การเลือกซื้ออาหารกระป๋อง

รายงาน เรื่อง การเลือกซื้ออาหารกระป๋อง จัดทำ โดย ด.ช.กิตติกานต์ วาดะ ด.ช.ชิษณุพงศ์ คำ มั่น ด.ช.เชษฐ์ดนัย วริศชยานันท์ ด.ญ.อรรัมภา ภูกิ่งดาว ด.ญ.อุษณีย์ ชาวเหนือ เลขที่ 1 เลขที่ 8 เลขที่ 23 เลขที่ 41 เลขที่ 42 นำ เสนอ คุณครูศิริรักษ์ สมพงษ์ รายงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของการเรียน วิชา การงานอาชีพ 3 (ง23201) โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย

— อาหารกระป๋อง — Canned Food

คำ นำ รายงานเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา การงาน 3 (ง23201) ชั้น มัธยมศึกษาปีที่ 3 เพื่อให้ได้ศึกษาหาความรู้เรื่องการเลือกซื้ออาหาร กระป๋องและได้ศึกษาอย่างเข้าใจเพื่อเป็นประโยชน์กับการเรียน ผู้จัดทำ หวังว่ารายงานเล่มนี้จะเป็นประโยชน์กับผู้อ่าน หรือ นักเรียน นักศึกษา ที่กำ ลังศึกษาข้อมูลเร่ื่องนี้อยู่ หากมีข้อแนะนำ หรือข้อผิดพลาด ประการใด ผู้จัดทำ ขอน้อมรับไว้และขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย ผู้จัดทำ ด.ช.กิตติกานต์ ด.ช.ชิษณุพงศ์ ด.ช.เชษฐ์ดนัย ด.ญ.อรรัมภา ด.ญ.อุษณีย์ ก

สารบัญ ข คำ นำ สารบัญ ประเภทของอาหารกระป๋อง วิธีการเลือกซื้ออาหารกระป๋อง วิธีการเก็บรักษาอาหารกระป๋อง บทละคร บรรณานุกรม --------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------- ----- ---------------------------------------------------------------------- ---------- ---------------------------------------------------------------- ---------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------- ---------------------------------------------------------------------------- ---- ก ข อาหารกระป๋องคืออะไร วิธีผลิตอาหารกระป๋อง ประเภทของกระป๋อง 1 2-5 6-8 9-11 12-13 14-15 16-18 19

อาหารกระป๋องคืออะไร? 1 อาหารกระป๋องเป็นการถนอมอาหารวิธีหนึ่ง ทำ ให้เก็บอาหารไว้ ได้นาน ไม่เน่าเสีย ง่ายต่อการเก็บ รักษา และสามารถนำ มาบริโภค ได้ตลอดทั้งปี โดยนำ มาผ่านกรรมวิธีการผลิตที่สามารถทำ ลายและ ยังยั้งการขยายพันธ์ของเชื้อโรค โดยบรรจุในกระป๋องโลหะที่มีการใช้ ดีบุกเคลือบเพื่อป้องกันการเกิดสนิม และมีฝา ปิดสนิท การเลือกซื้อ อาหารกระป๋อง

อาหารกระป๋องที่เราเห็นทุกวันมีให้เห็นหลากหลายแบบมากๆ แต่ เพื่อให้เข้าใจง่ายขึ้นจึงจำ แนกอาหารกระป๋องแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ใหญ่ ได้แก่ กลุ่มอาหารที่มีความเป็นกรดต่ำ จำ พวกเนื้อสัตว์และผัก ต่าง ๆ และกลุ่มอาหารที่เป็นกรดอย่างผลไม้ต่าง ๆ ประเภทของอาหารกระป๋อง ตัวอย่างอาหารกระป๋องที่เป็นเนื้อสัตว์ 2 แฮมกระป๋อง ไก่ทอดกระป๋อง หอยลายกระป๋อง ปลากระป๋อง

ประเภทของอาหารกระป๋อง ตัวอย่างอาหารกระป๋องที่เป็นผัก 3 ผักกาดดองกระป๋อง แครอทกระป๋อง ผักโขมกระป๋อง แตงกวาดองกระป๋อง

ประเภทของอาหารกระป๋อง ตัวอย่างอาหารกระป๋องที่เป็นผลไม้ 4 ลำ ไยกระป๋อง ลิ้นจี่กระป๋อง เงาะกระป๋อง สตรอว์เบอร์รี่กระป๋อง

ประเภทของอาหารกระป๋อง ตัวอย่างอาหารกระป๋องประเภทอื่นๆ 5 แยมกระป๋อง ข้าวกระป๋อง ซุปกระป๋อง แกงกระป๋อง

1. การเตรียมวัตถุดิบ (raw material preparation) เพื่อเตรียม วัตถุดิบให้อยู่ในรูปที่พร้อมสำ หรับการบรรจุกระป๋อง 2. การบรรจุ (filling) อาหารที่บรรจุ อาจเป็นของเหลวอย่างเดียว เช่นน้ำ ผลไม้ ของแข็ง เช่น ชิ้นผลไม้ ชิ้นเนื้อ ผสมกับส่วนที่เป็นของเหลวเช่น น้ำ เชื่อม น้ำ เกลือ น้ำ มัน ซ๊อส ในการบรรจุจะต้องบรรจุให้อาหารมีปริมาตร น้ำ หนักบรรจุ (ไม่บรรจุจนเต็มพอดี เพราะระหว่างการให้ ความร้อนจะมีการขยายตัวของของเหลว วิธีการผลิตอาหารกระป๋อง 6

3. การไล่อากาศ (exhausting) เพื่อให้ภายในกระป่องมีสภาวะเป็นสุญญากาศ (vacuum) เพื่อยับยั้งการเจริญของจุลินทรีย์ที่ต้องการ ออกซิเจน และป้องกันปฏิกิริยาเคมีที่จะเกิดกับอาหาร ส่งผลให้เกิดการ เปลี่ยนแปลง สี กลิ่น และรสชาติ ทำ ได้โดยการพ่นไอน้ำ ร้อนไปที่ผิวหน้าของอาหาร ด้วยเครื่องไล่อากาศ (exhauster) เมื่อปิดฝา ไอน้ำร้อนจะควบแน่น ทำ ให้ที่ว่างเหนือกระป๋องเป็นสุญญากาศ หรืออาจใช้การ ดูดอากาศออกก่อนการปิดผนึก 4. ปิดผนึกสนิท (hermitically seal) โดยใช้ hermectically sealedcontainer เพื่อป้องกันไม่ให้จุลินทรีย์ และสิ่งปนเปื้อนจากภายนอก รวมทั้ง ไอน้ำ อากาศ ผ่าน เข้าไปภายในบรรจุภัณฑ์ ภายหลังการฆ่าเชื้อแล้วการปิดฝากระป๋องใช้เครื่องปิดฝากระป๋อง (double seam) 7 วิธีการผลิตอาหารกระป๋อง

5. การฆ่าเชื้อด้วยความร้อน (thermal processing) โดยการใช้ความร้อนเพื่อทำ ลายจุลินทรีย์ ให้เพียงพอกับการฆ่าเชื้อระดับการค้า (commercial sterilization) ตามอุณหภูมิและระยะเวลาที่กำหนด(schedule process) การฆ่าเชื้อด้วยความร้อนที่อุณภูมิสูงกว่า 100องศาเซลเซียส จะทำ ใน retort ซึ่งเป็นหม้อฆ่าเชื้อภายใต้ความดันสูง หากฆ่าเชื้อที่อุณหภูมิ100 องศาเซลเซียส หรือต่ำ กว่า สามารถค่าเชื้อในหม้อต้ม (cooker) ที่ความดันบรรยกาศปกติใด้ เพื่อให้อาหารปลอดภัยและเก็บรักษาไว้ได้ในระยะเวลาที่กำ หนด 6. การทำ ให้เย็น ภายหลังการฆ่าเชื้อแล้วต้องทำ ให้เย็นทันที เพื่อป้องกันไม่ให้แบคทีเรียที่ทนร้อน (thermophilic bacteria) ซึ่งอาจหลงเหลืออยู่เจริญได้ การทำ เย็นทำ ได้โดยใช้น้ำ เย็นที่สะอาด 8 วิธีการผลิตอาหารกระป๋อง

ประเภทของกระป๋องที่ใช้บรรจุอาหาร 9 1. เหล็กเคลือบดีบุก เป็นแผ่นเหล็กดำ (black– plate) ที่มีความ หนาระหว่าง 0.15–0.5 มิลลิเมตร นำ มาเคลือบผิวหน้าด้านเดียว หรือทั้งสองหน้าด้วยดีบุก เพื่อให้ทนทานต่อการผุกร่อน และ ไม่ เป็นพิษ เป็นบรรจุภัณฑ์ที่แข็งแรง ป้องกันอันตรายจากสิ่ง แวดล้อม และสภาวะอากาศ การลงทุนในการผลิตไม่สูงนักและไม่ ซับซ้อนสามารถบรรจุอาหารได้ดีเนื่องจากสามารถปิดผนึกได้สนิท และฆ่าเชื้อได้ด้วยความร้อน ในแง่ของสิ่งแวดล้อมสามารถแยก ออกจากขยะได้ง่ายโดยใช้แม่เหล็ก

ประเภทของกระป๋องที่ใช้บรรจุอาหาร 10 2. แผ่นเหล็กไม่เคลือบดีบุก (tin free steel, TFS) เป็นแผ่นเหล็กดำ ที่นำ มาเคลือบด้วยสารอื่นแทนดีบุก เพื่อลดต้นทุนการผลิต ในปัจจุบัน มีการเคลือบอยู่ 3 แบบคือ - เคลือบด้วยสารผสมฟอสเฟตและโครเมต เป็นฟิล์มบางๆ ใช้ทำ กระป๋องบรรจุเบียร์ น้ำ ผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว และทำ ถังโลหะชนิดต่างๆ - เคลือบด้วยอะลูมิเนียม มีความทนทานต่อการกัดกร่อนเนื่องจาก ความชื้นได้ดี แต่ไม่สามารถใช้กับอาหารที่มีความเป็นกรดหรือด่างสูง - เคลือบด้วยโครเมียมและโครเมียมออกไซด์ เพื่อให้สามารถ ป้องกันการกัดกร่อนได้ดี นิยมใช้ทำ กระป๋องบรรจุอาหารทะเล นมข้น หวาน เป็นต้น

ประเภทของกระป๋องที่ใช้บรรจุอาหาร 11 3. อะลูมิเนียม มักใช้ในรูปอะลูมิเนียมเปลว คุณสมบัติเด่นคือ น้ำ หนักเบา ทนทานต่อการกัดกร่อนสูง ทนต่อการซึมผ่านของ อากาศ ก๊าซ แสง และกลิ่นรสได้ดีเยี่ยม นิยมใช้ทำ กระป๋อง 2 ชิ้น (2piece can) สำ หรับบรรจุน้ำ อัดลมและเบียร์ กระป๋อง ฉีดพ่น (aerosol) สำ หรับบรรจุสเปรย์ฉีดผมหรือเครื่องสำ อาง ต่างๆ และฝาชนิดที่มีห่วงเพื่อให้เปิดง่าย เช่น ฝากระป๋องน้ำ อัดลมหรือขวดน้ำ ดื่ม ในรูปของอะลูมิเนียมเปลวมักใช้ควบกับ วัสดุอื่นซึ่งให้ภาพลักษณ์ที่ดีเนื่องจากความเงางามของ อะลูมิเนียม

1. ดูลักษณะกระป๋อง ไม่บุบบี้ หรือ โป่งพอง ตะเข็บหรือรอยต่อ ต้องเรียบร้อยและแน่นหนา กระป๋องต้องไม่เป็นสนิม 2. เมื่อกดนิ้วลงไปบนฝากระป๋องแล้วยุบลงไป หรือส่วนอื่นของ ฝากระป๋องหรือพองออก ไม่ควรเลือกอาหารกระป๋องนั้น 3. เมื่อเขย่ากระป๋อง ถ้ามีเสียงกระฉอกของน้ำ กับอากาศ ไม่ควร ซื้อหรือบริโภคอาหารในกระป๋องนั้น 4. เมื่อเปิดกระป๋อง ถ้ามีอากาศ (ลม) พุ่งออกมาจากภายใน กระป๋อง ห้ามบริโภคอาหารซึ่งบรรจุในกระป๋อง วิธีการเลือกซื้ออาหารกระป๋อง 12

6. เมื่อเปิดกระป๋องแล้วได้กลิ่นบูดเน่าหรือกลิ่นผิดปกติ ห้าม บริโภคอาหารในกระป๋องนั้นเด็ดขาด 7. เมื่อเทอาหารออกจากกระป๋องแล้ว ถ้าภายในกระป๋องมีสนิม รอยถลอก หรือรอยด่างของโลหะ ไม่ควรบริโภคอาหารในกระป๋อง นั้นเช่นเดียวกัน 8. ควรดูฉลากและสังเกตวันเดือนปีที่ผลิตอาหารกระป๋องนั้น ไม่ ควรซื้อหรือบริโภคอาหารกระป๋องที่เก็บไว้นาน เพราะทำ ให้คุณค่า ทางอาหารลดลง วิธีการเลือกซื้ออาหารกระป๋อง 13

วิธีการเก็บรักษาอาหารกระป๋อง 14 1. เปิดแล้วและเหลือ ควรถ่ายใส่ภาชนะอื่นๆ เช่น ภาชนะแก้วมีฝา ปิดแล้วเก็บไว้ในตู้เย็น 2. ไม่ควรเก็บอาหารกระป๋องไว้นาน ควรเลือกบริโภคอาหาร กระป๋องที่ยังอยู่ในสภาพดี สังเกต วัน เดือน ปี ที่หมดอายุด้วย 3. ควรเก็บอาหารกระป๋องไว้ในที่แห้งและเย็น แต่ไม่อับชื้นและไม่ ถูกแสงแดด ป้องกันการเสียและเป็นสนิมเร็วกว่าปกติ 4. เก็บอาหารกระป๋องไว้ในที่สูง มากกว่า 60 เซนติเมตร เพื่อ ป้องกันความสกปรกจากพื้นและสัตว์นำ โรค

วิธีการเก็บรักษาอาหารกระป๋อง 15 ทั้งนี้ มีข้อมูลจากสำ นักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ได้แนะนำ หลัก “3 ฉ.” เพื่อความปลอดภัยในการบริโภคอาหาร กระป๋อง ดังนี้ — ฉ…ฉลาก ต้องอ่านฉลากก่อนซื้อทุกครั้ง โดยฉลากต้องแสดง ประเภทอาหารเลขสารบบอาหารอยู่ในกรอบเครื่องหมาย อย. ชื่อ และที่ตั้งสถานที่ผลิต ปริมาตรหรือน้ำ หนักสุทธิ และที่สำ คัญควร สังเกตวันเดือนปีที่ผลิตหรือหมดอายุ — ฉ…ฉลาด ในการซื้อ เช่น สังเกตที่ฉลากโภชนาการ หรือสูตร ส่วนประกอบ ซึ่งไม่ควรมีน้ำ ตาล ไขมัน หรือเกลือสูงเกินไป — ฉ…เฉลียว โดยต้องตรวจสอบสภาพของผลิตภัณฑ์ รวมทั้ง ความสะอาดทุกครั้ง โดยภาชนะจะต้องไม่ยุบ ไม่เป็นสนิม และไม่มี รอยรั่ว

บทละคร 16 มีน : มาร์ตี้ ช่วงนี้เราเห็นคนกินอาหารกระป๋องในไอจีโชว์กันน่ากิน มากเลย เราอยากลองกินมากเลย แต่เราอยากรู้จังว่าอาหาร กระป๋องคืออะไรแล้วก็มีกี่แบบหรอ มาร์ตี้ : อื้ม อาหารกระป๋องเป็นการถนอมอาหารวิธีหนึ่ง ทำ ให้เก็บ อาหารไว้ได้นาน ไม่เน่าเสีย ง่ายต่อการเก็บ รักษา และสามารถนำ มาบริโภคได้ตลอดทั้งปี โดยนำ มาผ่านกรรมวิธีการผลิตที่สามารถ ทำ ลายและยังยั้งการขยายพันธ์ของเชื้อโรค โดยบรรจุในกระป๋อง โลหะที่มีการใช้ดีบุกเคลือบเพื่อป้องกันการเกิดสนิม และมีฝา ปิด สนิท และอาหารกระป๋องก็มีเยอะมากเลยนะ หลากหลายสุดๆ เลย แต่ประเภทใหญ่ๆ ของอาหารกระป๋องมี 2 ประเภทใหญ่ๆ นะ คือ อาหารกระป๋องที่เป็นเนื้อสัตว์และที่เป็นผักและผลไม้ แต่นอกเหนือ จากนี้ก็มีอีกมากมายเลยนะ ไม่ว่าจะเป็น ซุปกระป๋อง แยมกระป๋อง ถั่วกระป๋อง เส้นพลาสต้ากระป๋อง และอื่นๆ อีกเยอะเลยอ่ะมีน มีน : งั้นมีแกงกระป๋องไหม เราอยากลองกินดูอ่ะ มาร์ตี้ : มีสิ เมื่อเช้าเราไปซุปเปอร์แถวบ้านยังเห็นอยู่เลย มีน : เจ๋งเลย งั้นเราไปซุปเปอร์กันเถอะมาร์ตี้ ! *ไปซุปเปอร์*

บทละคร 17 *ถึงซุปเปอร์* มีน : ถึงแล้วมาร์ตี้ ว่าแต่โซนอาหารกระป๋องอยู่ที่ไหนหรอมาร์ตี้ มาร์ตี้ : ตรงนั้นไง ! ใกล้ๆ เลย ไปกันเถอะ มีน : หูยย มีเยอะมากเลย ว่าแต่เราควรเลือกซื้อยังไงให้ปลอดภัยดี เราไม่เคยซื้ออาหารกระป๋องมาก่อนเลยอ่ะมาร์ตี้ มาร์ตี้ : อื้ม ! เรารู้นะ วิธีการเลือกซื้อเบื้องต้นเลย คือ 1. ดูลักษณะกระป๋องว่าไม่บุบบี้ หรือโป่งพอง ต้องมีความแน่นหนา และไม่เป็นสนิม 2. เมื่อกดนิ้วลงไปบนฝากระป๋อง ต้องไม่ยุบลงไป หรือส่วนอื่นพอง ออก ไม่ควรเลือกซื้อ 3. เมื่อเขย่ากระป๋องถ้ามีเสียงน้ำ กระฉอกกับอากาศ ไม่ควรซื้อ อาหารกระป๋องนั้น 4. ตอนเปิดกระป๋องต้องไม่มีลมพุ่งออกมาจากกระป๋อง 5. ต้องไม่มีกลิ่นบูดเน่าหรือกลิ่นผิดปกติ 6. ถ้าเทอาหารออกแล้วเห็นรอยสนิมหรือรอยด่างของโลหะใน กระป๋อง ไม่ควรบริโภค 7. สังเกตฉลากวันเดือนปีผลิตและหมดอายุข้างกระป๋อง

บทละคร 18 มาร์ตี้ : แล้วก็วิธีการเก็บรักษา คือ 1. เปิดแล้วและเหลือ ควรถ่ายใส่ภาชนะอื่นๆ เช่น ภาชนะแก้วมี ฝาปิดแล้วเก็บไว้ในตู้เย็น 2. ไม่ควรเก็บอาหารกระป๋องไว้นาน ควรเลือกบริโภคอาหาร กระป๋องที่ยังอยู่ในสภาพดี สังเกต วัน เดือน ปี ที่หมดอายุด้วย 3. ควรเก็บอาหารกระป๋องไว้ในที่แห้งและเย็น แต่ไม่อับชื้นและไม่ ถูกแสงแดด ป้องกันการเสียและเป็นสนิมเร็วกว่าปกติ 4. เก็บอาหารกระป๋องไว้ในที่สูง มากกว่า 60 เซนติเมตร เพื่อ ป้องกันความสกปรกจากพื้นและสัตว์นำ โรค มีน : หื้ม ! เป็นความรูที่มีประโยชน์มากๆ เลย ขอบคุณนะมาร์ตี้ ! อืมม… เราเริ่มหิวแล้วอ่ะไปซื้อแกงกระป๋องกันเถอะ ! มาร์ตี้ : ได้เลยมีน อยากกินอะไรเดี๋ยวเราเลี้ยงเองนะ ! *จบ*

วิธีการเลือกซื้อ แยมกระป๋อง บรรณานุกรม 19 อาหารกระป๋องคืออะไร? https://www.agro.cmu.ac.th/absc/data/57/57-022.pdf ประเภทของอาหารกระป๋อง https://www.pobpad.com วิธีการผลิตอาหารกระป๋อง https://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/022 0/canning ประเภทของกระป๋องที่ใช้บรรจุอาหาร http://www.packingsiam.com/index.php? lay=show&ac=article&Id=539312392&Ntype=7 วิธีการเลือกซื้ออาหารกระป๋อง https://www.posttoday.com/lifestyle/589507 วิธีการเก็บรักษาอาหารกระป๋อง https://www.posttoday.com/lifestyle/589507

19

19