MURID _ T4 _ C-BAB 3 RUMUSAN

Bab 3

Tingkatan 4
Rumusan

Modul
Perhalus
2018

59

CIRI-CIRI SEBUAH RUMUSAN YANG BAIK

1. Kandungannya terdiri daripada empat perenggan iaitu pendahuluan, isi tersurat, isi tersirat dan
kesimpulan.

2. Panjang rumusan tidak melebihi 120 patah perkataan.
3. Sebaik-baiknya satu isi ditulis dalam satu ayat.
4. Jumlah perkataan hendaklah dibilang dan ditulis pada bahagian bawah sebelah kanan rumusan.

KOMBINASI ISI TERSURAT DAN TERSIRAT DALAM RUMUSAN

S 6 [12M ] 5 [10M ] 4 [ 8M ] 3 [6M ] 2 [4M ]

T 2 [4M ] 3 [6M ] 4 [ 8M ] 5 [10M ] 6 [12M ]

PANDUAN MENJAWAB RUMUSAN

1. Baca arahan soalan, kemudian gariskan kehendak soalan iaitu fokus 1 [F1], fokus 2 [F2] dan
fokus 3 [F3].

2. Fokus 1 : Arahan mencari isi-isi tersurat yang terdapat dalam petikan – biasanya tidak kurang

daripada lapan (8) isi.

3. Fokus 2 [F2] : Arahan mencari isi-isi tersirat yang tidak terdapat dalam petikan.

4. Fokus 3 [F3] : Tidak melebihi 120 patah perkataan.

PENGGUNAAN KATA KUNCI DALAM FOKUS 1 [ARAHAN ISI TERSURAT]

PENGGUNAAN KATA KUNCI DALAM FOKUS 1 [ARAHAN ISI TERSURAT]

1. Faktor-faktor / punca-punca / sebab-sebab
2. Langkah-langkah / cara-cara / usaha-usaha / tindakan-tindakan / kaedah-kaedah /

teknik- teknik / pendekatan-pendekatan
3. peranan / tanggungjawab / tugas / fungsi

4. Kebaikan / kelebihan / keistimewaan / faedah / manfaat / kepentingan
5. Kesan buruk / keburukan / kekurangan / kemudaratan / kebejatan / kesan negatif /
6. Impak / akibat / implikasi
7. Masalah / halangan / kekangan
8. Ciri-ciri / kriteria

60

CARA-CARA MENGESAN ISI TERSURAT DALAM PETIKAN DENGAN MENGGUNAKAN KATA
KUNCI

1. Lazimnya isi tersurat bermula dalam perenggan yang kedua.

2. Terdapat penggunaan penanda wacana dalam ayat-ayat yang mengandungi isi.

Misalnya selain itu .............., seterusnya ............, di samping itu ......... dan lain-lain lagi.

3. Terdapat kata-kata seperti haruslah, perlu, dapat, sewajarnya, mesti, hendaklah, mampu

dan seumpamanya dalam ayat-ayat isi tersurat.

4. Isi tersurat juga dapat dikesan melalui penggunaan kata kerja transitif.

5. Dinyatakan secara langsung berdasarkan arahan soalan dalam fokus 1.

6. Terdapat penggunaan kata nama khas yang melibatkan jabatan, tokoh, program, dasar

dan sebagainya.

Contoh petikan.

Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang punca-punca berkurangnya
bekalan air bersih dan cara-cara menyedarkan masyarakat supaya berhemat dalam penggunaan air.
(SPM 2015)

Peningkatan permintaan air oleh pengguna akibat pertambahan bilangan penduduk menyebabkan
berlakunya penyusutan bekalan air. Krisis air juga berlaku disebabkan oleh sikap pengguna yang sering
menggunakan air secara berlebihan. Dapatan kajian menunjukkan bahawa secara purata setiap rakyat
Malaysia menggunakan 380 liter air sehari, iaitu melebihi keperluan biasa yang disarankan oleh Pertubuhan
Bangsa-bangsa Bersatu (PBB) 50 liter sehari. Keadaan ini berlaku kerana sikap sebahagian rakyat Malaysia
yang tidak menghargai air sehingga melakukan pembaziran. Sumber bekalan air negara juga terjejas
disebabkan oleh pembangunan yang tidak terancang. Hal ini demikian kerana aktiviti pembalakan dan
perancangan bandar tidak diurus dengan baik.Sehubungan dengan itu,semua pihak yang bertanggungjawab
perlu mengambil inisiatif untuk menangani isu pembalakan dan pembangunan yang tidak terancang ini.

Contoh pilihan isi yang berkaitan:

- Peningkatan permintaan air oleh pengguna akibat pertambahan bilangan penduduk
- Krisis air juga berlaku disebabkan oleh sikap pengguna yang sering menggunakan air secara

berlebihan.
- Keadaan ini berlaku kerana sikap sebahagian rakyat Malaysia yang tidak menghargai air
- Sumber bekalan air negara juga terjejas disebabkan oleh pembangunan yang tidak terancang.

61

KAEDAH PENULISAN RUMUSAN
Pendahuluan [ 2 markah ]
1. Baca arahan soalan.
2. Berikan perhatian kepada fokus 1.
3. Tukarkan kata kunci fokus 1 dalam soalan dengan perkataan yang sinonim dan sambung dengan

fokus ke – 2 untuk melengkapkan pendahuluan.
4. Mulakan perenggan pendahuluan dengan:

Rumusan membincangkan ..............................(Fokus 1/kata kunci sinonim).............
............dan (Fokus 2.).......................................................................................................

Contoh Soalan:
Baca petikan di bawah dengan teliti , kemudian buat satu rumusan tentang langkah-langkah
mencegah penyakit demam denggi dan kepentingannya.
Contoh Jawapan:
Rumusan membincangkan cara-cara mencegah penyakit demam denggi dan
kepentingannya.
Isi Tersurat [ 4 – 12 markah ]
1. Kenal pasti semua isi tersurat yang terdapat dalam petikan.
2. Masukkan sekurang-kurangnya enam isi tersurat yang telah dikenal pasti dalam satu perenggan.
NAMUN amat digalakkan agar pelajar memasukkan lebih daripada enam isi tersurat dengan bilangan
perkataan yang terkawal.
3. Mulakan perenggan isi tersurat dengan kata kunci asal .
Contoh;

Langkah-langkah mencegahnya adalah/ ialah ....................................................
............................................................................................................................................

62

Isi Tersirat [ 4 – 12 markah ]
1. Berdasarkan fokus 2 dalam arahan soalan.
2. Berdasarkan kata kunci dalam fokus 2 fikirkan tentang individu, keluarga, masyarakat, media massa,

pihak swasta dan kerajaan [ mengikut kesesuaian kata kunci ].
3. Mulakan perenggan isi tersirat dengan kata kunci dalam fokus 2.

Contoh;
Kepentingannya adalah .........................................................................................

............................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

Kesimpulan [ 2 markah ]
1. Hanya ditulis dalam satu ayat yang mengandungi dua unsur.
2. Unsur pertama ialah saranan + isu (bahagian pertama arahan ) manakala unsur kedua ialah

kesan/huraian.
3. Mulakan perenggan kesimpulan/penutup dengan perkataan:

Kesimpulannya ..................................................................................................................
4. Kesimpulannya saranan fokus 1 + agar / supaya + kesan saranan fokus 1.
5. Kesimpulannya ........................................ agar/ supaya ...............................................

Contoh;
Kesimpulannya, masyarakat haruslah bekerjasama untuk membanteras penyakit

demam denggi agar kesihatan mereka terjamin.

63

LATIHAN ANSUR MANTAP

1. Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang kemaslahatan mandi
dan sebab-sebab culas mandi. Panjangnya rumusan anda hendaklah tidak melebihi 120 patah
perkataan.

Pendahuluan
Rumusan membincangkan ......................................................................................................

.....................................................................................................................................................

Kesimpulan
Kesimpulannya, ............................................................................................................... supaya
.....................................................................................................................................................

2. Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang faedah-faedah aktiviti
kokurikulum dalam meningkatkan kecekapan berbahasa dan impaknya terhadap sekolah.
Panjangnya rumusan anda hendaklah tidak melebihi 120 patah perkataan.

Pendahuluan
Rumusan membincangkan .........................................................................................................
....................................................................................................................................................

Kesimpulan
Kesimpulannya, ............................................................................................................. supaya
.....................................................................................................................................................

3. Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang kepentingan pengajaran
dan pembelajaran KOMSAS dalam Bahasa Melayu dan peranan ibu bapa menggalakkannya.
Panjangnya rumusan hendaklah tidak melebihi 120 patah perkataan.

Pendahuluan
Rumusan membincangkan ........................................................................................................
....................................................................................................................................................

Kesimpulan
Kesimpulannya, .............................................................................................................. supaya
.....................................................................................................................................................

64

4. Baca petikan di bawah ini dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang impak pelaksanaan
Sekolah Penyayang dalam kalangan murid dan peranan murid menjayakannya. Panjangnya
rumusan anda hendaklah tidak melebihi 120 patah perkataan.

Pendahuluan
Rumusan membincangkan .........................................................................................................
...................................................................................................................................................
Kesimpulan
Kesimpulannya, .............................................................................................................. supaya
...................................................................................................................................................

5. Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang tindakan untuk
mengatasi kenaikan harga barangan dan kesan masalah itu kepada masyarakat. Panjang
rumusan hendaklah tidak melebihi 120 patah perkataan.

Pendahuluan
Rumusan membincangkan .......................................................................................................

..................................................................................................................................................
Kesimpulan
Kesimpulannya, ............................................................................................................. supaya

...................................................................................................................................................
6. Baca petikan di bawah dengan teliti dan kemudian buat satu rumusan tentang usaha-usaha

menangani rasuah dan kesan-kesan negatif gejala rasuah kepada negara. Panjang rumusan
hendaklah tidak melebihi 120 patah perkataan.

Pendahuluan
Rumusan membincangkan .......................................................................................................

...................................................................................................................................................

Kesimpulan
Kesimpulannya, ............................................................................................................ supaya

...................................................................................................................................................

65

7. Baca petikan di bawah dengan teliti kemudian buat satu rumusan tentang faktor pengangkutan
awam semakin tidak popular dan kewajaran masyarakat mengutamakan perkhidmatannya.
Panjangnya rumusan hendaklah tidak melebihi 120 patah perkataan.

Pendahuluan
Rumusan membincangkan ........................................................................................................

....................................................................................................................................................
Kesimpulan
Kesimpulannya, ...............................................................................................................supaya

.....................................................................................................................................................
8. Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang sebab-sebab obesiti

dalam kalangan remaja dan langkah-langkah mengatasi obesiti. Panjangnya rumusan anda
hendaklah tidak melebihi 120 patah perkataan.

Pendahuluan
Rumusan membincangkan ........................................................................................................

....................................................................................................................................................
Kesimpulan
Kesimpulannya, ...............................................................................................................supaya

.....................................................................................................................................................
9. Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang usaha-usaha

mengelakkan kepupusan haiwan liar dan halangan menjayakannya. Panjangnya rumusan anda
hendaklah tidak melebihi 120 patah perkataan.

Pendahuluan
Rumusan membincangkan ........................................................................................................

....................................................................................................................................................
Kesimpulan
Kesimpulannya, ...............................................................................................................supaya

.....................................................................................................................................................

66

CONTOH SOALAN : RUMUSAN (SPM 2016)

Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang cara-cara memupuk semangat patriotisme
dalam kalangan remaja dan kepentingan memupuk semangat patriotisme. Panjangnya rumusan hendaklah tidak
melebihi 120 patah perkataan.

Patriotisme pada umumnya dikaitkan dengan semangat kecintaan dan pengorbanan yang kuat untuk negara.
Semangat cinta akan negara ini perlu disemai dan dipupuk dalam kalangan remaja kerana semangat itu tidak hadir sendiri
tanpa memahami sejarah negara secara jelas. Sejak akhir-akhir ini, semangat patriotisme dikatakan semakin menipis
dalam diri remaja kerana generasi pascamerdeka itu tidak pernah merasai jerih perih seperti yang dialami pejuang
kemerdekaan tanah air suatu ketika dahulu. Mereka juga berasa selesa dengan kehidupan hari ini. Sehubungan dengan
itu, semangat patriotisme mesti disemai melalui sistem pendidikan khususnya dalam mata pelajaran Sejarah, bermula dari
peringkat sekolah rendah lagi. Pada masa yang sama, penerapan elemen sejarah melalui mata pelajaran lain seperti
Bahasa Melayu, Kajian Tempatan dan Kesusasteraan Melayu turut dapat menyemai semangat tersebut.

Untuk membina semangat patriotisme dan rasa cinta remaja terhadap negara, pelbagai aktiviti menarik boleh
dilaksanakan melalui aktiviti kokurikulum di sekolah seperti Persatuan Sejarah, Kelab Rukun Negara dan Kelab Setia. Di
samping itu, kempen sayangi negara hendaklah diadakan secara berterusan. Media elektronik seperti televisyen dan radio
perlu menyiarkan dokumentari tentang pejuang kemerdekaan dan menayangkan filem-filem yang berkaitan dengan
peristiwa bersejarah negara kita. Penyebaran maklumat tentang peristiwa bersejarah melalui laman sosial perlu
dilaksanakan dengan harapan remaja dapat menggunakan kreativiti mereka dengan memuat naik peristiwa-peristiwa
sejarah secara interaktif supaya semangat patriotisme dapat diterapkan. Selain itu, program sambutan bulan
kemerdekaan perlu dijalankan untuk menyemarakkan semangat patriotisme dalam kalangan remaja. Program-program
seperti pertandingan nyanyian lagu patriotik, pementasan teater dan drama yang bercorak kenegaraan boleh dianjurkan
oleh badan bukan kerajaan, pihak sekolah dan agensi-agensi kerajaan supaya mesej semangat cinta akan negara sampai
kepada golongan sasaran. Namun, program tersebut kurang berjaya dalam mencapai matlamatnya kerana kurangnya
penghayatan para remaja dalam aktiviti bercorak kenegaraan tersebut.

Dalam memupuk semangat patriotisme, ibu bapa turut memainkan peranan penting dalam menunjukkan teladan
kepada anak-anak. Misalnya, ibu bapa bersama anak-anak mengibarkan Jalur Gemilang atau melawat tempat-tempat
bersejarah tanah air. Akan tetapi, terdapat segelintir ibu bapa kurang berperanan dalam menerapkan semangat
patriotisme dalam jiwa anak-anak mereka menyebabkan hasrat memupuk semangat patriotisme terjejas. Para remaja
juga perlu dididik dan diterapkan konsep berpegang pada prinsip Kesetiaan kepada Raja dan Negara yang terdapat dalam
Rukun Negara. Penerapan terhadap prinsip ini diharap dapat melahirkan remaja yang bersemangat patriotisme dalam
meniti arus globalisasi. Oleh itu, setiap rakyat negara ini perlu mempunyai semangat patriotisme dalam mempertahankan
maruah bangsa, agama dan negara tercinta.

Dipetik dan diubah suai daripada
‘Memupuk Semangat Patriotisme melalui Sejarah‘

oleh Azam Rahman, Dewan Siswa, Ogos 2014

67

1. Pendahuluan

Rumusan membincangkan usaha-usaha / langkah-langkah memupuk semangat patriotisme dalam
kalangan remaja dan kepentingan memupuk semangat patriotisme.

2. Isi Tersurat
S1 Disemai melalui sistem pendidikan khususnya dalam mata pelajaran Sejarah
S2 Penerapan elemen sejarah melalui mata pelajaran lain.
S3 Pelbagai aktiviti menarik boleh dilaksanakan melalui aktiviti kokurikulum di sekolah.
S4 Kempen sayangi negara hendaklah diadakan secara berterusan.
S5 Penyebaran maklumat tentang peristiwa bersejarah melalui laman sosial.
S6 Program sambutan bulan kemerdekaan perlu dijalankan
S7 Ibu bapa menunjukkan teladan kepada anak-anak
S8 Remaja perlu berpegang pada prinsip Kesetiaan kepada Raja dan Negara.

Contoh Perenggan Isi Tersurat ( Cara )

Cara-caranya ialah disemai melalui sistem pendidikan khususnya dalam mata pelajaran Sejarah.
Selain itu, penerapan elemen sejarah melalui mata pelajaran lain dan pelbagai aktiviti menarik boleh
dilaksanakan melalui aktiviti kokurikulum di sekolah. Seterusnya, kempen sayangi negara hendaklah
diadakan secara berterusan. Cara lain ialah penyebaran maklumat tentang peristiwa bersejarah melalui
laman sosial dan program sambutan bulan kemerdekaan perlu dijalankan. Ibu bapa menunjukkan teladan
kepada anak-anak juga cara memupuk semangat patriotisme. Di samping itu, remaja perlu berpegang pada
prinsip Kesetiaan kepada Raja dan Negara.

3. Isi Tersirat ( Kepentingan )

T1 Melahirkan bangsa yang sanggup berkorban demi negara
T2 Dapat membina jati diri bangsa / semangat kekitaan / kesepunyaan
T3 Melahirkan rakyat yang sentiasa menjaga imej / nama baik negara
T4 Mengukuhkan perpaduan dalam kalangan rakyat
T5 Dapat menghormati / menghargai jasa / pengorbanan pejuang negara
T6 Melahirkan kesedaran tentang erti / nilai kemerdekaan negara
T7 Tidak mudah terpengaruh dengan gejala / anasir luar / subversif
T8 Menjadi bangsa yang dihormati
T9 Mewujudkan negara yang aman dan makmur

68

Contoh Perenggan Isi Tersirat
Kepentingannya adalah dapat melahirkan bangsa yang sanggup berkorban demi negara. Di

samping itu, dapat membina jati diri bangsa.

4. Penutup
Kesimpulannya, semangat patriotisme perlu dipupuk dalam kalangan remaja agar kedaulatan

negara terpelihara.

CONTOH RUMUSAN LENGKAP
Rumusan membincangkan usaha-usaha memupuk semangat patriotisme dalam kalangan remaja

dan kepentingan memupuk semangat patriotisme.
Cara-caranya ialah disemai melalui sistem pendidikan khususnya dalam mata pelajaran Sejarah.

Selain itu, penerapan elemen sejarah melalui mata pelajaran lain dan pelbagai aktiviti menarik boleh
dilaksanakan melalui aktiviti kokurikulum di sekolah. Seterusnya, kempen sayangi negara hendaklah
diadakan secara berterusan. Cara lain ialah penyebaran maklumat tentang peristiwa bersejarah melalui
laman sosial dan program sambutan bulan kemerdekaan perlu dijalankan. Ibu bapa menunjukkan teladan
kepada anak-anak juga cara memupuk semangat patriotisme. Di samping itu, remaja perlu berpegang pada
prinsip Kesetiaan kepada Raja dan Negara.

Kepentingannya adalah dapat melahirkan bangsa yang sanggup berkorban demi negara. Di
samping itu, dapat membina jati diri bangsa.

Kesimpulannya, semangat patriotisme perlu dipupuk dalam kalangan remaja agar kedaulatan
negara terpelihara.

( 118 patah perkataan )

69

PEMAHAMAN PETIKAN UMUM

Soalan 2(a) – Petikan Umum

Berdasarkan petikan Soalan 1, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda sendiri.

(i) Berikan maksud rangkai kata golongan sasaran. [ 2 markah ]

(ii) Pengarang menyatakan beberapa faktor yang menyebabkan semangat patriotisme semakin

menipis dalam kalangan remaja.

Apakah faktor-faktor tersebut? [ 3 markah ]

(iii) Pejuang-pejuang kemerdekaan telah berjaya menanamkan semangat patriotisme dalam jiwa

rakyat Malaysia sehingga kini.

Pada pendapat anda, apakah perkara-perkara yang dapat dilakukan agar jasa-jasa mereka

kekal subur dalam jiwa generasi akan datang? [ 4 markah ]

CONTOH JAWAPAN PEMAHAMAN PETIKAN UMUM
(i) Rangkai kata golongan sasaran bermaksud kumpulan yang dituju.

[2 markah]

(ii) Beberapa faktor yang menyebabkan semangat patriotisme semakin menipis dalam kalangan
remaja ialah generasi pascamerdeka itu tidak pernah merasai jerih perih seperti yang dialami
pejuang kemerdekaan tanah air suatu ketika dahulu. Di samping itu, mereka juga berasa
selesa dengan kehidupan hari ini dan kurangnya penghayatan golongan remaja dalam aktiviti
bercorak kenegaraan.
[3 markah]

(iii) Pada pendapat saya, perkara-perkara yang dapat dilakukan agar jasa-jasa mereka kekal

subur dalam jiwa generasi akan datang ialah mengadakan pameran berkaitan tokoh

kemerdekaan. Selain itu, membina galeri khas berkaitan tokoh kemerdekaan. Seterusnya,

membina tugu peringatan berkaitan pejuang kemerdekaan dan menerbitkan filem dan drama

berkaitan perjuangan pejuang kemerdekaaan. [4markah]

70

RUMUSAN 1 : 30 MARKAH
Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang sebab-sebab obesiti dalam
kalangan remaja dan langkah-langkah mengatasi obesiti. Panjangnya rumusan anda hendaklah tidak
melebihi 120 patah perkataan.

Obesiti merupakan masalah kesihatan yang kini menjadi ancaman terbesar kepada rakyat Malaysia
dengan seorang daripada tiga orang penduduk mengalami masalah berat badan berlebihan. Setakat ini, 8.5
juta orang penduduk Malaysia mengalami masalah berat badan berlebihan dengan 4.4 juta orang obes.

Masalah obes dalam kalangan rakyat Malaysia terutamanya kalangan anak muda adalah kerana
pengambilan makanan berlebihan yang diburukkan lagi dengan kecenderungan kepada makanan manis.
Bilangan rakyat Malaysia yang gemuk dijangka akan terus meningkat kerana kebanyakan generasi muda kini
kurang mengamalkan gaya hidup sihat. Cara hidup orang muda sudah berbeza kerana mereka kini berada
dalam dunia teknologi maklumat dan komunikasi (ICT). Oleh hal yang demikian, mereka kurang melakukan
aktiviti fizikal kerana mereka sudah ketagihan dengan permainan dan penggunaan media sosial dari pagi
hingga malam.

Sikap negatif makan mengikut naluri dan perasaan memang membawa padah. Masyarakat moden
mudah terpikat dengan makanan ringan dan minuman bergas yang mudah dibeli di mana-mana kedai. Makan
melebihi permintaan fisologi badan akan menyumbang lebihan kalori dan lemak dalam badan, sekali gus
menyumbang kepada masalah obes. Sebaliknya, sayur-sayuran, buah-buahan dan bijirin yang merupakan
makanan berkhasiat yang wajar diambil dalam pemakanan seharian, dianggap tidak menyelerakan mereka.

Pengaruh dan budaya makanan segera yang semakin menular dan mendapat tempat di negara kita
turut menyumbang kepada permasalahan ini. Hal ini demikian kerana kesibukan ibu bapa dalam kerjaya
sehingga tugas penyediaan makanan yang seimbang dan berkhasiat untuk anak-anak beralih kepada
makanan segera yang semakin berlambak dalam pasaran. Selain itu, hobi mengunyah makanan ringan
menjadi amalan ketika bersantai menonton televisyen atau berehat turut menyumbang kepada masalah obes.
Walaupun bunyinya sekadar makanan ringan, namun banyak mempengaruhi pola pemakanan masyarakat
kita pada hari ini.

Dari segi kesihatan, obesiti ialah penyebab kolesterol tinggi, darah tinggi, dan gula dalam darah tinggi.

Itu pun belum mengambil kira deretan senarai komplikasi, seperti serangan jantung, angin ahmar,

aterosklerosis dan kegagalan buah pinggang. Masalah kesihatan ini perlu ditangani dengan menitikberatkan

amalan pemakanan seharian yang baik.

Dipetik dan diubah suai daripada‘Jaga Kesihatan Elak Obesiti’

Dewan Siswa, Mac 2015

71

Soalan 2 : Pemahaman

Soalan 2(a) – Petikan Umum

Berdasarkan petikan Soalan 1, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda sendiri.

i. Nyatakan maksud rangkai kata semakin menular. [2 markah]

ii. Pengarang menerangkan terdapat beberapa kesan negatif kepada kesihatan jika seseorang itu

mengalami masalah obesiti.

Jelaskan dua kesan negatif tersebut. [3 markah]

iii. Makanan ringan menjadi kegemaran ramai terutama golongan kanak-kanak dan remaja.
Pada pendapat anda, mengapakah makanan ringan tersebut menjadi kegemaran mereka?
[4 markah]

72

PELAN RUMUSAN
1. PERENGGAN PENDAHULUAN

Rumusan membincangkan ______________________ FOKUS 1 (KATA KUNCI WAJIB TUKAR )
_________________________________+ FOKUS 2

2. PERENGGAN ISI TERSURAT
___________(FOKUS 1)______ialah/adalah_____________S1____________________________.

Selain itu,_____________S2_________. Di samping itu,_________________S3____________. Tambahan
pula,_____________S4_____________________________. Sebab (kata kunci) lain ialah / adalah ___
________S5__________. Seterusnya, _________S6___________________________________________.

3. PERENGGAN ISI TERSIRAT
_________FOKUS 2_______ialah/adalah________________T1_______________. Selain itu,

_________T2__________________________________________________________________________.

4. PERENGGAN PENUTUP
Kesimpulannya,_______________ISU_________________ haruslah/wajarlah/mestilah/hendaklah

________________CADANGAN__________________________supaya/agar/demi/untuk______________
____________KESAN______________..

73

RUMUSAN LENGKAP

Rumusan membincangkan _________________________________________________________
dan __________________________________________________________________________________

Sebab-sebab obesiti dalam kalangan remaja ialah/adalah__________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Selain itu, _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
Di samping itu, _________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
Tambahan pula, ________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
Sebab lain ialah/adalah ___________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
Seterusnya, ___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.

Langkah-langkah mengatasi obesiti adalah ____________________________________________
_____________________________________________________________________________________
Selain itu, _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.

Kesimpulannya,__________________________________________________________________
haruslah_______________________________________________________________________________
supaya _______________________________________________________________________________.

74

[ _____________ patah perkataan ]
PANDUAN MENJAWAB SOALAN PEMAHAMAN PETIKAN UMUM
Soalan 2(a) – Pemahaman Petikan Umum

(i) Rangkai kata semakin menular bermaksud .............................................................. .
(ii) Kesan negatif kepada kesihatan jika seseorang itu mengalami masalah obesiti ialah / adalah

........................................... ( kesan 1) .............................................................................. .
Seterusnya, ........................................................................................................... ( kesan 2 ).
Selain itu, .......................................................... ( kesan 3 ) .................................................. .
(iii) Pada pendapat saya, makanan ringan tersebut menjadi kegemaran mereka ialah /
adalah.................................................................................................(sebab1
)...............................
Di samping itu, ...........................................................................................................( sebab 2 ).

75

RUMUSAN 2 : 30 MARKAH

Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang kepentingan-kepentingan sektor
pelancongan dan langkah-langkah untuk memajukannya. Panjangnya rumusan hendaklah tidak melebihi 120
patah perkataan.

Sejak mencapai kemerdekaan pada tahun 1957, pelbagai sektor telah dibangunkan terutamanya sektor
ekonomi. Salah satu daripada sektor ekonomi yang mendapat perhatian utama oleh pihak kerajaan ialah sektor
yang berasaskan perindustrian, termasuklah industri pelancongan. Memang tidak dapat dinafikan bahawa industri
pelancongan telah menyumbang ke arah pertumbuhan ekonomi dan meningkatkan pertukaran mata wang asing di
sesebuah negara. Dalam hal ini, Malaysia berjaya meletakkan diri setanding negara lain.

Seperti negara-negara ASEAN yang lain juga, industri pelancongan di negara ini giat dimajukan. Oleh hal yang
demikian, pada tahun 2015 pihak kerajaan turut mengisytiharkan Tahun Festival Malaysia dengan kempen yang
bertemakan ”Endless Celebrations”. Kempen ini bertujuan untuk menonjolkan kepelbagaian budaya dan perayaan
yang terdapat di Malaysia serta meningkatkan momentum pertumbuhan industri pelancongan.

Pernahkah terlintas di benak anda, apakah kebaikan yang diperoleh rakyat dan negara dalam usaha
mempromosikan negara kita kepada pelancong asing? Satu daripada kebaikan sektor pelancongan negara ialah
dapat memperkenalkan negara Malaysia ke seantero dunia. Hal ini demikian kerana negara kita mempunyai banyak
keistimewaan yang menjadi daya tarikan kepada pelancong.

Pelancong yang datang dari negara luar menukar mata wang negara mereka kepada mata wang Ringgit
Malaysia sebelum boleh berbelanja di sini. Bertitik tolak daripada itu, sektor pelancongan dapat memajukan industri
kraf tangan di Malaysia. Kedatangan pelancongan asing ke Malaysia bukan sahaja memajukan industri kraf tangan
ke luar negara, bahkan menjadi periuk nasi kepada pengusaha kraf tangan tempatan.

Tidak dapat dinafikan bahawa sektor pelancongan mampu memajukan bidang perniagaan di Malaysia sekali
gus mengurangkan kadar pengangguran dalam kalangan generasi muda. Lantaran itu, peluang tersebut memberi
rezeki yang melimpah ruah kepada peniaga. Sektor pelancongan juga dapat memperkenalkan budaya Malaysia
yang unik lagi istimewa kepada dunia luar.

Dipetik dan diubah suai daripada
’Sumbangan Sektor Pelancongan’
oleh Michelle Toi Tze Ching, Dewan Siswa, Ogos 2015

76

Soalan 2(a) – Pemahaman Petikan Umum

Berdasarkan petikan soalan 1, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda sendiri.

(i) Berikan maksud rangkai kata periuk nasi. [2 markah]

(ii) Pada tahun 2015, kerajaan telah mengisytiharkan Tahun Festival Malaysia dengan mengadakan
kempen ”Endless Celebrations”.

Nyatakan dua tujuan kempen tersebut. [3 markah]

(iii) Pada pendapat anda, apakah faktor-faktor yang menarik kedatangan pelancong asing ke negara kita ?
[4 markah]

77

RUMUSAN LENGKAP

Rumusan membincangkan _________________________________________________________

dan __________________________________________________________________________________

Kepentingan-kepentingan sektor pelancongan ialah/adalah_________________________________

______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________

Selain itu, _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

Di samping itu, _________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

Tambahan pula, ________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

Kepentingan lain ialah/adalah ___________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

Seterusnya, ___________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

Langkah-langkah untuk memajukannya adalah ________________________________________

_____________________________________________________________________________________

Selain itu, _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

Kesimpulannya,__________________________________________________________________
haruslah_______________________________________________________________________________

supaya _______________________________________________________________________________.

78

[ _____________ patah perkataan ]
PANDUAN MENJAWAB SOALAN PEMAHAMAN PETIKAN UMUM
Soalan 2(a) – Pemahaman Petikan Umum

(i) Rangkai kata periuk nasi bermaksud ......................................................................................... .

(ii) Tujuan kempen tersebut ialah / adalah ...........................................(tujuan

1).......................................................................................... .Seterusnya,

.................................................................( tujuan 2). Selain itu,

........................................................................... ( tujuan 3 )

.....................................................................................................................................................

(iii) Pada pendapat saya, faktor-faktor yang menarik kedatangan pelancong asing ke negara kita ialah
/ adalah .................................................................................................................( faktor 1 ).
Di samping itu, ...............................................................................................................( faktor 2 ).

79

RUMUSAN 3 : 30 MARKAH

Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang teknik-teknik menguasai bahasa
Inggeris dan langkah-langkah menggalakkannya. Panjangnya rumusan hendaklah tidak melebihi 120
patah perkataan.

Laporan awal Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia 2013 – 2025 mengandungi cetusan aspirasi
dari segi harapan kerajaan terhadap pelajar di Malaysia yang memberikan tumpuan kepada enam elemen
penting yang menjadi antara keperluan kritikal bagi setiap pelajar untuk bersaing pada peringkat global. Antara
perancangan perubahan yang direka khas dan terkandung dalam Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia
2013 – 2025 termasuklah usaha untuk memastikan setiap pelajar mahir dalam bahasa Inggeris.

Untuk merealisasikan impian kerajaan dalam meningkatkan kemahiran bahasa Inggeris
pelajar, pelajar haruslah membaiki penguasaan bahasa tersebut melalui teknik pembelajaran bahasa
Inggeris.Penyelidikan tentang strategi pembelajaran bahasa mula giat dilakukan pada tahun 1960-an dengan
dipengaruhi oleh perkembangan bidang psikologi kognitif yang pesat ketika itu. Penumpuan terhadap kajian
mengenai strategi pembelajaran bahasa bermula pada tahun 1970-an dengan menjadikan pembelajaran
bahasa lebih berpusatkan pelajar.

Antara teknik yang dikatakan paling efektif dalam menguasai sesuatu bahasa termasuklah teknik
mnemonik iaitu yang berobjektif meningkatkan memori sesuatu komponen bahasa yang dipelajari, terutama
kosa kata. Pelajar boleh mengaplikasikan teknik ini dalam pembelajaran bahasa berkenaan seperti melibatkan
penggunaan seperti penggunaan bahan bercirikan audio visual. Hal ini dapat dilakukan dengan menggunakan
kamus bergambar, kamus elektronik dan mendengar lagu.

Selain penggunaan audio visual, pelajar harus bijak memanfaatkan kewujudan teknologi sedia ada
iaitu media sosial seperti ‘facebook’, ‘twitter’, ‘instagram’ dan Internet. Terdapat pelbagai laman sesawang
yang menyediakan pengajaran bahasa Inggeris secara percuma dan komprehensif untuk pembelajaran yang
bersifat autonomi berbanding pergantungan kepada guru. Selain penggunaan teknologi sedia ada, bahan
pembelajaran bahasa Inggeris tradisional seperti buku, majalah dan akhbar berbahasa Inggeris juga dapat
dijadikan bahan bacaan harian. Melalui pembacaan yang banyak, pelajar dapat menambah perkataan baharu
dan mempelajari ayat dalam penulisan.

Bahasa Inggeris yang komunikatif dapat dimahirkan dengan teknik pembelajaran belajar secara
kolektif, iaitu dengan beberapa rakan pelajar lain dan mempraktikkan bahasa Inggeris lisan bersama-sama.
Pelajar juga memantapkan kemahiran berkomunikasi dalam bahasa Inggeris dengan mendengar perbualan
bahasa Inggeris. Berbual-bual dengan penutur asal bahasa Inggeris antara teknik berkesan dalam
memperkasakan interaksi dalam bahasa Inggeris.

80

Selain itu, penulisan yang baik terhasil daipada latihan penulisan yang berterusan. Pada era moden
pada hari ini, pelbagai aplikasi, perisian dan peranti yang dapat membantu pelajar membaiki tahap penulisan
bahasa Inggeris mereka. Microsoft Word dapat memeriksa ketepatan tatabahasa dan kosa kata bahasa
Inggeris yang digunakan dengan tepat dan mengikut maksud asal yang ingin diketengahkan.

Menurut penulis buku, Second Language Learning, Vivian Cook, strategi yang dipraktikkan oleh
pelajar dalam menguasai bahasa Inggeris akan memberikan impak positif dalam kemahiran berbahasa
Inggeris mereka. Oleh hal yang demikian, pemerkasaan bahasa Inggeris bergantung pada sejauh mana
seseorang pelajar itu sanggup berusaha bagi memastikan matlamat dalam menguasai bahasa Inggeris.

Dipetik dan diubah suai daripada

‘Sukarkah Bahasa Inggeris?’

oleh Noraziah Mohd Amin, Dewan Siswa, Oktober 2015

i. Berdasarkan petikan, apakah bahan-bahan sumber audio visual yang digunakan untuk mempelajari
bahasa Inggeris?

[2 markah]

ii. Pengarang menyatakan bahawa penggunaan teknologi sedia ada memberikan kesan positif kepada
pembelajaran bahasa Inggeris.

Nyatakan dua kesan positif tersebut. [3 markah]

iii. Pada pendapat anda, mengapakah terdapat segelintir pelajar tidak berminat mempelajari bahasa

Inggeris? [4 markah]

81

RUMUSAN LENGKAP

Rumusan ini membincangkan _______________________________________________________
dan __________________________________________________________________________________

Teknik menguasai bahasa Inggeris ialah /adalah _____________________________________
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
Selain itu, ______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Di samping itu, __________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Tambahan pula, ________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Teknik lain ialah / adalah ______________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Seterusnya, ____________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________

Langkah menggalakkannya ialah / adalah _____________________________________________
______________________________________________________________________________________
Selain itu, _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.

Kesimpulannya, __________________________________________________________________
haruslah_______________________________________________________________________________
supaya _______________________________________________________________________________.

[ ______ patah perkataan]

82

PANDUAN MENJAWAB SOALAN PEMAHAMAN PETIKAN UMUM RUMUSAN 3
Soalan 2(a) – Pemahaman Petikan Umum

(i) Bahan-bahan sumber audio visual yang digunakan untuk mempelajari bahasa Inggeris ialah /
adalah ...................................................................... dan ...............................................................

(ii) Kesan positif penggunaan teknologi sedia ada kepada pembelajaran bahasa Inggeris ialah /
adalah .............................................................................................................................................
Kesan positif kedua ialah ................................................................................................................

(iii) Sebab terdapat segelintir pelajar tidak berminat mempelajari bahasa Inggeris ialah / adalah .......
..............................( sebab 1 ) .........................................................................................................
Di samping itu, .................... ( sebab 2 ) .........................................................................................
........................................................................................................................................................
Selain itu,...........................( sebab 3) ............................................................................................
........................................................................................................................................................

83

RUMUSAN 4 : 30 MARKAH

Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang kesan positif lambakan media
sosial dan cara-cara mengatasinya daripada penyalahgunaan. Panjangnya rumusan hendaklah tidak
melebihi 120 patah perkataan.

Akhbar Berita Harian keluaran 25 Oktober 2013 melaporkan bahawa menjelang tahun 2015,
pengguna Internet di Malaysia dijangka akan mencapai sejumlah 25 juta orang, berbanding 18 juta orang
pada tahun 2012. Jangkaan ini berdasarkan Laporan Ekonomi yang dikeluarkan oleh Kementerian Kewangan
pada Oktober 2013. Laporan ini merekodkan peningkatan kadar penembusan jalur lebar isi rumah di Malaysia
telah meningkat kepada 66.8 peratus pada akhir Jun 2013, manakala kadar penembusan telefon mudah alih
melebihi 100 peratus. Laporan ini juga menjelaskan peluang perniagaan yang terbuka luas kepada usahawan
Internet kerana pasaran secara atas talian lebih berpotensi dengan jumlah pengguna yang semakin
bertambah setiap tahun.

Lambakan media baharu pada masa ini telah menguji tahap kesabaran masyarakat, terutama
generasi muda. Hal ini demikian kerana bahan yang disediakan di media ini mampu mengubah seseorang
yang pendiam secara realitinya menjadi seorang yang petah berbicara menerusi media sosial. Kesannya
terhadap golongan ini adalah akan terdedah dengan ancaman daripada pihak yang tidak bertanggungjawab
yang cuba memperdayakan mereka ke arah yang tidak baik. Tidak salah untuk petah berbicara, namun perlu
sesuai dengan masa dan tempatnya.

Hari ini, rata-rata remaja di Malaysia memiliki akaun masing-masing di media sosial. Dengan
pemilikan akaun ini bermakna mereka telah memberi peluang kepada orang ramai untuk berkawan dan
berbual secara atas talian. Kos yang rendah, kemudahan untuk mengakses serta penyediaan rangkaian
Internet yang banyak dengan promosi yang pelbagai telah memberi peluang kepada semua ahli masyarakat
memiliki akaun di media sosial. Media sosial merupakan alat komunikasi yang melibatkan teknologi dan
interaksi digital. Proses komunikasi ini akan membentuk jaringan sosial dari seluruh dunia. Oleh itu, potensi
untuk berkomunikasi dengan masyarakat dari seluruh dunia amat luas dan mudah melalui media sosial.
Namun, berkomunikasi dengan orang yang tidak dikenali boleh mendedahkan kebocoran maklumat sulit
tentang diri terutamanya golongan remaja. Kebocoran maklumat diri di media sosial boleh mengancam
keselamatan seseorang.

Bermula pada tahun 2008, media komunikasi menggunakan facebook mula popular. Medium
komunikasi yang ditawarkan oleh facebook ini telah memudahkan penggunanya berkomunikasi tanpa had
sempadan dan jarak. Tidak dapat dinafikan bahawa lambakan media baharu telah memberi kesan positif
kepada remaja dan masyarakat. Misalnya, bagi remaja yang ingin mempromosikan bakat kreatif mereka
termasuklah melukis, membuat barangan kraf, menyanyi dan seumpamanya dapat diperkenalkan melalui

84

jaringan sosial. Selain dapat mempromosikan bakat, media ini juga dapat menarik perhatian orang ramai untuk
mendekati seni kreatif yang ditonjolkan. Seterusnya, bakat tersebut mampu dijadikan sebagai satu bidang
keusahawanan yang menjana pendapatan.

Selain itu, lambakan media baharu ini jika digunakan dengan betul pasti dapat menjadi medium untuk
menyampaikan pelbagai maklumat berguna dengan mudah, murah dan berkesan kepada orang ramai. Media
sosial seperti facebook contohnya merupakan media yang berjaya menarik jutaan pengguna dalam satu
masa. Bayangkan dengan jumlah pengguna yang banyak di facebook, pelbagai perkara berfaedah dapat
digunakan melalui media ini.

Media sosial telah menawarkan pelbagai tarikan yang mendorong orang ramai menggunakannya.
Namun, lambakan media baharu ini menimbulkan kesan positif dan juga negatif. Semuanya bergantung
kepada bagaimana dan untuk apa kemudahan ini digunakan. Apa yang paling penting adalah persediaan diri
kita untuk memanfaatkan kemudahan teknologi ini dengan cara yang terbaik.

Dipetik dan diubah suai daripada ‘Lambakan Media Baharu’
oleh Noor Azam Abdul Rahman, Dewan Siswa, Bil.01/2015

Soalan 2 : Pemahaman
Soalan 2(a) – Petikan Umum
Berdasarkan petikan Soalan 1, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda sendiri.

i) Berikan maksud rangkai kata petah berbicara. [2 markah]

ii) Lambakan media baharu kini boleh menimbulkan kesan positif dan juga negatif.

Nyatakan dua kesan negatif lambakan media baharu. [3 markah]

iii) Pada pendapat anda, mengapakah berlaku penyalahgunaan media sosial dalam kalangan

remaja ? [4 markah]

85

RUMUSAN LENGKAP

Rumusan ini membincangkan _______________________________________________________
dan __________________________________________________________________________________

Kesan positif lambakan media sosial ialah /adalah _______________________________________
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
Selain itu, ______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Di samping itu, __________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Tambahan pula, ________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Kesan lain ialah / adalah __________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Seterusnya, ____________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________

Cara-cara mengatasinya ialah / adalah ________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Selain itu, _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.

Kesimpulannya, __________________________________________________________________
haruslah_______________________________________________________________________________
supaya _______________________________________________________________________________.

[ ______ patah perkataan]

86

PANDUAN MENJAWAB SOALAN PEMAHAMAN PETIKAN UMUM RUMUSAN 3
Soalan 2(a) – Pemahaman Petikan Umum

(iv) Maksud rangkai kata petah berbicara ialah / adalah ......................................................................
(v) Kesan negatif lambakan media baharu ialah / adalah ...................................................................

Kesan kedua ialah ...........................................................................................................................
(vi) Sebab berlaku penyalahgunaan media sosial dalam kalangan remaja ialah / adalah ...................

..............................( sebab 1 ) .........................................................................................................
Di samping itu, .................... ( sebab 2 ) .........................................................................................
........................................................................................................................................................
Selain itu,...........................( sebab 3) ............................................................................................
........................................................................................................................................................

87

RUMUSAN 5 : 30 MARKAH

Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang usaha-usaha mengatasi
kepupusan haiwan liar dan kekangan menjayakannya. Panjangnya rumusan anda hendaklah tidak
melebihi 120 patah perkataan.

Pembangunan yang pesat telah membawa Malaysia ke zaman kemodenan yang dinanti sejak dahulu
lagi. Tiada lagi manusia yang berjalan kaki untuk ke destinasi yang jauh. Tiada lagi manusia yang
menggunakan burung merpati sebagai wahana komunikasi. Dunia tanpa sempadan kini berada di hujung jari
sahaja. Namun, di sebalik kelebihan ini, tidakkah kita sedar bahawa pembangunan ini telah mengakibatkan
sebahagian besar habitat haiwan musnah? Sebagai contoh, hutan belantara ditebang untuk dijadikan
kawasan perindustrian dan tapak perumahan. Ada segelintir manusia yang memburu haiwan liar untuk
mendapatkan kulit, gading dan daging kerana mendapat permintaan yang tinggi di peringkat global.

Senario ini memerlukan tindakan dan usaha bersepadu daripada semua pihak untuk melindungi
habitat dan spesies haiwan liar ini daripada pupus. Pemburuan haram perlu dibanteras hingga ke akar umbi
agar hidupan liar seperti tenggiling dan gajah tidak terancam. Penguatkuasaan undang-undang yang lebih
tegas juga amat perlu memandangkan tindakan mengenakan denda yang tinggi sudah tidak sesuai
dilaksanakan. Hal ini dikatakan demikian kerana pesalah akan tetap mengulangi kesalahan yang sama
setelah membayar denda tersebut. Hukuman penjara ke atas mereka yang terlibat dalam kepupusan haiwan
liar ini antara alternatif lain yang boleh diambil.

Pengekalan Taman Negara sebagai habitat haiwan liar yang kini berada di ambang kepupusan juga
perlu untuk menjamin keselamatan haiwan tersebut daripada pemburu haram. Kawasan Taman Negara
hendaklah diisytiharkan sebagai kawasan yang dilarang sama sekali melakukan aktiviti pemburuan.
Seterusnya, hutan belantara hendaklah dipelihara daripada diteroka oleh pihak yang tidak bertanggungjawab.
Hal ini perlu dilakukan demi memastikan habitat haiwan liar ini akan terus terpelihara.

Dari semasa ke semasa, teknik pembiakan haiwan liar sewajarnya dijalankan bagi mengatasi
kepupusan haiwan tersebut. Baka haiwan yang hampir pupus akan disimpan dan disenyawakan bagi
menghasilkan baka yang lebih sihat. Melalui cara ini, haiwan liar tersebut akan terus hidup dan generasi akan
datang masih dapat mengenal haiwan liar ini, bukan hanya mengenal melalui televisyen atau buku sahaja.
Natijahnya, generasi Y akan dapat melihat secara langsung keindahan alam yang unik ini.

Dipetik dan diubah suai daripada ‘Mengelakkan Kepupusan Haiwan Liar’
oleh Sofea Suhaimi, Dewan Siswa, September 2015

88

Soalan 2 : Pemahaman

Soalan 2(a) – Petikan Umum

Berdasarkan petikan Soalan 1, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda sendiri.

i. Nyatakan maksud rangkai kata hingga ke akar umbi. [2 markah ]

ii. Dalam petikan, pengarang menerangkan teknik pembiakan haiwan liar untuk mengatasi

kepupusan haiwan liar tersebut.

Jelaskan dua kesan jika teknik pembiakan haiwan liar tidak dilaksanakan. [3 markah ]

iii. Anak-anak perlu ada kesedaran tentang kepentingan pemeliharaan haiwan liar.

Pada pendapat anda, nyatakan peranan ibu bapa untuk memupuk kesedaran tersebut kepada

anak-anak. [4 markah ]

89

RUMUSAN LENGKAP

______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.

[ ______ patah perkataan]

90

Soalan 2(a) – Pemahaman Petikan Umum
(i) .................................................................................................................................
(ii) ................................................................................................................................
.................................................................................................................................
............................................ ....................................................................................
.................................................................................................................................
..................................................................................................................................
(iii) ..................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................

91

RUMUSAN 6 : 30 MARKAH

Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang kebaikan mata pelajaran Sejarah
dan usaha-usaha menarik minat murid kepada mata pelajaran Sejarah. Panjangnya rumusan anda
hendaklah tidak melebihi 120 patah perkataan.

Benarkah generasi hari ini begitu teruja memikirkan perkara yang mungkin berlaku pada masa
hadapan sehingga mengesampingkan peristiwa penting yang pernah dilalui oleh generasi terdahulu? Jika
kita melakukan kajian secara mendalam, kepesatan perkembangan teknologi maklumat dan komunikasi
merupakan salah satu punca yang menyebabkan generasi hari ini kurang berminat dengan mata pelajaran
Sejarah. Mereka beranggapan bahawa mata pelajaran sejarah terlalu sukar kerana banyak fakta yang perlu
diingat. Selain itu, ada juga pihak yang berpendapat bahawa faktor guru merupakan salah satu punca pelajar
kurang berminat dengan mata pelajaran ini. Guru terlalu terikat dengan buku dan kurang kreativiti untuk
menjadikan mata pelajaran ini sebagai salah satu mata pelajaran yang menarik di sekolah.

Sekiranya keadaan ini berlarutan tanpa sebarang langkah drastik, pastinya pelbagai kesulitan akan
timbul. Usaha Kementerian Pendidikan memperkenalkan mata pelajaran Sejarah dalam Kurikulum Sepadu
Sekolah Rendah (KSSR) kepada pelajar tahun empat merupakan usaha yang wajar dipuji untuk melahirkan
generasi yang celik sejarah. Mata pelajaran Sejarah berperanan untuk melatih generasi pada hari ini dan
akan datang untuk menghargai sumbangan atau jasa seseorang pemimpin atau tokoh. Selain itu, mata
pelajaran Sejarah sebenarnya berupaya untuk melahirkan generasi yang mampu berfikir dengan baik.
Sejarah telah membuktikan bahawa tokoh tersohor dunia yang berjaya dalam pelbagai bidang merupakan
insan yang mempunyai daya kebolehan berfikir yang luar biasa. Contohnya seperti Ibnu Sina dan Alexander
Graham Bell.

Mata pelajaran Sejarah juga berfungsi sebagai elemen yang mampu menyatupadukan rakyat
berbilang kaum di negara ini. Setiap bangsa mempunyai sejarahnya yang tersendiri. Mengkaji sejarah sesuatu
bangsa secara tidak langsung membantu kita menyelami budaya atau cara kehidupan sesuatu bangsa.
Dalam masa yang sama melalui pelbagai peristiwa tragis seperti feri karam dan kapal terbang terhempas
yang mengorbankan ratusan nyawa merupakan suatu detik yang amat sukar untuk dilupakan apatah lagi jika
kita kehilangan orang yang tersayang. Bertitik tolak daripada itulah kita akan melihat betapa penting peranan
sejarah. Sejarah secara tidak langsung mampu mendidik manusia untuk berwaspada dalam apa-apa juga
tindakan yang bakal dilakukannya. Dengan cara ini, manusia berusaha untuk menjadi lebih berfikrah dan
sentiasa memikirkan buruk dan baiknya sebelum melakukan sesuatu perkara. Yang lebih penting jati diri
individu dapat dipupuk dan semangat cinta akan negara juga dapat ditingkatkan.

Sebagai rakyat Malaysia, kita perlu mendalami sejarah agar dapat meningkatkan kefahaman tentang
sejarah negara serta tidak mudah terpengaruh dengan anasir luar yang boleh menggugat kedaulatan negara.

92

Tegasnya, mata pelajaran Sejarah tidak seharusnya dipinggirkan meskipun masyarakat dunia kini lebih teruja
dengan kepesatan perkembangan teknologi maklumat dan komunikasi. Masa lalu ialah sejarah yang kita
jadikan panduan dan pedoman untuk membina masa hadapan.

Dipetik dan diubah suai daripada
‘Kepentingan Mata Pelajaran Sejarah’
oleh Md Nizar Parman, Dewan Siswa, Ogos 2014

Soalan 2 : Pemahaman

Soalan 2(a) – Petikan Umum

Berdasarkan petikan Soalan 1, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda sendiri.

i. Berikan maksud rangkai kata elemen yang mampu. [ 2 markah ]

ii. Pengarang menyatakan beberapa punca generasi hari ini kurang berminat mempelajari mata

pelajaran Sejarah.

Nyatakan punca-punca tersebut. [3 markah]

iii. Pada pendapat anda, apakah kesan buruk jika generasi hari ini kurang berminat dengan mata

pelajaran Sejarah? [ 4 markah ]

93

RUMUSAN LENGKAP

______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.

[ ______ patah perkataan]

94

Soalan 2(a) – Pemahaman Petikan Umum
(i) .................................................................................................................................
(ii) ................................................................................................................................
.................................................................................................................................
............................................ ....................................................................................
.................................................................................................................................
..................................................................................................................................
(iii) ..................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................

95

RUMUSAN 7 : 30 MARKAH

Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang langkah-langkah menangani
kes buli dan impaknya. Panjangnya rumusan anda hendaklah tidak melebihi 120 patah perkataan.

Isu buli yang berlaku dalam dunia pendidikan di Malaysia telah mencapai tahap yang
membimbangkan. Walaupun peratusan yang terlibat masih rendah, kes ini melibatkan tahap keselamatan
pelajar di sekolah dan di luar sekolah. Lebih kritikal lagi, kes kes buli ini melibatkan nyawa seperti kes bunuh.
Peraturan sekolah sedia ada tidak mampu membendung gejala ini daripada terus merebak kerana pembuli
tidak berasa takut akan amaran dan tindakan yang dilakukan oleh pihak sekolah. Cadangan Presiden
Persatuan Psikologi Malaysia, Profesor Madya Dr. Rozmi Ismail, agar satu pasukan petugas khas yang
memfokuskan elemen pengurusan sosial dan emosi perlu bagi menangani masalah buli di Malaysia wajar
diberi perhatian oleh kerajaan.

Apakah punca sebenar kes ini berlaku? Seperti biasa, kita akan saling menuding jari kepada orang
lain. Kita akan menyalahkan ibu bapa yang tidak memberikan perhatian kepada anak. Kita juga akan
menyalahkan guru di sekolah yang gagal menjaga disiplin pelajar. Tidak kurang juga ada yang akan
menyalahkan sistem pendidikan yang dikatakan lemah. Teknik menyelesaikan masalah ala-ala lagu “bangau
oh bangau” ini tidak akan dapat menyelesaikan masalah. Sebenarnya hal ini memerlukan komitmen semua
pihak untuk duduk berbincang bersama-sama dan menerima cadangan secara kolektif bagi menangani isu
ini. Satu garis panduan pelaksanaan program suai kenal perlu dikemukakan oleh pihak sekolah agar tidak
memberikan peluang yang besar kepada pelajar senior untuk bertindak melebihi apa-apa yang disarankan
oleh pihak sekolah.

Keterlibatan guru pembimbing yang bertindak sebagai penasihat program turut diperlukan. Selain
amaran dan tindakan disiplin di sekolah, pihak kaunseling juga perlu lebih proaktif menyelami masalah
pembuli dan individu yang dibuli. Di samping itu, untuk tindakan jangka panjang, bimbingan dan penerapan
nilai murni oleh ibu bapa di rumah turut ditagih. Sebagai contoh, nilai hormat menghormati, mengambil tahu
dan peka. Penerapan nilai keagamaan yang teratur juga mampu membentuk sahsiah pelajar yang baik.
Peranan ibu bapa dalam menangani isu buli ini sangat penting. Mereka seharusnya faham dan peka tentang
kehendak anak mereka. Ibu bapa perlu bertindak sebagai kawan, sahabat, abang dan kakak dan teman
berbual. Hal ini penting kerana jika remaja mula mencari teman di luar rumah, sudah pasti risiko yang lebih
besar mananti. Jika di luar rumah mereka bertemu dengan kawan yang baik, maka bernasib baiklah, namun
jika sebaliknya berlaku, ibau bapa harus bertanggungjawab.

Masyarakat turut berperanan untuk menyelesaikan isu buli dalam dunia pendidikan. Sebagai
masyarakat yang prihatin, mereka perlu menjadi mata dan telinga kepada ibu bapa dan pihak sekolah.
Sebarang aktiviti yang mencurigakan perlu diambil tindakan segera, sama ada secara teguran ataupun

96

dilaporkan kepada pihak yang berwajib. Ibu bapa pula seharusnya dapat menerima laporan daripada anggota
masyarakat secara terbuka dan berlapang dada supaya jalan penyelesaian dapat dicari dengan mudah dan
teratur.

Tiba masanya semua pihak berganding bahu melihat kes buli ini sebagai isu yang serius dan besar.
Isu buli ini jika tidak diberi perhatian yang serius, akan menjadi duri dalam daging yang natijahnya merosakkan
keseluruhan usaha pembangunan negara.

Dipetik dan diubahsuaikan daripada “Buli, Krisis Dunia Pendidikan”,
oleh Noor Azam AbdulRahman,
Dewan Siswa Julai 2015

Soalan 2(a) – Petikan Umum

Berdasarkan petikan Soalan 1, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda sendiri.

i. Mengapakah pengarang berpendapat isu buli dalam sistem pendidikan di Malaysia telah

mencapai tahap yang membimbangkan? [2 markah]

ii. Pengarang menyatakan beberapa tanggapan yang salah berkenaan punca terjadinya kes buli.
Jelaskan dua sikap dan pandangan yang salah oleh masyarakat terhadap punca terjadinya kes
buli. [3 markah]

iii. Sebagai seorang pelajar yang bertanggungjawab, apakah tindakan yang akan anda ambil

sekiranya melihat kejadian buli berlaku di sekolah anda?

Kemukakan tiga tindakan anda. [4 markah]

97

RUMUSAN LENGKAP

______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________.

[ ______ patah perkataan]

98

Soalan 2(a) – Pemahaman Petikan Umum
(i) .................................................................................................................................
(ii) ................................................................................................................................
.................................................................................................................................
............................................ ....................................................................................
.................................................................................................................................
..................................................................................................................................
(iii) ..................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................

99

RUMUSAN 8 : 30 MARKAH

Baca petikan di bawah dengan teliti, kemudian buat satu rumusan tentang cara-cara mendidik anak
mengurus perbelanjaan dan halangannya. Panjangnya rumusan hendaklah tidak melebihi 120 patah
perkataan.

Diakui bahawa zaman sekarang tidak seperti 20 atau 30 tahun lepas kerana semua harga barangan
atau perkhidmatan telah meningkat berlipat kali ganda lebih tinggi. Dahulu kantin sekolah menjual sepinggan
nasi lemak pada harga 50 hingga 70 sen dan kadang-kadang dengan harga tersebut turut disertakan dengan

telur dan kuih.

Banyak laman sesawang memberikan pelbagai panduan dalam mendidik anak-anak berbelanja
secara berhemah. Kaedah yang berkesan ialah ibu bapa perlu menunjukkan contoh terlebih dahulu semasa
menguruskan kewangan keluarga supaya anak-anak mudah mengikut budaya tersebut. Seterusnya, budaya
berjimat cermat tanpa bermewah-mewah mesti diterapkan sejak anak-anak masih kecil. Ibu bapa juga
seharusnya mendidik anak-anak agar dapat membezakan antara keperluan dengan kehendak terhadap
sesuatu barangan dengan mengambil kira faedah yang bakal diperoleh selepas membeli sesuatu item.

Sesetengah ibu bapa mengamalkan budaya berkongsi maklumat tentang perbelanjaan keluarga
dengan anak-anak. Misalnya, memberitahu mereka tentang agihan perbelanjaan bulanan makanan, bayaran
bil, elektrik, telefon, insurans, sewa rumah, sewa kereta dan agihan tabungan kecemasan keluarga. Dengan
cara ini anak-anak akan memahami hakikat bahawa ibu bapa tidak lokek berbelanja, tetapi mengutamakan
keperluan. Anak-anak perlu memahami bahawa jika wang keluar lebih banyak daripada wang simpanan, hal
ini menunjukkan mereka sepatutnya menyingkirkan pembelian barangan yang tidak penting. Oleh itu, anak-
anak patut dilatih mencatat jumlah wang yang diterima serta yang telah dibelanjakan dalam buku akaun
sendiri. Hal ini bertujuan supaya anak-anak mengetahui aliran tunai perbelanjaan mereka.

Konsep sedikit-sedikit, lama-lama jadi bukit amat digalakkan bagi anak-anak yang memerlukan
sesuatu yang dihajati. Ibu bapa patut mendidik anak-anak supaya menabung lebihan wang saku sama ada
menyimpan di dalam tabung di rumah, di institusi perbankan atau amanah saham yang lebih selamat. Ibu
bapa juga boleh membeli atau menyediakan tabung yang menarik sebagai galakan kepada anak-anak
menyimpan wang bagi tujuan ketika kecemasan dan keperluan terdesak pada masa depan. Anak-anak
sebaik-baiknya dilatih untuk menjadikan amalan membawa bekal makanan dari rumah sebagai rutin. Hasilnya
bukan sahaja menjimatkan perbelanjaan malahan juga menjamin kebersihan dan keseimbangan khasiat
makanan tersebut.

100

Dipetik dan diubah suai daripada
Didik Anak Budaya Kewangan Berhemah
oleh Khairunneezam Mohd Noor, Dewan Siswa, Mei 2015

Soalan 2 : Pemahaman

Soalan 2 (a) – Petikan Umum

Berdasarkan petikan Soalan 1, jawab soalan-soalan yang berikut dengan menggunakan ayat anda sendiri.

(i) Berikan maksud rangkai kata keperluan terdesak. [2 markah]

(ii) Berdasarkan petikan, nyatakan dua kesan jika anak-anak dapat menguruskan perbelanjaan dengan

baik. [3 markah]

(iii) Pada pendapat anda, apakah peranan pihak sekolah dalam usaha menggalakkan murid-murid

mengurus perbelanjaan harian? [4 markah]

101

RUMUSAN LENGKAP

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________.

[ ______ patah perkataan]

102

Soalan 2(a) – Pemahaman Petikan Umum
(i) .................................................................................................................................
(ii) ................................................................................................................................
.................................................................................................................................
............................................ ....................................................................................
.................................................................................................................................
..................................................................................................................................
(iii) ..................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................

103