วันสำ คัญทาง พระพุทธศาสนา และศาสนพิธี
หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-Book) เล่มนี้จัดทำ ขึ้นเพื่อประกอบการเรียนการสอนในรายวิชา ศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม ผู้จัดทำ ได้รวบรวม ข้อมูลเกี่ยวกับวันสำ คัญทางพระพุทธศาสนาและ ศาสนพิธี เพื่อให้นักเรียนได้มีความรู้ ความเข้าใจ ในเนื้อหามากยิ่งขึ้น นำ เสนอในรูปแบบที่น่าสนใจ มีภาพประกอบที่สมจริง ประกอบการเรียนรู้ได้ดี ยิ่งขึ้น ผู้จัดทำ หวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะเป็นประโยชน์แ น์ ก่ นักเรียน และผู้สนใจได้ไม่มากก็น้อ น้ ย คำ นำ นางสาวศรัญญา ผิวใส ผู้จัดทำ
สารบัญ เรื่อง หน้า น้ วันมาฆบูชา ๑-๒ วันวิสาขบูชา ๓-๔ วันอัฏฐมีบูชา ๕-๖ วันอาสาฬหบูชา ๗-๘ วันเข้าพรรษา ๙ วันออกพรรษา วันตักบาตเทโวโรหณะ ๑๐-๑๒ การจัดโต๊ะหมู่บูชา ๑๔-๒๐ การจุดธูปเทียน ๒๑ การอาราธนาศีล ๒๒ การอาราธนาธรรม ๒๓ การอาราธนาพระปริตร ๒๔ แบบทดสอบ อ้างอิง
วันมาฆบูชา วันมาฆบูชาตรงกับวันเพ็ญเดือน ๓ ของทุกปี สมัยพุทธกาลมีเหตุการณ์ “จาตุรงคสันนิบาต” ณ เวฬุวันมหาวิหาร ในกรุงราชคฤห์ พระสาวก ๑,๒๕๐ รูป มาประชุมกัน ล้วนเป็นพระ อรหันต์ทั้งสิ้น พระสาวกทั้ง ๑,๒๕๐ รูป ได้รับเอหิภิกขุ อุปสัมปทา คือ ได้รับการอุปสมบทจาก พระพุทธเจ้า พระสาวกเหล่านั้น มาประชุมกันโดยมิได้ นัดหมาย พระพุทธเจ้าทรงแสดโอวาทปาติโมกข์ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑
๒ การไม่ว่าร้าย ไม่ ทำ ร้าย บำ เพ็ญสมาธิ วันมาฆบูชา โอวาทปาติโมกข์ ขันติ คือ ความอด กลั้น เป็นตบะสูงสุด การไม่ทำ ชั่วทั้งปวง ทำ ความดี ทำ จิตใจ ให้บริสุทธิ์ ๑ ๓ พุทธศาสนิกชนประกอบพิธีตามประเพณี เช่น ทำ บุญ ตักบาตร ฟังธรรม งดสุราและอบายมุข รักษาศีล ๘ บำ เพ็ญประโยชน์ เวียนเทียน กิจกรรมทางศาสนาในวันมาฆบูชา ๒ รูปภาพจาก ตักบาตรใส่บุญ(ตอนที่2) (dmc.tv) รูปภาพจาก Mp3 นำ นั่งสมาธิ (dantacitto.com))
วัน วั วิส วิ าขบูชา ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ วันวิสาขบูชาถือว่าเป็นวันพระพุทธ นับว่าเป็นวันสำ คัญสากลทาง พระพุทธศาสนา สำ หรับชาวพุทธทุกนิกายทั่วโลก มีเหตุการณ์ สำ คัญในพระพุทธศาสนา ๓ เหตุการณ์ ได้แก่ ประสูตร เช้าวันศุกร์ ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ ปีจอ ก่อนพุทธศักราช ๘๐ ปี เจ้าชายสิทธัตถะิทรง ประสูติที่พระราชอุทยานลุมพินีวัน ซึ่งตั้งอยู่ ระหว่างกรุงกบิลพัสดุ์กับเทวทหะ ตรัสรู้ เช้ามืดวันพุธ ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ ปีระกา ก่อนพุทธศักราช ๔๕ ปี เจ้าชายสิทธัตถะทรง ตรัสรู้เป็นสัมมาสัมพุทธเจ้าเมื่อมีพระชนมายุ ได้ ๓๕ พรรษา ณ ใต้ร่มไม้ศรีมหาโพธิ์ ปรินิพพาน ภายหลังการตรัสรู้ องค์สัมมาสัม พุทธเจ้าทรงออกประกาศพระธรรมวินัย และ โปรดเวไนยสัตว์เป็นเวลา ๔๕ ปี เมื่อมีพระ ชนมายุ ๘๐ พรรษา พระองค์ก็เสด็จดับขันธ ปรินิพพาน ๓
วันวิสาขบูชา สมัยรัชกาลที่ ๒ มีการออกพระราชกำ หนด เรียกว่า “พระราช กำ หนดพิธีวิสาขบูชา” ห้ามมิให้ มีการฆ่าสัตว์และเสพสุรา เมรัย ๓ วัน คือ วันขึ้น ๑๔ ค่ำ วันขึ้น ๑๕ ค่ำ และวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๖ ให้มีการทำ บุญตักบาตร รักษาศีล เวียนเทียน เป็นต้น องค์การสหประชาชาติได้ประกาศให้วัน วิสาขบูชาเป็น “วันสำ คัญสากลของโลก” ที่มี ความสำ คัญต่อมนุษ นุ ยชาติ โดยตระหนักว่า พุทธศาสนิกชนประกอบพิธีตามประเพณี เช่น ทำ บุญ ตักบาตร ฟังธรรม งดสุราและอบายมุข รักษาศีล ๘ บำ เพ็ญประโยชน์ เวียนเทียน กิจกรรมทางศาสนาในวันวิสาขบูชา มีความสำ คัญต่อพุทธศาสนิกชนทั่วโลก เป็นศาสนาที่เก่าแก่ เป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ ตั้งแต่อดีตและสืบต่อไปในอนาคต พระพุทธเจ้าทรงสอนให้มีเมตตาธรรมและ ขันติธรรม ส่งผลให้เกิดสันติสุขในสังคม ๔ รูปภาพจาก 2013-meditation-dmctv-ph รูปภาพจาก ตักบาตรใส่บุญ(ตอนที่2) (dmc.tv) - Dhammakaya Foundation
วัน วั อัฏฐมีบู มี บู ชา แรม ๘ ค่ำ เดือน ๖ วันอัฏฐมีบูชา เป็นวันคล้ายวันถวายพระเพลิง พระพุทธสรีระ ที่เมืองกุสินาราจึงถือเป็นวันสำ คัญที่ระลึกถึงพระพุทธ องค์อีกวันหนึ่ง ในวันอัฏฐมีบูชาจะมีการเทศน์เ น์ รื่องพุทธประวัติ เพื่อให้ พุทธศาสนิกชนได้ระลึกถึงพระคุณของพระพุทธเจ้า และ ทราบซึ้งในพระคุณของพระรัตนตรัย ๕
๖ ประชาชนให้ความสนใจน้อ น้ ยกว่าวันสำ คัญทางพระพุทธ ศาสนาวันอื่นๆ ส่วนใหญ่มีแต่พระสงฆ์เป็น ผู้จัดศาสน พิธี ซึ่งเป็นพิธีเล็กๆ วันอัฏฐมีบูชา สำ หรับพุทธศาสนิกชน นิยมประกอบพิธีบูชา ณ ปูชนีย สถานต่างๆและนิยมทำ กันในตอนค่ำ โดยปฏิบัติอย่าง เดียวกับประกอบพิธีวิสาขบูชา จะต่างกันที่คำ บูชาเท่านั้น กิจกรรมทางศาสนาในวันอัฐมีบูชา รูปภาพจาก wreathDIGITAL | วันอัฏฐมีบูชา รูปภาพจาก กิจกรรมวันอัฏฐมีบูชา ในประเทศไทย (dmc.tv)
วัน วั อาสาฬหบูชา ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๘ วันอาสาฬหบูชาถือว่าเป็นวันพระสงค์ เป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรม เทศนาครั้งแรก เรียกว่า ธัมมจักกัปป วัตตนสูตร หรือพระสูตรแห่งการหมุน ล้อธรรม อันได้แก่ อริยสัจ ๔ มรรค ๘ มัชฌิมาปฏิปทา (ทางสายกลาง) เป็นวันที่มี พระพุทธ พระธรรม พระสงค์ หรือ พระรัตนตรัย ครบ ๓ ประการ เป็นวันที่มีพระสงฆ์รูปแรก คือ พระ อัญญาโกณฑญญะ ๗
ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร พุทธศาสนิกชนประกอบพิธีตามประเพณี เช่น ทำ บุญ ตักบาตร ฟังธรรม งดสุราและอบายมุข รักษาศีล ๘ บำ เพ็ญประโยชน์ เวียนเทียน กิจกรรมทางศาสนาในวันอาสาฬหบูชา มัชฌิมาปฏิปทา มรรคมีองค์ ๘ ๑ ๒ อริยสัจ ๔ ความจริงอัน ประเสริฐ วัน วั อาสาฬหบูชา ๘ รูปภาพจาก (winnews.tv) รูปภาพจาก (dmc.tv)
สมัยพุทธกาล พระพุทธเจ้าทรงวางระเบียบให้จำ พรรษา ในฤดูฝน เพื่อไม่ให้พระภิกษุไปเหยียบข้าวกล้าของชาว บ้าน พุทธศาสนิกชนจะนิยมไปทำ บุญเช่นเดียวกับวันสำ คัญทาง พระพุทธศาสนาวันอื่นๆ และมีการหล่อเทียนพรรษาเพื่อนำ ไปถวายให้แก่พระสงฆ์ที่วัด กิจกรรมทางศาสนาในวันเข้าพรรษา วันเข้าพรรษา วัตถุประสงค์ที่สำ คัญของวันเข้าพรรษา เพื่อเปิดโอกาสให้ชาวบ้านได้บำ เพ็ญกุศล เช่น รักษาศีล ฟังธรรม เป็นต้น เพื่อให้ประชาชนนำ บุตรหลานที่เป็นชายเข้ามาบวช เพื่อศึกษาธรรม ๑ เพื่อให้พระสงฆ์ ได้มีเวลาศึกษาพระธรรมวินัยได้มากขึ้น ๒ ๓ แรม ๑ ค่ำ เดือน ๘ ๙ รูปภาพจาก การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและประเพณี - Amazing Traveling (google.com) รูปภาพจาก ONBNEWS
วันตักบาตรเทโวเป็นวันคล้ายวันที่พระพุทธเจ้าเสด็จ กลับลงจากเทวโลก หลังจากเสด็จไปโปรดพระมารดา ในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ นิยมทำ กันในวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๑ วันออกพรรษา และวันตักบาตรเทโวโรหณะ วันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑ เป็นวันที่พระสงฆ์อยู่จำ พรรษาครบ ๓ เดือน และให้พระ สงฆ์ว่ากล่าวตักเตือนกันได้ จึงเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “วัน ปวารณา” หรือ “มหาปวารณา” ๑๐
อาหารที่ใช้ตักบาตรเทโว นิยมใช้ ข้าวต้มมัด และข้าวต้มลูกโยน ชาวบ้านรอพระภิกษุ สามเณร เดินลงมาจากบันไดอุโบสถ หลัง จากทำ วัตรเช้า เมื่อพระอาทิตย์ขึ้นก็สมมติว่าพระพุทธเจ้าเสด็จ บันไดสวรรค์ โดยบางแห่งเปิดเพลง หรือบรรเลงดนตรี สมมติว่า เป็นเทวดาบรรเลง ชาวบ้านที่รออยู่ก็จะใส่บาตรด้วยอาหารหวาน อาหารคาว ข้าวต้มลูกโยน วันออกพรรษา และวันตักบาตรเทโวโรหณะ ตักบาตรเทโวโรหณะ ชาวบ้านนำ ผ้าใหม่ มาเย็บเป็นจีวรเพื่อถวายแด่พระภิกษุสงฆ์ ที่จำ พรรษาครบ ๓ เดือน นิยมทำ หลังจากออกพรรษา 1 เดือน ทอดกฐิน ๑๑ รูปภาพจาก ประเพณีตักบาตรเทโวโรหณะ - ประเพณีไทย www.dmc.tv รูปภาพจาก กฐิน บุญประเพณีสืบทอดพระศาสนา (ราษฎร์) - IsanGate : ประตูสู่อีสานบ้านเฮา
ทอดผ้าป่า ป่ มีประวัติมาจากในอดีตพระภิกษุสงฆ์นำ ผ้าที่ชาว บ้านทิ้งไว้ มารวบรวมทำ ความสะอาดทำ ผ้านุ่ง นุ่ แต่เนื่องจาก พระพุทธเจ้ายังไม่ได้บัญญัติให้พระภิกษุรับจีวรจากชาวบ้าน ได้ ชาวบ้านที่อยากถวายก็นำ มาทิ้งตามทางให้พระภิกษุพบ พิธีทอดผ้าป่า ป่ ในไทยถูกรื้อฟื้นขึ้นมาในสมัยรัชกาลที่ 4 โดย ไม่ได้กำ หนดฤดูกาลว่าต้องทำ ใน 1 เดือนหลังออกพรรษา วัดต่างๆ จัดเทศน์ม น์ หาชาติ ๑๓ กัณฑ์ เล่าถึงพุทธประวัติ ของพระพุทธเจ้า นิยมจัดในวันขึ้นหรือแรม 8 ค่ำ เดือน 12 เพื่อรวบรวมหารายได้เข้าวัด ทอดผ้าป่า ป่ เทศน์ม น์ หาชาติ ๑๒ รูปภาพจาก คุณค่าด้านสังคม - มหาเวสสันดรชาดก (กัณฑ์มัทรี) อ.บุญกว้าง ศรีสุทโธ (google.com) รูปภาพจาก ชักพระ-ทอดผ้าป่าป่ -แข่งเรือยาวชิงถ้วยพระราชทานฯ พลัง ศรัทธานานนับ 100 ปีของชาวสุราษฎร์ฯ (mgronline.com)
วันธรรมสวนะ ขึ้น ๘ ค่ำ ,แรม ๘ ค่ำ ขึ้น ๑๕ ค่ำ ,แรม ๑๕ ค่ำ วันธรรมสวนะ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า วันพระ หมายถึงวัน สำ หรับฟังธรรม ซึ่งในเดือนหนึ่งจะมีวันพระอย่างน้อ น้ ย ๔ วัน *หากเดือนใดเป็นเดือนขาด ถือเอาวันแรม ๑๔ ค่ำ ในวันพระ พุทธศาสนิกชนไปวัดเพื่อทำบุญ ทำทาน รักษาศีล เจริญสมาธิภาวนา และควรที่จะสมาทานรักษาอุโบสถด้วย นอกจากนี้ในวันพระ เราก็ไม่ควรกระทำบาปใด ๆ ทั้งสิ้น เพราะเป็นการทำผิดศีล ๕ ในวันพระถือว่าบาปเป็นอย่างยิ่ง ๑๓
การจัดโต๊ะหมู่บูชา การจัดโต๊ะหมู่บูชา คือ การจัดที่บูชาพระ แสดงความเคารพต่อพระพุทธเจ้า ทำ ได้ ๒ ทาง อามิสบูชา ปฏิบัติบูชา บูชาด้วยสิ่งของ บูชาด้วยการปฏิบัติตน ตามคำ สอน ๑๔ รูปภาพจาก โต๊ะหมู่บูชาหมู่ 9 Buddha Palace Espresso - อินโน ไลฟ์เฟอร์นิเจอร์ (innolifefurniture.com)
การจัดโต๊ะหมู่บูชา มีเครื่องบูชา ดอกไม้ เทียน ธูป การจัดที่บูชาในศาสนพิธี การตั้งพระพุทธรูปบนโต๊ะหมู่บูชา นิยมตั้งให้หันพระ พักตร์ไปทางเดียวกับพระสงฆ์ โดยพระสงฆ์จะนั่งทางเบื้อง ซ้ายของพระพุทธรูป เพื่อจะได้ถือว่าพระพุทธรูปเป็น ประธาน มีเครื่องบูชา การจัดที่บูชา นิยมจัดเป็นโต๊ะหมู่บูชา เพื่อแสดงความ เคารพต่อพระพุทธเจ้า โดยทั่วไปจะใช้โต๊ะหมู่ในการจัด แต่หากหาโต๊ะหมู่ไม่ได้ ก็สามารถใช้โต๊ะหรือตั่งอะไรก็ได้ ที่สมควรนำ มาจัดโต๊ะหมู่บูชา ๑๕ รูปภาพจาก ทส. ยกระดับเพิ่มพูนทักษะความรู้ ประสบการณ์ ด้าน ศาสนพิธีและมารยาทไทยในศาสนพิธี - กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม (mnre.go.th)
การจัดโต๊ะหมู่บูชา กระถางธูป ๑ เชิงเทียน ๒ โต๊ะเดี่ยว แจกัน ๒ ๑๖ รูปภาพจาก เนื้อหาการจัดโต๊ะหมู่บูชา - การเรียนรู้ทางไกลโครงการ DLIT (google.com)
การจัดโต๊ะหมู่บูชา โต๊ะหมู่ ๔ แบบธรรมดา แจกัน ๒ เชิงเทียน ๖ พานดอกไม้ ๒ กระถางธูป ๑ ๑๗ รูปภาพจาก เนื้อหาการจัดโต๊ะหมู่บูชา - การเรียนรู้ทางไกลโครงการ DLIT (google.com)
การจัดโต๊ะหมู่บูชา โต๊ะหมู่ ๕ แจกัน ๔ เชิงเทียน ๖ หรือ ๘ พานดอกไม้ ๕ กระถางธูป ๑ ๑๘ รูปภาพจาก เนื้อหาการจัดโต๊ะหมู่บูชา - การเรียนรู้ทางไกลโครงการ DLIT (google.com)
การจัดโต๊ะหมู่บูชา โต๊ะหมู่ ๗ แจกัน ๔ เชิงเทียน ๘ หรือ ๑๐ พานดอกไม้ ๕ กระถางธูป ๑ ๑๙ รูปภาพจาก เนื้อหาการจัดโต๊ะหมู่บูชา - การเรียนรู้ทางไกลโครงการ DLIT (google.com)
การจัดโต๊ะหมู่บูชา โต๊ะหมู่ ๙ แจกัน ๖ เชิงเทียน ๑๐ หรือ ๑๒ พานดอกไม้ ๗ กระถางธูป ๑ ๒๐ รูปภาพจาก เนื้อหาการจัดโต๊ะหมู่บูชา - การเรียนรู้ทางไกลโครงการ DLIT (google.com)
การจุดธูปเทียน การจุดธูปเทียนเป็นการเริ่มต้นประกอบพิธีกรรมทางพระพุทธ ศาสนา เจ้าภาพควรที่จะเป็นผู้จุดเอง เว้นแต่มีการเชิญให้บุคคล อื่นมาเป็นประธานในพิธี ก็นิยมให้ประธานเป็นผู้จุด ถ้าในงานนั้น มีพิธีกร ก็ให้พิธีกรเป็นผู้เชิญเจ้าภาพ หรือเชิญประธานพิธีมาจุด ธูปเทียน แล้วแต่กรณี จุดธูปเทียน เริ่มจุดจากทางขวามือของพระพุทธรูปก่อน แล้ว จึงจุดเล่มทางซ้ายมือ ถ้ามีเทียนหลายคู่ นิยมจุดคู่บนก่อน แล้วเลื่อนมาจุดคู่ล่าง โดยเริ่มจุดจากเทียนเล่มขวามือของ พระพุทธรูปเช่นเดียวกัน จุดธูป ถ้าธูปมิได้จุดน้ำ มันเตรียมไว้ นิยมถอนธูปมาจุดกับ เทียนชนวน ถ้าไม่มีเทียนชนวน ก็จุดกับไม้ขีดไฟ หรือเทียน ก็ได้ ส่วนการปักธูปควรปักเรียงรายกะระยะพองาม เมื่อจุดธูป เทียนแล้วจึงเริ่มประกอบพิธีนั้นๆ ๒๑ รูปภาพจาก (361) การจุดธูป-เทียนบูชาพระรัตนตรัย.mpg - YouTube
การอาราธนาศีล มะยัง ภันเต วิสุง วิสุง รักขะนัตถายะ ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ ทุติยัมปิ มะยัง ภันเต วิสุง วิสุง รักขะนัตถายะ ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ ตะติยัมปิ มะยัง ภันเต วิสุง วิสุง รักขะนัตถายะ ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ การอาราธนาศีล หมายถึง การเชื้อเชิญพระให้ศีล ใน การประกอบพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนาจึงมักเริ่ม ต้นด้วยการอาราธนาศีล เพื่อให้พระสงฆ์เตือนสติไม่ ให้ทำ ชั่ว และรักษาศีล คำ อาราธนาศีล (คำ อ่าน) ๒๒ รูปภาพจาก https://baannapleangthai.com/การอาราธนาศีล-อาราธนาธ-14/
การอาราธนาธรรม พรหมา จะ โลกาธิปะตี สะหัมปะติ กัตอัญชลี อันธิวะรัง อะยาจะถะ สันตีธะ สัตตาปปะระชักขะชาติกา เทเสตุ ธัมมัง อนุกั นุ กั มปิมัง ปะชัง ธรรม คือ หลักคำ สอนอันเป็นแนวทางให้ปฏิบัติแต่ความดี บำ รุงจิตใจให้งดงาม เพื่อสร้างวินัยที่ดี การอาราธนาธรรม จึง หมายถึง การเชื้อเชิญให้พระสงฆ์ได้กรุณาชี้แนะแนวทางใน การปฏิบัติความดีตามหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา จะ กระทำ ต่อจากการรับศีล คำ อาราธนาธรรม (คำ อ่าน) ๒๓ รูปภาพจาก https://baannapleangthai.com/การอาราธนาศีล-อาราธนาธ-14/
การอาราธนาพระปริตร คำ อาราธนาพระปริตร (คำ อ่าน) วิปัตติ ปะฏิพาหายะ สัพพะสัมปัตติสิทธิยา สัพพะทุกขะวินาสายะ ปริตตัง พรูถะ มังคะลัง วิปัตติ ปะฏิพาหายะ สัพพะสัมปัตติสิทธิยา สัพพะภะยะวินาสายะ ปริตตัง พรูถะ มังคะลัง วิปัตติ ปะฏิพาหายะ สัพพะสัมปัตติสิทธิยา สัพพะโรคะวินาสายะ ปริตตัง พรูถะ มังคะลัง ปริตรแปลว่า คุ้มครองรักษา การอาราธนาพระปริตร จึง หมายถึง การเชื้อเชิญพระสงฆ์ให้สวดมนต์ในบทที่ว่า ด้วยพระพุทธานุภ นุ าพของพระพุทธเจ้า เพื่อป้อ ป้ งกัน ภยันตรายและสร้างความเป็นสิริมงคล ๒๔ รูปภาพจาก https://baannapleangthai.com/การอาราธนาศีล-อาราธนาธ-14/
สแกนทำ แบบทดสอบ ด้วยนะโยม
วันสำ คัญทางพระพุทธศาสนา วันสำ คัญของไทย ประวัติ วันสำ คัญ (dmc.tv) วันสำ คัญทางศาสนา - พระพุทธศาสนา - ธรรมะไทย (dhammathai.org) ศาสนพิธี - พิธีทางศาสนา - วัฒนธรรมไทย - ประเพณี ชาวพุทธ : ธรรมะไท (dhammathai.org) ๙ การจัดโต๊ะหมู่บูชา หันหน้า น้ องค์ประกอบของ มีวิธี | PANGPOND การจัดโต๊ะหมู่บูชา (stou.ac.th) www.canva.com อ้างอิง