M A G A Z Y N
TOLUNA
RAK PIERSI
DOWIEDŹ SIĘ JAK MOŻESZ
ZAPOBIEC CHOROBIE
N U M E R 4 • V O L 1 • P A Ź D Z I E R N I K 2 0 1 8
S T R O N A 2
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
Spis treści:
3 Od moderatorów
czyli comiesięczny strumień
świadomości
4 Dzień nauczyciela
znów wracamy na moment do szkoły
6 Zmiany na Tolunie
A co nowego na naszej stronie?
10 Rak piersi
czyli o tym dlaczego nasze forum
jest całe różowe
14 Literatura
jakie książki o raku piersi?
16 Retrospekcje
czyli bardzo krótki i sentymentalny
wspomnień czar
N U M E R 4 • V O L 1 • P A Ź D Z I E R N I K 2 0 1 8
SŁOWO OD RÓW
MODERATO
S T R O N A 3
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
#różowatoluna
A u t o r z y : M A R T A & T O M E K
M i j a k o l e j n y m i e s i ą c , m i j a t e ż c z a s , w p i e r s i . W p a ź d z i e r n i k u b ę d z i e m y W a s
k t ó r y m w s p o m i n a l i ś m y n a s z e s z k o l n e i n f o r m o w a ć o r ó ż n y c h r z e c z a c h
c z a s y . P r z y p o m n i e l i s m y s o b i e n i e t y l k o z w i ą z a n y c h z c h o r o b ą , z a p e w n i m y
w c o g r a l i s m y w s z k o l e , c o l e c i a ł o n a k o n i e c z n e i n f o r m a c j e d o t y c z ą c e
s z k o l n y c h d y s k o t e k a c h , l e c z r ó w n i e ż o d d a w a n i a k r w i i s z p i k u k o ś c i .
w r ó c i l i ś m y d o b a r d z i e j o s o b i s t y c h B ę d z i e c i e m o g l i s i ę r ó w n i e ż s p r a w d z i ć
w s p o m n i e ń z w i ą z a n y c h z e s z k o ł ą . w n a s z y m s p e c j a l n y m q u i z i e
M n ó s t w a r z e c z y s i ę n a u c z y l i ś m y : o d p r z y g o t o w a n y m n a t ę o k a z j ę .
r y s o w a n i a p o n o w e s ł o w a w j ę z y k u W t y m n u m e r z e p r z y p o m n i m y j e s z c z e
p o l s k i m . B y ł t o n a p r a w d ę p i ę k n y c z a s n i e k t ó r e r z e c z y , k t ó r e s i ę d z i a ł y n a
p e ł e n w z r u s z e ń i s e n t y m e n t ó w . f o r u m ( n i e m o ż l i w e j e s t p r z e c i e ż
Z a o k n a m i j e d n a k c o r a z c i e m n i e j i p r z y p o m n i e n i e w s z y s t k i e g o , t y l e s i ę
z i m n i e j . L e c z w t y m m i e s i ą c u w d z i a ł o ) o r a z b ę d z i e m y ś w i ę t o w a ć d z i e ń
n a s z y c h s e r c a c h b ę d z i e g o r ą c o . M a m y n a u c z y c i e l a .
p r z y j e m n o ś ć i z a s z c z y t d o ł ą c z y ć d o Ż y c z y m y m i ł e g o c z y t a n i a !
a k c j i m i e s i ą c a w a l k i z r a k i e m Z e s p ó ł T o l u n a
S T R O N A 3
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
DZIEŃ
1 4 . P A Ź D Z I E R N I K A
NAUCZYCIELA
S T R O N A 5
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
Dzień Nauczyciela, czyli potoczna powołania Komisji Edukacji
nazwa Dnia Edukcji Narodowej, jest Narodowej. Warto pamiętać, że ta
obchodzony zawsze 14 października. Komisja była pierwszą na świecie
Zazwyczaj w szkołach organizowana próbą stworzenia ministerstwa
jest akademia z tej okazji, gdzie oświaty. Z inicjatywy króla Augusta
przemawia dyrektor szkoły, a Poniatowskiego Komisja rozpoczęła
uczniowie przedstawiają prace przerwane potem przez
przygotowany wcześniej program pierwszy rozbiór Polski. Do
artystyczny. wprowadzonych innowacji należało
podzielenie edukacji na szkoły
Historia tego dnia ma ponad 60 lat elementarne, gimazja, licea i szkoły
tradycji. W 1957 roku na światowej wyższe, wprowadzenie
konfederacji nauczycielksiej w podręczników, a do programu
Warszawie ustalono, że dzień 20 edukacji – elementów nauk
listopada będzie Międzynarodowym przyrodniczych, historii i geografii
Dniem Karty Nauczyciela i świętem Polski, naukę języka ojczystego, a
nauczycieli, a ustawa z 1972 roku także wychowanie obywatelskie.
wprowadziła Dzień Nauczyciela, który oraz regulację podstaw prawnych
obchodzimy w rocznicę zawodu nauczyciela.
S Y T N R T O O N L A U 6 A 2 0 1 8
zmiany na
A
G
N
Z
M
A
tolunie
C O N O W E G O N A
N A S Z E J S T R O N I E ?
WYGLĄD
S T R O N A 7
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
U L E P S Z Y L I Ś M Y N A S Z Ą S Z A T Ę G R A F I C Z N Ą
D z i ę k i z m i a n o m n a n a s z e j s t r o n i e
m a m y n a d z i e j ę , ż e p r z y j e m n i e j s i ę W a m
z n i e j k o r z y s t a . J a k p o d o b a W a m s i ę
n a s z a n o w a s t r o n a s t a r t o w a ? J a k i e s ą
W a s z e w r a ż e n i a ?
RAK PIERSI
S T R O N A 8
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
W naszym Centrum Nagród pojawiła się nowa
nagroda. W tym miesiącu możecie przeznaczyć
5000 punktów na wsparcie badań nad rakiem
piersi i tym samym przyczynić się do zwalczenia
tej choroby.
R Ó Ż O W E
S
A
9
N
O
R
T
O
0
1
T
8
U
A
N
2
L
A
Z
G
M
A
N
Y
F O R U M
V 0 5
O -
L 2 0
/ 1 8
2
5
S P E C I A L I S S U E
R E T R O S U M M E R
N A C Z A S T R W A N I A T E G O M I E S I Ą C A
Z M I E N I L I Ś M Y R Ó W N I E Ż K O L O R
C Z C I O N K I N A N A S Z Y M F O R U M
C Ę W Ś M Ł
N A J Z S T Y S Z Y N O W O T W Ó R R Ó D O D Y C H K O B I E T T O
RAK PIERSI
#RÓŻOWATOLUNA
A Ź S Ą
P D Z I E R N I K T O M I E I C R A K A P I E R S I .
D Ź
S P R A W C O Z T E J O K A Z J I
L Ś
P R Z Y G O T O W A I M Y D L A W A S N A T O L U N I E
S T R O N A 1 0
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
S T R O N A 1 1
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
W październiku cala Toluna po ciąży.
zaświeci się na różowo. W ramach
tych kolorowych zmian będziecie - Nie każdy guzek w piersi oznacza
mogli zmienić swoje zdjęcie zmiany nowotworowe. Większość ze
profiowe na specjalnie przez nas
zmian daje się bardzo łatwo wyleczyć,
przygotowany obrazek na tę warto jednak odpowiednio wcześnie
okazję. zgłosić się z nimi do lekarza.
Ze strony Toluny będziecie mogli się
dowiedziec bardzo wielu rzeczy - karmienie piersią zmniejsza ryzyko
dotyczących samej choroby oraz
zachorowania na raka piersi poprzez
tego w jaki sposób skutecznie
zmniejszoną ekspozycję na estrogen,
stosować działania profilaktyczne.
który wydziela się podczas miesiączek.
Poniżej chcielibyśmy też
przedstawić kilka faktów
- niestety, lecz otyłość zwiększa ryzyko
dotyczących tej choroby:
zachorowania na raka piersi. American
Cancer Society wykazało, że kobiety, które
- po Internecie krąży wiele mitów od 18. roku życia przytyły około 10-15
dotyczących przyczyn powstawania
kilogramów, są aż o 40% bardziej
tej choroby oraz kwestii grupy
narażone na raka piersi niż te, które
ryzyka. Jednym z tych mitów jest to, przytyły od liceum nie więcej niż 3 kg, a
że zajście w ciążę powoduje nawrót wszystkiego winowajcą jest estrogen
choroby. W rzeczywistości jest
pochodzacy głównie z tkanki
wręcz na odwrót, czego dowiedli m.
tłuszczowej.
in. naukowcy z Institut Jules Bordet
w Brukseli. Odkryto, że w
To tylko niektóre z mitów. Więcej
przypadku niektórych nowotworów
informacji na ten temat znajdziecie na
ryzyko nawrotu jest mniejsze o 42% przestrzeni tego miesiąca.
C O J E S T M I T E M , A C O F A K T E M ?
D O W I E D Z S I Ę W I E C E J N A P L . T O L U N A . C O M
S T R O N A 1 2
Wszystkie informacje
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
pochodzą ze strony
Polskiej Unii Onkologii
Rak piersi jest najczęstszym w Przyczyny większości przypadków raka
Polsce kobiecym nowotworem piersi nie są możliwe do ustalenia.
złośliwym (blisko 22% wszystkich Czynnikami podwyższającymi ryzyko
zachorowań na nowotwory zachorowania są m.in.: wiek, rodzinne
złośliwe). Stanowi główną występowanie raka piersi, pierwsza
przyczynę zgonów kobiet z powodu miesiączka we wczesnym wieku,
chorób nowotworowych (13% menopauza w późnym wieku, późny
wszystkich zgonów pacjentek pierwszy poród, długotrwała
onkologicznych). hormonalna terapia zastępcza,
mutacja genów BRCA-1 i BRCA-2.
Według Krajowego Rejestru
Nowotworów w 2008 roku Objawy:
stwierdzono w Polsce 14 576 zmieniony kształt piersi,
nowych zachorowań na raka piersi. wyczuwalny guzek lub stwardnienie,
Od początku lat 60. obserwuje się w na skórze piersi występują
naszym kraju rosnącą zmarszczenia, wciągnięcia, zmiana
zachorowalność na ten nowotwór. koloru,
W 2008 roku zarejestrowano 5 362 brodawka jest wciągnięta,
zgony zaczerwieniona lub ma owrzodzenie,
z powodu tego nowotworu. W z brodawki wydobywa się wydzielina.
Polsce dałoby się uratować rocznie Profilaktyka
dwa i pół tysiąca kobiet. Za to, że Kobiety z rodzin wysokiego ryzyka
tak się nie dzieje, w 80% dziedzicznego raka piersi powinny być
przypadków odpowiada zbyt późna objęte opieką według indywidualnych
diagnoza. wytycznych.
USG piersi jest to metoda obrazowa
Samobadanie piersi jest
badania z użyciem ultradźwięków.
podstawowym, bardzo ważnym
Przeprowadzane jest ono w celu
elementem w procesie wczesnego
wspomagania i uzupełnienia badania
wykrywania raka piersi. Składa się z
mammograficznego, szczególnie w
dwóch etapów: oglądania stanu
diagnostyce sutków gruczołowych. USG
piersi oraz badania dotykowego,
skutecznie wykrywa łagodne oraz rakowe
tzw. palpacji. Samodzielne badanie
zmiany w piersi. Zalecane jest kobietom
piersi należy wykonywać
między 20 a 40 rokiem życia, jak również
systematycznie, najlepiej w tej
pacjentkom powyżej 40 roku życia, z tego
samej fazie cyklu miesiączkowego,
względu, że USG pomaga wykrywać
tj. 2-3 dni po miesiączce, by
zmiany, których nie wykaże badanie
wykluczyć nadwrażliwość
mammograficzne. Jest to metoda
brodawek i bolesność piersi, a w
nieinwazyjna, bezbolesna i całkowicie
przypadku kobiet
bezpieczna (można ją stosować również
niemiesiączkujących raz w miesiącu
u kobiet w ciąży i karmiących).
np. w dniu urodzin. Podczas
Profilaktycznie USG piersi należy robić raz
badania kobieta powinna zwracać
w roku. Wskazaniem do badania mogą
uwagę na występujące na piersiach:
być różnego rodzaju stwardnienia,
brodawki i pieprzyki, przebarwienia
których wcześniej nie było – np. guzki, czy
– czy się nie powiększają, nie
tzw. zaciągnięcie skóry, nietypowy wyciek
zmieniają koloru,
z sutka u kobiet, które nie są w ciąży ani
wycieki z brodawki,
nie karmią, zmiany w brodawce lub guzki
otoczkę wokół brodawki – może
w dołach pachowych. Badanie to nie
zmienić swój dotychczasowy
wymaga specjalnego przygotowania,
regularny kształt,
najlepiej wykonać je w pierwszej połowie
zmianę kształtu lub wielkości piersi,
cyklu miesiączkowego.
obrzęki węzłów chłonnych pod
Mammografia to rentgenowskie badanie
pachą,
piersi, które jest obecnie najlepszym
guzki i zgrubienia wyczuwalne na
sposobem wykrywania raka piersi w jego
piersi, wokół sutka i pod pachą.
wczesnym stadium rozwoju. Pozwala
W przypadku wykrycia guzka w
rozpoznać wczesne zmiany, jak również
piersi konieczne jest równoczesne
te, które nie dają się wyczuć podczas
zbadanie tego samego fragmentu
badania palpacyjnego, wielkości 2-3 mm.
drugiej piersi. Jeżeli kobieta
Ucisk stosowany w czasie mammografii
zaobserwuje podobną zmianę to
nie uszkadza piersi; jest konieczny w celu
zazwyczaj nie jest ona groźna
uzyskania zdjęć wysokiej jakości, a
(może być uwarunkowana
ponadto pozwala na obniżenie dawki
genetycznie), ale wymaga
promieniowania rentgenowskiego.
konsultacji lekarza.
Mammografia pozwala wcześnie
W pozostałych przypadkach
wykrywać 90-95 % zmian
powinna koniecznie skontaktować
nowotworowych, a we wczesnej fazie
się z lekarzem i podzielić się swoimi
rozwoju każdy nowotwór może być
wątpliwościami.
całkowicie uleczalny.
K i l k a f a k t ó w
o r a k u p i e r s i
W wielu miejsach na
świecie wsparcie w
walce z rakiem piersi
okazywane jest przez
"pokolorowanie"
budynków (lub innych
rzeczy, tj. np.
wodospad) na kolor
różowy, tak jak ma
miejsce to w przypadku
Wieży Eiffla. Zobaczcie
jak to robią na świecie!
Wodospad Niagara, Kanada
Zamek w Oryh, Austria
LITE
RATURA
S T R O N A 1 4
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
C
W
A
L
K
I
W N A S Z Y M M I E S I Ą
Z
C E N T R U M N A G R Ó D T
O Ż A K
P U N K T Y M E S Z I
E Ż E
R Ó W N I M
I Ć
W Y M I E N N A P
I Ą Ż I Ż I E
K S K I . P O N E J R
P R Z E D S T A W I A M Y S I /
W A M K I L K A P
P R O P O Z Y C J I A Ź
Z Ą D
D O T Y C C Y C H Z I
W A S Z E G O E R
Z D R O W I A , K T Ó R E N I
O Ż Y Ć K
M E I E N A B W 2
I Ę 0
K S G A R N I A C H 1
E M P I K . 8
Wszystko o raku piersi. Co powinnaś wiedzieć,
żeby podjąć właściwe decyzje. W każdym
rozdziale szczegółowo omówione są nie tylko
kwestie medyczne, ale przede wszystkim
wątpliwości, jakie możesz mieć i pytania, jakie
powinnaś zadać.
To nie jest książka o chorowaniu, to książka o
tym, jak smakować życie! Pokazuje, że rak
piersi to nie wyrok. We wzruszających
reportażach autorka opowiada historie 10
młodych kobiet, które odrzuciły stereotypy i
postanowiły chorować inaczej.
Pierwsza w Polsce książka o raku piersi,
która łączy trzy perspektywy: historię
W N A S Z Y M
pacjentki, doświadczenia lekarki
C E N T R U M N A G R Ó D
M specjalizującej się w onkologii klinicznej
O Ż
P U N K T Y E S Z
E Ż oraz fachową wiedzę dietetyczki.
R Ó W N I
I Ć
W Y M I E N N A
I Ą Ż I Ż
K S K I . P O N E J
P R Z E D S T A W I A M Y
W jaki sposób rozpoznać infekcje
M
I
A
L
K
K
A
W
Z
Y
C
I
J
R
O
przenoszone drogą płciową i gdzie je leczyć?
P
P
O
D O T Y C Z Ą C Y C H
Jak dobrać najlepszą metodę antykoncepcji?
W A S Z E G O
„#SEXEDPL” obejmuje wszystko, co
Z D R O W I A , K T Ó R E
powinniśmy I E N A B Y Ć W
Ewiedzieć, ale często wstydzimy
O Ż
M
się zapytać. Jest t N I A C H
Ro projekt non profit.
I Ę
S
G
A
K
E M P I K .
RE L U N A P R E Z E N T U J E
A
T
R
L
O
T
P
TRO
O
SPEKCJE
— c z y l i c o s i ę d z i a ł o n a T o l u n i e
p r z e z o s t a t n i m i e s i ą c
T O L U N A P O L S K A
S T R O N A 1 7
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
Lekcja
muzyki
Zobaczcie jakie hity
znaleźliśmy na naszym
forum. Oto do czego
tańczyliście na szkolnych
parkietach :)
Toluna #SchoolDays
S T R O N A 1 8
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
S T R O N A 1 9
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
S T R O N A 2 0
M A G A Z Y N T O L U N A 2 0 1 8
MILIONER
TOLUNY
"
"Kto pyta nie błądzi" Kto pyta nie błądzi" "Kto pyta nie błądzi"
P
Polskie powiedzenieolskie powiedzeniePolskie powiedzenie
Masz pytania? Nie wahaj się do nas napisać! Możesz toMasz pytania? Nie wahaj się do nas napisać! Możesz to
z
zrobić pisząc na naszej ściance lub za pomocąrobić pisząc na naszej ściance lub za pomocą
formularza kontaktowego, który znajduje się na doleormularza kontaktowego, który znajduje się na dole
f
strony Toluna. Pamiętaj, że jeśli Twoje wątpliwościtrony Toluna. Pamiętaj, że jeśli Twoje wątpliwości
s
d
dotyczą nagród, punktów lub ankiet użyj koniecznieotyczą nagród, punktów lub ankiet użyj koniecznie
f
formularz kontaktowego! ormularz kontaktowego!
Folrmularz kontaktowyolrmularz kontaktowy
F
znajduje się na dole forum!najduje się na dole forum!
z
P O D Z I E L S I Ę Z D J Ę C I A M I
TOLUNA
WINS
DOSZŁA DO CIEBIE
NAGRODA?
P O D Z I E L S I Ę T Y M N A N A S Z M F O R U M O R A Z
N A F A C E B O O K U . K A Ż D E Z D J Ę C I E Z
P R O D U K T A M I , K T Ó R E O T R Z Y M A L I Ś C I E
D Z I Ę K I N A S Z Y M N A G R O D O M I Z
H A S Z T A G I E M # T O L U N A W I N S O T R Z Y M A
N A S Z Ą A T E N C J Ę , A C O S I Ę Z T Y M W I Ą Ż E
W A S Z P O S T M O Ż E A W A N S O W A Ć D O B Y C I A
P O P U L A R N Y M I M O Ż E C I E Z G A R N Ą Ć Z A
N I E G O P U N K T Y ! W I Ę C E J I N F O R M A C J I N A
N A S Z Y M B L O G U .
P U N K T Y C Z E K A J Ą !