ข้อมูลคลังภูมิปัญญา ด้านการเกษตร ภูมิปัญญา การปลูกข้าวกล้อง การทำปุ๋ยหมัก และน้ำหมักชีวภาพ

คลงั ปัญญา ดา้ นการเกษตร
ภมู ิปัญญา การปลกู ขา้ วกลอ้ ง การทาป๋ ยุ หมกั และ

น้าหมกั ชีวภาพ

กศน.ตาบลเชียงมว่ น
ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอเชียงมว่ น

จงั หวดั พะเยา

ขอ้ มลู คลังภมู ิปญั ญาผู้สงู อายุตาบล....เชียงม่วน......อาเภอ...เชียงมว่ น......จังหวัด.....พะเยา.............

ชื่อภูมปิ ัญญา.......การปลูกขา้ วกลอ้ ง การท้าปยุ๋ หมกั และน้าหมกั ชวี ภาพ ..................................................................

รหสั ภูมิปญั ญา …………………..……กษ 09-9000-56-000-000012 ORGANIC…………………………………………………….

สาขาคลังภูมปิ ญั ญา............ด้านการเกษตร.................................................................................................................

สาขาของภมู ปิ ญั ญาท้องถนิ่ ..........สาขาการเกษตร......................................................................................................

ข้อมูลพ้นื ฐานรายบุคคล เจา้ ของภูมิปญั ญาท้องถน่ิ /บุคคลคลังปญั ญา
ชอ่ื ...........อษุ ณยี ์......................นามสกุล.........กล้าหาญ...................วันเดือนปีเกดิ .....27 มกราคม 2498.....................
ที่อยู่ปจั จุบัน (ที่สามารถตดิ ต่อได้) บา้ นเลขท่ี.......79..........หม่ทู .่ี .....1........ตา้ บล/แขวง......เชยี งม่วน............................
อา้ เภอ/เขต..........เชยี งมว่ น...................... จงั หวัด......พะเยา..........................รหัสไปรษณยี ์.......5. 6160.........................
โทรศัพท์.......088-2855753......................โทรสาร...............-...............Line ID…… Usanee2499 …………………………
E-mail address : ……[email protected]……………… Facebook : ……อุษณยี ์ กลา้ หาญ………………..….…
พิกัดทางภูมิศาสตร์ ค่า X: ……637465……………………….. คา่ Y: ………2089047……………………………………………..

กรณีเปน็ กล่มุ ทางภูมปิ ัญญา ข้อมูลพ้นื ฐาน รายกลมุ่
ชอ่ื กล่มุ .....กล่มุ สัจธรรมบา้ นหลวง................................ผูป้ ระสานงานกลุม่ .....นางนงนภสั สมภาร...............................
ชอ่ื ..........อษุ ณยี ์.....................นามสกุล..........กลา้ หาญ...................วันเดอื นปีเกิด...... 27 มกราคม 2498...................
ทอ่ี ยปู่ จั จบุ ัน (ท่สี ามารถติดตอ่ ได้) บา้ นเลขที่......79.......หม่ทู .ี่ ....1.........ตา้ บล/แขวง......เชียงม่วน...............................
อา้ เภอ/เขต..........เชียงม่วน...................... จงั หวดั ......พะเยา............................รหัสไปรษณยี ์...5. 6160...........................
โทรศัพท์.......088-2855753......................โทรสาร...............-...............Line ID…… Usanee2499 …………………………
E-mail address : ……[email protected]……………… Facebook : ……อุษณีย์ กลา้ หาญ………………………
พิกดั ทางภูมศิ าสตร์ ค่า X: ………………….637465……….. คา่ Y: ………2089047…………………………………………………...

ความเปน็ มาของบคุ คลคลงั ปญั ญา

นางอุษณยี ์ กลา้ หาญ ตา้ แหน่ง รองประธานผู้สงู อายุตา้ บลเชยี งม่วน ตงั้ แตป่ ี 2558-2562
เปน็ ผมู้ ีความรูค้ วามช้านาญทางดา้ นการเกษตร เช่น การปลกู ขา้ วกล้อง การทา้ ปุ๋ยหมกั และน้าหมักชีวภาพ
สามารถถา่ ยทอดความรแู้ ละเผยแพรผ่ ลิตภัณฑ์ขา้ วกล้อง ใหเ้ ปน็ ทร่ี ู้จักในชุมชนและสงั คม เหน็ ได้จากการใช้เอง ท้าใหผ้ ล
ผลิตข้าวมากขึ้น มคี ณุ ภาพ
- มีความรเู้ ก่ียวกับการ ปลูกข้าวกลอ้ ง การทา้ ปุย๋ หมักชีวภาพ และนา้ หมักชีวภาพ เพื่อใช้ปรับปรงุ ดนิ หลัง
การเกบ็ เก่ียวข้าวใหม้ คี วามอดุ มสมบรู ณ์

- จากการฝึกอบรม สามารถนา้ ความรูไ้ ปปฎิบัติจรงิ และจา้ หน่ายผลิตภัณฑใ์ นชุมชนอย่างตอ่ เน่ือง
- เป็นวิทยากรให้กับศนู ย์ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อ้าเภอเชียงม่วน ให้ความรู้
อาชพี ระยะสั้น ดังน้ี
การท้าปุ๋ยนา้ และปุ๋ยหมกั ชวี ภาพ และน้าหมักชวี ภาพ

การปลูกผักปลอดสารพิษ
การท้าสบู่จากมะเขอื เทศ
การทา้ ไม้กวาดดอกแกว้
การท้าปยุ๋ น้าและป๋ยุ หมักชวี ภาพ เป็นความรูข้ องภูมปิ ัญญาทีส่ ืบทอดมาตั้งแต่สมัยบรรพบรุ ษุ สมยั กอ่ น มาจนถึง
ปจั จุบนั น้ีสามารถนา้ ปยุ๋ หมกั ชีวภาพไปปรบั ปรงุ ดิน หรอื นาหลงั เกย่ี วขา้ วแลว้ ใหม้ ีความอุดมสมบูรณ์เหมือนเดมิ อีกทั้งเปน็
การบ้ารุงดนิ รักษาหน้าดนิ ใหม้ ีคุณภาพดีอีกดว้ ย
นางอษุ ณยี ์ กลา้ หาญ มอี าชพี เกษตรกร ปลกู ขา้ ว ปลกู พชื ผกั พืชสวน เป็น ผ้ทู ี่สนใจและเรยี นรกู้ ารท้าปุ๋ยหมัก

หรือปยุ๋ น้าชีวภาพ เพ่ือน้ามาใช้กบั นา สวนของตนเอง เพราะมรี ายได้จาการขายผลผลิตทางการเกษตรมาต้งั แต่บรรพ

บรุ ุษ จงึ มคี วามขยันหม่ันเพียรทา้ การเกษตร ปลกู ผัก จ้าหน่ายเอง และขายส่งตามตลาดในชมุ ชน การปลกู ผัก เช่น

ตน้ ฟักทอง ต้นผกั กาด ต้นกะหล้า่ หวั กะหล้่าดอก แตงกวา ต้นหอม ผักชี พริก ท้าอยา่ งไรจะไดผ้ ลผลติ จา้ นวนมาก

เพอ่ื ใหไ้ ดจ้ ้าหนา่ ยมากๆ พอดมี โี อกาสได้เขา้ อบรมโครงการสัจธรรมชีวิต ในปี พ.ศ. 2550 ณ ดอยรายปลายฟ้า จังหวดั

เชยี งราย มีกิจกรรมการเรียนร้แู บ่งเปน็ ฐาน ทา้ ให้ไดร้ ับความรู้ เข้าใจ ฐานการท้านา้ ยาเอนกประสงค์ สบู่ แชมพู นา้ ยา

ลา้ งจาน ฐานการทา้ ปยุ๋ หมักชีวภาพ ฐานกสิกรรมไรส้ ารพิษ ตัง้ แตก่ ารท้าอาหาร ขนม รบั ประทาน เนน้ การปลูก

และปรงุ อาหารเอง ไมน่ ยิ มซอื้ มารบั ประทาน สง่ ผลให้รา่ งกายไม่ไดร้ บั สารพษิ ทีม่ าจากพชื ผัก ผลไม้ เพราะพชื ผัก ผลไม้

ไดใ้ ชป้ ุ๋ยหมกั ชีวภาพรดแทนการใชป้ ยุ๋ เคมี ท้าให้ไม่เกดิ การสะสมของสารเคมใี นรา่ งกาย หลีกเล่ยี งการเส่ียงจากโรคร้าย

ต่าง ๆ ได้ ส้าหรับการเรียนรฐู้ านการทา้ นา้ ยาเอนกประสงค์ สบู่ แชมพู นา้ ยาลา้ งจาน เพ่อื น้าวสั ดุทม่ี ใี นท้องถน่ิ มาเป็น

ส่วนผสมสบู่ เชน่ มะเขอื เทศ สรรพคุณ มปี ระโยชน์ท้าให้ผวิ พรรณผ่องใส สะอาด หลงั จากไดอ้ บรมมา กม็ ีแนวคดิ จัดต้งั

กลุม่ ช่อื กลุม่ สัจธรรมบ้านหลวง หมู่ 1 ตา้ บลเชยี งม่วน โดยได้รับเงินทนุ จัดตัง้ กลมุ่ เปน็ เงนิ ออม จา้ นวน 1000 บาท จาก

ธนาคาร ธกส . หลังจากกลมุ่ นี้ไดม้ ีกตกิ า ออกเงินคนละ 100 บาทต่อเดือน มสี มาชิก 15 คน โดยกล่มุ นี้ได้ผลติ นา้ ยา

เอนกประสงค์ น้ายาลา้ งจาน จ้าหน่ายกนั ในกลุ่ม ธนาคาร ธกส .อา้ เภอเชียงมว่ น จึงเหน็ ความต้ังใจของกลุ่ม จงึ อนุมตั ิ

เงนิ สด จ้านวน 50000 บาท มาเป็นเงนิ กขู้ องกลุ่ม สมาชิกกลมุ่ มีสทิ ธิกู้ยืมเงินได้ โดยมีดอกเบ้ียตา้่

ตอ่ มาสมาชิกกลุ่มไดก้ ยู้ ืมเงนิ และจ่ายดอกเบ้ียตามกา้ หนด นางอุษณยี ์ กล้าหาญ มคี วามสนใจเขา้ อบรมโครงการการ

ปลกู ข้าวอนิ ทรีย์ โดยได้รับเชิญให้เขา้ ศกึ ษาดูงานท่ี ชมุ ชนหม่บู ้านวารนิ ชา้ ราบ จงั หวัดอบุ ลราชธานี เมอ่ื ปี พ .ศ. 2554

มีกจิ กรรมการปลกู ข้าวกลอ้ ง ท้าให้เกิดแรงบันดาลใจอยากปลกู ข้าวกลอ้ งไว้รบั ประทานเอง จงึ ซื้อตน้ กลา้ พันธุ์ขา้ วกล้อง

ที่จงั หวดั อุบลราชธานี

และนา้ มาลงในนาขา้ วของตนเอง จา้ นวน 3 เม่ือไดผ้ ลผลติ แล้วนา้ ไปขา้ วกลอ้ งไปจ้าหน่ายในชุมชนและหม่บู ้านใกล้เคยี ง
กิโลกรัมละ 70 บาท ตอ่ มาขยายผลไปยังหนว่ ยงานราชการ เชน่ จ้าหนา่ ยให้ กศน . ปกครองอ้าเภอเชยี งม่วน เกษตร
อ้าเภอเชียงม่วน ฯลฯ ต่อมาไดจ้ ดทะเบียนขา้ วปลอดภยั อ้าเภอเชยี งมว่ น ปี พ .ศ. 2557 จากกรมจากกรมการข้าว
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ต่อมาได้รับเกยี รตบิ ัตร โครงการเพิ่มประสิทธภิ าพผ้ผู ลิต ผูป้ ระกอบการ OTOP ดา้ นการ
พัฒนาผลติ ภัณฑ์ ปี พ.ศ. 2557 จากกรมการพฒั นาชุมชน ปัจจุบนั ไดร้ ับเกียรติบัตร การรับรองตามมาตรฐานการผลติ
ขา้ วอนิ ทรีย์ ปี พ.ศ. 2562 จากกรมการขา้ ว กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ปัจจุบันจา้ หนา่ ยขา้ วกล้อง และเป็นวิทยากร
ดา้ นการเกษตร ใหก้ บั หนว่ ยงานต่างๆ

ผลงานดีเด่น
- ไดร้ บั เกยี รตบิ ตั ร การรบั รองตามมาตรฐานการผลติ ขา้ วอินทรยี ์ ปี พ.ศ. 2543 จากกรมการข้าว
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
- ไดร้ บั เกยี รติบตั ร เกษตรธรรมชาติ ปี พ.ศ. 2548 จากศนู ย์บริการการศกึ ษานอกโรงเรยี นอา้ เภอเชยี งม่วน
- ได้รบั เกยี รติบัตร กลุ่มสจั ธรรมบ้านหลวง ผลติ ภัณฑ์ สบู่สมุนไพรมะเขอื เทศ ปี พ.ศ. 2550 จากสา้ นักงาน
มาตรฐานผลิตภัณฑ์อตุ สาหกรรม
- ไดร้ บั เกียรติบัตร กลุม่ สัจธรรมบ้านหลวง ผลิตภัณฑ์ สบสู่ มุนไพร ผลิตภัณฑ์ระดบั 3 ดาว
โครงการคดั สรรสุดยอดหน่ึงตา้ บล หนง่ึ ผลติ ภัณฑไ์ ทย ปี พ.ศ. 2553 จากกรมการพัฒนาชมุ ชน
- ได้รับเกยี รติบตั ร โครงการเพม่ิ ประสิทธิภาพผูผ้ ลติ ผู้ประกอบการ OTOP ด้านการพัฒนาผลติ ภณั ฑ์ ปี พ.ศ.
2557 จากกรมการพัฒนาชมุ ชน
- ไดร้ บั เกยี รตบิ ตั ร การรบั รองตามมาตรฐานการผลติ ขา้ วอินทรยี ์ ปี พ.ศ. 2562 จากกรมการขา้ ว
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

- เปน็ ผ้มู ผี ลงานดีเด่นทางวฒั นธรรมและภมู ปิ ัญญาทอ้ งถ่ิน จากหนว่ ยงานสา้ นักงานเทศบาลตา้ บลเชียงม่วน
- เป็นวทิ ยากร โครงการสง่ เสรมิ การใชป้ ุ๋ยอินทรยี ์เกษตรกรปลอดสารพษิ

- เป็นวิทยากร โครงการสง่ เสริมการปลกู ผกั ปลอดสารพษิ ตามวถิ ีเศรษฐกิจพอเพยี ง

จุดเด่นของภมู ิปัญญา
เป็นบคุ คลทีม่ ีความมุง่ มัน่ ขยนั หมัน่ เพียร ซือ่ สัตย์ มคี วามรบั ผิดชอบต่อตนเองและผอู้ ื่น ให้ความช่วยเหลือ

กับชมุ ชน หมู่บ้าน มคี วามเสียสละ ทา้ งานส่วนรวม
วตั ถดุ บิ ท่ีใชป้ ระโยชนใ์ นผลิตภัณฑ์ท่ีเกิดจากภมู ิปัญญา ซ่ึงพื้นที่อนื่ ไม่มี ได้แก่
.................................-.............................................................................................................................................
รายละเอยี ดของภมู ิปัญญาทอ้ งถน่ิ (ลกั ษณะภูมปิ ัญญา/รปู แบบ/วิธกี าร/เทคนคิ ที่ใช้/ภาพถ่ายหรือภาพวาดประกอบ/
พฒั นาการของผลิตภณั ฑห์ รือผลงาน/กระบวนการสร้างภมู ิปัญญา/ลักษณะการใชป้ ระโยชน์จาก ภมู ิปัญญาที่เกดิ ข้นึ

รปู แบบและลกั ษณะการถ่ายทอด การประชาสมั พันธ์ เผยแพรภ่ ูมิปัญญาทอ้ งถิน่ (ท่สี ะทอ้ นความน่าเช่ือถือการยอมรับ

ผา่ นบุคคล/ชมุ ชน/องคก์ ร/รางวัล/ใบประกาศ/การจดทะเบยี นลขิ สทิ ธ์ิ ส่ือดิจทิ ัล/เอกสารเผยแพร่ แผ่นพบั คลปิ (VDO)

 ยังไมเ่ คยมกี ารเผยแพร่/ใชเ้ ฉพาะบคุ คล  เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน

 มกี ารเผยแพร่ผา่ นสอ่ื มวลชนและสอ่ื อน่ื อย่างแพรห่ ลาย

 มกี ารดงู านจากบคุ คลภายนอก จา้ นวน......... 2..........ครง้ั จ้านวน......... 40..........คน

 มีการน้าไปใช้ ในพน้ื ท.่ี ...... 60............คน นอกพน้ื ท.่ี ......-..........คน

 อืน่ ๆ (ระบ)ุ

ลกั ษณะของภูมิปญั ญาทอ้ งถน่ิ การพัฒนาตอ่ ยอดภมู ิปญั ญาให้เป็นนวัตกรรม คณุ ค่า (มูลคา่ ) และความภาคภูมใิ จ
 ภูมปิ ญั ญาท้องถน่ิ /นวัตกรรมท่ีคิดค้นขน้ึ มาใหม่
 ภูมปิ ัญญาทอ้ งถ่ินดงั้ เดิมได้รบั การถ่ายทอดมาจาก การเขา้ รว่ มโครงการ ตา่ งๆ ดังนี้
อบรมโครงการสจั ธรรมชีวติ ณ คา่ ยดอยรายปลายฟา้ จังหวดั เชยี งราย ไดเ้ รียนรู้กจิ กรรมเปน็ ฐาน มดี งั น้ี
ฐานการทา้ น้ายาเอนกประสงค์ สบู่ แชมพู น้ายาล้างจาน
ฐานการทา้ ปุย๋ หมักชวี ภาพ
ฐานกสกิ รรมไร้สารพิษ

 ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถนิ่ ทไ่ี ดพ้ ัฒนาและตอ่ ยอด

แบบเดิม คือ นา้ ความรู้ทีไ่ ด้จากการฝึกอบรมมาปฏิบัติติเอง ไมม่ ีการขยายผลในชมุ ชน

การพฒั นาต่อยอด คอื ไดเ้ ขา้ รับการฝกึ อบรมกับ กศน.อา้ เภอเชียงมว่ น เร่ืองการบรรจภุ ัณฑ์ (Packaging)

โลโก้ขา้ วกล้อง จากนน้ั มาท้าให้ข้าวกลอ้ ง เป็นทร่ี จู้ กั ของคนในพนื้ ท่แี ละพ้ืนท่ใี กลเ้ คียง มีผู้สนใจส่งั ซอื้ ข้าวกล้อง เป็นของ

ฝาก และรับประทานมากข้ึนกวา่ เดมิ

รายละเอยี ดเพิม่ เตมิ (สามารถใส่ขอ้ มลู ลิงคว์ ิดีโอ หรอื เว็บไซตท์ เ่ี ก่ียวข้อง)

ถา่ ยภาพบุคคล และอุปกรณ์/เครื่องมอื /สิ่งที่ประดิษฐ์ (ชิ้นงานหรอื ผลงาน)

นางอุษณีย์ กล้าหาญ

ช่อื - สกลุ ผบู้ ันทกึ ขอ้ มูล.........นงนภัส สมภาร................... เบอร์ตดิ ต่อ/ Line ID……082-1907755………………..
หน่วยงาน/สถานศกึ ษา..........กศน.อา้ เภอเชยี งม่วน.............. วนั ทีบ่ นั ทึกขอ้ มูล.......3 กุมภาพันธ์...2563.................
จัดทา้ รปู แบบขอ้ มูลภูมปิ ญั ญา E-book ...นางสาวภศั รชนก .... อนิ ธิยา .... บรรณารกั ษ์หอ้ งสมดุ ประชาชน.........

กศน.ตาบลเชียงมว่ น
ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอเชียงม่วน

จงั หวดั พะเยา