หน่วยที่ 7

หน่วยท่ี 7

งบทดลองและกระดาษทําการชนิด 6 ช่อง

งบทดลอง การหายอดคงเหลอื ในบัญชีแยกประเภททัว่ ไป
และกระดาษ
ทําการชนิ ด ความหมายและรู ปแบบของงบทดลอง
การจัดทาํ งบทดลอง
6 ช่อง
การหาข้อผดิ พลาดกรณีงบทดลองไม่ลงตวั
ความหมายและรู ปแบบของกระดาษทําการ
การจัดทาํ กระดาษทาํ การชนิด 6 ช่อง

การหายอดคงเหลอื ในบญั ชีแยกประเภททวั่ ไป

การหายอดคงเหลอื ในบญั ชแี ยกประเภททวั่ ไป คือการคํานวณหาจํานวนเงนิ
ทเ่ี หลืออย่ใู นบัญชแี ยกประเภทนั้ น ๆ เพ่ือนํ ายอดคงเหลอื ไปแสดงในรายงานหรอื
งบต่าง ๆ ตามหลักการบัญชที ่ีรบั รองทวั่ ไป หรอื ตามที่กิจการตอ้ งการ โดยมขี นั้
ตอนดังน้ี

1. รวมยอดทางดา้ น เดบติ และ ดา้ นเครดิต ( บางบญั ชอี าจจะมีด้าน เดบิตดา้ น
เดียว หรอื ดา้ นเครดิตดา้ นเดยี ว ) ปกติการหายอดคงเหลือนิ ยมใชด้ ินสอทาํ ท่ี
เรยี กวา่ Pencil Footing เพราะเมื่อมีการแก้ไขจะได้ทําได้สะดวก รวดเรว็ และ
ไม่สกปรก โดยเขียนตัวเลก็ ๆ ไว้ทบ่ี รรทดั ตอ่ จากบรรทดั สุดทา้ ยของรายการ
ดา้ นนั้ นๆ

ตวั อย่าง…..

การรวมยอด

หากมรี ายการเดยี ว ไมต่ อ้ งหายอดรวม

การหายอดคงเหลอื ในบัญชีแยกประเภททวั่ ไป

2. คํานวณหายอดคงเหลือแต่ละบญั ชี โดยนํ าจํานวนเงนิ ทางดา้ นเดบติ และ
เครดิต มาหักกัน ( บางบญั ชอี าจมรี ายการเพียงดา้ นเดยี วหรอื รายการเดยี ว ) และ
เขียนจาํ นวนเงนิ ไว้ทางดา้ นทเ่ี หลืออย่หู รอื ด้านทีม่ ียอดรวมมากกว่า

ตวั อย่าง…..

การหายอดคงเหลือ โดยการหักยอด และนํายอดคงเหลอื ไปไว้
ด้านท่มี ากกว่า

การหายอดคงเหลอื โดยการหักยอด และนํายอดคงเหลอื ไปไวด้ า้ นทมี่ ากกวา่
การหายอดคงเหลอื โดยมีรายการเดยี ว ไม่ตอ้ ง เขียน ยอดคงเหลอื

การหายอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภททวั่ ไป

3. ยอดคงเหลอื ปกติในบญั ชแี ยกประเภททวั่ ไป

ยอดคงเหลือปกติ ( Normal Balance ) ในบัญชแี ยกประเภททวั่ ไปจะสอดคลอ้ งกับ
สมการบญั ชที ่วี ่า สินทรพั ย์ = หน้ี สิน + ส่วนของเจา้ ของ และเป็นไปตามหลักบัญชคี ู่
ดังนั้น ยอดคงเหลอื จะปรากฎ ดังน้ี

หมวด ประเภท ยอดคงเหลอื ปกติ

1 สินทรพั ย์ เดบิต

2 หน้ีสิน เครดิต

ส่ วนของเจ้าของ เครดติ
เดบติ
3
ถอนใช้ส่วนตวั / เงินถอน

4 รายได้ เครดติ

5 ค่าใช้จา่ ย เดบิต

ความหมายและรู ปแบบของงบทดลอง

1. ความหมายของงบทดลอง

งบทดลอง ( Trial Balance ) คือ งบทีพ่ ิสูจน์ ความถกู ต้อง
ของการบนั ทกึ บัญชตี ามหลกั บญั ชคี ู่ ดังนั้นยอดรวมของบญั ชที กุ
บญั ชที างด้านเดบิต ตอ้ งเทา่ กบั ยอดรวมของบญั ชที กุ บัญชดี า้ น
เครดติ เสมอไป

รู ปแบบของงบทดลอง

รูปแบบของงบทดลองไมม่ ีรูปแบบตายตวั อาจเขียนจาํ นวนเงินเยอ้ื งกนั ระหว่างเดบติ
กบั เครดิต หรอื ทําเป็นช่องตารางเพื่อให้ดงู า่ ยและสวยงาม รูปแบบประกอบดว้ ย หัวงบ
ทดลอง ช่ือบัญชี เลขท่บี ัญชี จาํ นวนเงนิ เดบิต และจํานวนเงินเครดติ ดังน้ี

1

2 34 5

67

รายละเอยี ด มีดงั น้ี

หมายเลข รายการ หน้าท่ี / การใช้งาน
1
หัวงบทดลอง ประกอบดว้ ย ชอ่ื กจิ การ คําวา่ งบทดลอง และ วนั เดือน ปี ทจ่ี ดั
2 ทํา
3
4 ชอ่ื บัญชี เขียนชอ่ื บญั ชี เฉพาะทม่ี ียอดคงเหลือ เรยี งตามลําดับทกุ บญั ชี

5 เลขท่บี ญั ชี เขยี นเลขทบ่ี ัญชี เรยี งตามลําดบั ตามชอ่ื บญั ชี

6 จํานวนเงนิ เดบิ เขียนจํานวนเงนิ ท่เี หลอื ทางดา้ นเดบติ จากบญั ชแี ยกประเภททวั่ ไป
7 ต

จํานวนเงนิ เขียนจํานวนเงนิ ทเ่ี หลอื ทางด้านเครดติ จากบัญชแี ยกประเภท
เครดติ ทัว่ ไป

ผลรวมเดบติ รวมยอดจํานวนเงนิ ด้าน เดบติ

ผลรวมเครดิต รวมยอดจํานวนเงนิ ดา้ น เครดิต

การจัดทาํ งบทดลอง

การจัดทํางบทดลอง มขี ้ันตอน ดังน้ี

1. เขียนหัวงบทดลอง
2. เขียนช่ือบัญชีลงในช่องช่ือบัญชีเรียงตามลาํ ดับโดยดูจากบัญชีแยกประเภทท่ัวไป เฉพาะบัญชีที่มยี อด

คงเหลอื บัญชีใดไมม่ ียอดคงเหลอื ไมต่ ้องนําไปแสดง
3. เขียนเลขท่ีบัญชีลงในช่องเลขท่ีบัญชีให้สอดคลอ้ งกับช่ือบัญชี
4. บันทึกจํานวนเงินลงในช่อง เดบิต หรือ เครดติ โดยดูจากยอดคงเหลอื ในบัญชีแยกประเภทท่ัวไปซึ่งเปน็

ยอดคงเหลือปกติ
5. รวมยอดท้ัง เดบิต และ เครดติ ( ต้องเท่ากัน )

ตวั อยา่ งการ
บันทึกในงบ

ทดลอง

การหาข้อผดิ พลาดกรณีงบทดลองไม่ลงตวั

1. ลักษณะของข้อผิดพลาด

ข้อผดิ พลาดท่ีไมม่ ผี ลกระทบตอ่ ยอดรวม ข้อผดิ พลาดท่ีมผี ลกระทบตอ่ ยอดรวม

1. ข้อผดิ พลาดจากการบันทกึ จาํ นวนเงนิ 1. ข้อผดิ พลาดทเ่ี กดิ จากการบันทกึ ดา้ น เด

ในสมุดบันทกึ รายการขนั้ ต้นผดิ เชน่ บิตและเครดิตไม่เทา่ กัน เชน่ จ่ายค่า

จ่ายค่าโฆษณา 7,800 ลาท แตบ่ ันทกึ โฆษณา 680 บาท บันทกึ เดบิต ค่า

รายการเป็น 8,700 บาท ทงั้ เดบิต และ โฆษณา 680 เครดติ เงนิ สด 860

เครดติ 2. ข้อผดิ พลาดทเ่ี กิดจากการนํ ายอด

2. ขอ้ ผดิ พลาดท่เี กดิ จากการบันทกึ คงเหลอื ในบญั ชแี ยกประเภททวั่ ไป ไป

รายการผดิ บญั ชี เชน่ จ่ายค่ารถรบั จา้ ง แสดงในงบทดลองไม่ครบถว้ น

แตบ่ ันทกึ รายการเป็นจา่ ยค่ารบั รอง 3. ข้อผดิ พลาดท่เี กิดจากการคํานวณยอด

ลกู ค้า คงเหลือในบัญชแี ยกประเภททวั่ ไป

3. ข้อผดิ พลาดทิเ่ี กิดจากการบันทกึ คํานวณยอดรวมในงบทดลองไม่ถูกตอ้ ง

รายการผดิ หลักบัญชี เชน่ ขายสินค้าเป็น

เงนิ สด บนั ทกึ โดย เดบิต ขายสินค้า

เครดติ เงนิ สด

การหาข้อผดิ พลาดกรณีงบทดลองไม่ลงตวั

2. ขั้นตอนในการแกไ้ ขหรอื ค้นหาข้อผิดพลาด

1. คํานวณหายอดรวมในงบทดลองอีกครงั้
2. พิจารณาว่านํ าบัญชแี ยกประเภททวั่ ไปทม่ี ยี อดคงเหลือไปแสดง

ในงบทดลองครบถว้ นหรอื ไม่
3. พิจารณาจาํ นวนเงนิ ทแ่ี สดงในชอ่ งเดบิต และ เครดิต ว่าถูกตอ้ ง

หรอื ไมโ่ ดยพิจารณาจากยอดคงเหลอื ปกตขิ องบญั ชแี ยกประเภท
นั้น ๆ
4. คํานวณหายอดคงเหลือในบัญชแี ยกประเภทอีกครงั้

ความหมายและรูปแบบของกระดาษทาํ การ

ความหมายของกระดาษทาํ การ

กระดาษทําการ Working Paper / Worksheet คือแบบฟอร์มท่ีรวบรวมบัญชีแยปกระเภทท่ัวไป
ท้ังหมดท่ีมียอดคงเหลอื ณ วันท่ีตัดทํากระดาษทําการมาไว้ท่ีเดยี ว กระดาษทําการจะจัดทําข้ึนภายหลังท่ีได้บันทึก
รายการค้าต่าง ๆ ของกิจการครบถ้วนแลว้ กระดาษทําการถือเปน็ เคร่ืองมือสําคัญในการปรับปรุงรายการ ณ วัน
สิ้นงวดบัญชีก่อนปดิ บัญชี การทํากระดาษทําการช่วยให้การจัดทํางบการเงิ นของกจิ การง่ายและสะดวกข้ึน

รูปแบบของกระดาษทาํ การ

กระดาษทาํ การมีหลายรูปแบบ แลว้ แต่ลกั ษณะของธุรกิจและกิจการจะจัดทาํ ขนึ้ เม่ือใด เช่น

1.กระดาษทําการชนิด 6 ช่อง สําหรับกิจการให้บริการหรือกิจการซ้ือมาขายไป ไม่มรี ายการปรับปรุง

( Six -column Worksheet )

2. กระดาษทําการชนิด 8 ช่อง สําหรับกิจการให้บิรการหรือกิจการซ้ือมาขายไป มรี ายการปรับปรุง หรือกจิ การ

( Eight-column Worksheet ) อุตสาหกรรม ไมม่ ีรายการปรับปรุง

3. กระดาษทําการชนิด 10 ช่อง สําหรับกิจการอุตสาหกรรม มรี ายการปรับปรุง

( Ten-column Worksheet )

กระดาษทําการ 6 ช่อง

หมายเลข รายการ หน้าท่ี / การใช้งาน

1 หัวกระดาษ ประกอบดว้ ย ชอ่ื กจิ การ คําว่ากระดาษทาํ การ และวันเดอื นปีท่จี ัดทํา
2-5/10-11 งบทดลอง นํ ารายการจากงบทดลองมาใส่ในแบบฟอรม์
เดบติ งบกําไรขาดทนุ จํานวนเงนิ ทางดา้ น เดบติ (เฉพาะหมวด ค่าใชจ้ า่ ย ) ดูจากงบทดลอง
6

7 เครดติ งบกําไรขาดทนุ จาํ นวนเงนิ ทางด้าน เครดติ (เฉพาะหมวด รายได้ ) ดจู ากงบทดลอง
8 เดบิต งบแสดงฐานะการเงนิ จํานวนเงนิ ทางด้าน เดบิต (เฉพาะหมวด สินทรพั ย+์ ถอนใชส้ ่วนตัว ) ดูจากงบทดลอง

9 เครดติ งบแสดงฐานะการเงนิ จํานวนเงนิ ทางดา้ น เครดิต (เฉพาะหมวด หน้ี สินและทนุ ) ดจู ากงบทดลอง

12 ผลรวมเดบติ งบกําไรขาดทนุ ยอดรวมจํานวนเงนิ ด้าน เดบิต

13 ผลรวมเครดิต งบกําไรขาดทนุ ยอดรวมจาํ นวนเงนิ ดา้ น เครดติ

14 ผลรวมเดบิต งบแสดงฐานะการเงนิ ยอดรวมจาํ นวนเงนิ ดา้ น เดบติ

15 ผลรวมเครดิต งบแสดงฐานะการเงนิ ยอดรวมจาํ นวนเงนิ ดา้ น เครดิต

หมายเลข รายการ หน้าท่ี / การใช้งาน

16 ผลตา่ งระหว่างด้านเดบติ และดา้ น -หาผลตา่ งงบกําไรขาดทนุ ชอ่ งเดบติ < ชอ่ งเครดติ และ
เครดิต งบกาํ ไรขาดทนุ และงบแสดง - งบแสดงฐานะการเงนิ ชอ่ ง เดบติ > ชอ่ งเครดติ แสดงวา่ กาํ ไรสทุ ธิ
ฐานะการเงนิ

17 ผลตา่ งระหวา่ งดา้ นเดบติ และด้าน -หาผลต่างงบกําไรขาดทนุ ชอ่ งเดบิต > ชอ่ งเครดิต และ
เครดิต งบกาํ ไรขาดทนุ และงบแสดง - งบแสดงฐานะการเงนิ ชอ่ ง เดบิต < ชอ่ งเครดติ แสดงว่า ขาดทนุ สุทธิ
ฐานะการเงนิ

18 ผลรวมขัน้ สดุ ทา้ ยเดบิต งบกําไร รวมยอดจํานวนเงนิ ชอ่ งเดบิต

ขาดทนุ

19 ผลรวมขัน้ สุดทา้ ย เครดิตงบกําไร รวมยอดจาํ นวนเงนิ ชอ่ งเครดติ (ตอ้ งเทา่ กับหมายเลข 18 )

ขาดทนุ

20 ผลรวมขัน้ สดุ ทา้ ยเดบติ งบแสดง รวมยอดจํานวนเงนิ ชอ่ ง เดบติ

ฐานะการเงนิ

21 ผลรวมขัน้ สุดทา้ ยเครดิต งบแสดง รวมยอดจาํ นวนเงนิ ชอ่ งเครดิต ( ต้องเทา่ กับหมายเลข 20 )
ฐานะการเงนิ

ตวั อยา่ งการ
จดั ทํา

กระดาษทํา
การ 6 ช่อง

หูยยยยยยยยยยย….

ทําไมเด็กบญั ชีถึงเก่งจงั
มแี ต่สมดุ อะไรเยอะแยะ
...แต่ เราต้องทําไดส้ ิ….ไปตอ่ เลยจา้ าาา