ขนมไทย

ประวตั ิขนมไทย

ขนมจดั เปน็ อาหารที่คสู่ ารับกับขา้ วไทยมาตั้งแต่ครงั้ โบราณ โดยใช้คาว่าสารับกับขา้ วคาว-หวาน โดยทวั่ ไป
ประชาชนจะทาขนมเฉพาะในงานเล้ียง นับต้ังแต่การทาบุญเลีย้ งพระ งานมงคลและงานพิธีการ อาหารหวานท่ี
จัดเป็นสารบั จะต้องประกอบด้วย ของหวานอยา่ งน้อย 5 ส่ิง ซง่ึ ตอ้ งเลือกใหม้ รี สชาติ สีสนั ชนิด ตลอดจน
ลกั ษณะทีก่ ลมกลืนกนั แตล่ ะสารบั จะต้องมผี ลไม้ 10 ที่ และขนมเปน็ น้า 1 ท่ีเสมอ
ประเทศไทยครัง้ ยังเปน็ สยามประเทศได้ติดตอ่ ค้าขายกบั ชาวต่างชาติ เชน่ จีน อินเดีย มาตัง้ แต่สมัยสโุ ขทยั โดย
สง่ เสรมิ การขายสนิ ค้าซงึ่ กนั และกนั ตลอดจนแลกเปลย่ี นวัฒนธรรมด้านอาหารการกินรว่ มไปดว้ ยตอ่ มาในสมยั
อยธุ ยาและรัตนโกสนิ ทร์ ได้มกี ารเจริญสัมพันธไมตรีกบั ประเทศตา่ ง ๆ อย่างกวา้ งขวางไทยได้รับเอาวัฒนธรรม
ดา้ นอาหารของชาติต่าง ๆ มาดัดแปลงใหเ้ หมาะสมกบั สภาพท้องถิน่ วัตถุดบิ ท่หี าได้ เคร่ืองมือเคร่อื งใช้
ตลอดจนการบริโภคนิสัยแบบไทย ๆ จนทาใหค้ นรนุ่ หลงั ๆ แยกไมอ่ อกวา่ อะไรคือขนมท่เี ป็นไทยแท้ ๆ และ
อะไรดัดแปลงมาจากวัฒนธรรมของชาตอิ นื่ เช่น ขนมทีใ่ ชไ้ ขแ่ ละขนมที่ต้องเข้าเตาอบ ซึ่งเขา้ มาในรัชสมัย
สมเดจ็ พระนารายณ์มหาราชจากคณุ ท้าวทองกบี ม้าภรรยาเชือ้ ชาติญี่ปุ่น สญั ชาตโิ ปรตุเกสของเจ้าพระยาวิชเย
นทร์ ผู้เป็นกงศลุ ประจาประเทศไทยในสมัยนนั้ ไทยมิใชเ่ พียงรับทองหยบิ ทองหยอด และฝอยทองมาเท่านน้ั
หากยงั ใหค้ วามสาคัญกับขนมเหล่าน้โี ดยใช้เป็นขนมมงคลอกี ด้วย ส่วนใหญ่ตารบั ขนมท่ีใสม่ กั เปน็ “ของเทศ”
เช่น ทองหยบิ ฝอยทอง ทองหยอดจากโปรตุเกส มัสกอดจากสกอตต์ ขนมไทย เปน็ เอกลักษณ์ดา้ นวฒั นธรรม

ประจาชาตไิ ทยอย่างหน่ึงทเี่ ป็นท่รี ู้จักกันดี เพราะเปน็ ส่ิงที่แสดงให้เห็นถงึ ความละเอยี ดออ่ นประณตี ในการทา
ตั้งแต่วัตถุดบิ วธิ ีการทา ทีก่ ลมกลืน พิถพี ิถัน ในเรื่องรสชาติ สีสนั ความสวยงาม กลน่ิ หอม รปู ลกั ษณะชวน
รับประทาน ตลอดจนกรรมวิธกี ารรับประทาน ขนมแต่ละชนิด ซง่ึ ยงั แตกตา่ งกนั ไปตามลกั ษณะของขนมชนิด
นน้ั ๆ

ขนมไทยที่นยิ มทากันทุก ๆ ภาคของประเทศไทย ในพธิ ีการตา่ ง ๆ เนื่องในการทาบุญเล้ยี งพระ ก็คอื ขนมจาก
ไข่ และมกั ถอื เคล็ดจากชื่อและลักษณะของขนมนนั้ ๆ งานศริ ิมงคลต่าง ๆ เชน่ งานมงคลสมรส ทาบญุ วันเกิด
หรือทาบุญข้นึ บ้านใหม่ สว่ นใหญก่ จ็ ะมีการเลยี้ งพระกับแขกทม่ี าในงาน เพอื่ เป็นศริ ิมงคลของงานขนมก็จะมี
ฝอยทอง เพอื่ หวงั ให้อยู่ด้วยกัน ยืดยาวมอี ายยุ ืน ขนมชัน้ กใ็ ห้ได้เลอ่ื นขน้ั เงินเดือน ขนมถว้ ยฟกู ข็ อให้เฟอ่ื งฟู

ขนมทองเอกก็ขอให้ได้เป็นเอก เปน็ ต้น

ขนมจดั เปน็ อาหารท่ีคู่สารับกบั ขา้ วไทยมาตั้งแต่ครัง้ โบราณ โดยใช้คาวา่ สารบั กับข้าวคาว-หวาน โดยท่วั ไป
ประชาชนจะทาขนมเฉพาะในงานเลีย้ ง นับตงั้ แต่การทาบญุ เลย้ี งพระ งานมงคลและงานพธิ กี าร อาหารหวานท่ี
จัดเปน็ สารบั จะตอ้ งประกอบดว้ ย ของหวานอยา่ งนอ้ ย 5 สิ่ง ซึ่งต้องเลือกใหม้ ีรสชาติ สีสัน ชนิด ตลอดจน
ลักษณะท่กี ลมกลนื กนั แต่ละสารับจะต้องมีผลไม้ 10 ที่ และขนมเปน็ นา้ 1 ทเี่ สมอ ขนมไทย เป็นของหวานที่
ทาและรบั ประทานกนั ในอาณาจักรไทย มีเอกลกั ษณด์ า้ นวฒั นธรรมประจาชาตไิ ทยคอื มคี วามละเอยี ดออ่ น
ประณตี ในการเลอื กสรรวตั ถดุ ิบ วิธีการทา ทพี่ ถิ พี ิถัน รสชาตอิ ร่อยหอมหวาน สีสันสวยงาม รปู ลกั ษณช์ วน
รับประทาน ตลอดจนกรรมวธิ กี ารรบั ประทานที่ปราณตี บรรจงของขนมแต่ละชนดิ ซง่ึ ยังแตกตา่ งกันไปตาม
ลกั ษณะของขนมชนิดน้นั ๆ

ขนมไทยท่ีนยิ มทากันทกุ ๆ ภาคของประเทศไทย ในพิธกี ารตา่ งๆ เน่อื งในการทาบุญเลย้ี งพระ กค็ อื ขนมจากไข่
และมกั ถอื เคล็ดจากชอ่ื และลกั ษณะของขนมน้ันๆ งานศิรมิ งคลตา่ งๆ เช่น งานมงคลสมรส ทาบุญวนั เกิด หรือ
ทาบญุ ข้ึนบา้ นใหม่ ส่วนใหญ่กจ็ ะมีการเลี้ยงพระกบั แขกทมี่ าในงาน เพ่ือเป็นศริ ิมงคลของงานขนมกจ็ ะมี
ฝอยทอง เพือ่ หวงั ให้อยู่ด้วยกันยดื ยาว มอี ายยุ ืน ขนมชน้ั ก็ให้ได้เลือ่ นข้ันเงนิ เดือน ขนมถ้วยฟกู ็ขอให้เฟ่ืองฟู
ขนมทองเอกกข็ อใหไ้ ด้เปน็ เอก เป็นต้น

ของหวานไทยหรอื ขนมไทย กลา่ วได้ว่ามีอยูค่ ูก่ บั คนไทยมาชา้ นาน เพราะเป็นวัฒนธรรมอย่างหนงึ่ ที่บง่ บอกวา่
คนไทยเป็นคนมีลักษณนิสัย อย่างไร เนื่องด้วยขนมไทยแตล่ ะชนดิ ลว้ นมเี สน่หม์ ี รสชาติ ท่ีแตกตา่ งกนั ออกไป
แตแ่ ฝงไปดว้ ยความละเมยี ดละไม ความวิจิตรบรรจง อยู่ในรูปลกั ษณ์ กลิน่ รสของขนมที่สาคญั ขนมไทยแสดง
ให้เหน็ วา่ เปน็ คนใจเย็น รกั สงบ มีฝีมือเชิงศลิ ปะ ขนมธรรมดาๆ ทาดว้ ยแปง้ นา้ ตาล มะพร้าว เป็น
สว่ นประกอบ สาคญั สามารถดดั แปลงเป็นขนมหลายชนดิ หนา้ ตา แตกตา่ งกนั

ในสมยั โบราณคนไทยจะทาขนมเฉพาะวาระสาคัญเท่านัน้ เป็นตน้ วา่ งานทาบญุ เทศกาลสาคญั หรือตอ้ นรบั
แขกสาคญั เพราะขนมบางชนดิ จาเปน็ ตอ้ งใช้กาลังคนอาศยั เวลาในการทาพอสมควร สว่ นใหญ่เปน็ ขนม
ประเพณี เป็นต้นว่า ขนมงาน เน่อื งในงานแตง่ งาน ขนมพ้นื บา้ น เช่น ขนมครก ขนมถ้วย ฯลฯ พวกนีม้ เี ห็น
ทัว่ ไป สว่ นขนมในรั้วในวังจะมีหนา้ ตาจมุ๋ จิ๋ม ประณีตวิจติ รบรรจงในการจัดวางรปู ทรงขนมสวยงาม

ขนมไทย อาจแบง่ ไดเ้ ปน็ 4 หมวดดังนี้

ขนมชาววัง เชน่ ขนมเบอื้ ง ว้นุ กระทิ วุ้นสังขยา วนุ้ ใบเตย ขนมไขเ่ หีย้ ขนมลกู ชบุ ขนมหม้อตาล

ขนมตามฤดกู าล หรอื ขนมชาวบ้าน เช่น ลูกตาลเช่ือม ฟักทองเชื่อม มนั เชอื่ ม มะขามแช่อม่ิ ถัว่ เขยี วตม้ น้าตาล
ขา้ วตัง ขนมลมื กลืน ขา้ วเมา่ บด ขนมกรวย ขนมข้หี นู ขนมนา้ ดอกไม้ เปน็ ตน้

ขนมในศาสนา และ ประเพณี เชน่ ขนมใส่ไส้ ขนมเทียน ขนมสามงาน ขนมโพรงแสม ขนมเสน่ห์จันทร์ ขนมรัง
นก ลอดช่อง ขา้ วเมา่ ขนมถ้วยฟู ขนมปลากริมไขเ่ ต่า ขนมบัวลอย ขนมหูชา้ ง ขนมคันหลาว นางเล็ด เปน็ ตน้

ขนมจากตา่ งประเทศ เช่น ขนมฝรงั่ ทองมว้ น ขนมสมั ปันนี ขนมทองเอก ขนมทองโปร่ง ทองหยอด ฝอยทอง
เมด็ ขนนุ ทองหยิบ สังขยาเผอื ก

ด้านวฒั นธรรมประจาชาติไทยคอื มีความละเอยี ดอ่อนประณีตในการเลอื กสรรวัตถุดบิ วิธีการทา ที่พถิ พี ถิ นั
รสชาติอร่อยหอมหวาน สีสันสวยงาม รูปลกั ษณ์ชวนรบั ประทาน ตลอดจนกรรมวธิ กี ารรบั ประทานท่ปี ราณตี
บรรจงของขนมแต่ละชนิด ซ่งึ ยังแตกตา่ งกนั ไปตามลักษณะของขนมชนดิ นนั้ ๆ

ขนมไทยทีน่ ิยมทากันทุกๆ ภาคของประเทศไทย ในพิธีการตา่ งๆ เน่อื งในการทาบญุ เลย้ี งพระ ก็คอื ขนมจากไข่
และมักถอื เคล็ดจากชือ่ และลักษณะของขนมน้ันๆ งานศริ ิมงคลตา่ งๆ เชน่ งานมงคลสมรส ทาบญุ วันเกิด
หรอื ทาบุญขึ้นบ้านใหม่ ส่วนใหญ่กจ็ ะมกี ารเล้ียงพระกับแขกทม่ี าในงาน เพ่อื เปน็ ศริ ิมงคลของงานขนมก็จะมี
ฝอยทอง เพื่อหวังใหอ้ ยดู่ ว้ ยกันยดื ยาว มีอายุยนื ขนมช้นั ก็ใหไ้ ดเ้ ลื่อนข้ันเงินเดอื น ขนมถ้วยฟูกข็ อให้เฟอื่ งฟู
ขนมทองเอกก็ขอให้ไดเ้ ปน็ เอก เป็นต้น

ของหวานไทยหรือขนมไทย กลา่ วไดว้ ่ามีอยูค่ กู่ ับคนไทยมาช้านาน เพราะเป็นวัฒนธรรมอย่างหนงึ่ ทบ่ี ่งบอกวา่
คนไทยเปน็ คนมีลกั ษณนิสยั อย่างไร เนือ่ งดว้ ยขนมไทยแต่ละชนิด ล้วนมเี สนห่ ์มี รสชาติ ท่ีแตกตา่ งกนั ออกไป
แต่แฝงไปดว้ ยความละเมียดละไม ความวิจติ รบรรจง อยู่ในรูปลักษณ์ กลน่ิ รสของขนมท่ีสาคัญ ขนมไทย
แสดงให้เหน็ ว่าเปน็ คนใจเยน็ รกั สงบ มีฝีมือเชิงศิลปะ ขนมธรรมดาๆ ทาด้วยแป้ง น้าตาล มะพร้าว เปน็
ส่วนประกอบ สาคญั สามารถดัดแปลงเป็นขนมหลายชนดิ หน้าตา แตกต่างกนั ในสมยั โบราณคนไทยจะทา
ขนมเฉพาะวาระสาคญั เทา่ นั้น เปน็ ต้นว่างานทาบุญ เทศกาลสาคัญ หรอื ต้อนรับแขกสาคัญ เพราะขนมบาง
ชนิดจาเป็นต้องใชก้ าลังคนอาศยั เวลาในการทาพอสมควร