PERKEMBANGAN BAHASA DAN KOGNITIF

Disediakan oleh: PERKEMBANGAN
Nur Ain Bt Mohd Isa. BAHASA DAN
KOGNITIF

BUKU INI SESUAI
DIBACA OLEH

SEMUA LAPISAN
MASYARAKAT .

PRAKATA

Syukur Alhamdulillah kepada Tuhan yang Maha Esa dengan Kehendaknya saya berjaya menyiapkan tugasan E-
book mengikut masa dan tarikh yang telah ditetapkan. E-book ini dihasilkan bagi memenuhi kerja kursus subjek
PGA101 Pelajar dan Keperluan Pembelajaran. E-book ini juga ingin memberi pendedahan kepada masyarakat
mengenai perkembangan bahasa dan kognitif.

Sekalung penghargaan saya ucapkan kepada pensyarah tutorial bagik subjek Pga 101 iaitu Prof Madya Dr.
Shahabuddin bin Hashim kerana membimbing saya dalam menyiapkan tugasan yang diberi ini. Tanpa bantuan
dan sokongan daripada beliau E-book ini tidak dapat dihasilkan dengan jayanya.

Buat pembaca E-book Perkembangan bahasa dan Kognitif, saya berharap di akhir pembacaan E-book ini, anda
dapat manfaat dan menjadikan panduan di masa akan datang.

Sekian, Terima Kasih.

ISI KANDUNGAN

H PERKEMBANGAN BAHASA M/S 4 - 14
PERKEMBANGAN BAHASA M/S 15 - 19
MBANGAN KOGNITIF M/S 20 - 22
I PERKEMBANGAN KOGNITIF JEAN PIAGET M/S 23 – 34
I PERKEMBANGAN KOGNITIF LEV VYGOTSKY M/S 35 – 38
NTINGAN TEORI PERKEMBANGAN KOGNITIF M/S 39 – 40
AN PENGUKUHAN M/S 41

PERKEMBANGAN
BAHASA

Language is the dress of the thought. – Samuel Johnson

APAKAH
PERKEMBANGAN
BAHASA ?

• Perkembangan bahasa kanak-kanak dapat dilihat daripada segi kemampuan menerima,
memahami dan melahirkan semula.Kemampuan ini berkembang beransur-ansur mengikut masa
dan saling berkait antara satu sama lain.Dengan perkembangan bahasa yang semakin meningkat
kini, kanak-kanak akan dapat membuat huraian dengan lebih baik dan cekap dalam situasi
perbualan.Perkembangan bahasa kanak-kanak bermula sejak lahir iaitu daripada tangisan
pertama mereka.Peringkat perkembangan bahasa kanak-kanak berlaku mengikut urutan yang
sama tanpa mengira bangsa dan jantina.Umumnya, perbendaharaan kata kanak-kanak berumur
3-6 tahun meningkat daripada 1000 hingga 10,000 patah perkataan.Aktiviti seperti bercerita
mampu meningkatkan keupayaan mendengar, bertutur, menulis dan membaca.

SISTEM ORGANISASI BAHASA

fonologi

morfologi semantik

Pragmantik sintaksis

1. FONOLOGI

• Bermaksud kebolehan melahirkan bunyi, perkataan dan ayat. Umumnya
corak perkembangan fonologi kanak-kanak adalah sama tidak kira latar
belakang.

• Unit asas bunyi di dalam suatu bahasa ialah satu fenom, iaitu unit bunyi
yang terkecil yang boleh memberi kesan pada makna.

UMUR PERKEMBANGAN BAHASA
Baru lahir- 2
bulan • Menangis dan senyum.
2-4 bulan • Lebih berminat kepada manusia.

6-9 bulan • Mendekut ( mula bermain dengan huruf vokal. Contoh “ aa-aa-aa-aa atau “oo-oo-oo-oo”).

9-12 bulan • Mula mencantumkan bunyi konsonan dengan bunyi vocal untuk menghasilkan suku kata seperti
1- 1 ½ tahun “ ma-ma-ma-ma”.
1 ½ - 2 tahun
• Mula menunjukkan gerakan tangan.
2- 4 tahun • Mencantum suku kata dan berjaya menghasilkan perkataan pertama.

4- 6 tahun • Mula mengenali nama benda atau orang.

• Menyebut gabungan 2 perkataan melalui bahasa telegrafi ( iaitu perkataan yang penting sahaja
dan fenom)

• Contoh, seperti “tikar” untuk “roti bakar”.
• Menyebut gabungan 3 perkataan.
• Menggunakan strategi sebutan untuk perkataan rumit seperti “didi” untuk “televisyen”.

• Menghasilkan gabungan 4-5 perkataan.
• Sebutan bertambah baik dan dapat menghafal seni kata lagu yang mudah.

• Unit-unit makna yang terlibat dalam pembentukan
perkataan. Suatu morfem ialah suatu unit makna
yang minimal, iaitu suatu perkataan atau
sebahagian daripada suatu perkataan yang tidak
dapat dipisahkan ke dalam bahagian-bahagian
yang kecil secara bermakna.

• CONTOH :
Perkataan 1 morfem : help
Perkataan 2 morfem : help+er = helper

SINTAKTIS
1. Terlibat dengan cara bagaimana perkataan-perkataan dicantum untuk membentuk frasa-

frasa ayat yang boleh diterima.
2. Satu peraturan yang mengurus susunan kata dalam frasa dan ayat.
SEMANTIK
1. Merujuk kepada makna perkataan dan ayat.
2. Setiap perkataan mempunyai satu set ciri-ciri semantik.
3. Kebolehan memahami percakapan yang didengari.

UMUR PERKEMBANGAN BAHASA
6-12 BULAN
1-121 tahun Dapat memahami perkataan serta menunjuk objek yang dinamakan.

121 - 2 tahun • Perbendaharaan kata bertambah 1-3 perkataan sebulan pada usia 1 tahun.
2-3 tahun • Perbendaharaan kata terdiri daripada orang (mama, abah) dan benda majmuk (bola,

3-4 tahun kasut, buku).
• Memahami arahan yang mudah seperti “ tepuk tangan “

• Perbendaharaan kata bertambah kepada 10-20 perkataan seminggu
• Perbendaharaan kata merangkumi perbutan (melambai), tempat (mana, sana) dan

keadaan (habis).

• Perkembangan perbendaharaan kata diiringi dengan menyifatkan objek.
• Dapat memahami perkataan yang lebih abstrak seperti perasaan (marah) atau sifat

nama (comel)
• Dapat menamakan objek atau kejadian dan mengkategorikannya.

• Berlaku cetusan perbendaharaan bahasa (10,000 patah perkataan pada peringkat
prasekolah).

• Memahami lawak jenaka.
• Memahami cerita lisan
• Memahami dan menghafal seni kata lagu.

PRAGMATIK

• Penggunaan bahasa dalam konteks yang berbeza-
beza.Perkembangan di mana kanak-kanak perlu
mempelajari mengikut peraturan budaya ketika
berkomunikasi.

• Contohnya :

Mereka hendaklah belajar mengambil giliran untuk
bercakap, memahami bahasa badan ataupun isyarat,
memberi respon kepada teman perbualan dan tahu
topik yang diperbualkan.

UMUR KEBOLEHAN PRAGMATIK
1 – 2 tahun
• Mula mengambil giliran dalam perbualan.
3 – 4 tahun • Dapat menggunakan daftar bahasa yang mudah, seperti

5 – 6 tahun “bye-bye” atau “terima kasih”.

• Dapat mengambil bahagian dalam perbualan kumpulan
kecil ketika bermain ataupun dalam aktiviti kelas.

• Berbual dengan rakan sebaya semasa aktiviti harian.

• Dapat mengambil bahagian dalam perbualan kumpulan
yang besar.

• Tahu menggunakan daftar bahasa seperti “apa khabar”.



TEORI PEMBELAJARAN TEORI PEMBELAJARAN SOSIAL

TEORI BEHAVIORIS TEORI NATIVISME

TEORI PEMBELAJARAN

teori pembelajaran
• Kanak-kanak belajar betutur hasil daripada pembelajaran secara

langsung oleh ibu bapa mereka.

Teori pembelajaran sosial
• Kanak-kanak mempunyai keupayaan betutur hasil dengan cara

memerhati dan meniru pertuturan orang dewasa.

60%

Teori nativisme (Chomsky)
• Otak manusia telah diprogramkan secara semulajadi untuk

membolehkan ia bertutur dan memahami bahasa dengan adanya
LAD (language acquisition device)
• LAD membolehkan kanak-kanak menganalisa bahasa yang mereka
dengar dan membolehkan mereka membentuk ayat.

Tokoh-tokoh teori ini:

• Bloomfield

• J.B. Watson

• E.L. Thorndike EDWARD LEE
• B.F. Skinner THORNDIKE

Pemerolehan sesuatu lakuan melalui ulangan lakuan. melalui latihan dan tidak perlu daya mental.

• Thorndike

Pemerolehan bahasa manusia berlaku melalui proses cuba jaya.
• Watson

Tingkah laku manusia merupakan gerak balas terlazim.
• Guthrie

Rangsangan dan gerak balas mestilah berlaku secara serentak untuk mewujudkan suasana

pembelajaran.
• Skinner

Pengukuhan adalah asas dalam proses pembelajaran dan berlaku apabila diberi ganjaran

• Penguasaan satu-satu bahasa bukan satu
pengetahuan tetapi satu latihan.Kebiasaannya
menekankan kemahiran lisan.Latihan pengukuhan,
pemerhatian dan sifat ingin tahu menjadi faktor
penguasaan bahasa.Beliau juga berpendapat bahawa
perbuatan ucapan adalah satu bentuk tingkah laku
tubuh.

LEONARD BLOOMFIELD



DEFINISI
PERKEMBANGAN
KOGNITIF

START

Perkembangan kognitif ialah proses peningkatan keupayaan
pemikiran, pengetahuan dan intelektual.Kemampuan menjana
akal budi dalam menyelesaikan masalah,memahami dan
menganalisis.Dapat membentuk pengalaman dan pengetahuan
baharu berdasarkan pengalaman yang dilalui.Salah satu
tumbesaran yang dilalui oleh manusia. Terdapat beberapa teori
yang dikaitkan dengan perkembangan kognitif, antaranya ialah
Jean Piaget dan Lev Vygotsky.

Home

LATAR BELAKANG JEAN PIAGET

Jean Piaget merupakan seorang ahli psikologi kanak-kanak yang terkenal di
seluruh dunia. Beliau dilahirkan di Switzerland pada bulan ogos tahun 1896 dan
meninggal dunia pada September 1980. Pada pandangan beliau, minda
seseorang boleh berubah,berkembang dan dapat mengadaptasi masalah yang
dihadapi apabila berlaku interaksi dengan persekitaran. Menurut beliau juga,
kanak-kanak akan melalui peringkat perkembangan sama tetapi pada waktu
atau usia yang berbeza.Piaget juga berpendapat kemampuan mental manusia
di tahap tertentu dalam proses perkembangan dan perkembangan tersebut
mempunyai 4 iaitu tahap sensori motor, tahap pra operasi, tahap operasi
konkrit dan tahap operasi formal.

Menurut Jean Piaget terdapat 4 konsep yang mempengaruhi cara
pemprosesan maklumat kanak-kanak. Konsep yang pertama ialah skema.
Skema bermaksud struktur kognitif yang berubah untuk mengadaptasikan
maklumat baru. Skema juga membawa maksud proses mencipta,
memperhalus, membuat perubahan, menyusun dan mnegurus. Sebagai
contoh, apabila seorang bayi lahir skema yang ada pada mereka ialah
menghisap susu dan mengenggam apa sahaja benda yang dimasukkan ke
dalam mulutnya akan dihisap oleh mereka. Hal ini terdapat satu skema
sahaja pada mereka iaitu menghisap. Faktor yang kedua ialah asimilasi iaitu
penerimaan maklumat baru sebagai selaras dengan skema yang sedia ada.
Sebagai contoh, seorang kanak-kanak akan menggunakan skema
memegCaREnDgITS:dTahins prepseenrtaktiaonratempinlaite wmasecrneayteedbbay bkan kanak-kanak tersebut dapat
merasaSlidaepsgao, inycalundigng idcoinpsebgy Falantgicnony,aan.d Konsep seterusnya ialah akomodasi iaitu

infographics & images by Freepik

pengubahsuaian skema yang ada bagi menerima maklumat baru. Jika
maklumat yang diterima adalah sesuai dengan skema maka ia akan diserap
ke skema yang ada dan sebaliknya jika maklumat itu tidak sesuai maka ia
akan ditolak atau diubahsuai. Akhir sekali, faktor keseimbangan iaitu
menggabungkan proses asimilasi dan adaptasi yang membantu dalam
keseimbangan terhadap pengetahuan,pengalaman serta kepercayaan.



Tahap
sensori
motor

Tahap
pra
operasi

Tahap
operasi
konkrit

Tahap
operasi
formal

• SENSORI MOTOR
Umur 0-2 tahun.Mengkoordinasikan maklumat deria
menggunakan motor.
Terdapat 6 sub-peringkat iaitu:
Aktiviti reflex ,reaksi primary circular, reaksi secondary
circular, koordinasi secondary scheme, reaksi tertiary circular,
menyelesaikan masalah simbolik.
 Imitasi : meniru tingkah laku yang dilihat
 Pengekalan objek : sedar bahawa objek tidak hilang

walaupun tidak dapat dikesan.

PRA OPERASI

 Umur 2-7 tahun
 Perkembangan yang drastic dalam

penggunaan simbol mental
 Terbahagi kepada : pra konsep

(2-4 tahun) dan intuitif (4-7
tahun)
 Kemahiran:
• Mengumpulkan objek mengikut
fungsi
• Berfikir satu hala – 7 tahun
• Egosentrik dan animism
• Pemusatan dan intuitif

Operasi konkrit

• Berlaku pada umur 7-11 tahun
• Perkembangan pesat dalam proses operasi kognitif dan mampu berfikir

secara logik.
• Aplikasi kemahiran yang terlibat apabila berfikir

• Kemahiran:
1. Pengekalan
 Isipadu dan berat
 Melakukan proses keterbalikan
2. Mengklasifikasikan
3. Perkaitan logik
 Pemahaman yang lebih baik
 Berkebolehan dalam transiviti (merujuk kepada kebolehan untuk

mengenali hubungan antara pelbagai perkara dalam urutan bersiri.)

Operasi formal

• Berumur 12 tahun ke atas.
• Boleh melakukan proses mental ke atas idea dan fakta serta andaian.
• Pemikiran tidak lagi terikat kepada bahan konkrit dan sudah boleh meikirkan idea secara

abstrak dan membuat hipotesis walaupun bukan realiti. Mereka juga boleh
menggunakan pelbagai strategi untuk menyelesaikan masalah.

CIRI-CIRI PEMIKIRAN FORMAL DALAM
PERINGKAT OPERASI FORMAL

BERFIKIR BERFIKIR BOLEH
SECARA SECARA MEMBUAT
ABSTRAK SISTEMATIK HIPOTESIS

Mereka boleh berfikir secara abstrak Mereka boleh berfikir secara sistematik Mereka boleh membuat
dan menyelesaikan masalah yang untuk menyelesaikan masalah. Sebagai hipotesis dan mencari jalan
melibatkan perwakilan abstrak. contoh, sekiranya anda pergi bercuti alternatif dalam menyelesaikan
dengan membawa 4 helai baju, 3 helai masalah.
Contohnya: 7x-2=12. apakah nilai x ? blaus dan 3 helai jaket. Berapakah
kombinasi pakaian yang boleh dapat
daripada set ini?

| peringkat operasi formal |

• Egosenterik remaja mula muncul pada FIZIKAL KOGNITIF

peringkat ini dan ianya berlainan dengan Kadar perkembangan lebih Mereka boleh berfikir secara

pra-operasi. pesat. Dan perubahan fizikal sistematik untuk memberi
• Remaja lebih tertumpu kepada idea dan
mula ke arah dewasa. beberapa jalan penyelesaian .
pemikiran sendiri.
• Susah untuk menerima pendapat orang Mencapai akiil baligh. Egonsentrik remaja mula
muncul.
lain.
• Mempunyai perasaan seperti perbuatan Perubahan akil balgih berlaku Boleh membuat hipotesis dan
kepada remaja perempuan
mereka sentiasa diperhatikan oleh orang terlebih dahulu namun tempoh mencari penyelesaian
pertumbuhan semasa akil
lain. baligh lelaki lebih lama. masalah.

Implikasi dalam pendidikan

 Pra operasi  Operasi konkrit
 Beri peluang kepada pelajar untuk
 Menggunakan bahan bantu belajar
memanipulasi dan menguji perkara yang
yang konkrit diajar. Bimbing untuk berfikir secara
kreatif dan kritis.
 Arahan yang diberikan haruslah

pendek serta ditunjukkan contoh

 Mereka susah memahami sesuatu  Operasi formal

perkara daripada sudut  Gunakan

pandangan orang lain. Oleh itu, bahan konkrit untuk

nasihat harus diberikan mengilustrasikan konsep yang lebih

bersesuaian dengan kanak-kanak. kompleks seperti rajah, bentuk 3D

model.

 Kemukan konsep yang luas dan tidak

terikat dengan fakta sahaja. Biarkan

pelajar meneroka dan mengkaji sendiri

konsep tersebut.

3.2: TEORI PERKEMBANGAN KOGNITIF LEV VYGOTSKY

What a child can do today with assistance, she will be able to do by herself tomorrow- Lev
Vygotsky.

Vygotsky dilahirkan pada 17 November 1896 di Orsha sebuah bandar yang terletak di Belorussia.
Teori perkembangan kognitifnya sering kali dikaitkan dengan konstruktivitsme. Konstruktivitisme
adalah satu fahaman bahawa para pelajar akan membina sendiri pengetahuan atau konsep
secara aktif berdasarkan pengetahuan dan pengalaman yang sedia ada. Dalam proses ini,
mereka akan menyesuaikan pengetahuan baharu dengan pengalaman yang sedia ada. Terdapat
dua konsep penting dalam teori ini iaitu Zon Perkembangan Proximal (ZPD) dan bantuan
(Scaffolding).

• Scaffolding digambarkan sebagai bantuan, bimbingan atau petunjuk daripada oleh
yang lebih berpengetahuan dan berkait rapat dengan zon perkembangan proksimal.

• Perbualan dan interaksi adalah perkara paling penting dalam scaffolding.

• Perbualan dan interaksi akan membantu mereka menyusun konsep-konsep baharu
secara sistematik.

• Bantuan yang diberikan oleh orang yang lebih mahir patut dikurangkan apabila
mereka sudah mahir.

• Selain daripada guru, rakan sebaya juga memberi pengaruh penting kepada
perkembangan kognitif mereka. Kerja berkumpulan juga akan mempercepatkan
perkembangan mereka.

ZPD merupakan suatu kemampuan untuk ZPD
melakukan sesuatu dengan bantuan orang
dewasa. Di dalam konteks pelajaran, para guru HAD BAWAH HAD ATAS
dan pelajar hendaklah bekerjasama untuk -Kemahiran yang -Kemahiran yang
meningkatkan pelajaran dan membolehkan boleh dicapai dengan
para pelajar melakukan kerja tersebut. ZPD boleh dicapai bantuan individu lain.
juga membawa maksud kemahiran-kemahiran sendiri.
yang sukar dilakukan oleh kanak-kanak boleh
dijayakan dengan bantuan orang dewasa atau
rakan sebaya yang lebih mahir.



Teori perkembangan kognitif piaget Guru-guru juga dapat mengetahui bahawa
membawa kepada susunan isi kandungan kanak-kanak memerlukan interaksi sosial
kukurikulum yang lebih sistematik yang aktif agar proses pembelajaran
mengikut tahap umur mereka. Empat mereka lebih cepat dan lebih berkesan.
tahap yang dikemukakan oleh piaget Aktiviti yang dapat dilakukan ialah aktiviti
menjadi panduan kepada para pendidik. berkumpulan agar mereka berkongsi idea
yang berlainan dengan rakan mereka.

KEPENTINGAN TEORI
KOGNITIF

Seterusnya teori ini juga menjadi panduan Teori perkembangan kognitif Vygotsky
kepada guru supaya memberikan lebih juga menyebabkan para guru memahami
banyak peluang kepada murid-murid untuk bahawa murid-murid memerlukan
meneroka sendiri pengalaman di dalam dan bimbingan dan bantuan mereka. Guru
luar kelas. Guru hanya bertindak sebagai boleh kerap mengadakan sesi soal jawab
pemudah cara dan fasilitator di dalam bilik bersama pelajar semasa PdP.
darjah.

• 5.0: PENGUKUHAN

• Pada pendapat anda, apakah kesan perkembangan bahasa kepada
kanak-kanak jika didedahkan dengan pengunaan gadjet yang terlalu
awal?

• Apakah perbezaan diantara teori perkembangan Jean Piaget dengan
Lev Vygotsky?

• Huraikan 2 implikasi teori perkembangan Jean Piaget dalam
perkembangan kognitif kanak-kanak?

• Pada pendapat anda, berdasarkan teori kognitif Vygotsky apakah cara
yang boleh diterapkan oleh para pendidik bagi menghadapi
pembelajaran secara hybrid?

• Kuiz untuk menguji pemahaman anda:

https://quizizz.com/join/quiz/6082d82ff91ead001b5b4523/start?
studentShare=true

• 6.0: RUJUKAN

• http://www.myhealth.gov.my/perkembangan-bahasa-dan-kemahiran-literasi-
awal/

• http://majorpra.blogspot.com/p/perkembangan-bahasa-kanak-kanak.html

• https://ms.reoveme.com/teori-piaget-4-tahap-pembangunan-kognitif/

• https://www.kompasiana.com/naffstradiv13/55009090a33311bb74511689/teori-
pendidikan-teori-perkembangan-sosial-kognitif-lev-vygotsky