู ชค้ �ำ ถามกระตนุ้ ให้นักเรยี นคิดเช่นเดียวกบั 64 + 8 =
นักเรยี นช่วยกนั สรปุ จ�ำ นวนทเี่ ปน็ สว่ นยอ่ ยอาจเป็นจ�ำ นวนอน่ื ก็ได้ทีง่ ่ายตอ่ การหาผลบวกและลองใหน้ กั เรียนหาคำ�ตอบ
ของโจทย์ 7 + 28 = และ 75 + 6 =

190  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ ือครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกทผ่ี ลบวกไมเ่ กนิ 100
ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 2

30 3 3 9 12
72 30 12 42

42

33 7 40
40 2 42

42

ตรวจสอบความเขา้ ใจ ส่ิงทไ่ี ดเ้ รยี นรู้

ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรยี นเพ่ือใหส้ อดคล้อง การหาผลบวกของจ�ำ นวนสองหลักกบั จำ�นวนหนึ่งหลัก
กบั จดุ ประสงค์ของการเรยี นในช่ัวโมงน้ีโดยนักเรยี นแสดง อาจใช้ความสัมพนั ธ์ของจ�ำ นวนแบบสว่ นยอ่ ย-สว่ นรวม
วิธีหาผลบวก
จากนนั้ ให้นกั เรียนทำ�แบบฝึกหัด 12.3 หนา้ 99 – 101
33 + 9 = ตามหนังสอื เรียนหนา้ 168
ท่ีใชค้ วามสัมพนั ธข์ องจำ�นวนแบบส่วนย่อย-ส่วนรวมหรอื
ครอู าจต้งั โจทย์การบวกเพิ่มเติม จากนนั้ นักเรียนรว่ มกัน
สรุปบทเรยี น

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  191

คมู่ อื ครู รายวิชาพนื้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 12 | การบวกทผ่ี ลบวกไม่เกนิ 100
ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 2

12.4 การหาผลบวกโดย
การต้ังบวกไมม่ ีการทด

จุดประสงค์

หาผลบวกโดยการตัง้ บวกไมม่ ีการทด

สื่อการเรียนรู้

• แผน่ ตารางสบิ แผ่นตารางหนว่ ย

แนวการจดั การเรยี นรู้

ครใู หน้ กั เรียนพิจารณาภาพในหนังสอื เรยี น หน้า 169 การซอ้ื ขนมของคณุ แม่ทซี่ อ้ื ขนมกล้วย 32 ชิน้ และขนมตาล
อีก 6 ช้นิ คุณแม่ซ้อื ขนมท้ังหมดกีช่ ้นิ นกั เรยี นช่วยกันคิด 32 + 6 = โดยใชแ้ ผน่ ตารางสิบ แผน่ ตารางหนว่ ย นักเรียน
พจิ ารณาภาพจากหนังสอื เรียน หน้า 169 ประกอบ หาผลบวกในหลกั หน่วยก่อน จากนนั้ หาผลบวกในหลักสบิ

ข้ันท่ี 1 น�ำ 2 หนว่ ย บวก 6 หนว่ ย ได้ 8 หนว่ ย
ขน้ั ที่ 2 น�ำ 3 สิบ บวก 0 สบิ ได้ 3 สิบ และเขียนแสดงการตง้ั บวกบนกระดาน ดังน้ี
หลักสบิ หลักหน่วย

32
6+

38

ดงั นัน้ คณุ แม่ซื้อขนมทั้งหมด 38 ชิน้

192  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวชิ าพนื้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกที่ผลบวกไม่เกิน 100
ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 1 เลม่ 2

แนวการจดั การเรยี นรู้

ครใู หน้ ักเรยี นพจิ ารณาการหาผลบวกโดยการตั้งบวก ครแู นะน�ำ การเขยี นแสดงวิธหี าผลบวกโดยการต้ังบวก
ในหนงั สือเรยี นหน้า 170 หาผลบวก 25 + 23 = ไม่จำ�เป็นตอ้ งเขยี น คำ�วา่ “หลกั สิบ” และ “หลักหนว่ ย”
นักเรียนดูแผ่นตารางสิบ แผ่นตารางหน่วยและขั้นตอน แตต่ ้องเขียนเลขโดดทอ่ี ยูใ่ นหลกั เดยี วกนั ให้ตรงกนั ดังนี้
การหาผลบวกโดยการตั้งบวก

ขนั้ ท่ี 1 บวกในหลกั หนว่ ย หลักสิบ หลักหน่วย 25
5 หน่วย บวก 3 หน่วย ได้ 8 หน่วย 2 5 23 +
2 3+ 48
ขั้นที่ 2 บวกในหลักสบิ 4 8
2 สิบ บวก 2 สิบ ได้ 4 สบิ
ครเู ขียนแสดงการตง้ั บวก
บนกระดาน

ดังนน้ั 25 + 23 = 48

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  193

ค่มู ือครู รายวชิ าพ้นื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกทีผ่ ลบวกไมเ่ กิน 100
ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 2

69 97

๖๙ ๙๗

40 37

8 50

48 87

๔๘ ๘๗

แนวการจดั การเรียนรู้ ครูและนักเรียนรว่ มกนั อภปิ รายและสรุปวธิ ีหา
ผลบวกในหลักหน่วยก่อนแล้วจึงหาผลบวกในหลักสิบ
ครูให้นักเรยี นพิจารณาตัวอย่างการหาผลบวกโดย นกั เรยี นพิจารณาตัวอยา่ ง 36 + 41 = ครเู น้นย�้ำ กับ
วธิ ีตง้ั บวกในหนงั สอื เรยี นหน้า 171 นกั เรียนว่าต้องเขยี นเลขโดดท่อี ยู่ในหลกั เดยี วกันให้
ตรงกันและบวกจ�ำ นวนท่ีอยู่ในหลกั เดยี วกัน
54 + 5 = 4 จากนั้นให้นกั เรียนชว่ ยกนั หาผลบวกขอ้ ที่ 1 – 4
วิธที �ำ 5 5+
9
5
ตอบ ๕๙

194  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครู รายวิชาพ้นื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 12 | การบวกทผี่ ลบวกไม่เกิน 100
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 2

25
4

29

๒๙

43
51
94

๙๔

ตรวจสอบความเข้าใจ ส่ิงทไี่ ด้เรยี นรู้

ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรียนเพื่อใหส้ อดคล้อง การหาผลบวกโดยการตง้ั บวก ต้องเขียนเลขโดด
กับจดุ ประสงค์ของการเรยี นในชว่ั โมงน้ี โดยนักเรียนแสดงวธิ ี ในหลักเดยี วกนั ให้ตรงกัน แลว้ จงึ นำ�จำ�นวนทีอ่ ย่ใู นหลัก
หาผลบวกโดยการตง้ั บวกไมม่ กี ารทดตามหนงั สอื เรยี นหนา้ 172 เดียวกนั มาบวกกนั
โดยครูอาจใหน้ ักเรยี นช่วยกันท�ำ พร้อมกันบนกระดานใน
ขอ้ ท่ี 1 และใหน้ กั เรยี นแตล่ ะคนท�ำ ขอ้ 2 จากนน้ั นกั เรยี น จากน้ันใหน้ ักเรียนทำ�แบบฝึกหัด 12.4 หนา้ 102 - 104
ช่วยกันสรปุ บทเรยี น

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  195

คู่มือครู รายวิชาพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 12 | การบวกท่ผี ลบวกไมเ่ กิน 100
ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 1 เล่ม 2

12.5 การหาผลบวก
โดยการต้ังบวกที่มีการทด

จุดประสงค์

หาผลบวกโดยการตง้ั บวกทมี่ ีการทด

ส่ือการเรียนรู้

• แผ่นตารางสิบ แผน่ ตารางหน่วย

แนวการจัดการเรียนรู้

ครใู หน้ กั เรยี นพจิ ารณาภาพในหนงั สอื เรยี น หนา้ 173 การซอ้ื นม 1 ขวด กบั แซนดว์ ชิ 1 ชน้ิ ซง่ึ นมราคาขวดละ 8 บาท
และแซนด์วิชราคาช้ินละ 24 บาท ใบบวั ต้องจา่ ยเงินท้ังหมดก่ีบาท นกั เรยี นช่วยกันคิด 24 รวมกบั 8 ได้เทา่ ใด โดยพจิ ารณา
จากแผ่นตารางสิบ และแผ่นตารางหนว่ ย ทแ่ี สดงการรวมกัน และขนั้ ตอนการบวกโดยการตง้ั บวก

ข้นั ท่ี 1 บวกในหลักหน่วย น�ำ 4 หนว่ ยบวก 8 หนว่ ยได้ 12 หนว่ ย หรอื 1 สบิ กบั 2 หน่วย
โดยเขียน 2 ในหลักหนว่ ยและทดไปหลกั สิบ 1 สบิ ดงั ภาพในหนงั สอื เรยี น หน้า 173

ขัน้ ที่ 2 บวกในหลกั สิบ น�ำ 2 สบิ บวก 0 สิบ และบวกกบั ทด 1 สิบ ได้ 3 สิบ
ครเู ขยี นการบวกโดยการตัง้ บวกบนกระดาน ดงั นี้ หลักสบิ หลักหน่วย

24
+

8

32

ดังนั้น ใบบวั ต้องจ่ายเงินท้งั หมด 32 บาท

196  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ ือครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 12 | การบวกท่ีผลบวกไม่เกนิ 100
ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เลม่ 2

แนวการจัดการเรียนรู้ ครแู นะน�ำ การเขียนแสดงวิธีหาค�ำ ตอบ 19 + 26
ไมจ่ �ำ เป็นต้องเขยี น ค�ำ วา่ หลกั สบิ และหลักหนว่ ย
ครใู ห้นักเรียนพิจารณาหนังสอื เรยี นหน้า 174 แต่ต้องเขยี นเลขโดดท่ีอยใู่ นหลักเดียวกนั ใหต้ รงกนั
หาค�ำ ตอบของ 19 + 26 = โดยพจิ ารณาจาก และอยา่ ลืมทด ดงั น้ี
แผ่นตารางสิบ แผน่ ตารางหนว่ ย และขน้ั ตอน
การหาผลบวกโดยการตัง้ บวก 1

ข้นั ท่ี 1 บวกในหลักหนว่ ย นำ� 9 หนว่ ย บวกกบั 19
6 หนว่ ย ได้ 15 หนว่ ย หรือ 1 สบิ กับ 5 หนว่ ย 26 +
เขียน 5 ในหลักหนว่ ย และทดไปหลักสบิ 1 สบิ 45
ขั้นท่ี 2 บวกในหลกั สิบนำ� 1 สบิ บวก 2 สบิ และ
บวกกับท่ีทด 1 สิบ ได้ 4 สบิ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  197

คู่มอื ครู รายวิชาพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 12 | การบวกที่ผลบวกไมเ่ กิน 100
ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 1 เล่ม 2

1

1

60 45

๖๐ ๔๕

1 1

36 75

6 25

4 2 10 0
๔๒ ๑๐๐

แนวการจัดการเรียนรู้

ครใุ ห้นักเรียนพจิ ารณาตวั อยา่ งจากหนังสอื เรยี น ครแู ละนกั เรียนรว่ มกนั อภิปรายว่าหาผลบวกใน
หนา้ 175 หลักหน่วยก่อนแล้วจงึ หาผลบวกในหลกั สบิ
จากนัน้ พจิ ารณาตัวอยา่ ง 29 + 36 = ครเู น้นย้�ำ
45 + 9 = 5 กบั นักเรยี นว่า ตอ้ งเขยี นเลขโดดทีอ่ ยู่ในหลักเดียวกนั
วิธที ำ� 14 9+ ใหต้ รงกนั และบวกจำ�นวนทอี่ ยใู่ นหลักเดียวกัน แลว้ ให้
4 นกั เรยี นชว่ ยกนั หาผลบวก
5
ตอบ ๕๔ ข้อท่ี 1 8 + 52 = บนกระดาน และให้นกั เรยี น
แตล่ ะคนหาผลบวกข้อ 2 – 4

198  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ ือครู รายวชิ าพื้นฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกทผี่ ลบวกไม่เกิน 100
ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 1 เล่ม 2

1

33
9

42

๔๒
1
63
27
90
๙๐

ตรวจสอบความเขา้ ใจ สิ่งทไ่ี ด้เรียนรู้

ตรวจสอบความเข้าใจของนกั เรียนเพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ ง การหาผลบวกของจ�ำ นวนสองจำ�นวนโดยการต้งั บวก
กับจุดประสงค์ของการเรียนในชว่ั โมงนี้ โดยให้นักเรียนแสดง ตอ้ งเขียนเลขโดดในหลกั เดียวกันใหต้ รงกนั แลว้ จงึ น�ำ จำ�นวน
วธิ หี าคำ�ตอบของ 33 + 9 = พร้อมกันบนกระดาน ทีอ่ ยูใ่ นหลกั เดยี วกนั มาบวกกนั ถ้าผลบวกในหลักหน่วยเปน็
ครูย้�ำ วา่ ตอ้ งเขยี นเลขโดดทอ่ี ยู่หลักเดยี วกันให้ตรงกนั และ 1 สิบ หรอื มากกว่า 1 สิบ ตอ้ งทด 1 สิบ ไปรวมกับจำ�นวน
บวกจำ�นวนทีอ่ ยใู่ นหลักเดยี วกนั ผลบวกในหลกั หน่วยเปน็ ในหลกั สิบ
จ�ำ นวนสองหลกั ตอ้ งทด 1 สิบ จากหลักหน่วยไปรวมกบั
จ�ำ นวนในหลักสบิ หลงั จากนั้นให้นกั เรยี นทำ�ข้อ 2 จากนั้นใหน้ กั เรียนท�ำ แบบฝกึ หดั 12.5 หนา้ 105-107
63 + 27 = ด้วยตนเอง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  199

คมู่ อื ครู รายวชิ าพน้ื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 12 | การบวกที่ผลบวกไมเ่ กนิ 100
ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เล่ม 2

กจิ กรรม เกมคู่ฉันอย่ไู หน

อุปกรณ์

1. บตั รโจทยก์ ารบวก
2. บัตรผลบวก
3. บัตรเปลา่ สำ�หรบั ใหน้ ักเรยี นเขียน

โจทยก์ ารบวกและบตั รผลบวก
4. ปากกาเคมีส�ำ หรบั ใช้เขียน

บัตรโจทยก์ ารบวก และบัตรผลบวก

เตรยี มสถานท่ี

ห้องเรียนท่ีจดั นกั เรียนเป็นกลุม่

วธิ จี ัดกิจกรรม

ข้นั ที่ 1 เลน่ เกมคู่ฉันอยู่ไหน
ครแู จกบัตรโจทยก์ ารบวก และบตั รผลบวกใหก้ ลุม่ ละ 1 ชุด นักเรียนแต่ละกลุ่มแข่งขนั กันจบั คู่บตั รโจทย์

การบวกและบตั รผลบวก กลมุ่ ใดจบั คเู่ สรจ็ กอ่ น และถกู ตอ้ งเป็นผชู้ นะ
ข้นั ท่ี 2 สร้างเกมคู่ฉนั อยไู่ หน
ครูแจกบตั รเปล่าใหน้ ักเรียนเขยี นโจทยก์ ารบวก และผลบวก กลุ่มละ 1 ชุด ครูตรวจสอบความถกู ต้อง

ของบัตรโจทย์การบวก และบตั รผลบวก และให้นกั เรียนแลกเปลย่ี นกันเล่นเกม
จากนัน้ ใหน้ กั เรียนทำ�แบบฝึกทา้ ทาย หนา้ 108

200  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวิชาพ้นื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 12 | การบวกทผ่ี ลบวกไม่เกนิ 100
ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เล่ม 2

แบบทดสอบบทท่ี 12

เป็นตัวอย่างแบบทดสอบท่ีใช้ในการประเมินเพื่อพัฒนานักเรียนหากมีนักเรียนคนใดท่ีไม่ผ่านการทดสอบครูควร
ให้นักเรียนคนนั้นฝึกทักษะมากขึ้นโดยอาจใช้แบบฝึกเสริมจากหนังสือเสริมเพิ่มปัญญาของสสวท.หรือแบบฝึกอื่นที่
เห็นว่าสมควร ซึ่งแบบทดสอบท้ายบทน้มี ีจ�ำ นวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน ใชเ้ วลาในการท�ำ แบบทดสอบ 20 นาที
และวิเคราะห์เป็นรายจดุ ประสงคไ์ ด้ดังนี้

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ ขอ้ ท่ี
1. หาผลบวกของจ�ำ นวนสองหลักกับจำ�นวนหนึง่ หลกั ท่ผี ลบวกไมเ่ กิน 100 1, 3, 6
2. หาผลบวกของจ�ำ นวนสองหลักกับจำ�นวนสองหลกั ทผ่ี ลบวกไม่เกิน 100 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10

ให้นักเรียนเติมคำ�ตอบ 6. 2 + 55 =*

1. 23 + 4 = * ตอบ .........................................................................

ตอบ ......................................................................... 7. 38 + 21 =*

2. 40 + 50 =* ตอบ .........................................................................

ตอบ ......................................................................... 8. 56 + 7 =*

3. 9 + 72 =* ตอบ .........................................................................

ตอบ ......................................................................... 9. 33 + 28 =*

4. 24 + 16 =* ตอบ .........................................................................

ตอบ ......................................................................... 10. 63 + 37 =*

5. 46 + 25 =* ตอบ .........................................................................

ตอบ .........................................................................

เฉลย 6. ๕๗
1. ๒๗ 7. ๕๙
2. ๙๐ 8. ๖๓
3. ๘๑ 9. ๖๑
4. ๔๐ 10. ๑๐๐
5. ๗๑
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  201

คู่มือครู รายวชิ าพืน้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 13 | การลบจำ�นวนทีต่ วั ต้ังไม่เกิน 100
ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 เล่ม 2

บทที่ 13 การลบจำ�นวนท่ตี ัวตั้งไมเ่ กนิ 100

จุดประสงคก์ ารเรียนรูแ้ ละสาระสำ�คญั

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ สาระสำ�คญั

นกั เรียนสามารถ สามารถหาผลลบของจ�ำ นวนสองจำ�นวนทีต่ วั ต้ัง
1. หาผลลบจำ�นวนสองหลักกับจำ�นวนหนึ่งหลักที่ตัวต้ัง มากกว่า 20 แต่ไมเ่ กนิ 100 ไดห้ ลายวธิ ี เชน่ การนับตอ่
การนับถอยหลงั การเปรียบเทียบแล้วหาว่าต่างกนั อยูเ่ ทา่ ไร
มากกว่า 20 แต่ไม่เกิน 100 การเอาออกแลว้ หาจำ�นวนทีเ่ หลอื การใช้ความสมั พนั ธข์ อง
(เน้ือหาในหัวขอ้ 13.1 13.3 13.5 - 13.8) จำ�นวนแบบสว่ นยอ่ ย-สว่ นรวม การตั้งลบ เปน็ ต้น ท้งั นี้ใน
การต้งั ลบจะลบในหลกั หนว่ ยกอ่ น และต้องเขียนเลขโดดใน
2. หาผลลบจำ�นวนสองหลกั กับจำ�นวนสองหลกั ที่ตวั ต้งั หลักเดียวกนั ใหต้ รงกนั แล้วน�ำ จ�ำ นวนที่อยใู่ นหลักเดยี วกันมา
มากกว่า 20 แต่ไมเ่ กิน 100 ลบกัน ซึ่งตัวตง้ั ต้องมากกวา่ ตวั ลบ หากตวั ตง้ั นอ้ ยกวา่ ตัวลบ
ต้องกระจายจากหลกั สบิ มาหลักหนว่ ยก่อน
(เนื้อหาในหวั ข้อ 13.2 13.4 13.5 – 13.7 13.9)

3. หาคา่ ของตัวไมท่ ราบค่าในประโยคสัญลกั ษณ์ สามารถหาคา่ ของตวั ไมท่ ราบคา่ ในประโยคสญั ลกั ษณ์
การบวกและประโยคสัญลักษณก์ ารลบ การบวกและประโยคสัญลกั ษณก์ ารลบอาจใชค้ วามสัมพันธ์
ของการบวกและการลบในการแปลงประโยคสญั ลกั ษณ์
(เนอื้ หาในหวั ขอ้ 13.1-13.9) การบวกเปน็ ประโยคสญั ลกั ษณก์ ารลบ เพ่อื ให้หาค�ำ ตอบ
งา่ ยขนึ้ หรอื อาจแปลงประโยคสญั ลักษณ์การลบเป็น
ประโยคสัญลกั ษณก์ ารบวกเพื่อให้หาค�ำ ตอบงา่ ยขน้ึ

202  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครู รายวิชาพน้ื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 13 | การลบจ�ำ นวนทีต่ ัวต้งั ไมเ่ กิน 100
ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 1 เล่ม 2

ตารางการวิเคราะหเ์ นื้อหากับทกั ษะและกระบวนการทางคณติ ศาสตร์

หวั ขอ้ เนอ้ื หา ทกั ษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์

เตรยี มความพร้อม jklmn
13.1 การลบจ�ำ นวนสองหลักกับจำ�นวนหนึ่งหลักไม่มกี ารกระจาย
13.2 การลบจ�ำ นวนสองหลักกบั จ�ำ นวนสองหลกั ไม่มกี ารกระจาย 
13.3 การลบจำ�นวนสองหลักกบั จำ�นวนหนง่ึ หลักมีการกระจาย 
13.4 การลบจ�ำ นวนสองหลกั กับจ�ำ นวนสองหลักมกี ารกระจาย 
13.5 การหาผลลบโดยการต้ังลบไม่มกี ารกระจาย 
13.6 การหาผลลบโดยการต้ังลบมกี ารกระจาย 
13.7 ความสัมพันธข์ องการบวกและการลบ 
13.8 การหาค่าของตัวไมท่ ราบคา่ (1) 
13.9 การหาค่าของตวั ไมท่ ราบค่า (2) 

รว่ มคดิ ร่วมทำ� 


ทกั ษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์

j การแก้ปัญหา k การส่ือสารและการสอ่ื ความหมายทางคณิตศาสตร์
l การเชอ่ื มโยง
m การใหเ้ หตผุ ล n การคดิ สรา้ งสรรค์

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  203

คู่มอื ครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 13 | การลบจำ�นวนทีต่ วั ตั้งไม่เกนิ 100
ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 1 เล่ม 2

คำ�สำ�คญั

ความสมั พนั ธข์ องการบวกและการลบ
การลบโดยการต้งั ลบมีการกระจาย

ความรูห้ รอื ทักษะพ้ืนฐาน

การลบจำ�นวนที่ตัวต้ังไม่เกนิ 20
ความสัมพนั ธข์ องการบวกและการลบ

เวลาที่ใชจ้ ัดการเรยี นรู้

11 ชวั่ โมง

ส่ือและแหลง่ เรียนรู้

1. หนงั สือเรียน หน้า 178 – 217
2. แบบฝกึ หดั หนา้ 109 – 134
3. เอกสาร แบบบนั ทึก ใบกิจกรรม และอุปกรณต์ ่าง ๆ ที่ใชใ้ นการท�ำ กิจกรรม ดงั น้ี

• สอื่ ของจริง
• บตั รข้อความ เชน่ บตั รโจทย์การบวก บัตรโจทยเ์ ปลา่ บตั รคำ�ถาม บตั รโจทย์
• อุปกรณต์ ่าง ๆ เชน่ แผน่ ตารางสิบ แผน่ ตารางหนว่ ย ไม้มดั ส่อื ตวั นบั
• ใบบันทกึ กจิ กรรม
• บตั รภาพต่าง ๆ เชน่ บัตรภาพสถานการณ์

204  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ ือครู รายวชิ าพนื้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทท่ี 13 | การลบจ�ำ นวนที่ตัวตง้ั ไม่เกิน 100
ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 2

แนวการจัดการเรียนรู้

ใช้ขอ้ มูลในหนังสือเรียนหน้าเปิดบท เกีย่ วกับร้านสหกรณข์ องโรงเรียน โดยใช้คำ�ถาม เชน่

• นักเรยี นเคยไปซ้ือของที่ร้านสหกรณ์ไหม
• นกั เรยี นเคยไปช่วยคุณครูขายของไหม
• นกั เรียนขายสินคา้ ไปเท่าไร
• นักเรยี นเหลือสนิ คา้ เท่าไร

และสนทนาเก่ียวกับการน�ำ ความรเู้ รอื่ งการลบไปใชใ้ นชีวิตจรงิ เร่ืองอื่น ๆ กอ่ นที่จะนำ�เขา้ ส่บู ทเรียน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  205

คมู่ อื ครู รายวชิ าพ้นื ฐาน คณติ ศาสตร์ บทที่ 13 | การลบจำ�นวนทีต่ ัวตง้ั ไมเ่ กิน 100
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 2

20 - 7 =
เหลอื คุกก้ี ๑๓ กลอ ง

8-5=
เหลอื รสถัว่ มากกวา และมากกวา อยู ๓ กลอ ง

20 - 5 =

สหกรณจ ะตองสง่ั คุกก้ีรสเนย มาเพิ่มอีก ๑๕ กลอ ง

แนวการจัดการเรยี นรู้

ใชห้ นงั สอื เรียนหนา้ เตรียมความพรอ้ ม เพือ่ ตรวจสอบความรู้พื้นฐานของนกั เรียนเร่อื งการลบจ�ำ นวนท่ตี ัวตั้งไม่เกนิ 20
โดยอาจน�ำ สนทนาเกย่ี วกบั รา้ นสหกรณโ์ รงเรยี นวา่ แตล่ ะวนั ขายอะไรไปบา้ งและเหลอื จ�ำ นวนเทา่ ไร แลว้ ใหน้ กั เรยี นตอบค�ำ ถาม
ในหนา้ เตรยี มความพรอ้ ม หากยงั มีนกั เรยี นตอบคำ�ถามในหนา้ เตรียมความพร้อมไมไ่ ด้ ครูอาจจดั กจิ กรรมเพิม่ เติมโดยใช้
บตั รโจทยก์ ารลบจำ�นวนท่ีตัวตัง้ ไม่เกิน 20 เพ่อื ชว่ ยในการทบทวนความรูเ้ ร่อื งการลบ และให้นักเรยี นมคี วามพร้อมทจ่ี ะเรียน
เรื่องการลบจ�ำ นวนท่ีมากขึน้

206  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 13 | การลบจำ�นวนทตี่ ัวต้ังไม่เกิน 100
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 1 เลม่ 2

13.1 การลบจ�ำ นวนสองหลักกบั
จ�ำ นวนหนึ่งหลกั

จดุ ประสงค์

หาผลลบของจำ�นวนสองหลักกับ
จ�ำ นวนหนง่ึ หลักไม่มกี ารกระจาย

ส่อื การเรยี นรู้

• แผน่ ตารางสิบ แผน่ ตารางหน่วย
• มดั ไม้

23

แนวการจดั การเรยี นรู้

ครนู �ำ เข้าสบู่ ทเรยี นโดยการสนทนาเกี่ยวกบั การขายขนมในร้านสหกรณ์โรงเรียน และใชส้ ถานการณ์ในหนงั สอื เรยี น
เพอื่ อธบิ ายเกีย่ วกบั การลบในลกั ษณะของการขายไปแลว้ หาจำ�นวนทีเ่ หลอื อยู่ โดยใช้ส่อื แผ่นตารางสิบและแผ่นตารางหน่วย
ชว่ ยในการอธบิ ายเกี่ยวกับการค�ำ นวณ ในการสอนเรือ่ งน้จี ะเรม่ิ จากการลบจำ�นวนสองหลกั กับจำ�นวนหน่งึ หลกั ท่ไี มม่ ี
การกระจาย โดยเร่ิมจากง่าย ๆ ก่อน ซง่ึ นกั เรียนสามารถใช้การนบั ตอ่ หรอื การนับถอยหลังช่วยในการหาคำ�ตอบ
ซึง่ การนับถอยหลงั อาจใชเ้ ส้นจำ�นวนเป็นส่อื จะมองเหน็ ได้ง่ายขึ้น

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  207

คมู่ ือครู รายวชิ าพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 13 | การลบจ�ำ นวนท่ตี วั ตง้ั ไม่เกิน 100
ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 1 เล่ม 2

แนวการจดั การเรียนรู้

ครแู จกบตั รโจทยก์ ารลบซึง่ จะยากขึ้นโดยตัวลบเปน็ จ�ำ นวนหนงึ่ หลักท่ีมากกวา่ 5 การลบนี้จะไม่ใช้การนบั ถอยหลัง
เน่อื งจากจะเกิดความสบั สน อาจใชส้ ื่อมดั ไม้ หรือใชค้ วามสมั พนั ธ์ของจ�ำ นวนแบบส่วนย่อย-สว่ นรวมตามทเี่ สนอ
ไวใ้ นหนังสอื เรยี น ส่วนการลบท่ีตัวลบเปน็ จ�ำ นวนหน่งึ หลกั ท่นี อ้ ยกวา่ 5 เราใชก้ ารนับถอยหลงั จะสะดวกและง่ายกว่า

208  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 13 | การลบจ�ำ นวนทีต่ ัวต้ังไมเ่ กิน 100
ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 เล่ม 2

45 25
61 91
50 30
83 72

22
51
90
44

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครใู หน้ กั เรยี นฝกึ การลบหลังจากทีเ่ รียนเรื่องการลบมาแลว้ ในหนังสอื เรียนหนา้ 181 และ 182 ทง้ั นจ้ี ะเพ่ิมการลบ
ดว้ ย 0 เพือ่ สร้างความเขา้ ใจเกีย่ วกับจ�ำ นวนใดก็ตามเมอ่ื ลบดว้ ยศูนย์จะไดผ้ ลลบเป็นจ�ำ นวนนัน้ และนอกจากนยี้ ังสอดแทรก
การลบที่เลขโดดในหลักหน่วยของตัวตงั้ เป็นตวั เลขเดยี วกนั กบั ตัวลบจะท�ำ ให้ผลลบในหลกั หนว่ ยเปน็ ศูนย์ ซึง่ การฝกึ นี้มีอยู่
3 ชดุ หากเวลาในการสอนไม่เพียงพออาจเลอื กชดุ ใดชดุ หนง่ึ ก็ได้

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  209

คู่มือครู รายวิชาพ้ืนฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 13 | การลบจ�ำ นวนทตี่ ัวตั้งไม่เกิน 100
ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 1 เลม่ 2

72
41

80
20

51

ตรวจสอบความเข้าใจ ส่ิงทีไ่ ดเ้ รียนรู้

ตรวจสอบความเข้าใจของนักเรียนเพ่ือให้สอดคลอ้ ง การหาผลลบของจ�ำ นวนสองหลกั กับจ�ำ นวนหนงึ่ หลกั
กับจุดประสงคข์ องการเรียนในช่วั โมงน้ี โดยการให้นักเรียน อาจใชก้ ารเอาออกแล้วหาจำ�นวนทเ่ี หลือ การนบั ถอยหลงั
หาผลลบของจ�ำ นวนสองหลกั กบั จำ�นวนหน่ึงหลกั ตาม หรอื การใช้ความสมั พนั ธ์ของจำ�นวนแบบส่วนยอ่ ย-ส่วนรวม
หนงั สอื เรยี นโดยนักเรียนอาจใชว้ ิธีการหาผลลบด้วย
วธิ ีใดก็ได้ตามทเี่ รยี นมาแล้วจากหนา้ พฒั นาความรู้ จากนน้ั ใหน้ ักเรยี นทำ�แบบฝกึ หัด 13.1 หน้า 109-111
จากนัน้ รว่ มกันสรุปบทเรยี น

210  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครู รายวิชาพืน้ ฐาน คณติ ศาสตร์ บทท่ี 13 | การลบจ�ำ นวนที่ตวั ตง้ั ไม่เกนิ 100
ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี 1 เลม่ 2

13.2 การลบจำ�นวนสองหลัก
กบั จ�ำ นวนสองหลักไม่มี
การกระจาย

จดุ ประสงค์

หาผลลบของจำ�นวนสองหลักกบั
จ�ำ นวนสองหลักไมม่ กี ารกระจาย

ส่อื การเรยี นรู้

• แผ่นตารางสบิ แผ่นตารางหน่วย
• มดั ไม้

แนวการจัดการเรยี นรู้

ครูนำ�เข้าสู่บทเรยี นด้วยสถานการณ์การลบที่เป็นการเปรยี บเทยี บจ�ำ นวน ตามที่เสนอไว้ในหนังสอื เรียน เพ่อื ให้นกั เรียน
ไดท้ บทวนดว้ ยวา่ การเปรยี บเทยี บจ�ำ นวนว่ามากกวา่ กนั หรือน้อยกวา่ กนั อยู่เท่าไรก็เปน็ สถานการณก์ ารลบอีกรปู แบบหนงึ่
สว่ นในเรือ่ งการหาผลลบของจ�ำ นวนสองหลักกับจ�ำ นวนสองหลักที่ไมม่ กี ารกระจายนั้นจะเริม่ สอนจากการลบจ�ำ นวนเต็มสิบ
ก่อนเพื่อใหเ้ ข้าใจง่ายอาจใชส้ ือ่ แผน่ ตารางสบิ มาช่วยอธิบายการลบ ดังทีเ่ สนอไวใ้ นหนงั สือเรยี น

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  |  211

ค่มู อื ครู รายวิชาพ้นื ฐาน คณิตศาสตร์ บทที่ 13 | การลบจ�ำ นวนที่ตวั ตง้ั ไม่เกิน 100
ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 1 เลม่ 2

แนวการจดั การเรยี นรู้

หลังจากนักเรยี นได้เรียนรู้เร่อื งการลบจ�ำ นวนสองหลกั กบั จ�ำ นวนสองหลกั ทเ่ี ป็นจ�ำ นวนเต็มสิบแลว้ ต่อไปจะเป็น
การสอนการลบจำ�นวนสองหลักกับจำ�นวนสองหลกั ท่มี คี า่ ใกล้เคียงกัน เชน่ 45 กบั 40 หรือ 61 กบั 58 ซึง่ นักเรียนสามารถ
ใช้การนับต่อหรือการนบั ถอยหลงั ชว่ ยในการหาผลลบได้

212  |  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี