การใช้โวหารในภาษาไทย

โวหารค

โวหาร หมายถงึ ถอ้ ยค
การเรยี บเรยี งเปน็ อย่างดี มีวิธีก
เพ่ือส่ือให้ผ้รู บั สารสามารถรบั สาร
และลกึ ซง้ึ ตามวตั ถุประสงคข์ อ

คืออะไร

คาที่ใช้ในการสื่อสารซึง่ ผา่ น
การ มชี ัน้ เชงิ และมศี ลิ ปะ
รไดอ้ ย่างแจ่มแจง้ ชดั เจน
องผูส้ ่งสาร

โวหาร
ในภาษาไทย
แบง่ ออกเปน็ 5 โวหาร

1) บรรยายโวหาร
2) พรรณนาโวหาร
3) เทศนาโวหาร
4) สาธกโวหาร
5) อุปมาโวหาร

บรรยายโวหาร

ลกั ษณะของ
บรรยายโวหาร

ม่งุ ความชดั เจน
เขยี น ตรงไปตรงมา

ใชเ้ ล่าเรอ่ื ง หรอื อธบิ ายเรอื่ งราว
ต่าง ๆ ตามลาดบั เหตกุ ารณ์

กล่าวถงึ แตส่ าระสาคญั

ตารา

งานเขยี นท่ีนยิ มใชบ้ รรยาย
โวหาร

การเขียนเพอ่ื แสดงความคดิ เหน็
ประเภทบทความเชงิ วิจารณ์

เขียนรายงาน
วทิ ยานิพนธ์
บนั ทึก
จดหมายเหตุ

ข่าว
บทความ

บรรยายโวหาร

หลักการเขยี น
บรรยายโวหาร

1) มคี วามรเู้ ก่ียวกบั เรอ่ื ง
ทีจ่ ะเขียนเป็นอยา่ งดี

2) เลอื กเขียนเฉพาะสาระสาคญั

3ใช้ภาษาใหเ้ ข้าใจง่าย

4) เรยี บเรียงความคดิ ใหต้ อ่ เนอ่ื ง
และสัมพนั ธ์กนั

ตวั อยา่ งบรรย

ภเู ขาไฟฟูจเิ ป็นภเู ขาศกั ด์ิสทิ ธิ์ทีส่ ดุ ในป
เป็นที่เคารพบชู า ของชนพื้นเมืองเผ่าไอนุซึง่ ปจั จุบ
ทอ่ี ยู่เหนือสดุ ชาวไอนขุ นานนาม ภเู ขานี้ตามช่อื เท
ชาวญี่ปนุ่ ยังคงนับถอื ภูเขาไฟฟจู ิตอ่ มา และเรียกช
ชนิ โต เชอ่ื วา่ ในธรรมชาตทิ กุ รูปแบบจะมีเทพ หร
ภเู ขาจะศกั ดสิ์ ิทธิ์เป็นพเิ ศษ ภูเขาฟจู ิซึง่ สงู ทสี่ ุดและ
พเิ ศษ เพราะถอื ว่าเป็นสถานท่ีสถิตของทวยเทพ
และความเป็นจรงิ ของโลกมนุษย์

(เกศกาน

ยายโวหาร

ประเทศญ่ปี ุน่ มาหลายศตวรรษแล้ว แต่แรกภเู ขานี้
บนั ยงั อยตู่ ามหมู่เกาะฮอกไกโด ซึง่ เปน็ เกาะใหญ่
ทพธิดา “ฟชู ”ิ (fuchi) ผู้เป็นเทพธิดาแหง่ อคั คี
ช่อื ตามที่พวกไอนุตงั้ ไว้ บรรดาผ้นู บั ถือศาสนา
รอื กามิ ( kami ) สถติ อยู่ แตเ่ ทพท่ีสถิตใน
ะงามท่ีสดุ ในประเทศ จงึ ไดร้ บั ความเคารพเป็น
เปน็ จดุ เชอื่ มโยงระหว่างความลึกลับของสวรรค์

นดา จตุรงคโชค (บรรณาธิการ): โลกพสิ ดาร แดนพศิ วง)

พรรณนาโวหาร

ลักษณะของ
พรรณนาโวหาร

มงุ่ ใหค้ วามแจม่ แจง้ ละเอยี ดลออ

มงุ่ ให้ผอู้ า่ นเกดิ อารมณซ์ าบซึ้ง
เพลิดเพลนิ

มงุ่ ให้ภาพ และอารมณ์

1) เลือกสรรถ้อยคา เพอ่ื ใหส้ ื่อ
ความหมาย สอ่ื ภาพ สอ่ื อารมณไ์ ด้

ชัดเจน

หลกั กา
พรรณนา

3) อาจตอ้ งใช้ภาพพจนป์ ระเภทตา่ ง ๆ
เพื่อใหผ้ อู้ า่ นเกิดจนิ ตนาการและ
ความรสู้ ึกคล้อยตาม

2) ใจความตอ้ งมงุ่ ใหเ้ กิดภาพ และ
อารมณค์ วามรสู้ ึก

ารเขยี น
าโวหาร

4) บางกรณีอาจตอ้ งใช้
การยกตัวอยา่ งเพอ่ื ใหเ้ กดิ ความแจม่
แจ้ง

ตวั อยา่ งพรรณนาโวห

เชา้ วันต่อมา พระอาทติ ยท์ อแส
ใบไม้ กอหญา้ ต้องแสงพระอาทติ ยเ์ ปน็ ปร
ในสภาพเหมอื นปุยน่นุ เลก็ ๆ ทถ่ี กู ลมพัดปลวิ
ตรงคุง้ สาเภาไปอยา่ งเช่อื งช้า มุ่งหนา้ ไปหา
เมอ่ื ตอนกลางคืนนัน้ แล้วส้ิน และเร่ิมวนั ใหม
บานทั้งน้าตา...

หารเกย่ี วกับเหตกุ ารณ์

สงอันแจม่ ใสเมอื่ ร่งุ อรณุ น้าฝนทีต่ ดิ อยตู่ าม
ระกาย เมฆฝนท่ีทะมนึ อย่เู มอื่ กลางคนื คงเหลือ
วไปติดขอบฟ้า นกยางฝงู หนึ่งบนิ ผ่านท้องนา้
ากินกลางทุ่ง ธรรมชาติลมื โทสะที่บังเกดิ
ม่ดว้ ยอาการอันแจม่ ใสเหมอื นกบั เด็กที่ย้มิ เบิก

ตวั อยา่ งพรรณนาโวหา

ภายในหอ้ งทีม่ ดื สลัว...
หน้าต่างบานแรกเปดิ แงม้ ออกก

เหน็ เงาราไรของโตะ๊ เรยี นรายเรยี งเปน็ แถ
แสงสว่างเพ่ิมมากขน้ึ สสี นั ภายในหอ้ ง
หน้าห้องเรยี น...

จากเร

ารเกยี่ วกบั ชมสถานที่

กวา้ ง แสงสีเหลืองอ่อนสาดสอ่ งเขา้ มา
ถว หน้าต่างบานทส่ี องเร่มิ เปดิ ออก
งเรม่ิ ชดั เจนแยกออกจากกนั ทีก่ ระดานดา

รอ่ื ง คาพิพากษา ของชาติ กอบจติ ติ

ตัวอย่างพรร
เก่ยี วกบั การเปรียบสง่ิ ไมม่ ชี วี ติ

....ใบไมส้ เี หลอื งแดงรว่ งพลว้ิ ลงมา
เหมนั ต์ มันเหว่ียงตวั หลุดจากขั้วแลว้ โลดเตน้
แผว่ เบาคลา้ ยดงั ไมอ่ าจตดั ใจจากตน้ ขวั้ ของมัน
ลาดคลุมดว้ ยทงุ่ หญ้าสที อง...

เร่อื ง ประชาธิปไตยบ

รณนาโวหาร
ตใหเ้ หมอื นมชี วี ิตและความรสู้ กึ

ลอยเรอื่ ยเฉอื่ ยไปตามจงั หวะเพลงของลม
นตามลลี าของระบาใบไม้ อ่อนโยนและ
นมาได้ แต่ในทส่ี ุดกต็ กลงมาแตะผนื ดินท่ี

บนเสน้ ขนาน ของ วินทร์ เลยี ววารณิ

ตวั อย่างพรร
เกยี่ วกบั การชมคว

...เพียงแวบเดียวที่ผมเหน็ เธอ ผมร
เสียงเลก็ ๆทเี่ ป่ยี มไปด้วยความสดใสมนั ทาใหผ้
แววตาทเ่ี ปล่งประกายราวกับเพชรท่ีถกู คดั สรร
เป้ือนอยบู่ นใบหน้าอันเกลีย้ งเกลา พวงแก้มช
ตดั กบั ผิวหน้า ถูกหยอกล้อด้วยลมคลา้ ยว่าลม
มนั ทาใหต้ าผมพร่ามัวมองอะไรกเ็ ปน็ สีชมพูไป

รณนาโวหาร
วามงามของมนษุ ย์

รทู้ นั ทีว่าชวี ติ ผมคงไม่ไรค้ วามหมายอกี ต่อไป
ผมต้องเหลยี วไปมองหาเจ้าของเสียงนั้น
รและเจียระไนด้วยชา่ งฝมี อื เอก รอยยิม้ ที่
ชมพรู ะเรื่อทถ่ี ูกคลอเคลยี ดว้ ยเส้นผมสีดาขลบั
มอยากจะสมั ผสั ผิวหนา้ อนั ออ่ นโยนนน้ั
ปเสยี หมด...

ลกั ษณะของ มงุ่ โ
เทศนาโวหาร
ก

ยกเหตผุ
ขอ้ เทจ็ จร
มาแสดงเ

โน้มนา้ วใจใหเ้ กิดความรสู้ กึ คล้อยตาม

กล่าวในเชงิ อบรม แนะนาส่ังสอน

ผล ตัวอย่าง หลกั ฐาน ขอ้ มูล
รงิ สภุ าษิต คตธิ รรมและสจั ธรรม ตา่ ง ๆ
เพอื่ ใหผ้ อู้ ่านเกดิ ความเขา้ ใจและยอมรบั

เทศนาโวหาร ตอ้
ทั้งบ
หลกั การเขยี น สาธ
เทศนาโวหาร
ควร

ผ้เู ขีย

องใชโ้ วหาร ประเภทตา่ ง ๆ มาประกอบ
บรรยายโวหารพรรณนาโวหาร อปุ มาโวหาร
ธกโวหาร

รอธบิ ายทั้งดา้ นที่เป็นประโยชนแ์ ละโทษ หรือ
แสดงเหตแุ ละผล

ยนตอ้ งมีความรู้ เกีย่ วกบั เรอื่ งท่เี ขียนเป็นอยา่ งดี

ตัวอยา่ งเทศ

…อย่าไดถ้ อื ตวั ว่าเป็นลูกเจ้าแผ่นดิน พอม
ไม่กลัวเกรงข่มเหงผใู้ ด เขากค็ งจะมคี วามเกรงใ
การซึง่ เช่อื ใจดงั นั้นเป็นการผิดแท้ทเี ดียว เพราะ
มอี านาจทจ่ี ะเกะกะอยา่ งน้ันเลย เพราะรู้เป็นแนว่
ประพฤตชิ ่ัวเช่นน้ัน คงจะเปน็ โทษแกล่ กู นั้นเองท
ว่าถ้าเมื่อไดท้ าความผดิ เม่อื ใด จะได้รบั โทษโด
การชว่ ยเหลอื อุดหนนุ แก้ไขอนั ใดได้เลย

(พระบรมราโช

ศนาโวหาร

มอี านาจย่งิ ใหญ่อยู่ในบา้ นเมือง ถึงจะเกะกะ
ใจพ่อ ไมต่ ่อสู้ หรือไม่อาจฟอ้ งรอ้ งว่ากลา่ ว
ะความปรารถนาของพ่อไมอ่ ยากจะใหล้ กู
วา่ เมอ่ื รกั ลกู เกนิ ไป ปล่อยไม่ให้กลัวใครและ
ทั้งในปจั จุบันและอนาคต เพราะฉะนัน้ จงรู้เถิด
ดยทนั ที การที่มพี ่อเป็นเจ้าแผน่ ดินนั้นจะไม่เปน็

ชวาท : พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกล้าเจ้าอยหู่ ัว)

สาธกโวหาร ม
เป
ลักษณะของ
สาธกโวหาร

มุ่งใหค้ วามชดั เจน โดยการยกตวั อยา่ งเพอื่
อธิบายให้แจม่ แจง้

ปน็ โวหารเสรมิ บรรยายโวหาร พรรณนา
โวหาร และเทศนาโวหาร

มกั ใช้เปน็ อุทาหรณ์

ตวั อย่างสา

ไมม่ ีอะไรที่นา่ เอา...แต่คนทั่วไปกย็ ังอยาก
อ้งุ ตีนหมกี อ็ ยากจะกิน อานาจย่ิงอยากได้มากขึ้น ท
ใหญ่มหึมาแลว้ ยงั ไม่พอ เป็นเจ้าแห่งอเมรกิ าแลว้ ก็ยงั
อยากเป็นพระเจ้าอเลก็ ซานเดอรม์ หาราช ซึง่ โลกทงั้
มตี าแก่คนหนึง่ ซง่ึ นอนอยขู่ า้ งถนน มีหลังคา สับปะ
เดอร์ เห็นสภาพสดุ อนาถาเช่นนั้นกส็ งสาร ตรสั ถาม
ตาแก่ตอบวา่ 'ขออยา่ งเดียวเทา่ น้นั ขออย่าไดม้ าย
ยามเช้า' น่คี อื คาตอบของตาแก่ผมยาว รา่ งกายแส

าธกโวหาร

กจะเอาอยู่ เงนิ ทองกอ็ ยากได้ ชอื่ เสยี งก็อยากได้
ทุกคนอยากเป็นใหญ่เป็นโต เปน็ เจา้ แห่งรุสเซียซ่ึง
งไมพ่ อ ทะเยอทะยานอยากจะเป็นเจ้าโลก
งโลกตอ้ งมาสยบอยูแ่ ทบฝา่ พระบาทแต่ก็ยังอตุ สา่ ห์
ะรังเคคลุมหวั อยู่พอหลบฝนได้ พระเจ้าอเล็กซาน-
มวา่ 'เจ้าอยากได้อะไร จงขอมา...ขา้ จะใหเ้ อง็ '
ยนื บัง แสงอาทิตยเ์ กล้ากระผมชอบแสงแดดออ่ นๆ
สนจะสกปรกที่ทาให้จอมราชนั ผู้พิชิตถึงกบั ตะลึง

(วิลาศ มณวี ตั )

อปุ มาโวหาร เปร
กัน
ลกั ษณะของ ควา
อปุ มาโวหาร
ใช้เ
โวห

รียบเทยี บ โดยยกตัวอยา่ ง สิ่งทคี่ ลา้ ยคลงึ
นเพื่อใหผ้ รู้ บั สารเขา้ ใจความหมาย อารมณ์
ามรสู้ กึ หรือเหน็ ภาพชดั เจนย่ิงขน้ึ

เป็นโวหารเสรมิ บรรยายโวหาร พรรณนา
หาร และเทศนาโวหาร เพ่อื ใหช้ ดั เจน

อุปมาโวหาร

หลักการเขยี น
อุปมาโวหาร

แส

เลือกใชถ้ ้อยคาท่ีเข้าใจง่าย
และสละสลวย

สดงการเปรยี บเทียบใหถ้ ูกตอ้ ง เหมาะสม
กบั เนอ้ื หา จังหวะ และลลี า

ตวั อยา่ งอปุ

…ดังนเี้ จา้ จะเห็นไดว้ ่าเมียทพ่ี อ่ จัดห
เพราะตระกูลของเราก็มงั่ มี มคี นนับหน้าถือต
ก็บรบิ รู ณ์ รปู รา่ งงามหาตาหนมิ ไิ ด้ ผมดารา
เนตรประหนึ่งตากวาง จมกู แม้นดอกงา ฟนั
เสยี งหวานปานนกโกกิลา ขาคอื ลากลว้ ย เอ
แคลว่ คล่องมสี งา่ เสมอช้างทรง เพราะฉะนั้นเจ

ปมาโวหาร

หาใหม้ ีตระกลู สมชาติ สมเช้ือกนั ดี
ตา ญาติพีน่ อ้ งทัง้ ฝ่ายบดิ ามารดาของนาง
าวกับแมลงผง้ึ หน้าเปลง่ ปล่ังด่ังดวงจนั ทร์
นเทียบไขม่ ุก รมิ ฝีปากเพียงผลตาลึงสุก
อวเหมาะเจาะไมอ่ ้วนเกิน เวลาย่างเดิน
จ้าจะหาทางตาหนขิ ัดข้องมิได้เลย...

(เสฐียรโกเศศ: กามนติ )

อธบิ ายโวหาร เปร
กนั
ลกั ษณะของ ควา
อุปมาโวหาร
ใช้เ
โวห

รียบเทยี บ โดยยกตัวอยา่ ง สิ่งทคี่ ลา้ ยคลงึ
นเพื่อใหผ้ รู้ บั สารเขา้ ใจความหมาย อารมณ์
ามรสู้ กึ หรือเหน็ ภาพชดั เจนย่ิงขน้ึ

เป็นโวหารเสรมิ บรรยายโวหาร พรรณนา
หาร และเทศนาโวหาร เพ่อื ใหช้ ดั เจน

อุปมาโวหาร

หลักการเขยี น
อุปมาโวหาร

แส

เลือกใชถ้ ้อยคาท่ีเข้าใจง่าย
และสละสลวย

สดงการเปรยี บเทียบใหถ้ ูกตอ้ ง เหมาะสม
กบั เนอ้ื หา จังหวะ และลลี า

ตวั อยา่ งอปุ

…ดังนเี้ จา้ จะเห็นไดว้ ่าเมียทพ่ี อ่ จัดห
เพราะตระกูลของเราก็มงั่ มี มคี นนับหน้าถือต
ก็บรบิ รู ณ์ รปู รา่ งงามหาตาหนมิ ไิ ด้ ผมดารา
เนตรประหนึ่งตากวาง จมกู แม้นดอกงา ฟนั
เสยี งหวานปานนกโกกิลา ขาคอื ลากลว้ ย เอ
แคลว่ คล่องมสี งา่ เสมอช้างทรง เพราะฉะนั้นเจ

ปมาโวหาร

หาใหม้ ีตระกลู สมชาติ สมเช้อื กนั ดี
ตา ญาติพีน่ อ้ งทัง้ ฝ่ายบดิ ามารดาของนาง
าวกับแมลงผง้ึ หนา้ เปล่งปล่งั ด่ังดวงจนั ทร์
นเทียบไขม่ ุก รมิ ฝีปากเพียงผลตาลงึ สกุ
อวเหมาะเจาะไมอ่ ้วนเกิน เวลาย่างเดนิ
จ้าจะหาทางตาหนขิ ดั ข้องมไิ ด้เลย...

(เสถยี รโกเศศ : กามนติ )