เทคนิควิธีการสอนในการอบรม/ว่าที่ร้อยตรี สมโชค จักร์หรัด

แบบบนั ทกึ องคค์ วามรู้

ชื่อ - นามสกุล วา่ ท่รี อ้ ยตรี สมโชค จักรห์ รดั

ตาแหนง่ นักทรัพยากรบุคคล ชานาญการ
สังกัด ศูนยศ์ กึ ษาและพฒั นาชมุ ชนนครศรีธรรมราช

เบอร์โทรศัพทท์ ีต่ ดิ ต่อไดส้ ะดวก 087-8826519
ชอ่ื เร่อื ง เทคนิควิธีการสอน ในการฝึกอบรมหลกั สตู รตา่ งๆ
หมวดองค์ความรู้ทบ่ี ่งช้ี

 หมวดท่ี 1 สร้างสรรคช์ ุมชนพ่ึงตนเองได้

หมวดที่ 2 เสริมสรา้ งเศรษฐกิจฐานรากให้ขยายตวั อย่างสมดุล

หมวดที่ 3 เสริมสร้างทุนชุมชนให้มีธรรมาภบิ าล
หมวดท่ี 4 การเสรมิ สร้างองค์กรใหม้ สี มรรถนะ

สถานการณท์ ีเ่ กิดเหตุการณ์ ศนู ย์ศกึ ษาและพัฒนาชมุ ชนนครศรธี รรมราช อาเภอทุง่ สง จงั หวดั นครศรธี รรมราช

เนือ้ เรือ่ ง
การดาเนินงานตามโครงการฝึกอบรม หลักสูตรต่างๆ ของศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนนครศรีธรรมราช

ในแตล่ ะปงี บประมาณนนั้ ถือได้วา่ มคี วามสาคญั ยิ่ง โดยเฉพาะในเรอื่ งเทคนิคและวิธีการสอน เพราะการสอนนั้น
เป็นกระบวนการท่ีช่วยให้ผู้เรียนหรือผู้เข้ารับการฝึกอบรมเกิดการเรียนรู้ โดยวิทยากรหรือผู้สอนสร้างและจัด
สถานการณเ์ พอื่ ถ่ายทอดความรู้ ทกั ษะและเจตคติท่เี หมาะสมแก่ผู้เข้ารบั การฝึกอบรมในหลักสูตรน้ันๆ ส่งผลให้

ผู้เข้ารับการฝึกอบรมในหลักสูตรต่างๆ ปรบั เปล่ียนเจตคติ แนวคิด และพฤติกรรมไปในทางที่ดขี ้ึน
ข้าพเจา้ ในฐานะวทิ ยากรการฝึกอบรมหรือผู้สอนในกระบวนวิชาหลักสูตรต่างๆนั้น จึงเห็นถึงความสาคัญ

และประโยชนข์ องการใช้เทคนิคและวิธีการสอน เพื่อให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรมได้รับประโยชน์พร้อมๆ กับเกิดการ
เรียนรู้ได้มากท่ีสุด สามารถนาเนื้อหาวิชาในหลักสูตรไปปรับใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อชุมชนหมู่ ตาบล และเพ่ิม
ศักยภาพในการพัฒนาตนเองได้มากที่สุด ขอสรุปแนวทางขั้นตอนวิธีการและเทคนิคการสอนโดยการใช้กรณี

ตัวอยา่ งในการสอน

บนั ทกึ ขมุ ความรู้ (Knowledge Assets)

เทคนคิ การสอน คือ กลวิธีต่างๆท่ีใช้เสริมกระบวนการสอนหรือการฝึกอบรมในหลักสูตรต่างๆ ขั้นตอน
การสอน วธิ กี ารสอน หรือ การดาเนินการทางการสอนใดๆ เพ่ือช่วยให้การสอนหรือการฝึกอบรมมีคุณภาพและ
ประสิทธิภาพมากท่ีสดุ เชน่ การยกตวั อยา่ ง การใชส้ ่ือ การใชค้ าถาม เปน็ ต้น ซ่ึงมหี ลากหลายวธิ กี ารสอน

แต่ในที่น้ีจะกล่าวถึง เทคนิคการสอนโดยใช้กรณีตัวอย่าง คือ กระบวนการที่ผู้สอนใช้ในการช่วยให้ผู้
เรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ท่ีกาหนด โดยให้ผู้เรียนศึกษาเรื่องท่ีสมมติข้ึนจากความเป็นจริงและตอบประเด็นคาถาม
เก่ยี วกับเรื่องนัน้ แล้วนาคาตอบและเหตุผลท่มี าของคาตอบนัน้ มาใชเ้ ปน็ ขอ้ มูลในการอภิปราย เพ่ือให้ผู้เข้ารับการ
ฝกึ อบรมเกดิ การเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ ซง่ึ มขี ้ันตอนการสอนอยู่ 6 ขน้ั ตอน ดังน้ี

1.มวี ิทยากรและผเู้ ข้ารับการฝึกอบรม

2.มกี ารณเ์ ร่ืองทีค่ ล้ายกบั เหตกุ ารณ์จรงิ

3.มีประเด็นคาถามใหค้ ิดพจิ ารณาหาคาตอบ

4.มคี าตอบท่หี ลากหลาย คาตอบไม่มีถกู ผิดอยา่ งชดั เจนหรือแน่นอน

5.มีการอภิปรายเกี่ยวกับสภาพการณ์ ปญั หา มุมมอง และวธิ กี ารแกป้ ญั หาของผเู้ รียน และสรุปการเรียนรู้
ทไี่ ด้รบั

6.มผี ลการเรียนร้ขู องผ้เู ขา้ รับการฝกึ อบรม

แกน่ ความรู้ (Core Competency)

ในการเปน็ วิทยากรการฝกึ อบรม โดยใช้เทคนิควิธกี ารสอน โดยการยกกรณตี วั อย่างในการสอน น้ัน จะพบ
ได้ว่ามขี อ้ ดีและข้อจากัดของการสอนโดยใชก้ รณีตัวอยา่ ง ดังน้ี

1.ข้อดีของการสอนโดยใช้กรณีตวั อย่าง
1.1 เป็นวิธีการสอนท่ีช่วยให้ผู้เรียนหรือผู้เข้ารับการฝึกอบรมได้พัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์

การคิดอยา่ งมวี ิจารณญาณ และการคดิ แกป้ ัญหา
1.2 เป็นวิธีการสอนท่ีช่วยให้ผู้เรียนหรือผู้เข้ารับการฝึกอบรมได้เผชิญปัญหาท่ีเกิดข้ึนใน

สถานการณจ์ ริงและได้ฝึกแกป้ ญั หา
1.3 เป็นวธิ ีการสอนที่ช่วยใหผ้ ู้เรียนหรือผู้เข้ารบั การฝึกอบรมมีส่วนร่วมในการเรียนสูง ส่งเสริม

ปฏิสัมพนั ธร์ ะหวา่ งผู้เข้ารบั การฝึกอบรมดว้ ยกันเอง และสง่ เสริมการเรียนร้ซู ึ่งกันและกัน
1.4 เป็นวธิ ีการสอนทีใ่ ห้ผลดีมากสาหรับกลุ่มผู้เข้ารับการฝึกอบรมท่ีมีความรู้และประสบการณ์

หลากหลาย
2.ขอ้ จากดั ของการสอนโดยใชก้ รณตี วั อยา่ ง
2.1 หากกลุ่มผู้เรียนมีความรู้และประสบการณ์ไม่แตกต่างกัน การเรียนรู้อาจไม่กว้างเท่าท่ีควร

เพราะผเู้ รียนมีมุมมองคล้ายกนั
2.2 แมป้ ญั หาและสถานการณ์จะใกล้เคียงกับความเป็นจริง แต่ก็ไม่ได้เกิดข้ึนจริงๆ กับผู้เข้ารับ

การฝกึ อบรม ความคิดในการแก้ปญั หาอาจไมต่ รงกับการปฏบิ ัตจิ ริง
3.ขอ้ เสนอแนะในการสอนโดยการใช้กรณตี ัวอยา่ งให้มีประสทิ ธิภาพ
3.1 การเตรียมการ ก่อนการสอนผู้สอนจะต้องเตรียมกรณีตัวอย่างให้พร้อม กรณีตัวอย่างที่

เหมาะสมจะต้องมีสาระซ่ึงจะช่วยทาให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรมเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ กรณีตัวอย่า งมี
ลกั ษณะใกล้เคียงกับความจริง หรือวิทยากรอาจใช้การต้ังประเด็นคาถามท่ีท้าทายให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรมได้คิด
และวิทยากรจะต้องเตรียมประเดน็ คาถามสาหรับการอภิปรายเพ่ือนาไปสูก่ ารเรียนรทู้ ่ีต้องการ

3.2 การนาเสนอกรณีตัวอยา่ ง วทิ ยากรอาจเป็นผู้เสนอกรณีตัวอย่าง หรืออาจใช้เรื่องจริงจากผู้
เขา้ รับการฝึกอบรม แต่วิทยากรต้องมีความชานาญในการวิเคราะห์กรณีตวั อย่างนัน้ และตัง้ ประเด็นคาถามไดเ้ ร็ว

3.3 การศึกษากรณีตัวอย่างและการอภิปราย วิทยากรควรแบ่งผู้เข้ารับการฝึกอบรม เป็นกลุ่ม
ย่อยและให้เวลาอย่างเพียงพอในการศึกษากรณีตัวอย่าง และคิดหาคาตอบ ไม่ควรให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรมตอบ
ประเดน็ คาถามทนั ที ผ้เู ข้ารบั การฝึกอบรมแตล่ ะคนควรมีคาตอบของตนเตรียมไว้ก่อนแล้วจึงร่วมกันอภิปรายเป็น
กลุ่ม และนาเสนอผลการอภิปรายระหว่างกลุ่ม เป็นการแลกเปลี่ยนกัน วิทยากรพึงตระหนักว่าการสอนโดยใช้
กรณีตัวอย่างนี้มิได้มุ่งที่ความถูกต้องของคาตอบ แต่ต้องการให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรมเห็นคาตอบและเหตุผลท่ี
หลากหลาย ทาให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรมมีความคิดท่ีกว้างขึ้น มองปัญหาในแง่มุมที่หลากหลายข้ึน ทาให้การ
ตัดสินใจมคี วามรอบคอบขึ้น ดว้ ยเหตนุ ้กี ารอภปิ รายจงึ มุง่ ความสนใจไปทเี่ หตุผล หรอื ทมี่ าทีผ่ เู้ ขา้ รบั การฝึกอบรมใช้
ในการแกป้ ญั หาเป็นสาคัญ

กฎระเบียบ แนวคิด ทฤษฎี ทเี่ ก่ยี วขอ้ ง

1. หลักสูตรต่างๆ และคู่มือแผนการสอนของแตล่ ะหลกั สูตรการฝกึ อบรม
2. แนวคิดท่ีเป็นรากฐานสาคัญ คือ Cognitive Constructivism เชื่อว่ามนุษย์ต้องสร้างความรู้ด้วย
ตนเองผ่านทางประสบการณ์ โดยประสบการณ์เหล่านี้จะกระตุ้นให้ผู้เรียนหรือผู้เข้ารับการฝึกอบรมสร้าง
โครงสร้างทางปัญญา ซึ่งโครงสร้างทางปัญญาน้ีสามารถเปล่ียนแปลงได้ ขยายและซับซ้อนขึ้นได้โดยผ่านทาง
กระบวนการ การดูดซึม (Assimilation) ท่ีเป็นการตีความหรือรับข้อมูลจากสิ่งแวดล้อมมาปรับเข้ากับโครงสร้าง
ทางปญั ญา และการปรบั โครงสร้างทางปัญญา (Accommodation) ท่เี ปน็ ความสามารถในการปรับโครงสร้างทาง
ปญั ญาใหเ้ ขา้ กบั สิง่ แวดลอ้ ม โดยการเชอื่ มโยงระหว่างความร้เู ดิมและส่ิงทต่ี ้องเรยี นรูใ้ หม่ๆ