กบฏแมนฮัตตัน

“เมอื่ ทหารในชาติเดยี วกนั
ตอ งมารบราฆาฟน กันเอง”

กบฏ
แมนฮัตตัน

เมือรัฐบาลคณะ “รฐั ประหาร”

บริหารการคลังไปในทาง“ทุจริต”
และแสวงหาผลประโยชน์โดยมิชอบ
“คณะกชู้ าติ”จึงเกิดขึนและกลายเปน . . .

กบฏ

แมนฮั ตตั น

การรวบรวมอาํ นาจเบ็ดเสร็จในการปกครองประเทศ
สรางความไมพอใจใหกลุมอาํ นาจอ่ืนๆ

ดวยเหตุนี้จึงมักเกิดการรวมกลุมกอการเปล่ียนแปลงอยูบอยๆ

และหากกระทําไมสาํ เร็จ เหลาผูกอการน้ันก็จะกลายมาเปน กบฏ

กบฏแมนฮตั ตัน เปนกบฏครัง้ สําคัญในประวตั ศิ าสตรไทยสมัยใหม

ซงึ่ บางคนเรียกวา สงครามกลางเมือง ท่ีคนในชาติเดียวกัน
ตองมารบราฆาฟน กนั เอง . . .

ผลแหงสงครามกอใหกองทัพเรือถูกลดแสนยานุภาพลง
ถูกกาํ จัดกําลังคน ลดสถานที่ต้ังและสถานที่ฝกปฏิบัตการ
ตลอดจนลดจํานวนอาวุธยุทโธปกรณตางๆ ลงอยางมาก
ดังนั้นกองทัพบก กองทัพอากาศ และกรมตํารวจ จึงขยายแสนยานุภาพ
และเร่ิมมีบทบาททางการเมืองอยางเห็นไดชัดนับต้ังแตน้ันเปนตนมา

สาเหตขุ องการกอ่ กบฏ

ประการที 1
ความไมพ่ อใจในการบริหารประเทศของรฐั บาล
จอมพล ป. พิบลู สงคราม สมยั ที 2 ซึงคณะรัฐประหาร
พ.ศ.2490 สนับสนุน โดยทหารเรือเห็นวา่ รฐั บาลของคณะ
รฐั ประหารมิได้บรหิ ารราชการแผน่ ดินเพือประโยชน์สขุ
ของประชาชนอย่างแท้จริง ใช้วิธีเผด็จการโดยปรับปรุง
กรมตาํ รวจใหม้ ลี ักษณะเปน “ กองทัพ ” เพอื ขม่ ขปู่ ระชาชน และ
กวาดลา้ งฝายตรงข้ามอยา่ งทารณุ และไรม้ นุษยธรรม

ประการที 2
ความตึงเครียดระหว่างทหารบกและตาํ รวจกับทหาร
เรือ ซึงมีมาตังแต่สงครามโลกครังที 2โดยทีทัง 2 ฝาย
ต่างสันบสนุนผู้นําต่างกัน ทหารบกสนับสนุนจอมพล ป.
พิบูลสงคราม ทหารเรือสนับสนุนนายปรีดี พนมยงค์
ส่วนตํารวจนันมีปญหาการกระทบกระทังกับทหารเรือ

อยู่เสมอและได้กล่าวหาทหารเรือในเรืองทีมักให้ผู้
กระทําความผิดประเภทใช้อาวุธปล้นจีหลบซ่อนในเขต

ทหารเรืออีกด้วย

ประการที 3
ความเสอื มโทรมในกองทพั เรอื เพราะรฐั บาลไม่ไว้วางใจ

และไม่ใหก้ ารสนับสนุนอย่างเต็มทีนับตงั แตค่ รังกบฏ
วงั หลวง เมือวันที 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2492 มีการตัดกําลัง
นาวกิ โยธนิ ลง เพราะเหน็ ว่าไมใ่ ช่หน้าทีของกองทัพเรือและ
รฐั บาลจดั สรรงบประมาณมาให้กองทัพเรอื ไม่เพยี งพอทีจะ

นํามาปรับปรุงกองทัพได้

เหตุการณ์กบฏ

เรมิ ขนึ เมือวนั ที 29 มิถุนายน พ.ศ.2494 เวลา 15.00 น. ซงึ เปนวนั และเวลา
ทที างราชการไดก้ ําหนดใหป้ ระกอบพธิ รี บั มอบเรอื ขดุ สันดอนชือ แมนฮัตตนั

ทีรฐั บาลสหรฐั อเมรกิ ามอบใหร้ ัฐบาลไทยตามโครงการชว่ ยเหลือทาง
เศรษฐกจิ โดยมี จอมพล ป. พิบลู สงคราม นายกรฐั มนตรเี ปนผู้รับมอบ พิธี
นีจัดขนึ ทีท่าราชวรดิฐ เมือประกอบพิธีรับมอบเสรจ็ แลว้ จอมพล ป. พิบูล

สงครามกไ็ ด้รบั เชิญไปชมเรือ ขณะนันเอง นายทหารเรอื กลุ่มหนึงนําโดย
นาวาตรี มนัส จารภุ า ไดใ้ ชป้ นกลจีบงั คบั ให้ จอมพล ป. พิบูลสงคราม ไปลง
เรือเปดหวั ทเี ตรียมไว้ แล้วนําไปยงั เรือหลวงศรีอยุธยา และคุมขงั จอมพล

ป. พิบลู สงคราม ไว้ ณ ทนี ัน

MDM Company June 1, 2021

คณะผู้ก่อการกบฏไดป้ ระกาศยืนยันถึงความจาํ เปนทตี อ้ งทาํ การครังนี เพราะการบรหิ าร
งานทเี หลวแหลกของรัฐบาลซึงใชอ้ ํานาจแสวงหาผลประโยชน์และกดขีขม่ เหงราษฎร แต่
กย็ นื ยันวา่ จะไม่ปฏิบตั กิ ารใด ๆทงั สิน นอกจากถกู โจมตีกอ่ น ต่อมาเมอื ถงึ เวลา 04.00น.
ของวันที 30 มิถนุ ายน การเจรจาตามมตคิ ณะรัฐมนตรไี ม่เปนผลสําเรจ็ จงึ เกิดการสู้รบ

กนั ขนึ เมอื เวลา 04.30 น. ของวนั ที 30 มิถุนายน พ.ศ.2494 เริมจากฝายรัฐบาล โดย
กองทัพบกภายใต้การนําของ พลโท สฤษดิ ธนะรัชต์ กองทัพอากาศภายใตก้ ารบัญชาของ
พลอากาศเอก ฟน รณนภากาศ ฤทธาคนี และกาํ ลังตํารวจโดยพลตาํ รวจโท เผ่า ศรียา

นนทก์ ารสู้รบแพรข่ ยายไปอย่างกว้างขวาง

ทหารบกเริมโจมตจี ากด้านพระนคร กองทัพอากาศเรมิ ทิงระเบิดทีกรมอู่ทหารเรือ และ
ตําแหน่งคลังเชือเพลิง ระหว่างการสรู้ บกันนัน การเจรจาตอ่ รองกย็ ังคงดําเนินอยู่ จน
กระทังเวลา 15.00น. เครอื งบินของกองทัพอากาศไดท้ ิงระเบดิ เรอื หลวงศรีอยธุ ยา จน

กระทังไฟลกุ ไหมแ้ ละอับปางลง แต่จอมพล ป. พบิ ูลสงครามได้รับการชว่ ยเหลอื จาก
ทหารเรอื ใหว้ ่ายนําขึนฝง ณ ทีทําการกองทัพเรือ ฝงธนบรุ ี ไดอ้ ยา่ งปลอดภัย ฝายทหาร

อากาศยังคงโจมตตี อ่ ไปจนกระทงั เวลา 17.00 น. เรือหลวงคาํ รณสินธ์ ซงึ ทําหน้าที
คุม้ ครองคลังนํามันอยู่ทบี ริเวณกรมอทู่ หารเรอื อับปางลงอกี ลําหนึง

มาตราการหลงั เหตุการณ์ยุติ

ภายหลังเหตุการณ์กบฏแมนฮตั ตันยตุ ิลง รฐั บาลได้ดาํ เนินการให้บา้ นเมืองเข้าสสู่ ภาวะ
ปรกติ ทงั ทางดา้ นความสงบเรียบร้อยของประชาชน การทหาร และตํารวจซงึ ไดร้ ับ
ความเสียหายจากการสรู้ บครังนี รวมทังมกี ารปรบั ปรุงกองทัพเรือเสียใหม่ โดยแต่ง
ตังคณะกรรมการปรบั ปรุงกองทัพเรือจํานวน 12 คน ทสี ําคัญ คอื จอมพล ป. พิบูล
สงคราม พลเอก ผิน ชณุ หะวัณพลอากาศเอก ฟน รณนภากาศ ฤทธาคนี พลโท สฤษดิ
ธนะรัชต์ และ พลตาํ รวจโท เผ่า ศรยี านนท์ปรากฏว่าคณะกรรมการได้พจิ ารณาและลด
กาํ ลงั กองทพั เรือในลกั ษณะลดทอนแสนยานุภาพ มากกว่าจะเปนการปรับปรุงเพือให้

กองทพั เรือมีสมรรถภาพดขี ึน

กบฏแมนฮัตตันเปนกบฏครังสําคญั ในประวตั ศิ าสตรไ์ ทยสมัยใหม่ ซงึ บางคนเรยี ก
ว่าเปน “ สงครามกลางเมือง ” ทีคนในชาติเดยี วกันต้องมารบราฆ่าฟนกันเองจาก
สถิตทิ ีมีผู้บนั ทึกไว้ มผี ูบ้ าดเจบ็ และล้มตายเปนจาํ นวนมาก ส่วนใหญ่เปนประชาชน

ชาวบ้านทไี มม่ ีสว่ นเกยี วขอ้ งกับความขัดแย้งของทัง 2 ฝาย โดยประชาชนเสยี
ชีวติ 118 คน บาดเจ็บสาหัสและไมส่ าหัส 191 คน พิการ 9 คน ทหารเรอื เสยี ชวี ติ 43
นาย บาดเจบ็ 87 นาย ทหารบกเสียชวี ิต 43 นาย บาดเจบ็ 87 นาย ทหารบกเสีย

ชีวิต 17 นาย บาดเจบ็ 115 นาย และตาํ รวจเสียชีวติ 9 นาย บาดเจบ็ 38 นาย

เหตุการณ์กบฏแมนฮตั ตนั เมือวันที 29 มถิ ุนายน พ.ศ. 2494 ส่งผลใหก้ องทัพเรอื ถกู
ลดแสนยานุภาพลง ถูกจาํ กดั กําลงั คน ถูกลดสถานทตี งั และสถานทีฝกปฏิบัติการ
ตลอดจนลดจํานวนอาวธุ ยุทโธปกรณ์ต่าง ๆ ลงอย่างมาก บทบาทของกองทพั เรือ
ถูกลดลงอยา่ งสินเชิง ส่วนกองทพั บก กองทพั อากาศและกรมตํารวจสามารถขยาย
แสนยานุภาพได้อย่างเตม็ ทแี ละมีบทบาททางการเมอื งอย่างเหน็ ไดช้ ดั นับแตน่ ันมา

กบฏแมนฮัตตนั

29 ม.ิ ย. 2494