สถาบันทางสังคม

สถาบันทางสังคม

ผลงานนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา ว30122
(วิทยาการคำนวณและการออกแบบเทคโนโลยี)
และบรูณาการกับรายวิชา ส31101 (สังคมศึกษา)

ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2565

คำนำ ก

สถาบันสังคม หมายถึง ที่รวมของบรรทัดฐาน ระเบียบ แบบแผน
หรือแนวทางปฏิบัติอย่างเป็นระเบียบระบบ เป็นที่ยอมรับของคนส่วน
ใหญ่ในสังคมอย่างเป็นทางการ มีความมั่นคง ไมเปลี่ยนแปลงง่าย เพื่อ
ตอบสนองความต้องการและการดำรงอยู่ของสังคม สถาบันสังคมเป็น
ผลสืบเนื่อง มาจากมนุษย์มีความต้องการทางร่างกายต่างๆ เมื่อมนุษย์
เกิดความต้องการ มนุษย์ก็จะหาวิธีการเพื่อบำบัดความต้องการ และ
จากประสบการณ์ ตลอดจนการทดลองและผิดพลาด (trials and
errors) มนุษย์จึงได้สร้างระเบียบปฏิบัติเกี่ยวกับ การหาทางมาบําบัด
ความต้องการต่างๆ เหล่านี้ขึ้น

E-Book ย่อมาจากคำว่า Electron
ic Book หมายถึงหนังสือที่สร้างขึ้น
ด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์มี ลักษณะเป็นเอกสารอิเล็กทรอนิกส์โดย
ปกติมักจะเป็นแฟ้ มข้อมูลที่สามารถอ่านเอกสารผ่านทางหน้ า
จอคอมพิวเตอร์ทั้งในระบบออฟไลน์และออนไลน์หนังสืิืิออิเล็กทรอนิกส์
สามารถมีปฏิสัมพันธ์และโต้ตอบ กับผู้เรียนได้นอกจากนั้นหนังสือ
อิเล็กทรอนิกส์สามารถแทรกภาพ เสียง ภาพเคลื่อนไหว แบบทดสอบ
อีก ทั้ง หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ยังสามารถปรับปรุงให้ทันสมัยได้ตลอด
เวลา ซึ่งคุณสมบัติเหล่านี้จะไม่มีในหนังสือ ธรรมดาทั่วไป

ดังนั้นทางคณะผู้จัดทำจึงจัดทำเป็น E-book เพื่อนำเสนอข้อมูลให้คน
ที่สนใจนำไปศึกษาและได้เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับสถาบันทางสังคมและ
การจัดทำ E-book ทำให้ผู้อ่านเข้าใจง่ายและสะดวกมากขึ้นเนื่องจาก
เป็ นระบบออนไลน์

สารบัญ ข

เนื้ อหา หน้ า
คำนำ ก
สารบัญ ข
ความหมายของสถาบันทางสังคม 1
ลักษณะของสถาบันสังคม 1
องค์ประกอบของสถาบัน 2
หน้ าที่ของสถาบันสังคม 3
สถาบันสังคมที่สําคัญ 4
บรรณานุกรม 10

สถาบันทางสังคม 1

สถาบันสังคม หมายถึง ที่รวมของบรรทัดฐาน ระเบียบแบบแผน หรือ

แนวทางปฏิบัติอย่างเป็นระเบียบระบบ เป็นที่ยอมรับของคนส่วนใหญ่

ในสังคมอย่างเป็นทางการ มีความมั่นคง ไม่เปลี่ยนแปลงง่าย เพื่อ ตอบ

สนองความต้องการและการดำรงอยู่ของสังคม สถาบันสังคมเป็นผลสืบ

เนื่อง มาจากมนุษย์มีความต้องการทางร่างกายต่างๆ เมื่อมนุษย์เกิด

ความต้องการ มนุษย์ก็จะหาวิธีการเพื่อบำบัดความต้องการ และจาก

ประสบการณ์

ตลอดจนการทดลองและผิดพลาด (trials and errors) มนุษย์จึงได้

สร้างระเบียบปฏิบัติเกี่ยวกับการหาทางมาบําบัดความต้องการต่างๆ

เหล่านี้ขึ้น

ลักษณะของสถาบันสังคม

1. มีลักษณะเปนรูปธรรม คือ เปน กลุม คนที่รวมกันเพื่อกระทําการ
ใหบรรลุ วัตถุประสงคร ว มกัน มีสถานที่ดําเนินการ มีวัสดุอุปกรณที่ใชใน
การดําเนินงานตา งๆ
2. มีลักษณะเปน นามธรรม คือ เปน บรรทัดฐานทางสังคมหรือแบบอยาง
ของพฤติกรรมที่ใชรว มกันของสมาชิกในสังคม
3. เปนระเบียบแบบแผนของความสัมพันธทางสังคม ซึ่งกําหนดรูปแบบ
ของ ความสัมพันธร ะหวางสมาชิกในสังคม
4. มีการกําหนดสถานภาพและบทบาท หรือตําแหนงหนาที่ความรับผิด
ชอบของ สมาชิกไวอ ยา งแนน อน เปน ทางการ และเปนระบบ
5. มีความมั่นคงถาวร คือ ดํารงอยูไดเ ปนเวลายาวนาน ไมส ิ้นสุด
เปลี่ยนแปลง หรือลม เลิกในเวลาอันรวดเร็ว

องค์ประกอบของสถาบันสังคม 2

1. สมาชิก คือ กลุม คนทั่งกลุมคนที่เปน ผูดําเนินงานและสมาชิกโดย
ทั่วไป
2. วัตถุประสงคห รือเปาหมาย ซึ่งเกิดจากความตอ งการรวมกันของ
สมาชิก
3. บรรทัดฐานหรือระเบียบแบบแผนในการดําเนินงาน เพื่อกําหนด
บทบาทและ หนาที่ของสมาชิก และความเปน ระเบียบระบบของสถาบัน
สังคม
4. สัญลักษณหรือสิ่งแทน เพื่อเปนสิ่งยึดเหนี่ยวใหส มาชิกยึดมั่นใน
สถาบัน 5. กิจกรรมของสถาบันที่นําไปสูว ัตถุประสงคหรือเปา หมายของ
สมาชิก
6. สิ่งอํานวยความสะดวกในการดําเนินงานของสถาบัน เชน สถานที่ดํา
เนินการ วัสดุ ครุภัณฑ และอุปกรณต า งๆ
7. ผลประโยชนที่สมาชิกไดรับจากกิจกรรมของสถาบัน ซึ่งตอบสนอง
วัตถุประสงค หรือเปาหมายของสมาชิก
8. การยอมรับของสมาชิกและผูค นในสังคม ทําใหส ถาบันมีสมาชิกเพิ่ม
ขึ้นและมีความคงทน ถาวร ดํารงอยูไดเปนเวลายาวนาน

3

หน้าที่ของสถาบันสังคม

1. ตอบสนองความต้องการและความจําเป็นต่างๆ ของมนุษย์และสังคม
มนุษย์
2. กําหนดรูปแบบพฤติกรรมของบุคคลในสังคม เพื่อให้ความสัมพันธ์ทาง
สังคมเป็น ระเบียบระบบตามที่สังคมตองการ
3. ควบคุมรูปแบบพฤติกรรมของบุคคลและความสัมพันธ์ทางสังคม ให้เป็น
ไปตาม บรรทัดฐานของสังคม
4. รักษาสืบต่อและถ่ายทอดทางวัฒนธรรมในสังคม ทําให้วัฒนธรรมเป็็น
มรดกทาง สังคมจากคนรุนกอนไปสูค นรุ่นหลัง และรุ่นต่อไปโดยไม่มีการ
สิ้นสุด
5. จัดระเบียบและระบบของสังคม ใหเ หมาะสมกับการขยายตัวและความ
เจริญ ก้าวหน้าของสังคมที่เกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลา เพื่อความสุขและความ
สะดวกสบายของมนุษย์และสังคม
6. หน้าที่เฉพาะอื่นๆ ตามภาระหน้าที่ของสถาบันสังคมแต่ละประเภท

สถาบันสังคมที่สําคัญ 4

แบ่งเป็น 5 สถาบันที่สำคัญได้แก่

1. สถาบันครอบครัว (Family Institutions)
2. สถาบันเศรษฐกิจ (Economical Institutions)
3. สถาบันการเมืองและการปกครอง (Political
and Governmental Institutions)
4. สถาบันศาสนา (Religious Institutions)
5. สถาบันการศึกษา (Educational Institutions)

สถาบันครอบครัว 5

เป็นสถาบันแรกที่มีการถ่ายทอดวัฒนธรรม มีความเกี่ยวพันกัน

ทางสายโลหิต ประเภทของครอบครัว

1. ครอบครัวเดี่ยว เป็นครอบครัวที่ประกอบด้วย พ่อ แม่ ลูก มี
ลักษณะเป็ นกลุ่มปฐมภูมิ
2. ครอบครัวขยาย เป็นครอบครัวที่ประกอบด้วย พ่อ แม่ ลูก และ
ญาติ
3. ครอบครัวซ้อน เป็นครอบครัวที่มีหลายผัวหลายเมีย
หน้าที่สำคัญของสถาบันครอบครัว

1. ให้กำเนิดสมาชิกใหม่และกำหนดสถานภาพแก่สมาชิก
2. ดูแล เลี้ยงดูให้เจริญเติบโตทั้งทางร่างกาย สติปัญญา อารมณ์
และสังคม
3. อบรมสั่งสอนหลักศีลธรรมจรรยาในการดำรงชีวิตในสังคมนั้น
4. บำบัดความต้องการทางเพศ
5. มีหน้าที่ทางเศรษฐกิจ เพราะเป็นหน่วยของเศรษฐกิจ

สถาบันการปกครอง 6

ทุกสังคมจำเป็นต้องมีสถาบันการปกครอง เพื่อความมั่นคง
ปลอดภัย ความเป็นระเบียบเรียบร้อยของสังคมให้สงบสุข
และเจริญก้าวหน้า

หน้าที่ของสถาบันการปกครอง

1. ระงับข้อขัดแย้งระหว่างตัวบุคคลและบุคคลในสังคม
2. ออกกฎหมายบังคับใช้ในรูปแบบต่าง ๆ
3. ควบคุมให้มีการปฏิบัติตามกฎหมายนั้น ๆ
4. รักษาความสงบเรียบร้อยทั้งภายในและภายนอกประเทศ
5. ให้ความคุ้มครองแก่สมาชิกให้ปลอดภัยในชีวิต
6. วางแผนและจัดทำโครงการต่าง ๆ เพื่อสนองความ
ต้องการของสังคม

สถาบันเศรษฐกิจ 7

เป็นสถาบันที่เกี่ยวข้องกับการผลิต การบริโภค การตลาด เพื่อ
สนองความต้องปัจจัย 4 ของสมาชิกในสังคม

หน้ าที่ของสถาบันเศรษฐกิจ

1. ผลิตสินค้าเพื่อสนองความต้องการด้านเศรษฐกิจ
2. การแจกแจง เป็นการนำเอาวัตถุดิบ แรงงานไปสู่หน่วยผลิต
โดยใช้กลไกของสังคมแลกเปลี่ยนและบริการ
3. การบริโภค ช่วยให้ผลผลิตมีการบริโภคเพียงพอ
4. พัฒนาระบบเศรษฐกิจให้เจริญก้าวหน้ า สะดวก รวดเร็ว มี
ประสิทธิภาพ

สถาบันการศึกษา 8

เป็นสถาบันที่ถ่ายทอดความรู้ ความคิดให้แก่สมาชิกในสังคม
เพื่อให้สมาชิกได้รับความรู้ ความสามารถ วัฒนธรรม และ
คุณธรรมเพื่อให้เกิดประโยชน์ในสังคมส่วนรวม

หน้ าที่ของสถาบันการศึกษา

1. ให้ความรู้เกี่ยวกับกฎเกณฑ์ทางสังคมแก่สมาชิก
2. ถ่ายทอดวัฒนธรรมสู่คนรุ่นหลัง
3. สนับสนุนการใช้สติปัญญาและศึกษาค้นคว้าความรู้เพิ่มเติม
4. ฝึกฝนสมาชิกให้มีความรู้ความสามารถในอาชีพต่าง ๆ
5. พัฒนาทรัพยากรมนุษย์ให้แก่สังคม
6. ส่งเสริมและพัฒนาด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมืองและการ
ปกครอง

สถาบันทางศาสนา 9

เป็นสถาบันที่ช่วยยกจิตใจของมนุษย์ในสังคมให้สูงขึ้น ช่วย
สร้างความคิด ความเชื่อ ให้สังคมมีความเป็นบึกแผ่น มีรากฐาน
ทางศีลธรรม ค่านิยม แบบแผนความประพฤติที่ช่วยให้สังคมเกิด
ความสงบสุข

หน้ าที่ของสถาบันทางศาสนา

1. สร้างศรัทธาและความเชื่อแก่มนุษย์
2. อบรมสั่งสอนคุณค่าทางศีลธรรมและจริยธรรม
3. เป็นแรงเสริมการจัดระเบียบทางสังคม
4. เป็นแรงเสริมการควบคุมพฤติกรรมของมนุษย์
5. สร้างเสริมค่านิยม และบรรทัดฐานทางสังคม
6. ช่วยให้สมาชิกของสังคมมีความสุขทางใจ

บรรณานุกรม 10

พชรเมธี มณีกรรณ์ “หนังสือประกอบการเรียนรู้หน่วยที่ 1 สถาบัน
ทางสังคม”

หนังสือเรียน หน้ าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตใน
สังคม

ebook.msu. มปป. "E-Book Digital". MBS Digital Book 2017
(online) 5 กรกฎาคม 2565

http://ebook.msu.ac.th/ebook/pdf/280417080341.pdf, 5
กรกฎาคม 2565

Thank you


นายจิราธิวัชร ทะวิลา ม.4/7 เลขที่ 5

นายจิรายุ เล็กยิ้ม ม.4/7 เลขที่ 6
นายนันทภพ นพพัฒนกุล ม.4/7 เลขที่ 20