20104 - 2006 เครื่องกลไฟฟ้ากระแสตรง

1

แผนการสอน/การจัดการเรยี นรแู้ บบมุ่งเนน้ สมรรถนะอาชพี
และบรู ณาการตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง

รหัสวิชา 20104–2006 วชิ า เครือ่ งกลไฟฟ้ากระแสตรง
ทฤษฎี 1 ปฏิบตั ิ 3 หนว่ ยกิต 2

 หลกั สตู รประกาศนยี บตั รวิชาชพี  หลกั สูตรประกาศนียบตั รวิชาชพี ชนั้ สงู
ประเภทวิชาอตุ สาหกรรม สาขาวิชาชา่ งไฟฟ้ากาลงั
สาขางานช่างไฟฟ้ากาลัง

จัดทาโดย

นายศภุ กร มิ่งคา
ตาแหน่ง ครูพิเศษสอน
แผนกวชิ าชา่ งไฟฟ้ากาลงั

วิทยาลยั เทคนิคสวา่ งแดนดนิ
สานักงานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา

กระทรวงศกึ ษาธิการ

2

แบบคาขออนุมตั ิ
แผนการสอน/การจดั การเรียนรูแ้ บบมุง่ เนน้ สมรรถนะอาชพี

และบรู ณาการตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
รหัสวชิ า 20104–2006 วิชา เครื่องกลไฟฟา้ กระแสตรง

หลักสูตรประกาศนยี บัตรวชิ าชพี พทุ ธศกั ราช 2557

ผู้จดั ทา

ลงชอื่ ..............................................
(นายศภุ กร มิ่งคา)
ตาแหนง่ ครูพเิ ศษสอน

ผ้ตู รวจสอบแผนการจดั การเรยี นรู้

ลงชื่อ.............................................. ลงช่อื ..............................................
(นายธีระพล แก้วกลุ บตุ ร) (นายคมุ ดวง พรมอินทร์)
หวั หนา้ แผนกวิชาช่างไฟฟ้ากาลงั หัวหนา้ งานพฒั นาหลักสตู รฯ

ความเหน็ รองผอู้ านวยการฝ่ายวชิ าการ
..........................................................................................

ลงชื่อ..............................................
(นายทินกร พรหมอินทร)์
รองผอู้ านวยการฝ่ายวชิ าการ

ความเหน็ ผอู้ านวยการวิทยาลัยเทคนคิ สวา่ งแดนดิน
 อนุมัติ  ไม่อนมุ ตั ิ เพราะ....................................

ลงช่อื ..............................................
(นางวรรณภา พ่วงกุล)

ผู้อานวยการวทิ ยาลัยเทคนิคสวา่ งแดนดนิ

3

คานา
แผนการจดั การเรียนรู้ วิชาเครอื่ งกลไฟฟ้ากระแสตรง 20104–2006 เล่มน้ี จัดทาขึ้นเพอ่ื เป็นแนวทางใน
การสอนแต่ละสัปดาห์ จานวน 18 สัปดาห์ โดยจัดทาเปน็ หน่วยการสอน ทัง้ หมด 18 สปั ดาห์ ประกอบด้วย

หน่วยท่ี 1 ทฤษฎีแมเ่ หล็ก
หน่วยที่ 2 แมเ่ หลก็ ไฟฟา้
หนว่ ยที่ 3 โครงสรา้ งของเคร่อื งกลไฟฟ้ากระแสตรง
หนว่ ยท่ี 4 การพันขดลวดอาร์เมเจอร์
หนว่ ยที่ 5 การแบ่งชนิดของเครอ่ื งกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรง
หนว่ ยท่ี 6 อาร์เมเจอรร์ ีแอกชันและคอมมวิ เตชนั
หน่วยที่ 7 เครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรงแบบกระตุน้ แยก
หน่วยท่ี 8 เครือ่ งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรงแบบชนั ต์
หน่วยที่ 9 เครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรงแบบซีรีส์
หน่วยท่ี 10 เครื่องกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรงแบบคอมปาวด์
หนว่ ยที่ 11 การทางานของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรง
หน่วยที่ 12 ชนดิ ของมอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรงและการเกิดอารเ์ มเจอร์รแี อกชัน
หนว่ ยที่ 13 มอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรงแบบชันต์
หนว่ ยท่ี 14 มอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรงแบบซีรีส์
หนว่ ยที่ 15 มอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรงแบบคอมปาวด์
หน่วยที่ 16 การควบคุมความเร็วของมอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรง
หนว่ ยที่ 17 การเริ่มเดนิ และการกลับทศิ ทางการหมนุ ของมอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรง

ในแต่ละหนว่ ยการสอน ประกอบดว้ ยหัวข้อเรื่อง สาระสาคัญ เนอื้ หาสาระ กิจกรรมนกั เรียนการสอน
งานท่มี อบหมาย สอื่ การเรยี นการสอน ใบประเมนิ ผลและบันทกึ การสอน แผนการสอนเล่มนีย้ งั มีการบรู ณาการ
คณุ ธรรมจริยธรรม สอดแทรกปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี ง นโยบาย 3 ดี ด้านประชาธิปไตย คุณธรรม จริยธรรม
ความเป็นไทย ด้านภมู คิ ุ้มกันภยั ยาเสพตดิ เขา้ ไปในแผนการสอนเพ่ือให้นกั เรยี นมคี วามสามารถตามจุดมงุ่ หมาย
ทางการศึกษา 3 ด้าน พุทธพสิ ัย จิตพสิ ยั และทกั ษะพิสัย แผนการจัดการเรียนรู้เลม่ น้จี ะเป็นประโยชน์สงู สุด กบั
นกั เรยี นนกั ศกึ ษาระดบั ปวช. แผนกวชิ าช่างไฟฟา้ กาลัง

ลงชอ่ื ...................................................
(นายศุภกร มิ่งคา)

ครแู ผนกวิชาช่างไฟฟา้ กาลงั

4

ลักษณะรายวิชา

รหัสวิชา 20104–2006 ช่ือวิชา เครื่องกลไฟฟ้ากระแสตรง
จานวนหน่วยกติ 2 หนว่ ยกติ จานวนชวั่ โมงต่อสปั ดาห์ 4 ชั่วโมง รวม 72 ชวั่ โมงต่อภาคเรียน

จุดประสงค์รายวิชา

1. รู้เข้าใจทฤษฎีของแม่เหล็กและแม่เหล็กไฟฟ้าและโครงสร้างหลักการทางานของเครื่องกล
ไฟฟ้ากระแสตรง

2. รเู้ ข้าใจคุณลกั ษณะสมบตั แิ ละการนาไปใช้งานของเคร่อื งกลไฟฟ้ากระแสตรง
3. มีความตระหนกั และเห็นคุณคา่ เกยี่ วกับเครอ่ื งกลไฟฟ้ากระแสตรง

สมรรถนะรายวิชา

1. แสดงความรเู้ ก่ียวกับสัญลกั ษณ์โครงสรา้ งและหลักการทางานของเคร่ืองกลไฟฟา้ กระแสตรง
2. ถอดและประกอบช้นิ ส่วนและตอ่ วงจรขดลวดอาร์เมเจอรข์ องเคร่ืองกลไฟฟ้ากระแสตรง
3. ทดสอบใช้งานของมอเตอร์ไฟฟา้ กระแสตรง ทั้งการเริม่ เดนิ การควบคุมความเร็ว การกลับ
ทิศทาง การหมนุ
4. การบารงุ รักษา ตรวจสอบและแก้ไขขอ้ บกพร่องของเคร่อื งกลไฟฟ้ากระแสตรง

คาอธบิ ายรายวิชา

ศึกษาและปฏิบัติเกี่ยวกับทฤษฎีแม่เหล็ก แม่เหล็กไฟฟ้า โครงสร้างและส่วนประกอบ วงจร
ขดลวดอาร์เมเจอร์ของเครื่องกลไฟฟ้ากระแสตรง หลักการทางาน ชนิดของเคร่ืองกลไฟฟ้ากระแสตรง
สาเหตุที่ทาให้ไม่เกิดแรงเคลื่อนไฟฟ้า อาร์เมเจอร์รีแอกชัน คอมมิวเตชัน การคานวณหาค่า
แรงเคลื่อนไฟฟ้าเหนี่ยวนาประสิทธิภาพ คุณลักษณะ และการนาไปใช้งาน หลักการทางาน ชนิดของ
มอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรง มอเตอร์แม่เหล็กถาวร (Brushless Permanent Magnet Motor)
คุณลักษณะและการนาไปใช้งานของมอเตอร์ไฟฟ้า การเร่ิมเดิน การควบคุมความเร็ว การกลับทิศ
ทางการหมนุ

5

หน่วยการเรียนรู้

ช่ือวิชา เคร่อื งกลไฟฟา้ กระแสตรง รหัส 20104–2006

ท–ป–น 1–3–2 จานวนคาบสอน 4 คาบ: สปั ดาห์ ระดับช้ัน ปวช.

หนว่ ย ชอ่ื หน่วย จานว ที่มา
นคาบ A B C D E F G H I

1 ทฤษฎีแม่เหลก็ 4 // //

2 แมเ่ หล็กไฟฟา้ 4 // //

3 โครงสร้างของเครอื่ งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรง 4 /// ////

4 การพนั ขดลวดอารเ์ มเจอร์ 4 /// // //

5 การแบง่ ชนดิ ของเครอื่ งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรง 4 / / / / /

6 อาร์เมเจอร์รแี อกชันและคอมมวิ เตชนั 4 //// / //

7 เครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรงแบบกระตุ้นแยก 4 / / / / / /

8 เคร่อื งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรงแบบชันต์ 4 //// / //

9 เครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรงแบบซรี ีส์ 4 //// / //

10 เครือ่ งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรงแบบคอมปาวด์ 4 / / /// //

11 การทางานของมอเตอร์ไฟฟา้ กระแสตรง 4 //// / //

12 ชนดิ ของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรงและการเกิด 4 / / /// //

อารเ์ มเจอรร์ ีแอกชนั

13 มอเตอร์ไฟฟา้ กระแสตรงแบบชนั ต์ 4 /// // //

14 มอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรงแบบซรี ีส์ 4 //// / //

15 มอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรงแบบคอมปาวด์ 4 // / / //

16 การควบคุมความเร็วของมอเตอร์ไฟฟา้ กระแสตรง 4 / / // //

17 การเริม่ เดนิ และการกลบั ทศิ ทางการหมนุ ของ 4 / / // //

มอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรง

วดั ผลและประเมินผลปลายภาคเรยี น 4

รวม 72

หมายเหตุ A = หลกั สตู รรายวชิ า B = เครือ่ งกลไฟฟา้ กระแสตรง: ศนู ย์หนังสือเมอื งไทย

C = เคร่อื งกลไฟฟา้ กระแสตรง. D = เครื่องกลไฟฟา้ 1 ตอนที่ 1

E = เคร่อื งกลไฟฟ้า 1 ตอนท่ี 2 F = ELECTRIC MACHINERY FUNDAMENTALS

G = วศิ วกรรมไฟฟ้าเบอ้ื งตน้ . H = คู่มอื การทดลองเคร่ืองกลไฟฟ้า 1

I = คมู่ อื การทดลองเครอ่ื งกลไฟฟา้ กระแสตรง.

6

ความสอดคลอ้ งของหนว่ ยกับสมรรถนะรายวิชา

ชื่อวชิ า เครอ่ื งกลไฟฟา้ กระแสตรง รหสั 20104–2006

ท–ป–น 1–3–2 จานวนคาบสอน 4 คาบ: สปั ดาห์ ระดับชน้ั ปวช.

ความสอดคลอ้ งกับสมรรถนะรายวิชา

หนว่ ชือ่ หนว่ ย คาบ แสดงความ ้รูเ ีก่ยว ักบสัญ ัลกษ ์ณโครงสร้างและ
ย ห ัลกการทางานของเคร่ืองกลไฟ ้ฟากระแสตรง
ถอดและประกอบ ิ้ชน ่สวนและต่อวงจรขดลวด
อาร์เมเจอร์ของเครื่องกลไฟฟ้ากระแสตรง
ทดสอบใ ้ชงานของมอเตอร์ไฟ ้ฟากระแสตรง ัท้ง
การเ ่ิรมเ ิดน การควบ ุคมความเร็ว การก ัลบทิศ
กทาารงกบาารุรงหรั ุมกนษา ตรวจสอบและแก้ไข ้ขอบกพร่อง
ของเค ืร่องกลไฟ ้ฟากระแสตรง

1 ทฤษฎแี มเ่ หล็ก 4/

2 แม่เหล็กไฟฟ้า 4/

3 โครงสร้างของเครื่องกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรง 4/ /

4 การพนั ขดลวดอารเ์ มเจอร์ 4/ /

5 การแบง่ ชนิดของเคร่ืองกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรง 4/

6 อาร์เมเจอร์รีแอกชันและคอมมิวเตชัน 4/

7 เครอื่ งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรงแบบกระตุ้นแยก 4/ / /

8 เครื่องกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรงแบบชันต์ 4/ / /

9 เคร่ืองกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรงแบบซีรีส์ 4/ / /

10 เครอื่ งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรงแบบคอมปาวด์ 4/ / /

11 การทางานของมอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรง 4/ /

12 ชนิดของมอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรงและการเกดิ อาร์ 4/ /

เมเจอร์รแี อกชัน

13 มอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรงแบบชนั ต์ 4/ / / /

14 มอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรงแบบซีรีส์ 4/ / / /

15 มอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรงแบบคอมปาวด์ 4/ / / /

16 การควบคุมความเร็วของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรง 4/ /

17 การเริม่ เดินและการกลับทิศทางการหมุนของมอเตอร์ 4 / /

ไฟฟา้ กระแสตรง

7

โครงการจดั การเรียนรู้

ชอ่ื วชิ า เครอ่ื งกลไฟฟา้ กระแสตรง รหสั 20104–2006

ท–ป–น 1–3–2 จานวนคาบสอน 4 คาบ: สปั ดาห์ ระดับชน้ั ปวช.

สปั ดาห์ท่ี รายการสอน จานวนคาบ
ทฤษฎี ปฏิบตั ิ
1 หน่วยท่ี 1 ทฤษฎีแมเ่ หลก็
2 หนว่ ยที่ 2 แมเ่ หลก็ ไฟฟ้า 13
3 หน่วยที่ 3 โครงสร้างของเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรง 13
4 หน่วยที่ 4 การพันขดลวดอารเ์ มเจอร์ 13
5 หน่วยที่ 5 การแบ่งชนิดของเครื่องกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรง 13
6 หนว่ ยท่ี 6 อาร์เมเจอรร์ ีแอกชนั และคอมมวิ เตชนั 13
7 หน่วยที่ 7 เครอื่ งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรงแบบกระตุ้นแยก 13
8 หน่วยที่ 8 เครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรงแบบชนั ต์ 13
9 หนว่ ยท่ี 9 เครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรงแบบซรี สี ์ 13
10 หน่วยท่ี 10 เครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรงแบบคอมปาวด์ 13
11 หน่วยท่ี 11 การทางานของมอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรง 13
หน่วยท่ี 12 ชนดิ ของมอเตอร์ไฟฟา้ กระแสตรงและการเกิดอาร์ 13
12 เมเจอร-์
13
13 รีแอกชัน
14 หน่วยที่ 13 มอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรงแบบชนั ต์ 13
15 หนว่ ยท่ี 14 มอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรงแบบซีรีส์ 13
16 หน่วยท่ี 15 มอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรงแบบคอมปาวด์ 13
หน่วยที่ 16 การควบคุมความเร็วของมอเตอร์ไฟฟา้ กระแสตรง 13
17 หนว่ ยที่ 17 การเร่มิ เดินและการกลับทิศทางการหมนุ ของมอเตอร์
ไฟฟา้ 13
18
กระแสตรง 13
วัดผลและประเมนิ ผลปลายภาคเรยี น
72
รวม

8

การวัดผลและประเมนิ ผล

ชอ่ื วชิ า เคร่ืองกลไฟฟา้ กระแสตรง รหัส 20104–2006

ท–ป–น 1–3–2 จานวนคาบสอน 4 คาบ: สปั ดาห์ ระดบั ชน้ั ปวช.

1. คะแนนการวดั ผล

- พทุ ธพิ ิสัย 1) แบบฝกึ หัด 10 %

2) ทดสอบหลงั เรียน 15 %

3) วดั ผลสัมฤทธิ์ (ปลายภาค) 10 %

- ทักษะพิสัย 1) ใบงาน 30 %

2) ทดสอบภาคปฏบิ ัติ 15 %

- จติ พสิ ัย รวม 20 %

รวมทงั้ หมด 100 %

(คะแนนทดสอบก่อนเรยี นไว้สาหรับเปรยี บเทยี บกับคะแนนทดสอบหลงั เรียน)

คะแนนระหวา่ งภาค/ปลายภาค 75:25

ระหว่างภาค 1) แบบฝกึ หดั 10 %

2) ทดสอบหลงั เรยี น 15 %

3) ใบงาน 30 %

4) จติ พิสยั 20 %

รวม 75 %

ปลายภาค 1) วัดผลสมั ฤทธิ์ (ปลายภาค) 10 %

2) ทดสอบภาคปฏิบตั ิ 15 %

รวม 25 %

2. คะแนนการประเมนิ ผล (อิงเกณฑ์)

80 – 100 คะแนน ได้ผลการเรยี น 4.0 หมายถึง ผลการเรยี นอยูใ่ นเกณฑ์ดีเยยี่ ม

75 – 79 คะแนน ได้ผลการเรียน 3.5 หมายถงึ ผลการเรียนอยใู่ นเกณฑ์ดีมาก

70 – 74 คะแนน ไดผ้ ลการเรยี น 3.0 หมายถงึ ผลการเรยี นอยู่ในเกณฑ์ดี

65 – 69 คะแนน ได้ผลการเรียน 2.5 หมายถึง ผลการเรยี นอยใู่ นเกณฑด์ ีพอใช้

60 – 64 คะแนน ได้ผลการเรยี น 2.0 หมายถงึ ผลการเรียนอยู่ในเกณฑ์พอใช้

55 – 59 คะแนน ไดผ้ ลการเรียน 1.5 หมายถงึ ผลการเรียนอยูใ่ นเกณฑอ์ ่อน

50 – 54 คะแนน ได้ผลการเรียน 1.0 หมายถึง ผลการเรยี นอยใู่ นเกณฑ์ออ่ นมาก

 50 คะแนน ได้ผลการเรียน 0 หมายถึง ผลการเรียนต่ากว่าเกณฑข์ นั้ ตา่

9

ตารางวเิ คราะห์หลักสูตรรายวชิ า

ชอื่ วิชา เครื่องกลไฟฟ้ากระแสตรง รหัส 20104–2006

ท–ป–น 1–3–2 จานวนคาบสอน 4 คาบ: สปั ดาห์ ระดับชน้ั ปวช.

พทุ ธพิ สิ ยั (35%)

พฤติกรรม

ช่อื หน่วย ความรู้ความจา
ความเข้าใจ
ประ ุยก ์ต-นาไปใช้
วิเคราะห์
ูสงกว่า
ทักษะพิ ัสย (45%)
จิต ิพสัย (20%)
รวม
ลา ัดบความสาคัญ

1. ทฤษฎแี มเ่ หล็ก 1 2144
2144
2. แมเ่ หล็กไฟฟา้ 1 2144
2153
3. โครงสรา้ งของเครอื่ งกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรง 1 2153

4. การพนั ขดลวดอารเ์ มเจอร์ 11 2162
1 3171
5. การแบง่ ชนิดของเคร่ืองกาเนิดไฟฟา้ 1
11 3162
กระแสตรง 11 3162
3162
6. อารเ์ มเจอร์รแี อกชันและคอมมิวเตชัน 1 11
11 3162
7. เครอื่ งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรงแบบ 1 11 3153

กระต้นุ แยก 11 3171
1 3171
8. เครอ่ื งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรงแบบชนั ต์ 3171
11 3271
9. เครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรงแบบซรี สี ์ 11
11 3271
10. เคร่ืองกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรงแบบคอม 11
45 20
ปาวด์ 11 13

11. การทางานของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรง 14 12
2
12. ชนดิ ของมอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรงและ

การเกิดอาร์เมเจอรร์ แี อกชนั

13. มอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรงแบบชันต์ 1

14. มอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรงแบบซรี สี ์ 1

15. มอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรงแบบคอมปาวด์ 1

16. การควบคมุ ความเรว็ ของมอเตอร์ไฟฟ้า

กระแสตรง

17. การเรมิ่ เดินและการกลบั ทิศทางการ

หมุนของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรง

รวม 9

ลาดับความสาคญั

10

แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 1 หน่วยที่ 1

ชอ่ื วชิ า เคร่ืองกลไฟฟ้ากระแสตรง รหัสวชิ า 20104–2006 เวลาเรียนรวม 72 คาบ

ช่อื หน่วย วงจรแมเ่ หล็กและการเหน่ยี วนาแม่เหลก็ สอนคร้ังที่ 1/18

ชื่อเร่อื ง วงจรแมเ่ หลก็ และการเหน่ยี วนาแม่เหลก็ จานวน 4 คาบ

หัวขอ้ เรื่อง

1.1 สารแม่เหลก็
1.2 คา่ ต่าง ๆ ท่คี วรทราบเก่ยี วกับแมเ่ หล็ก
1.3 ความซาบซมึ ได้
1.4 เส้นโค้งกาเนดิ แม่เหลก็
1.5 การคานวณหาคา่ ต่าง ๆ เกยี่ วกับแมเ่ หลก็

สมรรถนะย่อย

1. แสดงความรเู้ กยี่ วกบั ทฤษฎีแมเ่ หลก็
2. ตอ่ วงจรขดลวดและคานวณหาแรงดันแม่เหล็กตามการทดลอง

จดุ ประสงคก์ ารปฏบิ ัติ

ด้านความรู้

1. อธิบายสารแมเ่ หล็ก 2. บอกคา่ ต่าง ๆ ที่ควรทราบเกีย่ วกับแม่เหลก็

3. อธิบายคา่ ความซาบซึมได้ 4. อธิบายเส้นโคง้ กาเนิดแม่เหลก็

5. คานวณหาค่าตา่ ง ๆ เก่ียวกบั แม่เหลก็

ดา้ นทกั ษะ

1. ต่อวงจรของขดลวดในการเกิดแม่เหล็กและบอกขั้วแมเ่ หล็ก

2. ต่อวงจรการเกดิ อานาจแมเ่ หลก็ จากแกนเหล็ก

3. คานวณหาค่าแรงดนั แม่เหลก็ และความเขม้ ของสนามแมเ่ หล็กจากการทดลอง

ด้านคณุ ธรรม จรยิ ธรรม/บรู ณาการปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง

แสดงออกดา้ นความสนใจใฝ่รู้ การตรงตอ่ เวลา ความซื่อสัตย์ สจุ ริต ความมนี ้าใจและแบ่งบนั

ความรว่ มมอื /ยอมรบั ความคดิ เหน็ สว่ นใหญ่

11

เนอ้ื หาสาระ

1.1 สารแม่เหลก็
สารแมเ่ หลก็ คอื สารทส่ี ามารถแสดงอานาจแมเ่ หลก็ ออกมาได้หรือสารทแี่ ม่เหล็กสามารถดึงดดู ได้

1.2 ค่าตา่ ง ๆ ที่ควรทราบเก่ยี วกบั แม่เหล็ก
1.2.1 ขัว้ แม่เหลก็ (Pole)
1.2.2 เสน้ แรงแม่เหลก็ และสนามแม่เหลก็
1.2.3 ความหนาแนน่ ของเสน้ แรงแมเ่ หลก็
1.2.4 แรงดนั แมเ่ หล็ก
1.2.5 ความเข้มของสนามแมเ่ หลก็

1.3 ความซาบซมึ ได้
1.3.1 ความซาบซมึ ไดข้ องอากาศ
1.3.2 ความซาบซึมได้สัมพทั ธ์

1.4 เส้นโคง้ กาเนิดแมเ่ หล็ก
1.5 การคานวณหาค่าต่าง ๆ เกี่ยวกบั แมเ่ หล็ก

กิจกรรมการเรียนรู้ (สปั ดาหท์ ี่ 1/18, คาบท่ี 1–4/72)

1. ครูชี้แจงรายละเอียดเกี่ยวกับจุดประสงค์ สมรรถนะและคาอธิบายรายวิชา การวัดผลและ
ประเมินผลการเรียน คุณลกั ษณะนสิ ัยทตี่ อ้ งการใหเ้ กดิ ข้ึน และขอ้ ตกลงในการเรียน

2. ครูใหห้ นังสือเรยี น
3. ครนู าเขา้ สู่บทเรียน และครแู จง้ จุดประสงค์การเรยี น
4. ครสู อนเนอ้ื หาสาระขอ้ 1.1 – 1.5
5. นกั เรยี นทาแบบฝกึ หัด
6. ครูและนักเรยี นร่วมกนั เฉลยแบบฝกึ หัด และร่วมอภปิ รายสรปุ บทเรยี น
7. ให้นกั เรียนทาตามใบงานที่ 1 ครจู ะสังเกตการทางานกลุ่ม
8. นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลังเรียนหนว่ ยที่ 1

ส่ือและแหล่งการเรียนรู้

1. ส่ือการเรียนรู้ หนังสือเรียน หน่วยที่ 1, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบ
หลังเรยี น

2. แหลง่ การเรยี นรู้ หนังสือ วารสารเกย่ี วกบั เคร่ืองกลกระแสตรง, อนิ เทอรเ์ นต็ www.google.com

12

การวดั และการประเมนิ ผล การประเมนิ ผล
(นาผลเทียบกบั เกณฑแ์ ละแปลความหมาย)
การวัดผล เกณฑ์ผ่าน 60%
(ใชเ้ คร่อื งมือ) เกณฑ์ผ่าน 50%
1. แบบสังเกตการทางานกลุ่มและนาเสนอผลงานกลุ่ม เกณฑ์ผา่ น 60%
2. แบบฝึกหดั หน่วยที่ 1 เกณฑผ์ ่าน 50%
3. ใบงานที่ 1 เกณฑผ์ า่ น 60%
4. แบบทดสอบหลังเรียน (Post–test) หนว่ ยท่ี 1
5. แบบประเมนิ คุณธรรม จริยธรรม ตามสภาพจรงิ

งานที่มอบหมาย

งานทมี่ อบหมายนอกเหนือเวลาเรียน ให้ทาแบบฝกึ หัดใหเ้ รยี บร้อย ถูกตอ้ ง สมบูรณ์

ผลงาน/ชิน้ งาน/ความสาเรจ็ ของผ้เู รียน

1. ผลการทาและนาเสนอแบบฝึกหัดหนว่ ยที่ 1
2. คะแนนแบบทดสอบหลังเรียน (Post–test) หนว่ ยท่ี 1
3. ผลการทาใบงานที่ 1

เอกสารอ้างองิ

สุธน แก่นต้น (2562). เครอื่ งกลไฟฟ้ากระแสตรง. นนทบรุ ี : ศูนย์หนังสือเมืองไทย.

13

บันทึกหลังการสอน

1. ผลการใชแ้ ผนการจัดการเรียนรู้
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2. ผลการเรยี นของนักเรยี น/ผลการสอนของคร/ู ปญั หาทพ่ี บ
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

3. แนวทางการแก้ปัญหา
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

ลงชื่อ............................................... ลงชือ่ ...............................................
(...............................................) (.............................................)
ตวั แทนนกั เรยี น ครูผู้สอน

14

แผนการจดั การเรยี นร้ทู ่ี 2 หนว่ ยที่ 2

ชือ่ วิชา เคร่อื งกลไฟฟ้ากระแสตรง รหสั วชิ า 20104–2006 เวลาเรยี นรวม 72 คาบ
ช่อื หนว่ ย โครงสร้างและการทางานของหม้อแปลงไฟฟ้า
สอนคร้งั ที่ 2/18

ชือ่ เร่ือง โครงสร้างและการทางานของหม้อแปลงไฟฟา้ จานวน 4 คาบ

หวั ข้อเร่ือง

2.1 ผลของสนามแมเ่ หล็กจากกระแสไฟฟา้
2.2 สนามแมเ่ หล็กรอบตัวนาเม่อื มีกระแสไฟฟ้าไหลผา่ น
2.3 สนามแม่เหลก็ รอบขดลวดเมือ่ มีกระแสไฟฟา้ ไหลผา่ น
2.4 การเหนีย่ วนาแมเ่ หล็กไฟฟา้
2.5 กฎฟาราเดยก์ ับการเหน่ยี วนาแม่เหลก็ ไฟฟา้
2.6 ทศิ ทางของแรงดันไฟฟ้าเหน่ียวนา

สมรรถนะย่อย

1. แสดงความรูเ้ ก่ยี วกับแมเ่ หลก็ ไฟฟ้า
2. ต่อวงจรการทดลองการเกดิ แรงดันไฟฟ้าเหนีย่ วนา

จดุ ประสงค์การปฏบิ ัติ

ด้านความรู้
1. อธิบายผลของสนามแม่เหลก็ จากกระแสไฟฟ้า
2. อธิบายสนามแมเ่ หล็กรอบตัวนาเม่ือมีกระแสไฟฟา้ ไหลผา่ น
3. อธิบายสนามแม่เหล็กรอบขดลวดเม่ือมกี ระแสไฟฟา้ ไหลผ่าน
4. อธิบายการเหนี่ยวนาแม่เหล็กไฟฟา้
5. อธบิ ายกฎฟาราเดยก์ บั การเหน่ียวนาแม่เหลก็ ไฟฟ้า
6. บอกทศิ ทางของแรงดันไฟฟ้าเหนีย่ วนา
ด้านทักษะ
1. ตอ่ วงจรและบอกผลการเกดิ แรงดันไฟฟา้ เหนีย่ วนาเมื่อขดลวดเคลอ่ื นที่
2. ต่อวงจรและบอกผลการเกิดแรงดันไฟฟ้าเหน่ยี วนาเมือ่ ขัว้ แม่เหล็กเคลอื่ นท่ี
3. ต่อวงจรและบอกผลการเกดิ แรงดนั ไฟฟ้าเหน่ยี วนาเม่ือเปลีย่ นแปลงเสน้ แรงแม่เหลก็
ด้านคณุ ธรรม จริยธรรม/บรู ณาการปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
แสดงออกด้านการตรงต่อเวลา ความสนใจใฝ่รู้ ไม่หยุดนิ่งที่จะแก้ปัญ หา ความซื่อสัตย์
ความร่วมมือ

15

เน้ือหาสาระ

2.1 ผลของสนามแมเ่ หลก็ จากกระแสไฟฟ้า
2.2 สนามแม่เหลก็ รอบตวั นาเมื่อมีกระแสไฟฟ้าไหลผา่ น
2.3 สนามแม่เหล็กรอบขดลวดเมอ่ื มกี ระแสไฟฟ้าไหลผา่ น
2.4 การเหนยี่ วนาแม่เหล็กไฟฟ้า

2.4.1 การเกดิ แรงดันไฟฟ้าเหนย่ี วนาตนเอง
2.4.2 การเกดิ แรงดนั ไฟฟ้าจากการเหนีย่ วนารว่ ม
2.5 กฎฟาราเดย์กับการเหนยี่ วนาแมเ่ หลก็ ไฟฟ้า
2.5.1 เมอื่ ตัวนาเคลือ่ นทต่ี ดั ผา่ นสนามแมเ่ หลก็ ซึ่งอยู่กับที่
2.5.2 เมื่อสนามแมเ่ หลก็ เคลอ่ื นทีต่ ดั ผา่ นตวั นาซึง่ อยู่กบั ที่
2.6 ทศิ ทางของแรงดนั ไฟฟ้าเหนยี่ วนา

กจิ กรรมการเรยี นรู้ (สปั ดาห์ที่ 2/18, คาบท่ี 5–8/72)

1. ครทู บทวนเนือ้ หาการสอน
2. แบง่ กลุ่มนักเรยี นเปน็ กล่มุ ๆ ละ 4-5 คน
3. ครนู าเขา้ สูบ่ ทเรียน และครแู จง้ จุดประสงคก์ ารเรยี น
4. ครสู อนเน้อื หาสาระ
5. นกั เรยี นทาแบบฝึกหัดเปน็ กลุ่ม ขณะนกั เรยี นทาแบบฝกึ หัดครูจะสังเกตการทางานกลมุ่
6. ครแู ละนักเรียนรว่ มกันเฉลยแบบฝกึ หัด และร่วมอภิปรายสรปุ บทเรียน
7. นกั เรยี นปฏบิ ตั ติ ามใบงานท่ี 2 แมเ่ หล็กไฟฟา้ และแรงดันไฟฟ้าเหนี่ยวนา
8. นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรียนหน่วยท่ี 2

ส่อื และแหล่งการเรยี นรู้

1. ส่ือการเรียนรู้ หนังสือเรียน หน่วยที่ 2, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบ
หลังเรยี น

2. แหล่งการเรียนรู้ หนงั สอื วารสารเกย่ี วกับเคร่อื งกลกระแสตรง อินเทอร์เน็ต www.google.com

16

การวัดผลและประเมนิ ผล

การวัดผล การประเมินผล
(ใชเ้ ครื่องมอื ) (นาผลเทยี บกบั เกณฑ์และแปลความหมาย)
1. แบบสงั เกตการทางานกลุ่มและนาเสนอผลงานกลุ่ม เกณฑผ์ ่าน 60%
2. แบบฝกึ หดั หนว่ ยท่ี 2 เกณฑ์ผ่าน 50%
3. ใบงานที่ 2 เกณฑผ์ ่าน 60%
4. แบบทดสอบหลงั เรียน (Post–test) หน่วยที่ 2 เกณฑผ์ า่ น 50%
5. แบบประเมินคุณธรรม จรยิ ธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑ์ผา่ น 60%

งานที่มอบหมาย

งานที่มอบหมายนอกเหนอื เวลาเรียน ให้ทาแบบฝึกหดั ให้เรียบรอ้ ย ถูกต้อง สมบรู ณ์

ผลงาน/ช้ินงาน/ความสาเรจ็ ของผ้เู รียน

1. ผลการทาและนาเสนอแบบฝกึ หัดหน่วยที่ 2
2. คะแนนแบบทดสอบหลังเรยี น (Post–test) หนว่ ยที่ 2

เอกสารอ้างอิง

สุธน แกน่ ต้น (2562). เครอื่ งกลไฟฟ้ากระแสตรง. นนทบรุ ี : ศูนย์หนงั สอื เมืองไทย.

17

บนั ทึกหลงั การสอน

1. ผลการใช้แผนการจัดการเรียนรู้

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

2. ผลการเรียนของนกั เรียน/ผลการสอนของคร/ู ปัญหาทีพ่ บ

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. แนวทางการแก้ปญั หา

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

ลงชือ่ ............................................... ลงชอ่ื ...............................................

(...............................................) (.............................................)

ตัวแทนนกั เรยี น ครูผสู้ อน

18

แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 3 หน่วยท่ี 3

ช่ือวิชา เครื่องกลไฟฟ้ากระแสตรง รหสั วชิ า 20104–2006 เวลาเรยี นรวม 72 คาบ

ช่อื หน่วย โครงสรา้ งของเครื่องกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรง สอนครัง้ ที่ 3/18

ชอ่ื เร่ือง โครงสร้างของเคร่ืองกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรง จานวน 4 คาบ

หวั ขอ้ เร่อื ง

3.1 โครงสรา้ งและส่วนประกอบของเครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรง
3.2 หน้าที่ของส่วนต่าง ๆ ของเครอื่ งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรง

สมรรถนะย่อย

แสดงความรู้เกย่ี วกบั โครงสรา้ งของเครอื่ งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรง

จดุ ประสงค์การปฏบิ ตั ิ

ดา้ นความรู้
1. อธิบายโครงสร้างและสว่ นประกอบของเครื่องกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรง
2. อธิบายหน้าทข่ี องส่วนตา่ ง ๆ ของเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรง
ด้านทกั ษะ
1. บนั ทกึ ขอ้ มูลบนแผน่ ปา้ ยของเครือ่ งกลไฟฟ้ากระแสตรง
2. อธิบายขอ้ มูลต่าง ๆ บนแผน่ ป้ายของเครือ่ งกลไฟฟา้ กระแสตรง
3. ถอดประกอบเคร่ืองกลไฟฟา้ กระแสตรง
4. ตรวจสอบหาขดลวดของเครือ่ งกลไฟฟ้ากระแสตรง
5. อธิบายการตรวจสอบหาขดลวดแบบตา่ ง ๆ ของเครื่องกลไฟฟา้ กระแสตรง
ด้านคณุ ธรรม จรยิ ธรรม/บรู ณาการปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
แสดงออกดา้ นการตรงตอ่ เวลา ความสนใจใฝ่รู้ ไม่หยุดน่ิงทจี่ ะแกป้ ญั หา ความซอ่ื สตั ย์ ความร่วมมือ

เนื้อหาสาระ

3.1 โครงสรา้ งและส่วนประกอบของเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรง
3.1.1 สว่ นทีอ่ ย่กู ับที่
3.1.2 ส่วนท่ีเคลอ่ื นท่ี

3.2 หนา้ ท่ขี องสว่ นตา่ ง ๆ ของเครื่องกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรง
3.2.1 โครงเครื่องหรอื กรอบโครง
3.2.2 แกนของข้วั แม่เหลก็ และโปลชู (Pole shoe)
3.2.3 ขดลวดสนามแม่เหล็ก
3.2.4 แปรงถา่ น

19

กิจกรรมการเรยี นรู้ (สปั ดาหท์ ่ี 3/18, คาบที่ 9–12/72)

1. ครทู บทวนเนอ้ื หาการสอน
2. แบง่ กลมุ่ นกั เรยี นเป็นกลุ่มๆ ละ 4-5 คน
3. ครูนาเข้าส่บู ทเรยี น ครแู จง้ จดุ ประสงคก์ ารเรยี นและสอนเนอื้ หาสาระ
4. นกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั เปน็ กลมุ่ ขณะนกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั ครูจะสงั เกตการทางานกล่มุ
5. ครูและนักเรียนรว่ มกันเฉลยแบบฝึกหัด และรว่ มอภปิ รายสรุปบทเรยี น
6. นกั เรยี นปฏบิ ตั ติ ามใบงานที่ 3
7. นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรยี นหนว่ ยท่ี 3

ส่อื และแหลง่ การเรียนรู้

1. ส่ือการเรียนรู้ หนังสือเรียน หน่วยที่ 3 PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบ
หลงั เรียน

2. แหล่งการเรียนรู้ หนังสอื วารสารเกี่ยวกับเคร่ืองกลกระแสตรง อินเทอร์เน็ต www.google.com

การวดั ผล การประเมนิ ผล
(ใช้เคร่ืองมอื ) (นาผลเทียบกบั เกณฑ์และแปลความหมาย)
1. แบบสังเกตการทางานกลุ่มและนาเสนอผลงานกล่มุ เกณฑผ์ ่าน 60%
2. แบบฝกึ หัดหนว่ ยที่ 3 เกณฑ์ผ่าน 50%
3. ใบงานที่ 3 เกณฑผ์ า่ น 60%
4. แบบทดสอบหลังเรียน (Post–test) หน่วยที่ 3 เกณฑ์ผา่ น 50%
5. แบบประเมินคุณธรรม จรยิ ธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑผ์ ่าน 60%

งานท่มี อบหมาย

งานที่มอบหมายนอกเหนือเวลาเรยี น ให้ทาแบบฝึกหดั ให้เรียบร้อย ถกู ตอ้ ง สมบรู ณ์

ผลงาน/ช้ินงาน/ความสาเร็จของผเู้ รยี น

1. ผลการทาและนาเสนอแบบฝกึ หดั หนว่ ยท่ี 3
2. คะแนนแบบทดสอบหลังเรยี น (Post–test) หน่วยที่ 3
3. ผลการปฏิบตั ิตามใบงานที่ 3

เอกสารอ้างองิ

สุธน แกน่ ตน้ (2562). เครอ่ื งกลไฟฟา้ กระแสตรง. นนทบุรี : ศนู ย์หนังสือเมืองไทย.

20

บนั ทกึ หลงั การสอน

1. ผลการใช้แผนการจัดการเรยี นรู้

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

2. ผลการเรียนของนกั เรียน/ผลการสอนของครู/ปญั หาที่พบ

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. แนวทางการแกป้ ญั หา

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

ลงช่ือ............................................... ลงช่อื ...............................................

(...............................................) (.............................................)

ตัวแทนนกั เรียน ครผู ้สู อน

21

แผนการจดั การเรียนรูท้ ่ี 4 หนว่ ยท่ี 4

ช่อื วิชา เคร่ืองกลไฟฟ้ากระแสตรง รหัสวชิ า 20104–2006 เวลาเรยี นรวม 72 คาบ

ชื่อหนว่ ย การพนั ขดลวดอารเ์ มเจอร์ สอนครง้ั ท่ี 4/18

ชือ่ เร่ือง การพันขดลวดอาร์เมเจอร์ จานวน 4 คาบ

หัวข้อเรื่อง

4.1 ความหมายของคา่ ต่าง ๆ ในการพนั ขดลวดอารเ์ มเจอร์
4.2 การคานวณหาคา่ ต่าง ๆ ของการพันขดลวดอาร์เมเจอร์
4.3 การพันขดลวดอารเ์ มเจอร์
4.4 จานวนทางขนานของการพนั ขดลวดอารเ์ มเจอร์

สมรรถนะยอ่ ย

แสดงความรูเ้ กยี่ วกับการพนั ขดลวดมอเตอร์

จดุ ประสงคก์ ารปฏบิ ตั ิ

ดา้ นความรู้
1. อธบิ ายความหมายของคา่ ต่าง ๆ ในการพันขดลวดอาร์เมเจอร์
2. คานวณหาค่าต่าง ๆ ของการพันขดลวดอาร์เมเจอร์
3. อธบิ ายการพันขดลวดอาร์เมเจอร์
4. อธบิ ายจานวนทางขนานของการพันขดลวดอารเ์ มเจอร์
ดา้ นทักษะ
1. บอกผลการพิจารณาในการพันขดลวดอาร์เมเจอร์จากแผน่ ภาพของการพนั แบบต่าง ๆ
2. อธบิ ายผลจากการพจิ ารณาตามหัวข้อต่าง ๆ ของการพันขดลวดอาร์เมเจอรแ์ บบตา่ ง ๆ
ดา้ นคณุ ธรรม จรยิ ธรรม/บรู ณาการปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
แสดงออกด้านการตรงตอ่ เวลา ความสนใจใฝ่รู้ ไม่หยดุ นงิ่ ท่ีจะแกป้ ญั หา ความซอื่ สตั ย์ ความรว่ มมอื

เน้ือหาสาระ

4.1 ความหมายของคา่ ต่าง ๆ ในการพันขดลวดอารเ์ มเจอร์
4.1.1 คอยลแ์ ละคอยลไ์ ซด์
4.1.2 ความกวา้ งของข้วั แมเ่ หล็ก
4.1.3 ความกว้างของขดลวด
4.1.4 ระยะห่างของขดลวดด้านหลงั
4.1.5 ระยะหา่ งของขดลวดดา้ นหน้า
4.1.6 ระยะหา่ งระหว่างซ่ีคอมมิวเตเตอร์

22

4.1.7 ช้ันของขดลวด
4.1.7 ชั้นของขดลวด
4.2 การคานวณหาคา่ ต่าง ๆ ของการพนั ขดลวดอารเ์ มเจอร์
4.3 การพันขดลวดอารเ์ มเจอร์
4.3.1 การพนั แบบแลป
4.3.2 การพันแบบเวฟ
4.4 จานวนทางขนานของการพนั ขดลวดอารเ์ มเจอร์

กิจกรรมการเรยี นรู้ (สัปดาหท์ ่ี 4/18, คาบที่ 13–16/72)

1. ครูทบทวนเนอ้ื หาการสอน
2. แบ่งกลุ่มนักเรยี นเปน็ กลมุ่ ๆ ละ 4-5 คน
3. ครนู าเข้าส่บู ทเรยี น ครูแจ้งจุดประสงคก์ ารเรียนและสอนเนื้อหาสาระ
4. นกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั เปน็ กลมุ่ ขณะนกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั ครูจะสงั เกตการทางานกลมุ่
5. ครแู ละนกั เรียนร่วมกันเฉลยแบบฝึกหดั และรว่ มอภิปรายสรุปบทเรียน
6. นกั เรยี นปฏบิ ตั ติ ามใบงานที่ 4
7. นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรยี นหนว่ ยท่ี 4

ส่อื และแหลง่ การเรยี นรู้

1. ส่ือการเรียนรู้ หนังสือเรียน หน่วยท่ี 4, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบ
หลงั เรียน

2. แหลง่ การเรียนรู้ หนังสอื วารสารเก่ียวกบั เคร่อื งกลกระแสตรง, อนิ เทอร์เน็ต www.google.com

การวดั ผลและประเมนิ ผล การประเมนิ ผล
(นาผลเทียบกบั เกณฑแ์ ละแปลความหมาย)
การวดั ผล เกณฑผ์ ่าน 60%
(ใช้เครื่องมอื ) เกณฑ์ผ่าน 50%
1. แบบสังเกตการทางานกลุ่มและนาเสนอผลงานกลุ่ม เกณฑผ์ ่าน 60%
2. แบบฝกึ หัดหนว่ ยท่ี 4 เกณฑผ์ ่าน 50%
3. ใบงานที่ 4 เกณฑ์ผา่ น 60%
4. แบบทดสอบหลังเรียน (Post–test) หน่วยที่ 4
5. แบบประเมนิ คุณธรรม จรยิ ธรรม ตามสภาพจรงิ

23

งานทีม่ อบหมาย

งานที่มอบหมายนอกเหนือเวลาเรยี น ให้ทาแบบฝึกหดั ใหเ้ รยี บร้อย ถกู ต้อง สมบรู ณ์

ผลงาน/ชน้ิ งาน/ความสาเรจ็ ของผู้เรยี น

1. ผลการทาและนาเสนอแบบฝกึ หัดหนว่ ยท่ี 4
2. คะแนนแบบทดสอบหลังเรยี น (Post–test) หนว่ ยท่ี 4
3. ผลการทาใบงานท่ี 4

เอกสารอา้ งอิง

สธุ น แก่นต้น (2562). เครอ่ื งกลไฟฟา้ กระแสตรง. นนทบรุ ี : ศนู ยห์ นงั สอื เมืองไทย.

24

บนั ทกึ หลังการสอน

1. ผลการใชแ้ ผนการจดั การเรยี นรู้

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

2. ผลการเรียนของนกั เรียน/ผลการสอนของคร/ู ปัญหาทพี่ บ

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. แนวทางการแกป้ ญั หา

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

ลงชอ่ื ............................................... ลงชื่อ...............................................

(...............................................) (.............................................)

ตวั แทนนกั เรยี น ครผู สู้ อน

25

แผนการจัดการเรยี นรูท้ ่ี 5 หน่วยที่ 5

ชื่อวิชา เคร่ืองกลไฟฟ้ากระแสตรง รหัสวชิ า 20104–2006 เวลาเรยี นรวม 72 คาบ

ชอ่ื หน่วย การแบง่ ชนิดของเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรง สอนครั้งที่ 5/18

ชอ่ื เรอื่ ง การแบง่ ชนดิ ของเครอ่ื งกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรง จานวน 4 คาบ

หวั ขอ้ เรื่อง

5.1 ความหมายของการกระต้นุ
5.2 ชนิดของเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรง
5.3 เครื่องกาเนิดไฟฟา้ แบบกระตุน้ แยก
5.4 เครือ่ งกาเนิดไฟฟา้ แบบกระตุ้นตวั เอง
5.5 แรงดนั ไฟฟา้ เหนี่ยวนาทอี่ ารเ์ มเจอร์
5.6 การคานวณหาแรงดันไฟฟา้ เหนยี่ วนาทอ่ี ารเ์ มเจอร์

สมรรถนะยอ่ ย

1. แสดงความรเู้ กี่ยวกบั ชนิดของเครือ่ งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรง
2. ต่อวงจรของเครอื่ งกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรงตามการทดลอง

จดุ ประสงคก์ ารปฏิบตั ิ

ดา้ นความรู้
1. บอกความหมายของการกระตนุ้
2. บอกชนิดของเครื่องกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรง
3. อธิบายเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบกระตุ้นแยก
4. อธิบายเครือ่ งกาเนิดไฟฟ้าแบบกระตนุ้ ตัวเอง
5. อธบิ ายแรงดนั ไฟฟา้ เหน่ยี วนาทีอ่ ารเ์ มเจอร์
6. คานวณหาแรงดันไฟฟา้ เหน่ยี วนาทอ่ี าร์เมเจอร์
ดา้ นทกั ษะ
1. เขียนวงจรการต่อของเครื่องกาเนิดไฟฟ้าแบบต่าง ๆ
2. ต่อวงจรจริงของเคร่ืองกาเนดิ ไฟฟา้ แบบตา่ ง ๆ
3. อธิบายวิธกี ารตอ่ เครื่องกาเนิดไฟฟ้าแบบต่าง ๆ
ดา้ นคณุ ธรรม จริยธรรม/บูรณาการปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง

ความมวี นิ ัย ความมีมนุษยสมั พนั ธ์ ความรบั ผดิ ชอบและความเชื่อมัน่ ในตนเอง

26

เน้อื หาสาระ

5.1 ความหมายของการกระตุ้น
การกระตุ้น หมายถึง การนาแหล่งจ่ายไฟฟ้ากระแสตรงมาจ่ายให้กับขดลวดท่ีพันอยู่บนแกน–

ขั้วแม่เหล็กเพ่ือสร้างเส้นแรงแม่เหล็ก ซึ่งขดลวดที่พันอยู่บนแกนขั้วแม่เหล็กจะมี 2 แบบ คือ ขดลวด
สนามแมเ่ หลก็ แบบชันตก์ ับขดลวดสนามแม่เหลก็ แบบซีรีส์

5.2 ชนิดของเครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรง
การแบ่งชนิดของเครื่องกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรง จะแบ่งตามลักษณะของการกระตุ้น ซ่ึงแบ่งได้ 2

แบบ คือ เครอื่ งกาเนิดไฟฟา้ แบบกระตุ้นแยก และเครือ่ งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบกระตนุ้ ตวั เอง
5.3 เคร่อื งกาเนิดไฟฟา้ แบบกระตุ้นแยก
เคร่ืองกาเนดิ ไฟฟ้าแบบกระตนุ้ แยกเปน็ เครอื่ งกาเนิดไฟฟ้าทตี่ อ้ งนาแหล่งจา่ ยไฟฟ้ากระแสตรงจาก

ภายนอก เชน่ แหลง่ จ่ายไฟตรงจากวงจรเรยี งกระแส (Rectifier) จากเครือ่ งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรงขนาดเลก็ หรอื
จากแบตเตอรี่ มากระตนุ้ ขดลวดสนามแม่เหลก็

5.4 เครือ่ งกาเนิดไฟฟา้ แบบกระตุน้ ตวั เอง
5.4.1 เคร่ืองกาเนิดไฟฟ้าแบบชันต์
5.4.2 เคร่ืองกาเนิดไฟฟ้าแบบซีรีส์
5.4.3 เครอ่ื งกาเนิดไฟฟา้ แบบคอมปาวด์

5.5 แรงดันไฟฟ้าเหน่ียวนาทีอ่ าร์เมเจอร์
5.6 การคานวณหาแรงดนั ไฟฟา้ เหนย่ี วนาทีอ่ าร์เมเจอร์

กจิ กรรมการเรียนรู้ (สัปดาหท์ ่ี 5/18, คาบที่ 17-20/72)

1. ครูทบทวนเน้ือหาการสอน
2. แบ่งกลมุ่ นักเรยี นเปน็ กลมุ่ ๆ ละ 4-5 คน
3. ครนู าเข้าสบู่ ทเรยี น ครแู จง้ จุดประสงคก์ ารเรยี นและสอนเนอื้ หาสาระ
4. นกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั เปน็ กลมุ่ ขณะนกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั ครูจะสงั เกตการทางานกลมุ่
5. ครูและนกั เรียนร่วมกันเฉลยแบบฝกึ หดั และร่วมอภิปรายสรปุ บทเรยี น
6. นกั เรยี นปฏบิ ตั ติ ามใบงานท่ี 5
7. นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรยี นหน่วยท่ี 5

ส่อื และแหล่งการเรยี นรู้

1. ส่ือการเรียนรู้ หนังสือเรียน หน่วยที่ 5 ใบงาน PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบ
หลงั เรยี น

2. แหล่งการเรียนรู้ หนังสือ วารสารเกี่ยวกับเครอ่ื งกลกระแสตรง อนิ เทอร์เน็ต www.google.com

การวดั ผลและประเมินผล

27

การวัดผล การประเมนิ ผล
(ใชเ้ ครอื่ งมือ) (นาผลเทียบกบั เกณฑแ์ ละแปลความหมาย)
1. แบบสังเกตการทางานกลุ่มและนาเสนอผลงานกลุ่ม เกณฑผ์ ่าน 60%
2. แบบฝึกหัดหน่วยที่ 5 เกณฑผ์ ่าน 50%
3. ใบงานที่ 5 เกณฑผ์ า่ น 60%
4. แบบทดสอบหลงั เรียน (Post–test) หน่วยที่ 5 เกณฑ์ผา่ น 50%
5. แบบประเมนิ คุณธรรม จริยธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑ์ผา่ น 60%

งานท่มี อบหมาย

งานทมี่ อบหมายนอกเหนือเวลาเรยี น ให้ทาแบบฝกึ หดั ให้เรียบรอ้ ย ถกู ตอ้ ง สมบรู ณ์

ผลงาน/ชิ้นงาน/ความสาเรจ็ ของผู้เรยี น

1. ผลการทาและนาเสนอแบบฝึกหดั หนว่ ยท่ี 5
2. คะแนนแบบทดสอบหลังเรยี น (Post–test) หน่วยท่ี 5
3. ผลการปฏบิ ัติตามใบงานที่ 5

เอกสารอ้างองิ

สุธน แก่นตน้ (2562). เครอื่ งกลไฟฟา้ กระแสตรง. นนทบรุ ี : ศูนย์หนงั สอื เมอื งไทย.

28

บันทกึ หลังการสอน

1. ผลการใช้แผนการจัดการเรยี นรู้

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

2. ผลการเรยี นของนกั เรียน/ผลการสอนของคร/ู ปัญหาทีพ่ บ

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. แนวทางการแกป้ ัญหา

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

ลงชอ่ื ............................................... ลงชอื่ ...............................................

(...............................................) (.............................................)

ตัวแทนนกั เรยี น ครูผสู้ อน

29

แผนการจัดการเรยี นรทู้ ่ี 6 หนว่ ยที่ 6

ชอื่ วิชา เครื่องกลไฟฟา้ กระแสตรง รหัสวชิ า 20104–2006 เวลาเรียนรวม 72 คาบ

ชือ่ หน่วย อารเ์ มเจอร์รีแอกชนั และคอมมวิ เตชัน สอนครัง้ ท่ี 6/18

ชอ่ื เรื่อง อารเ์ มเจอร์รีแอกชนั และคอมมวิ เตชัน จานวน 4 คาบ

หวั ขอ้ เรอื่ ง 6.2 การเกดิ อารเ์ มเจอรร์ ีแอกชัน
6.4 การเกิดคอมมวิ เตชนั
6.1 ความหมายอารเ์ มเจอรร์ ีแอกชนั
6.3 การแก้อาร์เมเจอร์รแี อกชัน

สมรรถนะยอ่ ย

1. แสดงความร้เู ก่ยี วกบั อารเ์ มเจอรร์ แี อกชันและคอมมิวเตชัน
2. ทดสอบการใชง้ านของเคร่ืองกาเนดิ ไฟฟ้าตามการทดลอง

จดุ ประสงค์การปฏิบัติ

ด้านความรู้
1. บอกความหมายอาร์เมเจอรร์ ีแอกชนั
2. อธิบายการเกิดอารเ์ มเจอรร์ ีแอกชนั
3. อธบิ ายการแก้อาร์เมเจอรร์ ีแอกชัน
4. อธิบายการเกิดคอมมวิ เตชัน
ดา้ นทกั ษะ
1. ตอ่ วงจรของเครื่องกาเนิดไฟฟา้ ได้ถกู ตอ้ ง
2. วดั ค่าแรงดันไฟฟา้ ค่ากระแสไฟฟา้ ของเครื่องกาเนดิ ไฟฟ้าเม่อื เกดิ อาร์เมเจอร์รแี อกชันได้
3. ปรับตาแหน่งแปรงถ่านเม่ือเกิดอารเ์ มเจอรร์ แี อกชนั ไดถ้ กู ต้อง
4. คานวณหาค่าแรงดนั ไฟฟา้ ทล่ี ดลงเนื่องจากการเกดิ อารเ์ มเจอร์รแี อกชันได้
ด้านคณุ ธรรม จรยิ ธรรม/บรู ณาการปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
ความมีวินัย ความมีมนษุ ยสัมพนั ธ์ ความรบั ผดิ ชอบและความเชอ่ื มั่นในตนเอง

เน้ือหาสาระ

6.1 ความหมายอารเ์ มเจอร์รีแอกชัน
อาร์เมเจอร์รีแอกชัน หมายถึง การเกิดเส้นแรงแม่เหล็กจากขดลวดอารเ์ มเจอร์ เมื่อเครื่องกาเนิด

ไฟฟา้ มีโหลด โดยเส้นแรงแม่เหล็กจากขดลวดอาร์เมเจอร์ไปกระทากับเส้นแรงแม่เหล็กที่แกนขั้ว ทาให้เส้นแรง
แมเ่ หล็กเกิดการผิดเพย้ี น (Distortion) ไป

6.2 การเกดิ อารเ์ มเจอรร์ แี อกชนั

30

6.2.1 เมือ่ เคร่อื งกาเนิดยงั ไมม่ ีโหลด
6.2.2 เมื่อเคร่อื งกาเนิดมีโหลด
6.3 การแก้อาร์เมเจอรร์ ีแอกชัน
6.3.1 เลื่อนตาแหนง่ แปรงถา่ น
6.3.2 ใสข่ วั้ แทรกหรอื อินเตอร์โปล
6.3.3 พันขดลวดชดเชย
6.4 การเกิดคอมมิวเตชนั
คอมมิวเตชัน หมายถงึ กระบวนการเปลยี่ นทศิ ทางการไหลของกระแสไฟฟา้ ในขดลวดอารเ์ มเจอร์
เมื่อขดลวดอาร์เมเจอร์ชุดนั้นเคลื่อนที่ผ่านพ้นแกนนิวทรัล ซึ่งอยู่ในตาแหน่งกึ่งกลางข้ัวแม่เหล็กเหนือและ
ขัว้ แมเ่ หล็กใตท้ ่ีอยปู่ ระชดิ กัน ในการพิจารณาการทางานของคอมมิวเตเตอร์ โดยกระแสไฟฟ้าท่ีไหลในขดลวดที่
ต่ออยู่กบั ซี่คอมมิวเตเตอรจ์ ะมีการกลับทศิ ทางตามเวลาและแปรงถา่ นก็จะเรมิ่ สมั ผัสคอมมวิ เตเตอร์ซต่ี ่อไป

กจิ กรรมการเรียนรู้ (สัปดาห์ที่ 6/18, คาบท่ี 21-24/72)

1. ครูทบทวนเน้อื หาการสอน
2. แบ่งกลุ่มนกั เรยี นเป็นกล่มุ ๆ ละ 4-5 คน
3. ครูนาเขา้ สู่บทเรียน ครแู จง้ จุดประสงค์การเรยี นและสอนเนอ้ื หาสาระ
4. นกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั เปน็ กลมุ่ ขณะนกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั ครูจะสงั เกตการทางานกลมุ่
5. ครูและนกั เรียนร่วมกันเฉลยแบบฝึกหัด และรว่ มอภิปรายสรุปบทเรียน
6. นกั เรยี นปฏบิ ตั ติ ามใบงานท่ี 6
7. นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรยี นหนว่ ยท่ี 6

สอื่ และแหล่งการเรยี นรู้

1. สื่อการเรียนรู้ หนังสือเรียน หน่วยที่ 6 ใบงาน PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบ
หลงั เรยี น

2. แหลง่ การเรียนรู้ หนังสือ วารสารเกีย่ วกบั เครื่องกลกระแสตรง อนิ เทอร์เนต็ www.google.com

31

การวัดผลและประเมินผล

การวดั ผล การประเมนิ ผล
(ใช้เครอื่ งมอื ) (นาผลเทียบกบั เกณฑ์และแปลความหมาย)
1. แบบสังเกตการทางานกลมุ่ และนาเสนอผลงานกลมุ่ เกณฑผ์ า่ น 60%
2. แบบฝกึ หดั หน่วยท่ี 5 เกณฑผ์ ่าน 50%
3. ใบงานที่ 6 เกณฑ์ผา่ น 60%
4. แบบทดสอบหลงั เรยี น (Post–test) หน่วยที่ 6 เกณฑ์ผา่ น 50%
5. แบบประเมนิ คณุ ธรรม จริยธรรม ตามสภาพจริง เกณฑผ์ า่ น 60%

งานท่มี อบหมาย

งานที่มอบหมายนอกเหนอื เวลาเรยี น ให้ทาแบบฝกึ หัดใหเ้ รียบรอ้ ย ถูกตอ้ ง สมบรู ณ์

ผลงาน/ชน้ิ งาน/ความสาเรจ็ ของผเู้ รยี น

1. ผลการทาและนาเสนอแบบฝกึ หดั หน่วยท่ี 6
2. คะแนนแบบทดสอบหลงั เรยี น (Post–test) หน่วยที่ 6
3. ผลการปฏบิ ัตติ ามใบงานท่ี 6

เอกสารอา้ งอิง

สุธน แกน่ ต้น (2562). เครอ่ื งกลไฟฟ้ากระแสตรง. นนทบรุ ี : ศูนย์หนังสือเมอื งไทย.

32

บนั ทกึ หลังการสอน

1. ผลการใช้แผนการจดั การเรียนรู้

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

2. ผลการเรียนของนักเรียน/ผลการสอนของครู/ปัญหาท่พี บ

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. แนวทางการแกป้ ัญหา

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

ลงช่อื ............................................... ลงช่ือ...............................................

(...............................................) (.............................................)

ตวั แทนนกั เรยี น ครูผสู้ อน

33

แผนการจดั การเรยี นรูท้ ี่ 7 หน่วยที่ 7

ช่อื วชิ า เครือ่ งกลไฟฟ้ากระแสตรง รหสั วชิ า 20104–2006 เวลาเรยี นรวม 72 คาบ

ชอื่ หนว่ ย เครอื่ งกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรงแบบกระตุ้นแยก สอนครั้งท่ี 7/18

ช่อื เรือ่ ง เคร่ืองกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรงแบบกระตนุ้ แยก จานวน 4 คาบ

หัวขอ้ เรื่อง

7.1 คณุ ลักษณะของเครอ่ื งกาเนิดไฟฟ้าแบบกระตุ้นแยก
7.2 วงจรสมมลู ของเคร่ืองกาเนดิ ไฟฟ้าแบบกระต้นุ แยก
7.3 การสูญเสียในเครอ่ื งกาเนิดไฟฟา้ แบบกระต้นุ แยก
7.4 ประสิทธภิ าพของเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบกระตุน้ แยก
7.5 การคานวณหาค่าตา่ ง ๆ ของเคร่ืองกาเนิดไฟฟ้าแบบกระตนุ้ แยก

สมรรถนะยอ่ ย

1. แสดงความรเู้ ก่ียวกบั เคร่อื งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรงแบบกระตนุ้ แยก
2. ทดสอบการใชง้ านของเครื่องกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรงแบบกระตุ้นแยกตามการทดลอง

จุดประสงคก์ ารปฏบิ ตั ิ

ดา้ นความรู้
1. อธิบายคุณลักษณะของเครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบกระตนุ้ แยก
2. อธบิ ายวงจรสมมูลของเครื่องกาเนิดไฟฟ้าแบบกระตุ้นแยก
3. อธบิ ายการสูญเสียในเครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟา้ แบบกระตุ้นแยก
4. บอกประสิทธภิ าพของเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบกระตุ้นแยก
5. คานวณหาค่าตา่ ง ๆ ของเครือ่ งกาเนิดไฟฟ้าแบบกระตุน้ แยก
ดา้ นทกั ษะ
1. ตอ่ วงจรของเครอื่ งกาเนดิ ไฟฟา้ แบบกระตุ้นแยกในสภาวะไมม่ ีโหลดและมีโหลด
2. วดั คา่ แรงดันไฟฟา้ คา่ กระแสไฟฟ้า ของเครอ่ื งกาเนิดไฟฟา้ แบบกระตนุ้ แยก
3. คานวณหาค่ากาลงั ไฟฟา้ ในสว่ นตา่ ง ๆ และประสิทธภิ าพ
4. เขยี นกราฟและอธิบายกราฟ
ดา้ นคณุ ธรรม จรยิ ธรรม/บรู ณาการปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
ความมวี ินยั ความรกั สามัคคีความคดิ ริเริ่มสร้างสรรคแ์ ละความพึงพอใจในผลงานทที่ า

34

เนอื้ หาสาระ

7.1 คณุ ลกั ษณะของเครอื่ งกาเนิดไฟฟ้าแบบกระตุ้นแยก
7.1.1 คุณลักษณะเมื่อไม่มีโหลด
7.1.2 คณุ ลกั ษณะเมื่อมีโหลด

7.2 วงจรสมมูลของเคร่ืองกาเนิดไฟฟ้าแบบกระตุน้ แยก
7.3 การสญู เสียในเครื่องกาเนดิ ไฟฟ้าแบบกระตนุ้ แยก

เมอ่ื เคร่ืองกาเนิดยงั ไม่มีโหลดหรือมีโหลดก็ตาม จะมีการสูญเสยี ในเครือ่ งกาเนิดไฟฟา้ ซง่ึ แบ่งออก
ไดเ้ ป็น 3 กลมุ่ ใหญ่ ๆ ไดแ้ ก่ การสญู เสียในขดลวดทองแดง การสูญเสยี ในแกนเหล็ก และการสญู เสยี ในทางกล

7.4 ประสทิ ธิภาพของเครอื่ งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบกระตนุ้ แยก
7.3.1 การสญู เสียในขดลวดทองแดง
7.3.2 การสูญเสยี ในแกนเหลก็
7.3.3 การสญู เสยี ในทางกล

7.5 การคานวณหาค่าตา่ ง ๆ ของเครือ่ งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบกระต้นุ แยก

กิจกรรมการเรียนรู้ (สปั ดาห์ที่ 7/18, คาบท่ี 25-28/72)

1. ครทู บทวนเน้อื หาการสอน
2. แบ่งกลุ่มนักเรยี นเปน็ กลมุ่ ๆ ละ 4-5 คน
3. ครูนาเขา้ สูบ่ ทเรียน ครูแจ้งจดุ ประสงค์การเรยี นและสอนเนอื้ หาสาระ
4. นกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั เปน็ กลมุ่ ขณะนกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั ครูจะสงั เกตการทางานกลมุ่
5. ครแู ละนกั เรียนร่วมกันเฉลยแบบฝึกหดั และรว่ มอภปิ รายสรปุ บทเรียน
6. นกั เรยี นปฏบิ ตั ติ ามใบงานท่ี 7
7. นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรยี นหนว่ ยท่ี 7

สอ่ื และแหล่งการเรยี นรู้

1. ส่ือการเรียนรู้ หนังสือเรียน หน่วยที่ 7 ใบงาน PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบ
หลงั เรียน

2. แหลง่ การเรียนรู้ หนงั สอื วารสารเก่ียวกับเครอ่ื งกลกระแสตรง อินเทอร์เนต็ www.google.com

35

การวัดผลและประเมินผล

การวดั ผล การประเมนิ ผล
(ใช้เครอื่ งมอื ) (นาผลเทียบกบั เกณฑ์และแปลความหมาย)
1. แบบสังเกตการทางานกลมุ่ และนาเสนอผลงานกลมุ่ เกณฑผ์ า่ น 60%
2. แบบฝกึ หดั หน่วยท่ี 7 เกณฑผ์ ่าน 50%
3. ใบงานที่ 7 เกณฑ์ผา่ น 60%
4. แบบทดสอบหลงั เรยี น (Post–test) หน่วยที่ 7 เกณฑ์ผา่ น 50%
5. แบบประเมนิ คณุ ธรรม จริยธรรม ตามสภาพจริง เกณฑผ์ า่ น 60%

งานท่มี อบหมาย

งานที่มอบหมายนอกเหนอื เวลาเรยี น ให้ทาแบบฝกึ หัดใหเ้ รียบรอ้ ย ถูกตอ้ ง สมบรู ณ์

ผลงาน/ชน้ิ งาน/ความสาเรจ็ ของผเู้ รยี น

1. ผลการทาและนาเสนอแบบฝกึ หดั หน่วยท่ี 7
2. คะแนนแบบทดสอบหลงั เรยี น (Post–test) หน่วยที่ 7
3. ผลการปฏบิ ัตติ ามใบงานท่ี 7

เอกสารอา้ งอิง

สุธน แกน่ ต้น (2562). เครอ่ื งกลไฟฟ้ากระแสตรง. นนทบรุ ี : ศนู ย์หนังสือเมอื งไทย.

36

บนั ทกึ หลังการสอน

1. ผลการใชแ้ ผนการจัดการเรียนรู้

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

2. ผลการเรียนของนกั เรยี น/ผลการสอนของคร/ู ปญั หาทพ่ี บ

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. แนวทางการแกป้ ญั หา

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

ลงชอื่ ............................................... ลงชื่อ...............................................

(...............................................) (.............................................)

ตัวแทนนกั เรยี น ครูผสู้ อน

37

แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 8 หน่วยที่ 8

ช่ือวชิ า เคร่อื งกลไฟฟา้ กระแสตรง รหัสวชิ า 20104–2006 เวลาเรียนรวม 72 คาบ

ชอ่ื หน่วย เคร่ืองกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรงแบบชนั ต์ สอนคร้ังที่ 8/18

ชอ่ื เร่อื ง เครอื่ งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรงแบบชนั ต์ จานวน 4 คาบ

หวั ขอ้ เรอื่ ง

8.1 คณุ ลักษณะของเคร่ืองกาเนดิ ไฟฟา้ แบบชันต์
8.2 วงจรสมมลู ของเครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบชนั ต์
8.3 การสญู เสยี ในเครื่องกาเนดิ ไฟฟ้าแบบชนั ต์
8.4 ประสิทธภิ าพของเครอื่ งกาเนดิ ไฟฟา้ แบบชนั ต์
8.5 การคานวณหาค่าต่าง ๆ ของเครอื่ งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบชันต์

สมรรถนะย่อย

1. แสดงความรูเ้ กย่ี วกบั เคร่ืองกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรงแบบชันต์
2. ทดสอบการใช้งานของเครือ่ งกาเนิดไฟฟา้ กระแสตรงแบบชันต์ตามการทดลอง

จุดประสงค์การปฏิบตั ิ

ด้านความรู้
1. อธิบายคุณลกั ษณะของเครอ่ื งกาเนิดไฟฟ้าแบบชันต์
2. อธิบายวงจรสมมลู ของเคร่ืองกาเนิดไฟฟ้าแบบชนั ต์
3. อธบิ ายการสญู เสียในเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบชนั ต์
4. บอกประสทิ ธิภาพของเคร่อื งกาเนิดไฟฟ้าแบบชันต์
5. คานวณหาค่าต่าง ๆ ของเครือ่ งกาเนิดไฟฟ้าแบบชันต์
ดา้ นทักษะ
1. ต่อวงจรของเครื่องกาเนิดไฟฟ้าแบบชนั ตใ์ นสภาวะมีโหลด
2. วัดคา่ แรงดันไฟฟ้า ค่ากระแสไฟฟ้า ของเครอ่ื งกาเนิดไฟฟ้าแบบชันต์
3. คานวณหาค่ากาลังไฟฟา้ ในส่วนตา่ ง ๆ และประสิทธภิ าพ
4. เขียนกราฟและอธิบายกราฟได้
ด้านคณุ ธรรม จริยธรรม/บรู ณาการปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
ความมวี ินยั ความรกั สามัคคีความคดิ ริเริ่มสรา้ งสรรค์และความพึงพอใจในผลงานทท่ี า

38

เน้อื หาสาระ

8.1 คณุ ลักษณะของเครอ่ื งกาเนิดไฟฟ้าแบบชนั ต์
เครือ่ งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบชนั ต์ เปน็ เคร่ืองกาเนดิ ไฟฟ้าที่ได้แรงดันไฟฟ้ากระแสตรงจากตัวมันเองมา

กระตนุ้ ทีข่ ดลวดสนามแม่เหลก็ โดยแรงดนั ไฟฟ้าเหน่ียวนาได้จากขดลวดอารเ์ มเจอร์ทห่ี มุนไปตัดกบั เส้นแรง
แมเ่ หล็กท่ีแกนขว้ั แมเ่ หล็ก

8.1.1 คุณลกั ษณะเม่อื ไม่มีโหลด
8.1.2 คณุ ลกั ษณะเม่อื มโี หลด
8.2 วงจรสมมูลของเครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบชนั ต์
เพ่ือจะให้เข้าใจไดม้ ากข้ึนเกี่ยวกับเคร่ืองกาเนิดเม่ือมีโหลด จากไดอะแกรมการต่อ เขียนเป็นวงจร
สมมูลทางไฟฟ้า ภายในขดลวดอาร์เมเจอร์จะเทียบเท่าว่ามีแรงดันไฟฟ้าเหนี่ยวนา กับค่าความต้านทานที่ต่อ
อนุกรมกัน ส่วนท่ีขดลวดสนามแม่เหล็กจะเทียบเท่าว่ามีค่าความต้านทานจากขดลวดสนามแม่เหล็กและต่อ
ขนานกบั อารเ์ มเจอร์
8.3 การสญู เสียในเคร่อื งกาเนิดไฟฟา้ แบบชนั ต์
การสูญเสียในเครื่องกาเนิดไฟฟ้าแบบชันต์ ซ่ึงแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่มใหญ่ ๆ เช่นเดียวกั น
เครื่องกาเนิดไฟฟ้าแบบกระตุ้นแยก ซ่ึงได้แก่ การสูญเสียในขดลวดทองแดง การสูญเสียในแกนเหล็ก และ
การสญู เสียในทางกล
8.3.1 การสูญเสยี ในขดลวดทองแดง
8.3.2 การสญู เสยี ในแกนเหลก็
8.3.3 การสูญเสียในทางกลหรอื การสูญเสยี ในการหมุน
8.4 ประสิทธภิ าพของเครอื่ งกาเนดิ ไฟฟา้ แบบชนั ต์
8.5 การคานวณหาคา่ ต่าง ๆ ของเครือ่ งกาเนิดไฟฟ้าแบบชันต์

กิจกรรมการเรยี นรู้ (สปั ดาหท์ ่ี 8/18, คาบที่ 29–32/72)

1. ครูทบทวนเน้ือหาการสอน
2. แบง่ กลุม่ นกั เรียนเป็นกลุ่มๆ ละ 4-5 คน
3. ครนู าเข้าสู่บทเรียน ครแู จง้ จดุ ประสงค์การเรยี นและสอนเนือ้ หาสาระ
4. นกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั เปน็ กลมุ่ ขณะนกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั ครูจะสงั เกตการทางานกลมุ่
5. ครแู ละนักเรยี นร่วมกันเฉลยแบบฝกึ หดั และรว่ มอภิปรายสรปุ บทเรียน
6. นกั เรยี นปฏบิ ตั ติ ามใบงานที่ 8
7. นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรยี นหนว่ ยท่ี 8

39

ส่อื และแหลง่ การเรียนรู้

1. สื่อการเรียนรู้ หนังสือเรียน หน่วยท่ี 8 ใบงาน PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบ
หลังเรียน

2. แหล่งการเรียนรู้ หนังสอื วารสารเกี่ยวกับเครื่องกลกระแสตรง อินเทอร์เนต็ www.google.com

การวดั ผลและประเมินผล

การวดั ผล การประเมินผล
(ใช้เคร่ืองมอื ) (นาผลเทียบกบั เกณฑ์และแปลความหมาย)
1. แบบสงั เกตการทางานกลมุ่ และนาเสนอผลงานกลมุ่ เกณฑ์ผ่าน 60%
2. แบบฝกึ หดั หน่วยที่ 8 เกณฑ์ผ่าน 50%
3. ใบงานท่ี 8 เกณฑผ์ ่าน 60%
4. แบบทดสอบหลงั เรยี น (Post–test) หน่วยท่ี 8 เกณฑผ์ ่าน 50%
5. แบบประเมนิ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑ์ผา่ น 60%

งานทมี่ อบหมาย

งานทีม่ อบหมายนอกเหนอื เวลาเรยี น ใหท้ าแบบฝึกหัดใหเ้ รียบร้อย ถกู ต้อง สมบรู ณ์

ผลงาน/ชิน้ งาน/ความสาเรจ็ ของผู้เรียน

1. ผลการทาและนาเสนอแบบฝึกหดั หน่วยท่ี 8
2. คะแนนแบบทดสอบหลังเรยี น (Post–test) หน่วยท่ี 8
3. ผลการปฏิบตั ติ ามใบงานที่ 8

เอกสารอา้ งอิง

สธุ น แก่นตน้ (2562). เครอื่ งกลไฟฟ้ากระแสตรง. นนทบุรี : ศูนย์หนังสอื เมอื งไทย.

40

บนั ทึกหลังการสอน

1. ผลการใชแ้ ผนการจัดการเรยี นรู้

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

2. ผลการเรียนของนกั เรียน/ผลการสอนของครู/ปัญหาที่พบ

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. แนวทางการแก้ปญั หา

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

ลงชือ่ ............................................... ลงชือ่ ...............................................

(...............................................) (.............................................)

ตวั แทนนกั เรียน ครูผู้สอน

41

แผนการจดั การเรียนรูท้ ่ี 9 หนว่ ยที่ 9

ชอ่ื วิชา เครอ่ื งกลไฟฟา้ กระแสตรง รหัสวชิ า 20104–2006 เวลาเรียนรวม 72 คาบ
ช่ือหนว่ ย เครอื่ งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรงแบบซรี สี ์ สอนคร้งั ท่ี 9/18
จานวน 4 คาบ
ชอื่ เรอ่ื ง เคร่อื งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรงแบบซีรสี ์

หวั ขอ้ เรอื่ ง

9.1 คุณลักษณะของเครื่องกาเนิดไฟฟ้าแบบซรี ีส์
9.2 วงจรสมมลู ของเครือ่ งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบซีรีส์
9.3 การสูญเสยี ในเครื่องกาเนดิ ไฟฟ้าแบบซรี ีส์
9.4 ประสทิ ธิภาพของเครื่องกาเนดิ ไฟฟ้าแบบซีรสี ์
9.5 การคานวณหาค่าต่าง ๆ ของเครอื่ งกาเนิดไฟฟา้ แบบซรี ีส์

สมรรถนะย่อย

1. แสดงความรู้เกี่ยวกบั เคร่ืองกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรงแบบซรี ีส์
2. ทดสอบการใช้งานของเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟา้ กระแสตรงแบบซรี ีส์ตามการทดลอง

จุดประสงคก์ ารปฏบิ ตั ิ

ด้านความรู้
1. อธบิ ายคุณลกั ษณะของเคร่ืองกาเนิดไฟฟ้าแบบซรี สี ์
2. อธบิ ายวงจรสมมูลของเครอ่ื งกาเนิดไฟฟ้าแบบซรี สี ์
3. อธิบายการสูญเสียในเครื่องกาเนิดไฟฟ้าแบบซรี ีส์
4. บอกประสิทธิภาพของเครือ่ งกาเนิดไฟฟ้าแบบซีรสี ์
5. คานวณหาคา่ ต่าง ๆ ของเครอื่ งกาเนิดไฟฟ้าแบบซรี สี ์
ด้านทักษะ
1. ตอ่ วงจรของเครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟา้ แบบซีรสี ใ์ นสภาวะมีโหลด
2. วดั ค่าแรงดนั ไฟฟ้า ค่ากระแสไฟฟา้ ของเครือ่ งกาเนิดไฟฟ้าแบบซรี ีส์
3. คานวณหาคา่ กาลงั ไฟฟ้าในส่วนต่าง ๆ และประสิทธภิ าพ
4. เขยี นกราฟและอธบิ ายกราฟ
ดา้ นคณุ ธรรม จริยธรรม/บูรณาการปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
ความมีวินยั ความรกั สามคั คคี วามคดิ ริเริ่มสรา้ งสรรคแ์ ละความพงึ พอใจในผลงานทที่ า

42

เนื้อหาสาระ

9.1 คณุ ลกั ษณะของเคร่อื งกาเนิดไฟฟา้ แบบซีรสี ์
เคร่ืองกาเนิดไฟฟ้าแบบซีรีส์ เป็นเครื่องกาเนิดไฟฟ้าที่ได้แรงดันไฟฟ้ากระแสตรงจากตัวมันเองมา

กระตุ้นท่ีขดลวดสนามแม่เหล็กแบบซีรีส์เม่ือมีกระแสไฟฟ้าไหลผ่าน โดยแรงดันไฟฟ้าเหน่ียวนาได้จากขดลวด
อาร์เมเจอร์ที่หมุนไปตัดกับเส้นแรงแม่เหล็ก โดยต้นและปลายของขดลวดอาร์เมเจอร์ถูกต่อเข้ากับ
ซี่คอมมิวเตเตอรต์ อ่ ผ่านแปรงถ่านเพือ่ จ่ายแรงดันไฟฟา้ ให้กับโหลด

9.1.1 คณุ ลักษณะเมือ่ ไมม่ ีโหลด
9.1.2 คุณลักษณะเมอื่ มีโหลด
9.2 วงจรสมมูลของเครือ่ งกาเนดิ ไฟฟา้ แบบซรี ีส์
9.3.1 การสูญเสยี ในขดลวดทองแดง
9.3.2 การสญู เสยี ในแกนเหลก็
9.3.3 การสูญเสียในทางกลหรือการสญู เสียในการหมนุ
9.3 การสูญเสียในเครือ่ งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบซรี สี ์
9.4 ประสิทธิภาพของเครอื่ งกาเนิดไฟฟ้าแบบซรี สี ์
9.5 การคานวณหาคา่ ต่าง ๆ ของเครื่องกาเนิดไฟฟา้ แบบซรี ีส์

กจิ กรรมการเรยี นรู้ (สปั ดาหท์ ี่ 9/18, คาบที่ 33–36/72)

1. ครทู บทวนเนอื้ หาการสอน
2. แบ่งกล่มุ นกั เรยี นเป็นกลมุ่ ๆ ละ 4-5 คน
3. ครูนาเข้าสูบ่ ทเรียน ครูแจ้งจดุ ประสงค์การเรียนและสอนเนือ้ หาสาระ
4. นกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั เปน็ กลมุ่ ขณะนกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั ครูจะสงั เกตการทางานกลมุ่
5. ครูและนักเรยี นรว่ มกนั เฉลยแบบฝกึ หดั และรว่ มอภปิ รายสรปุ บทเรยี น
6. นกั เรยี นปฏบิ ตั ติ ามใบงานที่ 9 งานตรวจสอบระบบไฟฟ้าและอปุ กรณ์ปอ้ งกันในสถานศึกษา
7. นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรยี นหนว่ ยท่ี 9

สอ่ื และแหลง่ การเรยี นรู้

1. ส่ือการเรียนรู้ หนังสือเรียน หน่วยที่ 9 ใบงาน PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบ
หลงั เรยี น

2. แหลง่ การเรียนรู้ หนงั สอื วารสารเกย่ี วกับเครอ่ื งกาเนิดกระแสตรง อนิ เทอร์เนต็ www.google.com

43

การวดั ผลและประเมินผล

การวัดผล การประเมินผล
(ใชเ้ ครอ่ื งมือ) (นาผลเทยี บกบั เกณฑแ์ ละแปลความหมาย)
1. แบบสงั เกตการทางานกลุ่มและนาเสนอผลงานกลุ่ม เกณฑผ์ ่าน 60%
2. แบบฝึกหดั หน่วยที่ 9 เกณฑผ์ ่าน 50%
3. ใบงานท่ี 9 เกณฑผ์ า่ น 60%
4. แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑผ์ า่ น 60%

งานทมี่ อบหมาย

ให้ทาแบบฝึกหัดให้เรยี บรอ้ ย ถูกตอ้ ง สมบรู ณ์

ผลงาน/ชิน้ งาน/ความสาเร็จของผู้เรยี น

ผลการทาและนาเสนอแบบฝกึ หดั หน่วยที่ 9 คะแนนแบบทดสอบหลงั เรียน (Post–test) หน่วยท่ี 9
ผลการปฏิบตั ิตามใบงานท่ี 9

เอกสารอ้างอิง

สธุ น แกน่ ตน้ (2562). เครอื่ งกาเนดิ ไฟฟ้ากระแสตรง. นนทบุรี : ศนู ย์หนงั สอื เมืองไทย.

44

บนั ทึกหลังการสอน

1. ผลการใชแ้ ผนการจดั การเรียนรู้

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

2. ผลการเรียนของนักเรยี น/ผลการสอนของครู/ปัญหาทพ่ี บ

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. แนวทางการแกป้ ัญหา

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

ลงช่ือ............................................... ลงช่อื ...............................................

(...............................................) (.............................................)

ตัวแทนนกั เรียน ครผู ้สู อน

45

แผนการจัดการเรียนร้ทู ่ี 10 หน่วยท่ี 10

ชื่อวชิ า เคร่ืองกลไฟฟา้ กระแสตรง รหัสวชิ า 20104–2006 เวลาเรียนรวม 72 คาบ
ชื่อหน่วย เครอื่ งกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรงแบบคอมปาวด์ สอนครั้งท่ี 10/18
จานวน 4 คาบ
ช่ือเร่อื ง เคร่อื งกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรงแบบคอมปาวด์

หวั ขอ้ เรือ่ ง

10.1 คุณลกั ษณะของเคร่ืองกาเนิดไฟฟ้าแบบคอมปาวด์
10.2 วงจรสมมลู ของเคร่อื งกาเนิดไฟฟา้ แบบคอมปาวด์
10.3 การสูญเสยี ในเครอื่ งกาเนิดไฟฟ้าแบบคอมปาวด์
10.4 ประสทิ ธิภาพของเครื่องกาเนดิ ไฟฟา้ แบบคอมปาวด์
10.5 การคานวณหาค่าตา่ ง ๆ ของเครือ่ งกาเนิดไฟฟา้ แบบคอมปาวด์

สมรรถนะย่อย

1. แสดงความรู้เกี่ยวกับเครอื่ งกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรงแบบคอมปาวด์
2. ทดสอบการใช้งานของเครอ่ื งกาเนิดไฟฟ้ากระแสตรงแบบคอมปาวด์ตามการทดลอง

จุดประสงคก์ ารปฏบิ ัติ

ด้านความรู้
1. อธิบายคณุ ลกั ษณะของเครื่องกาเนิดไฟฟ้าแบบคอมปาวด์
2. อธิบายวงจรสมมลู ของเครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบคอมปาวด์
3. อธิบายการสญู เสยี ในเครอื่ งกาเนดิ ไฟฟา้ แบบคอมปาวด์
4. บอกประสิทธิภาพของเครอื่ งกาเนิดไฟฟ้าแบบคอมปาวด์
5. คานวณหาค่าตา่ ง ๆ ของเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบคอมปาวด์
ด้านทักษะ
1. ตอ่ วงจรของเคร่อื งกาเนิดไฟฟา้ แบบคอมปาวด์ในสภาวะมโี หลด
2. วัดคา่ แรงดนั ไฟฟ้า ค่ากระแสไฟฟ้า ของเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบคอมปาวด์
3. คานวณหาคา่ กาลังไฟฟา้ ในสว่ นต่าง ๆ และประสทิ ธภิ าพ
4. เขียนกราฟและอธิบายกราฟ
ด้านคณุ ธรรม จรยิ ธรรม/บูรณาการปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
ความมวี ินัย ความรักสามคั คคี วามคิดริเริ่มสรา้ งสรรคแ์ ละความพงึ พอใจในผลงานท่ที า

46

เนอื้ หาสาระ

10.1 คณุ ลกั ษณะของเครอ่ื งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบคอมปาวด์
10.1.1 สร้างเส้นแรงแมเ่ หลก็ เสริมกัน
10.1.2 สร้างเส้นแรงแมเ่ หลก็ หักลา้ งกัน

10.2 วงจรสมมลู ของเครอ่ื งกาเนิดไฟฟ้าแบบคอมปาวด์
10.2.1 แบบช๊อตชันตค์ อมปาวด์
10.2.2 แบบลองชนั ตค์ อมปาวด์

10.3 การสูญเสยี ในเคร่อื งกาเนดิ ไฟฟ้าแบบคอมปาวด์
10.3.1 การสญู เสียในขดลวดทองแดง
10.3.2 การสูญเสยี ในแกนเหลก็
10.3.3 การสญู เสียในทางกลหรือการสูญเสียในการหมนุ

10.4 ประสิทธิภาพของเครอื่ งกาเนิดไฟฟ้าแบบคอมปาวด์
10.5 การคานวณหาคา่ ตา่ ง ๆ ของเครื่องกาเนดิ ไฟฟ้าแบบคอมปาวด์

กิจกรรมการเรียนรู้ (สปั ดาหท์ ี่ 10/18, คาบที่ 37–40/72)

1. ครทู บทวนเนอื้ หาการสอน
2. แบง่ กลมุ่ นกั เรียนเป็นกลุ่มๆ ละ 4-5 คน
3. ครูนาเขา้ สู่บทเรยี น ครแู จง้ จดุ ประสงคก์ ารเรียนและสอนเนื้อหาสาระ
4. นกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั เปน็ กลมุ่ ขณะนกั เรยี นทาแบบฝกึ หดั ครูจะสงั เกตการทางานกลมุ่
5. ครแู ละนักเรียนร่วมกนั เฉลยแบบฝึกหัด และร่วมอภิปรายสรปุ บทเรยี น
6. นกั เรยี นปฏบิ ตั ติ ามใบงานท่ี 10 งานตรวจสอบระบบไฟฟ้าและอุปกรณ์ปอ้ งกันในสถานศกึ ษา
7. นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรยี นหนว่ ยท่ี 10

สอื่ และแหลง่ การเรียนรู้

1. ส่ือการเรียนรู้ หนังสือเรียน หน่วยที่ 9, ใบงาน, PowerPoint ประกอบการสอน และแบบทดสอบ
ก่อนเรียน และหลงั เรยี น

2. แหล่งการเรยี นรู้ หนงั สือ วารสารเก่ียวกบั เคร่อื งกลกระแสตรง, อินเทอร์เนต็ www.google.com

47

การวดั ผลและประเมินผล

การวัดผล การประเมินผล
(ใช้เคร่อื งมือ) (นาผลเทียบกบั เกณฑแ์ ละแปลความหมาย)
1. แบบสังเกตการทางานกลุ่มและนาเสนอผลงานกลุ่ม เกณฑผ์ ่าน 60%
2. แบบฝึกหัดหน่วยท่ี 10 เกณฑ์ผา่ น 50%
3. ใบงานท่ี 10 เกณฑผ์ า่ น 60%
4. แบบประเมนิ คุณธรรม จรยิ ธรรม ตามสภาพจริง เกณฑผ์ า่ น 60%

งานทีม่ อบหมาย

ให้ทาแบบฝกึ หัดให้เรยี บรอ้ ย ถูกตอ้ ง สมบรู ณ์

ผลงาน/ช้ินงาน/ความสาเร็จของผเู้ รียน

ผลการทาและนาเสนอแบบฝึกหัดหน่วยท่ี 10 คะแนนแบบทดสอบหลังเรียน (Post–test) หน่วยท่ี
10 ผลการปฏบิ ัตติ ามใบงานที่ 10

เอกสารอา้ งองิ

สธุ น แกน่ ต้น (2562). เครอื่ งกลไฟฟ้ากระแสตรง. นนทบรุ ี : ศนู ยห์ นังสอื เมืองไทย.

48

บนั ทึกหลังการสอน

1. ผลการใชแ้ ผนการจดั การเรยี นรู้

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

2. ผลการเรยี นของนกั เรียน/ผลการสอนของคร/ู ปญั หาที่พบ

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. แนวทางการแกป้ ัญหา

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

ลงช่ือ............................................... ลงช่ือ...............................................

(...............................................) (.............................................)

ตัวแทนนกั เรยี น ครูผู้สอน

49

แผนการจดั การเรียนรูท้ ี่ 11 หน่วยที่ 11

ช่ือวชิ า เคร่ืองกลไฟฟ้ากระแสตรง รหสั วชิ า 20104–2006 เวลาเรียนรวม 72 คาบ
ชอื่ หน่วย การทางานของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรง สอนคร้งั ที่ 11/18
จานวน 4 คาบ
ช่ือเรอ่ื ง การทางานของมอเตอร์ไฟฟา้ กระแสตรง

หวั ขอ้ เรือ่ ง

11.1 หลกั การทางานเบื้องต้นของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรง
11.2 แรงทเี่ กิดขึน้ บนตวั นา
11.3 ทศิ ทางของแรงและทศิ ทางของตวั นา
11.4 การทางานเบือ้ งตน้ ของมอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรง
11.5 แรงดันไฟฟา้ ต้านกลับของมอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรง
11.6 แรงบดิ และกาลังกลท่ีอารเ์ มเจอร์
11.7 การคานวณหาค่าตา่ ง ๆ ในการทางานของมอเตอร์ไฟฟา้ กระแสตรง

สมรรถนะย่อย

1. แสดงความรู้เก่ยี วกับหลกั การทางานของมอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรง
2. ทดสอบหลักการทางานของมอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรงตามการทดลอง

จดุ ประสงค์การปฏบิ ตั ิ

ดา้ นความรู้
1. อธบิ ายหลักการทางานเบื้องต้นของมอเตอร์ไฟฟา้ กระแสตรง
2. อธิบายแรงทเี่ กดิ ขนึ้ บนตัวนา
3. อธิบายทศิ ทางของแรงและทศิ ทางของตัวนา
4. อธิบายการทางานเบอ้ื งต้นของมอเตอร์ไฟฟา้ กระแสตรง
5. อธบิ ายแรงดนั ไฟฟ้าต้านกลับของมอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรง
6. อธิบายแรงบดิ และกาลังกลทอ่ี าร์เมเจอร์
7. คานวณหาคา่ ต่าง ๆ ในการทางานของมอเตอร์ไฟฟา้ กระแสตรง
ดา้ นทกั ษะ
1. ต่อวงจรการเกดิ สนามแม่เหลก็ รอบตัวนา
2. ต่อวงจรหลกั การทางานของมอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรง
3. อธิบายการเกดิ สนามแม่เหลก็ รอบตวั นาจากการทดลอง
4. อธิบายหลกั การทางานของมอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรงจากการทดลอง

50

ด้านคณุ ธรรม จริยธรรม/บรู ณาการปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
ความมีวินยั ความรกั สามคั คคี วามคดิ ริเรม่ิ สรา้ งสรรคแ์ ละความพึงพอใจในผลงานทีท่ า

เนื้อหาสาระ

11.1 หลกั การทางานเบือ้ งต้นของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรง
ในการทางานเบอ้ื งตน้ ของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรง จะมสี ่วนประกอบ 3 อยา่ ง คอื
11.1.1 ข้ัวแม่เหล็ก โดยข้ัวแมเ่ หล็กจะต้องมีเส้นแรงแม่เหล็ก
11.1.2 ตวั นา โดยตวั นาเมือ่ มกี ระแสไฟฟ้าไหลผ่านจะทาใหเ้ กดิ เส้นแรงแม่เหล็กรอบตัวนา
11.1.3 ตวั นาต้องวางอยใู่ นสนามแม่เหล็ก

11.2 แรงที่เกดิ ขน้ึ บนตัวนา
ตัวนาเมื่อวางอยู่ในสนามแม่เหล็กและมกี ระแสไฟฟ้าไหลผา่ นตวั นาผลจะทาใหต้ วั นานัน้ เกดิ การ

เคล่อื นที่ ซ่งึ หมายความว่าเกิดแรงผลกั ทตี่ วั นา โดยขนาดของแรงจะแปรตามกบั คา่ ความหนาแนน่ ของเส้นแรง
แม่เหลก็ กระแสไฟฟา้ ทไี่ หลผ่านตวั นา และความยาวของตวั นาในส่วนทต่ี ดั กับเส้นแรงแม่เหลก็ โดยหนว่ ยของแรง
มหี น่วยเปน็ นิวตนั (N)

11.3 ทศิ ทางของแรงและทิศทางของตัวนา
จากตัวนาเมื่อมีกระแสไฟฟา้ ไหลผ่าน จะทาให้เกิดแรงผลักตัวนาเคลื่อนที่ไปในทิศทางใดทิศทาง

หน่ึง ดังนั้นในการหาทิศทางของแรงท่ีเกิดขึ้น ซึ่งกค็ ือทิศทางของตัวนาหาได้จากกฎมือซ้ายของเฟรมม่ิงหรือกฎ
มือซ้ายแบ ซึ่งในหนังสือเล่มน้ีจะใช้กฎมือซ้ายแบเพราะง่ายต่อการหาทิศทางตัวนา กฎมือซ้ายกล่าวไว้ว่า แบ
มือซ้ายออก แล้วให้หัวแม่มือตั้งฉากกับน้ิวทั้งส่ี โดยให้เส้นแรงแม่เหล็กจากขั้วเหนือพุ่งเข้าหาอุ้งมือ และให้น้ิว
ทั้งสีแ่ ทนทิศทางการไหลของกระแสไฟฟ้าดังนั้นนิ้วหัวแม่มือจะชี้ทิศทางของแรงหรือทิศทางของตัวนา

11.4 การทางานเบอ้ื งตน้ ของมอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสตรง
11.5 แรงดันไฟฟา้ ตา้ นกลบั ของมอเตอร์ไฟฟา้ กระแสตรง
11.6 แรงบิดและกาลงั กลที่อารเ์ มเจอร์

แรงบิด หมายถึง โมเมนต์ของแรงที่เกิดจากการหมุน ได้จากผลคูณระหว่างแรงกับแขนของแรง
(รศั มีของขดลวดหรอื รศั มขี องอาร์เมเจอร)์ หน่วยของแรงบิดจะเปน็ นิวตนั เมตร (N•m) ดังสมการ

T = Fr
เมื่อ T = แรงบดิ หนว่ ยเป็น นวิ ตันเมตร (N•m)

F = แรงท้ังหมดบนตัวนา หนว่ ยป็น นิวตนั (N)
r = รศั มีของขดลวด หรืออาร์เมเจอร์ หนว่ ยเปน็ (m)
11.7 การคานวณหาคา่ ต่าง ๆ ในการทางานของมอเตอรไ์ ฟฟา้ กระแสตรง