The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

การจัดการความรู้ สมุดพกครอบครัวรายครัวเรือน 2565

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Gig Tsn, 2022-05-30 23:54:59

การจัดการความรู้ สมุดพกครอบครัวรายครัวเรือน 2565

การจัดการความรู้ สมุดพกครอบครัวรายครัวเรือน 2565

การจัดการความรู้
Knowledge Management : KM

ประจาปี 2565

โดย สำนกั งำนพฒั นำสงั คมและควำมมนั่ คงของมนษุ ยจ์ งั หวดั แพร่
สำนกั งำนปลัดกระทรวงกำรพฒั นำสงั คมและควำมมนั่ คงของมนษุ ย์

1|P a g e

คำนำ

สมดุ พกครอบครวั รายครัวเรือน เป็นโครงการที่กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมน่ั คงของมนุษย์
ได้ดำเนินการเพื่อบูรณาการความร่วมมือในการช่วยเหลือกลุ่มเปราะบางให้ครอบคลุมในทุกมิติแบบองค์รวมและ
พัฒนาคุณภาพชีวิตกลุ่มเปราะบางรายครัวเรือนให้สามารถดำรงชีวิตได้อย่างยั่งยืน ซึ่งสอดคล้องกับแนวทางการ
ดำเนินงานของรัฐบาลที่มุ่งขจัดความยากจนและลดความเหลื่อมล้ำ พร้อมกับการพัฒนาคนในทุกช่วงวัย โดย
กำหนดให้ใช้ข้อมูลจากระบบบริหารจัดการข้อมูลการพัฒนาคนแบบชี้เป้า (ThaiPeople Map and Analytics
Platform : TPMAP) ประกอบกับฐานข้อมูลในระบบของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ตั้งแต่
ปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 และข้อมูลครัวเรือนเปราะบางที่สำรวจพบเพิ่มเติมในพื้นที่ ในการดำเนินโครงการฯ ผ่าน
การประสานงานและบูรณาการความร่วมมือระหว่างหน่วยงานสังกัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของ
มนุษย์ร่วมกับภาคีเครือข่ายทั้งหน่วยงานภาครัฐตามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือโครงการบูรณาการเพื่อพัฒนา
คณุ ภาพชีวิตกลมุ่ เปราะบางรายครวั เรือน หน่วยงานภาคเอกชน ภาคประชาสังคม และประชาชนในการช่วยเหลอื กลุ่ม
เปราะบางให้ครอบคลุมในทุกมิติแบบองค์รวม เพื่อให้กลุ่มเปราะบางสามารถเข้าถึงสิทธิสวัสดิการ รวมทั้งพัฒนา
คุณภาพชีวิตกลุ่มเปราะบางให้ม่นั คง มคี วามสขุ สามารถพงึ่ พาตนเองได้อย่างยงั่ ยนื

การจัดการความรู้ (Knowledge Management : KM) เรื่อง สมุดพกครอบครัวรายครัวเรือน เป็น
การรวบรวม สร้าง จัดระเบียบ แลกเปลี่ยนองค์ความรู้ เพื่อประโยชน์ในการนำไปใช้และเกิดการเรียนรู้ภายในองค์กร
ภายใตเการดำเนินงาน 7 กระบวนการ คือ การบ่งชี้ความรู้ให้เป็นระบบ การเข้าถึงความรู้ การแลกเปลี่ยนแบ่งปัน
ความรู้ การเรยี นรู้ เพอ่ื สง่ เสริมใหม้ ีการนำความรู้ไปใช้เพ่ือเกิดการเรียนรใู้ นองค์กรและเกดิ องค์ความรู้ใหม่

ขอขอบคณุ ทกุ ความคิด ทุกการแลกเปลยี่ น การแบ่งปันความรู้ และการเรยี นรู้ จากทมี One Home
พม.แพร่ ทเ่ี ป็นกำลังสำคญั ในการขบั เคล่ือนการทำงานและความเขม้ แข็งของทีม กอ่ เกดิ การพัฒนางานดา้ นการพัฒนา
สงั คมและจดั สวัสดกิ ารสังคมต่อวิธีคิด วิธกี ารทำงาน ท้ังมิตเิ ชิงพ้ืนท่ี เชงิ ประเด็น และเชงิ ปลมุ่ เปา้ หมาน รวมไปถึงการ
เสริมสร้างนวัตกรรมทางสังคม ดว้ ยการจดั การความรู้ สง่ ผลให้บคุ ลากรเกดิ การพฒั นาการเรียนรู้ เกดิ ชุมชนการเรียนรู้
ความรู้ขององค์กร เป็นองค์กรแหง่ การเรียนรู้ตอ่ ไป

สำนักงานพัฒนาสังคมและความม่นั คงของมนุษย์จังหวัดแพร่
พฤษภาคม 2565

2|P a g e

สำรบญั

เร่อื ง หนา้

คำนำ

สารบัญ

1. ความเปน็ มาของ สมดุ พกครอบครวั รายครัวเรอื น 4

2. กระบวนการขบั เคล่ือนระดับจงั หวดั 6

3. หนว่ ยงานภาคเี ครอื ข่าย 12 กระทรวง 1 หน่วยงาน 8

4. ฐานขอ้ มลู ท่ีใชใ้ นการขับเคล่ือน 9

5. ครวั เรือนเปราะบาง 12

6. ครวั เรือนยากจน 15

7. Infographic การพฒั นาคุณภาพชีวติ กลุ่มเปราะบาง 17

8. Infographic Model การยกระดบั การทำงาน 18

“พม. สูก่ ารพัฒนาคุณภาพชวี ติ กลมุ่ เปราะบางรายครวั เรือน”ในพื้นที่

9. การคดั เลอื กกลุม่ เป้าหมาย 19

10. บนั ทกึ ข้อตกลงความรว่ มมือโครงการบูรณาการเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวติ กลุ่มเปราะบางรายครัวเรอื น 20

ระหว่าง 12 กระทรวง 1 หน่วยงาน

เอกสารอา้ งองิ 24

3|P a g e

ความเปน็ มา

“สมุดพกครอบครัวรายครวั เรือน”

ประเทศไทยมียุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561 -
2580) เป็นเป้าหมายในการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน โดยมี
วิสัยทัศน์ “ประเทศไทยมีความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน เป็นประเทศ
พัฒนาแล้วด้วยการพัฒนาตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง”
ซึ่งครอบคลุม 6 ประเด็นยุทธศาสตร์ โดยยุทธศาสตร์ที่เกี่ยวข้อง

โดยตรงกับกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์

ครอบคลุมยุทธศาสตร์ที่ 4 ยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างโอกาส

และความเสมอภาคทางสังคม ซึ่งที่ผ่านมารัฐบาลและหน่วยงานท่ี

เกี่ยวข้องได้มีมาตรฐานและการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์เพื่อแก้ไขปัญหาความยากจนและลดความเหลื่อมล้ำ อย่าง

ต่อเนื่อง อาทิ การจัดตั้งศูนย์อำนวยการขจัดความยากจนและพัฒนาคนทึกช่วงวัยอย่างยั่งยืนตามปรัชญาของ

เศรษฐกิจพอเพียง ตามคำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรี ที่ 347/2563 ลงวันที่ 30 ตุลาคม 2563 เพื่อเป็นการขจัดความ

ยากจน ลดความเหลื่อมล้ำของประชาชนในประเทศ รวมทั้งการพัฒนาคนทุกช่วงวัย ส่งผลให้ประชาชนอยู่ดีมีสุข

ได้รบั ผลประโยชนจ์ ากการพัฒนามากข้นึ ประกอบกบั ในปจั จบุ นั สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโร

นา 2019 หรือ โรคโควิด-19 ซึ่งทวีความรุนแรง ส่งผลกระทบต่อคนทุกช่วงวัยทุกลุ่มอาชีพ โดยเฉพาะกลุ่มเปราะบาง

อาทิ ครอบครัวยากจนท่มี เี ด็กเล็ก ครอบครัวแมเ่ ลี้ยงเดีย่ ว ผูส้ งู อายุ คนพิการ ผปู้ ่วยติดเตยี ง ผทู้ อี่ ยู่ในภาวะยากลำบาก

โดยข้อมูลสำนักงานสถิติแห่งชาติ พบว่า ปี พ.ศ. 2562 ครัวเรือนที่มีความยากจนทั่วประเทศ 1,305,000 ครัวเรือน

(สำนักงานสถิตแิ ห่งชาติข้อมูล ณ มกราคม 2564) ข้อมูลสถิติครัวเรือนเปราะบางของสำนกั งานคณะกรรมการพัฒนา

เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติจากระบบบริหารจัดการข้อมูลการพัฒนาคนแบบชี้เป้า Z Thai people Map and

Analysis Platform : TPMAP) พบว่า มีคนเปราะบางจำนวน 10,754,205 คนอยู่ในครัวเรือนเปราะบาง

จำนวน 4,104,450ครัวเรือน (สถิติครัวเรือนเปราะบางจากระบบ TPMAP ข้อมูล มกราคม 2564) ดังนั้น จากข้อมูล
และสถานการณ์ดังกล่าว ทำให้มีความจำเป็นที่ต้องมีการขับเคลื่อนเพื่อแก้ไขปัญหาความยากจนและพัฒนาคุณภาพ
ชวี ติ ของคนทุกช่วงวัย อยา่ งบูรณาการและต่อเน่ือง เพ่อื แกไ้ ขปัญหาอยา่ งเป็นองคร์ วม และครอบคลุมในทุกมิติ

กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) ซึ่งมีพันธกิจในการพัฒนาคนและสั งคม
ให้มีคุณภาพ เต็มศักยภาพ มีภูมิคุ้มกันต่อการเปลี่ยนแปลง เสริมสร้างเครือข่ายจากทุกภาคส่วนในการมีส่วนร่วม
พฒั นาสงั คม จดั ระบบสวัสดิการทเ่ี หมาะสมกับบริบทของประเทศไทยเพื่อใหป้ ระชาชนมหี ลกั ประกันและมีความม่ันคง
ในชีวิต โดยให้ความสำคัญกับกลุ่มประชาชนผู้ไดร้ ับผลกระทบที่อยู่อาศัยในพื้นที่ภูมิภาคต่างๆ ทั่วประเทศ ได้เล็งเห็น

4|P a g e

ความสำคัญของการพัฒนาเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนกลุ่มเปราะบางให้สามารถดำรงชีวิตได้ด้วยตนเองอย่าง
ยั่งยนื จึงจดั ทำ “โครงการบรู ณาการเพื่อพัฒนาคณุ ภาพชวี ิตกล่มุ เปราะบางรายครวั เรือน” ข้นึ โดยเน้นการดำเนินการ
แบบบูรณาการกับหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม และประชาชนที่เกี่ยวข้องในระดับจังหวัด
อำเภอ ตำบล และภาคีเครือข่ายในพื้นที่ เพื่อให้ความช่วยเหลือกลุ่มเปราะบาง ลดความเหลื่อมล้ำ และพัฒนาคน
ทุกช่วงวัย ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง อันจะทำให้ประชาชนสามารถดำรงชีวิต และสามารถพึ่งพาตนเองได้
โดยไม่ทง้ิ ใครไวข้ ้างหลัง
วัตถปุ ระสงค์

1. เพื่อบรู ณาการความร่วมมือเพ่ือชว่ ยเหลอื กลมุ่ เปราบางใหค้ รอบคลุมในทกุ มิติแบบองค์รวม
2. เพื่อให้กลุ่มเปราะบางสามารถเข้าถึงสิทธิและสวัสดิการ รวมทั้งพัฒนาคุณภาพชีวิตกลุ่มเปราะบางและให้
ครอบครัวมั่นคงมคี วามสุข สามารถพงึ่ พาตนเองไดอ้ ย่างยั่งยืน
3. มฐี านขอ้ มูลกล่มุ เปราะบางรายครวั เรอื นระดบั ประเทศทเ่ี กิดจากการบรู ณาการข้อมูลจากทุกหน่วยงาน
ดังนั้น “โครงการบูรณาการเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตกลุ่มเปราะบางรายครัวเรือน” เป็นโครงการเพื่อพัฒนา
คุณภาพชีวิตกลุ่มเปราะบางให้ครอบคลุมในทุกมิติแบบองค์รวม สามารถดำรงชีวิตและพึ่งพาตนเองได้ โดยไม่ทิ้งใคร
ไวข้ ้างหลงั มกี ารบรู ณาการความรว่ มมือระหว่าง 12 กระทรวง 1 หนว่ ยงาน เพ่อื การแก้ปญั หาแบบบรู ณาการในทุกมิติ
ที่ ขับเคลื่อนแล้วทั้ง 76 จังหวัด “สมุดพกครอบครัว” เป็นนวัตกรรมที่กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของ
มนุษย์ จัดทำขึ้นเพื่อขับเคลื่อนการแก้ปัญหาความยากจนและพัฒนาคุณภาพชวี ิตกลุ่มเปราะบางอย่างบูรณาการและ
ต่อเนื่อง ครอบคลุมในทุกมิติอย่างยั่งยืน โดยการบูรณาการการทำงานร่วมกันภายในหน่วยงานสังกัดกระทรวง การ
พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ภายใต้แนวคิดบ้านเดียวกัน (One Home) และภาคีเครือข่ายทั้งหน่วยงาน
ภาครฐั ภาคเอกชน ภาคแระชาสังคม และประชาชน

5|P a g e

กระบวนการขับเคล่ือนงานระดับจังหวัด

1. จัดต้งั คณะทำงานเพอื่ ขับเคล่อื นโครงการฯ ระดับจังหวดั
2. ประสานกบั หน่วยงานสังกัดกระทรวง พม. ภาคเี ครือขา่ ยท้งั หนว่ ยงานภาครัฐ ภาคเอกชน
ภาคประชาสังคม และภาคประชาชน เพอื่ บรู ณาการงานรว่ มกัน
3. จัดเตรยี มเคร่ืองมอื การจัดเกบ็ ขอ้ มลู “สมุดพกครอบครัว” ให้กับผู้ปฏิบตั งิ าน
(เจา้ หน้าท่ี/อพม.)
4. จัดประชุมทีม One Home เพ่อื ชแ้ี จงสร้างความเข้าใจโครงการและวธิ ีการจัดเก็บข้อมูลลงใน
“สมดุ พกครอบครวั ” เพ่ือใหเ้ ป็นไปในทศิ ทางเดยี วกนั
5. บูรณาการการทำงานร่วมกบั สำนักงานพฒั นาชุมชนจงั หวัด เพือ่ จัดทำขอ้ มูลคนยากจนและ
กลุม่ เปราะบางจังหวัด โดยใช้ระบบ TPMAP
6. กรองข้อมูล เพือ่ คน้ หากล่มุ เปราะบางซ่ึงเป็นกล่มุ เปา้ หมาย โดยใช้ฐานข้อมูล ดังนี้

6.1 ฐานขอ้ มลู ในระบบกระทรวง พม. ได้แก่ ผปู้ ระสบปญั หาทางสงั คม (เงินอุดหนุน 11
ระเบียบ) ศูนย์ช่วยเหลอื สังคม 1300 ผู้ได้รับผลกระทบจากการแพรร่ ะบาดของโรคติดเชอ้ื ไวรัสโคโรนา
2019 หรือ โควิด-19

6.2 ฐานข้อมูลสวัสดิการแห่งรฐั
6.3 ฐานข้อมลู ในระบบการบรหิ ารจดั การขอ้ มลู การพฒั นาคนแบบช้ีเปา้ (Thai People
Map and Analysis Platform)

6|P a g e

6.4 เบ้ยี ยังชพี ผูส้ ูงอายุ และเบย้ี ยงั ชีพคนพกิ าร
7. จดั ทมี เจ้าหน้าที่สงั กดั กระทรวงพม. ร่วมกับ อพม. สภาเด็กและเยาวชน และภาคเี ครอื ขา่ ย ใน
การลงพ้นื ที่เยยี่ มบ้าน เพอื่ สอบข้อเทจ็ จริง สอบถาม รบั ฟัง สรา้ งความสมั พนั ธ์ระหวา่ งผ้เู ยีย่ มล้ถู ูกเย่ียม
และบนั ทกึ ขอ้ มูลลงในสมุดพกครอบครัว
8. วิเคราะหร์ ่วมรายครัวเรือน เป็นการวิเคราะหข์ ้อมลู ที่ได้จากการเยยี่ มบา้ นกลุ่มเปราะบางราย
ครัวเรือน เพอื่ จัดลำดับความเร่งดว่ นของกลุม่ เปราะบางทตี่ อ้ งได้รบั การช่วยเหลือหรอื แกไ้ ขปัญหา หา
สาเหตุของปญั หา และวางแผนใหก้ ารชว่ ยเหลอื เพ่อื พัฒนาคณุ ภาพชวี ิตครัวเรือนให้ตรงกับความตอ้ งการ
และเหมาะสม
9. จดั ทำแผนพัฒนาคุณภาพชวี ติ รายครอบครัว เป็น 3 ระยะ

ระยะสน้ั หรือ แผนพัฒนาคุณภาพชีวิตรายครอบครัวระยะเรง่ ดว่ น เช่น การช่วยเหลอื
ทางดา้ นเคร่อื งอปุ โภคบริโภค เงินสงเคราะห์ (เงินอุดหนนุ ) และการเข้าถึงสทิ ธิ เป็นตน้

ระยะกลาง หรอื แผนพัฒนาคุณภาพชวี ติ รายครอบครัวระยะกลาง เชน่ ใหค้ วามรู้ การฝึก
อาชีพ การเขา้ ถึงโอกาส การเขา้ รว่ มกจิ กรรมกลุ่มของชุมชน การเข้าถึงระบบ IT
และการปรับสภาพแวดลอ้ ม เปน็ ตน้

ระยะยาว หรือ แผนพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ รายครอบครัวระยะยาว เชน่ การ
ปรับปรงุ /ซ่อมแซมท่ีอยู่อาศยั การมีท่ดี ินทำกิน การเปน็ ชมุ ชนสีเขียว (ปลอดภัย ไมม่ กี ารขโมย)
การมพี ้ืนทส่ี าธารณะและการบรรจแุ ผนพัฒนาคณุ ภาพชีวติ รายครอบครวั ในแผนองค์กรปกครองส่วนทอ้ ง
ถิ่น เปน็ ตน้

10. การรวบรวมและรายงานผลการดำเนนิ งาน

7|P a g e

หนว่ ยงานภาคีเครอื ขา่ ย 12 กระทรวง 1 หนว่ ยงาน
ภายใตโ้ ครงการบูรณาการเพือ่ พฒั นาคุณภาพชวี ิตกลุ่มเปราะบางรายครวั เรือน

12 กระทรวง 1 หน่วยงาน : นร./มท./พม./กท./กก./อว./กษ./พณ./รง./วธ./ศธ./สธ./กทม.

การบูรณาการงานร่วมกับภาคีเครือข่าย เพื่อร่วมกันพัฒนาคุณภาชีวิตกลุ่มเปราะบาง ทั้งด้านข้อมูล ด้าน
สงั คม ด้านการศกึ ษา ด้านทีอ่ ยูอ่ าศยั ดา้ นอาชีพและการมงี านทำ และด้านการท่องเท่ยี วและชุมชน สำหรับหน่วยงาน
ทีม่ ีการบูรณาการการทำงาน ประกอบด้วย

1. สำนกั นายกรฐั มนตรี นร. MOU 12 กระทรวง 1 หน่วยงาน
2. กระทรวงมหาดไทย
3. กระทรวงการพัฒนาสงั คมและความม่ันคงของมนษุ ย์ 8|P a g e
4. กระทรวงศึกษาธกิ าร
5. กระทรวงกลาโหม
6. กระทรวงการทอ่ งเที่ยวและกีฬา
7. กระทรวงการอุดมศึกษา วทิ ยาศาสตร์ วิจยั และนวัตกรรม
8. กระทรวงการเกษตรและสหกรณ์
9. กระทรวงพาณิชย์
10. กระทรวงแรงงาน
11. กระทรวงวฒั นธรรม
12. กระทรวงศึกษาธกิ าร
13. กรุงเทพมหานคร (หน่วยงาน)

ฐานขอ้ มูลที่ใช้ในการขบั เคลื่อน

ระบบฐานขอ้ มูลระบบบริหารจัดการขอ้ มูลการพัฒนาคนแบบช้เี ปา้
(Thai People Map and Analytics Platform) (TPMAP)

ระบบฐานข้อมูลระบบบริหารจัดการข้อมูลการพัฒนาคนแบบชี้เป้า (Thai People Map and Analytics
Platform) (TPMAP) ซง่ึ ได้รับการพัฒนาต่อยอดจากระบบบรหิ ารจัดการข้อมูลคนจนแบบช้เี ปา้ (Thai Poverty Map
and Analytics Platform) ให้สามารถครอบคลุมปัญหาที่กว้างขึ้น เช่น เด็กแรกเกิด การศึกษา ผู้สูงอายุ การพัฒนา
สภาพที่อยู่อาศัย โดยยังคงความสามารถของระบบเดิมในการชี้เป้าความยากจนไว้ด้วย TPMAP จึงสามารถใช้ระบุ
ปัญหาความยากจนในระดับบุคคล ครัวเรือน ชุมชน ท้องถิ่น/ท้องที่ จังหวัด ประเทศ หรือปัญหาความยากจนราย
ประเด็น ซึ่งทำให้การแก้ปญั หาตรงกับกลุ่มเป้าหมายมากขึ้นและสามารถออกแบบนโยบาย โครงการในการแก้ปัญหา
ใหต้ รงกับความตอ้ งการหรือสภาพปัญหาได้

TPMAP เป็นการทำงานร่วมกันระหว่างสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.)
และ ศนู ย์เทคโนโลยีอเิ ลก็ ทรอนกิ สแ์ ละคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค-สวทช.) กระทรวงวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

9|P a g e

ทีม่ าของขอ้ มลู ใน TPMAP
หลักการทำงานของ TPMAP คืออาศัยข้อมูลจากหลายแหล่งมายืนยันซึ่งกันและกัน โดยในปัจจุบันใช้

สมมติฐานว่าคนทีไ่ ดร้ ับการสำรวจวา่ จน(survey-based) และยังมาลงทะเบียนว่าจนอีกด้วย (register-based) น่าจะ
เปน็ คนจนเปา้ หมายทตี่ อ้ งการความชว่ ยเหลอื เรง่ ดว่ น ดังนัน้ TPMAP จงึ ต้ังตน้ โดยใช้ขอ้ มูลความจำเปน็ พนื้ ฐาน (จปฐ.)
จากกรมการพฒั นาชุมชน และขอ้ มูลผู้ลงทะเบียนสวสั ดิการแหง่ รัฐจากกระทรวงการคลงั มายนื ยันซึ่งกนั และกัน หรือ
อีกนยั หนึง่ "คนจนเปา้ หมาย" ใน TPMAP กค็ อื คนจนใน จปฐ. ทไ่ี ปลงทะเบียนสวัสดกิ ารแหง่ รัฐ

แหลง่ ทมี่ า : https://www.tpmap.in.th/fragile

TPMAP ใช้วิธีการคำนวณดัชนีความยากจนหลายมิติ (Multidimensional Poverty Index: MPI) ซึ่งคิดค้น
โดย Oxford Poverty & Human Development Initiative และ United Nation Development Programmeซง่ึ
สศช. ได้นำมาปรับใช้กับประเทศไทย โดยดัชนีความยากจนหลายมิติ หรือ MPI อาศัยหลักการที่ว่า คนจนคือผู้ที่มี
คุณภาพชีวิตต่ำกว่าเกณฑ์คุณภาพชีวิตที่ดีในมิติต่างๆ ซึ่ง TPMAP พิจารณาจาก 5 มิติ ได้แก่ ด้านสุขภาพ ด้าน
การศึกษา ดา้ นการเงิน ดา้ นความเป็นอยู่ และดา้ นการเข้าถึงบรกิ ารรฐั

TPMAP สามารถระบุ “คนจนเป้าหมาย” หรือ คนจนในข้อมูล จปฐ. ที่มาลงทะเบียนเพื่อบัตรสวัสดกิ ารแหง่
รัฐ ปี 2560 โดยแสดงผลแบบ Data Storytelling บน www.tpmap.in.th แสดงข้อมูลจำนวนคนจนและสัดส่วนคน
จนเชิงพื้นที่ ตั้งแต่ระดับประเทศ จังหวัด อำเภอ ตำบล ทำให้ทราบว่าแต่ละพื้นที่มคี นจนกีค่ น สามารถจัดลำดับพื้นท่ี
ตามจำนวนและสดั ส่วนคนจน เพ่ือพจิ ารณาพื้นทท่ี ี่ต้องการความชว่ ยเหลือเรง่ ด่วน

10 | P a g e

TPMAP สามารถระบุได้ว่า “คนจนเป้าหมาย” มีปัญหาอะไรบ้างในแต่ละมิติ จากข้อมูลจำนวนคนใน

ครัวเรือนยากจนที่ตกตัวชี้วัดความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) ในแต่ละมิติ โดยตัวชี้วัดจปฐ. ที่นำมาใช้ในการคำนวณดัชนี

ความยากจนหลายมติ ิ (MPI) ประกอบด้วย - เดก็ แรกเกิดมีน้ำหนัก 2,500 กรมั ขึน้ ไป
- ครัวเรอื นกินอาหารถกู สขุ ลักษณะ ปลอดภัย และไดม้ าตรฐาน
- เดก็ อายุ 3-5 ปี ไดร้ ับบริการเลีย้ งดเู ตรียมความพรอ้ มก่อนวัยเรียน ดา้ นสุขภาพ - ครัวเรอื นมกี ารใชย้ าเพือ่ บำบัด บรรเทาอาการเจ็บป่วยเบอ้ื งตน้ อยา่ งเหมาะสม
- เดก็ อายุ 6-14 ปี ได้รบั การศกึ ษาภาคบังคบั 9 ปี - คนอายุ 6 ปขี ึ้นไป ออกกำลังกายอยา่ งน้อยสัปดาหล์ ะ 3 วัน วนั ละ 30 นาที
- เดก็ จบช้ัน ม.3 ไดเ้ รียนต่อช้ัน ม.4 หรอื เทียบเท่า
- คนอายุ 15-59 ปี อา่ น เขียนภาษาไทย และคดิ เลขอย่างง่ายได้ ดา้ นการศึกษา ด้านรายได้ - คนอายุ 15-59 ปี มีอาชพี และรายได้
- คนอายุ 60 ปีข้ึนไป มีอาชีพและรายได้
- รายไดเ้ ฉลี่ยของคนในครัวเรือนตอ่ ปี

ดา้ นความเปน็ อยู่ ด้านการเขา้ ถึงบริการรฐั

- ครัวเรือนมคี วามมัน่ คงในที่อย่อู าศยั และบา้ นมีสภาพคงทนถาวร - ผูส้ ูงอายุ ได้รับการดูแลจากครอบครัว ชุมชน ภาครฐั หรอื ภาคเอกชน
- ครัวเรอื นมีนำ้ สะอาดสำหรบั ดืม่ และบริโภคเพียงพอตลอดปี อยา่ งนอ้ ยคนละ 5 ลิตรต่อวนั - ผ้พู ิการ ได้รับการดูแลจากครอบครัว ชุมชน ภาครัฐ หรือภาคเอกชน
- ครัวเรอื นมนี ้ำใช้เพยี งพอตลอดปี อยา่ งนอ้ ยคนละ 45 ลติ รต่อวนั
- ครวั เรือนมีการจดั การบ้านเรือนเป็นระเบียบเรียบร้อย สะอาด และถูกสุขลักษณะ

นอกจากนั้น TPMAP ยังสามารถเปรียบเทียบข้อมูลปีต่อปี ทำให้เห็นสภาพปัญหาว่ามีทิศทางปรับลดหรือ
รนุ แรงมากขึน้ เพยี งใด ซึ่งสามารถนำมาใช้ประเมินปจั จัยท่ีอาจส่งผลต่อปัญหาดังกล่าว หรือประเมินประสิทธิภาพของ
นโยบายที่เกิดขน้ึ ในช่วงเวลาน้ันได้ ซงึ่ จะช่วยให้การแก้ปญั หาตรงจดุ และเลือกนโยบายไดม้ ีประสทิ ธิภาพมากย่งิ ขึ้น

กลุ่มคนเป้าหมายในระบบ TPMAP คือ บุคคลที่ตกอยู่ในเกณฑ์ดัชนีความยากจนหลายมิติ
(Multidimensional Poverty Index: MPI) ในมิติใดมิติหนึ่งจาก 5 มิติ และเป็นบุคคลที่ถือบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ
(MPI 5 มติ ิ ได้แก่ ด้านรายได้ ความเปน็ อยู่ สขุ ภาพ การศึกษา และการเข้าถงึ บริการของรฐั )

แหลง่ ทม่ี า :https://www.tpmap.in.th/fragile
11 | P a g e

ครัวเรือนเปราะบาง หมายถึง ครัวเรือนที่มีรายได้น้อย ครัวเรือนที่มีรายได้น้อยและมีบุคคลที่อยู่ใน

ภาวะพึ่งพิงที่ต้องการได้รับการช่วยเหลือจากคนอื่นๆ เช่น ครอบครัวยากจนที่มีเด็กเล็ก แม่เลี้ยงเดี่ยว ผู้สุงอายุ คน
พิการ ผู้ป่วยตดิ เตียง มีปัญหาที่อยูอ่ าศัย จำเป็นต้องร่วมกันพัฒนาคุรภาพชีวิตกลุม่ ดังกล่าวอยา่ งเร่งด่วน จริงจัง และ
ต่อเนือ่ ง

 ระดบั ความเปราะบางของครวั เรือน
ระดบั 0 ครัวเรอื นทไ่ี มต่ กมติ ดิ ้านรายไดแ้ ละมีบุคคลที่มภี าวะพง่ึ พิง
ระดบั 1 ครัวเรือนที่มรี ายไดน้ อ้ ยและมปี ญั หาท่ีอยูอ่ าศัย
ระดับ 2 ครวั เรอื นทม่ี รี ายไดน้ อ้ ยและมบี ุคคลทีอ่ ย่ใู นภาวะพง่ึ พิง จำนวน 1 – 2 คน
ระดับ 3 ครวั เรอื นที่มีรายได้นอ้ ยและมีบคุ คลทอ่ี ยใู่ นภาวะพงึ่ พิงจำนวนมากกวา่ 2 คน

*หมายเหตุ บุคคลทอ่ี ยใู่ นภาวะพ่ึงพิง อาทิ เด็กเล็ก ผสู้ งู อายุ คนพกิ าร และผปู้ ว่ ยตดิ เตียง เปน็ ตน้

 ครัวเรือนเพิ่มเติม หมายถึง ครัวเรือนเปราะบางที่สำรวจพบเพิ่มเติมในพื้นที่ แต่ไม่มีรายชื่อในระบบ
TPMAP (Exclusion error) มี 2 กรณี ดังน้ี

1. กรณีที่มีข้อมูลเลขบัตรประชาชน 13 หลัก และอยู่ในระบบ TPMAP แต่ไม่เคยได้รับการสำรวจ
และไมม่ ขี อ้ มูลคุณภาพชีวิตครัวเรือน

2. กรณีบุคคลที่ไม่ได้รับการบนั ทึกข้อมูลจากทะเบียนราษฎร์ และไม่ได้อยู่ในระบบ TPMAP ซึ่งเป็น
การพบบุคคลเหล่านีจ้ ากการลงพ้นื ทเ่ี พื่อแกไ้ ขปญั หา
 เกณฑ์การคัดเลือกครวั เรอื นเปราะบาง

1. เปน็ ครวั เรือนท่ีอาชีพเกษตรกรจากข้อมูล จปฐ. และไม่ได้ลงทะเบียนเกษตรกร (หัวหน้าครัวเรือน
แจง้ วา่ เป็นเกษตรกร และในครัวเรอื นไมม่ ีผ้ใู ดขึ้นทะเบียนเกษตรกร ฯ) หรือ

2. รายได้ต่ำกว่า 100,000 บาท และไม่ได้รับเงินสวัสดิการผู้มีรายได้น้อย (รายได้เฉลี่ยต่อคนต่อปี
นอ้ ยกว่า 100,000 บาท และไม่มีใครในบา้ น ไดร้ ับบตั รสวัสดกิ ารรัฐ)
 นิยามภาระในครัวเรือนเปราะบาง

1. ไม่มคี วามมน่ั คงในท่อี ยอู่ าศยั (ตกตัวช้วี ดั ท่ี 8 ตามเกณฑ์ จปฐ)
2. มเี ด็กยากจนตามเกณฑ์ ศธ. (ตามฐานข้อมูล ศธ.)
3. มเี ด็ก (อายุระหวา่ ง 3 – 14 ป)ี
4. มีผูส้ ูงอายุ และไมไ่ ด้รบั เบ้ียยังชีพ (เบีย้ ตามฐานขอ้ มลู สถ. 62)
5. มีผ้พู ิการ และไมไ่ ด้รับเบย้ี ยงั ชพี (เบ้ียตามฐานข้อมลู สถ. 62)
6. มผี ้ปู ่วยเรือ้ รังท่ีช่วยเหลอื ตัวเองไม่ได้

12 | P a g e

แหล่งที่มาของข้อมูล มาจากระบบฐานข้อมูลระบบบริหารจัดการข้อมูลการพัฒนาคนแบบชี้เป้า (Thai
People Map and Analytics Platform) (TPMAP)ครวั เรือน/สมาชกิ ปี 2562

แหล่งทีม่ า :https://www.tpmap.in.th/fragile

สถิติครัวเรือนเปราะบางจากระบบ TPMAP ทั้งประเทศ มี 4,104,450 ครัวเรือน หรือ 10,754,205 คนเป็น

เด็กยากจน 210,887 คน ผู้สูงอายุที่ไม่ได้รับเบี้ยฯ 443,743 คน ผู้พิการที่ไม่รับเบี้ย 22,010 คน ผู้ป่วยเรื้อรังท่ี

ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ 7,989 คน และ ครัวเรือนที่บ้านไม่มั่นคง 7,203 ครัวเรือน ข้อมูลดังกล่าวเป็นการบูรณาการ

ฐานข้อมลู ร่วมกนั ของ

1. จปฐ โดย กรมการพฒั นาชมุ ชน (ณ มิ.ย. 2562)

2. บตั รสวัสดิการแห่งรัฐ โดย กระทรวงการคลงั (ณ พ.ย. 2561)

3. Farmer one โดย สำนกั งานเศรษฐกิจการเกษตร ดาวน์โหลด
ครวั เรือนเปราะบางรายจงั หวดั
4. การจา่ ยเบ้ียยงั ชีพ โดย กรมสง่ เสรมิ การปกครองท้องถิ่น (ณ พ.ค.2562)

13 | P a g e

ครัวเรอื นเปราะบางจงั หวัดแพร่ มที ง้ั หมด 30,442 ครัวเรือน 69,138 คน เปน็ เดก็ และเยาวชน 908

คน ผู้สูงอายุทไ่ี ม่ไดร้ ับเบยี้ ฯ 3,320 คน ผพู้ กิ ารท่ีไม่รับเบี้ย 334 คน ผู้ป่วยเรือ้ รงั ทีช่ ่วยเหลือตัวเองไม่ได้ 101 คน และ
ครวั เรอื นทีบ่ ้านไมม่ ่ันคง 6 ครัวเรอื น

แหลง่ ท่มี า :https://www.tpmap.in.th/fragile

จงั หวดั แพร่ครัวเรือนเปราะบาง30,442 ครัวเรือน 69,138 คนจำแนกตามมติ ิ 5 มติ ิ ได้ดังน้ี

อำเภอ ครัวเรอื น สุขภาพ จำแนกตามมิติ (ปญั หา) รวมมติ ิ คน สขุ ภาพ จำแนกตามมิติ (ปัญหา) รวมมติ ิ
ยากจน เปราะบาง
58 ความ การศึกษา รายได้ การเขา้ ถึง 366 171 ความ การศกึ ษา รายได้ การเขา้ ถึง 981
เมืองแพร่ 7,445 4 เปน็ อยู่ สวสั ดิการ 52 18,387 5 เป็นอยู่ สวสั ดกิ าร 128
ร้องกวาง 2,438 5 110 5,264 10 286
3,780 9 แหง่ รัฐ 69 8,481 17 แห่งรัฐ 206
ลอง 6,670 0 0 0 308 0 0 16,311 0 0 00 810 0 0
สงู เม่น 2,412 75 10 4 34 0 240 5,207 159 40 8 75 0 481
เด่นชยั 3,505 1 1 1 103 0 34 6,850 2 4 1 271 0 82
สอง 3,045 66 1 21 38 0 124 6,208 138 1 99 89 0 266
วังช้ิน 1,147 218 0000 995 2,430 502 0000 2,430
หนองมว่ งไข่ 30,442 9 9 145 2 69,138 19 25 274 4
รวม 0 8 25 0 0 21 59 0
0 0 58 0 0 0 128 0
21 43 711 2 64 154 1,706 4

14 | P a g e

"คนจนเป้าหมาย" หรือ “ครัวเรือนยากจน” คือ คนจนที่ต้องการความช่วยเหลือเร่งด่วน เนื่องจากเป็น

คนที่ได้รับการสำรวจว่าจน (survey-based) จาก ข้อมูลความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) กรมการพัฒนาชุมชน
กระทรวงมหาดไทย และยังมาลงทะเบียนว่าจนอีกด้วย (register-based) จาก ข้อมูลผู้ลงทะเบียนสวัสดิการแห่งรัฐ
กระทรวงการคลัง อ่านเพิ่มเติม สำหรับข้อมูลปี 2565 เป็นการบูรณาการข้อมูลระหว่าง จปฐ. 2564 และ
บัตรสวัสดิการแห่งรฐั ปี 2565

จังหวัดแพร่ มีครัวเรือนยากจน ท้งั หมด 3,147 ครวั เรือน จำแนกตามมิติ 5 มิติ ไดด้ ังน้ี

จำแนกตามมิติ (ปญั หา)

อำเภอ ครัวเรอื นยากจน สุขภาพ ความเป็นอยู่ การศึกษา รายได้ การเข้าถงึ รวมมติ ิ
สวัสดกิ ารแหง่ รัฐ
135
เมอื งแพร่ 753 72 35 0 629 0 799
เทศบาลเมืองแพร่ 277 13
108 49 5 0 204 0 281
รอ้ งกวาง 691 8 5 1 92 0 111
ลอง 100 0 16 105 565 2 737
สงู เมน่ 24 44 4 5 83 0 100
เด่นชยั 724 6 9 1 14 0 24
สอง 98 38 29 229 421 1 724
วงั ชิ้น 372 365
3,147 6 6 83 2 103
หนองม่วงไข่
รวม 3 19 333 0 393

112 366 2,424 5 3,272

ขอ้ มลู : ณ วันท่ี 27 เมษายน 2565 เวลา 07.27 น. สำนักงานพฒั นาชมุ ชนจังหวัดแพร่

QR Code ขา่ วประชาสมั พันธ์ "สมดุ พกครอบครวั " นวตั กรรมขจดั ความยากจนนายจตุ ิ ไกรฤกษ์
รัฐมนตรีกระทรวงพฒั นาสงั คมฯ ผุดไอเดีย “สมุดพกครอบครวั ” นวตั กรรมขจดั ความยากจน ที่
จะช่วยรวบรวมจดุ แขง็ และจดุ ออ่ นของครวั เรือน แกป้ ญั หาใหช้ ีวิตความเป็นอยดู่ ขี ้ึน
ทม่ี า :https://www.one31.net/news/detail/39960

15 | P a g e



16 | P a g e



17 | P a g e

การคดั เลือกกลมุ่ เป้าหมาย : ตัวอย่างจังหวดั แพร่

จำนวนครัวเรือนเปราะ

30,442 ค

 +  จำนวนครัวเรอื นเป้าหมายดำเนินการในปีงบปร

4,567 คร

 จำนวนครัวเรอื นท่ตี อ้ งดำเนนิ การให้ความช่วยเหลือ
126 ครวั เรือน

ครวั เรือนเปราะบางท่ที บั ซอ้ น เพิม่ ขึน้ ร้อยละ 20
ครวั เรือนยากจนในระบบ TPMAP
69 ครวั เรือน
57 ครัวเรอื น
จำเป็นตอ้ งเป็นครวั เรือนระดับ 1 2 3 เท่าน้ัน

1. คำนวณครวั เรอื นเปา้ หมายท่ีตอ้ งดำเนนิ การในปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 (ร้อยละ 15 ของจำนวนครวั เรือนเปราะบ
2. ครัวเรือนเป้าหมายที่ต้องดำเนินการใหค้ วามช่วยเหลือ/พฒั นาคุณภาพชวี ิต (ครัวเรอื นเปราะบางในระบบ TPMAP

2.1 สืบค้นจำนวนครัวเรอื นท่ีทับซอ้ นกนั และจัดทำบญั ชีรายชอื่ ครัวเรือนเปราะบางทท่ี ับซ้อนกบั ครวั เร
2.2 ครวั เรือนในกลุ่มที่คิดเพ่มิ รอ้ ยละ 20 จากครัวเรือนเปราะบางทท่ี ับซ้อนกับครัวเรือนขากจนในระบ
ฐานข้อมลู ของกระทรวง และครัวเรือนที่สำรวจเพ่มิ เติม
3. คำนวณครัวเรือนในระบบ TPMAP / ครัวเรอื นเพิ่มเตมิ ทีต่ ้องการเพิ่มเติม
ครวั เรอื นในระบบ TPMAP/ครวั เรอื นเพม่ิ เติมท่ตี ้องดำเนนิ การ = ครวั เรอื นเป้าหมายท่ตี อ้ งดำเนนิ

ในปีงบประมาณ พ.ศ. 256

ะบางในระบบ TPMAP

ครวั เรอื น

ระมาณ พ.ศ. 2565 (15%จากจำนวนในระบบ TPMAP)

รวั เรอื น

 ครวั เรือนในระบบ TPMAP / ครัวเรือนเพิม่ เติม ท่ีต้องดำเนินการเพิ่มเตมิ

4,441 ครัวเรอื น

บางในระบบ TPMAP)
P ทท่ี ับซอ้ นกับครวั เรอื นยากจน TPMAP และครวั เรือนอ่ืนๆ อีกรอ้ ยละ 20 ของจำนวนทีท่ บั ซอ้ น)
รือนยากจนจากระบบ TPMAP ของจังหวัด
บบ TPMAP เปน็ ครัวเรือนท่ีจงั หวดั สามารถพจิ ารณาเลอื กดำเนินการไดจ้ ากท้งั ในระบบ TPMAP

นการ - ครัวเรอื นเป้าหมายท่ีต้องดำเนินการให้ความชว่ ยเหลือ/
พฒั นาคุณภาพชวี ิต
65

18 | P a g e

19 | P a g e

20 | P a g e

21 | P a g e

22 | P a g e

23 | P a g e

เอกสารอา้ งอิง
- https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/1696678/
- บันทึกข้อตกลงความรว่ มมือโครงการบูรณาการเพื่อพฒั นาคุณภาพชวี ิตกลุ่มเปราะบางรายครวั เรือน ระหว่าง 12
กระทรวง 1 หนว่ ยงาน จากกรมพัฒนาสงั คมและสวสั ดกิ าร
http://www.dsdw2016.dsdw.go.th/view_prnews.php?newsbuzz_id=2752
- โครงการบรู ณาการเพ่ือพฒั นาคุณภาพชวี ติ กลุ่มเปราะบางรายครัวเรอื น http://www.wpq.dsdw.go.th ›
attach

24 | P a g e

25 | P a g e


Click to View FlipBook Version