แบบฝึกทักษะการเขียนโน้ตสากล

งานวจิ ยั ในช้นั เรียน

เรื่องการแกป้ ัญหาผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนวชิ าศิลปะ
โดยใชบ้ ทเรียนสื่อประสม เรื่องการอ่านโนต้

โด
นายบรรเลง สอนตี

ตาแหน่งครู
โรงเรียนสอนตี จงั หวดั กรุงเทพมหานคร
สานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษามธั ยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต ๒

คำชีแ้ จง ให้นกั เรียนฝึกเขียนกญุ แจประจำหลัก โน้ตตัวกลม ตัวขาว ตวั ดำ ตวั เขบ็ต 1 ชั้น ตวั เขบ็ต 2 ช้ัน เครือ่ งหมายแปลงเสียง

ตวั หยุด และสญั ลักษณ์ทางดนตรี โดยมีขั้นตอนดงั นี้

1. ทำความเข้าใจคำชี้แจงหลักการเขียนโน้ตทีถ่ กู ต้อง โดยปฏิบตั ิตามหมายเลขภาพเปน็ ข้ันตอน
2. ฝึกลากเส้นตามรอยประจดุ ตามลูกศรชี้
3. ฝึกเขียนตามรอยประและเขียนเพิ่มเติมในสว่ นที่หายไป
4. ฝึกเขียนโน้ตดนตรีด้วยตวั เอง
5. ทำแบบทดสอบ

ข้อเสนอแนะ

1. ดินสอทีใ่ ช้ในแบบฝึกทักษะเลม่ นี้ ควรใช้ดินสอทีม่ ีความเข้มขนาด 2B ขึน้ ไป
2. ในการฝึกควรมีสมาธิและมีความต้ังใจ จะชว่ ยพฒั นาการเขียนได้ดียิง่ ขึน้
3. ควรปฏิบัติตามคำสง่ั และคำแนะนำในบทเรียนอยา่ งเคร่งครดั

แบบฝึกทกั ษะที่ 1 กุญแจประจำหลกั

เครื่องหมำยจเี คลฟ็ (G clef หรอื Treble Clef )
เคร่ืองหมายจีเคล็ฟจะถูกบันทึกอยู่บนบรรทัด 5 เส้นและหัวของกุญแจ

ประจาหลักจะบันทึกอยู่ที่เส้นที่ 2 ของบรรทัด 5 เส้นและกาหนดให้เส้นที่บันทึกดังกล่าว
เปน็ โน้ต G (ซอล) ใชส้ าหรับบันทึกโน้ตช่วงเสียงที่สูง เช่น ฟลุท คลาริเน็ต ทรัมเป็ต กีตาร์
เป็นต้น

คำชแี้ จง : กำรเขียนกญุ แจซอลแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ให้ฝึกลำกเส้นตำมรอยประตำมลกู ศร ภำพที่ 1
และลำกเสน้ ตำมรอยประตำมลูกศร ภำพที่ 2 โดยให้เส้นส่วนปลำยยอดของกญุ แจชดิ ตดิ กัน

12

รูปแบบกำรเขยี นเครื่องหมำยจีเคลฟ็ แบบที่ 1

รูปแบบกำรเขยี นเครือ่ งหมำยจีเคลฟ็ แบบที่ 2 1

5

คำส่งั ให้นกั ศึกษาใช้ดนิ สอ 2 B ลากเส้นตามรอยจุดประ ตามขั้นตอนดงั ตัวอย่าง

6

7

เครื่องหมำยเอฟเคล็ฟ( F Clef หรอื Bass Clef )
เคร่ืองหมายเอฟเคล็ฟจะถูกบันทึกอยู่บนบรรทัด 5 เส้นและหัวของกุญแจ

ประจาหลักจะบันทึกอยู่ที่เส้นที่ 4 ของบรรทัด 5 เส้นและกาหนดให้เส้นที่บันทึกที่เส้น
ดังกล่าวเป็นโน้ต F (ฟา) ใช้สาหรับบันทึกโน้ตช่วงเสียงต่า เช่น กีตาร์เบส ยูโฟเนียม ทูบา
เป็นต้น

คำชแี้ จง : กำรเขียนเครอ่ื งหมำยเอฟเคล็ฟแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ให้ฝึกลำกเส้นตำมรอยประตำมลูกศร
ภำพที่ 1 และลำกเสน้ ตำมรอยประตำมลกู ศร ภำพที่ 2 มลี ักษณะคลำ้ ยเลข 1 ของไทย

12

คำสง่ั ให้นกั ศึกษาใช้ดนิ สอ 2 B ลากเส้นตามรอยจุดประ ตามขั้นตอนดังตัวอย่าง

8

9

เครือ่ งหมำยซีเคลฟ็ ( C Clef )
เครื่องหมายซีเคล็ฟเปน็ กุญแจประจาหลักสาหรับโน้ตที่ใช้กับเคร่ืองดนตรีที่มี

เขตชว่ งเสียงอยู่ในแนวโซปราโน แนวเมซโซปราโน แนวอัลโต แนวเทนเนอร์ และแนวบาริ
โทน ซึ่งหวั ของซีเคลฟ็ จะเปลี่ยนไปตามตาแหนง่ ของเขตช่วงเสียงของเคร่ืองดนตรีหรือของ
นักร้อง

12 345

โซปราโน เมซโซปราโน อัลโต เทนเนอร์ บารโิ ทน

12 3

คำสง่ั ให้นักศึกษาใช้ดนิ สอ 2 B ลากเส้นตามรอยจดุ ประ ตามขั้นตอนดังตัวอย่าง

10

11

แบบฝึกทกั ษะที่ 2 ตัวโนต้

โนต้ ตวั กลม

คำสั่ง ให้นักศึกษาใชด้ ินสอ 2 B ลากเส้นตามรอยจดุ ประ ตามขน้ั ตอนดงั ตัวอย่าง

12

13

โน้ตตวั ขำว Stem

ตัวโน้ตหางขึน้ หางจะอยู่ดา้ นขวา

1
2

2
1

ตัวโน้ตหางลง หางจะอยู่ดา้ นซ้าย ความยาวของหางตวั โนต้ ห่างจาก
หัวของตวั โนต้ ระยะ 1 ชว่ งเสียง

คำสั่ง ให้นักศึกษาใช้ดนิ สอ 2 B ลากเส้นตามรอยจดุ ประ ตามข้ันตอนดังตัวอย่าง

โนต้ ที่คาบเส้นที่ 3 หางขึน้ หรือลง พิจารณาจาก
โนต้ ตวั ถัดไป ว่าหางขึน้ หรือลง

14

15

16

โนต้ ตัวดำ

21
2

1
วิธีระบายหวั โน้ตตวั ดา ให้ลากเส้นเปน็
วงกลมจากด้านนอกวงเข้าหาศนู ยก์ ลาง

คำส่ัง ให้นกั ศึกษาใช้ดนิ สอ 2 B ลากเส้นตามรอยจดุ ประ ตามข้ันตอนดงั ตวั อย่าง

17

18

โนต้ ตวั เขบ็ต 1 ช้นั

2 Flag or Hook 1
1 3
3
2

ตวั เขบ็ตหางขนึ้ หรือลง ชายธงจะอยดู่ ้านขวาเสมอ

คำสั่ง ให้นกั ศึกษาใช้ดนิ สอ 2 B ลากเส้นตามรอยจุดประ ตามข้ันตอนดงั ตัวอย่าง

19

20

โนต้ ตัวเขบต็ 2 ช้นั

2 31 4
1 42 3

คำสัง่ ให้นักศึกษาใช้ดนิ สอ 2 B ลากเส้นตามรอยจดุ ประ ตามขั้นตอนดังตวั อย่าง

21

22

แบบฝึกทักษะที่ 3 ตัวหยดุ

ตัวหยุด ภาษาอังกฤษเรียกว่า Rest(เรสต์) คือ เคร่ืองหมายกาหนดช่วงเงียบเสียง มี
หลายรูปร่าง แตล่ ะรปู ร่างกาหนดอัตราความยาวของช่วงเงียบแตกต่างกนั ไป

1
2

ตวั หยดุ ตวั กลม ตัวหยดุ ตัวขาว ตวั หยดุ ตัวดา ตวั หยุดเขบ็ต 1 ชน้ั ตวั หยุดเขบต็ 2 ชนั้

คำสั่ง ให้นกั ศึกษาใช้ดนิ สอ 2 B ลากเส้นตามรอยจุดประ ตามข้ันตอนดังตัวอย่าง

23

24

แบบฝึกทกั ษะที่ 4 เครื่องหมำยแปลงเสียง

เคร่ืองหมำยแปลงเสียง (Accidentals) เป็นสัญลักษณ์ทางดนตรีที่ใช้เขียนกากับหน้าตัว
โน้ตหรือหลังกุญแจประจาหลักเม่ือต้องการแปลงเสียงให้สูงขึ้น ต่าลง หรือกลับมาเป็น
เสียงปกติเหมอื นเดิม เครื่องหมายแปลงเสียงประกอบด้วย 5 ชนิด คือ

2 1 2
2
1
1

ดบั เบิล้ แฟลต แฟลต เนเจอรัล ชาร์ป ดบั เบิล้ ชาร์ป

คำส่งั ให้นักศึกษาใช้ดนิ สอ 2 B ลากเส้นตามรอยจดุ ประ ตามขั้นตอนดังตวั อย่าง

25

26

แบบฝึกทักษะที่ 5 เครือ่ งหมำยประจำกุญแจเสยี ง

เคร่ืองหมำยประจำกุญแจเสียง หรือเคร่ืองหมายกาหนดบันไดเสียง หรือเคร่ืองหมาย
ตั้งบันไดเสียง (Key Signature) คือชุดของเคร่ืองหมายชาร์ปหรือแฟล็ตที่ได้ถูกบันทึกไว้
ตอนต้นของบทเพลงต่อจากกุญแจและอยู่ก่อนเคร่ืองหมายกาหนดจังหวะ (Time
Signature) เพื่อบอกใหร้ วู้ ่าโน้ตเพลงที่บันทึกไว้นนั้ อยู่ในกญุ แจเสยี ง (คีย)์ ใด

บันไดเสยี ง F Bb Eb Ab Db Gb Cb

บนั ไดเสยี ง G D A E B F# C#

ระดบั เสียง ท ม ล ร ซ ด ฟ ฟดซรลมท

27

คำส่งั ให้นกั ศึกษาใช้ดนิ สอ 2 B ลากเส้นตามรอยจดุ ประ ตามข้ันตอนดงั ตัวอย่าง

28

29

แบบฝึกหัดที่ 1 เพลงชำตไิ ทย

คำสั่ง ให้นักศึกษาเขียนโน้ตเพลงชาติไทย โดยลากเส้นทับโน้ตตัวอย่างให้ถกู ต้องตามหลักวิธี

กรณที โ่ี น้ตคาบ อยู่บนหรืออยู่ใต้เส้นน้อย ใหล้ ากเส้น
น้อยก่อน (ซา้ ยไปขวา) ช่องไฟห่างเทา่ กับบรรทดั 5 เส้น

โน้ตประจดุ กรณีโน้ตคาบเส้นให้เขียนตัว
ประจดุ เหนือเส้นที่ตัวโน้ตคาบอยเู่ สมอ

30

แบบฝึกหดั ที่ 2 เพลงสรรเสริญพระบำรมี

คำสั่ง ให้นกั ศึกษาใช้ดนิ สอ 2 B ลากเส้นทับตวั โน้ตอย่างถกู วิธีและสวยงาม

31