โครงงานปลูกผักบุ้ง

ชื่อโครงงาน กล่องทิชชู่จากไมไ้ ผ่
ผจู้ ดั ทา นางสาวสุวนนั ท์ ไชยจนั ทร์
ครูที่ปรึกษา ครูวนิดา บุญพิเชฐวงศ์
โรงเรียน สตรีราชินูทิศ
ปี การศึกษา 2563

บทคดั ย่อ

เนื่องจากผกั บงุ้ ยงั เป็นที่นิยมในอาหารทุกประเภท จึงอยากนาไปทาผลิตผลรายไดส้ ามารถนามาต่อ
ยอดไดใ้ หก้ บั ทางครอบครัวและคนในหมบู่ า้ น ซ่ึงผกั บุง้ มีประโยชน์ในดา้ นต่างๆ วตั ถุประสงคเ์ พ่อื นาไป
เป็นงานอดิเรกหรือธุรกิจ สามารถสร้างรายไดแ้ ละใชป้ ระโยชนจ์ ากไมไ้ ผใ่ หม้ ีประสิทธิภาพสูงสุดท้ั งน้ีมี
ประโยชน์ในดา้ นต่างๆ เช่น นาไปทาเป็นอาหาร เครื่องด่ืม ฯลฯ ดงั น้นั เราจึงไดป้ ลูกผกั บุง้ เพื่อนาความรู้น้ี
เผยแพร่และสร้างรายไดใ้ หต้ นเอง

กติ ตกิ รรมประกาศ

โครงงานปลูกผกั บุง้ น้ีสาเร็จลุล่วงไดด้ ว้ ยดี เนื่องจากการใหค้ าปรึกษาและคาแนะนาจาก คุณครู
วนิดา บุญพเิ ชฐวงศ์ ท่ีซ่ึงใหค้ าปรึกษาและความรู้ทางดา้ นวชิ าการตลอดจนการใหค้ าแนะนาต่างๆในการทา
โครงงาน พร้อมท้งั อธิบายวธิ ีการทาและข้นั ตอน เพื่อประกอบกบั โครงงาน

ขอบคุณเพอื่ นทุกคนที่ใหค้ วามช่วยเหลือ ตลอดจนคาแนะนาที่เป็น ประโยชนใ์ นการทาโครงงาน
ทา้ ยท่ีสุด ขอขอบพระคุณ คุณพอ่ และคุณแม่ ที่เป็นผใู้ หก้ าลงั ใจและใหโ้ อกาสการศึกษาอนั มีคา่ ยงิ่

คณะผจู้ ดั ทาโครงงาน ขอขอบพระคุณทุกท่านอยา่ งสูงท่ีให้ การสนบั สนุน เอ้ือเฟ้ื อและใหค้ วาม
อนุเคราะห์ช่วยเหลือ จนกระทง่ั โครงงานน้ีสาเร็จ ลุล่วงไดด้ ว้ ยดี และ หากมีขอ้ ผดิ พลาดประการใด ขออภยั
ณ ท่ีน้ีดว้ ย

คณะผู้จดั ทา

บทที่ 1

บทนำ

1.1 ท่มี ำและควำมสำคญั
เนือ่ งจากผกั บุ้งอยุใ่ นเมนอู าหารหลายอย่างและสภาพอากาศและดินทบ่ี ้านดี ผกั บุง้ ยังมปี ระโยชน์ตอ่

สายตาด้วย จึงคดิ ทจ่ี ะปลูกผกั บุง้ ผักบุ้งท่ีปลูกในประเทศไทย มี ประเภท ผักบงุ้ ไทย (Ipomoea aquatic
Var. aquatica) มดี อกสมี ่วงอ่อน ก้านสเี ขียวหรอื มว่ งอ่อน ใบสีเขยี วเขม้ และก้านใบสมี ่วง และผกั บุ้งจีน
(Ipomoea aquatica Var. reptans) ซึ่งมใี บสเี ขียว กา้ นสเี หลอื งหรือขาว กา้ นดอกและดอกสขี าว
ผักบงุ้ จีนนิยมนามาประกอบอาหารกว้างขวางกว่าผกั บ้งุ ไทย จงึ นยิ มปลกู เป็นการค้าอยา่ งแพร่หลาย ทัง้
การปลูกเพื่อบริโภคสด และการผลติ เมล็ดพนั ธุ์ ปจั จุบนั ผักบงุ้ จนี ไดพ้ ัฒนาเป็นพืชผกั ส่งออกท่มี ี
ความสาคญั โดยส่งออกทง้ั ในรูปผกั สด และเมล็ดพนั ธุ์ การสง่ ออกเฉพาะผกั บุง้ จีนเพอื่ บรโิ ภคสดไมม่ ี
ตวั เลขแนน่ อน เพราะรวมผกั บ้งุ จนี ในหมวดผกั สดอน่ื ๆ ซงึ่ ไดแ้ ก่ ผกั สดชนดิ ตา่ ง ๆ

ตลาดที่สาคัญคือฮ่องกง มาเลเซยี และสิงคโปร์ สาหรับเมล็ดพนั ธ์ผุ กั บงุ้ จนี ประเทศไทยสามารถ
ส่งออกเมล็ดพันธุ์ผักบงุ้ จนี ในปี 2538 ปริมาณ 540.6 ตัน มูลค่าการส่งออก 19.8 ลา้ นบาท จากสถติ ิ การ
ปลกู ผกั ของกรมสง่ เสรมิ การเกษตร ปี 2536/2537 มีพ้ืนทป่ี ลกู ผกั บุง้ จนี ถงึ 54,302 ไร่ ผลผลิตสด 50,237
ตนั ผลผลติ เฉลี่ยต่อไร่ 925 กิโลกรมั แหลง่ ปลกู ผกั บ้งุ จนี เพอ่ื บรโิ ภคสด ไดแ้ ก่ กรงุ เทพมหานคร นนทบุรี
นครปฐม ปทมุ ธานี ราชบรุ ี นครนายก พิษณโุ ลก พจิ ิตร นครสวรรค์ ขอนแก่น อบุ ลราชธานี นครราชสีมา
และสงขลา เปน็ ต้น สาหรบั แหล่งผลติ เมลด็ พันธ์ุผักบุ้งจนี เปน็ การคา้ ทสี่ าคญั ไดแ้ ก่ นครปฐม สุพรรณบุรี
และกาญจนบรุ ี

ผักบงุ้ จนี เป็นพชื ผักท่ีนยิ มรับประทานกนั มาก มคี ณุ คา่ ทางอาหารสูงประกอบดว้ ยไวตามิน และแร่ธาตุ
ทจ่ี าเป็นตอ่ รา่ งกาย โดยเฉพาะไวตามนิ เอ ซึง่ เช่อื กนั ว่าชว่ ยบารงุ สายตา มีปริมาณสูงถงึ 9,550 หน่วย
สากล ในส่วนทรี่ บั ประทานไดส้ ด 100 กรมั หรอื 6,750 หน่วยสากล ในส่วนทร่ี บั ประทานไดเ้ มือ่ สกุ แลว้
100 กรัม นอกจากน้ยี งั มี แคลเซีย่ ม ฟอสฟอรสั และไวตามนิ ซีเปน็ องค์ประกอบสาคญั ด้วย

1.2 วัตถปุ ระสงค์

1. เพอื่ นาไปเปน็ งานอดเิ รกและธุรกจิ ได้

2. เพอ่ื สามารถสรา้ งรายได้

3. เพื่อสามารถให้ความรู้ด้านการปลกู ผักบุ้ง

1.3 ขอบเขตของโครงงำน

คน้ คว้าจากเว็บไซตใ์ นอินเตอรเ์ น็ต สอบถามผู้ปกครองและผู้ทม่ี ีความรดู้ า้ นการปลูกผกั บงุ้

1.4 ประโยชนท์ ค่ี ำดว่ำจะไดร้ บั

1. สามารถสร้างรายไดใ้ ห้แก่ตนเองและครอบครวั ได้

2. นาไปต่อยอดได้

3. ใหเ้ ห็นประโยชน์ของผักบ้งุ วา่ สามารถทาอะไรไดห้ ลายอยา่ ง
4. นาไปเปน็ งานอดเิ รกหรอื ธุรกิจได้

บทที่ 2

เอกสำรท่ีเกีย่ วข้อง

ในการจดั ทาโครงงานโครงงานกล่องทิชชจู ากไมไ้ ผ่ ผู้จดั ทาได้ทาการศกึ ษาเอกสารและคน้ ควา้ จาก

แหลง่ ข้อมูลตา่ งๆ มีดงั นี้

2.1 ความเปน็ มาของผักบงุ้ จีน

2.2 การปลูกผกั บ้งุ

2.1 ควำมเป็นมำของผักบงุ้ จนี

ผักบงุ้ จนี เปน็ พืชในตระกลู Convolvulaceae

มีถ่ินกาเนิดในเขตร้อนแถบทวีปเอเซีย ประเทศไทยสามารถปลกู ผกั บงุ้ จนี ได้ตลอดปี และได้ทั่วทุกภาค
ของประเทศ ผกั บ้งุ จีนเปน็ พชื ผกั ทีส่ าคญั พืชหนึง่ ที่มีการเจริญเตบิ โตเรว็ อายุเก็บเกย่ี วสัน้ ประมาณ 20-25 วัน
ผักบุ้งจนี ได้พฒั นาเป็นพชื ผกั เพื่อการส่งออกอกี ดว้ ย โดยสง่ ออกทัง้ ในรปู เป็นพืชผักสดและเมลด็ พันธุ์ ตลาด
ต่างประเทศของผกั บ้งุ จีนท่ีสาคัญ ไดแ้ ก่ สหราชอาณาจักรองั กฤษ ฝรงั่ เศส สวเี ดน สาธารณรัฐเยอรมนั
สวติ เซอร์แลนด์ แคนนาดา สิงคโปร์ ฮอ่ งกง สาธารณรัฐประชาชนจีน และซาอดุ อิ าระเบีย ในด้านเมล็ดพันธ์ุน้ัน
ในอดตี เราต้องส่ังเมล็ดพันธเ์ุ ขา้ จากประเทศไตห้ วัน แต่มาในปัจจบุ นั ประเทศไทย สามารถผลติ เมล็ดพันธ์ุ
ผกั บงุ้ จนี เพอ่ื การสง่ ออกได้ในปี พ.ศ. 2543 มกี ารส่งออกเมลด็ พันธผุ์ ักบงุ้ จีน ประมาณ 2,473 ตัน มูลคา่ 100
ล้านบาท จากขอ้ มลู ดังกล่าวจะเหน็ ไดว้ ่า ตลาดของผกั บงุ้ จนี สามารถพฒั นา เปน็ พืชผกั เพอื่ การสง่ ออกไดด้ ีพืช
หน่งึ ทัง้ ในรปู ของผักสดและเมลด็ พันธพุ์ ืชชื่อ "ผักบ้งุ ไทย" วงศ์ "CONVOLVULACEAE" ชื่อวิทยาศาสตร์
"Ipomoea aquatica Foisk. Ipomoeareptans Poir. (Syn.)" ชอื่ พื้นเมอื ง"ผกั ทอดยอด(กรุงเทพฯ) ผกั บงุ้
ไทย(กลาง) ผักบงุ้ (ทั่วไป)ผกั บงุ้ แดง ผกั บุ้งไทย ผักบ้งุ นา

2.2 กำรปลูกผกั บงุ้
วธิ กี ำรปลกู ผกั บุง้ จนี ผักแคลเซยี มสูง ปลูกง่ายเจรญิ เตบิ โตไว
ผกั บุง้ จนี เป็นผกั ทีค่ นไทยนยิ มรบั ประทานเนอ่ื งจากเป็นผกั ท่ีหาซ้อื ได้ขายตามท้องตลาด และเกษตรกรนิยม
ปลูกผักบงุ้ จนี เนือ่ งจากเปน็ ผักท่ปี ลูกไดง้ า่ ย เจริญเตบิ โตไว ระยะเวลาการปลกู เพียง 25-30วัน ก็สามารถเก็บ
เกีย่ วไดแ้ ล้ว และเป็นผักสามารถปลกู ได้ตลอดทง้ั ปี
วิธีกำรปลูกผักบุ้งจีน มแี บบ 2 คือ
1. กำรปลกู ผกั บงุ้ จีน แบบหวา่ น การปลูกแบบหว่านจะเป็นการหว่านเมล็ดผกั บุง้ จีนลงไปแปลงดินตรงๆ กลบ
ดว้ ยดินบางๆ แล้วรดน้าไดเ้ ลย แต่มขี ้อเสยี คอื ผกั บุ้งจนี เปน็ ผักที่มคี วามตอ้ งการน้ามาก เวลารดนา้ จะทาใหต้ น้
ผกั บงุ้ จีนแยง่ นา้ กัน ทาให้การเจริญเติบโตไมเ่ ทา่ กัน
2. กำรปลกู ผักบ้งุ จนี แบบหยอด การปลูกแบบหยอดจะเปน็ การปลกู แบบแนวเส้นตรง แลว้ จงึ นาเมล็ดพันธไ์ุ ป
หยอดตามแนวเสน้ ตรง เพ่อื ไม่ได้เมลด็ ชิดกนั มากเกนิ ไป เสรจ็ แล้วกลบดนิ แลว้ รดน้าได้เลย พอเมล็ด
เจรญิ เติบโตกจ็ ะเรยี งแนวเป็นระเบียบ

วธิ ีกำรปลกู ผกั บุง้ จีน
1. ซอ้ื เมล็ดผกั บ้งุ จนี ตามร้านเกษตรท่วั ไป เมือ่ ไดเ้ มล็ดมาแลว้ จึงนามาแช่นา้ ประมาณ48ชั่วโมง
2. ไถดินเตรยี มกอ่ นปลกู เพ่อื ตากแดดประมาณ 15-30วัน
3. ไถพรวณดนิ อกี รอบนึง และขึ้นแปลงปลูก
4. ใส่ปุ๋ยลงไปในแปลงดนิ และคลุกเคลา้ ปยุ๋ กบั ดนิ ให้เขา้ กัน

5. พรวนหญ้าดนิ ให้เรยี บเสมอกนั ไมเ่ ป็นหลุมเปน็ บ่อ เพราะจะทาใหผ้ กั บุง้ จนี เตบิ โตไม่เทา่ กัน
6. ใหว้ ิธกี ารหวา่ นเมล็ดหรือแบบหยอดเมล็ดก็ได้ แล้วแตค่ วามต้องการ
7. การกาจดั วัชพชื สามารถทาได้ทันทีโดยการพรวนดนิ หรอื การถอนดว้ ยมอื
8. การรดน้า ผักบงุ้ จีนเป็นผักท่ีตอ้ งการนา้ มากและสม่าเสมอ แต่ไม่ควรมากเกินไปจนนา้ ขังเพราะจะ
ทาให้รากผักบงุ้ จีนเนา่ และไมเ่ จริญเตบิ โต ควรรดน้าทุกวัน วนั ละ1-2ครงั้ แตถ่ ้าวนั ไหนฝนตกกไ็ ม่จาเปน็ ตอ้ งรด
นา้ สาคญั อย่าใหผ้ ักบุ้งจีนขาดนา้ เพราะจะทาใหผ้ ักบุ้งจนี ขาดการเจริญเตบิ โต ไมม่ คี ณุ ภาพ ไม่นา่ รบั ประทาน
และราคาตก
9. ผักบุง้ จนี เปน็ ผักทเ่ี จรญิ เติบโตไวเพยี ง 25-30วนั หรือตน้ สูงประมาณ30-35ซม. ก็สามารถเกบ็ เกี่ยว
ไดแ้ ล้ว ก่อนกอ่ นเกบ็ เก่ียวควรรดน้าแปลงดนิ ให้ซมุ่ เพือ่ การเก็บเก่ียวผักบ้งุ จะง่ายขึ้น ทาใหร้ ากผกั บงุ้ จีนไมข่ าด
มาก สะบัดดินออกและนาไปล้างนา้ อกี ทีนึง (สาคัญไม่ควรนา้ ผกั บงุ้ ไปตากแดดเพราะจะทาให้ผกั บงุ้ เหีย่ ว)
จัดการมัดผักบงุ้ เปน็ มัดๆและนาไปจาหนา่ ยตอ่ ไป

ขอ้ มลู เพ่ิมเตมิ เก่ียวกับผักบงุ้ จีน
ผกั บุ้งจนี เป็นผกั ทมี่ แี คลเซยี มสงู คนไทยนยิ มนามารับประทานท้งั กินสดและนามาประกอบอาหาร

และยังมปี ระโยชนแ์ กส่ ขุ ภาพอกี มากมาย เช่น ทาให้ผวิ พรรณเปล่งปล่งั สดใส ช่วยชะลอความแก่ ช่วยปอ้ งกนั
การเกดิ โรคมะเร็ง ช่วยบารงุ สายตา แก้รอ้ นใน บารุงโลหติ ชว่ ยเพิ่มใหค้ วามจาดีขึน้ แกโ้ รคประสาท ป้องกนั
โรคเบาหวาน แก้อาการเวยี นหวั และอาเจียร ช่วยบารงุ กระดกู และฟัน ช่วยรักษาอาหารร้อนในในช่อง
ปาก แก้อาการไอเร้ือรัง แกโ้ รคหดื แกอ้ าการเส่ือมสมรรถภาพ แกอ้ าการตกขาวมากของสตรี ชว่ ยต่อต้านเชือ้
แบคทเี รยี และ ผักบุง้ จนี ชว่ ยให้เจริญอาหารขึ้น

บทท่ี 3

อปุ กรณ์และขั้นตอนกำรดำเนนิ งำน

อุปกรณ์

1. เมล็ดผกั บุง้
2. กระถางหรือสถานทีจ่ ะปลูก
3. ท่ีพรวนดนิ
4. ปุ๋ย
5. บัวรดน้า
6. ดิน

ขั้นตอนกำรดำเนินงำน

1. เตรยี มดินใส่กระถางหรอื สถานที่ทจี่ ะปลูก
2. นาเมลด็ ลงดนิ โดยจม้ิ เป็นรไู้ มล่ กึ มากสกั ประมาณ 2 เซนติเมตร
3. แลว้ กลบดินบางๆชั้นเดยี วแล้วใส่ปุ๋ย
4. รดน้าให้ทวั่ วางในท่ีๆมแี ดดส่องถึงทุกเวลา
5. รดน้าทกุ วัน สงั เกตผักบงุ้ ว่ามีความเปล่ยี นแปลงหรอื ไม่

ภำพระยะเวลำตงั้ แตเ่ รม่ิ ปลูก

10 สงิ หาคม 2563(วนั แรก)

11 สิงหาคม 2563(วนั ท่ี 2)

12 สงิ หาคม 2563(วันท่ี 3)
13 สงิ หาคม 2563(วันท่ี 4)
15 สงิ หาคม 2563(วนั ที่ 6)

17 สงิ หาคม 2563(วนั ท่ี 8)

23 สิงหาคม 2563(วนั ท่ี 14) ย้ายต้นออ่ นตัง้ แตว่ นั ที่17 มาปลูกในกระถางใหม่และปลกู ท่บี รเิ วณกวา้ งๆเพ่อื ให้
เจอแสงมากขน้ึ

5 กนั ยายน 2563(วนั ท่ี 26)



บทท่ี 4

ผลกำรดำเนนิ งำน

ผลการดาเนินงาน จากการศกึ ษาค้นคว้าดว้ ยวธิ ีการ สมั ภาษณ์ ชาวบ้านหม่บู ้านใกล้เคียง และจาก
อินเทอรเ์ นต็ พบวา่ ชาวบ้านในหม่บู ้านใกล้เคยี งซ่งึ เปน็ หมบู่ ้านทอ่ี ยู่ในบรเิ วณรอบเขตเมืองน้นั ส่วนใหญ่นาขวด
พลาสติกทงิ้ กนั โดยเปลา่ ประโยชน์และส่วนใหญพ่ ากนั ซือ้ ผกั จากตลาดมาบรโิ ภคกัน และนอกจากนั้นแล้วยงั มี
ชาวบ้านบางครอบครัวทม่ี พี นื้ ที่ปลกู ผกั สวนครัวกนิ เอง ผจู้ ัดทาจึงได้เสนอแนวคดิ เร่ืองผกั สวนครวั ในขวด
พลาสตกิ ข้นึ มา และขอขอ้ มลู วธิ ีการปลูกพชื ผักจากชาวบา้ นดว้ ย

การนาไปใช้ จากการศึกษาคน้ คว้ารวบรวมข้อมูลต่างๆผู้จดั ทาไดน้ าเอาข้อมลู ทไี่ ดม้ าประยกุ ตใ์ ช้โดย
การนาขวดพลาสติกท่ีจะนาไปทง้ิ กันนั้นมาทาเป็นกระถางปลกู ผักเพื่อช่วยลดปรมิ าณการทง้ิ ขยะและลด
คา่ ใชจ้ ่ายต่างๆ เชน่ ค่าซอ้ื ผัก คา่ น้ามนั รถหรือค่ารถไปตลาด เปน็ ตน้ และนาไปใชจ้ ริงในการใช้ชวี ติ แบบหอพัก
ซ่งึ มีพื้นที่แคบๆใหส้ ามารถปลูกผักสวนครวั ไวก้ นิ เองได้ เป็นต้น

บทที่ 5
สรปุ ผลกำรดำเนนิ งำน

5.1 สรุปผล
จากการศึกษาและสมั ภาษณ์ชาวบา้ นหมู่บา้ นใกลเ้ คียง ไดศ้ ึกษาพืชผกั ต่าง ๆ เก่ียวกบั วธิ ีการปลูก

พชื ผกั ต่าง ๆ และอ่ืน ๆ ผศู้ ึกษาจึงไดน้ าผลการเรียนรู้ออกเผยแพร่ใหก้ บั นกั ศึกษามหาวทิ ยาลยั ราชภฏั
สุรินทร์ และชาวบา้ นหมู่บา้ นใกลเ้ คียง เพือ่ ใหน้ กั ศึกษามหาวทิ ยาลยั ราชภฏั สุรินทร์ และชาวบา้ นหมู่บา้ น
ใกลเ้ คียง ไดน้ าความรู้ที่ไดไ้ ปประยกุ ตใ์ ชก้ บั ชีวติ ประจาวนั และสามารถปฏิบตั ิตามแนวพระราชดารัสของ
พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั จากการนามาปฏิบตั ิจริงไดผ้ ลออกมาในระดบั ดี
5.2 อภปิ รายผล

จากการศึกษา เร่ืองผกั สวนครัวในขวดพลาสติก ทาใหท้ ราบถึงประโยชนจ์ ากขวดพลาสติกซ่ึงเป็น
แค่เศษขยะของคนส่วนใหญ่ ซ่ึงเม่ือนามาประยกุ ตเ์ ป็นกระถางปลูกผกั สวนครัวแลว้ ทาใหท้ ราบถึง
ประโยชนต์ ่างๆมากมาย ดงั เช่น

1.การใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชน์

2.ทาใหม้ ีสุขภาพท่ีดี ท้งั กายและใจ

3.ช่วยลดรายจ่าย และสร้างรายไดใ้ หก้ บั ครอบครัว

4.ไดแ้ บ่งปัน และช่วยสร้างมิตรภาพที่ดีกบั เพ่ือนบา้ น เป็นตน้
5.3 ประโยชน์ที่ได้รับ

1.ไดท้ าความรู้จกั พบปะพดู คุยกบั ชาวบา้ น

2. ไดใ้ ชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชน์

3. ลดขยะ ลดภาวะโลกร้อน

4. ไดป้ ระสบการณ์และความรู้เก่ียวกบั การใชช้ ีวิตของชาวบา้ นและเร่ืองการทาเกษตรเขตเมืองมาก

ยงิ่ ข้ึน

5.4 ข้อเสนอแนะ
หากมีการเผยแพร่หรือใหค้ วามรู้กบั ชาวบา้ นหรือประชาชนทว่ั ไปเกี่ยวกบั เร่ืองผกั สวนครัวในขวด

พลาสติกน้ีจะช่วยลดปริมาณขยะในประเทศไดม้ ากเลยนะคะ