การทำสเปรย์ตะไคร้หอมไล่ยุง / นางสาวมริสา มณีโชติ

แบบบันทกึ องค์ความรูร้ ายบุคคล

1. ชอื่ องค์ความรู้ การทาสเปรยต์ ะไครห้ อมไล่ยุง

2. ชอ่ื เจา้ ของความรู้ นางสาวมรสิ า มณีโชติ

3. องค์ความรทู้ ่บี ่งช้ี
√ หมวดท่ี 1 สรา้ งสรรค์ชุมชนพึ่งตนเองได้
 หมวดท่ี 2 ส่งเสรมิ เศรษฐกิจฐานรากให้ขยายตัวอย่างสมดุล
 หมวดท่ี 3 เสรมิ สรา้ งทนุ ชุมชนให้มีธรรมาภิบาล
 หมวดที่ 4 เสรมิ สรา้ งองค์กรให้มีขีดสมรรถนะสูง

4. ทีม่ าและความสาคัญในการจดั ทาองค์ความรู้
การจดั การศึกษาอาชพี ในปัจจุบันมีความสาคัญมาก เพราะจะเป็นการพัฒนาประชากรของประเทศ

ให้มีความรูค้ วามสามารถและทักษะในการประกอบอาชพี เป็นการแก้ปัญหาการว่างงานและส่งเสรมิ ความ
เข้มแข็งให้แก่เศรษฐกิจชุมชน สามารถให้ประชาชนได้มีอาชพี ที่และสรา้ งรายได้ท่ีม่ันคง โดยเน้นการบูรณา
การให้สอดคล้องกับศักยภาพด้านต่าง ๆ มุ่งพัฒนาคนไทยให้ได้รบั การศึกษา เพ่ือพัฒนาอาชพี และการมีงาน
ทาอย่างมีคุณ ภาพทั่วถึงและเท่าเทียมกัน ประชาชนมีรายได้ม่ันคง ม่ังค่ัง และมีงานทาอย่างยั่งยืน
มีความสามารถเชงิ การแข่งขันทั้งในระดับภูมิภาคอาเซยี นและระดับสากล ซง่ึ จะเป็นการจดั การศึกษาตลอด
ชวี ติ ในรปู แบบใหม่ท่ีสรา้ งความม่ันคงให้แก่ประชาชนและประเทศชาติ

“ตะไครห้ อม” ถือเป็นสมุนไพรไล่ยุงที่ชะงัด และถือเป็นภูมิปัญญาพ้ืนบ้านท่ีใช้กันจากรุน่ สู่รุน่
ประกอบช่วงน้ีข่าวคราวของโรคไข้เลือดระบาด ดังน้ัน จงึ มีคาเตือนเก่ียวกับการป้องกันโรคดังกล่าวออกมา
เป็นระยะ โดยเฉพาะผู้ปกครองที่มีลูกเล็ก หรอื กลุ่มคนสูงวัยที่อาศัยอยู่ในส่ิงแวดล้อมที่มียุงลายเป็นพาหะ
เชน่ มีต้นไม้รกทบึ และแหล่งน้าเน่าเสีย เพ่ือเป็นการใชเ้ วลาวา่ งให้เกิดประโยชน์ และป้องกันโรคไข้เลือดออก
ไปด้วยในตัว คนวยั เก๋าสามารถปรุงสมุนไพรไทยไล่ยุงไวใ้ ชเ้ อง และท าให้คนในครอบครวั เพราะการป้องกัน
โรคเปน็ สิ่งทส่ี าคัญท่ีสุด

ชว่ งปลายฝนต้นหนาวบวกกับน้าเน่าแทบจะทุกท่ี และจะเต็มไปด้วยยุงทุก ๆ บ้าน ทุก ๆ ครวั เรอื น
เลือกใชย้ ากันยุงยังไม่แพรห่ ลาย ในยากันยุงก็มีการใชน้ ้อยมาก ยากันยุงส่วนใหญ่น้ันจะมีส่วนผสมของของ
ไพรที รอยด์มีคุณสมบัติทาให้การทางานของระบบประสาท ทาให้แมลงบินเป็นอัมพาตอย่างรวดเรว็
สารเหล่านี้ถูกปลดปล่อยออกมาในรูปแบบของควัน อาการพิษในคนท่ีได้รบั สารเหล่าน้ีจะส่งผลกระทบต่อ
ระบบประสาทอย่างรวดเรว็ ได้แก่ มึนงง ปวดศีรษะ กล้ามเนื้อกระตุก เปน็ ต้น การทาสเปรย์ตะไครห้ อมกันยุง
เพื่อใชใ้ นครวั เรอื น นอกจากน้ี การทาสเปรย์ตะไครห้ อมไล่ยุงจงึ เป็นแนวทางหนึ่งในการป้องกันการเกิดโรค
ไข้เลือดออกและสารพิษที่เข้าสู่รา่ งกาย เพื่อเป็นการส่งเสรมิ การใชเ้ วลาให้เกิดประโยชน์และหารายได้ให้กับ
ตนเอง เพ่ือเสนอแนะแนวทางการป้องกันโรคไข้เลือดออกและสารพิษที่เข้าสู่รา่ งกาย และเพ่ือนาวัสดุท่ีมีอยู่
ในทอ้ งถิ่นมาใชใ้ ห้เกิดประโยชน์และเพ่ือเปน็ แนวทางในการประกอบอาชพี

5. รปู แบบ กระบวนการ หรอื ลาดับข้ันตอน 100 กรมั
50 กรมั
วตั ถุดิบ
สมุนไพร 1 ลิตร
- ตะไครห้ อม 50 กรมั
- ผิวมะกรูสด 1 ชอ้ นชา
สารเคมี
- เอทิลแอลกอฮอล์ 2 ผืน
- การบูร 1 โหล
- กล่ินตะไครห้ รอื มะกรดู (ไม่ใส่ก็ได้) 1 ขวด
1 อัน
วสั ดุ/อุปกรณ์ 1 เครอ่ ื ง
- ผ้าขาวบาง 1 อัน
- โหลแก้ว 1 ด้าม
- ขวดสเปรย์
- ไซรงิ ค์
- ตาชง่ั
- เขียง
- มีด

วธิ ที า
1. ห่ันตะไครห้ อมเอาเฉพาะลาต้น ยาว 1 ซม. ประมาณ 1 ขีด (100 กรมั ) ห่อผ้าขาวบาง ผูกเงอ่ ื นให้

เรยี บรอ้ ย
2. ห่ันผิวมะกรูดซอยเล็ก ๆ ประมาณ ½ ขีด หรอื 50 กรมั ห่อผ้าขาวบ้างเหมือนตะไคร้
3. นาห่อตะไคร้ และห่อผิวมะกรูด วางลงก้นโหลแก้ว
4. นาแอลกอฮอล์ทใี่ ชท้ าน้าหอม (เอทลิ แอลกอฮอล์) 1 ลิตร เทใส่โหลแก้ว
5. ใส่การบูร (และกลิ่นตะไครห้ อมหรอื มะกรูดลงไป) ปดิ ฝาให้แน่น หมักไว้ 7 วัน
6. บรรจุในขวดสเปรย์ พรอ้ มปดิ ฉลากให้สังเกตเห็นได้ชดั

วธิ ใี ช้
1. ใชฉ้ ีดหรอื ทาตามผิวกาย ยกเวน้ ใบหน้า เพ่ือป้องกันยุงกัน นานถึง 5 ชว่ั โมง
2. ใชฉ้ ีดไล่มด แมลงสาบ แมลงวัน และแมลงทไี่ ม่ต้องการบรเิ วณท่อี ยู่อาศัย
3. ใชฉ้ ีดดับกล่ินเหม็น กล่ินอับ

ข้อควรระวงั
1. อย่าให้เข้าตา เข้าปาก
2. หากเกิดการระคายเคือง ควรหยุดใชส้ เปรยส์ มุนไพรไล่ยุงและควรพบแพทย์

การจดั เก็บ
1. เก็บสเปรยใ์ ห้พ้นแสง
2. เก็บไว้ในท่ีเหมาะสม
3. เก็บให้พ้นจากมือเด็ก

หมายเหตุ อายุการใชง้ านของสมุนไพรอยูไ่ ด้ 1 ปี หากสีผิดปกติไม่ควรใช้

6. เทคนิคในการปฏิบัติงาน
ระหว่างท่ีหมักต้องเขย่าโหลแก้วทุกวัน พอครบกาหนด ก็นามาบรรจุขวด อาจใช้ขวดฝาเกลียว

ธรรมดาก็ได้ เขียนติดข้างขวดไวว้ า่ สเปรยต์ ะไครห้ อมไล่ยุง เพื่อความปลอดภัย

7. ปัญหาทพี่ บและแนวทางการแก้ไขปญั หา
ปัญหาทีพ่ บ
เนื่องจากการทาสเปรยต์ ะไครห้ อมไล่ยุงต้องใช้ระยะเวลาฝึกฝนและประสบการณ์ในการทา

จงึ ทาให้ออกมาไม่ได้มาตรฐานหรอื มีกล่ินหอมทดี่ ีพอ
แนวทางการแก้ไขปัญหา
ควรฝึกฝนและศึกษาหาข้อมูลในการทาสเปรย์ตะไครห้ อมไล่ยุง และจดจาส่ิงของวัตถุดิบ

ต่าง ๆ เพ่ือมาปรบั ใชก้ ับผลิตภัณฑ์ให้มีประสิทธภิ าพตรงตามมาตรฐาน และต้องใชร้ ะยะเวลาเพื่อฝกึ ฝนในการ
ทาสเปรย์ตะไครห้ อมไล่ยุง

8. ประโยชน์ขององค์ความรู้
การจดั ทาองค์ความรูเ้ รอ่ ื งการทาสเปรย์ตะไครห้ อมไล่ยุง เป็นการสรา้ งองค์ความรูท้ ี่คัดสรรความรูท้ ่ี

เกี่ยวกับการทาสเปรย์ตะไครห้ อมไล่ยุง โดยการคัดสรรจากแหล่งความรูป้ ระเภทต่าง ๆ มาจัดทาเป็นองค์
ความรู้ เพ่ือให้ผู้ที่สนใจมีความรู้ ความเข้าใจในเรอ่ ื งการทาสเปรย์ตะไครห้ อมไล่ยุง และสามารถนาความรูท้ ี่
ได้รบั ไปประยุกต์ใชใ้ นชวี ติ ประจาวัน และสามารถสรา้ งรายได้จากการทาสเปรย์ตะไครห้ อมไล่ยุง