“Smart Farming” (การเกษตรอัจฉริยะ)

Plant Factory ในจีีนเติิบโตมาก มีีพื้้� นที่�่ปลููกโดยรวมหลายแสน Plant Factory เป็็นการปลููกพืืชในสภาพควบคุุมสิ่่�งแวดล้้อม
ตารางเมตร ทั้้�งๆ ที่�่เพิ่่�งเปิิดวััฒนธรรมการเกษตรแบบไร้้ดิินได้้ไม่่นาน แบ่่งระดัับได้้ว่่า
ประเทศไทยเองก็็อยู่่�ในแนวโน้ม้ เช่น่ เดีียวกัันนี้้� การเกษตรแบบดั้้�งเดิิมนั้้�น
ไม่่ตอบโจทย์์ไลฟ์์สไตล์์เกษตรกรรุ่�นใหม่่ และคุุณภาพของผลผลิิต 1. ใชแ้ สงธรรมชาติ ปกติบางคนเรยี กว่า การปลกู พืชแนวต้ัง
จะไม่่ได้้ (Vertical Farm) โดยใชเ้ ทคโนโลยีควบคมุ

Plant Factory ในญี่�่ปุ่่�น มีีการพััฒนามา 30 ปีี ก็็ยัังมีีข้้อผิิดพลาด 2. ใชแ้ สงธรรมชาติสว่ นหน่ึงและใชแ้ สงเทียมเสรมิ สว่ นหน่ึง
ต้้องปรัับปรุุง ครึ่่�งหนึ่่�งล้้มหายตายจากไป อีีกครึ่่�งหนึ่่�งอยู่่�ได้้ ในจำำ�นวนนี้้� (Solar Plant)
มีีเพีียง 30% ที่�่อยู่่�ได้้และขยายพื้้� นที่�่ปลููก แต่่อีีก 20% ยัังล้้มลุุก
คลุุกคลานอยู่่� เทคโนโลยีีที่�่ใช้้ในการทำำ�เกษตรด้้วยโรงปลููกพืืชระบบปิิด 3. ใช้แสงเทียม 100% เป็นระบบปิด 100% หากถามว่าจะเลือก
(Plant Factory) ยังั ไม่น่ ิ่่ง� อาทิิ เทคโนโลยีีแสง ซึ่�ง่ เป็น็ หนึ่่�งในเทคโนโลยีี การปลูกู ในระบบควบคุมุ สภาพแวดล้้อมในระดัับไหน ขึ้้�นกัับโจทย์์
หลัักสำ�ำ คััญสำ�ำ หรับั การเกษตรด้้วยโรงปลูกู พืืชระบบปิดิ (Plant Factory) ของเกษตรกรว่่าจะปลูกู พืืชเพื่�อ่ ไปผลิิตอะไรในแบบปิดิ 100%
และประเทศไทยอยู่่�ในช่่วงเริ่่�มต้้น ต้้นทุนุ สูงู สุดุ

Plant Factory ปลููกพืืชสมุุนไพร ในญี่�่ปุ่่�นใช้้ Plant Factory ปลููกผัักสลััด ตกกิิโลกรััมละ 400 บาท
ปััจจุุบััน ศููนย์์เกษตรกรรมบางไทร ทำำ�การปลููกพืืชด้้วยระบบโรงปลููก ใช้้เวลาปลููก 30 วััน ค่่าแรง ค่่าไฟ ค่่าดำำ�เนิินการ เป็็นต้้น ประเทศไทย
ผลิิตผัักทั่่�วไปจาก Plant Factory ได้้กิิโลกรััมละ 150 บาท ตอนนั้้�นจะ
แบบปิดิ เพื่�อ่ ปลูกู กััญชา และยังั ปลูกู พืืชสมุนุ ไพร (ฟ้า้ ทลายโจร/ขมิ้้น� ชันั ) ทำำ�ให้้เกิิดอุุตสาหกรรม Plant Factory ที่�่ยิ่่�งใหญ่ม่ าก แต่่ตอนนี้้�ของไทย
และปลูกู ใบบัวั บก อีีกด้้วย ข้้ามจุุดนั้้�นมาเนื่�่องจากนโยบายปลููกกััญชาทางการแพทย์์ หากไทยผลิิต
กัญั ชา 4 เดืือน ขายได้ก้ ิโิ ลกรัมั ละ 10,000 บาท ไทยกำำ�ลังั เอา Plant Factory
ศูนู ย์เ์ กษตรกรรมบางไทรทำำ�โรงปลูกู ให้้ สวทช. ในโครงการที่�่ทำำ�ร่ว่ มกันั มาใช้้ปลููกกััญชา จะทำำ�ให้้องค์์ความรู้้�การใช้้ระบบปิิดในการปลููกพืืชมีี
กัับกระทรวงสาธารณสุุข โดยมีีโจทย์์ว่่า ต้้องการสารสกััดเคอร์์คิิวมิิน การพััฒนา เป็น็ การเริ่่ม� ต้้นที่�่ดีี เพราะในฐานะผู้้�ประกอบการจะสามารถ
(Curcumin) ที่�่มาจากขมิ้้�นชััน แม้้ในไทยจะมีีการปลููกขมิ้้�นชัันทั่่�วไป อยู่่�ได้้
แต่่ตััวเลขการนำ�ำ เข้า้ สารสกััดเคอร์ค์ ิิวมินิ (Curcumin) พบว่่าประเทศไทย
นำ�ำ เข้า้ ปีลี ะหลายร้อ้ ยล้้านบาท ปรากฏว่า่ การปลูกู ในระบบหัวั ไร่ป่ ลายนา พืืชที่�่เหมาะกัับการปลูกู ในโรงเรืือนระบบปิดิ คืือ พืืชต้้องอายุุสั้้�น อาทิิ
ไม่่สามารถที่�่จะควบคุุมคุุณภาพ และสััดส่่วนของสารสกััดเคอร์์คิิวมิิน ผัักบุ้้�ง 15 วัันเก็็บผลผลิิต ผัักโขม 18 วัันเก็็บผลผลิิตได้้ สมมติิเกษตรกร
(Curcumin) ในขมิ้้น� ชันั ที่�่ต้้องการได้้ ลงทุนุ โรงปลูกู ผักั บุ้้�งเพื่�อ่ ส่ง่ MK ใน 1 ปีี ทำำ�ได้้ 24 รอบปลูกู มีีแปลงปลูกู
15 แปลง จะมีีของส่ง่ ทุกุ วััน หากแปลงหนึ่่�ง 100 กิิโลกรัมั เท่่ากัับมีีผักั บุ้้�ง
สวทช. มีีนโยบายจะใช้้เทคโนโลยีีเพื่�่อผลิิตพืืชชั้้�นสููงเพื่�่อขัับเคลื่�่อน ส่ง่ ทุกุ วััน วัันละ 100 กิิโลกรัมั ก็็สามารถคำำ�นวณได้้ ควบคุมุ คุณุ ภาพและ
เศรษฐกิิจของประเทศเข้้าสู่่�ระดัับชุุมชน นครพนมถููกคััดเลืือกมาเป็็น ผลผลิิตได้้
ต้้นแบบ เพราะที่�่โรงพยาบาลเรณููนคร จัังหวััดนครพนม มีีการทำำ�กลุ่่�ม
ยาสมุนุ ไพร ทาง สวทช. จึึงเลืือกที่�่จะทำำ�ระบบ Plant Factory ลงชุุมชน เกษตรกรสามารถนำำ�ระบบโรงปลููกระบบปิิดมาใช้้ปลููกพืืชที่�่มีีมููลค่่า
ที่�่นครพนม เพราะที่�่นั่่�นมีีตลาด เพื่�่อให้้ชุุมชนที่�่นั่่�นได้้เรีียนรู้้�การทำำ� ทางเศรษฐกิิจที่�่ค่่อนข้า้ งสูงู เป็น็ พืืชที่�่มีีรอบการผลิิตสั้้�น ทดแทนการปลูกู
การเกษตรด้้วยโรงปลูกู แบบปิดิ เพื่�อ่ ให้ม้ าซึ่�ง่ สารสกััดจากพืืชที่�่มีีคุณุ ภาพ พืืชผัักเพื่�่อการบริิโภค ที่�่บางชนิิดปลููกได้้บางฤดูู กัับใช้้เพื่�่อปลููกพืืชเพื่�่อ
เพื่�่อการแพทย์์ด้้วยสมุุนไพร ตอนนี้้�ที่�่นครพนมโฟกััสที่�่ฟ้้าทลายโจร สารสกััดจากพืืช เพื่�่อตอบโจทย์์อุุตสาหกรรมยา เวชสำ�ำ อาง ซึ่�่งประการ
ขมิ้้น� ชันั และใบบัวั บก หลัังเป็น็ การใช้้ Biotechnology เหมาะกัับการทำำ�การเกษตรในไทย และ
สอดคล้้องกัับนโยบายของรััฐบาล ในการใช้้ Biotechnology เข้้ามา
ที่่�นครพนมเป็็นโรงปลููกแบบปิิด หรืือ Plant Factory โรงแรก ขับั เคลื่�่อนเศรษฐกิิจ หรืือที่�่เรีียกว่่า Bio-base technology จากเวชสำ�ำ อาง
ของไทย ขนาดปลููก 230 ตารางเมตร เป็็นการเรีียนรู้้�ร่่วมกััน สู่่�ยา ซึ่�่งมููลค่่าทางเศรษฐกิิของพืืชสููง
ระหว่่างเอกชน ภาครััฐและชุุมชน สิ่่�งที่่�ปรากฎถืือเป็็นการเริ่�มต้้น
ที่่�เป็็นประโยชน์์มากสำำ�หรัับประเทศ จากทฤษฎีี การทดลอง Smart Farm ไม่่ใช่่แค่่การนำ�ำ เทคโนโลยีีเข้้ามาปลููกพืืชผัักเพื่�่อการ
สู่่�การปลููกจริิง ทำำ�ให้้พบปััญหา ทำำ�ให้้เกิิดการสร้้างองค์์ความรู้�ใน บริิโภคเท่่านั้้�น แต่่สามารถนำ�ำ มาปลููกพืืชเพื่�่อตอบโจทย์์อุุตสาหกรรมอื่�่น
การทำำ�การเกษตรแบบใหม่่นี้้�เยอะมาก ที่�่มีีมููลค่่าสููง ได้้แก่่ เวชสำ�ำ อางและยา และเป็็นทิิศทางของประเทศไทย
ที่�่เดิินมาถูกู ทาง

โรงปลููกที่�่นครพนม เป็็นจุุดเริ่่�มต้้นที่�่ทำำ�ให้้ศููนย์์เกษตรกรรมบางไทร
หันั มาเอาจริงิ เอาจัังและเดิินหน้า้ ในการพัฒั นาระบบโรงปลูกู แบบปิดิ ให้้
ก้้าวหน้า้ ขึ้้�น

ปััจจุุบััน ศููนย์์เกษตรกรรมบางไทรทำำ� Solar Plant ให้้กัับ สวทช. อยู่่�
ที่�่อุุทยานวิิทยาศาสตร์์ เป็็นการผสมผสานการใช้้แสงธรรมชาติิและ
แสงเทีียม

Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 49

ริิมปิิงออร์แ์ กนิคิ ฟาร์์ม บริษิ ััท ริมิ ปิงิ ออร์์แกนิคิ ฟาร์ม์ จำำ�กัดั คือื ฟาร์ม์ เกษตรอินิ ทรีีย์์ 100%
บนพื้้�นที่่� 100 ไร่่ ในเชีียงใหม่่ที่่�สร้้างผลผลิิตพืืชผัักปลอดสารเคมีี
ให้้ผู้้�บริโิ ภคได้ท้ านปีลี ะ 100 ตันั

ริิมปิิงออร์์แกนิิคฟาร์์ม เอกราช เครื่�อ่ งพนัดั ผู้้�จััดการทั่่�วไป บริษิ ััท ริมิ ปิงิ ออร์แ์ กนิคิ ฟาร์ม์ จำำ�กััด กล่่าวว่่า ผลิิตภััณฑ์์หลัักของฟาร์ม์ คืือ
Smart Farm ที่่�ใช้้ Bio-Control ผักั สลััดแฟนซีี ประมาณ 7-8 ชนิดิ ผักั สลััดเกืือบครึ่่�งหนึ่่�งของผลผลิิตทั้้�งหมด และมีีผักั ไทย อาทิิ ผักั บุ้้�ง ผักั โขม
เพื่่�อผลผลิิตออร์์แกนิิคแท้้ 100% มะเขืือเทศ และข้า้ วโพด เป็น็ ต้้น ซึ่�ง่ ศัตั รููพืืชของผักั สลััด คืือ หนอนกระทู้้�ผักั ส่ว่ นศัตั รููของข้า้ วโพด คืือ หนอน
กระทู้้�ฝ้า้ ย ซึ่�ง่ สารชีีวภััณฑ์์ NPV เข้า้ จััดการได้้โดยตรง

ริิมปิิงออร์์แกนิิคฟาร์์ม เป็็นฟาร์์มอิินทรีีย์์ทั้้�งหมด ฟาร์์มใช้้ชีีวภััณฑ์์ NPV มาใช้้กำำ�จััดศััตรููพืืช ใช้้แล้้วได้้ผล
เราซื้้�อ NPV มาเป็็นสิินค้้าพร้้อมใช้้ ด้้วยพื้้�นที่�่ประมาณ 100 ไร่่ วิิธีีการที่�่ใช้้เป็็น preventive เราพยายามที่�่จะ
ใช้้เป็็นประจำำ�ตามตาราง คืือ ประมาณสััปดาห์์ละ 2 ครั้้�งสำ�ำ หรัับหน้้าปกติิ ถ้้าเป็็นหน้้าร้้อนหน้้าแล้้งต้้องเพิ่่�ม
เป็น็ 3-4 รอบ เพราะหน้า้ ร้อ้ นหน้า้ แล้้ง UV แรง อากาศแแห้ง้ เราใช้้ NPV โดยรวมๆ น่า่ จะประมาณ 100 ลิิตร
ต่่อปีีส่่วนใหญ่่เป็็น NPV หนอนกระทู้้�ผััก และหนอนเจาะสมอฝ้้าย เพราะหนอนกระทู้้�หอมในพื้้�นที่�่ฟาร์์ม
ไม่ร่ ะบาดเท่่าใดนักั จากประสบการณ์ส์ ารชีีวภััณฑ์์ NPV มามากกว่่า 10 ปีี เรารู้้�ว่่า NPV มีีประสิทิ ธิภิ าพสูงู มาก
ในการจััดการหนอนซึ่�่งเป็็นศััตรููของพืืชผััก และที่�่สำ�ำ คััญสารชีีวภััณฑ์์ดีีต่่อคนใช้้ ต่่อผลิิตภััณฑ์์การเกษตร
และต่่อสิ่่�งแวดล้้อมต่่างๆ และต่่อผู้้�บริิโภค เราอยากให้้คนได้้กิินอาหารที่�่ปลอดภััย

50 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ

ผลผลิิตทั้้�งหมดขายในประเทศ ซึ่�่งในไทยยัังมีีความต้้องการกว่่านี้้�อีีก
3-4 เท่่า ตลาดใหญ่่อยู่่�ที่�่กรุุงเทพฯ และที่�่เชีียงใหม่่ ในเรื่�่อง logistic
ก็็มีีเทคโนโลยีี data locker ห้้องเย็็นของรถขนส่่งผัักมาที่�่กรุุงเทพฯ
และที่�่เชีียงใหม่่ซึ่�่งบริิษััทวางแผนจะขยายความสามารถในการผลิิตผััก
และขยายพื้้�นที่�่การเพาะปลููกอีีกประมาณ 100 ไร่่ ซึ่�่งต้้องดููเรื่�่องต้้นทุุน
เพราะการทำำ�เกษตรอิินทรีีย์ม์ ีีต้้นทุนุ สูงู

เราใช้้สารชีีวภััณฑ์์อย่่างต่่อเนื่่�องมาตลอด อยากให้้เกษตรกรทุุกคน
ได้้ใช้้แม้้ว่่าเขาจะไม่่ได้้ทำำ�เกษตรอิินทรีีย์์ 100% ก็็ตาม สารเคมีีบางตััว
ลิิตรละ 6,000-7,000 บาท แต่่สาร NPV ลิิตรละ 2,000 กว่่าบาท
ไม่่ได้้แพงกว่่า ที่่�สำำ�คััญ NPV ปลอดภััยกัับทุุกอย่่าง

โดยภาพรวม ด้้วยพื้้�นที่�่ 100 ไร่่ ถ้้าไม่่ทำำ�เกษตรอิินทรีีย์์ต้้นทุุนจะลง
ได้้อีีก 30-40% เกษตรอิินทรีีย์์จะมีีปััญหาตอนหน้้าฝน พืืชส่่วนใหญ่่
จะมีีผลผลิิตลดลงช่่วงหน้้าฝน เพราะโรคเยอะ ยิ่่�งป็็นเกษตรอิินทรีีย์์
ผลผลิิตจะหายไปประมาณครึ่่�งหนึ่่�ง เพราะแสงไม่ม่ ีี ฝนตกและพื้้�นที่�่ผลิิต
ที่�่มีีอยู่่�อย่่างปีี 2561 ฝนตกรวมกัันประมาณ 5-6 เดืือน หน้้าฝนก็็ครึ่่�งปีี
ทำำ�ให้้สููญเสีียเยอะ พอคำำ�นวณกลัับมาเป็็นต้้นทุุนทำำ�ให้้มีีต้้นทุุนสููง

ผัักอิินทรีีย์์ รููปทรงอาจจะไม่่สวยเหมืือนผัักทั่่�วไป อยากให้้ผู้้�บริิโภค เทคโนโลยีีเหล่า่ นี้้� ช่ว่ ยให้ส้ ามารถบริหิ ารการจััดการได้้มีีประสิิทธิิภาพ
เข้้าใจ อยากให้้เกษตรกรหัันมาใช้้สารชีีวภััณฑ์์มาแก้้ปััญหาเรื่�อง ขึ้้�นประมาณ 30-40% หากเทีียบกัับเมื่�อ่ ก่่อน ผักั สลััดที่�่ปลูกู คนงานให้น้ ้ำ�ำ
โรคแมลงมากขึ้้�น อาจจะค่่อยๆ ปรัับไป NPV ที่่�ผมใช้้เป็็นปััจจััย ไม่่ทััน จะทำำ�ให้้ผัักสลััดมีีรสชาติิขม ทำำ�ให้้สููญเสีียผลผลิิตไปคราวละ
การผลิิตที่่�ใช้้มามากกว่่า 10 ปีี ไม่่ได้้ทำำ�ให้้ผิิดหวัังในการจััดการปัญั หา 100-200 กิิโลกรัมั เพราะไม่ส่ ามารถทำำ�การเก็็บผลผลิิตได้้ ตั้้�งแต่่มีีระบบ
เรื่ �องหนอน การบริหิ ารจัดั การน้ำ�ำ ฟาร์ม์ ก็ไ็ ม่ม่ ีีปัญั หาเรื่�อ่ งนี้้อ� ีีกเลย ทั้้�ง 100 ไร่่ มีีคนงาน
ทั้้�งหมด 20 คน
นอกจากการทำำ�เกษตรอิินทรีีย์์แล้้ว ริิมปิิง ออร์์แกนิิคฟาร์์ม ยัังใช้้
ระบบเทคโนโลยีีเข้้ามาใช้้ โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�ง ระบบการบริิหารจััดการ ฟาร์์มเริ่่�มเป็็นสมาร์์ทฟาร์์มมา 3 ปีีกว่่า ย่่างเข้้าปีีที่�่ 4 ฟาร์์มมีีแผน
น้ำ�ำ ในฟาร์์มโดยใช้้ระบบคอมพิิวเตอร์์ควบคุุม หรืือที่�่เรีียกว่่า Smart อยากใช้้เซ็็นเซอร์์ตรวจจัับความชื้้�นในดิิน ดููเปอร์์เซ็็นต์์ความชื้้�นในดิิน
Irrigation ลดจำำ�นวนคนงานลง จากเดิิมต้้องใช้้ 3 คน ดููแลการให้้น้ำ�ำ เพื่�่อประสิิทธิิภาพในการบริิหารจััดการน้ำ�ำ ดีีขึ้้�น เพราะปััจจุุบัันในพื้้�นที่�่
ทั้้�งหมด 100 ไร่่ ในขณะที่�่ประสิิทธิิภาพไม่่ได้้เท่่าระบบคอมพิิวเตอร์์ 100 ไร่่ มีีการฝัังเซ็็นเซอร์์ (Probe) ในดิิน ประมาณ 10 ไร่่ เป็็นตััวแทน
ควบคุุม ซึ่�่งสามารถกำำ�หนดเวลาได้้เลยจะให้้เปิิดปิิดน้ำ�ำ ตอนกี่�่โมง การอ่่านค่่าในอนาคตหากมีี 5G ฟาร์์มอาจเพิ่่�มจำำ�นวนเซ็็นเซอร์์ให้้
เวลาจึึงค่่อนข้า้ งแม่น่ ยำ�ำ จากใช้ค้ น 3 คน เหลืือแค่่ 1 คน ฟาร์ม์ ใช้ร้ ะบบนี้้� ครอบคลุมุ พื้้�นที่�่ทั้้�ง 100 ไร่่ เพื่�อ่ ความแม่น่ ยำ�ำ
มา 3 ปีแี ล้้ว
ระบบ Smart Irrigation ที่�่เชื่�่อมต่่อระบบคอมพิิวเตอร์์ควบคุุมใน
นอกจากนี้้� ยังั มีีการใช้เ้ ซ็น็ เซอร์ท์ ี่�่ดูผู ่า่ นมืือถืือ ช่ว่ ยแนะนำ�ำ ว่่าควรให้น้ ้ำ�ำ ออฟฟิิศ ลงทุุนประมาณ 2 ล้้านกว่่า เป็็นการลงทุุนครั้้�งเดีียว ไม่่รวมค่่า
ตอนไหนอย่่างไร เพราะจะสามารถให้้อ่่านค่่าแสง ค่่า UV อุุณหภููมิิ อุุปกรณ์์อื่�่นๆ และค่่าดููแล ซึ่�่งลงทุุนมาประมาณ 3 ปีีแล้้ว ซึ่�่งคุ้้�มค่่ากัับที่�่
น้ำ�ำ อากาศ ดิิน ได้้เรีียลไทม์์ ซึ่�่งฝัังบางพื้้�นที่�่ในไร่่ยัังไม่่ได้้ฝัังเซ็็นเซอร์์ ลงทุนุ ไป
ทั้้�ง 100 ไร่่ เพราะต้้องใช้้สััญญาณ wifi ส่่วนระบบการบริิหารจััดการน้ำำ�
ครอบคลุุมพื้้�นที่�่ทั้้�ง 100 ไร่่ อย่า่ งไรก็็ดีี เทคโนโลยีีจะเข้า้ มามีีบทบาทในการเกษตรแน่น่ อน เพราะ
จะช่ว่ ยให้ป้ ระสิทิ ธิภิ าพและศักั ยภาพการทำำ�เกษตรดีีขึ้้�น โดยเฉพาะเรื่�อ่ ง
การให้้น้ำ�ำ ขึ้้�นกัับอายุุของพืืช ความต้้องการของพืืช สภาพอากาศ ความแม่น่ ยำ�ำ ในการทำำ�การเกษตร ซึ่�ง่ ปัจั จุุบันั ราคาของเทคโนโลยีีเหล่่านี้้�
เป็็นต้้น เราสามารถควบคุุมได้้เฉพาะน้ำ�ำ เพราะเราทำำ�ฟาร์์มในพื้้�นที่�่เปิิด อยู่่�ในระดัับที่�่เกษตรกรทั่่�วไปจัับต้้องได้้มากขึ้้�น
ส่่วนแสงสามารถควบคุุมได้้บ้้าง ด้้วยการทำำ�โรงเรืือนในบางส่่วน
ส่ว่ นการดูกู ารคาดการณ์ส์ ภาพอากาศ เราก็ด็ ูผู ่า่ นแอปในมืือถืือ ใช้ร้ ่ว่ มกับั ในต่่างประเทศ มีีการฝัังเซ็็นเซอร์์ตรวจวััดอััตรากาารไหลของท่่อ
การบริิหารจััดการการให้้น้ำ�ำ ในฟาร์์ม และการฉีีดพ่่นชีีวภััณฑ์์เพราะ ลำำ�เลีียงน้ำำ��ลำำ�เลีียงอาหารในต้้นพืืช มอนิิเตอร์์พืืชเป็็นโซนๆ ได้้เลย
ถ้้าฝนจะตกจะต้้องเลื่�่อนโปรแกรมการฉีีดพ่่นสารชีีวภััณฑ์์ ถ้้าทำำ�โดย ทำำ�ให้้เข้้าใจพืืช แต่่สิ่่�งที่่�เราทำำ�ปััจจุุบััน เราสัังเกตอาหารพืืชแล้้วคิิด
ไม่ด่ ูสู ภาพอากาศจะทำำ�ให้้สููญเสีียทั้้�งเวลาและชีีวภััณฑ์์ ต้้องมาทำำ�ใหม่่ ว่่าเราเข้้าใจ แต่่จริิงๆ แล้้วเรายัังไม่่เข้้าใจพืืช คำำ�ว่่า Smart จะมา
ช่่วยในการประมวลผล ทำำ�ให้้แม่่นยำำ�และจััดการได้้ดีีขึ้้�น

Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 51

บ้า้ นสวนเมล่อ่ น บ้้านสวนเมล่่อนป็็นสวนผสมผสานมีีทั้้�งพืืชผัักสวนครััวและพืืชอื่่�นๆ
อาทิิ ตะไคร้้ ใบกะเพรา ถั่่�วฝัักยาว มะเขืือเทศราชิินีีเหลืือง ข้้าวโพด
หวานฮอกไกโด เห็ด็ ฯลฯ

ปัจั จุบุ ันั บ้า้ นสวนเมล่อ่ น มีีทั้้ง� หมด 17 โรงเรืือน ปคุุณา บุุญก่่อเกื้้�อ หรืือ คุุณแก้้ว เจ้้าของสวน “บ้้านสวนเมล่่อน” กล่่าวว่่า บ้้านสวนเมล่่อน
การบริหิ ารจัดั การพื้้�นที่ข�่ องบ้า้ นสวนเมล่อ่ น บน มีีการควบคุุมคุุณภาพของผลผลิิตโดยใช้้วิิธีีการปลููกในโรงเรืือนระบบปิิด ไม่่ใช้้สารเคมีีอัันตราย
พื้้�นที่�่จำำ�นวน 4 ไร่่ มีีการจััดสรรพื้้�นที่�่ออกเป็็น ฉีีดพ่น่ ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ พืืชเพื่�อ่ การบริโิ ภค แม้ก้ ระทั่่�งวัชั พืืชที่เ�่ กิดิ ขึ้้น� ภายในสวน ภายในสวนมีีการจัดั การ
4 ส่ว่ น ( 30 : 30 : 30 : 10 ) ระบบน้ำ�ำ ทิ้้�งก่่อนที่�่จะปล่่อยน้ำ�ำ ออกสู่่�ธรรมชาติิ ควบคุุมคุุณภาพความหวาน โดยการตรวจสอบ
ความหวานโดยใช้้เครื่�่องมืือทุุกครั้้�ง ก่่อนให้้ลููกค้้าได้้เข้้าตััดภายในสวน
ส่่วนที่่� 1
เป็็นสวนเพื่�่อจััดไว้้รัับรองลููกค้้าที่�่เข้้าสวน ปัจั จัยั สำ�ำ คัญั ที่ท�่ ำำ�ให้บ้ ้า้ นสวนเมล่อ่ นประสบความสำ�ำ เร็จ็ ในการทำำ�การเกษตร คืือ การใช้เ้ ทคโนโลยีี
จำำ�หน่่ายสิินค้้า อาหาร ห้้องอบรม จุุดพัักผ่่อน ในการจััดการผลิิตและการตลาด บ้้านสวนเมล่่อนได้้เข้้าร่่วมโครงการติิดตั้้�งเครื่�อ่ งมืือเทคโนโลยีี
ตามความร่ว่ มมืือของกรมส่ง่ เสริมิ การเกษตร ดีีแทค และเนคเทค
ส่่วนที่่� 2
เป็็นพืืชเศรษฐกิิจหลัักของสวน คืือเมล่่อน มีีการใช้้เทคโนโลยีี Internet of Things หรืือ IoT ปััญญาประดิิษฐ์์ หรืือ AI และบิ๊๊�กดาต้้า
(Big Data) พัฒั นาฟาร์ม์ เพื่�อ่ ทำำ�ให้ส้ วนเมล่อ่ นเป็น็ ฟาร์ม์ อัจั ฉริยิ ะ (Smart Farm) เพิ่่ม� ประสิทิ ธิภิ าพ
ส่ว่ นที่่� 3 ในการทำำ�ฟาร์ม์ ให้ม้ ีีความแม่น่ ยำ�ำ ในการทำำ�การเพาะปลูกู มากยิ่่ง� ขึ้้�น เพื่�อ่ ลดต้้นทุนุ และเพิ่่ม� ผลผลิิต
เป็็นพื้้�นที่�่เศรษฐกิิจพอเพีียง ปลููกทุุกอย่่าง ส่่งผลให้้ผลผลิิตดีี มีีรายได้้เพิ่่�มมากขึ้้�น
ที่�่ทานได้้ เลี้้�ยงเป็็ด ไก่่จิ้้�งหรีีด ปลาทั้้�งทานเอง
และนำำ�มาปรุุงเป็็นอาหารเพื่�่อจำำ�หน่่าย โดยเครื่�่องมืือดัังกล่่าวสามารถบอกค่่าความชื้้�นอากาศ อุุณหภููมิิ ความเข้้มแสง และความชื้้�น
ในส่่วนที่�่ 1 ของสวน ในดินิ ได้ผ้ ่า่ นโทรศัพั ท์ส์ มาร์ท์ โฟน จากการเปรีียบเทีียบผลผลิิตระหว่่างก่่อนและหลัังใช้้เทคโนโลยีี
ดัังกล่่าว พบว่่า ลดการสููญเสีียผลผลิิต (เมล่่อน) จาก 26.6% เหลืือเพีียง 6.6% ต่่อโรงเรืือน
ส่ว่ นที่่� 4 และเมล่่อนมีีน้ำำ�เพิ่่�มขึ้้�นจาก 352 กิิโลกรััม เป็็น 448 กิิโลกรััมต่่อโรงเรืือน
เป็็นพื้้�นที่�่ปลููกบ้้านที่�่อยู่่�อาศััย
ส่่วนด้้านการตลาดได้้เปิิดแฟนเพจเฟซบุ๊๊�ก “บ้้านสวนเมล่่อน ฉะเชิิงเทรา” เพื่�่ออััพเดทสิินค้้า
เกษตรและกิิจกรรมต่่างๆ ให้้ลููกค้้าทราบ และให้้บริิการจััดส่่งสิินค้้าเกษตรทั่่�วไทยผ่่านเคอรี่�่
รวมถึึงให้้บริิการซื้้�อขายผ่่านการโอนเงิิน หรืือใช้้คิิวอาร์์โค้้ดภายในสวนได้้ สอดคล้้องกระแส
สังั คมไร้เ้ งิินสด

ปคุณุ า ได้้พัฒั นาสวนเมลอนเป็น็ แหล่่งท่่องเที่�่ยวเชิงิ เกษตร กระจายรายได้้สู่่�ชุุมชน มีีการจััดตั้้�ง
สหกรณ์์พืืชผัักผลไม้้เกษตรปลอดภััยสููง จัังหวััดฉะเชิิงเทรา เพื่�่อเป็็นแหล่่งรวบรวม จััดจำำ�หน่่าย
สิินค้้าเกษตรของเครืือข่่ายซึ่�่งเป็็นสิินค้้ามาตรฐาน GAP ทั้้�งหมด อาทิิ เมลอน ถั่่�วฝัักยาว คะน้้า
เห็็ด มะพร้้าว มะม่่วง ผัักสลััด ข้้าวโพดฮอกไกโด มะเขืือเทศราชิินีี ข่่า ตะใคร้้ ใบมะกรููด พืืชผััก
สวนครััว รวมถึึงผลิิตภััณฑ์์อื่�่นๆ ที่�่แปรรููปแล้้ว ไม่่ว่่าจะเป็็น น้ำ�ำ เมล่่อน น้ำ�ำ เมล่่อนปั่่� น สบู่่�เมล่่อน
เป็็นต้้น โดยมีีตลาดหลัักคืือ การบิินไทย ปััจจุุบัันเมล่่อนในฟาร์์มเป็็นของว่่างแสนอร่่อยบน
เครื่�อ่ งบินิ ซึ่�ง่ สร้า้ งความภาคภูมู ิใิ จเป็น็ อย่า่ งมาก

52 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ

กลไกสนัับสนุุน
ของ สวทช.

• เขตนวตั กรรมระเบยี งเศรษฐกจิ พิเศษภาคตะวันออก
• สถาบันการจดั การเทคโนโลยแี ละนวัตกรรมเกษตร
• ธนาคารทรัพยากรชีวภาพแห่งชาติ
• ศูนย์ชีววัสดปุ ระเทศไทย
• ศูนย์นวัตกรรมอาหารและอาหารสตั ว์
• เมอื งนวัตกรรมอาหาร
• โครงการบรหิ ารจดั การนวตั กรรมเพ่ือการพัฒนาอตุ สาหกรรมใหม่
• บรกิ าร สวทช. เพ่ือผู้ประกอบการธุรกิจเทคโนโลยี

เขตนวััตกรรม ผลักั ดันั ประเทศไทยขึ้้น� แท่น่ “ศูนู ย์ก์ ลาง นวัตั กรรมชั้้น� นำ�ำ ” แห่ง่ ใหม่ข่ อง
ระเบียี งเศรษฐกิิจพิิเศษ เอเชีียตะวัันออกเฉีียงใต้้ที่่�มีีระบบนิิเวศนวััตกรรมสมบููรณ์์ ยกระดัับ
ภาคตะวัันออก งานวิิจััยและการพััฒนานวััตกรรมระดัับประเทศ ควบคู่่�ไปกัับการ
ยกระดับั คุุณภาพชีีวิติ ประชาชนอย่า่ งยั่่�งยืืน

สวทช. ได้้รัับมอบหมายจากกระทรวงการอุุดมศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ นอกจากนี้้� สวทช. มีีการเตรีียมความพร้อ้ มรองรับั การพัฒั นาอุตุ สาหกรรม
วิิจััยและนวััตกรรม ให้้เป็็นเจ้้าภาพหลัักในการพััฒนา EECi ร่่วมกัับ เกษตรสมััยใหม่่ และอุุตสาหกรรมไบโอรีีไฟเนอรีี เพื่�่อส่่งเสริิมการใช้้
หน่่วยงานพัันธมิิตรในทุุกภาคส่่วน ให้้เป็็นศููนย์์กลางการทำำ�วิิจััยและ ประโยชน์์จากผลผลิิตจากภาคเกษตรกรรมและความหลากหลายทาง
พััฒนา เพื่�่อที่�่จะได้้นำ�ำ ไปต่่อยอดไปสู่่�การใช้้งานจริิง ทั้้�งเชิิงพาณิิชย์์และ ชีีวภาพซึ่�่งจะมีี Biopolis เป็็นเมืืองนวััตกรรมหลัักในการขัับเคลื่�่อน
เชิงิ สาธารณประโยชน์์ ที่�่ใ ห้้ ค ว า ม สำำ �คัั ญ ใ น ก า ร บูู ร ณ า ก า ร ต ล อ ดห่่ ว ง โ ซ่่ อุุ ปท า น แ ล ะ ทำำ � ง า น
ร่่วมกัับหน่่วยงานพัันธมิิตรทั้้�งในประเทศและต่่างประเทศ
เกษตรสมััยใหม่่และเทคโนโลยีีชีีวภาพเป็็น 1 ใน 6 ของอุุตสาหกรรม
เป้้าหมายของ EECi พื้้�นที่�่กว่่า 3,455 ไร่่นี้้�ของวัังจัันทร์์วััลเลย์์ เป็็นที่�่ตั้้�ง การพััฒนาโรงงานต้้นแบบไบโอรีีไฟเนอรีี (Biorefinery) ระดัับขยาย
ของสำ�ำ นัักงานใหญ่่ EECi โรงงานต้้นแบบและโรงเรืือนอััจฉริิยะของ ขนาดที่�่ใกล้้เคีียงกัับระดัับการผลิิตในระดัับอุุตสาหกรรม รองรัับวััตถุุดิิบ
Biopolis (เมืืองนวััตกรรมชีีวภาพ) รวมถึึงโครงสร้้างพื้้�นฐานรองรัับ และการผลิิตผลิิตภััณฑ์์ที่�่หลากหลายได้้มาตรฐาน GMP และ Non GMP
Aripolis (เมืืองนวััตกรรมระบบอััตโนมััติิ หุ่่�นยนต์์และอิิเล็็กทรอนิิกส์์
อััจฉริยิ ะ), Space Innopolis (เมืืองนวััตกรรมด้้านการบินิ และอวกาศ) การพััฒนาระบบ Plant Factory และโรงเรืือนปลููกพืืชที่�่ติิดตั้้�งระบบ
High throughput Phenotyping เพื่�่อให้้บริิการการวิิจััยด้้านสรีีรวิิทยา
สวทช. มีีความร่่วมมืือกัับหน่่วยงานพัันธมิิตร สร้้างความร่่วมมืือ ในเชิิงลึึกและการตอบสนองของพืืชต่่อสภาวะความเครีียดในสภาวะ
ขัับเคลื่�่อนเขตนวััตกรรมระเบีียงเศรษฐกิิจพิิเศษภาคตะวัันออก EECi แวดล้้อมต่่างๆ
ซึ่�่งเครืือข่่ายความร่่วมมืือในการวิิจััยเทคโนโลยีีสมััยใหม่่ เพื่�่อสร้้าง
ความเข้ม้ แข็ง็ และความสามารถในการแข่ง่ ขันั ให้ก้ ัับประเทศอย่า่ งยั่่�งยืืน มีีการจััดตั้้�งระบบต้้นแบบทั้้�ง Plant Factory และ High throughput
พร้้อมทั้้�งพััฒนาประเทศให้้มีีศัักยภาพของภููมิิภาคนี้้� Phenotyping ไว้้ที่�่อุุทยานวิิทยาศาสตร์ป์ ระเทศไทยก่่อนเพื่�อ่ เร่ง่ พัฒั นา
องค์์ความรู้�และเสริิมสร้้างทัักษะที่�่จำำ�เป็็นก่่อนขยายผลไปสู่่�ที่�่ EECi
พื้้� นที่�่ EECi เป็็นส่่วนสำ�ำ คััญในการพััฒนาและได้้รัับการสนัับสนุุน ในอนาคต
จากพัันธมิิตรและร่่วมมืือกัันในการพััฒนาและใช้้ประโยชน์์ของพื้้� นที่�่
EECi บริเิ วณวัังจัันทร์ว์ ััลเลย์์ โดยได้้รับั ความร่ว่ มมืือจากหลายหน่ว่ ยงาน

54 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ

สถาบันั การจัดั การเทคโนโลยีี AGRITEC เป็็นหน่่วยงานภายใต้้ สวทช. กระทรวงการอุุดมศึึกษา
และนวััตกรรมเกษตร วิิทยาศาสตร์์ วิิจััยและนวััตกรรม ดำำ�เนิินงานให้้บริิการเทคโนโลยีี
และนวััตกรรมเกษตรแบบครบวงจร (One Stop Service) ภายใต้้
การทำำ�งานร่่วมกัับหน่่วยงานพัันธมิิตรทั้้�งภาครััฐและเอกชน เพื่่�อให้้
เกิิดการปฏิิรููปภาคเกษตรด้้วยเทคโนโลยีีและพััฒนาความเข้้มแข็็ง
ของชุมุ ชน ลดความเหลื่่�อมล้ำำ�� เชื่่�อมโยงสู่่�เศรษฐกิิจชีีวภาพ

โดยนำ�ำ ผลงานวิิจััยจาก สวทช. และพัันธมิิตรสู่่�การใช้้งานจริิงในพื้้�นที่�่
ผ่า่ นการถ่่ายทอดเทคโนโลยีีสู่่�ชุุมชนอย่า่ งทั่่�วถึึง พร้อ้ มทั้้�งพัฒั นบุุคลากร
ด้้านการเกษตรและชุุมชนให้้ก้้าวทัันเทคโนโลยีี ตลอดจนเป็็นแหล่่ง
ความรู้�ที่�่เข้้าถึึงได้้ง่่าย และตอบโจทย์์ความต้้องการของเกษตรกร และ
ชุุมชนโดยมีีการถ่่ายทอดเทคโนโลยีีและนวััตกรรมเกษตร ให้้เกษตรกร
นำ�ำ ไปใช้ไ้ ด้้อย่า่ งทั่่�วถึึง เพื่�อ่ เพิ่่ม� ประสิทิ ธิภิ าพการผลิิต สร้า้ งมูลู ค่่า/รายได้้
นำ�ำ ไปสู่่�คุุณภาพชีีวิิตที่�่ดีีขึ้้�นของเกษตรกรและชุุมชน โดยใช้้เทคโนโลยีี
เป็็นตััวขัับเคลื่�่อน และมีีการสร้้างและพััฒนาสมรรถนะความสามารถ
และกระบวนการเรีียนรู้�ของทั้้�งเกษตรกรและชุุมชน นอกจากนี้้�ยัังสร้้าง
และเชื่�อ่ มโยงเครืือข่า่ ยความร่ว่ มมืือจากภาคการผลิิตสู่่�ภาคการตลาด

มีีการให้บ้ ริกิ ารความรู้�และข้อ้ มูลู เทคโนโลยีี และนวัตั กรรมด้า้ นการเกษตร
วิินิิจฉััยปััญหา ให้้คำำ�ปรึึกษา และเสาะหาเทคโนโลยีีที่�่เหมาะสม จััดฝึึก
อบรมและถ่่ายทอดเทคโนโลยีีที่�่เหมาะสม ส่ง่ เสริมิ การเรีียนรู้� เพื่�อ่ เตรีียม
ความพร้้อมสำ�ำ หรัับการนำ�ำ เทคโนโลยีีไปใช้้ประโยชน์์หรืือต่่อยอด สร้้าง
และพััฒนาบุุคลากรที่�่มีีทัักษะตลอดห่่วงโซ่่การผลิิต เพื่�่อสร้้างเกษตรกร
รุ่�นใหม่่ และผู้้�ประกอบการด้้านการเกษตร สร้้างและเชื่�่อมโยงเครืือข่่าย
ความร่ว่ มมืือระหว่่างเกษตรกร/ชุุมชน ภาครัฐั และภาคเอกชน

Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 55

ธนาคารทรัพั ยากรชีวี ภาพ ประเทศไทยอยู่่�ในแหล่่งที่่�มีีความหลากหลายทางชีีวภาพมากเป็็น
แห่่งชาติิ อัันดัับ 8 ของโลก เพราะมีีอุุณหภููมิิและความชื้้�นที่่�พอเหมาะกัับ
การเจริิญเติิบโตของจุุลิินทรีีย์์ ไวรััส เชื้้�อรา เซลล์์ และเมล็็ดพัันธุ์์�
ต่่างๆ ที่่�สามารถนำ�ำ ไปใช้้ประโยชน์์ได้้หลากหลายรููปแบบ ทั้้�งอาหาร
สมุุนไพร เครื่�องสำำ�อาง ยารัักษาโรค ฯลฯ แต่่ที่่�ผ่่านมายัังมีีการนำ�ำ
ทรัพั ยากรเหล่่านี้้�มาใช้ใ้ ห้เ้ กิิดประโยชน์์ได้้น้้อย สาเหตุุส่่วนหนึ่่�งมาจาก
การขาดระบบบริิหารจััดการข้้อมููลความหลากหลายทางชีีวภาพ
ที่่�เชื่่�อมโยงอย่า่ งเป็น็ ระบบ

ภายใต้้โครงการ Big Rock ที่�่เน้น้ การนำ�ำ วิิทยาศาสตร์แ์ ละเทคโนโลยีี ดร. ศิิษเฎศ ทองสิมิ า
มาสร้้างความเข้้มแข็็งทางเศรษฐกิิจของประเทศ ในส่่วนที่�่เรีียกว่่า
“วิิทย์์เสริิมแกร่่ง” สวทช. จึึงเสนอให้้มีีการจััดตั้้�ง “ธนาคารทรััพยากร ผู้้�อำำ�นวยการ
ชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ” หรืือ National Biobank of Thailand (NBT) เพื่�อ่ เป็น็ ธนาคารทรััพยากร
โครงสร้้างพื้้�นฐานสำ�ำ คััญด้้านวิิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี รวมทั้้�งด้้าน ชีีวภาพแห่่งชาติิ
ความมั่่�นคงของประเทศ (NBT) สวทช.

ดร. ศิษิ เฎศ ทองสิมิ า ผู้้�อำำ�นวยการ ธนาคารทรัพั ยากรชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ
กล่า่ วว่า่ ธนาคารทรัพั ยากรชีีวภาพแห่ง่ ชาติจิ ะทำำ�หน้า้ ที่เ�่ ป็น็ แหล่ง่ รวบรวม
และเก็็บรัักษาทางชีีวภาพของสิ่่�งมีีชีีวิิต ยีีนของสิ่่�งมีีชีีวิิต และข้้อมููล
สิ่่�งมีีชีีวิิตอย่่างเป็็นระบบ วััตถุุประสงค์์เพื่�่อการอนุุรัักษ์์ การวิิจััย และ
นำ�ำ ไปใช้ป้ ระโยชน์ต์ ่่อไป

56 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ

ด้้านการอนุุรัักษ์์ ด้้านการใช้้ประโยชน์์ ด้้านคุุณภาพชีีวิิต
เป็น็ การเก็็บรักั ษาทรัพั ยากรชีีวภาพนอกสภาพ สนับั สนุนุ การนำ�ำ มาพัฒั นาให้เ้ กิิดประโยชน์ท์ าง เช่น่ การจััดเก็็บข้อ้ มูลู พันั ธุุกรรมเพื่�อ่ ประโยชน์์
ธรรมชาติิ เพื่�่อลดความเสี่�่ยงต่่อการสููญพัันธุ์์� ด้้านเศรษฐกิิจ คุุณภาพชีีวิิต และสิ่่�งแวดล้้อม ในการวิิเคราะห์ท์ างการแพทย์ไ์ ด้้แม่น่ ยำ�ำ โดยมีี
จากการกระทำำ�ของมนุษุ ย์์ จากภัยั พิบิ ัตั ิิ หรืือจาก โดยเปิดิ ให้ท้ ุกุ ภาคส่ว่ นไม่ว่ ่า่ นักั วิจิ ัยั นักั วิชิ าการ แผนจััดเก็็บ DNA ของคนไทย จำำ�นวน 50,000
การเปลี่�่ยนแปลงของสภาพภูมู ิอิ ากาศ เกษตรกร ผู้้�ผลิิตอุุตสาหกรรม หรืือบุุคคลทั่่�วไป คน ไว้้เป็็นต้้นทุุนพััฒนาสู่่�การแพทย์์จากการ
สามารถเข้า้ ถึึงข้อ้ มูลู ชีีวภาพและนำ�ำ ไปต่่อยอด ถอดรหัสั พันั ธุกุ รรม ซึ่ง�่ จะช่ว่ ยให้แ้ พทย์ส์ ามารถ
การจััดเก็็บแบ่ง่ ออกเป็็น 3 ส่ว่ น ได้้แก่่ ให้เ้ กิิดประโยชน์ไ์ ด้้ง่่ายขึ้้�น วิินิิจฉััยโรคได้้แม่่นยำ�ำ และเลืือกวิิธีีการรัักษา
• ธนาคารจุลินทรีย์ โรคได้้อย่่างถููกต้้องกว่่าวิิธีีกาวิินิิจฉััยแบบเดิิม
จััดเก็็บในรููปแบบสิ่่�งมีีชีีวิิต เช่่น จุุลิินทรีีย์์ สำำ�หรัับภาคอุุตสาหกรรม รวมทั้้ง� จะสามารถทำำ�นายการเกิดิ โรคได้ล้ ่ว่ งหน้า้
ไวรัสั เชื้้�อรา เซลล์์ ฐานข้้อมููลชีีวภาพสามารถนำ�ำ ไปสู่่�การพััฒนา จาก DNA ที่�่จััดเก็็บ
• ธนาคารเมล็ดพันธุ์ อุุตสาหกรรมใหม่่ในกลุ่่�มเศรษฐกิิจชีีวภาพ
เก็็บรวบรวมพืืชพรรณที่�่มีีเมล็็ดพัันธุ์์� และ (Bio-economy) โดยการนำ�ำ จุุลิินทรีีย์์มาใช้้ ด้้านสิ่่�งแวดล้้อม
เพาะเลี้้�ยงเนื้้�อเยื่�่อ สำ�ำ หรัับพืืชพรรณที่�่ไม่่มีี พัฒั นาผลิิตภััณฑ์์มูลู ค่่าสูงู เช่น่ เอนไซม์์ วััคซีีน เช่่น การใช้้ประโยชน์์ด้้านการอนุุรัักษ์์
เมล็็ดพันั ธุ์์� ยา หรืืออาหาร เช่น่ โปรไบโอติิกส์์ อาหารเสริมิ
• ธนาคารยีน สุขุ ภาพ ซึ่ง�่ คาดว่า่ จะมีีบทบาทสำ�ำ คัญั ในการสร้า้ ง และฟื้� ้นฟููป่่าเพื่�่อสร้้างสภาพแวดล้้อมที่�่ดีีจาก
สำ�ำ หรับั การจัดั เก็บ็ ทางพันั ธุกุ รรมขนาดใหญ่่ รายได้้ให้ป้ ระเทศมากขึ้้�น ข้้อมููลชีีวภาพที่�่บ่่งบอกให้้รู้้�ว่่า พืืชพรรณใด
เช่น่ ข้อ้ มูลู ทางพันั ธุกุ รรม (Genomic Data) ควรอยู่่�กัับสภาพแวดล้้อมอย่่างไร ทำำ�ให้้ไทย
ของคนไทย จะเกิิดป่่าปลููกที่�่มีีสภาพใกล้้เคีียงป่่าธรรมชาติิ
มากยิ่่ง� ขึ้้�น

ด้้านการวิิจััย ส่่วนภาคเกษตรกรรม จะเห็็นได้้ว่่าธนาคารทรััพยากรชีีวภาพแห่่ง
จะมีีการศึึกษาวิิจััย แยกแยะ จััดหมวดหมู่่�และ ธนาคารฯ จะเป็น็ โครงสร้า้ งพื้้�นฐานให้น้ ักั วิจิ ัยั ชาติิเป็็นหนึ่่�งในโครงสร้้างพื้้�นฐานทาง
ทำำ�ข้อ้ มูลู กำำ�กับั ให้เ้ ป็น็ ระบบตามมาตรฐานสากล วิิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีีที่่�สำำ�คััญ
ที่�่สามารถเรีียกใช้้ได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพ โดย และเกษตรกรสมัยั ใหม่ท่ ำำ�การปรับั ปรุุงพันั ธุ์์�พืืช ของประเทศ ซึ่่�งเป็็นปััจจััยหนึ่่�งในการ
อาศััยเทคโนโลยีีสารสนเทศมาบริิหารจััดการ หรืือพันั ธุ์์�สัตั ว์์ ให้ม้ ีีลัักษณะตามที่�่ตลาดต้้องการ ขัับเคลื่่�อนเศรษฐกิิจของประเทศด้้วย
งานส่่วนนี้้�ถืือเป็็นหััวใจสำ�ำ คััญที่�่มีีผลต่่อการนำ�ำ ได้้ดีีขึ้้�น หรืือจััดการสภาพแวดล้้อม ให้้เหมาะ นวััตกรรมทางวิิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี
ไปใช้้ประโยชน์ต์ ่่อไป เพราะจะมีีข้อ้ มูลู ชีีวภาพ กับั พันั ธุ์์�พืืชโดยรู้้�ว่า่ พืืชใดต้อ้ งการ อุณุ หภูมู ิิ แสง ขณะเดีียวกัันก็็เป็็นต้้นทุุนสำำ�คััญของ
(Biodata) ที่ล�่ งลึกึ แต่ล่ ะมิติ ิอิ ย่า่ งละเอีียดชัดั เจน ความชื้้�นอย่า่ งไร ซึ่�ง่ จะเป็น็ ประโยชน์อ์ ย่า่ งมาก การพััฒนาทางการแพทย์์และสิ่่�งแวดล้้อม
เป็น็ ฐานข้อ้ มูลู เบื้้�องต้น้ ชั้้น� ดีี ช่ว่ ยให้น้ ักั วิจิ ัยั นำ�ำ ไป ในการทำำ�โรงงาน ผลิิตพืืช (Plant Factory) ที่�่ เพื่่�อคุุณภาพชีีวิิตที่่�ดีีขึ้้�นของคนไทย
เชื่�่อมโยงกัับข้้อมููลอื่�่นที่�่เกี่�่ยวข้้องได้้สะดวก เพาะเลี้้ย� งพืืช ภายใต้ก้ ารกำำ�หนดสภาพแวดล้อ้ ม
และนำ�ำ ไปพัฒั นาต่อ่ ยอดได้อ้ ย่า่ งมีีประสิทิ ธิภิ าพ ได้้ตามต้้องการ

Biobank จึึงเสมืือนเป็็นฐานสนัับสนุุนการ
พััฒนาตามแนวคิิด Smart Farmer โดยช่่วย
ย่่นระยะเวลาในการทำำ�งานของนัักวิิจััย หรืือ
ผู้้�ประกอบการการเกษตร ช่่วยให้้ไม่่เสีียเวลา
กัับการค้้นหาและลองผิิดลองถููกแบบต่่างคน
ต่่างทำำ� ซึ่�ง่ เป็น็ การสิ้้น� เปลืืองต้้นทุนุ ทั้้�งเวลาและ
เงิินลงทุนุ

อยา่ งไรก็ตาม การจัดเก็บทรพั ยากรชีวภาพเปน็ พนั ธกิจแบบระยะยาว จ�ำเปน็ ต้องใชเ้ วลาและต้องอาศยั ความรว่ มมอื จากภาคสว่ นต่างๆ ที่มขี อ้ มลู
และความช�ำนาญแต่ละด้าน บางหนว่ ยงานที่มีการจัดเก็บขอ้ มลู ชีวภาพมาก่อน ทางธนาคารทรพั ยากรชีวภาพแหง่ ชาติจะท�ำหนา้ ที่รวบรวมและท�ำให้
ฐานข้อมูลเหล่าน้ันเชื่อมโยงกันอยา่ งเป็นระบบ เป้าหมายเพื่อท�ำใหส้ ามารถใชป้ ระโยชนไ์ ด้จากแหล่งเดียวแบบเบด็ เสร็จในอนาคต

ปจั จุบนั การด�ำเนนิ การเปน็ ระยะรเิ รมิ่ ของการจัดเก็บ แยกแยะ จัดหมวดหมู่ และท�ำขอ้ มลู ก�ำกับเพื่อเปน็ ประโยชนใ์ นการน�ำไปใช้ โดยมีก�ำหนดเปดิ
ให้บริการอยา่ งเปน็ ทางการในเดือนมนี าคม 2563

Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 57

ศููนย์์ชีวี วัสั ดุุประเทศไทย ศููนย์ช์ ีวี วัสั ดุปุ ระเทศไทย (Thailand Bioresource Research Center)
หรืือ TBRC เป็็นคลัังชีีววััสดุุที่่�มีีการบริิการชีีววััสดุุพร้้อมข้้อมููลและ
เทคโนโลยีีการใช้ป้ ระโยชน์ใ์ นระดับั มาตรฐานของนานาชาติิ

ศูนู ย์ก์ ลางการให้บ้ ริกิ ารชีีววัสั ดุปุ ระเภทต่า่ งๆ อาทิเิ ช่น่ จุลุ ินิ ทรีีย์์ ดีีเอ็น็ เอ อย่า่ งไรก็็ตามการเก็็บรักั ษาสายพันั ธุ์์�จุุลิินทรีีย์แ์ ละชีีววััสดุุ (Biological
พลาสมิิด เนื้้�อเยื่�่อสััตว์์และเนื้้�อเยื่�่อพืืชรวมทั้้�งให้้บริิการอื่�่นๆ ที่�่เกี่�่ยวข้้อง materials) ของประเทศยัังมีีข้้อจำำ�กััด เนื่�่องจากความหลากหลายของ
กัับชีีววััสดุุแบบครบวงจร มีีการบริิหารจััดการเครืือข่่ายคลัังชีีววััสดุุของ จุุลิินทรีีย์์มีีสููงมาก จึึงไม่่มีีศููนย์์จุุลิินทรีีย์์ใดที่�่สามารถรองรัับการจััดเก็็บ
ประเทศและภููมิิภาคอาเซีียนเพื่�่อให้้มีีการเก็็บรัักษา และศึึกษาวิิจััยด้้าน รักั ษาจุุลิินทรีีย์ไ์ ด้้ทุกุ ชนิดิ
การใช้ป้ ระโยชน์จ์ ากชีีววัสั ดุใุ ห้เ้ หมาะสมกับั ความต้อ้ งการของอุตุ สาหกรรม
ทั้้�งระดับั ภูมู ิภิ าค ประเทศและท้อ้ งถิ่่น� โดยสร้า้ งความร่ว่ มมืือผ่า่ นเครืือข่า่ ย นอกจากนี้้ย� ังั พบว่า่ จุลุ ินิ ทรีีย์แ์ ละชีีววัสั ดุทุ ี่ม�่ ีีการวิจิ ัยั ในสถาบันั การศึกึ ษา
ศูนู ย์จ์ ุลุ ินิ ทรีีย์แ์ ละชีีววัสั ดุตุ ่า่ งๆ  ทั้้�งในสถาบันั การศึกึ ษา หน่ว่ ยงานภาครัฐั หรืือตีีพิิมพ์์เผยแพร่่ในวารสารวิิชาการเป็็นจำำ�นวนมากนั้้�น อาจไม่่ได้้
และเอกชน ทั้้ง� ในและนอกประเทศ มีีฐานข้อ้ มูลู บูรู ณาการข้อ้ มูลู คลังั ชีีววัสั ดุุ มีีการเก็็บรัักษาอย่่างถููกต้้องเหมาะสม อีีกทั้้�งมีีการนำ�ำ จุุลิินทรีีย์์ไปฝาก
ของประเทศเพื่�อ่ สนับั สนุนุ ความสามารถในการเข้า้ ถึงึ และการใช้ป้ ระโยชน์์ เก็็บสำ�ำ รองที่�่ศููนย์์จุุลิินทรีีย์์มาตรฐานจำำ�นวนน้้อยมาก ทำำ�ให้้การเข้้าถึึง
จากชีีววััสดุไุ ด้้อย่า่ งยั่่�งยืืน  จุุลิินทรีีย์์และชีีววััสดุุในสถาบัันการศึึกษาเป็็นไปได้้ยาก ส่่งผลให้้
จุุลิินทรีีย์์และชีีววััสดุุที่�่มีีประโยชน์์จำำ�นวนมากไม่่เคยถููกนำำ�มาศึึกษาวิิจััย
เป็น็ ศูนู ย์บ์ ริกิ ารชีีววัสั ดุมุ าตรฐานระดับั นานาชาติิ เพื่�อ่ สนับั สนุนุ งานวิจิ ัยั ต่่อยอดหรืือใช้้ประโยชน์์ในอุุตสาหกรรมต่่างๆ ทำำ�ให้้เกิิดการสููญเสีีย
วิิทยาศาสตร์์และการพััฒนาเทคโนโลยีีชีีวภาพในภาคอุุตสาหกรรม โอกาสในการใช้ท้ รัพั ยากรที่�่มีีคุณุ ค่่าของประเทศ
ด้้วยระบบการบริิหารจััดการชีีววััสดุุที่�่ทัันสมััย และมีีประสิิทธิิภาพสููง
ทั้้�งในด้้านการจััดเก็็บรัักษาชีีววััสดุุ การบริิการฐานข้้อมููลชีีววััสดุุ และ ไบโอเทคจึึงก่่อตั้้�ง TBRC หรืือศููนย์์ชีีววััสดุุประเทศไทย ในปีี 2555
การดำำ�เนินิ การที่�่สอดคล้้อง รองรับั กัับกฎหมายและระเบีียบต่่างๆ โดยมุ่่�ง โดยการดำำ�เนิินงานของ TBRC ประกอบด้้วยการให้้บริิการจุุลิินทรีีย์์และ
สร้้างกลไกการพััฒนาฐานทรััพยากรจุุลิินทรีีย์์และเทคโนโลยีีชีีวภาพที่�่ ชีีววััสดุุที่�่มีีการบริิหารจััดการชีีววััสดุุ ข้้อมููลและกฎหมายชีีวภาพที่�่
สามารถนำำ�ไปใช้้ในการพัฒั นาเศรษฐกิิจชีีวภาพของประเทศ โดยทำำ�การ เชื่�อ่ มโยงกัันอย่า่ งเป็น็ ระบบ มีีประสิทิ ธิภิ าพได้้มาตรฐาน เพื่�อ่ สร้า้ งเสริมิ
สนัับสนุุนการเพิ่่�มความสามารถในการเข้้าถึึงและการใช้้ประโยชน์์จาก ศักั ยภาพที่�่สำ�ำ คััญของประเทศในการเป็น็ ผู้้�นำ�ำ อาเซีียนในด้้านทรัพั ยากร
จุุลิินทรีีย์ใ์ นภาคอุุตสาหกรรมได้้อย่า่ งมีีประสิทิ ธิภิ าพ ชีีวภาพ

ความเป็น็ มาคืือ ไบโอเทคได้จ้ ัดั ตั้้�งห้อ้ งปฏิบิ ัตั ิกิ ารเก็บ็ รวบรวมสายพันั ธุ์์� ปััจจุุบััน TBRC มีีสมาชิิกกว่่า 130 ราย พร้้อมกัันนี้้� TBRC ได้้ก่่อตั้้�ง
จุุลิินทรีีย์์ (BIOTEC Culture Collection หรืือ BCC) ขึ้้�นตั้้�งแต่่ปีี 2539 เครืือข่า่ ยการวิจิ ัยั การใช้ป้ ระโยชน์จ์ ากจุลุ ินิ ทรีีย์ท์ ั้้�งในประเทศและภูมู ิภิ าค
เพื่�่อสนัับสนุุนการศึึกษาวิิจััย และการให้้บริิการต่่างๆ ที่�่เกี่�่ยวข้้องกัับ อาเซีียนเพื่�อ่ การยกระดัับการวิิจััยและการประยุุกต์์ใช้เ้ ทคโนโลยีีชีีวภาพ
จุุลิินทรีีย์์ที่�่มีีคุุณภาพสููงตามมาตรฐาน ในภูมู ิภิ าคอาเซีียน ให้ม้ ีีความก้า้ วหน้า้ และสอดคล้อ้ งต่อ่ แนวโน้ม้ การพัฒั นา
เศรษฐกิิจและการรักั ษาความหลากหลายทางชีีวภาพของภูมู ิภิ าคอีีกด้้วย
ปััจจุุบััน BCC มีีจุุลิินทรีีย์์ที่�่เก็็บรัักษาอยู่่�มากกว่่า70,000 สายพัันธุ์์� ซึ่�่ง
นำ�ำ ไปใช้้สำ�ำ หรัับงานวิิจััยการใช้้ประโยชน์์ในด้้านต่่างๆ เช่่น จุุลิินทรีีย์์ที่�่ TBRC มีบี ริกิ าร ได้้แก่่
ผลิิตเอนไซม์ท์ ี่�่ใช้ใ้ นอาหารสัตั ว์์ จุุลิินทรีีย์ส์ ำ�ำ หรับั ควบคุมุ ศัตั รููพืืช เป็น็ ต้้น กลุ่่�มงานด้้านชีีววััสดุุ
รัับฝากและให้้บริิการชีีววััสดุุ บริิการด้้านเทคนิิคเกี่�่ยวกัับการเก็็บรัักษา
ชีีววััสดุุ การคััดแยกและจััดจำำ�แนกจุุลิินทรีีย์์ และบริกิ ารฝึกึ อบรม การเก็็บ
รักั ษาชีีววััสดุุ การจััดจำำ�แนกจุุลิินทรีีย์์ และการบริหิ ารจััดการศูนู ย์ช์ ีีววััสดุุ

กลุ่่�มงานด้้านข้้อมููลชีีววััสดุุ
เป็น็ ศูนู ย์ก์ ลางบริกิ ารข้อ้ มูลู ชีีววััสดุุ บริกิ ารระบบคอมพิวิ เตอร์เ์ พื่�อ่ บริหิ าร
จัดั การข้อ้ มูลู ชีีววัสั ดุุ และการเชื่�อ่ มโยงข้อ้ มูลู ของสมาชิกิ เครืือข่า่ ย พัฒั นา
และบริิการระบบคอมพิิวเตอร์์ในการวิิเคราะห์์ข้้อมููลชีีววััสดุุที่�่จำำ�เป็็นต่่อ
งานวิจิ ัยั เชื่�อ่ มโยงข้อ้ มูลู กับั ฐานข้อ้ มูลู ชีีววัสั ดุอุ ื่�น่ ๆ ในระดับั นานาชาติแิ ละ
ฝึกึ อบรมการใช้ง้ านระบบซอฟต์์แวร์ใ์ ห้แ้ ก่่สมาชิกิ เครืือข่า่ ย

กลุ่่�มงานด้้านกฎหมายชีีวภาพ
การบริหิ ารจััดการด้้านกฎหมายที่�่เกี่�่ยวข้อ้ งกัับการดำำ�เนินิ กิิจกรรมของ
คลัังชีีววััสดุแุ ละบริกิ ารให้ค้ ำำ�ปรึกึ ษาด้้านกฎหมายชีีวภาพและฝึกึ อบรม
ให้แ้ ก่่หน่ว่ ยงานต่่างๆ

58 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ

ศููนย์น์ วััตกรรมอาหาร ทำำ�หน้้าที่่�เป็น็ ตััวกลางรวบรวมองค์ค์ วามรู้้�ด้้านวิทิ ยาศาสตร์์
และอาหารสัตั ว์์ เทคโนโลยีี และนวัตั กรรมหลากหลายแขนงใน สวทช. และเป็น็ ศููนย์ร์ วม
บุุคลากรวิิจััยของ สวทช. และเครืือข่่ายพัันธมิิตรในมหาวิิทยาลััย
และภาคเอกชน

ศููนย์์นวััตกรรมอาหารและอาหารสััตว์์ Food and Feed ร่่วมคิิดค้้นสร้้างนวััตกรรม พััฒนาผลิิตภััณฑ์์ใหม่่ พััฒนาต่่อยอดจาก
Innovation Center ใช้้เทคโนโลยีีชีีวภาพสร้้างนวััตกรรมเพื่่�อ ผลิิตภััณฑ์์ที่�่ได้้พัฒั นาขึ้้�นแล้้วไปสู่่�การใช้ป้ ระโยชน์์เชิงิ พาณิิชย์์ เพื่�่อตอบ
เพิ่่�มขีีดความสามารถในการแข่่งขัันของอุุตสาหกรรมอาหาร โจทย์์อุุตสาหกรรมอาหารและอาหารสััตว์์ไว้้ที่�่จุุดเดีียว หรืือ One Stop
และอาหารสััตว์์ของไทยอย่่างยั่่�งยืืน Service และด้้วยความพร้้อมของโครงสร้้างพื้้�นฐานที่�่สามารถดำำ�เนิิน
งานวิิจััยตั้้�งแต่่ระดัับห้้องปฏิิบััติิการวิิจััยสู่่�การทดสอบระบบการผลิิตใน
ระดัับกึ่่�งอุุตสาหกรรมจนได้้ต้้นแบบผลิิตภััณฑ์์ที่�่พร้้อมถ่่ายทอดสู่่�การใช้้
ประโยชน์เ์ ชิงิ พาณิชิ ย์ไ์ ด้้อย่า่ งครบวงจร

เน้้นตอบโจทย์์จากความต้้องการของภาคเอกชน ตั้้�งแต่่การคััดเลืือก
จุุลิินทรีีย์์ที่�่มีีความสามารถพิิเศษ เทคโนโลยีีการหมััก เทคโนโลยีี
ชีีวกระบวนการ การประเมิินความเสี่�่ยงความปลอดภััยในอาหาร เคมีี
อาหาร การผลิิตสารมููลค่่าสููงจากวััสุุดเศษเหลืือจากการแปรรููปอาหาร
สารต้้านอนุุมููลอิิสระ เปปไทด์์ต้้านจุุลชีีพ วิิทยาศาสตร์์เนื้้� อสััตว์์
และ nutrigenomics เป็็นต้้น โดยศููนย์์มีีห้้องปฏิิบััติิการวิิจััยตั้้�งอยู่่�ที่�่
ชั้้�น 9 ทาวเวอร์์ B ของอาคารกลุ่่�มนวััตกรรม 2 มีีเนื้้�อที่�่ประมาณ 900
ตารางเมตร มีีเครื่�่องมืือวิิทยาศาสตร์์ที่�่ทัันสมััยพร้้อมสำ�ำ หรัับการวิิจััย
และสร้า้ งสรรค์์นวััตกรรม

กลุ่่�มเป้า้ หมายหลัักคืือ อุุตสาหกรรมอาหารและอาหารสัตั ว์์  เป็น็ กลไก
ที่�่สำ�ำ คััญในการผลัักดัันการถ่่ายทอดเทคโนโลยีีให้้กัับภาคอุุตสาหกรรม
นำ�ำ ไปใช้ป้ ระโยชน์์ ซึ่�ง่ จะสร้า้ งผลกระทบทางเศรษฐกิิจให้ก้ ัับประเทศ

ลดการนำำ�เข้้าผลิิตภััณฑ์์จากต่่างประเทศ และเกิิดการสร้้างผลิิตภััณฑ์์
ใหม่่ที่�่มีีคุุณภาพ เพิ่่�มขีีดความสามารถในการแข่่งขัันของภาคเอกชน
ต่่อไป ตััวอย่่างผลงานวิิจััยที่�่ประสบความสำ�ำ เร็็จ เช่่น ต้้นเชื้้�อจุุลิินทรีีย์์
บริิสุุทธิ์์�สำ�ำ หรัับหมัักแหนม ผัักกาดดองเปรี้้�ยว ด้้านการผลิิตเอนไซม์์ที่�่มีี
ศักั ยภาพในอุุตสาหกรรมอาหารและอาหารสัตั ว์์ เช่น่ อาหารหมักั ชีีวภาพ
สำ�ำ หรัับสััตว์์ ผลิิตภััณฑ์์เอนไซม์์รวมสำ�ำ หรัับสััตว์์ ด้้านการผลิิตสารที่�่มีี
มููลค่่าสููง เช่่น กระบวนการผลิิตกรดไขมัันไม่่อิ่่�มตััว และโพลีีแซคคาไรด์์
จากจุุลิินทรีีย์์ ผลิิตภััณฑ์์เสริิมอาหารต่่างๆ ด้้านนวััตกรรมอาหาร เช่่น
คอลลาเจนชนิิดผง ผลิิตภััณท์์โปรตีีนไข่่ พาสเจอร์์ไรซ์์ เป็็นต้้น

นอกจากนี้้�ศููนย์์ยัังทำำ�หน้้าที่�่เป็็นตััวกลางจััดหาและปรัับเทคโนโลยีี
จากต่่างประเทศให้้เหมาะสมกัับผู้้�ประกอบการในไทย และให้้บริิการ
ทางวิิชาการในด้้านการเป็็นที่�่ปรึึกษา การให้้บริิการด้้านเทคนิิค การให้้
บริิการเช่่าเครื่�่องมืือสำ�ำ หรัับภาครััฐและเอกชน และถ่่ายทอดเทคโนโลยีี
รวมถึึงการฝึึกอบรมเฉพาะทางให้้กัับบุุคลากร เกิิดการประสานงานใน
การทำำ�งานวิิจััยอย่่างใกล้้ชิิด แลกเปลี่�่ยนประสบการณ์์ อัันส่่งผลให้้
งานวิิจััยบรรลุผุ ลได้้อย่า่ งมีีประสิทิ ธิภิ าพ และนำ�ำ ไปสู่่�การรับั ช่ว่ งถ่่ายทอด
เทคโนโลยีีสู่่�เอกชน

Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 59

เมือื งนวัตั กรรมอาหาร จััดตั้้�งตามมติิคณะรััฐมนตรีใี นคราวประชุมุ เมื่่�อวัันที่่� 16 พฤษภาคม
Food Innopolis 2559 เพื่่�อสร้้างระบบนิิเวศนวััตกรรม (Innovation Ecosystem)
สำำ�หรัับการพััฒนาอุุตสาหกรรมอาหารของประเทศ และส่่งเสริิม
ให้ป้ ระเทศไทยเป็น็ อีกี ศููนย์ก์ ลางนวัตั กรรมอาหาร (Food Innovation
Hub) ของอาเซีียนและของโลกภายในปีี 2564

Food Innopolis มีีบริิษััทเอกชนทั้้�งไทยและต่่างประเทศมาลงทุุน Food Innopolis ณ อุทุ ยานวิทิ ยาศาสตร์ป์ ระเทศไทยเป็น็ พื้้�นที่ด�่ ำำ�เนินิ การ
วิิจััย พััฒนาในพื้้� นที่�่ จำำ�นวน 35 บริิษัั ท และมีีการเตรีียมพื้้� นที่�่ แห่ง่ แรก ตั้้ง� อยู่่�บนพื้้�นที่ก�่ ว่า่ 200 ไร่่ มีีความพร้อ้ มรองรับั กิจิ กรรมวิจิ ัยั พัฒั นา
“Future Food Lab” เพื่�่อรองรัับวิิสาหกิิจขนาดกลางและขนาดย่่อม และนวััตกรรมของบริิษััทเอกชน ทั้้�งทางด้้านโครงสร้้างพื้้�นฐานและพื้้�นที่�่
(SMEs) ในการทำำ�กิิจกรรมวิิจััย พััฒนาและนวััตกรรมอีีกไม่่น้้อยกว่่า ใช้ส้ อยกว่า่ 20,000 ตารางเมตร ซึ่ง�่ เหมาะต่อ่ การวิจิ ัยั พัฒั นาและนวัตั กรรม
30 บริษิ ััทต่่อปีี กระทรวงการอุุดมศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ วิิจััยและนวััตกรรม ยัังให้้จััดตั้้�ง
เมืืองนวััตกรรมอาหารอีีก 7 แห่่ง ได้้แก่่ มหาวิิทยาลััยเกษตรศาสตร์์
ในระยะต่่อไป Food Innopolis มีีเป้า้ หมายที่�่จะเชิญิ ชวนบริษิ ััทอาหาร จุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย มหาวิิทยาลััยมหิิดล มหาวิิทยาลััยเทคโนโลยีี
ชั้้�นนำ�ำ ระดัับโลกที่�่เน้น้ การวิิจััยและพัฒั นา และหน่ว่ ยงานผู้้�ให้บ้ ริกิ ารด้้าน พระจอมเกล้้าธนบุุรีี มหาวิิทยาลััยเชีียงใหม่่ มหาวิิทยาลััยขอนแก่่น
การวิิจััย (contract research organizations) ชั้้�นนำ�ำ ของโลกเข้้ามาให้้ และมหาวิิทยาลััยสงขลานคริินทร์์ นัับเป็็นครั้้�งแรกของประเทศไทยที่�่
บริกิ ารใน Food Innopolis เพื่�อ่ ให้เ้ กิิดการเชื่�อ่ มโยงกัับบริษิ ััทอาหารและ มุ่่�งพัฒั นา ‘นวััตกรรมอาหาร’ ในสเกลใหญ่ร่ ะดัับนี้้�
อุุตสาหกรรมที่�่เกี่�่ยวเนื่�อ่ งของไทยตลอดทั้้�งห่ว่ งโซ่ม่ ูลู ค่่า
Food Innopolis มุ่่�งสนับั สนุนุ ผู้้�ประกอบการในภาคเอกชน โดยเฉพาะ
ดังั นั้้น� เพื่�อ่ ให้ก้ ารดำ�ำ เนินิ งาน Food Innopolis เป็น็ ไปตามเป้า้ หมายของ ผู้้�ประกอบการขนาดเล็็กและขนาดกลาง ให้้มีีโอกาสทำำ�วิิจััย พััฒนาและ
การเพิ่่ม� ขีีดความสามารถด้้านการวิิจััย พัฒั นาและนวััตกรรมของเอกชน นวััตกรรมในพื้้�นที่�่เมืืองนวััตกรรมอาหารโดยไม่ม่ ีีค่่าใช้จ้ ่่าย
ได้อ้ ย่า่ งครอบคลุมุ ทั่่�วทั้้�งประเทศ และกระจายสู่่�ภูมู ิภิ าคนั้้น� มีีความจำ�ำ เป็น็
เร่่งด่่วนที่�่ต้้องขยายการดำ�ำ เนิินงานของ Food Innopolis ไปยัังพื้้�นที่�่
ที่�่มีีศัักยภาพและความพร้้อม ซึ่�่งจะทำ�ำ ให้้ Food Innopolis สนัับสนุุน
บริิษััทเอกชนให้้ทำ�ำ วิิจััย พััฒนาและนวััตกรรมได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพ
และเกิดิ ผลอย่า่ งเป็น็ รููปธรรมตามเป้า้ หมายที่ม�่ ุ่่�งหวังั อย่า่ งแท้จ้ ริงิ

60 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ

กิิจการวิิจััย พัฒั นาและนวััตกรรมเป้้าหมายใน Food Innopolis ได้้แก่่

อาหารฟังั ก์์ชั่่�นและโภชนเภสััชภััณฑ์์ อาหารและวััตถุุดิิบเพื่่�อผลิิตอาหารคุุณภาพสููง
คืือ อาหารเพื่�่อสุุขภาพและผลิิตภััณฑ์์ที่�่ผลิิตจากสารธรรมชาติิซึ่�่งมีี คืือ อาหาร หรืือวััตถุุดิิบที่�่มีีคุุณภาพ ซึ่�่งเป็็นหััวใจสำ�ำ คััญต่่อผลิิตภััณฑ์์
คุณุ สมบัตั ิปิ ้อ้ งกันั หรืือรักั ษาโรค เช่น่ อาหารเสริมิ ความงาม อาหารสำ�ำ หรับั อาหารที่�่มีีคุุณภาพและปลอดภััยต่่อผู้้�บริิโภค เช่่น วััตถุุดิิบจากพืืช และ
ชะลอวัยั อาหารเพื่�อ่ ควบคุมุ น้ำ�ำ หนักั อาหารที่ส�่ ่ง่ เสริมิ การเผาผลาญอาหาร วััตถุุดิิบจากสััตว์์ สััตว์์น้ำ�ำ อาหารทะเล ที่�่จะต้้องสามารถระบุุถึึง แหล่่ง
ในร่า่ งกาย อาหารบำ�ำ รุุงสมอง อาหารบำ�ำ รุุงสายตา อาหารสำ�ำ หรับั ผู้้�ป่ว่ ยที่ม�่ ีี ที่�่มา ชนิิด ปริิมาณ คุุณภาพ และการเสื่�่อมคุุณภาพ ตลอดจนการเก็็บ
ความจำำ�เพาะเจาะจง เช่น่ อาหารสำ�ำ หรับั คนเป็น็ โรคเบาหวาน หรืืออาหาร รัักษาวััตถุุดิิบก่่อนเข้้าสู่่�กระบวนการแปรรููป เพื่�่อให้้ได้้วััตถุุดิิบเข้้าสู่่�
สำ�ำ หรับั นักั กีีฬา เป็น็ ต้้น กระบวนการผลิติ มีีคุณุ ภาพสม่ำ�ำ เสมอ และปลอดภัยั ต่อ่ ผู้้�บริโิ ภค โดยทั่่�วไป
มัักมีีมููลค่่าสููงกว่่าอาหารหรืือวััตถุุดิิบชนิิดเดีียวกัันที่�่มีีคุณุ ภาพด้้อยกว่่า

สารปรุุงแต่่งอาหารและสารสกััดทางโภชนาการ ผลิิตภััณฑ์์ไขมัันและน้ำำ��มัันเพื่่�อสุุขภาพ
คืือ ส่่วนผสมที่�่ใช้้เป็็นวััตถุุดิิบเพื่�่อประกอบเป็็นผลิิตภััณฑ์์อาหาร ได้้แก่่ คืือ ผลิิตภััณฑ์์ที่�่ได้้จากไขมัันหรืือน้ำ�ำ มัันจาก พืืช สััตว์์ หรืือ จุุลิินทรีีย์์
เครื่�่องปรุุงรส สารปรุุงแต่่งกลิ่่�นรส หรืือเครื่�่องปรุุงรสอาหาร และสารให้้ ที่ใ�่ ห้ค้ ุณุ ประโยชน์ห์ รืือฟังั ก์ช์ ั่่น� พิเิ ศษนอกเหนืือจากการเป็น็ แหล่ง่ พลังั งาน
กลิ่่�นหรืือเครื่�่องปรุุงรสอื่�่นๆ ที่�่ได้้จากแหล่่งธรรมชาติิหรืือจากกรรมวิิธีี โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�งผลิิตภััณฑ์์จากไขมัันและน้ำำ�มัันที่�่มีีความจำำ�เป็็นต่่อ
การสังั เคราะห์ท์ างเคมีี ที่�่เป็น็ ที่�่นิยิ มใช้ใ้ นอุุตสาหกรรมอาหาร ร่่างกายของสิ่่�งมีีชีีวิิต หรืือส่่งเสริิมให้้ผู้้�บริิโภคมีีสุุขภาวะของร่่างกายที่�่
ดีีขึ้้�น อาทิิเช่่น กรดไขมัันอิ่่�มตััวต่ำำ�ซึ่�่งจะช่่วยลดความเสี่�่ยงในการอุุดตััน
ของหลอดเลืือด และน้ำ�ำ มันั ถั่่�วเหลืืองคุณุ ภาพสูงู เป็น็ ต้้น

ผลิิตภััณฑ์์ผัักและผลไม้้คุุณภาพสููง กิิจการสนัับสนุุนนวััตกรรมอาหาร
ได้้แก่่ ผลิิตภััณฑ์์ที่�่ได้้จากการแปรรููปผัักและผลไม้้โดยอาศััยองค์์ความรู้� เช่่น เทคโนโลยีีสารสนเทศ บรรจุุภััณฑ์์และการออกแบบบรรจุุภััณฑ์์
เพื่�อ่ รักั ษาคุณุ ค่่าทางอาหาร หรืือแปรรููปให้เ้ กิิดผลิิตภััณฑ์์ มีีคุณุ ลัักษณะ โลจิิสติิกส์แ์ ละการขนส่ง่ อาหาร วััสดุเุ พื่�อ่ การยืืดอายุุการเก็็บรักั ษาอาหาร
หรืือคุุณภาพที่�่เป็็นที่�่ต้้องการของผู้้�บริิโภค เช่่น การใช้้วิิทยาการหลััง การออกแบบเชิงิ วิิศวกรรมและเครื่�อ่ งจัักรกล และโรงงานผลิิตอาหาร
การเก็็บเกี่�่ยวให้้ผัักและผลไม้้สามารถคงความสดใหม่่ หรืือการแปรรููป
ผัักและผลไม้้ ได้้แก่่ ผัักและผลไม้้กระป๋๋อง น้ำ�ำ ผัักและผลไม้้ และผััก
และผลไม้้แปรรููปอื่�่นๆ โดยใช้้เทคโนโลยีีการแปรรููปอาหารขั้้�นสููง เช่่น
การอบกรอบด้้วยสููญญากาศ (Vacuum Frying) และการทำำ�แห้้งแบบ
แช่แ่ ข็ง็ (Vacuum Freeze-dried)

โดยมีสี ิทิ ธิิประโยชน์์และแรงจููงใจ คืือ

สิิทธิิประโยชน์์ BOI กระทรวงการอุดุ มศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ วิจิ ััย และนวััตกรรม

• ยกเว้้นภาษีีเงิินได้้นิติ ิิบุุคคล 8 ปีี ลดหย่อ่ นได้้อีีก 50% ด้้านกำำ�ลัังคน
เพิ่่ม� เติิมอีีก 5 ปีี • Talent Mobility
• สนับั สนุนุ นักั ศึกึ ษาทำำ�งานควบคู่่�ศึกึ ษาในโรงงาน
• ยกเว้้นอากรขาเข้า้ เครื่�อ่ งจัักร (Work-integrated Learning)
• ยกเว้้นอากรขาเข้า้ อุุปกรณ์น์ ำ�ำ เข้า้ สำ�ำ หรับั การวิิจััยและพัฒั นา • การฝึกึ อบรม Advanced Technology สำ�ำ หรับั บุุคลากร
ในภาคอุุตสาหกรรม
การส่ง่ เสริมิ SME และ Start-up
• ลดภาษีีเงิินได้้ SMEs ที่�่มีีกำำ�ไรตั้้�งแต่่ 30,000-2,999,000 บาท ด้้านเทคโนโลยีแี ละนวััตกรรม
• คูปู องนวััตกรรม
จาก 15% เหลืือ 10% และบริษิ ััทที่�่มีีกำำ�ไร 3,000,000 บาทขึ้้�นไป • Start Up Voucher
จาก 20% เหลืือ 10% (2 ปี)ี • ITAP
• ยกเว้้นภาษีีเงิินได้้ Start-up 5 ปีี • การอนุญุ าตให้ใ้ ช้ส้ ิทิ ธิทิ รัพั ย์ส์ ินิ ทางปัญั ญา
• เงิินกู้้�ดอกเบี้้�ยต่ำำ�
• MSTQ (บริกิ ารทดสอบมาตรฐานเพื่�อ่ การรับั รองคุณุ ภาพ)

Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 61

ศูนู ย์ว์ ิจิ ััยอาหารแห่ง่ อนาคต (Future Food Lab) ศููนย์์วิิจััยอาหารแห่่งอนาคต (Future Food Lab) หนึ่่�งใน
สวทช. ได้้รัับมอบหมายจากกระทรวงการอุุดมศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ แพลตฟอร์์มของ Food Innopolis เพื่่�อช่่วยเหลืือผู้้�ประกอบการ
อาหารในทุุกระดัับและครบทุุกมิิติิการทำำ�งาน ขัับเคลื่่�อนทั้้�งในเชิิง
วิิจััยและนวััตกรรม ให้้เป็็นเจ้้าภาพหลัักในการพััฒนา EECi ร่่วมกัับ จุุลภาคและมหภาค 
หน่่วยงานพัันธมิิตรในทุุกภาคส่่วน ให้้เป็็นศููนย์์กลางการทำำ�การวิิจััย
และพััฒนา เพื่�่อที่�่จะต่่อยอดไปสู่่�การใช้้งานจริิงเชิิงพาณิิชย์์และเชิิง
สาธารณประโยชน์์

เกษตรสมัยั ใหม่แ่ ละเทคโนโลยีีชีีวภาพ เป็น็ 1 ใน 6 ของอุุตสาหกรรม
เป้้าหมายของ EECi พื้้�นที่�่กว่่า 3,455 ไร่่นี้้�ของวัังจัันทร์์วััลเลย์์เป็็นที่�่ตั้้�ง
ของสำ�ำ นัักงานใหญ่่ EECi โรงงานต้้นแบบ และโรงเรืือนอััจฉริิยะของ
Biopolis (เมืืองนวััตกรรมชีีวภาพ) รวมถึึงโครงสร้้างพื้้�นฐานรองรัับ
Aripolis (เมืืองนวััตกรรมระบบอััตโนมััติิ หุ่่�นยนต์์ และอิิเล็็กทรอนิิกส์์
อััจฉริยิ ะ) Space Innopolis (เมืืองนวััตกรรมด้้านการบินิ และอวกาศ)

สวทช. มีีความร่่วมมืือกัับหน่่วยงานพัันธมิิตร สร้้างความร่่วมมืือเพื่�่อ
ขัับเคลื่�่อนเขตนวััตกรรมระเบีียงเศรษฐกิิจพิิเศษภาคตะวัันออก หรืือ
EECi (EasternEconomic Corridor of Innovation) ซึ่�่งเครืือข่่าย
ความร่่วมมืือในการวิิจััยเทคโนโลยีีสมััยใหม่่ เพื่�่อสร้้างความเข้้มแข็็ง
และความสามารถในการแข่่งขัันให้้กัับประเทศอย่่างยั่่�งยืืน พร้้อมทั้้�ง
พััฒนาประเทศให้้มีีศัักยภาพของภููมิิภาคนี้้� ซึ่�่งพื้้� นที่�่ EECi เป็็นส่่วน
สำ�ำ คััญในการพััฒนา ได้้รัับการสนัับสนุุนจากพัันธมิิตร และร่่วมมืือกััน
ในการพััฒนาและใช้้ประโยชน์์ของพื้้�นที่�่ EECi บริิเวณวัังจัันทร์์วััลเลย์์
โดยได้้รับั ความร่ว่ มมืือจากหลายหน่ว่ ยงาน

คลัังฐานข้้อมูลู วััตถุดุ ิบิ ที่่�ใช้้ในอาหาร (Food Ingredient Library)

เพื่�่อสนัับสนุุนการทำำ�วิิจััยให้้เป็็นไปอย่่างมีีประสิิทธิิภาพและมีีมาตรฐาน Food Innopolis ยัังร่่วมจััดตั้้�งขึ้้�นภายในศููนย์์วิิจััยอาหารแห่่งอนาคต
ซึ่�่งจะเป็็นแหล่่งรวบรวมข้้อมููลและตััวอย่่างวััตถุุดิิบที่�่ใช้้ในอาหารเพื่�่อให้้บริิการสำำ�หรัับนัักวิิจััยและผู้้�ที่�่สนใจการทำำ�วิิจััยด้้านอาหาร โดยสามารถเข้้าไป
ค้้นหาวััตถุุดิิบที่�่ใช้้ในอาหารเพื่�่อนำำ�ตััวอย่่างไปทดลองใช้้ในงานวิิจััย พััฒนาผลิิตภััณฑ์์ของตนเองได้้

ในอนาคตจะใช้้ Food Ingredient Library เป็็นต้้นแบบของคลัังอื่�่นที่�่ Food Innopolis วางแผนจะจััดตั้้�งตามมา ไม่่ว่่าจะเป็็น Material Library โดย
จะรวบรวมบรรจุุภััณฑ์์ประเภทต่่างๆ ที่�่ใช้้สำำ�หรัับอุุตสาหกรรมอาหารและ OEM Library ซึ่�่งจะเป็็นฐานข้้อมููลเกี่�่ยวกัับบริิษััทที่�่รัับทำำ� OEM เกี่�่ยวกัับ
กระบวนการผลิิตอาหาร เพื่�่อสนัับสนุุนการพััฒนาวิิจััยต่่อไป

62 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ

โครงการบริหิ ารจััดการ Innovation Management (IM) หน่่วยงานใหม่่ที่่�ตั้้ง� ขึ้้�นมาได้้ 2 ปีี
นวััตกรรมเพื่่�อการ เพื่่�อขัับเคลื่่�อนอุุตสาหกรรมใหม่ด่ ้ว้ ย กลไกทุกุ อย่่างที่่�มีีในมือื โดยมีี
พััฒนาอุุตสาหกรรมใหม่่ ยุุทธศาสตร์์ล้้อไปกัับนโยบายรััฐบาล และต้้องเชื่่�อมผู้้�ประกอบการ
ในอุุตสาหกรรมนั้้�นๆ

ดร.สัญั ชัยั เอกธวัชั ชัยั ที่ป�่ รึกึ ษาอาวุโุ ส โครงการบริหิ ารจัดั การนวัตั กรรม หากเราใช้้เทคโนโลยีีนี้้�เราสามารถควบคุุมสภาวะแวดล้้อมได้้ 100%
เพื่�่อการพััฒนาอุุตสหากรรมใหม่่ สวทช. กล่่าวว่่า บทบาทของ IM เป็็น อาจจะมีีการทำำ�ทดสอบว่า่ จะกระตุ้้�นพืืชให้ผ้ ลิติ สารอาหารที่ม�่ ากกว่า่ ปกติิ
Facilitator เพื่�่อให้้อุุตสาหกรรมแต่่ละอัันสามารถเคลื่�่อนที่�่ไปได้้ตาม ในธรรมชาติิได้้ ต้้นไม้้ ถ้้าต้้องการให้้เขาสร้้างสารอาหารที่�่มีีประโยชน์์
แผนที่�่วางไว้้ ช่่วยอำำ�นวยความสะดวกเรื่�่องงานวิิจััยและการนำ�ำ ไป เพิ่่�มเติิม เกษตรกรต้้องทำำ�อย่่างไรกัับพืืช ซึ่�่งในสภาวะแวดล้้อม
ใช้้งานจริิง ให้้สามารถข้้ามศููนย์์ข้้ามหน่่วยงานกัันได้้อย่่างไร้้รอยต่่อ ในธรรมชาติิทำำ�ไม่่ได้้ เราเลยใช้้วิิธีีการจำำ�ลองธรรมชาติิเข้้ามาท้้ายสุุด
โดยพยายามใช้้กลไกทุุกกลไกในมืือเพื่�่อทำำ�งานให้้ได้้ ของการทำำ� Plant Factory คืือ การปลููกพืืชที่�่มีีมููลค่่าสููง ในญี่�่ปุ่่�นมีี
การใช้้ Plant Factory ปลูกู สตอเบอรี่ผ�่ ลิิตเป็น็ วััคซีีนรักั ษามะเร็ง็ ในสุนุ ัขั
โครงการการบริิหารจััดการนวััตกรรมเพื่่�อการพััฒนา เป็น็ ต้้น เรามองว่่ามีีรููปแบบธุุรกิิจที่�่เป็น็ ไปได้้และเห็น็ ว่่าใช้้เทคโนโลยีีนี้้�
อุุตสาหกรรมใหม่่ จะดูแู ลเรื่�องการเชื่่�อมโยงทั้้�งซััพพลายเชน เพิ่่�มมููลค่่าของพืืชได้้
ตั้้ง� แต่่งานวิจิ ััยถึึงผู้้�ประกอบการ รวมถึึงองค์ป์ ระกอบของบริิบทอื่่�น
เช่น่ สิิทธิิประโยชน์์จาก BOI บางครั้้ง� อาจจะมีีการนำ�ำ เข้า้ เครื่�องจักั ร ดร.สััญชััย มองว่่า Plant Factory เป็็นอนาคตของอุุตสาหกรรม
เทคโนโลยีจี ากต่่างประเทศจะต้้องเสีียภาษีีนำำ�เข้้าจากต่่างประเทศ เกษตรยุุคใหม่่ที่�่ประเทศไทยและทั่่�วโลกกำำ�ลัังมุ่่�งหน้้าไป เนื่�่องด้้วย
ถ้้ามีีสิิทธิปิ ระโยชน์์ที่่�เราสามารถช่่วยอำำ�นวยความสะดวกให้้ สภาวะแวดดล้้อมและสภาพอากาศที่�่เปลี่�่ยนแปลงไป ควบคุุมไม่่ได้้
ผู้้�ประกอบการได้้ เราก็็จะนััดหารืือกัับ BOI มีีความเสี่�่ยงเรื่�่องอาหารที่�่จะได้้รัับผลกระทบ

ปััจจุุบัันโครงการกำำ�ลัังผลัักดัันเรื่�่อง Plant Factory มีีผู้้�ประกอบการ ถ้้าสามารถผลัักดัันตรงนี้้�ได้้จะช่่วยเรื่�่อง Food Security ได้้ ทำำ�ให้้มีี
จะนำ�ำ เทคโนโลยีีนี้้�ไปใช้้ผลิิตเชิิงพาณิิชย์์จริิง แต่่ด้้วยที่�่ผ่่านมา BOI ปริิมาณอาหารที่�่เพีียงพอ ทั่่�วโลกที่�่พยายามพััฒนาเทคโนโลยีีตรงนี้้�มา
ไม่่เคยให้้สิิทธิิประโยชน์์เรื่�่องของการปลููกพืืช กลายเป็็นว่่า หาก เพราะมีีปััญหาเรื่�่องผลกระทบจากสภาพแวดล้้อม อากาศของแต่่ละ
ผู้้�ประกอบการนำ�ำ เข้้าเทคโนโลยีี Plant Factory มาจะต้้องเสีียภาษีี ประเทศ อย่่างในญี่�่ปุ่่�นที่�่ผลัักดัันเรื่�่องนี้้�มา 30 กว่่าปีีแล้้ว เทคโนโลยีี
เต็็มอััตรา คืือ ประมาณ 20-30% ซึ่�่งถืือว่่าสููงอยู่่� ทำำ�ให้้ต้้นทุุนการผลิิต ที่�่เรานำ�ำ เข้้ามาเป็็นรุ่�นที่�่ 3 ที่�่เขาพััฒนาในญี่�่ปุ่่�น จากการที่�่เราพา
การทำำ�การเกษตรสมัยั ใหม่ส่ ูงู ขึ้้�น ผู้้�ประกอบการไปดููงานที่�่ญี่�่ปุ่่�น เขาเริ่่�มมองเห็็นว่่ามีีความเป็็นไปได้้
ในเชิงิ ธุุรกิิจ

ชีีววััสดุุมีีคุุณภาพ ผ่่านการทำำ�วิิจััยมาแล้้วมีีข้้อมููล
สนัับสนุุนภาคอุุตสาหกรรมสามารถไปวิิจััยต่่อย
อ ด เ พิ่่� ม แ ล ะ ป ร ะ ยุุ ก ต์์ ใ ช้้ ไ ด้้ อ ย่่ า ง ส ะ ด ว ก ร ว ด เ ร็็ ว

ดร.สััญชััย เอกธวััชชัยั

ที่่�ปรึึกษาอาวุโุ ส
โครงการบริิหารจัดั การนวััตกรรม
เพื่่�อการพััฒนาอุตุ สาหกรรมใหม่่ (IM)
ศููนย์์บริิหารจัดั การเทคโนโลยีี (TMC)
สทวช.

Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 63

บทบาทของ IM เรีียกว่่า BCG (Bio Economy, Circular Eeconomy
และ Green Economy) เป็็นยุุทธศาสตร์์ของโครงการที่�่ต้้องล้้อตาม
รััฐบาล ซึ่�่งอุุตสาหกรรมอาหารและการเกษตรสมััยใหม่่เป็็นส่่วนหนึ่่�ง

ดร.สััญชััย กล่่าวว่่า เกษตรกรสามารถจะผลิิตวััตถุุดิิบเพื่�่อตอบสนอง
ประโยชน์์ในปลายทางได้้โดยใช้้เทคโนโลยีีการเกษตรเป็็นตััวเริ่่�มต้้น
ซึ่�่งโครงการฯ เชื่�่อมโยงทั้้�ง Food Innopolis และเขตนวััตกรรมระเบีียง
เศรษฐกิิจพิิเศษภาคตะวัันออก (Eastern Economic Corridor of
Innovation,EECi) มีีศููนย์์วิิจััยที่�่เกี่�่ยวข้้อง คืือ Biopolis ซึ่�่งเกี่�่ยวกัับ
เทคโนโลยีีชีีวภาพ เกษตรเป็็นหนึ่่�งในเทคโนโลยีีชีีวภาพที่�่ต้้องผลัักดััน
ให้้เกิิดการใช้้เทคโนโลยีีการเกษตรสมััยใหม่่และเชื่�อ่ มโยงกัับศูนู ย์ว์ ิิจััย
ของไบโอเทคและศููนย์์นาโนเทค เป็็นต้้น จะมีีการทำำ� Pilot Research
ที่�่ EECi เป็็นการทำำ�วิิจััยที่�่มากกว่่า Lab ScaleResearch เพื่�่อเชื่�่อมโยง
ไปที่�่อุุตสาหกรรม ซึ่�่งการขยาย Pilot Research ไปที่�่ EECi จะช่่วยให้้
ใกล้้ชิิดกัับภาคอุุตสาหกรรม

Food Innopolis และ Biopolis มีีความเชื่�่อมโยงกััน Food
Innopolis สร้้างระบบนิิเวศน์์ให้้เกิิดสภาวะแวดล้้อมให้้เหมาะสมกัับ
การทำำ�งานวิิจััยและผลัักดัันงานวิิจััยไปใช้้ประโยชน์์ ส่่วนของไบโอเทค
คืือ สร้า้ งคลััสเตอร์ใ์ ห้เ้ กิิด Food & Feed ในส่ว่ น Food for the Future
ดูภู าพรวมว่่าจะทำำ�งานวิิจััยอะไร

บทบาทของเรา คืือ พยายามผลัักดัันอุุตสาหกรรมใหม่่ให้้เกิิดขึ้้�น
โดยไม่่จำำ�กััดว่่าใช้้กลไลอะไร อย่่าง Food Innopolis เป็็นส่่วน
ที่่�ต้้องเอาพืืชจาก Plant Factory ไปแปรรููปเป็็นวััตถุุดิิบของ
อาหาร ในส่่วนของการเกษตรเป็็นต้้นทางของอุุตสาหกรรม
อาหาร ยา และเครื่�องสำำ�อาง เราพยายามเชื่่�อมโยงการเกษตร
การเพาะปลููกซึ่�่งเป็็นต้้นน้ำำ�� และพยายามเชื่่�อมโยงกัับคนที่่�ใช้้
วััตถุุดิิบตรงนี้้�ที่่�ปลายทางไม่่ว่่าจะเป็็น อาหาร ยา และเครื่�อง
สำำ�อาง เป็็นต้้น อย่่างเครื่�องสำำ�อาง เราก็็เชื่่�อมโยงกัับนาโนเทค
เพื่่�อดููว่่าความต้้องการของอุุตสาหกรรม อาหาร ยา และเครื่�อง
สำำ�อางต้้องการวััตถุุดิิบไปใช้้รููปแบบใดบ้้าง อาจจะแปรรููปจาก
พืืชไปเป็็นอาหารโดยตรง หรืือแปรรููปจากสารสกััดเพื่่�อไปใช้้เป็็น
วััตถุุดิิบในเครื่�องสำำ�อาง หรืืออาหารเสริิม เช่่น วิิตามิินซีี
วิิตามิินเอ เป็็นต้้น

ส่ว่ น Smart Farm นั้้�น ดร.สัญั ชัยั กล่า่ วว่า่ นิยิ ามค่อ่ นข้า้ งกว้้างแต่ห่ ัวั ใจ
คืือ การนำ�ำ เทคโนโลยีีเข้า้ มาใช้ใ้ นกระบวนการผลิติ กระบวนการเพาะปลูกู
ซึ่�่งบทบาทของโครงการนี้้� คืือ ช่่วยเกษตรกรดููเทคโนโลยีีที่�่เหมาะสม
กัับการผลิิตและเพาะปลููก รวมถึึงความต้้องการและความพร้้อมของ
เกษตรกรเองด้้วย

อาทิิ ในส่่วนของ วีีทีี แหนมเนืือง ที่�่หน่่วยงาน IM พาไปดููงานที่�่ญี่�่ปุ่่�น
และพาบริิษััทญี่�่ปุ่่�นมาดููพื้้�นที่�่ที่�่อุุดรธานีี และก่่อสร้้าง Plant Factory
เพราะเดิิมเขามีีปััญหาเรื่�่องซััพพลาย และคุุณภาพไม่่ได้้ โดยเฉพาะ
หน้า้ แล้้ง บางครั้้�งเข้า้ มาตััดแต่่งทิ้้�งไป 30% แต่่ละวัันใช้ผ้ ักั 1 ตััน ต้้องสั่่�ง
เข้า้ มา 1.3 ตััน

64 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ

บริิการ สวทช. สวทช. สนัับสนุุนผู้้�ประกอบการไทยเข้้าถึึงเทคโนโลยีีได้้ง่่ายขึ้้�น
ลดความเสี่่�ยงของการลงทุุนวิิจััย พัั ฒนา และเพิ่่� มขีีดความ
สามารถทางการแข่่งขััน

Technology Services Financial, Tax, R&D Business Promotions SMEs
Promotional Measures /Start-up
การถ่า่ ยทอดเทคโนโลยีี
การเงิิน ภาษีี และมาตรการส่่งเสริิม กลไกส่่งเสริมิ ธุุรกิจิ SMEs/Startups
• รบั จ้างวิจัย รว่ มวิจัย • ยกเว้นภาษี 300% ส�ำหรบั การลงทนุ วิจัย • บม่ เพาะธุรกิจ (Company Creation)
• การใหค้ �ำปรึกษาเทคโนโลยี • เงินกู้ดอกเบ้ียต่�ำ
• เงินรว่ มลงทนุ ในธุรกิจเทคโนโลยี • Thailand Tech Show
(ITAP-Consultancy) • บัญชีนวัตกรรม
• การถา่ ยทอดเทคโนโลยี อนญุ าตใหใ้ ชส้ ทิ ธิ • Research Gap Fund • NSTDA Investor’s Day
• บรกิ ารวิเคราะห์และทดสอบ • Start-up Voucher
• ใหค้ �ำปรกึ ษาและแกไ้ ขปญั หาทางวศิ วกรรz • ศูนย์สนับสนนุ และให้บริการประเมิน

จััดอัันดัับเทคโนโลยีีของประเทศ

Infrastructure Development STI Professional Development สนัับสนุุนผู้้�ประกอบการธุุรกิิจเทคโนโลยีี
และนวััตกรรม เพิ่่�มขีีดความสามารถทาง
โครงสร้้างพื้้�นฐานสำำ�คัญั ทางวิิทยาศาสตร์์ การพััฒนาบุุคลากรด้้านวิทิ ยาศาสตร์์ การแข่่งขััน
และนิคิ มวิิจัยั ของประเทศ เทคโนโลยีีและนวัตั กรรม
• สถาบนั พัฒนาบุคลากรแหง่ อนาคต
• อุทยานวิทยาศาสตรป์ ระเทศไทย
• เขตอุตสาหกรรมซอฟต์แวรป์ ระเทศไทย Career for the Future Academy (CFA)
• เมอื งนวัตกรรมอาหาร
• ศนู ยน์ วัตกรรมอาหารและอาหารสตั ว์
• ศูนยช์ ีววัสดุประเทศไทย

Download PDF "NSTDA Services" Email : [email protected]
Call Center : 02 564 8000
Website : www.nstda.or.th
Facebook : NSTDA - สวทช.
Line : @NSTDA


Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 65

ขอขอบคุณ

คุุณวิริ าภรณ์์ มงคลไชยสิิทธิ์์� ดร.นพดล คีรี ีีเพ็็ชร

รองผู้้�อำำ�นวยการ สวทช. นักั วิิจััยอาวุุโส ทีีมวิิจััยคลัังอนุพุ ันั ธ์ค์ วามรู้� (KEA)
ผู้้�อำำ�นวยการ สถาบันั การจััดการเทคโนโลยีีและนวััตกรรมเกษต กลุ่่�มวิิจััยวิิทยาการข้อ้ มูลู และการวิิเคราะห์์ (DSARG)
(AGRITEC) สวทช. ศูนู ย์เ์ ทคโนโลยีีอิิเล็็กทรอนิกิ ส์แ์ ละคอมพิวิ เตอร์แ์ ห่ง่ ชาติิ (NECTEC)
สวทช.
ดร.ศิิษเฎศ ทองสิมิ า
ดร.วััชรากร หนููทอง
ผู้้�อำำ�นวยการ ธนาคารทรัพั ยากรชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ (NBT) สวทช.
นักั วิิจััย ทีีมวิิจััยนวััตกรรมและข้อ้ มูลู เพื่�อ่ สุขุ ภาพ (HII)
ดร.สัญั ชััย เอกธวััชชััย ศูนู ย์ว์ ิจิ ัยั เทคโนโลยีีสิ่่ง� อำ�ำ นวยความสะดวกและเครื่�อ่ งมืือแพทย์์ (A-MED)
ศูนู ย์เ์ ทคโนโลยีีอิิเล็็กทรอนิกิ ส์แ์ ละคอมพิวิ เตอร์แ์ ห่ง่ ชาติิ (NECTEC)
ที่�่ปรึกึ ษาอาวุุโส สวทช.
โครงการบริหิ ารจััดการนวััตกรรมเพื่�อ่ การพัฒั นาอุุตสาหกรรมใหม่่ (IM)
ศูนู ย์บ์ ริหิ ารจััดการเทคโนโลยีี (TMC) สวทช. ดร.โอภาส ตรีีทวีีศัักดิ์์�

คุุณศศิิวิิมล บุุญอนันั ต์์ นักั วิิจััย ทีีมระบบไซเบอร์-์ กายภาพ (CPS)
หน่ว่ ยทรัพั ยากรด้้านการคำำ�นวณและไซเบอร์-์ กายภาพ (NCCPI)
นักั วิิเคราะห์์ ฝ่า่ ยบริหิ ารวิิจััยเพื่�อ่ สนับั สนุนุ ยุุทธศาสตร์ช์ าติิ (RNS) ศูนู ย์เ์ ทคโนโลยีีอิิเล็็กทรอนิกิ ส์แ์ ละคอมพิวิ เตอร์แ์ ห่ง่ ชาติิ (NECTEC)
สวทช. สวทช.

Prof. Timothy W. Flegel นายแพทย์์ไพศาล พลโลก

ที่�่ปรึกึ ษา ทีีมวิิจััยเทคโนโลยีีชีีวภาพปลาและกุ้้�ง (AFST) รักั ษาการผู้้�อำำ�นวยการ โรงพยาบาลเรณูนู คร
กลุ่่�มวิิจััยเทคโนโลยีีชีีวภาพสัตั ว์์น้ำ�ำ แบบบููรณาการ (AAQG)
ศูนู ย์พ์ ันั ธุุวิิศวกรรมและเทคโนโลยีีชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ (BIOTEC) คุณุ เอกราช เครื่�องพนััด
สวทช.
ผู้้�จััดการทั่่�วไป บริษิ ััท ริมิ ปิงิ ออร์แ์ กนิคิ ฟาร์ม์ จำำ�กััด
ดร.แสงจัันทร์์ เสนาปินิ
คุุณมััฆวาล หอสุวุ รรณ์์
นักั วิิจััยอาวุุโส ทีีมวิิจััยเทคโนโลยีีชีีวภาพปลาและกุ้้�ง (AFST)
กลุ่่�มวิิจััยเทคโนโลยีีชีีวภาพสัตั ว์์น้ำ�ำ แบบบููรณาการ (AAQG) กรรมการผู้้�จััดการ ศูนู ย์เ์ กษตรกรรมบางไทร
ศูนู ย์พ์ ันั ธุุวิิศวกรรมและเทคโนโลยีีชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ (BIOTEC)
สวทช. คุุณปคุณุ า บุุญก่อ่ เกื้้�อ
บ้า้ นสวนเมล่่อน
ดร.ธีีรยุุทธ ตู้้�จิินดา

นักั วิิจััยอาวุุโส กลุ่่�มวิิจััยเทคโนโลยีีชีีวภาพพืืชและการจััดการ
แบบบููรณาการ (ACBG)
ศูนู ย์พ์ ันั ธุุวิิศวกรรมและเทคโนโลยีีชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ (BIOTEC)
สวทช.

คุุณสััมฤทธิ์์� เกีียววงษ์์

นักั วิิชาการอาวุุโส
ทีีมวิิจััยเทคโนโลยีีไวรัสั เพื่�อ่ ควบคุมุ แมลงศัตั รููพืืช (AVBT)
กลุ่่�มวิิจััยนวััตกรรมสุขุ ภาพสัตั ว์์และการจััดการ (AVIG)
ศูนู ย์พ์ ันั ธุุวิิศวกรรมและเทคโนโลยีีชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ (BIOTEC)
สวทช.

66 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ



จัดทำ�โดย

ฝ่ ายธุรกิจสัมพนั ธ์ ศนู ยบ์ รหิ ารจัดการเทคโนโลยี
สำ�นักงานพฒั นาวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยแี หง่ ชาติ
111 อุทยานวิทยาศาสตรป์ ระเทศไทย ถนนพหลโยธนิ
ตำ�บลคลองหน่ึง อำ�เภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี 12120

โทร. 02 564 7000 Call Center 02 564 8000
[email protected] www.nstda.or.th

NSTDA - สวทช @NSTDA