วงจรไฟฟ้าอย่างง่าย ป.6

ป.6

วงจรไฟฟา้ อย่างง่าย

(Simple electrical circuit)



วงจรไฟฟ้าอยา่ งง่าย

เรียนจบเรอื่ งนแี้ ล้ว นักเรียนสามารถ
1. ระบุสว่ นประกอบและบรรยายหนา้ ที่ของแตล่ ะสว่ นประกอบ

ของวงจรไฟฟ้าอย่างง่ายได้
2. เขียนแผนภาพวงจรไฟฟา้ อยา่ งงา่ ยได้
3. ตอ่ วงจรไฟฟา้ อย่างงา่ ยได้
4. ทางานร่วมกบั ผูอ้ นื่ อย่างสรา้ งสรรค์ได้

แบบทดสอบกอ่ นเรียน

คาชีแ้ จง ใหน้ ักเรียนเลือกคาตอบทีถ่ ูกต้องที่สุด แล้ว × ลงในกระดาษคาตอบ

1. ข้อใดเปน็ อปุ กรณใ์ นการตอ่ เซลลไ์ ฟฟา้ อยา่ ง 4. ถา้ ตอ่ สายไฟจากถา่ นไฟฉายไปยงั หลอดไฟ

ง่าย และตอ่ จากหลอดไฟกลบั ไปยงั ถา่ นไฟฉาย จะ

ก. สายไฟ สวิตช์ เซลล์ไฟฟ้า เกดิ สงิ่ ใดขน้ึ

ข. หลอดไฟ มอเตอร์ ออดไฟฟา้ ก. หลอดไฟสวา่ ง

ค. เซลลไ์ ฟฟ้า แบตเตอรี่ มอเตอร์ ข. หลอดไฟไมส่ ว่าง

ง. หลอดไฟ สายไฟ เซลลไ์ ฟฟ้า สวิตช์ ค. ไฟลัดวงจร

2. อุปกรณไ์ ฟฟา้ จะทางานไดเ้ มอื่ วงจรไฟฟา้ มี ง. ถูกทุกขอ้

ลักษณะเปน็ อยา่ งไร 5. จากขอ้ 4 ถ้าปลดสายไฟเสน้ ใดเสน้ หนง่ึ

ก. วงจรลัด ออก 1 เส้น จะเกดิ สงิ่ ใดขนึ้

ข. วงจรสัน้ ก. หลอดไฟสวา่ ง

ค. วงจรปดิ ข. หลอดไฟไมส่ ว่าง

ง. วงจรเปิด ค. ไฟลัดวงจร

3. ทิศทางการไหลของกระแสไฟฟา้ เป็นอยา่ งไร ง. ถูกทุกขอ้

ก. ออกจากขัว้ - ไปยงั ขัว้ + 6. สัญลกั ษณ์ ใชแ้ ทนอปุ กรณใ์ ดในการ

ข. ออกจากขัว้ + ไปยงั ขั้ว - ตอ่ วงจรไฟฟา้ อยา่ งงา่ ย

ค. ออกจากขัว้ + และขัว้ - สลบั กัน ก. เซลลไ์ ฟฟา้

ง. ไหลไปในทิศทางเดยี วกนั ข. สายไฟ

ค. หลอดไฟ

ง. สวิตซ์

7. ของใชช้ นดิ ใดทมี่ ที งั้ สว่ นประกอบทเี่ ป็น 9. วัตถุใดนาไฟฟา้ ไดด้ ที สี่ ดุ

ตัวนาไฟฟา้ และฉนวนไฟฟา้ ก. อะลูมเิ นียม

ก. ชอ้ น ข. สงั กะสี

ข. ซ้อม ค. เงิน

ค. ตะเกียบ ง. เหล็ก

ง. ไขควง 10. ถ้าตอ่ วงจรไฟฟา้ อยา่ งงา่ ยแตเ่ ราไมต่ อ่

8. วัตถุที่ ไม่ยอม ให้ประจไุ ฟฟา้ ไหลผา่ นเรยี กวา่ หลอดไฟฟา้ เขา้ ไปในวงจร โดยให้สายไฟทงั้ สอง

ก. ฉนวนไฟฟา้ เชือ่ มตอ่ กนั นักเรยี นคดิ วา่ จะเกดิ ผลอยา่ งไร

ข. ตัวนาไฟฟ้า ก. ไฟฟ้าลัดวงจร

ค. ตัวกลางไฟฟ้า ข. หลอดไฟไมส่ ว่าง

ง. ตัวเหนี่ยวนาไฟฟ้า ค. วงจรมีกระแสไฟฟ้าไหลตามปกติ

ง. ขอ้ มูลไม่เพยี งพอ ไม่สามารถตอบได้

เปน็ การทบทวนความรู้
นะครับเดก็ ๆ

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
เรื่อง วงจรไฟฟา้ อย่างงา่ ย

ส่ิงท่ตี ้องรมู้ าก่อน

1. ไฟฟ้า คอื อะไร
2. ไฟฟา้ มีก่ปี ระเภท อะไรบา้ ง
และไฟฟ้าแต่ละประเภทเกิดข้ึนได้
อย่างไร
3. ไฟฟา้ ที่ใช้ตามบา้ นเปน็ ไฟฟ้า
ประเภทใด

ควรรู้

ชว่ ยผมตอ่ วงจรไฟฟ้าในบ้าน
ให้ไฟสว่างหนอ่ ยครบั !

วงจรไฟฟ้า หมายถึง ทางเดินของกระแสไฟฟ้าซง่ึ ไหล
มาจ าก แหล่ง กา เนิ ดไ ฟฟ้า ผ่า นตั วน าไ ฟฟ้ า แล ะ
เครือ่ งใช้ไฟฟ้า แล้วไหลกลบั ไปยงั แหลง่ กาเนิดไฟฟ้าเดมิ
วงจรไฟฟ้าอย่างง่าย ประกอบดว้ ยส่วนต่าง ๆ ดังนี้

1. แหล่งกาเนิดไฟฟ้า เช่น เซลล์ไฟฟ้า ทาหน้าที่จ่าย
กระแสไฟฟา้ เขา้ ไปในวงจร

2. สายไฟ ทาหน้าท่ีเป็นทางผ่านของกระแสไฟฟ้าเพื่อ
ไปยังอปุ กรณ์หรอื เครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้า

3. อุปกรณ์หรือเคร่ืองใช้ไฟฟ้า ทาหน้าท่ีเปล่ียน
พลังงานไฟฟ้า (ได้จากกระแสไฟฟ้า) ให้เป็นพลังงานรูป
ต่างๆ เช่น หลอดไฟ (เปล่ียนพลังงานไฟฟ้าเป็นพลังงาน
แสง) มอเตอร์ (เปล่ียนพลังงานไฟฟ้าเป็นพลังงานกล)
ออดไฟฟา้ (เปลีย่ นพลังงานไฟฟ้าเป็นพลงั งานเสยี ง)

เม่ือนาส่วนประกอบต่างๆ ข้างต้นมาต่อกันเป็นวงจรที่
ถูกต้อง จะทาให้อุปกรณ์หรือเคร่ืองใช้ไฟฟ้าทางานได้
นั่นคือ มี “กระแสไฟฟ้า” เกิดข้ึนโดยกระแสไฟฟ้าท่ี
เกิดข้ึนจะไหลออกจากขั้วบวกของเซลล์ไฟฟ้าผ่านสายไฟ
เข้าไปยังอุปกรณ์หรือเคร่ืองใช้ไฟฟ้าแล้วไหลกลับเข้าทาง
ขั้วลบของเซลลไ์ ฟฟ้าจนครบวงจร เรยี กวา่ “วงจรปิด”

แต่ถ้าตอ่ วงจรไม่ครบ เช่น ลมื ตอ่ สายไฟเส้นใดเส้นหนึ่ง
หรือสายไฟขาด จะทาให้กระแสไฟฟ้าไม่สามารถไหลผ่าน
จนครบวงจรได้ เรียกวา่ “วงจรเปิด”

ในวงจรไฟฟา้ บางวงจรจะมี “สวิตช์” เป็นตัวทาหน้าท่ี
ปิด – เปดิ วงจรไฟฟ้า โดยเมอ่ื เปิดสวติ ช์จะทาให้วงจรปิด
และเม่ือ ปดิ สวติ ช์ จะทาใหว้ งจรเปดิ

วงจรเปิด วงจรปดิ

ที่มา : http://pimsuphak6656.blogspot.com/2018/07/blog-post.html

สญั ลกั ษณแ์ ทนอปุ กรณ์ไฟฟา้

ตวั นาไฟฟ้า

ตัวนาไฟฟ้า คือ วัสดุท่ีนาไฟฟ้าได้ เมื่อนาไปต่อใน
วงจรไฟฟ้ากระแสไฟฟ้าจะผ่านได้ เช่น วัสดุที่เป็นโลหะ
เชน่ เหลก็ ทองแดง อะลมู ิเนียม สังกะสี ส่วนไส้ดินสอไม่ใช่
โลหะแต่กน็ าไฟฟา้ ได้เชน่ กัน

ฉนวนไฟฟ้า

ฉนวนไฟฟ้า คือ วัสดุท่ีไม่นาไฟฟ้าจะไม่ยอมให้
กระแสไฟฟา้ ไหลผ่าน เชน่ ไม้ กระเบื้อง พลาสตกิ ยาง

https://www.youtube.com/watch?v=
24MeiCaQ4Ug

e6pvuh6

การตอ่ วงจร
ไฟฟา้ อยา่ งงา่ ย

คาชี้แจง ใหน้ ักเรียนอา่ นทาความเขา้ ใจ ปฏบิ ัติตามขั้นตอนในวิธที า บันทกึ ผล
และตอบคาถาม

กจิ กรรม เร่อื ง การตอ่ วงจรไฟฟ้าอย่างง่าย
อปุ กรณ์

1. หลอดไฟ 1.5 โวลต์ พร้อมฐาน
2. ถา่ นไฟฉาย 1 กอ้ น
3. สายไฟ 2 เสน้
วธิ ีทา
1. ใหน้ กั เรียนหาวิธกี ารตอ่ ถา่ นไฟฉาย สายไฟ และหลอดไฟ ให้หลอดไฟสวา่ ง
2. เขียนแผนภาพแสดงการตอ่ อุปกรณ์ในขอ้ 1 ที่คิดวา่ จะทาใหห้ ลอดไฟสวา่ งหลายวธิ ี
3. ใหน้ ักเรียนตอ่ อุปกรณต์ ามภาพที่เขยี นไว้ในข้อ 2 และบนั ทกึ ผล

คาถามกอ่ นการทากิจกรรม
นักเรียนคิดว่าจะต่อถ่านไฟฉาย สายไฟ และหลอดไฟ เพื่อทาให้หลอดไฟสว่างได้

อย่างไร เขียนแผนภาพแสดงการต่ออุปกรณ์ดังกล่าวในรูปแบบต่างๆ ให้มากที่สุด ก่อนทา
กจิ กรรมจรงิ



ตารางบนั ทึกผลการทดลอง แผนภาพ
ผลการทดลอง

หลอดไฟสวา่ ง

หลอดไฟไม่สวา่ ง

สรุปผลการทดลอง

..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................

คาถามท้ายกิจกรรม

1. วงจรไฟฟ้าอยา่ งง่ายประกอบดว้ ยอะไรบ้าง และมหี น้าท่ีอย่างไร
2. ให้นกั เรยี นอธิบายวิธกี ารตอ่ วงจรไฟฟา้ อยา่ งง่าย
3. ให้นักเรียนเขียนแผนภาพวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย และเขียนแผนภาพ
วงจรไฟฟ้าอย่างงา่ ยโดยใช้สัญลักษณ์
4. ถ้าต่อสายไฟจากถ่านไฟฉายไปยังหลอดไฟ และต่อจากหลอดไฟกลับไป
ยังถ่านไฟฉาย จะพบว่าหลอดไฟฟ้าสว่าง เพราะอะไร เรียกวงจรไฟฟ้าใน
ลกั ษณะนี้วา่
5. ถ้าปลดสายไฟเส้นใดเส้นหนึ่งออก 1 เส้น หลอดไฟสว่างหรือไม่
เพราะอะไร เรยี กวงจรไฟฟา้ ในลักษณะน้วี า่
6. เมื่อเราต่อวงจรไฟฟ้าอย่างง่ายแต่เราไม่ต่อหลอดไฟฟ้าเข้าไปในวงจร
โดยให้สายไฟทง้ั สองเช่อื มกนั นกั เรียนคดิ ว่าจะเกดิ ผลอย่างไร

แบบทดสอบหลังเรียน

คาชีแ้ จง ให้นักเรียนเลือกคาตอบที่ถูกตอ้ งที่สุด แล้ว × ลงในกระดาษคาตอบ

1. ข้อใดเป็นอปุ กรณใ์ นการตอ่ เซลลไ์ ฟฟา้ อยา่ ง 4. ถา้ ตอ่ สายไฟจากถา่ นไฟฉายไปยงั หลอดไฟ

ง่าย และตอ่ จากหลอดไฟกลบั ไปยงั ถา่ นไฟฉาย จะ

ก. สายไฟ สวติ ช์ เซลลไ์ ฟฟ้า เกดิ สง่ิ ใดขน้ึ

ข. หลอดไฟ มอเตอร์ ออดไฟฟา้ ก. หลอดไฟสวา่ ง

ค. เซลล์ไฟฟา้ แบตเตอรี่ มอเตอร์ ข. หลอดไฟไมส่ ว่าง

ง. หลอดไฟ สายไฟ เซลล์ไฟฟา้ สวติ ช์ ค. ไฟลัดวงจร

2. อุปกรณไ์ ฟฟา้ จะทางานไดเ้ มอื่ วงจรไฟฟา้ มี ง. ถูกทุกขอ้

ลักษณะเป็นอยา่ งไร 5. จากขอ้ 4 ถ้าปลดสายไฟเสน้ ใดเสน้ หนง่ึ

ก. วงจรลัด ออก 1 เสน้ จะเกดิ สงิ่ ใดขนึ้

ข. วงจรสัน้ ก. หลอดไฟสวา่ ง

ค. วงจรปิด ข. หลอดไฟไมส่ ว่าง

ง. วงจรเปดิ ค. ไฟลัดวงจร

3. ทิศทางการไหลของกระแสไฟฟา้ เปน็ อยา่ งไร ง. ถูกทุกขอ้

ก. ออกจากขั้ว - ไปยงั ขัว้ + 6. สัญลกั ษณ์ ใชแ้ ทนอปุ กรณใ์ ดในการ

ข. ออกจากขั้ว + ไปยงั ขัว้ - ตอ่ วงจรไฟฟา้ อยา่ งงา่ ย

ค. ออกจากขัว้ + และขั้ว - สลบั กัน ก. เซลลไ์ ฟฟ้า

ง. ไหลไปในทิศทางเดยี วกนั ข. สายไฟ

ค. หลอดไฟ

ง. สวิตซ์

7. ของใชช้ นดิ ใดทมี่ ที งั้ สว่ นประกอบทเี่ ป็น 9. วัตถุใดนาไฟฟา้ ไดด้ ที สี่ ดุ

ตัวนาไฟฟา้ และฉนวนไฟฟา้ ก. อะลูมิเนียม

ก. ชอ้ น ข. สงั กะสี

ข. ซ้อม ค. เงนิ

ค. ตะเกียบ ง. เหล็ก

ง. ไขควง 10. ถ้าตอ่ วงจรไฟฟา้ อยา่ งงา่ ยแตเ่ ราไมต่ อ่

8. วัตถุที่ ไมย่ อม ให้ประจไุ ฟฟา้ ไหลผา่ นเรยี กวา่ หลอดไฟฟา้ เขา้ ไปในวงจร โดยให้สายไฟทงั้ สอง

ก. ฉนวนไฟฟ้า เชื่อมตอ่ กนั นักเรยี นคดิ วา่ จะเกดิ ผลอยา่ งไร

ข. ตัวนาไฟฟ้า ก. ไฟฟา้ ลัดวงจร

ค. ตัวกลางไฟฟา้ ข. หลอดไฟไม่สว่าง

ง. ตัวเหนี่ยวนาไฟฟา้ ค. วงจรมีกระแสไฟฟา้ ไหลตามปกติ

ง. ข้อมูลไมเ่ พยี งพอ ไม่สามารถตอบได้

ต้ังใจทากนั
นะครบั เด็กๆ

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
เรื่อง วงจรไฟฟา้ อยา่ งงา่ ย

บันทกึ เพม่ิ เตมิ
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................

บันทกึ เพม่ิ เตมิ
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................

แหลง่ อ้างองิ

กระทรวงศกึ ษาธกิ าร (2548). หนงั สอื เรยี นสาระการเรยี นรพู้ ืน้ ฐาน
วิทยาศาสตร์ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ วทิ ยาศาสตร์ ช้ัน
ประถมศกึ ษาปที ี่ 6. กรงุ เทพฯ : องคก์ ารค้าของครุ ุสภา.

จกั รพนั ธ์ รังสีวงศ์ (ม.ป.ป.). วิทยาศาสตร์ : ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 6.
(ออนไลน์). สืบค้น 31 มนี าคม พ.ศ.2563, จาก
https://sites.google.com/site/jakkrapanrungsriwong
/home.

โรงเรยี นอนบุ าลเชยี งใหม่ (ม.ป.ป.). Web-Based Intruction เรอื่ ง
วงจรไฟฟา้ . (ออนไลน์). สืบคน้ 31 มีนาคม พ.ศ.2563, จาก
http://webhtml.horhook.com/wbi/ec/index.htm.